Wynalazek niniejszy dotyczy pracujacego w sposób ciagly 'krosna tkackiego, którego czó- . lenko nie jest zaopatrzone w przerzucana cewke.Znane sa prostoliniowe krosna, w których czólenko jest przystosowane do przerzucania tam i z powrotem pomiedzy nitkami osnowy, które z kolei poruszaja sie nawrotnym ruchem tworzacym przesmyk. Tego rodzaju krosna ma¬ ja te zalete, ze umozliwiaja szeroki wybór ro¬ dzajów tkania dla wytwarzania róznego rodza¬ ju tkanin. Jednakze sa one obciazone powaz¬ nymi wadami technicznymi, takimi jak ogra¬ niczona predkosc tkania, jaka wynika z na- wrotnego ruchu czólenka, i zagadnienia bez¬ wladnosci, czas jalowy, halasliwosc, dodatkowe zjawiska wynikajace z nieciaglosci ruchu itd.Byly juz proponowane okragle krosna tkac¬ kie, w których czólenko, na ogól zaopatrzone w cewke, wykonywalo ciagly ruch wirujacy ja¬ ki daje bardzo regularna oraz bezhalasliwa prace podczas procesu tkania. Jednak te znane kolowe krosna nie przyjely sie w przemysle ze wzgledu na wyjatkowo ograniczony wybór rodzajów tkanin jakie na nich mozna bylo wy¬ konywac, przy czym utkane tkaniny byly w praktyce zawsze tkaninami workowymi, któ¬ re same w sobie stwarzaly powazne zagadnie¬ nia odnosnie ostatecznego ich wykorzystania.Ponadto praktyczna*, skonstruowanie okraglego krosna, zdolnego ffowytwarzania róznorodnych tkanin, a nie tylko tkaniny workowej, bylo sa¬ mo w sobie jednym z najtrudniejszych zagad¬ nien.Celem niniejszego wynalazku jest wlasnie rozwiazanie tego zagadnienia przez stworzenie okraglego krosna, które nie bedzie juz mialo wad wynikajacych z nawrotnego ruchu prze¬ rzucanego czólenka, które bedzie pracowalo w sposób równomierny i cichy, i da wyjatkowo duza wydajnosc podczafl wyrobu tkaniny w spo-sób ciagly i nie przerywany, przy najwiekszej niezawodnosci jego dzialania nawet przy du¬ zych predkosciach krosna, które bedzie ponad¬ to stosunkowo prosta i zwarta konstrukcja o stosunkowo niskiej cenie.Dalszymi celem jest stworzenie okraglego krosna, które nie tylko bedzie mialo wymienia¬ ne wyzej zalety wynikajace z kenstratairifc i dzialania, ale bedzie sie równiez .nadawalo*dw® przerzucania przy kazdym skoku nitki róznego koloru i (lub) jakosci oraz do zmieniania w pros*- ty sposób Bzeirokosci tkaniny, krosna które be¬ dzie ponajdto umozliwiala* tQ» .aby praar7Ajftan» ^ watek byl wplatany w-4po«ól-TÓwB«lefelp,*a-nie - w sposób srubowy, a zatem aby rudh naprzód- wcaile nie róznil sie od takiegoz ruchu;w kios- - nie prostoliniowym oraz przez co moglyby byc wyjkorzystane wszystkie ulepszenia zwiazane z najbardziej nowoczesnym rodzajem tego ro¬ dzaju krosien.Nafilegnynvz koki celem jest stworzenie okraglego krosna, które umozliwia wytwarzanie nie iylkfc jednej aledwóoh lub wiecej tkanin, rózniacych sie zarówno co do iswego watku jak i osnowy i wytwarzanych jednoczesnie orazna którym predkosci przesuwania sie poszczegól¬ nych tkanin moga równiez byc rózne.Dalszym i nie najmniej waznym celem wy* nalazku jest stworzenie kolowego krosna, któ¬ re umozliwia tkanie wyrobów przy, minimal¬ nym zuzywaniu energii i przy minimalnym otwieraniu przesmyku wraz z bardzo duzym stopniem dobijania samej tkaniny.Jednym z waznych celów jest stworzenie okraglego 'krosna specjalnego rodzaju, w któ¬ rym osiagana duza predkosc nie powoduje nie- rówwomferoosci przetykania przerzucanych watków lub jakiejkolwiek asynchronizacji pc*- nji^tey poaraszegein^ni cz^ciarnl jego nwctea- Tedinne^jceies/uzy^ElijR^sia za pomoca koto- wegaikrosna tkackiego? wedlug 'wynalazku, któ¬ re charaarteryzuje to/: ze sl$|§jjsie-rao z .pier^ scieniowej prowadnicy, z czSienka zdolnego do swobodnego: biegania wzdluz wspomnianej pro¬ wadnicy i wyposazonego w magnesujace sie urzadzenie, z elementów wytwarzajacych pole magnetyczne, wirujace dokola osi przechodzacej przez srodek wspomnianej prowadnicy pierscie¬ niowej i sterujace czólenkiem, z zespolów strun nicielnieewych; podtrzymujacych nitki osno¬ wowa, które to zespoly -umieszczone wzdluz- co najmniej czesci prowadnicy irfeTScieniowej i zar fctórymi nastepuje na- przemian oo najmniej jedna* strefa woma1 od*istam nicieteicowydr," — 2 z elementów umieszczonych w tej wolnej od strun nicielnicowych strefie dla podawania nitki watkowej do toru czólenka, z elementów za¬ ciskajacych osadzonych na czólenku dla chwy- tafni&ri oswobadzania nitki watkowej, z ele- mentów^chwytajacych i odcinajacych, umiesz- czflMych 'iw. poblizu toru czólenka i przewidzia- n^teSaia prwwtdnicy pierscieniowej w strefie wctoej od strun nicielnicowych oraz z elemen¬ tów*1 napedzajacych synchronicznie z wirowa- wmm wspomnianego wyzej pola magnetycznego i sterujacych zmiana przesmyku, tworzonego za pgBftoeg ^ki»**nigieknBigycfa;roeear sterujacych dziaftwrienr 4pl**ry tykaneg© pcaez-czólsako.Dalsze cechy charakterystyczne i zalety wy¬ nalazku zostana ujawnione w pelni wraz z szczególami opisu najkorzystniejszego jego wykonania, przedstawionego na rysunkach ty¬ tulem nie ograniczajacego wynalazku przykladu jego wykonania, przy czym fig. 1 pokazuje schematycznie pionowy przekrój przez te czesc krosna tkackiego, która zawiera glówne jego mechanizmy wedlug tego najkorzystniejszego jego wykonania, fig. 2 jest schematycznym rzu¬ tem z góry krosna, pokazanego na fig. 1, przy czym szczególna uwaga zostala tu zwrócona na sprzegniecie elektromagnesu z czólenkiem, fig. 3 pokazuje-* w % zmniejszajacej podzialce schema¬ tyczny rzut z przodu elementów prowadzacych osnowe na dole oraz tkanine u góry, przy czym widoczny jest przesmyk, fig. 4 pokazuje w po¬ wiekszajacej podzialce rzut z góry schematu z fig.-3/przy czym^na-tym^yswiku sa widoczne równie* cztery stepiri; ktelre• ^odffteraja nieru¬ choma ramke toosiiay fij^5 poferauje na dwóch jej. polowach, pcawej i lewej, dw4e^dmiany;me- chanizmdw do sterowaELi^.z^jspolajiii- strun, ni- cielaiicawych, w podzialce niz.podziaika na.fig^l i 2, leez.w wiek¬ szej pojdlzialce»niL,podzieka.fig*a~i 4, fig. 6 i 7 pokazuja w zwiekszajacej podzialce, czescio¬ wo w przekroju pionowym, a czesciowo w sche¬ matycznym widoku, z pominieciem czesci srod¬ kowej ze wzgledu na oszczednosc miejsca, dwa kolejne polozenia mniej wiecej przeciwlegle,, elektromagnesu i jego czólenka oraz zacisków sterujacych nitka watkowa* fig. 8 pokazuje w rzucie z boku schematyczny, w~.powiekszajacej podzialce rzut czólenka wedlug wynalazku, fig. 9 pokazuje TzmYak^i^iwUyirziiy czóleMka mniej wiecej wóiwcza*;'jg$y-wchodzi ono dó przesmyku utworzonego- jfrzez 'Osnowe; fig. 1& i lOa pokazujar poraocnSftty hnak; polaczony ¦' k:r z ¦¦: elektromagnesem -w dwóch kolejnych polo- zeoiach, fig.: 11 i 1la pokazuja w rzucie akso- nomeitrycznym i;w rzucie z boku czesc czólenka wedlug odmiany jego wykonania, fig. 12, 12a i 12b pokazuja ^hen^tycznie rzuty z góry ko¬ lejnych- poloten roboczych, i wreszcie fig. 13 pokazuje odmiane wykonania elementów poka¬ zanych na^fig. 1.Rozpatrujac bardziej szczególowo fig. 1—10, widoczne jest, £e (krosno okragle zawiera na -ogól podtrzymujacy ploche falujacy element 1, osadzony na; pochylonym czopie 2 walka nape¬ dowego 3 za pomoca lozysk 4. Zawiera ono rów¬ niez polaezone na stale z pochylonym czopem 2 ramie 5, na którego koncu jest umieszczony elektromagnes 6, ustawiany naprzeciw czólen¬ ka 7, które umieszczone jesit wewnatrz przesmy¬ ku 8 i które pozostaje na plosze 9 i znajduje sie wewnatrz prowadnicy pierscieniowej 10.Liczba U oznaczono struny nicielnicowe, które sa podzielone (fig.'2) na zespoly lla, llb, lic...; liczba 12 oznaczono grzebien plochy (fig. 1) wy¬ prostowujacy nitki osnowe 13; liczba 13a ozna¬ czono tkanine, a liczba 14 pierscienie dla dopro¬ wadzania pradu elektrycznego z wspólpracuja¬ cych z nimi szczotek 16; lioaba 16 oznaczono . urzadzenie przeinaczone dila zapobiegania obra¬ caniu sie elementu falujacego 1. Zewnetrzne motaki 18 z przynaleznymi do nich rozdziela¬ czami walkowymi 19 sa pokazane na fig. 2. Na fig. 314 mozna równiez zauwazyc slupki 100, j które spoczywaja na podlodze, siegaja w wolne -od fitrtm nicielnicowyeh strefy a i b i podpiera¬ ja oprócz nieruehemej ramy równiez ksztaltowe walki 20^aiaktórychtkanifla jest zwijana i roz¬ ciagana, walki tarkowe 21, walki podtrzymujace 22, walki dociskowe Z3, tkanine 13a nitki osno¬ wowe 13, dolne walki ^podajace 24 oraz nawój osnowowy 25- Ponadto fig. 5pokazuje krzywki 26 sterujace strunami nicielnicowymi 11 poprzez uklad lla (z wynosnikami listwowymai, walka¬ mi, lancuchami, sprezynami promieniowymi) lub uklad ^.11fi (z wynosnikiem listwowym, dzwigniami katowymi i uchwytami oginiw).Ponadto na fig. 6 widoczne sa: koniec watku . 27, wychodzacego z poziomego rozdzielacza 19, czólenkowy zacisk 28 nitki watkowej, plytka ksztaltowa 29, zacisk .nozycowy 30 oraz zacisk przytrzymujacy 31..Ramie 32, które. przechwytuje czólenko gdy ono wychodzi z przesmyku (fig. 7), jest polaczo- . ne z^zaciskiem 33, zaciskajacym nitke watkowa.Ga&lenko 7 z zaciskiem 28 i odpowiadajaca mu plytka ksztaltowa 29--sa widoczne na fig. 8. Na fig. 10 i lOa jest równiez-pokazany imak 37 z stykiem, polaczony z wykonanym z materia¬ lu magnesujacego sie ramieniem ^elektro¬ magnesu 6.Powracajac teraz do szczególów wymienione¬ go wyzej wykazu czesci skladowych krosna okraglego nalezy nadmienic, ^ze na fig; 1 war 3 jest polaczony z nie pokazanym na-rysunku silnikiem i jest podtrzymywany w1 miejscach 40 i 41 za pomoca powszednie stosowanych lozysk, osadzonych na nieruchomej ramie kros¬ na okraglego, która to rama nie jest pokazana na rysunku, ale jest oczywiste, ze zawiera ona podtrzymujace slupki -MO, opierajace sie na podlodze.Element, nazywany*w itymr opisie yjfelementem falujacym", sklada sie na przyklad - z górnej stozkowej plyty 43, przynajmniej w swej czesci obwodowej, wykonanej najkorzystniej z nie magnesujacego sie materialu arkuszowego, na stale polaczonej z zewnetrznym - pierscieniem górnego lozyska 4 i do której w miejscu 44 jest przymocowany, na przyklad -sTulbami, kolnie¬ rzowy-wfeniec 45 dolnego karczowego-fctementu 46, który równiez najkorzystniej jest wykonany z nie magnetycznego materialu, przynajmniej w swej czesci obwodowej. Plyta 43 i element tarczowy 46 moga byc równiez zaprojektowane w postaci ramion i (lub) szprych.Prowadnica 16 jest równiez na stale polaczo¬ na z rama krosna, a sklada sie zasadniczo z ele¬ mentów, tworzacych na przyklad, dwie zasad¬ niczo równolegle scianki ustawione pionowo, i jest zaopatrzona w maly krazek 47 umieszczo¬ ny miedzy nimi a polaczony z elementem falu¬ jacym 1, przy czym krazek ten jest w istocie osadzony tak, ze obraca sie dokola swej wlasnej osi na walku 48, w który jest zaopatrzony wspomniany element falujacy (tzn. element tar¬ czowy 46). Prowadnica 16 zabezpiecza element falujacy od obracania *sie, ale nie przeszkadza mu w wykonaniu ruchów pionowych.Na elemencie falujacym 1, tzn. na elemencie tarczowym 46, jest na stale zamocowany piers¬ cien 49 polaczony z wystepem 9a, z którego wy¬ staja promieniowo zeby ploch 9, przy czym plo¬ chy rozciagaja sie co najmniej na pewnej czesci luku kola, a w przypadku przedstawionym: na rysunku na dwa luki kolowe, z których kazdy jest mniejszy niz pól obwodu kola. Zeby te nie powinny zatem siegac do dwóch stref, wyzna¬ czonych przez segmenty kolowe a i b, 'które w ten sposób tworza otwarte 'strefy krosna (których jednakowoz moze byc wiecej niz dwie). ^*3 —Podczas gdy wewnetrzna scianka boczna piers¬ cieniowej prowadnicy korytkowej 10 jest utwo¬ rzona przez zewnetrzny bok elementu faluja¬ cego 1 (tan. bok utworzony przez kolnierzowy wieniec 45), to zewnetrzna scianka boczna 50 jest zwiazana z elementem falujacym za po¬ moca znanych elementów takich jak plytki 51 itd. {nie pokazane we wszystkich szczególach na rysunku), które w tej strefie tworza rów¬ niez dno pierscieniowej prowadnicy 10, lezace w (tej samej plaszczyznie co plaszczyzna zebów oraz tworza podparcie dla rozdzielaczy 19 nitki watkowej. Kazdy z tych rozdzielaczy (fig. 6 i 9) jest na przyklad utworzony z malej rurki pro¬ wadzacej nitke (dla nitki watkowej) z rozsze¬ rzonym wlotem 19a oraz jest umieszczony (w stosunku do kierunku wirowania czólenka 7) nieco przed strefa, w której jest umieszczona poczatkowa czesc podtrzymujacych nitki wat¬ kowe strun nicielnicowych 11, które w znany sposób tworza przesmyk osnowy. Rozdzielacze te prowadza nitke watkowa 27, dostarczana przez szpulki 18 osadzone w znany sposób (nie pokazany na rysunku) na nieruchomej ramie kolowego krosna. Rozdzielacze sa osadzone na plytkach 51 lub na elementach stanowiacych z nimi jedna calosc, w dowolny sposób (nie pokazany na rysunku), a plytka 29, której dolna powierzchnia tworzy pochylona plaszczyzne sie¬ gajaca ponad lezaca ponizej prowadnice piers¬ cieniowa, jest równiez osadzona w znany spo¬ sób, na przyklad za pomoca ramienia 29a, na elemencie falujacym. Mala plytka 29b, która równiez ma pochylona plaszczyzne, jest umiesz¬ czona na elemencie falujacym za pomoca swego ramienia 29c, w polozeniu odpowiadajacym wyjsciu z przesmyku osnowy.Dzwignia katowa 28 czólenka 7 wspólpracuje z "plytkami 29 i 29b. Czólenko to jest wykonane z cienkiej blachy, a jego ksztalt jest podobny do ksztaltu znanych bezcewkowych czólenek.Moze ono z powodzeniem byc bardzo lekkie i miec poprzeczne wymiary takie, ze moze ono biegac wokolo bez tarcia w prowadnicy piers¬ cieniowej 10. Wielkosc czólenka w kazdym przypadku powinna byc ograniczona do wiel¬ kosci wystarczajacej dla osadzenia dzigni kato¬ wej 28, która tworzy katowy zacisk, a równiez do osadzenia z boku, naprzeciw wewnetrznej scianki prowadnicy pierscieniowej 10, rdzenia z magnesujacego sie materialu, który pokazany jest liniami kreskowymi w miejscu 7a na fig. 10.Dzwignia katowa 28 jest naciskana przez sru¬ bowa sprezyne skrecana 29d, która stale dociska jeden jej koniec do czólenka, tworzac w ten sposób w miejscu naciskania mechanizm zacis¬ kajacy dla nitki watkowej, jaki zostanie opisa¬ ny dalej.Równiez w strefie przesmyku osnowego, na przyklad poza rozdzielaczem 19 w kierunku krazenia czólenka, jest umieszczony mechanizm (fig. 6) do zaciskania i odcinania przetknietego przerzutu watku, który to mechanizm sklada sie z zacisku, którego jedna szczeka 30 .tworzy ele¬ ment zaciskajacy watek, ma na stale na sobie osadzone jedno z ostrzy 30s nozyc odcinaja¬ cych, które to ostrze jest umieszczone za po¬ wierzchnia zaciskajaca zacisk, natomiast druga szczeka 30a, która jest polaczona zawiasowo z pierwsza szczeka w przegubie 30j i która jest naciskana przez sprezyne 30m, umocowana na nieruchomej ramie krosna, ma na sobie osadzo¬ ne drugie ostrze 30s nozyc, a równiez obracaja¬ ca sie na sworzniu 30f mala dzwigienke, jeden koniec której jest pod dzialaniem sprezyny 30h, a drugi tworzy druga powierzchnie zaciskajaca przytrzymujacego zacisku, ustawionego z przo¬ du w stosunku do odnosnego ostrza. Na szczece 30a jest umieszczone ramie 30b, konczace sie malym krazkiem 30c, natomiast na szczece 30 umieszczone jest ramie 3Od, osadzone przegubo¬ wo na sworzniu 30e, na stale zamocowanym w ramie krosna, oraz polaczone przegubowo w miejscu 30n z drazkiem 30rp, który jest Obro¬ towo polaczony w miejscu 30q z dzwignia 30r, obracajaca sie dokola podparcia 30t, które jest umieszczone na ramie krosna, przy czym wspomniana dzwignia konczy sie krazkiem 30u.Jest zrozumiale samo przez sie, ze gdy szczeki 30 i 30a zbliza sie, to przede wszystkim dwie powierzchnie zaciskajace stykaja sie blokujac w ten sposób nitke watkowa, która nastepnie zostaje odcieta za pomoca nozyc krzyzujacych swe ostrza.Male krazki 30c i 30u sa umieszczone na drodze wspólpracujacych z nimi elementów 31e, przewidzianych na elemencie falujacym.Na wejsciu i wyjsciu czólenka z przesmyku osnowy jest ponadto przewidziany drugi zacisk przytrzymujacy 31, skladajacy sie z szczek 31a i 3Ib, osadzonych na sworzniu 31c, umieszczo¬ nym na nieruchomej ramie krosna.Na szczece 31a umieszczone jest ramie 31 zaopatrzone w krazek 31d, umieszczony na dro¬ dze wspólpracujacych z nim elementów 31e, przewidzianych na elemencie falujacym, osiowo sprezynujacych (sprezyna 31j) i polaczonych przegubowo w miejscu 31g ze sprezyna 31h. . 4 *-Pionowy sworzen 32a jest zamocowany na zewnetrznym boku 50 elementu falujacego, na zewnatrz prowadnicy pierscieniowej 10 i na tym sworzniu jest osadzona obrotowo tuleja 32b z ramieniem 32, które siega do wewnatrz prowadnicy pierscieniowej 10 i jest zaczepiane i obraca sie za pomoca przebiegajacego czólen¬ ka. Ramie 32a zacisku stanowi jedna calosc z tuleja 32b, a drugie ramie 33 tego zacisku obraca sie w (miejscu 33c na ramieniu 32a, a swym swobodnym koncem styka sie badz z ksztaltowa plytka 33dt umieszczona na ele¬ mencie falujacym, badz tez, w innym polozeniu elementu falujacego, a zatem i zacisku, z ksztal¬ towa plytka 33e, która jest umocowana na ra¬ mie krosna i o która opiera sie sprezyna 31f, dzialajaca na szczeke 31a.Na pochylonym czopie 2 (fig. 1) jest osadzona tuleja 5a, która jest zaopatrzona w przeciwcie¬ zar 5b, dla dynamicznego zrównowazenia ra¬ mienia 5. Wkret 5c blokuje tuleje 5a w wyma¬ ganym polozeniu na czopie 2. Ramie 5, pokazane w przekroju, wystaje promieniowo z tulei 5a i utrzymuje na swym swobodnym koncu elek¬ tromagnes 6. Bieguny magnetyczne tego magne¬ su sa umieszczone w sasiedztwie bocznej scian¬ ki 45 elementu falujacego, która tworzy pro¬ wadnice pierscieniowa 10.Jest oczywiste, ze ramie 5 wiruje razem z wa¬ lem 3. Jest zatem konieczne wykonanie dopro¬ wadzenia pradu do elektromagnesu. Wykonane jesst to za pomoca dwóch pierscieni zbiorczych 14, które sa zamocowane za posrednictwem tulei izolujacej 14a na wale 3, oraz polaczone za po¬ moca izolowanych przewodów zasilajacych, po¬ prowadzonych przez wydrazone wnetrze walu 3, czop 2 i ramiona 5, z wspomnianymi wyzej elektromagnesami. Dwie szczotki 15 slizgaja sie po pierscieniach 14 w znany sposób, przy czym szczotki te sa zasilane z odpowiedniego zródla pradu elektrycznego (pobieranego na przyklad z prostownika), nie pokazanego na rysunku.Trzeci pierscien 14b, który styka sie z szczotka 15a, jest polaczony w podobny sposób ze sty¬ kiem 37, który jest osadzony na imaku 37a i jesit polaczony przegubowo z ramieniem 38, oraz obraca sie pod dzialaniem sprezyny. W okreslonych polozeniach roboczych styk ten mo¬ ze rozwierac obwód zasilajacy silnik napedza¬ jacy krosno, wspólpracujac ze stykiem 37b, któ¬ ry jest polaczony na przyklad z ziemia.Korzystne jest gdy szczotka 15a jest polaczona z obwodem zasilajacym silnik napedzajacy wal 3 albo ze zdalnym przelacznikiem sterujacym ten obwód. Istnieja rózne uklady dla sterowa¬ nia strun nicielnicowych, które musza byc jesz¬ cze podzielone na sektory, azeby dopiero utwo¬ rzyc pelny luk odpowiadajacy osnowie, i które sa przeznaczone do nastawiania przesmyku osnowy. Dwa takie uklady w celu ich zilustro¬ wania sa przedstawione na fig. 5.Po lewej stronie fig. 5 widoczny jest maly krazek 53, osadzony na dzwigni 54, która obra¬ ca sie na sworzniu 55, zamocowanym na ramie krosna i krazek ten pracuje na krzywce 26, , umieszczonej na walku 52, osadzonym w ramie krosna fca posrednictwem lozysk, nie pokaza¬ nych na rysunku. Koniec 54a dzwigni 64 opiera sie na wystepie 56 pólpierscieniowego elementu 57, osadzonego na krazkach 59 zaopatrzonych w rowki, oraz na prowadzacych krazkach prze¬ ciwleglych 59a.Na pólpierscieniowym elemencie 57 znajduja sie zamocowane na nim lancuchy 58, z którymi wspólpracuja krazki 59 osadzone na sworzniach 60, które z kolei sa osadzone w ramie krosna.Na koncu kazdego lancucha 58 jest przylaczony drazek 61, prowadzony w prowadnicach 62, osadzonych we wsporniku 63, i polaczony z lu¬ kami strun nicielnicowych Hu, prfcy czym kazdy lancuch jest naciagany sprezyna 64.Po prawej stronie fig. 5, gdzie odnosniki licz¬ bowe, dotyczace elementów podobnych do ele^ meritów przedstawionych po lewej stronie fig. 5, sa takie same, konce 65 zespolu dzwigni kato¬ wych zazebiaja sie z przeciwleglymi czesciami pólpierscieniowego elementu 57, same dzwignie katowe obracaja sie na sworzniach 66, osadzo¬ nych w ramie krosna, a ich drugie konce za¬ zebiaja sie z oznaczonymi liczba 67 ramionami dzwigni teowych, elementy poprzeczne których zazebiaja sie w miejscach 68 z oczkami pretów 69, które z kolei sa polaczone z strunami ni¬ cielnicowymi lip.Krzywki 26 sa na stale polaczone z obracaja¬ cymi sie wspólosiowymi kolami lancuchowymi 52a, zaklinowanymi na walkach 52, które po¬ przez lancuchy 26a sa polaczone z kolem lan¬ cuchowym 3a, które jest na stale osadzone na wale 3 w taki sposób, ze jednemu obrotowi walu 3 odpowiadaja dwa obroty walka 52.Wedlug jednej z cech charakterystycznycji wynalazku, górny walek podtrzymujacy 20 (fig. 4) ma taki ksztaltowy zarys zewnetrzny, ze ma on w srodku czesc o mniejszej srednicy i boczne zgrubienia, pokazane na fig. 4. Okazalo sie, ze taki ksztalt umozliwia to, ze wszystkie nitki osnowowe (tkaniny maja jednakowa dlu- •¦•*-gosc poczynajac od wzdluznej stycznej do wai-l ka wydluzajacego 21 {fig. 3) az do ostatoiego- przerzutu watku (w ten sposób nastepuje od - kedzierzawienie watku wydluzanej tkaniny).Nieruchoma plocha 12, której w zasadzie znane dzialanie polega na rozdzielaniu nitek osnowy w sposób uporzadkowany, oraz luki 12a przy¬ stosowane do prowadzenia Ikaniny sa równiez na stale polaczone z rania krosna.W czasie opisywania dzialania krosna. jakie teraz nastapi zostana podane niektóre dalsze jego konstrukcyjne cechy charakterystyczne: a mianowicie stanie sie zrozumiale, ze jezeli walek 3 i czop 2 zostana wprawiane. w ruch . obrotowy, ito falujacy element, który jest osa¬ dzony na pochylonym czopie 2 i jest zabezpie¬ czony od obracania sie wraz z nim, otrzyma od tego czopa ruch, który mozna by nazwac kolowym -ruchem'falujacym.* W teh sposób be- dzienastekowac itorze kazdy1 z^b plochy bedzie okresowo podmreil sie do góry i opuszczal ku dolowi;-w granicach dwóch krancowych swych polozfen: Jezeli os y—y bedzie pionowa osia okraglego krosna, a os z—z osia pochylonego^czopa* \tx korzystne jest, ale nie niezbedne aby plasz¬ czyzna plochy, oznaczona linia x—x lub x'—x' w jej ilwóch przeciwleglychpolozeniach "poctiy-"" lOrtyeih, przechodzi przez punkt przeciecia 0 os* y-**y -i z—*z, -oraz konieczne*'jest, "aby byla ona* prostopadla do ©siz—l Jezeli'w rzeczy- wistosei^nie" bedzie* ona przechodzila przez- wspomniany wyzej punkt 0, a bedzie tylko prostopadla do osi z—z, to punkt polozony na osi zeba zamiast opisywania (w pionowej plasz¬ czyzn^ zasadniczo jednakowych luków przy obydwóch ruchach ku górze i ku dolowi, be- dz#^przebiegal--*nie jednakowe~odcinki drogi*- podezay^ty^ch dwfcch^Tuchów.~ Tak samo beda sie zasadniczo przedstawialy sprawy w stosunku tlo'wszystkich zebów, a za¬ tem kazdy ich punkt Dedzie wykonywal- swój ruch ku górze i ku dolowi, co jest zasadniczym wymaganiem. Niemniej jednak droga punktu odpowiadajacego kazdemu zejbowi pozostaje mirto •wszystko zasadniczo w plaszczyznie pio¬ nowej, w której lezy os 0—y. To ze ta droga jesit lukiem z -srodkiem w punkcie -0, a nie linia prosta, nie mechaci jednakze osnowy^ po— niewa* tuk-ten ma wlasciwie duzy promien krzywiahy i taka róznice miedzy dlugoscia lu¬ ku** itóii prostej-mozna-zaniedbac:- -Jednakze nateiy-trtoszczyó isie'o to, ^bysworzen* 48 byl- umi«wc«my-piod katem* prostym do- pochylone} osi z—z, a jego* os przechodzila przez srodek; 0, a to ~azeby mozna~~bylol uzyskiwac ten ruch falujacy. A zatem-czólenka bedzie umieszczone w prowadnicy pierscieniowej 10, która" bedzie wykonywala taki wlasnie kolowy ruch falujacy.Na czólenko - nie bedzfe mial wplywu* ten - ruch, poniewaz nie -wynika '- on z jego wlasnego ruchu kolowego:- ruch* czólenka wynika ze wzbudzenia elektromagnesu 6, kitóry bedac umo¬ cowanym "na* ramionach" 5, które sa osadzone na waie 3 w sposób:umozliwiajacy obrót, wi¬ ruje wrar z tym Tamieniem. Mozna latwo spo¬ strzec, ze droga opisywana przez elektromagnes lezy w plaszczyznie -poziomej, nie rózni* sie od wspomnianego^ruchu^alujacego i wynika z tego ruchu. Czólenko bedzie poczatkowo przyciagane do wewnetrznej scianki 45 prowadnicy 10 i be¬ dzie^cwpciwiaroe iw aobrót za pomoca elektro¬ magnesu, natomiast Itarcie bedzie zmniejszone^ do minimum iwskutek malego ciezaru czólenka i wskutek jego szczególnego ksztaltu. W miare jakfcedzie wzraatac predkosc krazenia czólenka - zaczna:na nie dzialac sily odsrodkowe Li latwo jest ustalic predkosc krazenia, przykitóTej be~ dzie^istndala równowaga miedzy wewnetrzna si¬ la odsrodkowa czólenka i sila dosrodkowa wy¬ wierana przez elektromagnes, a zatem predkosc krazenia, przy której czólenko "bedzie krazyc bez tarcia na podobienstwo satelifcy 4 podczas, której -prowa istniec^ przy czym elektromagnesuma na celu wywolanie. tyWco sily dosredkowej i nie wysr-' wolywanie zadnych innych sil (za wyjatkiem Hych, które-mozna/rzaniedha^^'- Nalezy wspomniec*o tymy-ze ijdy^kfosno za¬ trzymuje sie, wystepuje wówczas^ tarcie o wew¬ netrzna1 scianke-45 prowadnicy~10 (w zalozeniu, ze elektromagnes jest jeszcze wzbudz w przeciwnym przypadku o* zewnetrzna scianke Jest-zrozumiale, ze.ia..pQnKc^,Jkinema^ycznie zazebiajacych sie elementów 3a pomiedzy wa¬ lem napedowym 3 i walkami 52 (fig. 5) za¬ opatrzonymi w krzywki 26, poszczególne seg¬ mentowe struny nicielnicowe 11 beda kolejno (lub jednoczesnie) uruchamiane w taki sposób, ze beda powodowac otwarcie przesmyku nieco wczesniej nim zblizy sie do niego czólenko.Przy zblizaniu sie do przesmyku, czólenko chwyta nitke waftkowa 27 swym* zaciskiem 28, który w konsekwencji zettkniecia sie z ksztal¬ towa powierzchnia plytki 29 najpierw otwiera sie a nastepnie inów zamyka sie wskutek dzia¬ lania- swej sprezyny,- chwytajac niftke/Waitkowa — 6¦-*-i przenoszac ja poprzez przesmyk: Gdy**cg6ten-»^ ko upuszcza1 ^przesmyk,'liLWoinunjrpi^ez1 wszyst^ - kie ^strmry nicieLnfcowe poprzedzajace~ oltortlrrta strefe a lub b, trzeba aby "nitka**watkewa zo¬ stala chwycona i odcieta .na^ koncu, um&eszc&rc nymna wejsciu do przesmyku*! chwycona po:: stronie wyjscia z tego przesmyktr, :gdzie zacisk-x czólenkowy^28 zostawil ja wskutek zetkniecia sie z inna plytkat^b?^ ZacisflL^O, którego „mechanizm byl juz opisa-- ny, cnwylta i odcina nitke po stronie wejscia do przesmyku, a zacisk 33 ze swym juz opisa¬ nym mechanizmem, chwyta nitke po stronie- wyjscia-.z przetsmyilcii. Konce nitki (wyjsciowy— koniec istnieje w -sposób naturalny, a koniec wejscidwy zostal utworzony wskuitek tego-od¬ cinania), sa zatem oswobadzanewtekutek zettotie- cia^sie 4owiajzanego^ na stale z rama krasna zacieku .31 z elementami, przewidzianymi na ¦• elemencie falujacym, który to zacisk za pomoca tych ^elementów chwytta, konce nitki watkowej i przytrzymuje je podczas-calego ruchu prze¬ rzucania.-Zaciski .te sa lekkie i male i dlatego ich ruchy sa -lagodne i ciche Lnie sa przeszkoda dla stosowania duzych predkosci . roboczych.Ich mechanizm 'beizpo|reiiniegfo_sterowania za¬ pewnia, ze zaczynaja one swe dzialanie w scisle okreslonym czasie. Bardziej szczególowo, za- ciski 30, 33 i 31 sa sterowane za pomaca krzy¬ wek 31e, które z kolei sa isterowane za pomoca wznoszacego sie ruchu, elementu falujacego. 1.Przede lwszystkim krzywka 314 styka sie z kraz¬ kiem 30c, zwiera (szczejkiNJO, :30d^i odcinasnitke za pomoca poruszajacyeh sie razem ! z nimi ostey 3Qs. Nastepnie krzywka^-31e-styka-;isie z krazkiem 30u powodujac obrót szczek-30; 30& dokola sworznia 30j dopóty,-dopóki niWk^nie"- zostana doprowadzane do wysokosci chwytaja¬ cych powierzchni szczek 31a, 31b. W tym punk-* cie krzywka 31e styka sie *z krazkiem 31d i na¬ tychmiast po tym lopuszcza* go powodujac otwarcie * zamkniecie szczekala, 31b, które jak juz ibylo powiedziane chwytaja* i trzymaja nifr* ke. Na dolnym pierscieniu elementtr falujacego 1 sprezyny 31h i 31j powoduja"powrót krzywki 31et bez oddzialywania w tym**czasienna~krazki - 30c, 30u i 31d, i to jest równiez iwynMdem od¬ powiedniego, nastawieniar napiecia*sprezyn *30ih~~ i 31J. Jak bedzie mozna zauwazyc, dzieki m«* lym wymiarom czólenka, przesmyk'jeslt rów^ niez bardzo maly. Czas manipulowania~*jakie-l mu jetet poddawana' nitka* jestnstostinirow szy; ~ a nitki «niektóryelr^gatunków-(jedwab, szitaeme wlókna) nie wyitreymalyby tak 4uzyctr naprezen J tak szerokl kur jakich nalezaloby ^nikn^ó dli: tych €afem¥2v ków nitek. Mozna nastepnie zautwazyc^ ze jplc-*-r char,;w srednicowoprzeciwleglym ptmfecfew8 sbe*^ sunln*^do' tego *jaki«w kazdej chwili zajmu- czólenko, jesft«W swym calkowicie podniesionym-r polozenrav powkx3ujac w ten* sposób naprezenie watku; odbywa sie to w sposób ciagly wadiuz odpDWiednioh' luków kola zajetych przez osatom we* poniewaz -zawaze jeden zab - osiagam swe* najwyzteze polozenie, jest zastepowany wtynrii. polozeniu przet nastepny zab i w tym samym" czasie rozpoczyna sie. rjego przesuw ku-dolowi.- Nacisk -plochy na wajtefe pozostaje w praktyce - ze&roóckcm&tkj/l iw kazdym,chwilowym poloze -» niu, naraz na jeden tylko zab, a zatem bedaie latw» dodzrea^liaewattia to, ^e osaowar^daje^ini^ nimumr jopont dla rozciagaiaoegor napsezaaia watku, przy czym opór Iten jest ograniczony do»-f opopL 4aki - .daje;,jeden zab, rJglemeni -falujacy, ulega, zatem mmimaliiemiL^naprezaniii i nie ma. dobijania^watku jednoczesnie.Jiaxalym przes¬ myku, jak to sie dzieje zazwyczaj, na wszyst*- kich nitkach osnowy. Chociaz .caltaowite dobi¬ janie j««t_minimalne; to moze ono byc wyjat¬ kowo duze na jednym zebie i Hto daje bardzo zwarta tkanine wykonywana bez niepotrzebne¬ go naprezania nitek osnowy.Ja/k^ylo juz powiedziane* otwieranie przes*- mykuri jego zmiana isa tetei strun nicielnicowych. Scislej* mówiac, moze to odbywac sie na przyklad zgodnie z odmiana wykonania 'pokazana z lewej strony fig; 5.Krzywki^ (moga one byc zmieniane o niordo -wymaganej ntikaainyrlub zastepowanew razie*ipotrzeby: przez maszyne nicielnicowa)) które jak'to juz byk)-opisane sa napedaane-za pomoca walu napedowego 3 wraz z jego- elemen- tami^zaizehiajacymi sie 3a, be4a w rzeczywistos¬ ci dzialac na odpowiednie pólpierscieniowe ele¬ menty 57f poprzez dzwignie 54 powodujac za: pomoca lancuchów 58 to, 11 kazdej struny nicielnicowej^ beda ^przestraa^ - ne promieniowo do wewnatrz, przy czym po* wrót 4ych sekcji odbywa- sie za .pomoca spre^- zyn f4.Z drugiej strony, jezeli wybrana zostanie od¬ miana ^wykonania pokazana z prawej strony4 fig: - 5, Hzo'-wówczas popizez podobny ruch. pól-L pierscieniowego elementu §7, "zwiazane ^z ninvw dzwignie katowe S5 "bedauruchamiac teowe -¦* dzwignie ^€7', ~a równiez w wynikutego^prely 69;&kti6re sa^polacaonez lancuchami z osa nymi *nai nich ?segmentami sekoji strun Uricielnl- -cowych i (powoduja ich.ruch promieniowy do wewnatrz krosna. Sprezyna 70 powoduje po¬ wrót lub przeciwefekt.Jest oczywiste, ze na walku 52 jest osadzony zespól krzywek, z których kazda steruje swa struna nicielnicowa (struny nicielnicowe, jak to bylo ustalone wyzej, sa podzielone na sasiadu¬ jace oe soba segmenty lub sekcje), przy czym wspomniane krzywki sa tak umieszczone, aby wytwarzac sploty odpowiednie dla wymaganej tkaniny.Moze sie zdarzyc z jakiegos powodu, ze czó¬ lenko zatrzyma sie, gdy krosno jest w ruchu (na przyklad w wyniku przypadkowego dosta¬ nia sie obcego przedmiotu do* prowadnicy pierscieniowej); w takim przypadku czólenko nie bedac juz w fazie z ruchami ploch, spo¬ woduje nieunlknienie zaplatanie sie w .tkani¬ nie.Azeby uniknac uszkodzenia, które wyniknelo¬ by z tego wydarzenia, konieczny jest uklad za¬ bezpieczajacy, który by natychmiast zatrzymy¬ wal krosno.Sposród róznych mozliwych i wypróbowa¬ nych ukladów, mozna zastosowac uklad przed¬ stawiony na fig. 10 i lOa.Za pomoca tego mechanizmu, gdy strumien magnetyczny nie zamyka juz swego obwodu poprzez magnetyzujacy sie rdzen umieszczony w czólenku, a mianowicie gdy czólenko znaj¬ duje sie w polozeniu bedacym nie w fazie (w polozeniu przesunietym) wzgledem elektromag¬ nesu 6, to wówczas zostaje on zamykany po¬ przez -ima/k 37a, na którym jest osadzony (staly i ruchomy sltyk 37 i który jest w taki isposób umieszczony, aby reagowal na taka wlasnie zmiane strumienia magnetycznego i lto tak, ze¬ by za pomoca zetkniecia sie z wspólpracujacym stykiem 37b uruchamial przelacznik solenoido- wy, a wdec aby powodowal zatrzymanie sie sil¬ nika napedzajacego wal 3. Przeciwny przypadek do opisanego wyzej zachodzi wówczas, gdy w wyniku zerwania nitki watku lub osnowy, od¬ powiedni mechanizm zatrzymujacy ruch watku lub osnowy, spowoduje natychmiastowe zatrzy¬ manie sie krosna. Azeby iprzy tym zapobiec te¬ mu, aby czólenko, które ma pewna energie kinetyczna, nie^zanurzylo sie w nitki osnowy po nierytmicznym przebiegnieciu wskutek bez¬ wladnosci wraz z prowadnicami pierscieniowy¬ mi pewnej drogi w kierunku pochylenia w góre, sa na przyklad umieszczone w dwóch otwartych strefach krosna, a mianowicie w strefach w których nie ma nitek osnowowych, dwie plochy lub grzebienie, najkorzystniej pokryte hamuja¬ cym materialem i sterowane za pomoca elektro¬ magnesu wlaczonego do obwodu sterujacego wylacznika solenoidowego.Przez wystawanie stopniowo w coraz wiek¬ szym stopniu poprzez okienko przebite w zew¬ netrznej sciance prowadnicy pierscieniowej, grzebienie te zmusza czólenko do lagodnego za¬ trzymania sie w strefie otwartej.Na fig. 13 jest pokazana odmiana sposobu sterowania elementem falujacym, przy czym ta¬ kie same elementy jak na fig. 1 sa tu oznaczone takimi samymi odnosnikami. Odmiana ta skla¬ da sie zasadniczo z rurowego wspornika 304, zakonczonego blokiem 302, w którym umiesz¬ czone jest wahliwe lozysko 303, obrotowo pod¬ pierajace dolny czop 201 .pochylonego walu 200, którego górny koniec 202 jest osadzony w lo¬ zysku 203, którego zewnetrzny pierscien jest mimosrodOwo zamocowany pod katem w kole 204, które ze wzgledu na ta mimosródowosc mo¬ ze byc uwazane za kolo korbowe. Wal 300 na- tomiaist jest osiowo polaczony z kolem 204 i ma na sobie osadzone pierscienie zbiorcze 14, 14b.Biorac pod uwage fakt, ze ramie 5, a zatem równiez i elektromagnes 6, stanowia jedna ca¬ losc z wspomnianym kolem 204, i ze falujacy element 1 opisany) jest osadzony natomiast na wale 200, uzyskuje sie to, ze dzialanie tego mechanizmu jest •zasadniczo takie same jak dzialanie me¬ chanizmu pokazanego na fig. 1.Na fig. 11 i 12 sa przedstawione niektóre zmiany, jakie mozna wykonac na zacisku pola¬ czonym z czólenkiem. A mianowicie w tym przypadku czólenko 7 ma w wybraniu 7a umieiszczone dwie szczeki 34, które tworza za¬ cisk i sa skonstruowane z ustawionymi naprze¬ ciw siebie powierzchniami chwytajacymi 34a, które sa wzajemnie rozchylone i polaczone za¬ wiasowo u dolu w miejscu 34b. Przewidziana jest równiez stanowiaca jedna calosc z elemen¬ tem falujacym Minowa plytka 35 oraz ponizej niej w kierunku wirowania czólenka, umiesz¬ czone po -bokach plytki 36 z zbieznymi, zwró¬ conymi ku sobie powierzchniami. Jest zrozu¬ miale, ze gdy czólenko przebiega wzdluz swego tjoru, pochylone plaszczyzny 34a napotykaja najpierw (fig. 12) 'klinowa plytke 35, która po¬ woduje otwarcie s&dzek 34 (fig. 12a), a nastepnie ich zamkniecie i w Iten sposób przymusowe schwytanie nitki watkowej (fig. 12b).Oczywiscie mozliwe sa i inne odmiany. W ten sposób na przyklad zaciski zwalniajace nitkewatkowa na wejsciu do przesmyku oraz za¬ ciski chwytajace * odcinajace moga byc stero¬ wane elektromagnetycznie za ipomoca elemen¬ tów, które znajduja sie w obwodzie wyposazo¬ nym w styk, (uruchamiany badz za pomoca czólenka przy wychodzeniu z przesmyku lub tpilzy wchodzeniu do niego, badz tez za pomoca samego elementu falujacego. Zamiast korzysta¬ nia z jednego rozdzielacza 19, mozna zastosowac ich kilka, przy czym kazdy z nich dostarcza inny watek, tak ze czólenko moze chwytac po¬ trzebna w danej chwili nitke. Rozdzielacze mo¬ ga na przyklad byc zgrupowane razem w posta¬ ci bebna obrotowego w postaci luku, moga byc zgrupowane badz promieniowo, badz tez w linii prostej itd. Do wybierania watku mogloby wy¬ starczac jedynie przesuwanie tych rozdzielaczy o kilka milimetrów oraz przy zmniejszeniu cie¬ zaru rozdzielaczy, moglyby byc one samoczyn¬ nie sterowane za pomoca elementów lancucha rozpórkowego lub za pomoca kant dziurkowa¬ nych, dostosowanych do kazdej (poszczególnej tkaniny.Nalezy zaznaczyc, ze rozmaite przesuwania elementów lancucha lub kart dziurkowanych moga byc dobierane zgodnie z wymaganymi kombinacjami, skoordynowaniami i ukladami, jakie sa odpowiednie dla uzyskania róznego rodzaju tkanin.Jezeli jest wymagana konwencjonalna krajka tkaniny, to mozna przewidziec zaczepy obraca¬ jace sie dokola sworzni osadzonych na ramie krosna, które beda umieszczone na drodze ele¬ mentu falujacego, i które beda (przewidziane do zaginania do wewnatrz przesmyku odcietych konców watku.W zasilajacym obwodzie elektromagnesu mo¬ ze byc umieszczony konwencjonalny odsrodko¬ wy regulujacy prad regulator, azeby (utrzymy¬ wac na minimalnym poziomie róznice pomiedzy sila odsrodkowa zwiazana z czólenkiem i sila dosrodkowa, jaka wywolywana jest £rzez wi¬ rujace pole magnetyczne. Tego rodzaju regula¬ tor moze byc równiez zmontowany bezposred¬ nio na elektromagnesie i moze byc utworzony z ruchomej plytki z magnesujacego sie ma¬ terialu, która jest w polozeniu absorbowania strumienia magnetycznego a zatem zabierania pewnej ilosci tego strumienia magnetycznego, zaleznie od jej odleglosci od samego elektro¬ magnesu.Struna nicielnicowa moze byc konwencjonal¬ na odnosnie ksztaltu elementu, zdolnego do na- wrotnego ruchu wzgledem osi krosna. Elementy zaciskajace moga byc tak umieszczone, aby mo¬ gly byc przesuwane dowolnie wzdluz pierscie¬ niowej prowadnicy, przeprowadzajac ten spo¬ sób prosto nastawianie szerokosci tkaniny.Jest oczywiste, ze wszelkie dalsze elementy konstrukcyjne moga byc zastaipione przez takie elementy techniczne, jakie mieszcza sie w ra¬ mach zastrzezen patentowych. PL