Urzadzenie do wstepnego dynamicznego wywazania mas walów korbowych silników tlokowych Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do wstepnego dynamicznego wywiazania mas walów kolbowych silników tlokowych przeznaczone do automatycznego pomiaru niewywazonych mais wa¬ lów korbowych silników tlokowych oraz do seryj¬ nego i automatycznego korygowania ich wymiarów z uwzglednieniem niewywazonych mas zespolu korbowodów zwlaszcza walów korbowych silników szescio lub osmiocylindrowych w ukladzie V pro¬ dukowanych seryjnie.Waly korbowe wywala sie w produkcji jednost¬ kowej lub maloseryjnej montujac uprzednio przy wywazaniu, na kazdym czotpie pierscien materia- lizujacy efekt wywazenia zespolu korbowodów.Pnzy profdukcjl wdedkoseryjnej/zalozenietyiohmas przed wywazeniem, zdjecie ich po operacji, ma¬ nipulacja tymi masami, konserwacja ich powodu¬ je ryzyko uszkodzenia walu korbowego oraz znacz¬ na strate czasu i znaczne koszty. Ponadto auto¬ matyzacja montazu i demontazu tych mas, jak równiez manipulacja nimi, jest zbyt zlozona, aby takie rozwiazanie mozna bylo zastosowac w prak¬ tyce.W przypadku walów korbowych niewywazonych, na przyklad walów silników 8jcylimdrowych w ukladzie V, nalezy na przedmiot nalozyc uklad znanych mas niewywazonych równy i przeciwny zespolowi korbowodów. Teoretycznie mozna wyko¬ nac na wywazarce zestawienie mas niewywazo- 10 15 20 30 2 nych, odpowiadajacych przedmiotowi i wykonac automatycznie obliczenie potrzebnych mas niewy¬ wazonych korekcyjnych takich, ze przedmiot zmo¬ dyfikowany posiadalby masy niewywazone. W prak¬ tyce wystepuje jednak szereg trudnosci. Trudnosc utrzymania w ruchu obrotowym, na wywazarce automatycznej, przedmiotu przedstawiajacego du¬ za mase niewywazona i mierzenia jego przemiesz¬ czen.Trudnosc wykonania obliczenia wychodzac ze zmierzonej wartosci o duzej rozpietosci w stosun¬ ku do tolerancji ogólnie obowiazujacych, umozli¬ wiajacego otrzymanie dostatecznej dokladnosci, po¬ niewaz dokladnosc wzgledna odnosi sie do znacz¬ nych wartosci.Znane inne urzadzenia na przyklad mechanicz¬ ne lub elektromechaniczne umozliwiaja teoretycz¬ nie zmaterializowanie na kolysce wywazarki dy¬ namicznego dzialania zespolu korbowodów.W prak¬ tyce, te rózne sposoby prowadza równiez do nie¬ dostatecznej dokladnosci lub dokladnosci trudnej do zachowania. W czasie operacji automatycznych koniecznosc synchronizacji ruchu obrotowego obiektu w czasie pomiaru z materializacja efektu dynamicznego zespolu koTbowiodów jest zródlem bandzo duzych bledów. Jezeli symulacje efektu zespolu korbowodów osiaga sie w sposób mecha¬ niczny przez synchronizacje lub bezposredni na¬ ped walu pomocniczego, eliminacja luzów, zródla drgan zaklócajacych, stanowi dodatkowa trudnosc. 821303 82130 4 Celem wynalazku jest wyeliminowanie tych nie¬ dokladnosci w ten sposób, ze caly uklad niewy¬ wazonych mas dynamiciznych, wywolanych ruchem obrotowym redukuje sie tak, aby pozostal uklad dwóch mas niewywazonych o amplitudzie i o kie¬ runkach znanych, polozonych w plaszczyznie rów¬ noleglych normalnych do osi obrotu.Cel ten osiagnieto za pomoca urzadzenia wedlug wynalazku które ma element symulujacy masy niewywazone umieszczone na wale korbowym oraz dwa balasty umieszczone w plaszczyznach równo¬ leglych, miedzy tymi masami prostopadle do osi obrotu walu korbowego i dwa uchwyty do moco¬ wania elastycznego, obejmujace dwa czopy walu korbowego,; jak~rTówniez widelki do nastawiania katowego obejmujace inny czop, oraz plaszczyzny czolowe do umieszczenia wzdluznego miedzy scia¬ nami ^pjpznymi jednegJD z wymienionych czopów.Wywazenie dokonuje sie automatycznie, a otrzy¬ mana dokladnosc jest ciuza, poniewaz element sy¬ mulacyjny ustala sie na samym wale korbowym.Dokladnosc ustawienia osiowego nie musi byc duza i moze byc rzedu kilkudziesieciu milimetrów bez spowodowania duzego bledu symulacji masy niewywazonej.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wal korbowy silnika szesciocylimdro- wego w ukladzie V, na którym zainstalowano ele¬ ment symulacyjny niewywazonych mas zespolu korbowodów, w widoku z góry, fig. 2 — sposób umocowania elementu symulujacego, w przekro¬ ju wedlug linii II—II z fig. 1, fig. 3 — element symulujacy w pozycji spoczynkowej umieszczony w uchwycie manipulacyjnym przed automatycz¬ nym wlozeniem go na wal korbowy, w widoku z przodu, fig. 4 — element symulacyjny umoco¬ wany na wale korbowym, w widoku z góry, fig. 5 — nastawienie katowe elementu symulacyjnego na czopie centralnym, w przekroju wedlug linii V^V z fig. 4.Wal korbowy 1 ma element symulacyjny 2 (fig. 1, 2 i 4) zawierajacy sztywna belke 2a ze stopu lekkiego, która na kazdym koncu ma zamocowa¬ ny za pomoca sruby 3 uchwyt zaopatrzony w szczeke 4 polaczona z belka srubami 3 i szczeke 5, polaczona przegubowo w czesci srodkowej z druga szczeka za pomoca osi 6. Uchwyt jest za¬ mocowany elastycznie za pomoca ukladu sklada¬ jacego sie z pakietu okraglych sprezyn talerzo¬ wych 7, ulozonych i posiadajacych oparcie w gniezdzie 8, i wokól trzpienia prowadzacego 9, stanowiacego calosc ze szczeka 5 i przechodzace¬ go swobodnie przez wnetrze gniazda 8.Szczeki zamocowane elastycznie sa przeznaczo¬ ne do zacisniecia na dwóch skrajnych czopach 10 walu korbowego, a szczeka 4 kazdego uchwytu jest zaopatrzona w balast 11 (pokazany linia kre- ska^krolpka na fig. 1), przy czym balasty te slu¬ za do nadania zespolowi elementu symulacyjne¬ go masy niewywazonej identycznej z masa nie¬ wywazona zespolu korbowodów. Ponadto belka 2a (fig. 1, 4 i 5) tworzy w swej czesci centralnej, widelki o dwóch podobnych ramionach 12 obejmu¬ jacych czop glówny 13 walu korbowego, ustalaja¬ cych katowo polozenie elementu symulacyjnego na wale, gdy szczeki 4, 5 uchwyca ozopy 10.Widelki belki 2a sluza równiez do zapewnienia osiowego nastawienia elementu symulacyjnego miedzy scianami bocznymi odpdwiedniego czopa 13. Kazda szczeka 4, 5 uchwytów ma na swej po¬ wierzchni zewnetrzniej w swej czesci górnej rowek 4a, 5a, przy czym element symulacyjny rozwaza sie jako zmontowany na wale korbowym. Rowki przeznaczone sa do manipulowania automatyczne¬ go elementem symulacyjnym za pomoca uchwytu manipulacyjnego, 14, zawierajacego dwie pary klów 15a, 15b i 16a, 16b o ruchu symetrycznym, dostosowane do wejscia w rowlki 4a, 5a. W ten sposób, gdy kly zaciskaja sie w rowkach 4a, 5a, uchwyt manipulacyjny moze sam podtrzymywac element symulacyjny, którego szczeki 4, 5 sa wówczas otwarte, (fig. 3). Ponadto, przez przesu¬ niecie do dolu uchwytu manipulacyjnego, element symulacyjny mozna wprowadzic na wal korbowy w polozenie (fig. 2) gdzie ruchoma szczeka 4 roz¬ patrywanego elementu symulacyjnego pokazana jest linia kreska-kropka w odpowiednim poczatko¬ wym polozeniu wlaczenia sie na czopie walu kor¬ bowego.Przez rozsuniecie klów uchwytu manipulacyjne¬ go szczeki 4, 5 uchwytów zaciskowych zaciskaja sie na odpowiednich czopach 10, na których cen¬ truja sie samoczynnie przez oparcie o trzy punkty stylku 17, 18 i 19, co w polaczeniu z polozeniem katowym zapewnionym przez widelki centralne o ramionach 12, zapewnia ustalone przedtem po¬ lozenie elementu symulacyjnego na wale korbo¬ wym, przedstawione tutaj w pozycji spoczynko¬ wej.Uchwyt manipulacyjny moze wtedy usunac sie przez przesuniecie pionowe przeciwne do poprzed¬ niego, aby umozliwic operacje wywazania, po któ¬ rej, gdy wal korbowy jest z powrotem w poczat¬ kowym polozeniu postoju, uchwyt manipulacyjny sluzy do zabierania elementu symulacyjnego na czas usuwania rozpatrywanego walu korbowego i zastapienia go drugim.Calosc elementu symulacyjnego bada sie w ten sposób, aby jego niewywazona masa dynamiczna wokól osi walu korbowego byla identyczna z nie-' wywazona masa zespolu korbowodów lub tez z niewywazona masa wynikajaca z obrycia walu korbowego.Jednakze dokladnego dopasowania tej niewywa¬ zonej masy nie mozna otrzymac bezposrednio przez obróbke, natomiast za pomoca urzadzenia wedlug wynalazku to dopasowanie dokonuje sie za pomoca typowego walu korbowego.Typowy wal korbowy jest najpierw wyposazo¬ ny w masy na czopach ustalone wytycznymi kon¬ strukcyjnymi silnika i wywazone dokladnie w zna¬ ny sposób. Nastepnie masy na czopie zdejmuje sie i zastepuje elementem symulacyjnym. Zespól (typowy wal korbowy i element symulacyjny) zo¬ staje wywazony przez korygowanie balastów 11, których miejsce jest ustalone w celu umozliwie¬ nia tego korygowania. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6082130 PL PL