Uprawniony z patentu: USS Engineers and Consultants, Inc., Pittsburgh (Stany Zjednoczone Ameryki) : hEKaJ i,P, PRL \ Urzadzenie z rolkami napedowymi, zwlaszcza do prowadzenia odlewu formowanego w sposób ciagly Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie z rolkami napedowymi do prowadzenia przedmiotu obrabianego, zwlaszcza do prowadzenia odlewu formowanego w sposób ciagly przez zespoly odlewarki, które odznacza sie duza opornoscia na scieranie podczas ruchu odlewu, przy czym zespolami tymi sa: zespoly prowadzace odlew pionowo do zespolu rolek zginajacych, zespoly prowadzace odlew wzdluz linii krzywej, zwlaszcza której pro¬ mien krzywizny zmienia sie w sposób ciagly oraz zespoly prowadzace odlew w kierunku poziomym po* wygieciu od kierunku pionowego do poziomego i po wyprostowaniu.Dotychczas znane urzadzenia sluzace do ciaglego odlewania metali zawieraja pionowa cylindryczna forme otwarta od gó^ i od dolu. Od góry doprowadza sie stopiony metal a od dolu odbiera sie czesciowo zestalony odlew. W celu ulatwienia obslugi oraz dalszej obróbki odlewu, przechodzi on przez rolki zginajace, które prowa¬ dza odlew wzdluz zakrzywionej drogi az do osiagniecia kierunku poziomego. Z chwila osiagniecia przez odlew kierunku poziomego jest on prostowany za pomoca takiego urzadzenia jak rolki prostujace, po czym jest on przesuwany dalej przez jeden lub wiecej zespolów rolek zaciskajacych lub rolek napedowych umieszczonych w lini rolek. Oczywiscie pozostale rolki moga byc bierne.Niewlasciwy rozklad temperatury wzdluz odlewu, nieodpowiednie zginanie odlewu moze spowodowac to, ze jego czolowy koniec moze znajdowac sie powyzej lub ponizej linii ruchu, co przeszkadza przy wchodzeniu odlewu miedzy rolki zaciskajace, zginajace i prostujace. Poniewaz odlew jest prawie zestalony w czasie przecho¬ dzenia przez rolki, dlatego tez jego koniec nie moze byc prostowany za pomoca wywierania odpowiedniej sily przez rolki zaciskowe. Ponadto brak jest miejsca dla umieszczenia wystarczajacej liczby rolek o bardzo duzej srednicy, które niezbedne sa dla uzyskania odpowiedniego efektu zginania.W dotychczasowej praktyce rolki zaciskowe, zginajace i prostujace sa tak zamontowane, ze górna rolka moze byc podnoszona a dolna rolka moze byc opuszczana w miejcu objecia czolowego konca odlewu. Nastepnie rolki zostaja zblizone do siebie w celu zacisniecia odlewu i przesuniecia go do odpowiedniego polozenia. Dla wywarcia sil wystarczajacych do osiagniecia odpowiedniego rozgiecia odlewu wymaga sie zastosowania ciezkiego wyposazenia pomocniczego.Celem wynalazku jest unikniecie wymienionej niedogodnosci. Zadaniem wynalazku jest skonstruowanie urzadzenia z rolkami napedowymi, które mialoby mozliwosc chwytania konca odlewu odchylonego od kierunku ruchu i sprowadzenia go do ustalonej zakrzywionej linii ruchu od linii pionowej do poziomej.Cel ten zostal osiagniety przez wykonanie urzadzenia z rolkami napedowymi do prowadzenia odlewu2 71098 i formowanego w posób ciagly, wzdluz z góry ustalonej linii ruchu. Urzadzenie to zawiera pare rolek napedowych stykajacych sie z odlewem z obu jego stron, obudowe rolek, w której osadzone sa lozyska, w których z kolei sa osadzone obrotowo na czopach rolki, przy czym obudowa rolek jest podparta w nieruchomej ramie. Istota wynalazku polega na tym, ze urzadzenie zawiera cylinder hydrauliczny zamocowanyjednym koncem na belce lub prowadnicy a drugim koncem ze zbloczem rolek. Lozyska sa usytuowane przesuwnie w obudowie rolek co umozliwia ruch rolek wzgledem siebie, zas obudowa rolek jest osadzona suwliwie w nieruchomej ramie zlozonej z belek. Zastosowanie takiego ukladu umozliwia rozsuwanie rolek przy wycofywaniu sie silownika dla objecia wchodzacego miedzy rolki konca odlewu, odchylonego od linii ruchu, a z kolei wysuwanie silownika powoduje ruch jednej rolki az do chwili zetkniecia sie jej z koncem odlewu, a nastepnie ruch drugiej rolki w kierunku pierwszej.Zasada dzialania urzadzenia wedlug wynalazku oparta jest na ogólnej koncepcji ruchu rolek wzgledem siebie przy ustalonej linii ruchu dzieki dwustronnemu dzialaniu silowników, majacych mozliwosc zginania konca odlewu odchylonego od lini ruchu lub oddzialywania na przechodzaca przez rolki czesc odlewu odchylona od linii ruchu. Linia ta jest z góry ustalona dla umozliwienia zginania pionowo przesuwajacego sie odlewu tak, aby mógl on poruszac sie dalej wzdluz linii poziomej.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przed¬ stawia schematycznie odlewarke do ciaglego odlewania, fig. 2 — fragment urzadzenia oznaczpny litera A na fig. 1, w widoku, fig. 3 — przekrój wzdluz linii III—III na fig. 2, fig. 4 — fragment oznaczony litera B na fig. 2, w widoku, fig. 5 — przekrój wzdluz linii V—V na fig. 4, fig. 6 - przekrój wzdluz linii VI-VI na fig. 5.Jak pokazano na fig. 1, odlew 10 jest ksztaltowany w sposób ciagly w formie 12, nastepnie przesuwany w dól za pomoca rolek zaciskowych 14, zginany przez rolki zginajace 16, które moga byc napedzane, lecz zwykle sa rolkami biernymi, a nastepnie jest wyprostowywany w urzadzeniu prostujacym 17.Polozenie A urzadzenia napedzajacego rolki pokazane szczególowo na fig. 2, 3 zawiera nieruchoma rame 20 skladajaca sie z umieszczonych naprzeciwko siebie belek 22, 23 polaczonych podstawa 25. Dwie pionowe prowadnice 27 sa przymocowane na stale do tych belek po ich wewnetrznej stronie. Obudowa rolek, która ma mozliwosc poruszania sie w prowadnicach 27 sklada sie z dwóch bocznych belek 30, górnej belki 31 i dolnej belki 32. Górna rolka napedowa 34 i dolna rolka napedowa 35 sa obrotowo zamocowane odpowiednio w lo¬ zyskach lub zbloczach 37 i 38. Zblocza 37 maja mozliwosc pionowego przemieszczania w dwu bocznych belkach 30 podczas, gdy silownik jest zamontowany na górnej belce 31 ramy 20. Sklada sie on z dwu hydraulicznych cylindrów 40 oraz tloków poruszajacych sie ruchem posuwisto-zwrotnym i tloczek 41. Górne zblocza 37 sa polaczone z tloczyskami 41 za pomoca sworzni 43 przechodzacych przez ucha 44 na zbloczach 37. Obudowa rolek jest oparta na drugim silowniku, skladajacym sie z hydraulicznych cylindrów 46 zamontowanych na podstawie 25. W cylindrach 46 umieszczone sa tloki poruszane ruchem posuwisto-zwrotnym i tloczyska 47, które nie sa polaczone z obudowa rolek, ale tylko stykaja sie z dolna czescia czlonu 32. Trzpienie 48 i 49, które sa polaczone podobnie z nie pokazanym urzadzeniem napedowym, przenosza odpowiednio moment obrotowy na rolki 35 i 34 powodujac ich obrót.W czasie pracy, gdy prowadzacy koniec odlewu zblizy sie do zespolu rolek napedowych i odchyli sie od dolnej rolki 35, górne tloczysko 41 zostaje cofniete powodujac podniesienie sie górnej rolki. Zazwyczaj dolna rolka pozostaje na poziomie, bedacym teoretycznym poziomem dolnej powierzchni odlewu lub na poziomie z góry ustalonego kierunku ruchu odlewu. Jezeli odlewjest prosty, to wchodzi on pomiedzy rolki napedowe przy zachowaniu luzu miedzy jego górna powierzchnia i górna rolka. W chwili wejscia odlewu miedzy rolki górne tloczysko przesuwa sie w dól wywierajac sile na górna rolke, która mocno dociska odlew. Gdy prowadzacy koniec odlewu odchyli sie do góry i podejdzie do rolek napedowych w pozycji powyzej normalnej linii ruchu, wówczas ruch górnej rolki do dolu w celu zetkniecia sie z odlewem spowoduje, ze rama rolek napedowych podnosi sie w prowadnicy 27 az do chwlili zacisniecia sie górnej i dolnej rolki na odlewie. Sila napedowa powoduje wejscie zgietego odlewu na nastepne rolki bierne, które prostuja odlew. Czynnosc prostowania powo¬ duje powrót ramy do jej pierwotnego polozenia na górne tloczyska 47. Jezeli odlew ma wejsc na rolki napedowe na poziomie ponizej linii ruchu, to dolne tloczysko 47 jest najpierw wycofane w celu opuszczenia ramy rolek napedowych i znowu rolki napedowe stykaja sie z odlewem dzieki zadzialaniu górnych cylindrów 40.W tym przypadku czynnosc prostowania powoduje ruch ramy do góry do chwili osiagniecia jej pierwotnego polozenia podczas, gdy dolne tloczysko powraca do pierwotnego polozenia.W celu zmiany rolek lub naprawy zespolu rolek wyjmuje sie trzpienie 48 i 49 z rolek, a nastepnie podnosi sie tylko rame napedowa z tloczysk 47 i wyjmuje sie ja z prowadnic 27.Jak latwo zauwazyc zarówno odlewy nadwymiarowe jak i podwymiarowe moga byc napedzane przez urzadzenie prostujace dzieki zastosowaniu urzadzenia wedlug wynalazku, poniewaz rolki napedowe moga byc rozsuwane lub zblizane do siebie dla dostosowania szczeliny miedzy nimi do grubosci odlewu.3 71098 Przyklad wykonania urzadzenia dla polozenia B z fig. 1 jest przedstawiony na fig. 4, 5 i 6. Rolki zginajace 16 sa zazwyczaj rolkami biernymi. Jednakze odlew w zespole gnacym, w którym przebywa droge po luku, ma tendencje przeciwstawiania sie zginaniu i nadal poruszania sie wzdluz swej pierwotnej linii ruchu. Od rolek napedowych w zespole gnacym wymaga sie przeciwdzialania tej tendencji i zmuszenia odlewu do poruszania sie po linii krzywej. W zespole gnacym, w którym odlew przebywa droge o stale zmieniajacym sie promieniu krzywizny, kazda para rolek zginajacych ma wlasciwosc zwiekszania oporu przy przechodzeniu przez nie odlewu. Dlatego tez staje sie niezbedne zastosowanie rolek napedowych w tym typie zespolu rolek zginajacych w celu unikniecia oddzialywania tego oporu.W tym przykladzie wykonania, nieruchoma rama 50 tworzy pare lezacych naprzeciwko siebie wkleslych biezni 51. Para prowadnic 53 moze sie poruszac w biezniach 51. Prowadnice 53 sa porównywalne z obudowa rolek 30, 31, 32. wedlug pierwszego przykladu wykonania. Cylinder hydrauliczny dwustronnego dzialania 54, majacy tloczysko 55 i silownik, jest polaczony z jednymi koncami kazdej prowadnicy 53 za pomoca ucha 56 i sworznia 57. Koniec tloczyska 55 jest polaczony z podstawa 59 za pomoca sworzni 60. W podstawie 59 umocowane sa lozyska lub zblocza 67 rolki napedowej 65. Zblocza sa zamocowane przesuwnie w prowadnicach 53 co najlepiej pokazano na fig. 6. Zespól rolek zawiera plyte 68, do której przymocowane sa srubami zblocza.Trzpienie 70 majace rowki klinowe 71 sa umieszczone w otworach w podstawie 59 i plycie zblocza 68. Zespól rolek jest rozlacznie przymocowany do podstawy 59 za pomoca klinów 72 umieszczonych w rowkach klinowych 71. Kazde zblocze ma nastawczy kolnierz 73 zblocza, który wspólpracuje z prowadnica 53. Do konców prowad¬ nic 53, naprzeciwko konców^ do których dolaczone sa cylindry 54, przymocowany jest na stale zespól rolek.Zawiera on rolke napedowa 75 zamocowana obrotowo w zbloczach 77 i plytach zblocza 78, do których zblocza przykrecone sa srubami. Sworznie 80 sa z jednej strony nagwintowane dla polaczenia z koncami prowadnic 53 a z drugiej strony maja rowki klinowe 81. Po ustawieniu plyt zblocza 78 na sworzniach 80, wklada sie kliny 82 do rowków klinowych w celu rozlacznego osadzenia zespolu rolek na koncach prowadnic 53. Kazde zblocze 77 ma nastawczy kolnierz 84 zblocza, który wspólpracuje z prowadnica 53 i zabezpiecza zblocze przed obrotem dookola plyt 78 na skutek dzialania sil przenoszacych przez odlew. Trzpienie 88 i 89 sa podatnie polaczone z nie pokazanym urzadzeniem napedowym, przenosza odpowiednio moment obrotowy na rolki napedowe 65 i 75. Nieruchomy zderzak lub gniazdo 90 polaczone z rama 50 podtrzymuje podstawe obudowy rolek 59 w czasie, gdy nie ma odlewu pomiedzy rolkami.W czasie pracy, gdy odlew zbliza sie do zespolu rolek napedowych, tloczysko 55 jest w polozeniu wycofa¬ nym. W polozeniu obudowy rolek 59 w gniezdzie 90 wycofanie tloczysk powoduje wzgledny ruch do góry prowadnic 53 w stosunku do gniazda 90. Rolka 75, która jest przymocowana do konców prowadnic 53, odsuwa sie dzieki temu od rrolki 65. Z chwila wejscia odlewu w szczeline pomiedzy rolkami wysuwa sie tloczysko 55 co powoduje ruch rolki 75 w kierunku odlewu az do momentu zetkniecia sie z jego powierzchnia. Wówczas tlo¬ czysko 55 nadal wysuwajac sie podnosi rolke 65 z gniazda 90 az do momentu zetkniecia sie jej z powierzchnia odlewu. Przejawia sie to w zaciscnieciu rolek na odlewie, dzieki czemu powstaje sila tarcia potrzebna do prze¬ suwaniaodlewu. v ' ¦ ¦ ¦ W razie potrzeby wymiany jednej lub obu rolek wyjmuje sie trzpien 88 lub 89 z przyleglej rolki napedo¬ wej. Wyjecie klina 72 lub 82 odlacza odpowiedni zespól rolek od urzadzenia. Nastepnie mozna wyciagnac zadany zespól lub zespoly rolek z prowadnic 53.Urzadzenie z rolkami napedowymi wedlug wynalazku moze byc uzywane do pionowego napedu odlewu przesuwajacego sie w dól od odlewarki, jak równiez moze byc stosowane w ukladach rolek zginajacych, ukla¬ dach rolek prostujacych lub do napedu poziomego. W przypadku uzycia urzadzenia do pionowego przesuwania odlewu rama 50 wyposazona jest w odejmowalny zderzak w celu zabezpieczenia przed wypadnieciem prowadnic 53 z biezni 51 po przeciwnej stronie zderzaka 90.Jak wynika z powyzszego zespól rolek napedowych wedlug wynalazku moze rozsuwac sie dla prowadze¬ nia grubych odlewów, moze zwierac sie dla napedzania grubych lub cienkich odlewów, a takze ma mozliwosc przystosowywania sie do aktualnego polozenia lub poziomu odlewu przy jego przechodzeniu przez urzadzenie. PL PL