PL205840B1 - Sposób wytwarzania rury kompozytowej z tworzywa sztucznego i rura kompozytowa z tworzywa sztucznego - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest rura kompozytowa z tworzywa sztucznego i sposób wytwarzania rury kompozytowej z wielowarstwowych taśm z tworzywa sztucznego, za pomocą promieniowania elektromagnetycznego.

Dla rozmaitych zastosowań, próbuje się często wytwarzać zespół z tworzywa sztucznego, który posiada lepsze właściwości wytrzymałości mechanicznej, aniżeli poszczególne składniki tego zespołu.

Przykładowo, znane jest wytwarzanie struktur kompozytowych z tworzywa sztucznego, o wysokiej sztywności i wysokiej wytrzymałości mechanicznej, polegające na montowaniu ukierunkowanych elementów z tworzywa sztucznego za pomocą techniki łączenia przez stopienie. W szczególności, można ścisnąć sterty ukierunkowanych włókien z tworzywa sztucznego utrzymywane w temperaturze bliskiej ich temperaturze topnienia tak, aby utrzymać stopione części powierzchni w dokładnym kontakcie i zmontować je za pomocą połączenia przez stopienie.

Jednakże, proces ten jest długotrwały i trudny do sterowania. Można go rzeczywiście stosować tylko do montażu zwartych elementów z tworzyw sztucznych (zgłoszenie patentowe GB-A-2253420).

Z publikacji GB 2276584 znany jest sposób łączenia taśmy z rurą z tworzywa termoplastycznego, w którym powierzchnię taśmy poddaje się działaniu promieniowania zbliżonego do podczerwonego. W tym rozwiązaniu taśma zawiera tylko jedną warstwę, która jest przezroczysta dla promieniowania radiacyjnego.

Z opisu EP-B1-0904441 znany jest sposób wytwarzania siatek z dwóch układów równoległych taśm, wykonanych z ukierunkowanego tworzywa sztucznego, które łączy się przez stopienie, stosując laser pracujący w podczerwieni, przy czym dwa układy taśm tworzą między sobą kąt bliski 90°. Każda taśma ma dwuwarstwową strukturę, składającą się z warstwy przeźroczystej dla promieniowania podczerwonego i warstwy wypełnionej sadzą, która pochłania promieniowanie.

Jednak w wyniku tego procesu powstaje struktura, która zachowuje elastyczność i nie jest odpowiednia do wytwarzania ciał wydrążonych, które muszą przeciwstawiać się ciśnieniu.

Jednym z przedmiotów wynalazku jest opracowanie procesu, który nie posiada wad znanych procesów i jest odpowiedni do wytwarzania nie przepuszczalnych ciał wydrążonych, zdolnych do przeciwstawienia się ciśnieniu.

Innym przedmiotem wynalazku jest ułatwienie operacji montowania wtedy, gdy wykonuje się je za pomocą techniki połączenia przez stopienie.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania rury kompozytowej z taśm wielowarstwowych, obejmujący łączenie przez stapianie taśm na podłożu rurowym z tworzywa sztucznego za pomocą promieniowania elektromagnetycznego, przy czym każda taśma zawiera, co najmniej jedną pierwszą warstwę z tworzywa sztucznego, która jest zorientowana, w co najmniej jednym kierunku i jest przeź roczysta dla tego promieniowania, gdzie jedna powierzchnia czołowa, co najmniej jednej taśmy z zespołu jest połączona przez stapianie z wcześniej utworzonym podłożem, wykonanym z tworzywa sztucznego, charakteryzuje się tym, że każda taś ma zawiera również, co najmniej jedną drugą warstwę, która częściowo pochłania energię przenoszoną przez to promieniowanie.

Korzystnie, co najmniej dwie taśmy łączy się przez stapianie.

Korzystnie, co najmniej jedna warstwa z tworzywa sztucznego, wchodząca w skład taśm jest ukierunkowana w jednym kierunku.

Korzystnie promieniowanie elektromagnetyczne ma długość fali, wynoszącą od 700 do 1200 nm.

Korzystnie, jako promieniowanie elektromagnetyczne stosuje się promieniowanie laserowe.

Korzystnie, jako wcześniej utworzone podłoże z tworzywa sztucznego stosuje się nieukierunkowane podłoże rurowe, wykonane z tworzywa sztucznego.

Korzystnie, jako materiał odpowiedzialny za pochłanianie promieniowania elektromagnetycznego stosuje się sadzę.

Przedmiotem wynalazku jest także rura kompozytowa z tworzywa sztucznego, zawierająca nieukierunkowany rdzeń z tworzywa sztucznego, w którym co najmniej dwie sąsiadujące wielowarstwowe taśmy łączy się przez stapianie, przy czym przedmiotowe taśmy są nawinięte i złączone razem, charakteryzująca się tym, że co najmniej jedna warstwa z każdej taśmy jest uformowana z tworzywa sztucznego, przeźroczystego dla promieniowania elektromagnetycznego i zorientowana, w co najmniej jednym kierunku, oraz tym, że co najmniej jedna inna warstwa z każdej taśmy zawiera materiał, który pochłania promieniowanie elektromagnetyczne.

Korzystnie warstwy zawierające materiał absorbenta są również ukierunkowane.

PL 205 840 B1

Korzystnie taśmy są uformowane z warstwy ukierunkowanego materiału, przeźroczystego dla promieniowania elektromagnetycznego, o długościach fali, wynoszących od 700 do 1200 nm, umieszczonego pomiędzy dwiema cieńszymi warstwami, zawierającymi to samo tworzywo sztuczne, zorientowane w tym samym kierunku, jak warstwa przeźroczysta, i zawierającymi również materiał, który pochłania to promieniowanie.

Wyrażenie „sposób wytwarzania rury kompozytowej z taśm wielowarstwowych, oznacza sposób polegający na połączeniu ze sobą wcześniej uformowanego podłoża i taśm tak, że z punktu widzenia ich mechanicznych własności zachowują się one tak, jakby były utworzone z pojedynczego materiału.

W zakres sposobu według wynalazku wchodzą również wielowarstwowe taś my, to znaczy taśmy utworzone za pomocą nakładania się na siebie, co najmniej dwóch warstw o różnym składzie.

W tym procesie, operację montażu wykonuje się stosując łączenie przez stopienie, taśm ze sobą i z wcześniej uformowanym podłożem. Określenie „łączenie przez stopienie oznacza technikę montażu polegającą na tym, że topi się materiał na niewielkiej głębokości powierzchni taśm przeznaczonych do montażu, a następnie ściska taśmy razem na podłożu w taki sposób, aby stopione powierzchnie dotykały do siebie, a stopiony materiał, będący ich składnikiem, przenikał je.

Zgodnie z wynalazkiem, stopienie uzyskuje się przez naświetlanie powierzchni taśm poddawanych łączeniu przez stopienie, za pomocą promieniowania o wysokiej energii.

W procesie zgodnie z wynalazkiem, promieniowanie o wysokiej energii stanowi promieniowanie elektromagnetyczne. Naświetlanie można przeprowadzić oddzielnie po nałożeniu każdej warstwy taśm, podczas operacji nawijania albo po jej zakończeniu, na całej długości rury. Można to również wykonać jednoetapowo, po nałożeniu wszystkich warstw w taśmie, równocześnie z operacją nawijania ostatniej taśmy lub, przeciwnie, po nałożeniu ostatniej warstwy taśmy, na całej długości rury.

Materiał, z którego wykonane są taśmy w procesie zgodnie z wynalazkiem, formuje się z tworzywa sztucznego. Określenie „tworzywo sztuczne oznacza jakikolwiek materiał, zawierający, co najmniej jeden polimer na bazie syntetycznej żywicy.

Jako tworzywo sztuczne może być odpowiedni jakikolwiek rodzaj tworzywa termoplastycznego.

Określenie „tworzywo termoplastyczne oznacza on jakikolwiek termoplastyczny polimer, taki jak termoplastyczne elastomery i ich mieszaniny. Określenie „polimer oznacza zarówno homopolimery i kopolimery (zwłaszcza kopolimery dwuskładnikowe lub trójskładnikowe). Jako przykłady takich kopolimerów można wymienić, bez ograniczania tylko do nich, kopolimery statystyczne (bezładne), liniowe lub inne kopolimery blokowe i kopolimery szczepione.

Dowolny rodzaj termoplastycznego polimeru lub kopolimeru, mający temperaturę topnienia niższą od temperatury rozkładu, jest odpowiedni. Syntetyczne tworzywa termoplastyczne, których temperatury topnienia różnią się od siebie o co najmniej 10 stopni Celsjusza, są szczególnie korzystne. Jako przykłady takich materiałów można wymienić materiały, które wykazują polidyspersyjność w swych ciężarach cząsteczkowych.

W szczególności, moż na zastosować poliolefiny, polihalogenki winylu, termoplastyczne poliestry, poliketony, poliamidy i ich kopolimery. Można również zastosować mieszaninę polimerów lub kopolimerów, jak również może to być mieszanina materiałów polimerycznych z nieorganicznymi, organicznymi i/lub naturalnymi wypełniaczami takimi, jak na przykład, ale bez ograniczania tylko do nich, węgiel, sole i inne pochodne nieorganiczne, włókna naturalne lub spolimeryzowane.

Dobre wyniki otrzymano stosując poliolefiny. Wśród poliolefin, korzystny okazał się polietylen o wysokiej gę stoś ci (HDPE).

W procesie montażu zgodnie z wynalazkiem stosuje się taśmy z tworzywa sztucznego o strukturze wielowarstwowej. Zawierają one, korzystnie, co najmniej jedną ukierunkowaną warstwę. Określenie „ukierunkowana warstwa oznacza warstwę z tworzywa sztucznego, w której co najmniej 20% wagowo łańcuchów cząsteczkowych polimerów, wchodzących w jej skład, jest rozmieszczonych w co najmniej jednym, takim samym kierunku. Ukierunkowane warstwy można tak rozmieścić w kilku różnych kierunkach. Każda z taśm może zawierać warstwy ukierunkowane równocześnie w więcej niż jednym kierunku. Alternatywnie, taśmy mogą również zawierać warstwy, z których każda ukierunkowana jest tylko w jednym kierunku, przy czym kierunek ten jest różny dla każdej taśmy. Korzystniej, warstwy taśm są ukierunkowane w tym samym kierunku.

Zgodnie z wynalazkiem, co najmniej jedna ukierunkowana warstwa wchodząca w skład taśm, stosowanych w procesie, jest przeźroczysta dla promieniowania elektromagnetycznego, wykorzysty4

PL 205 840 B1 wanego do łączenia przez stopienie. Określenie „przeźroczysty oznacza warstwę, która nie pochłania więcej energii, niż 100 J na gram materiału, z którego wykonano przeźroczystą warstwę.

W procesie zgodnie z wynalazkiem, zastosowane taś my zawierają również co najmniej jedną warstwę, która częściowo pochłania energię, dostarczaną z promieniowaniem elektromagnetycznym. Określenie „częściowe pochłanianie oznacza pochłanianie energii promieniowania, które jest nie mniejsze, niż 300 J na gram materiału, z którego wykonano warstwę absorbenta.

Zgodnie z wynalazkiem, jedną powierzchnię czołową co najmniej jednej taśmy z zespołu łączy się również przez stopienie z podłożem wykonanym z tworzywa sztucznego. Tworzywo sztuczne podłoża może być identyczne z tworzywem, z którego wykonano przeźroczystą warstwę, wchodzącą w skł ad taś m. Z drugiej strony, moż e ono stanowić tworzywo sztuczne różnią ce się w swej naturze od tworzywa, z którego wykonano przeźroczystą warstwę, wchodzącą w skład taśm.

Korzystnie, łączenie przez stopienie jednej powierzchni czołowej co najmniej jednej taśmy z zespołu wykonuje się przy użyciu tej samej techniki łączenia przez stopienie, za pomocą promieniowania elektromagnetycznego, jak ta, którą wykorzystano do łączenia ze sobą taśm.

Nie ma znaczenia, czy podłoże z tworzywa sztucznego, do której taśmy są przyłączone przez stopienie, ma strukturę ukierunkowaną czy nieukierunkowaną.

Korzystnie struktura podłoża z tworzywa sztucznego nie jest ukierunkowana.

Ilość taśm, które można połączyć przez stopienie w procesie zgodnie z wynalazkiem, w celu utworzenia zespołu, może zmieniać się w szerokim zakresie. Na ogół, korzystnie jest połączyć razem wiele taśm. W szczególności, zadowalające wyniki uzyskano wówczas, gdy co najmniej dwie taśmy połączono przez stopienie. Szczególnie zadowalające wyniki otrzymano wówczas, gdy co najmniej cztery taśmy połączono przez stopienie. Korzystnie, przez stopienie łączy się najwyżej osiem taśm.

W korzystnym sposobie wdrożenia procesu zgodnie z wynalazkiem, zastosowano promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali, wynoszącej co najmniej 700 nm. Podobnie, korzystnie stosuje się promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali, wynoszącej co najwyżej 1200 nm.

Najkorzystniej, promieniowanie elektromagnetyczne stanowi promieniowanie w podczerwieni. Odpowiednie może być źródło promieniowania w podczerwieni, o ciągłym widmie w całym zakresie emitowanych częstotliwości, zwłaszcza źródła, które emitują głównie promienie o długościach fal nieulegających pochłanianiu przez przeźroczyste warstwy, wchodzące w skład taśm. Takimi źródłami promieni podczerwonych są na przykład, te źródła, które charakteryzują się bardzo krótką długością emitowanych fal, takie jak te, które emitują fale w obszarze rzędu 1000 nm.

Najlepsze wyniki uzyskano dla spójnego promieniowania w podczerwieni, emitowanego przez laser. Jako przykłady źródeł takiego promieniowania można wymienić lasery diodowe i lasery Nd:YAG (granat na bazie glinianu itru z domieszką neodymu).

Zgodnie z pewnym szczególnie korzystnym sposobem wdrożenia procesu według wynalazku, taśmy nawija się wokół podłoża o kształcie rurowym i łączy przez stapianie. Jako wynik procesu montowania otrzymuje się w takim przypadku rurę, wzmocnioną za pomocą co najmniej jednej warstwy ukierunkowanych taśm z tworzywa sztucznego.

Podłoże o kształcie rurowym sporządza się na ogół z tworzywa sztucznego. Naturę tego tworzywa sztucznego wybiera się spośród cech, które są kompatybilne przy łączeniu przez stapianie, z tworzywem sztucznym, z którego są wykonane warstwy pochłaniające w taśmach. Korzystnie, dla podłoża o kształcie rurowym można wybrać nieukierunkowane tworzywo sztuczne.

W procesie zgodnie z wynalazkiem, charakter materiału odpowiedzialny za pochłanianie promieniowania może być zmienny. Wybiera się go spośród kompozycji, które są zdolne do łatwego łączenia z tworzywem sztucznym warstw pochłaniających, do którego te kompozycje wprowadza się. Dobre wyniki uzyskano stosując sadzę. Korzystnie, pochłanianie promieniowania elektromagnetycznego nie powinno być całkowite. Ponadto, należy przestrzegać, aby wartość absorpcji była wystarczająca do wytworzenia ciepła. W praktyce, poziomy absorpcji rzędu co najmniej 300 J na gram materiału, zawartego w warstwie pochłaniającej, dały dobre rezultaty.

Pewien korzystny sposób wdrożenia procesu zgodnie z wynalazkiem, kompatybilny ze sposobami wdrożenia, opisanymi wyżej, polega na wytwarzaniu rury, której zwinięte i złączone przez stopienie, taśmy, przy jej zewnętrznym obrzeżu tworzą kąt względem kierunku osi rury, wynoszący od 40 do 70°. Doskonałe wyniki otrzymano wówczas, gdy ten kąt był bliski 55°. Rozmieszczenia można ponadto wykonać dla każdej taśmy, połączonej z wcześniejszą taśmą, która przecina się z tą drugą. W praktyce, dobre wyniki otrzymano wówczas, gdy kąt względem kierunku osi rury, był przeciwległy do kąta wcześniejszej taśmy.

PL 205 840 B1

Przedmiotem wynalazku jest również rura kompozytowa, zawierająca nieukierunkowany rdzeń z tworzywa sztucznego, w którym co najmniej dwie sąsiadujące wielowarstwowe taśmy łączy się przez stopienie, przy czym przedmiotowe taśmy zwija się i łączy razem; zgodnie z wynalazkiem co najmniej jedną warstwę każdej taśmy formuje się z tworzywa sztucznego, przeźroczystego dla promieniowania elektromagnetycznego i ukierunkowanego w co najmniej jednym kierunku, i zgodnie z wynalazkiem co najmniej jedna inna warstwa każdej taśmy zawiera materiał, pochłaniający to promieniowanie elektromagnetyczne.

Korzystnie, sąsiadujące taśmy przecinają się, to znaczy są rozmieszczone tak, aby utworzył się między nimi kąt, wynoszący od 80 do 140°.

Poszczególne określenia zdefiniowane powyżej w przypadku procesu zgodnie z wynalazkiem, mają takie samo znaczenie także dla rury kompozytowej. Różne alternatywne sposoby wdrożenia procesu opisanego wyżej, można także stosować w odniesieniu do rury kompozytowej zgodnie z wynalazkiem.

Korzystnie, warstwy wchodzące w skład taśm zawierające materiał absorbenta są ukierunkowane w ten sam sposób, jak warstwy przeźroczyste. Ukierunkowanie to może być całkowicie niezależne od tego, jakie posiadają warstwy przeźroczyste lub, alternatywnie, może być korzystne dla ukierunkowania warstw absorbenta umieszczenie ich w tym samym kierunku, w jakim umieszczono warstwy przeźroczyste.

W pewnym szczególnym wariancie wykonania rura według wynalazku zawiera taśmy składające się z pojedynczej warstwy przeźroczystego, ukierunkowanego materiału, umieszczonego pomiędzy dwiema cieńszymi warstwami, zawierającymi to samo tworzywo sztuczne, ukierunkowane w tym samym kierunku, co warstwa przeźroczysta. Taśmy te zawierają ponadto materiał, który pochłania promieniowanie. W tym wariancie wykonania warstwa przeźroczysta każdej taśmy korzystnie wykazuje absorpcję promieniowania o długościach fal w zakresie od 700 do 1200 nm, nieprzekraczającą 100 J na gram materiału, z którego wykonano warstwę przezroczystą.

Przykłady, które podano niżej mają na celu ilustrację wynalazku, nie ograniczając w jakikolwiek sposób zakresu jego stosowania.

Dwuwarstwową taśmę wyprodukowaną najpierw, za pomocą współwytłaczania w płaskiej matrycy o szerokości 400 mm i otworze wysokim na 5 mm, wprowadzono poprzez blok zasilający w kształcie półksiężyca, połączony z dwiema wytłaczarkami, pierwszą o średnicy 60 mm, z rowkowanym bębnem i ślimakiem do wytłaczania barierowego, wykonującym 60 obrotów na minutę, i przekazującym 50 kg/godzinę, polietylenu o wysokiej gęstości, z firmy Solvay Polyolefin Europe, pod zastrzeżoną nazwą ELTEX®PE 100 TUB 121, identycznego z handlową żywicą za wyjątkiem braku pigmentu, dla przeźroczystej warstwy, oraz drugą o średnicy 30 mm, wyposażoną w ślimak dla poliolefin, wykonujący 10 obrotów na minutę, i przekazujący 0,5 kg/godzinę, warstwy absorbenta. Żywicą zastosowaną w drugiej wytłaczarce dla warstwy absorbenta, była żywica handlowa ELTEX®PE 100 TUB 121, zawierająca jako wypełniacz, sadzę.

Opuszczający matrycę, dwuwarstwowy arkusz przepuszczano następnie przez wygładzający kalander w temperaturze 50°C, i przekształcano w ukierunkowaną taśmę, stosując kondycjonowanie cieplne w temperaturze 115°C, polegające na przepuszczeniu tego arkusza przez zespół sześciu walców kondycjonujących, a następnie operację wyciągania w dwóch kolejnych przepustach w układzie wyciągającym, którego walce obracały się ze zwiększoną szybkością (680% wyciągania w pierwszym przepuście i 30% w drugim przepuście). Ukierunkowaną taśmę chłodzono następnie i poddawano nieznacznemu obkurczeniu, rzędu około 10%, w kierunku wzdłużnym.

Ukierunkowane taśmy nawijano następnie ręcznie na rurowy rdzeń, wykonany z polietylenu o wysokiej gęstoś ci ELTEX®PE 100 TUB 121, o ś rednicy zewnę trznej, wynoszą cej 50 mm i gruboś ci ścianki, wynoszącej 3,2 mm, w taki sposób, że dwie kolejne ścianki przecinały się pod kątami, wynoszącymi +55° i -55°, względem osi rury, przy czym wypełniona sadzą warstwa stanowiła czołową powierzchnię rury.

Następnie, taśmy nawijano na całą zewnętrzną powierzchnię rury, po czym taśmy łączono przez stapianie ze sobą oraz z rurą poprzez zakrzywienie całej powierzchni tej rury, podtrzymującej nawinięte taśmy, za pomocą naświetlania laserem diodowym o znaku towarowym COHERENT®, posiadającym moc, wynoszącą 30 W i długość emitowanej fali, równą 800 nm, którego wiązka promieniowania była przetworzona na wiązkę równoległą o średnicy równej 8 mm. Szybkość liniowa łączenia przez stapianie i posuwania się rury w wiązce lasera wynosiła 0,72 m na minutę.

PL 205 840 B1

Wytrzymałość na rozerwanie otrzymanej rury porównywano następnie z wytrzymałością identycznej rury, ale takiej, której nie poddano ostatniej operacji łączenia przez stapianie, taśm, za pomocą promieniowania laserowego.

Otrzymane wyniki były następujące:

	Taśmy złączone przez stapianie	Taśmy położone (niezłączone przez stapianie)
Ciśnienie rozrywania (w MPa)	12	8

Można zobaczyć, że złączenie przez stapianie taśm zwiększa wytrzymałość na rozerwanie o 50%. Ponieważ rura otrzymana z taśm, połączonych przez stapianie, składa się tylko z jednego typu żywicy, zawierającej miejscowo sadzę, możliwa jest zwykle ponowna obróbka odpadu produkcyjnego, w procesie wytwarzania rdzenia rurowego.

Claims (10)

1. Sposób wytwarzania rury kompozytowej z taśm wielowarstwowych, obejmujący łączenie przez stapianie taśm na podłożu rurowym z tworzywa sztucznego za pomocą promieniowania elektromagnetycznego, przy czym każda taśma zawiera co najmniej jedną pierwszą warstwę z tworzywa sztucznego, która jest zorientowana w co najmniej jednym kierunku i jest przeźroczysta dla tego promieniowania, gdzie jedna powierzchnia czołowa co najmniej jednej taśmy z zespołu jest połączona przez stapianie z wcześniej utworzonym podłożem, wykonanym z tworzywa sztucznego, znamienny tym, że każda taśma zawiera co najmniej jedną drugą warstwę, która częściowo pochłania energię przenoszoną przez to promieniowanie.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że co najmniej dwie taśmy łączy się przez stapianie.

3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że co najmniej jedna warstwa z tworzywa sztucznego, wchodząca w skład taśm jest ukierunkowana w jednym kierunku.

4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że promieniowanie elektromagnetyczne ma długość fali, wynoszącą od 700 do 1200 nm.

5. Sposób według zastrz 1 albo 4., znamienny tym, że jako promieniowanie elektromagnetyczne stosuje się promieniowanie laserowe.

6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ż e jako wcześniej utworzone podłoże z tworzywa sztucznego stosuje się nie ukierunkowane podłoże rurowe, wykonane z tworzywa sztucznego.

7. Sposób wedł ug zastrz. 1, znamienny tym, ż e jako materiał odpowiedzialny za pochł anianie promieniowania elektromagnetycznego stosuje się sadzę.

8. Rura kompozytowa z tworzywa sztucznego, zawierająca nie ukierunkowany rdzeń z tworzywa sztucznego, w której co najmniej dwie sąsiadujące wielowarstwowe taśmy łączy się przez stapianie, przy czym przedmiotowe taśmy nawija się i łączy razem, znamienna tym, że co najmniej jedna warstwa z każdej taśmy jest uformowana z tworzywa sztucznego, przeźroczystego dla promieniowania elektromagnetycznego i zorientowana w co najmniej jednym kierunku, oraz tym, że co najmniej jedna inna warstwa z każdej taśmy zawiera materiał, który pochłania promieniowanie elektromagnetyczne.

9. Rura według zastrz. 8, znamienna tym, że warstwy zawierające materiał absorbenta są również ukierunkowane.

10. Rura według zastrz. 8, znamienna tym, że taśmy są uformowane z warstwy ukierunkowanego materiału, przeźroczystego dla promieniowania elektromagnetycznego, o długościach fali, wynoszących od 700 do 1200 nm, umieszczonego pomiędzy dwiema cieńszymi warstwami, zawierającymi to samo tworzywo sztuczne, zorientowane w tym samym kierunku, jak warstwa przeźroczysta, i zawierającymi również materiał, który pochłania to promieniowanie.