PL209521B1 - Kompozycja farmaceutyczna, sposób jej wytwarzania i zastosowanie - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna, sposób jej wytwarzania i zastosowanie. Kompozycja zawiera nowy enancjomer 1,2-skondensowanej chinazoliny.

Onkogeny często kodują składniki białkowe szlaków przewodzenia sygnałów, które prowadzą do stymulacji wzrostu komórek i mitogenezy. Ekspresja onkogenu w hodowanych komórkach prowadzi do transformacji komórek, cechującej się zdolnością komórek do wzrostu na miękkim agarze i wzrostu komórek jako gę stych ognisk pozbawionych hamowania kontaktowego wykazywanego przez nie transformowane komórki. Mutacja i/lub nadekspresja pewnych onkogenów jest często wiązana z ludzkim rakiem. Pewną grupę onkogenów, znaną jako ras zidentyfikowano u ssaków, ptaków, owadów, mięczaków, roślin, grzybów i drożdży. Rodzina ssaczych onkogenów ras obejmuje trzy główne elementy („izoformy”): onkogeny H-ras, K-ras i N-ras. Te onkogeny ras kodują wysoce spokrewnione białka ogólnie znane jako p21^ras. Po połączeniu z błonami komórkowymi, zmutowane lub onkogenne formy p21^ras dostarczą sygnału transformacji i niekontrolowanego wzrostu złośliwych komórek nowotworowych. Aby uzyskać ten potencjał przekształcający, prekursor onkoproteiny p21^ras musi przejść enzymatycznie katalizowane farnezylowanie reszty cysteinowej umiejscowionej na karboksyterminalnym tetrapeptydzie. Tak więc, inhibitory enzymów katalizujących tę modyfikację, to jest transferazy farnezylowej, zapobiegną przyłączeniu się p21^ras do błony i zablokują nienormalny wzrost transformowanych ras nowotworów. Zatem przyjmuje się ogólnie w dziedzinie, że inhibitory transferazy farnezylowej białek mogą być bardzo przydatne jako środki przeciwrakowe dla nowotworów, w których ras daje wkład do transformacji.

Ponieważ zmutowane onkogenne formy ras często znajduje się w wielu ludzkich rakach, w szczególności w ponad 50% raków okrężnicy i trzustki (Kohl i in., Science, tom 260, 1834-1837, 1993), zasugerowano, że inhibitory transferazy farnezylowej białek mogą być bardzo przydatne przeciwko tym typom raków.

W publikacjach patentowych nr WO 97/16443, WO 97/21701, WO 98/40383 i WO 98/49157, opisano pochodne 2-chinolonowe, które wykazują aktywność hamującą transferazy farnezylowej. Inne związki chinolonowe wykazujące aktywność hamującą transferazy farnezylowej opisano w publikacjach patentowych nr WO 00/12498, 00/12499 i 00/47574. Publikacja WO 00/39082 opisuje klasę nowych związków 1,2-skondensowanej chinoliny i chinazoliny, zawierających związany przez atom azotu lub węgla imidazol, które wykazują aktywność hamującą transferazę farnezylową białek. Pośród takich związków opisanych w tym ostatnim opisie patentowym jest (±)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1 -metylo-1 H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanamina, którą otrzymuje się w postaci mieszaniny enancjomerycznej. Obecnie rozdzieliliśmy tę mieszaninę i stwierdziliśmy, że enancjomer (-) ma szczególnie korzystne właściwości farmakologiczne w porównaniu z mieszaniną enancjomeryczną.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i substancję czynną, charakteryzująca się tym, że substancją czynną jest (-)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1-metylo-1H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanamina lub jej farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna kwasu, w ilości od 50 do 600 mg.

Korzystnie, kompozycja zawiera substancję czynną w ilości 600 mg.

Korzystnie, kompozycja zawiera substancję czynną w ilości 400 mg.

Korzystnie, kompozycja zawiera substancję czynną w ilości 300 mg.

Korzystnie, kompozycja zawiera substancję czynną w ilości 100 mg.

Korzystnie, kompozycja zawiera substancję czynną w ilości 50 mg.

Przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania kompozycji farmaceutycznej według wynalazku drogą mieszania składników, charakteryzujący się tym, że docelową ilość składnika czynnego miesza się dokładnie z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem.

Przedmiotem wynalazku jest także wyżej określona kompozycja farmaceutyczna do zastosowania w hamowaniu nienormalnego wzrostu komórek.

Przedmiotem wynalazku jest ponadto wyżej określona kompozycja farmaceutyczna do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworu.

Korzystnie, kompozycja jest do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworów z ekspresją aktywowanego onkogenu ras.

Korzystniej, kompozycja jest do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworów wybranych z grupy obejmującej raka płuc, raka trzustki, raka okrężnicy, nowotwory krwiotwórcze linii limfocytowej,

PL 209 521 B1 białaczkę szpikową, raka pęcherzyka tarczycy, zespół mielodysplazji (MDS), nowotwory pochodzenia mezenchymalnego, czerniaka, potworniaki złośliwe, nerwiaki, glejaki, łagodny nowotwór skóry, raka sutka, raka nerki, raka jajników, raka pęcherza i raka naskórka.

Enancjomer (-) jest ogólnie obecny w zasadniczo czystej postaci, to jest zasadniczo wolnej od przeciwnego enancjomeru (+), np. zawiera mniej niż 5% wagowych, korzystnie mniej niż 2% wagowych i korzystniej mniej niż 1% wagowych przeciwnego enancjomeru.

Farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne kwasów wspomnianych powyżej mają obejmować leczniczo czynne nietoksyczne sole addycyjne kwasów, które może utworzyć enancjomer (-). Ten ostatni związek można przekształcić w jego farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne kwasów, traktując postać zasady odpowiednim kwasem. Odpowiednie kwasy obejmują, np., kwasy nieorganiczne takie jak kwasy halogenowodorowe, np. kwas chlorowodorowy lub bromowodorowy; kwas siarkowy; azotowy; fosforowy i tym podobne; lub kwasy organiczne, takie jak, np., octowy, propanowy, hydroksyoctowy, mlekowy, pirogronowy, szczawiowy, malonowy, bursztynowy (to jest kwas butanodiowy), maleinowy, fumarowy, jabłkowy, winowy, cytrynowy, metanosulfonowy, etanosulfonowy, benzenosulfonowy, p-toluenosulfonowy, cykloheksylosulfamowy, salicylowy, p-aminosalicylowy, embonowy i tym podobne kwasy.

Termin „sole addycyjne kwasów” obejmuje również hydraty i formy addycyjne rozpuszczalników, które może utworzyć enancjomer (-). Przykładami takich form są np. hydraty, alkoholany i tym podobne.

W dalszym opisie termin „enancjomer (-)” ma obejmować również farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne kwasów.

Enancjomer (-) można wytwarzać przez rozdzielanie macierzystej enancjomerycznej mieszaniny opisanej w powyższej publikacji WO 00/39082. Rozdzielanie można prowadzić w konwencjonalny sposób np. w reakcji z odpowiednim kwasem chiralnym, takim jak kwas (+)-6-aminopenicylanowy, kwas D-lub L-asparaginowy, kwas (1S,3R) lub (1R,3S)kamforowy, kwas (1S) lub (1R)-10-kamforosulfonowy, karbobenzyloksy-L-prolina, kwas cholowy, kwas dehydrocholowy, kwas dezoksycholowy, kwas (2S,3S) lub (2R,3R)dibenzoilowinowy, kwas (2S,3S) lub (2R,3R)diacetylowinowy, kwas (2S,3S)lub (2R,3R)winowy, kwas (2S,3S) lub (2R,3R)ditoluoilowinowy; kwas 2,3:4,6-di-O-izopropylideno-2-keto-L-gulonowy, kwas (+)-3,4-dihydro-2H-1-benzopirano-2-karboksylowy, 2-tlenek (R)- lub (S)-4-(2-chlorofenylo)-2-hydroksy-5,5-dimetylo-1,3,2-dioksafosforynanu, kwas D-glukonowy, kwas D lub L-glutaminowy, kwas D-izoaskorbinowy, kwas (S)- lub (R)-2-hydroksypropanowy, kwas laktobionowy, kwas

D lub L-jabłkowy, kwas (R)- lub (S)-migdałowy, kwas L-2-((4-metoksyfenylo)sulfonylo)aminopentanodiowy, kwas L-2-((4-metylofenylo)sulfonylo)aminopentanodiowy, kwas (S)-6-metoksy-a-metylo-2-naftalenooctowy, kwas (S)-2-(fenylokarbamoiloksy)propanowy, kwas (-)-3-pinanokarboksylowy, kwas (R)lub (S)-2-pirolidono-5-karboksylowy lub kwas (R)-tiazolidyno-4-karboksylowy. Powstałe postaci soli z kolei rozdzielono, np. przez selektywną lub frakcyjną krystalizację i żądany enancjomer uwalnia się z nich alkaliami.

Alternatywny sposób rozdzielania żądanych postaci enancjomerycznych form z macierzystej mieszaniny obejmuje cieczową chromatografię z użyciem chiralnej fazy stacjonarnej. Czystą postać enancjomeryczną można otrzymać z odpowiedniej czystej postaci enancjomerycznej odpowiednich substratów, jeśli tylko reakcja zachodzi stereospecyficznie. Czyste postaci enancjomeryczne można również otrzymać rozpoczynając od odpowiedniego racemicznego substratu, jeśli tylko reakcja zachodzi enancjospecyficznie. Czystą enancjomerycznie postać można wytwarzać w reakcji macierzystej enancjomerycznej mieszaniny z jednym enancjomerem pewnych chiralnych środków, takich jak kwasy lub chlorki kwasowe otrzymując diastereoizomeryczne mieszaniny, rozdzielając je, np. przez selektywną lub frakcyjną krystalizację, lub stosując cieczową chromatografię, na czyste diastereoizomery. Odpowiedni diastereoizomer można następnie rozciąć do żądanego enancjomeru. Macierzystą enancjomeryczną mieszaninę można wytwarzać zgodnie z procesami opisanymi w powyższej publikacji WO 00/39082 lub jak opisano tutaj dokładniej.

Enancjomer (-) i jego farmaceutycznie dopuszczalne sole addycyjne kwasów mają cenne farmakologiczne właściwości, ponieważ wykazują działanie hamujące transferazę farnezylową białek (FPTazę), które jest niespodziewanie silne w porównaniu z działaniem macierzystej enancjomerycznej mieszaniny. Tak więc, ta mieszanina ma IC50 aktywności hamującej FPTazę 1,1 nM, podczas gdy enancjomer (-) ma odpowiednią aktywność 0,7 nM.

Nienormalny wzrost komórek, w tym transformowanych komórek jest hamowany przez podawanie skutecznej ilości enancjomeru (-). Nienormalny wzrost komórek odnosi się do wzrostu komórek

PL 209 521 B1 niezależnego od normalnych mechanizmów regulacyjnych (np. utrata kontaktowej inhibicji). Obejmuje on nienormalny wzrost:

(1) komórek nowotworu (nowotworów) z ekspresją aktywowanego onkogenu ras;

(2) komórek nowotworu, w których białko ras jest aktywowane wskutek onkogennej mutacji innego genu;

(3) dobrotliwych i złośliwych komórek innych chorób rozrostowych, w których zachodzi nienormalna aktywacja ras.

Ponadto, zasugerowano w literaturze, że onkogeny ras nie tylko dają wkład do wzrostu nowotworów in vivo przez bezpośredni wpływ na wzrost komórek nowotworu, lecz również pośrednio, to jest ułatwiając indukowaną nowotworem angiogenezę (Rak. J. i in., Cancer Research, 55, 4575-4580, 1995). Zatem, można sobie wyobrazić, że nakierowanie farmakologiczne na zmutowane onkogeny ras powinno częściowo stłumić wzrost litego nowotworu in vivo, hamując indukowaną nowotworem angiogenezę.

Wzrost nowotworu jest hamowany przez podawanie skutecznej ilości enancjomeru (-) pacjentowi, np. ssakowi (i konkretniej człowiekowi) potrzebującemu takiej terapii. W szczególności, wzrost nowotworów z ekspresją aktywowanego onkogenu ras jest hamowany przez podawanie skutecznej ilości enancjomeru (-). Przykłady nowotworów, które można hamować, obejmują między innymi raka płuc (np. gruczolakoraka, w tym niedrobnokomórkowego raka płuc), raki trzustki (np. raka trzustki takiego jak, np. raka zewnątrzwydzielniczej trzustki), raki okrężnicy (np. raki jelita grubego, takie jak, np., gruczolakorak okrężnicy i gruczolak okrężnicy), nowotwory krwiotwórcze linii limfocytowej (np. ostrą białaczkę limfatyczną, chłoniaka z limfocytów B, chłoniaka Burkitta), białaczki szpikowe (np., ostrą białaczkę szpikową (AML)), raka pęcherzyka tarczycy, zespół mielodysplazji (MDS), nowotwory pochodzenia mezenchymalnego (np. włókniakomięsaki i mięśniakomięsaki prążkowane), czerniaki, potworniaki złośliwe, nerwiaki, glejaki, łagodny nowotwór skóry (np. rogowiaki kolczystokomórkowe), raka sutka (np. zaawansowanego raka sutka), raka nerki, raka jajników, raka pęcherza i raka naskórka.

Hamowane mogą być choroby rozrostowe, dobrotliwe i złośliwe, w których białka ras są nienormalnie aktywowane w wyniku onkogennej mutacji genów. Takie hamowanie prowadzi się przez podawanie skutecznej ilości enancjomeru (-) opisanego tutaj, pacjentowi potrzebującemu takiej terapii. Np., dobrotliwe rozrostowe zaburzenie, nerwiakowłókniakowatość lub nowotwory, w których ras jest aktywowana wskutek mutacji lub nadekspresji onkogenów kinazy tyrozyny, można hamować enancjomerami (-).

Enancjomer (-) można stosować do innych leczniczo skutecznych celów, np.:

a) uczulania nowotworów na radioterapię przez podawanie enancjomeru (-) przed, podczas lub po napromieniowaniu guza dla leczenia raka, np. jak opisano w publikacji WO 00/01411;

b) leczenia atropatii, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie stawów i kości, młodzieńcze zapalenie stawów, dna, zapalenie wielostawowe, łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i liszaj rumieniowaty układowy, np. jak opisano w publikacji WO 00/01386;

c) hamowania rozrostu komórek mięśni gładkich, w tym zaburzeń rozrostu naczyń, miażdżycy tętnic i nawrotu zwężenia, np. jak opisano w publikacji WO 98/55124;

d) leczenia stanów zapalnych, takich jak wrzodziejące zapalenie okrężnicy, choroba Crohna, katar sienny, reakcja przeszczepu przeciw gospodarzowi, zapalenie spojówek, astma, ARDS, choroba Behceta, odrzucenie przeszczepu, pokrzywka, alergiczne zapalenie skóry, łysienie plackowate, twardzina skóry, wykwit, egzema, zapalenie skórno-mięśniowe, trądzik, cukrzyca, liszaj rumieniowaty układowy, choroba Kawasaki, stwardnienie rozsiane, rozedma płuc, mukowiscydoza i przewlekłe zapalenie oskrzeli;

e) leczenia endometriozy, włókniakomięśniaka macicy, zaburzeniowego krwawienia z macicy i nadmiernego rozrostu trzonu macicy;

f) leczenia unaczynienia oczu, w tym patologii naczyniowej wpływającej na naczynia siatkówki i naczyniówki;

g) leczenia patologii wynikających z unieruchomienia w błonie heterotrimerycznego białka G, w tym chorób związanych z następującymi biologicznymi funkcjami lub zaburzeniami; węchu, smaku, oświetlenia, percepcji, neurotransmisji, neurodegeneracji, zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczego działania gruczołów, regulacji autowydzielniczej i parawydzielniczej, ciśnienia krwi, embriogenezy, infekcji wirusowej, funkcji immunologicznych, cukrzycy, otyłości;

PL 209 521 B1

h) hamowania morfogenezy wirusów, np. przez hamowanie reakcji prenylacji lub post-prenylacji białka wirusowego, takiego jak wielki antygen delta wirusa zapalenia wątroby D; i leczenie infekcji HIV;

i) leczenia torbielowatości nerek;

j) tłumienia indukcji indukcyjnego tlenku azotu, w tym tlenku azotu lub zaburzeń mediowanych cytokinami, szoku septycznego, hamowania apoptozy i hamowania cytotoksyczności tlenku azotu;

k) leczenia malarii.

Dla leczenia powyższych stanów, enancjomer (-) można korzystnie stosować w kombinacji z jednym lub większą liczbą innych środków przeciwrakowych, np. wybranych spośród związków koordynacyjnych platyny, np. cisplatyny lub karboplatyny, związków taksanu, np. paklitakselu lub docetakselu, związków kamptotecyny, np. irynotekanu lub topotekanu, przeciwnowotworowych alkaloidów barwinka, np. winblastyny, winkrystyny lub winorelbiny, przeciwnowotworowych pochodnych nukleozydów, np. 5-fluorouracylu, gemcytabiny lub kapecytabiny, iperytu azotowego lub nitrozomocznikowych środków alkilujących, np. cyklofosfamidu, chlorambucylu, karmustyny lub lomustyny, przeciwnowotworowych pochodnych antracykliny, np. daunorubicyny, doksorubicyny lub idarubicyny; przeciwciał HER2, np. trastzumabu; i przeciwnowotworowych pochodnych podofilotoksyny, np. etopozydu lub tenipozydu; i środków antyestrogenowych, w tym antagonistów receptora estrogenu lub selektywnych modulatorów receptora estrogenu, korzystnie tamoksyfenu, lub alternatywnie toremifenu, droloksyfenu, faslodeksu i raloksyfenu, lub inhibitorów aromatazy, takich jak egzemestan, anastrozol, letrazol i worozol.

W świetle jego przydatnych farmakologicznych właś ciwości, enancjomer (-) można komponować w różne farmaceutyczne postaci dla celów podawania.

Dla wytworzenia kompozycji farmaceutycznych według niniejszego wynalazku, skuteczną ilość związku, w postaci zasady lub soli addycyjnej kwasu, jako składnik czynny, łączy się w jednorodną mieszankę z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem, który to nośnik może przyjmować wiele postaci, w zależności od formy preparatu potrzebnego do podawania. Te kompozycje farmaceutyczne są korzystnie w postaciach dawki jednostkowej odpowiedniej, korzystnie do podawania doustnego, doodbytniczego, przezskórnego lub wstrzykiwania pozajelitowego. Np., przy wytwarzaniu kompozycji w doustnej postaci dawki, moż na stosować dowolne zwykłe farmaceutyczne środowisko, takie jak np. wodę, glikole, oleje, alkohole i tym podobne, w przypadku doustnych ciekłych preparatów, takich jak zawiesiny, syropy, eliksiry i roztwory; lub stałych nośników, takich jak skrobie, cukry, kaolin, środki smarujące, środki wiążące, środki dezintegrujące i tym podobne, w przypadku proszków, pigułek, kapsułek i tabletek. Ze względu na łatwość ich podawania, tabletki i kapsułki są najkorzystniejszą doustną postacią dawki jednostkowej i wówczas oczywiście stosuje się stałe farmaceutyczne nośniki. Dla pozajelitowych kompozycji, nośnik będzie zwykle obejmował sterylną wodę, co najmniej w znacznej części, chociaż można dołączyć inne składniki, dla polepszenia rozpuszczalności. Można wytwarzać np. roztwory do wstrzykiwania, w których nośnik obejmuje roztwór solanki, roztwór glukozy lub mieszaninę solanki i roztworu glukozy. Można również wytwarzać zawiesiny do wstrzykiwania i wówczas można stosować odpowiednie ciekłe nośniki, środki tworzące zawiesiny i tym podobne. W kompozycjach odpowiednich do podawania przezskórnego, nośnik ewentualnie obejmuje środek polepszający penetrację i/lub odpowiedni środek zwilżający, ewentualnie połączony z odpowiednimi dodatkami dowolnej natury w niewielkich ilościach, które to dodatki nie mają znaczącego szkodliwego wpływu na skórę. Takie dodatki mogą ułatwić podawanie na skórę i/lub mogą być pomocne w wytwarzaniu żądanych kompozycji. Takie kompozycje można podawać na różne sposoby, np. jako plastry na skórę, jako środek miejscowy, jako maść.

Jest zwłaszcza korzystne komponowanie wspomnianych kompozycji farmaceutycznych w postaciach dawki jednostkowej dla ułatwienia podawania i jednorodności dawki. Postaci dawki jednostkowej wspomniane w opisie i zastrzeżeniach odnoszą się do fizycznie odrębnych jednostek odpowiednich jak jednostkowe dawki, każda zawierająca określoną ilość składnika czynnego taką, aby spowodowała żądany leczniczo skuteczny wpływ w połączeniu z żądanym nośnikiem farmaceutycznym. Przykładami takich postaci dawek jednostkowych są tabletki (w tym nacinane lub powlekane tabletki), kapsułki, pigułki, porcje proszku, wafle, roztwory lub zawiesiny do wstrzykiwania, porcje z łyżeczki do herbaty, porcje z łyżki stołowej i tym podobne oraz ich podzielone wielokrotności.

Specjaliści w dziedzinie łatwo określą skuteczną ilość z wyników testu przedstawionych powyżej. W ogólności przyjmuje się, że skuteczną ilością będzie od 0,01 mg/kg do 100 mg/kg masy ciała i w szczególności od 0,05 mg/kg do 10 mg/kg masy ciała. Dla dorosłego jest ogólnie korzystne podawanie dziennej dawki 10 do 600 mg, korzystnie 50 do 500 mg, a zwłaszcza 100 do 400 mg składnika

PL 209 521 B1 czynnego, a dawki 200 lub 300 mg są szczególnie korzystne. Może być odpowiednie podawanie żądanej dawki jako dwu, trzech, czterech lub większej liczby mniejszych dawek w odpowiednich odstępach podczas dnia. Takie mniejsze dawki można komponować jako postaci dawek jednostkowych, np. zawierających 10 do 500 mg, a w szczególności 50 mg do 300 mg składnika czynnego na postać dawki jednostkowej; zwłaszcza korzystne są dawki jednostkowe zawierające 50 mg, 100 mg, 200 mg lub 300 mg składnika czynnego.

Poniższe przykłady podano dla celów zilustrowania wynalazku.

Dalej „THF” oznacza tetrahydrofuran, „DIPE” oznacza eter diizopropylowy i „EtOAc” oznacza octan etylu.

P r z y k ł a d

a) Wytwarzanie

związku pośredniego (2)

Mieszaninę 6-(4-chlorobenzoilo)-4-(3-chlorofenylo)-2-(1H)-chinazolinonu (związek pośredni 1) (0,0506 mol), wytworzonego jak opisano w WO 98/49157, w POCI3 (100 ml) mieszano i poddano refluksowi przez 1 godzinę. Rozpuszczalnik odparowano do suchej masy. Pozostałość absorbowano kilka razy w CH2CI2. Rozpuszczalnik odparowano do suchej masy. Pozostałość absorbowano w CH2CI2. Mieszaninę wylano do lodu/NH4OH. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono (MgSO4), przesączono, i rozpuszczalnik odparowano do suchej masy. Pozostałość (24,2 g) krystalizowano z CH3CN. Osad odsączono i osuszono, otrzymując 19,8 g związku pośredniego (2) (94%), temperatura topnienia 152°C.

b) Wytwarzanie

związku pośredniego (3)

Roztwór n-butylolitu w heksanie (1,6 M) (90 ml) dodano kroplami w temperaturze -70°C pod strumieniem N2 do mieszaniny 1-metyloimidazolu (0,144 mol) w THF (120 ml). Mieszaninę mieszano w temperaturze -70°C przez 15 minut. Dodano kroplami chlorotrietylosilan (0,148 mol) w temperaturze -70°C i mieszaninę mieszano 15 minut w tej temperaturze. Dodano kroplami roztwór n-butylolitu w heksanie (1,6 M) (80 ml). Mieszaninę mieszano w temperaturze -70°C przez 15 minut. Dodano kroplami mieszaninę związku pośredniego (2) (0,0822 mol) w THF (300 ml). Mieszanina mieszano w temperaturze -70°C przez 1 godzinę, zhydrolizowano, ekstrahowano EtOAc i dekantowano. Warstwę organiczną osuszono (MgSO4), przesączono i rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą kolumnowej chromatografii nad żelem krzemionkowym. Czyste frakcje zebrano i rozpuszczalnik odparowano, otrzymując 24,9 g (61%) związku pośredniego (3).

PL 209 521 B1

c) Mieszaninę związku pośredniego (3) (0,0061 mol) i azydku sodu (0,0079 mol) w N,N-dimetyloacetamidzie (DMA) (20 ml) mieszano w temperaturze 50°C przez 18 godzin. Mieszaninę ochłodzono do temperatury pokojowej i wylano do wody z lodem. Osad odsączono, przemyto gruntownie H2O i rozpuszczono w CH2CI2. Organiczny roztwór osuszono, przesączono i rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość krystalizowano z CH3CN z eterem diizopropylowym. Osad odsączono i osuszono otrzymując 2,3 g (75%) (±)-5(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1-metylo-1H-imidazol-5-ilo)tetrazolo-[1,5a]-chinazolino-7-metanolu (związek pośredni 4); temperatura topnienia 232-233°C.

d) Mieszaninę związku pośredniego (4) (0,0573 mmol) i sulfonylomocznika (300 g) mieszano w temperaturze 160°C przez 5 godzin i następnie ochłodzono. Dodano wodę z lodem, następnie chlorek metylenu i mieszaninę przesączono przez celit. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono (MgSO4), przesączono i rozpuszczalnik odparowano do suchej masy. Pozostałość oczyszczono metodą kolumnowej chromatografii nad żelem krzemionkowym. Czystą frakcję zebrano i rozpuszczalnik odparowano otrzymując 7,5 g (26%) (±)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1-metylo-1H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanaminę (związek pośredni 5).

e) Związek pośredni (5) podzielono na enancjomery i oczyszczono metodą kolumnowej chromatografii na Chiralpak AD® (eluent: heksan/EtOH 50/50; 15-35 μm).

Czyste pierwsze (A) frakcje zebrano i rozpuszczalnik odparowano otrzymując 3,3 g pozostałości, którą krystalizowano z CHCN/eteru diizopropylowego. Osad odsączono i osuszono, otrzymując 2,55 g (-)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chloro-fenylo)-a-(1-metylo-1 H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanaminy (związek 1).

[a]_D ²⁰ = -7,16° (c = 5 mg/ml MeOH); temperatura topnienia = 178-180°C;

¹H-NMR (DMSO, 400 MHz) δ w ppm: 8,73 (d, J = 8,6Hz, 1H), 8,38 (dd, J = 8,6 Hz, J = 1,5 Hz, 1H); 7,74-7,67 (m, 3H); 7,64 (s, 1H); 7,62-7,56 (m, 2H); 7,40 (d, J = 8,6 Hz, 2H); 7,21 (d, J = 8,6 Hz, 2H); 5,93 (s, 1H), 3,43 (s, 3H) ; 3,40 (s, br, 2H);

MS (elektrorozpylanie, tryb OR = 50 V) m/z: 501-505 (M + H)⁺; 473-477, 391-395,83;

Analiza (C25H18C12N8) C obliczone 59,89, znalezione 59,71; H obliczone 3,62, znalezione 3,52; N obliczone 22,35, znalezione 22,17.

Ten związek zawiera mniej niż 0,5% wagowych enancjomeru (+) w pomiarze metodą HPLC (Chiralpak AD® 10 μm eluent heksan/etanol 50/50).

Drugie (B) frakcje zebrano i odparowano otrzymując 3,3 g pozostałości, którą krystalizowano z CH₃CN/DIPE. Osad odsączono i osuszono otrzymując 2,6 g (+)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1-metylo-1H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanaminy (związek 2).

[a]_D ²⁰ = +5,9 (c = 5 mg/ml MeOH).

_®

Ten związek zawiera 4% wagowych enancjomeru (-) w pomiarze metodą HPLC (Chiralpak AD^® 10 μτπ eluent heksan/etanol 50/50).

C. Przykład farmakologiczny

P r z y k ł a d C.1 „Test in vitro hamowania transferazy farnezylowej białek”

Test in vitro hamowania transferazy farnezylowej białek przeprowadzono zasadniczo, jak opisano w publikacji WO 98/40383, str. 33-34.

P r z y k ł a d C.2 „Test cofania fenotypu transformowanej ras komórki”

Test cofania fenotypu transformowanej ras komórki przeprowadzono zasadniczo, jak opisano w publikacji WO 98/40383, str. 34-36.

P r z y k ł a d C.3 „Model wtórnego nowotworu inhibitora transferazy farnezylowej białek”

Użyto modelu wtórnego nowotworu inhibitora transferazy farnezylowej białek, jak opisano w publikacji WO 98/40383, str. 37.

D. Przykład kompozycji: powlekane warstewkowo tabletki

Wytwarzanie rdzeni tabletek

Mieszaninę 100 g enancjomer (-), 570 g laktozy i 200 g skrobi miesza się dobrze i nawilża roztworem 5 g dodecylosiarczan sodu i 10 g poliwinylopirolidonu w około 200 ml wody. Mokrą proszkową mieszaninę przesiewa się, osusza i przesiewa ponownie. Następnie dodaje się 100 g mikrokrystalicznej celulozy i 15 g uwodorniano oleju roślinnego. Całość miesza się dobrze i sprasowuje w tabletki, otrzymując 10000 tabletek, każda zawierająca 10 mg związku o wzorze (I).

Powlekanie

Do roztworu 10 g metylocelulozy w 75 ml skażonego etanolu dodaje się roztwór 5 g etylocelulozy w 150 ml dichlorometanu. Następnie dodaje się 75 ml dichlorometanu i 2,5 ml 1,2,3-propanotriolu.

PL 209 521 B1 g poli(glikolu etylenowego) stapia się i rozpuszcza w 75 ml dichlorometanu. Ten roztwór dodaje się do poprzedniego i następnie dodaje się 2,5 g oktadekanianu magnezu, 5 g poliwinylopirolidonu i 30 ml stężonej zawiesiny barwnika i całość homogenizuje. Rdzenie tabletek powleka się tak otrzymaną mieszaniną w powlekarce.

Claims (11)

1. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca farmaceutycznie dopuszczalny noś nik i substancję czynną, znamienna tym, że substancją czynną jest (-)-5-(3-chlorofenylo)-a-(4-chlorofenylo)-a-(1-metylo-1H-imidazol-5-ilo)tetrazolo[1,5-a]chinazolino-7-metanamina lub jej farmaceutycznie dopuszczalna sól addycyjna kwasu, w ilości od 50 do 600 mg.

2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera substancję czynną w ilości 600 mg.

3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera substancję czynną w ilości 400 mg.

4. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera substancję czynną w ilości 300 mg.

5. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera substancję czynną w ilości 100 mg.

6. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera substancję czynną w ilości 50 mg.

7. Sposób wytwarzania kompozycji farmaceutycznej określonej w zastrz. 1-6 drogą mieszania składników, znamienny tym, że docelową ilość składnika czynnego miesza się dokładnie z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem.

8. Kompozycja farmaceutyczna określona w zastrz. 1-6 do zastosowania w hamowaniu nienormalnego wzrostu komórek.

9. Kompozycja farmaceutyczna określona w zastrz. 1-6 do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworu.

10. Kompozycja według zastrz. 9 do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworów z ekspresją aktywowanego onkogenu ras.

11. Kompozycja według zastrz. 10 do zastosowania w hamowaniu wzrostu nowotworów wybranych z grupy obejmującej raka płuc, raka trzustki, raka okrężnicy, nowotwory krwiotwórcze linii limfocytowej, białaczkę szpikową, raka pęcherzyka tarczycy, zespół mielodysplazji (MDS), nowotwory pochodzenia mezenchymalnego, czerniaka, potworniaki złośliwe, nerwiaki, glejaki, łagodny nowotwór skóry, raka sutka, raka nerki, raka jajników, raka pęcherza i raka naskórka.