PL209869B1 - Zawias dla drzwi, okien lub temu podobnych - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest zawias dla drzwi, okien lub temu podobnych.

W znanych rozwią zaniach, przy montaż u drzwi lub okien czę sto konieczne jest, w celu pokrycia tolerancji wykonawczych i montażowych oraz dokładnego wyregulowania skrzydła w stałej ramie, na przykład w celu dopasowania docisku uszczelki wargowej, nieznaczne przemieszczenie skrzydła w ramie, co można zrealizować poprzez równoległy przesuw elementu zawiasowego względem elementu mocującego.

Z opisu zgł oszenia patentowego nr publikacji mię dzynarodowej WO 00/66863 znany jest układ regulacji poziomej, w którym w jednej z obu części zawiasu znajduje się element nastawczy, przy czym sworzeń zawiasu jest osadzony w otaczającej go promieniowo tulei łożyskowej, która w swej zewnętrznej powierzchni bocznej ma wzdłużne uzębienie, współpracujące z przeciwnym uzębieniem w elemencie zawiasowym. Do przemieszczania sworznia zawiasu względem skrzydłowej części zawiasu służy wrzeciono nastawcze, które wchodzi w biegnący w kierunku przestawiania, wykonany w sworzniu zawiasu, gwintowany otwór i jest osadzony obrotowo w skrzydł owej części zawiasu z unieruchomieniem w kierunku przestawiania. Przy przestawianiu sworznia zawiasu tuleja łożyskowa obraca się wokół sworznia zawiasu i „toczy się po jego uzębieniu.

Odpowiednie, podobnie ukształtowane zawiasy są znane z opisów patentowych nr EP 0 992 647 A2 i EP 0 467 075 B1. Również w tych zawiasach otaczająca sworzeń tuleja łoż yskowa toczy się po uzębieniu w elemencie zawiasowym.

W niemieckim opisie patentowym nr DE 200 14 727 ujawniony jest podobny ukł ad regulacji poziomej, w którym sworzeń zawiasu celem dopasowania położenia prostopadle do osi w elemencie zawiasowym jest sam przemieszczany wewnątrz tulejowej prowadnicy, przy czym przemieszczenie to realizowane jest za pomocą elementów gwintowanych, które wchodzą w gwintowane otwory w gwintowanych kształtkach, umieszczonych oddzielnie w prowadnicy.

Z opisu patentowego nr EP 1 209 310 A2 oraz opisu patentowego nr DE 197 39 930 A1 znane są zespoły zawiasowe, w których poziome nastawianie w obszarze felcu drzwi, okna lub tym podobnych jest przeprowadzane podobnie.

Urządzenia nastawcze, znane z europejskiego opisu patentowego nr EP 1 209 310 A2 zawierają jedną postać wykonania, w której na ściance profilu skrzydła lub ramy drzwi spoczywa gwintowane wrzeciono, oraz drugą postać wykonania, w której dwa kliny, dosuwane do siebie za pomocą mimośrodowych elementów nastawczych, spoczywają na ściance profilu, aby umożliwić żądane przestawienie.

Jednak odpowiednio ukształtowane zawiasy są drogie w wytwarzaniu i mają skomplikowaną konstrukcję. Ponadto przyleganie gwintowanego wrzeciona względnie elementu nastawczego do ścianki profilu może powodować jego uszkodzenie.

W urzą dzeniu nastawczym, znanym z opisu patentowego nr DE 197 39 930 A1, moż liwe jest przestawianie poziomo w płaszczyźnie ramy względnie skrzydła, jednak przestawianie za pomocą mimośrodu z uwagi na konstrukcję, polegającą na tym, że dolna część jest na swej krawędzi od strony górnej części zaopatrzona w reliefowe paski, których grubość stopniowo wzrasta, i komplementarnego ukształ towania górnej części, można realizować jedynie stopniowo. Ponadto wytwarzanie zawiasu jest skomplikowane, ponieważ stopnie trzeba wykonać bezpośrednio na samym zawiasie.

W niemieckim opisie patentowym nr DE 101 121 187 A1 ujawnione jest urzą dzenie nastawcze, podobne do urządzenia znanego z opisu nr DE 197 39 930 A1, przy czym element nastawczy jest sztywno połączony z płytą nastawczą i umożliwia jedynie ograniczony obrót płyty. Jednak również tutaj z uwagi na stopniowe ukształtowanie zawiasu jego wytwarzanie jest skomplikowane i drogie, a przy tym uniemoż liwia cią g łą regulację .

W opisanych powyż ej ukł adach zawiasowych trzeba przynajmniej poluzowć ś ruby mocują ce części zawiasu, aby móc uruchomić odpowiednie elementy nastawcze. Nie można przy tym z wystarczają c ą pewnoś cią wyeliminować osiadania, na przykł ad skrzydł a drzwi, zwł aszcza w przypadku ciężkich skrzydeł. Ponadto istnieje niebezpieczeń stwo, że nie bę dzie moż liwy przesuw równoległy, to znaczy wystąpią przekoszenia, które uniemożliwią prawidłowe ustawienie skrzydła w ramie i mogą spowodować uszkodzenia.

PL 209 869 B1

Ponadto w opisanych powyżej układach zawiasowych urządzenia nastawcze mają skomplikowaną konstrukcję, zaś części zawiasów, zwłaszcza ich elementy zawiasowe, trzeba przy wytwarzaniu poddawać skomplikowanej obróbce.

Z amerykań skiego opisu patentowego nr US-A-6,070,362 znany jest zawias dla skrzydeł uchylnych, który posiada układ mimośrodowy, dwa otwory o podłużnym kształcie, patrząc w kierunku przekroju, przy czym wzdłużne kierunki przekrojów biegną prostopadle względem siebie, zawias ma także dwa elementy trzpieniowe zawiasu, z których każdy wystaje i wchodzi co najmniej w jeden z otworów i których środkowe osie wzdłużne są rozmieszczone mimośrodowo względem siebie. Pod pojęciem „mimośrodowo rozumie się, że środkowe osie mają względem siebie przesunięcie.

Wadą tego zawiasu jest to, że z uwagi na mimośrodowe rozmieszczenie części wytwarzanie trzpieni zawiasu jest kosztowne.

Zawias dla drzwi, okien lub temu podobnych zawierający pierwszą część zawiasu z elementem zawiasowym i co najmniej jedną drugą część zawiasu z elementem zawiasowym, wchodzący w elementy zawiasowe sworzeń , za pomocą którego są one połączone uchylnie ze sobą oraz umieszczony co najmniej w jednej części zawiasu układ mimośrodowy, poprzez uruchamianie którego element zawiasowy jest przestawiany względem drugiego elementu zawiasowego w kierunku przestawiania, przy czym układ mimośrodowy zawiera dwa, mające w przekroju podłużny kształt otwory, zaś wzdłu żne kierunki przekrojów są prostopadłe do siebie, a także dwa elementy sworzniowe zawiasu, które co najmniej wchodzą w poszczególne otwory i których wzdłużne osie symetrii są usytuowane mimośrodowo względem siebie, według wynalazku charakteryzuje się tym, że jeden element sworzniowy stanowi śruba, która jest usytuowana mimośrodowo względem osi obrotu sworznia zawiasu.

Korzystnie, wzdłużny kierunek przekroju podłużnego otworu rozciąga się prostopadle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne.

Korzystnie, wzdłużny kierunek przekroju podłużnego otworu rozciąga się równolegle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne.

Korzystnie, inny podłużny otwór w elemencie zawiasowym ma, widziany w przekroju, postać wydłużonego w kierunku przestawiania otworu do umieszczenia sworznia zawiasu.

Korzystnie, podłużny otwór jest umieszczony w elemencie.

Korzystnie, element jest dopasowany do wewnętrznej średnicy podłużnego otworu.

Korzystnie, śruba ma postać śruby z łbem.

Korzystnie, zewnętrzny obwód łba śruby jest większy niż wewnętrzna średnica podłużnego otworu.

Korzystnie, sworzeń zawiasu ma co najmniej jeden kołnierz.

Korzystnie, element ma w swym obwodzie zewnętrznym wybranie.

Korzystnie, w elemencie zawiasowym w miejscu odpowiadającym wybraniu znajduje się gwintowany otwór do umieszczenia śruby ustalającej.

Zalety rozwiązania według wynalazku polegają na zapewnieniu konstrukcji zawiasu umożliwiającej przestawianie tego typu zawiasów - zwłaszcza w poziomie - przy zachowaniu prostoty ich konstrukcji i niskich kosztów wytwarzania.

W przypadku pierwszego otworu, mają cego w przekroju podł u ż ny kształ t, chodzi o (centralny) otwór w elemencie zawiasowym, który jest poniżej nazywany otworem.

Zaleta rozwiązania polega na tym, że drugi otwór, mający w przekroju podłużny kształt, jest korzystnie ukształtowany w oddzielnym elemencie, który można wykonać odrębnie, co umożliwia modułowe dopasowywanie go do różnych zawiasów i przestawień. Otwór ten jest celem łatwiejszego odróżnienia nazywany otworem podłużnym.

Element jest korzystnie w tym celu dopasowany do wewnętrznej średnicy otworu, mającego w przekroju podł u ż ny kształ t, w związku z czym moż na go umieś cić w (centralnym) otworze elementu zawiasowego.

Jeżeli podłużny otwór, widziany w przekroju, rozciąga się prostopadle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne, wówczas przestawianie odbywa się równolegle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okna lub temu podobne.

Jeżeli jednak podłużny otwór, widziany w przekroju, rozciąga się równolegle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okna lub temu podobne, wówczas przestawianie odbywa się prostopadle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okna lub temu podobne.

PL 209 869 B1

Zależnie od usytuowania względnie ustawienia otworu i otworu podłużnego można zatem ustawiać kierunek przestawiania w poziomie.

Dany element zawiasowy, w którym mieści się układ mimośrodowy, ma - mający w przekroju podłużny kształt - otwór (porównaj wyżej) do umieszczenia sworznia zawiasu, którego dłuższy bok przekroju rozciąga się w kierunku przestawiania, w związku z czym sworzeń zawiasu jest przemieszczany, a jednocześnie prowadzony wewnątrz samego elementu zawiasowego. Podłużny (centralny) otwór ma poprzecznie do kierunku przestawiania szerokość, która odpowiada w przybliż eniu ś rednicy sworznia zawiasu. Wskutek tego sworzeń zawiasu moż e być poruszany jedynie w kierunku przestawiania.

Jeden element sworzniowy lub końcówkę może stanowić według wynalazku śruba, którą wówczas wkręca się w czołową powierzchnię sworznia zawiasu. Korzystnie chodzi przy tym o ś rubę z ł bem, w związku z czym, gdy zewnę trzny obwód łba ś ruby jest wię kszy niż wewnę trzna średnica podłużnego otworu, sworzeń zawiasu ze śrubą nie może zostać odłączony od elementu.

Element może mieć w swym obwodzie zewnętrznym wybranie, w które wchodzi śruba ustalająca, w związku z czym zespół złożony ze sworznia zawiasu, końcówki i elementu nie może, na przykład podczas montażu, wypadać z elementu zawiasowego.

W tym celu w elemencie zawiasowym, w miejscu odpowiadają cym wybraniu, moż e znajdować się gwintowany otwór do umieszczenia śruby ustalającej.

Sworzeń zawiasu ma korzystnie co najmniej jeden kołnierz. Kołnierz służy po pierwsze do obsadzenia jednej części zawiasu na leżącej ewentualnie poniżej, drugiej części zawiasu, po drugie zaś do ograniczenia drogi wprowadzania sworznia zawiasu w (centralny) otwór elementu zawiasowego.

W opisanych przypadkach jeden element sworzniowy wzglę dnie koń cówka są usytuowane mimośrodowo względem osi obrotu sworznia zawiasu. Sam sworzeń względnie jego część stanowi w tym przypadku drugi element sworzniowy.

Celem zabezpieczenia sworznia zawiasu przed obrotem względem tulei mimośrodowej lub kołnierza sworzeń zawiasu może mieć w swym obwodzie zewnętrznym rowek, rozciągający się w jego wzdł u ż nym kierunku. Moż na jednak również zastosować inne nieobrotowe połączenie, na przykład klejenie, zgrzewanie, wtłaczanie i temu podobne.

Dzięki konstrukcji zawiasu według wynalazku jego przestawianie może się odbywać w sposób ciągły.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia dwuczęściowy zawias w widoku z góry w kierunku osi zawiasu, który to zawias może być przemieszczany prostopadle do płaszczyzny, przechodzącej przez drzwi, okno lub temu podobne, fig. 2 - dwuczęściowy zawias w widoku z góry w kierunku osi zawiasu, który to zawias może być przemieszczany równolegle do płaszczyzny, przechodzącej przez drzwi, okno lub temu podobne, fig. 3 i fig. 5 - zawias z fig. 2 w widoku z dołu w kierunku osi zawiasu, fig. 4 - zawias z fig. 3 w przekroju wzdł u ż linii A-A, fig. 6 - zawias z fig. 5 w przekroju wzdłu ż linii B-B, fig. 7 element z podłu żnym otworem z fig. 1 i fig. 2, w widoku z góry i w przekroju poprzecznym, a fig. 8 sworzeń zawiasu z fig. 1 i fig. 2, w częściowo przeciętym widoku z boku i z góry.

Zawias w zalecanym przykładzie wykonania według wynalazku przedstawiony jest na fig. 1 i fig. 2, na której uwidoczniono dwuczęściowy zawias 1 w widoku z góry w kierunku osi zawiasu, który to zawias zawiera pierwszą część 10 zawiasu, obejmującą drugą część 20 zawiasu, przy czym każda część zawiasu ma element zawiasowy 11 względnie element zawiasowy 21 do obsadzenia niewidocznego sworznia, łączącego uchylnie elementy zawiasowe.

Zawiasy zawierają układ mimośrodowy 50, który jest umieszczony w mającym owalny przekrój, centralnym otworze 53 elementu zawiasowego 11 pierwszej części 10 zawiasu. Układ ten zawiera końcówkę 51, która przechodzi przez podłużny otwór 52, usytuowany z kolei w elemencie 55.

W przypadku końcówki 51 chodzi o śrubę z łbem, w którym znajduje się sześciokątne wybranie 54. Przechodzi ona przez podłużny otwór 52 w elemencie 55 i jest wkręcona w czołową powierzchnię niewidocznego sworznia zawiasu.

Element 55 ma dopasowany do wewnętrznego obwodu centralnego otworu 53 elementu zawiasowego 11, zewnętrzny obwód o owalnym kształcie i - widziany w przekroju - wypełnia praktycznie całkowicie centralny otwór 53. W kierunku wzdłużnym, to znaczy widziany w kierunku osi zawiasu, element 55 wypełnia centralny otwór 53 w przybliżeniu w połowie i jest w nim usytuowany w przybliżeniu centralnie (porównaj fig. 4).

PL 209 869 B1

Podłużny otwór 52 w elemencie 55 rozciąga się, widziany w przekroju, poprzecznie do kierunku przestawiania.

W zawiasie, przedstawionym na fig. 1, kierunek przestawiania V1 leży w płaszczyźnie poziomej, prostopadłej do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne. Dlatego też podłużny otwór 52, widziany w przekroju, rozciąga się w płaszczyźnie równoległej do drzwi, okien lub temu podobnych.

W przypadku zawiasu, przedstawionego na fig. 2, kierunek przestawiania leży natomiast w płaszczyźnie poziomej, równoległej do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne. Dlatego też podłużny otwór 52, widziany w przekroju, rozciąga się w płaszczyźnie prostopadłej do tej płaszczyzny.

Na fig. 3 ukazany jest zawias z fig. 2 w widoku z dołu w kierunku osi S1 zawiasu. Widać, że sworzeń 30 zawiasu ma centralne sześciokątne wybranie 32 do wkładania odpowiedniego sześciokątnego klucza w celu przestawienia sworznia zawiasu.

Na fig. 4 i 6 ukazane są przekroje zawiasu według wynalazku wzdłuż linii A-A na fig. 3 względnie B-B na fig. 5, w każdym przypadku w kierunku obserwacji zgodnym ze strzałką.

Widać tutaj, że śruba 51 z łbem, służąca za element sworzniowy względnie końcówkę, przechodzi, jak opisano powyżej, przez podłużny otwór 51 elementu 55 i jest wkręcona w gwintowany otwór 35 w czołowej powierzchni sworznia 30 zawiasu. Gwintowany otwór do umieszczenia śruby 51 z łbem jest, jak wynika zwłaszcza z fig. 8, usytuowany mimośrodowo względem osi obrotu S1 sworznia 30 zawiasu, w związku z czym śruba 51 jest usytuowana mimośrodowo względem osi obrotu sworznia zawiasu.

Sworzeń 30 zawiasu (porównaj także fig. 8) tworzy dwa obszary o różnej średnicy. Pierwszy obszar 33 o nieco większej średnicy leży w centralnym, mającym owalny przekrój otworze 53 w elemencie zawiasowym 11 części 10 zawiasu i wypełnia ją, widziany w przekroju, w kierunku poprzecznym do kierunku przestawiania. Ten obszar 33 sworznia 30 zawiasu może zatem być przemieszczany w otworze 53 jedynie w kierunku przestawiania.

Drugi obszar 34 o mniejszej średnicy leży w tulei łożyskowej 15 w elemencie zawiasowym 21 dolnej, drugiej części 20 zawiasu. Oba obszary są oddzielone obwodowym kołnierzem 59, który w przekroju ma kształt kołowy i który ma większą średnicę niż pierwszy obszar 33. Kołnierz 59 w stanie zmontowanym spoczywa na tulei łożyskowej 15.

Dolny na fig. 4 względnie fig. 8 obszar 34 o mniejszej średnicy wypełnia praktycznie całkowicie tuleję łożyskową 15 w elemencie zawiasowym 21. Sama tuleja łożyskowa jest wykonana z materiału, który umożliwia jej swobodne przemieszczanie. W dolnej czołowej powierzchni tulei łożyskowej i elemencie zawiasowym 21 znajduje się otwór 22, w związku z czym istnieje dostęp do sześciokątnego wybrania 32 w czołowej powierzchni sworznia 30 zawiasu. Sześciokątne wybranie służy w zmontowanym stanie zawiasu do przestawiania.

Element 55 ma w swym obwodzie zewnętrznym wybranie 56, w które wchodzi śruba ustalająca 58, dzięki czemu zespół złożony ze sworznia 30 zawiasu, końcówki 31 i elementu 55 nie może, na przykład podczas montażu, wypadać z elementu zawiasowego 11.

W tym celu w elemencie zawiasowym 11 w miejscu odpowiadającym wybraniu 56, znajduje się gwintowany otwór 57 do umieszczenia śruby ustalającej 58.

Jak widać na fig. 7, element 55 ma prosty kształt (porównaj u góry), w związku z czym można go wytwarzać prostymi metodami, jak na przykład wyciskanie i następujące po nim cięcie. Dotyczy to również części 10 zawiasu, ponieważ w obszarze elementu zawiasowego 11 nie wymaga on praktycznie obróbki wykańczającej.

W celu przestawienia zawiasu w kierunku przestawiania sworzeń 30 zawiasu obraca się za pomocą odpowiedniego narzędzia, włożonego w sześciokątne wybranie 32. Ponieważ pierwszy obszar 34 sworznia 30 zawiasu wypełnia mające owalny przekrój otwór w elemencie zawiasowym 11 poprzecznie do kierunku przestawiania V2, zaś służąca za końcówkę śruba 51 wskutek jej mimośrodowego usytuowania chciałaby podczas obrotu wykonywać ruch po torze kołowym, jednak może poruszać się w otworze 52 jedynie poprzecznie do kierunku przestawiania, w rezultacie wytwarza się quasi-liniowy ruch sworznia 30 zawiasu w obrębie otworu 53 względnie elementu zawiasowego 11 w kierunku przestawiania V2.

Claims (11)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zawias dla drzwi, okien lub temu podobnych zawierają cy pierwszą część zawiasu z elementem zawiasowym i co najmniej jedną drugą część zawiasu z elementem zawiasowym, wchodzący w elementy zawiasowe sworzeń, za pomocą którego są one połączone uchylnie ze sobą oraz umieszczony co najmniej w jednej części zawiasu układ mimośrodowy, poprzez uruchamianie którego element zawiasowy jest przestawiany względem drugiego elementu zawiasowego w kierunku przestawiania, przy czym układ mimoś rodowy zawiera dwa, mają ce w przekroju podłużny kształt otwory, zaś wzdłużne kierunki przekrojów są prostopadłe do siebie, a także dwa elementy sworzniowe zawiasu, które co najmniej wchodzą w poszczególne otwory i których wzdłużne osie symetrii są usytuowane mimośrodowo względem siebie, znamienny tym, że jeden element sworzniowy stanowi śruba (51), która jest usytuowana mimośrodowo względem osi obrotu (S1) sworznia (30) zawiasu.
2. 2. Zawias według zastrz. 1, znamienny tym, że wzdłużny kierunek przekroju podłużnego otworu (52) rozciąga się prostopadle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne.
3. 3. Zawias według zastrz. 1, znamienny tym, że wzdłużny kierunek przekroju podłużnego otworu (52) rozciąga się równolegle do płaszczyzny biegnącej przez drzwi, okno lub temu podobne.
4. 4. Zawias według zastrz. 1, znamienny tym, że inny podłużny otwór w elemencie zawiasowym ma, widziany w przekroju, postać wydłużonego w kierunku przestawiania (V, V1, V2) otworu (53) do umieszczenia sworznia (30) zawiasu.
5. 5. Zawias według jednego z zastrz. 1-4, znamienny tym, że podłużny otwór (52) jest umieszczony w elemencie (55).
6. 6. Zawias według zastrz. 5, znamienny tym, że element (55) jest dopasowany do wewnętrznej średnicy podłużnego otworu (53).
7. 7. Zawias według jednego z zastrz. 1-6, znamienny tym, że śruba (51) ma postać śruby z łbem.
8. 8. Zawias według zastrz. 7, znamienny tym, że zewnętrzny obwód łba śruby (51) jest większy niż wewnętrzna średnica podłużnego otworu (52).
9. 9. Zawias według jednego z zastrz. 1-8, znamienny tym, że sworzeń (30) zawiasu ma co najmniej jeden kołnierz (59).
10. 10. Zawias według jednego z zastrz. 5-9, znamienny tym, że element (55) ma w swym obwodzie zewnętrznym wybranie (56).
11. 11. Zawias według zastrz. 10, znamienny tym, że w elemencie zawiasowym (11) w miejscu odpowiadającym wybraniu (56) znajduje się gwintowany otwór (57) do umieszczenia śruby ustala-