PL196746B1 - Wiertło z udoskonalonym ukształtowaniem wkładki tnącej - Google Patents

Abstract

1. Wiert lo zawieraj ace: zasadniczo lity trzon z pierwsz a ostrzow a czesci a ko ncow a wyposa zon a przynajmniej w dwie kraw edzie tn ace, które wspólnie wykonuj a w przedmiocie obrabianym wiercony otwór, drugi przeciwleg ly koniec, oraz pewn a ilo sc rowków wiórowych, odpowiadaj ac a ilo sci kraw edzi tn acych, odchodz acych od ko nca ostrzowego w kierunku przeciwleg lego ko nca, maj acych na celu formowanie wiórów i odprowadzanie ich z odpowia- daj acych im kraw edzi tn acych, znamienne tym, ze: a) ostrze wiert la jest z lo zone z kraw edzi (8, 8') tn a- cych rozmieszczonych obustronnie na bokach i wza- jemnie sprz ezonych na osiowej linii srodkowej (CL), których czesci znajduj ace si e w srodku s a wysuni ete w przód wzgl edem cz esci obrze znych, oraz, b) przednia czo lowa czesc promieniowa na ka zdej z kraw edzi tn acych (8, 8'), znajduj aca si e przy obrze- zu, jest ukszta ltowana jako lagodne zaokr aglenie promieniowe, które przy obrze zu jest z lo zone z licz- nych ko lowych segmentów, z promieniami (R 1 , R 2 , R 3 ) sprzezonymi wzajemnie i ró zni acymi si e swymi wiel- ko sciami, przy czym promienie s asiaduj ace ze sob a zawsze maj a ró zne wymiary. PL PL PL PL

Description

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196746 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 357764 ⁽¹³⁾ (22) Data zgłoszenia: 09.04.2001 ^{(51) Int.Cl.}

B23B 51/02 (2006.01) (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: B23B 27/16 (2006.01)

09.04.2001, PCT/SE01/00795 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

18.10.2001, WO01/76794 PCT Gazette nr 42/01 (54)

Wiertło z udoskonalonym ukształtowaniem wkładki tnącej

	(73) Uprawniony z patentu:
(30) Pierwszeństwo:	Sandvik Intellectual Property AB,
11.04.2000,SE,0001347-4	Sandviken,SE
26.02.2001,SE,0100646-9	(72) Twórca(y) wynalazku:
(43) Zgłoszenie ogłoszono:	Jan Edvardsson,Sandviken,SE
26.07.2004 BUP 15/04	Jorgen Wiman,Sandviken,SE Ake Sjolander,Sandviken,SE
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:
31.01.2008 WUP 01/08	(74) Pełnomocnik:
	Szalkiewicz Tadeusz, PATPOL Sp. z o.o.

(57) 1. Wiertło zawierające: zasadniczo lity trzon z pierwszą ostrzową częścią końcową wyposażoną przynajmniej w dwie krawędzie tnące, które wspólnie wykonują w przedmiocie obrabianym wiercony otwór, drugi przeciwległy koniec, oraz pewną ilość rowków wiórowych, odpowiadającą ilości krawędzi tnących, odchodzących od końca ostrzowego w kierunku przeciwległego końca, mających na celu formowanie wiórów i odprowadzanie ich z odpowiadających im krawędzi tnących, znamienne tym, że: a) ostrze wiertła jest złożone z krawędzi (8, 8') tnących rozmieszczonych obustronnie na bokach i wzajemnie sprzężonych na osiowej linii środkowej (CL), których części znajdujące się w środku są wysunięte w przód wzglę dem części obrzeż nych, oraz, b) przednia czołowa część promieniowa na każdej z krawędzi tnących (8, 8'), znajdująca się przy obrzeżu, jest ukształtowana jako łagodne zaokrąglenie promieniowe, które przy obrzeżu jest złożone z licznych kołowych segmentów, z promieniami (R1, R2, R3) sprzężonymi wzajemnie i różniącymi się swymi wielkościami, przy czym promienie sąsiadujące ze sobą zawsze mają różne wymiary.

PL 196 746 B1

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest wiertło z udoskonalonym ukształtowaniem wkładki tnącej. Niniejszy wynalazek dotyczy wiertła zawierającego w rzeczywistości lity trzon z pierwszym końcem formującym ostrze zawierające przynajmniej dwie krawędzie tnące, służące do obróbki skrawaniem podlegających obróbce metalowych przedmiotów obrabianych, po to by wykonywać w nich otwory, z drugim przeciwległym końcem, oraz z pewną ilością rowków wiórowych odpowiadającą ilości krawędzi tnących, odchodzących od końca ostrzowego w kierunku drugiego końca, mających na celu formowanie wiórów i odprowadzanie ich z odpowiadających im krawędzi tnących.

Rowki wiórowe, na przykład rowki wiórowe wiertła krętego, spełniają dwie ważne funkcje, mianowicie z jednej strony formują wióry (włączając w to łamanie wiórów), oraz, z drugiej strony, odprowadzają te uformowane wióry. Formowanie się wióra występuje w przestrzeni znajdującej się bezpośrednio poza każdą krawędzią tnącą, niezależnie od tego czy krawędź jest kształtowana przez ostrzenie ostrza wiertła jako takiego, czy też przez oddzielną wkładkę tnącą, która jest przymocowana do końca ostrzowego mechanicznie, albo, na przykład, przylutowana lutem twardym. W tej przedniej przestrzeni rowka wiórowego materiał, który został oddzielony od przedmiotu obrabianego przez krawędź tnącą, początkowo w kształcie taśmy, jest zmuszany do zwijania się i do łamania, tworząc tym samym pooddzielane od siebie wióry o szczególnym kształcie i rozmiarze.

Kiedy są projektowane wiertła typu wyżej wymienionego, trudno jest często przy nich uzyskiwać wymagane prędkości skrawania, ponieważ pojawiają się często pęknięcia termiczne w miejscach przy aktywnych narożach tnących, czyli tam gdzie takie pęknięcia termiczne zazwyczaj występują.

Pierwszym celem wynalazku jest uzyskanie wiertła nowego typu, które pozwala na osiąganie wyższych prędkości skrawania podczas wiercenia metalu.

Drugim celem wynalazku jest uzyskanie wiertła nowego typu, w którym wkładki tnące posiadają takie zoptymalizowane ukształtowanie, że wyższa prędkość skrawania staje się możliwa bez pogarszania wykończenia powierzchni ścianki otworowej w otworze wierconym.

Trzecim celem wynalazku jest dostarczenie wiertła, w którym wkładkom wiertniczym nadano takie optymalne cechy, że podwyższenie szybkości skrawania staje się możliwe podczas wiercenia, podczas gdy jednocześnie zachowywana jest dobra trwałość narzędzia wiertniczego.

Te i inne cele są uzyskiwane za pomocą wiertła, któremu nadano charakterystyczne cechy, których zakres jest podany w załączonych zastrzeżeniach patentowych.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok perspektywiczny wiertła według niniejszego wynalazku, fig. 2 - schematyczny wzdłużny widok wiertła przedstawionego na fig. 1, fig. 3 - widok perspektywiczny, w powiększeniu, ostrza wiertła z fig. 2, fig. 4 - powiększony widok boczny przedniej, czołowej części wkładki wiertniczej z fig. 3, fig. 5 - widok rozwinię ty alternatywnego przykł adu wiertł a, wedł ug wynalazku, fig. 6 - przekrój, przykładu wiertła z fig. 5, fig. 7 - perspektywiczny widok przedstawiający alternatywny przykład wiertła, fig. 8 - nieznacznie powiększony widok boczny przedstawiający wiertło według fig. 7, fig. 9 - powiększony widok boczny przedniej, czołowej części wkładki wiertniczej, według przykładu alternatywnego, a fig. 10 - przekrój, wkładki wiertniczej alternatywnego przykładu wiertła, według wynalazku.

Odnośnikiem 1 oznaczono na rysunku lity trzon, wykonany z odpowiedniej stali narzędziowej, z pierwszym zakończeniem lub końcem ostrzowym 2 i z drugim przeciwległym końcem 3. Przy tym drugim tylnym końcu trzon, pokazanego przykładu wiertła, posiada grubszą część 4 przystosowaną do osadzenia jej w oprawie. Z rdzenia wystają dwie powierzchnie międzyrowkowe 6, 6', które ograniczają sobą dwa rowki wiórowe 7, 7'. W zilustrowanym przykładzie wiertło jest wiertłem krętym, w którym powierzchnie międzyrowkowe 6, 6', jak również i rowki wiórowe 7, 7', biegną po linii śrubowej wokół wzdłużnej osi trzonu. W znanej praktyce, te rowki wiórowe posiadają odpowiedni stały kąt pochylenia linii śrubowej, mieszczący się w przedziale od 20° do 30°. W postaciach alternatywnych, te rowki wiórowe 7, 7' mogłyby być proste. Przy końcu ostrzowym 2 znajdują się dwie krawędzie tnące 8, 8', które w tym przypadku są uformowane na specjalnych nakładkach tnących 9, 9', przymocowanych do końca ostrzowego w odpowiedni sposób, na przykład poprzez lutowanie. Jednakże, te krawędzie tnące 8, 8', mogłyby być równie dobrze uformowane przez szlifowanie odpowiednio uformowanych powierzchni na samym trzonie jako takim, albo na części, która jest połączona rozłącznie z trzonem. Należy również zauważyć, że trzon 1 może być przewidziany z kanałami osiowymi (patrz fig. 3), jednym lub więcej, które są doprowadzone do dwóch otworów 10, 10' znajdujących się w sąsiedztwie krawędzi tnących 8, 8'. W sposób znany, do końca ostrzowego wiertła może być doprowadzane tymi kanałami

PL 196 746 B1 medium chłodzące. Określenie „lity trzon”, używane w niniejszym opisie i w następujących dalej zastrzeżeniach patentowych, ma na celu odróżnienie wiertła według wynalazku, od takich wierteł, które zawierają trzony uformowane w postać rury, ale nie wyklucza takich trzonów, które mają jeden lub więcej kanałów służących do medium chłodzącego, umieszczonych w innym litym korpusie.

Według wynalazku, części końcowe powierzchni krawędziowych wkładki mają postać zakrzywionej przedniej części czołowej 11, korzystnie wyposażonej w części narożne, które odchodzą od pozostałej części nakładki. Promieniowe powierzchnie przedniej części czołowej, każdej części narożnej 11, powinny być złożone z pojedynczego kołowego segmentu z promieniem jednostkowym, albo z wielu kołowych segmentów, które przecinają się z górną powierzchnią wkładki, stanowiąc, wzdłuż linii przecinania się części krawędzi z kilkoma różnymi promieniami R1, R2 i R3, jak pokazano na fig. 4. Kiedy kilka promieni jest przewidzianych, wzdłuż wymienionych części krawędziowych zawsze występują sąsiadujące ze sobą segmenty z różnymi częściami promieniowymi. Promień R2 powinien zawsze być istotnie większy niż R1, co zapewnia polepszony „efekt wymiatania” wzdłuż krawędzi d. To odnosi się do sytuacji zarówno podczas wiercenia otworu w kierunku osiowym w przód, w przedmiocie obrabianym, jak również podczas osiowego przemieszczania wiertła w kierunku przeciwnym. Promień R3 jest nieco mniejszy od pozostałych promieni, zarówno od R1 jak i R2.

Proste krawędzie 8, 8' ostrza wiertniczego są tak uformowane, że one zbiegają się ze sobą pod kątem rozwartym w środku wiertła 12, gdzie one razem tworzą ukształtowany w literę S kontur i wyraźnie pochylone powierzchnie wzdłuż krawędzi tnących. Krzywizna tych krawędzi tnących 8, 8' jest większa w sąsiedztwie linii środkowej CL wiertła, niż jest ona dalej, w miejscach oddalonych. Pochylone powierzchnie mają zerowy kąt pochylenia w bezpośrednim otoczeniu wymienionej linii środkowej. Ten ukształtowany w literę S kontur, w połączeniu z wymienionym zerowym kątem pochylenia w środku, będzie przyczyniał się do kształtowania krótkich wiórów o kształcie przecinka, które mogą być łatwo odbierane. Ukształtowanie krawędzi tnących 8, 8', oraz ukształtowanie wymienionych pochylonych powierzchni, są opisane bardziej szczegółowo w szwedzkim opisie patentowym SE-A-7812393, który jest niniejszym dołączony na zasadzie odniesienia.

Figura 5 przedstawia wiertło alternatywne, według wynalazku, zawierające korpus 13 wiertła i oddzielny koniec ostrzowy 14 wiertł a. Przednia powierzchnia 15 wymienionego korpusu 13 wiertł a jest płaska i zorientowana prostopadle względem linii środkowej CL wiertła. Poprowadzony centralnie kanał wypłukujący 16 rozciąga się od końca mocowania do miejsca zlokalizowanego osiowo wewnątrz, przy czołowej powierzchni 15. Kanał 16 jest połączony komunikacyjnie z dwoma, rozstawionymi przeciwnie na średnicy, kanałami 17A i 17B, które kończą się przy obrzeżu wymienionej powierzchni czołowej 15. Każdy z krótkich kanałów 17A i 17B odchodzi pod kątem ostrym, o wielkości pomiędzy 15° i 20°, od linii środkowej CL. Koniec ostrzowy 14 wiertła posiada swój podstawowy kształt cylindryczny z częściowo stożkowatą górną powierzchnią. Koniec ostrzowy 14 wiertła zawiera także rowki wiórowe, które stanowią przedłużenie rowków wiórowych 7, 7'. Na jego spodniej stronie jest przewidziane wgłębienie środkowe 18 (fig. 6) przeznaczone do osadzania w nim sprężynującego wtyku 19 korpusu 13 wiertła. Koniec ostrzowy 14 wiertła został również wyposażony w dwa otwory 19A i 19B, które są przewidziane do przekładania przez nie wkrętów 20A i 20B, osadzanych w końcu ostrzowym wiertła i wkręcanych w korpus 13 wiertła, w odpowiadające im otwory 21A i 21B.

W przykładzie alternatywnym, według wynalazku, wiertło ma prosty lity korpus wiertła, którego część przednia zawiera dwie symetryczne krawędzie tnące zbiegające się przy środku wiertła, części obrzeżne które są wyposażone w promieniową przednią powierzchnię czołową według wynalazku. W tym przypadku korpus wiertł a jest wykonany z wieloskł adnikowego wę glika spiekanego, zawiera rdzeń oraz otaczającą go rurę, wymieniony rdzeń składa się ze stosunkowo odpornego na obciążenia dynamiczne gatunku węglika spiekanego, a rura składa się z gatunku węglika spiekanego o większej odporności na ścieranie. Część rdzeniowa zawiera gatunek węglika WC-Co zawierający 5% do 20% Co, a korzystnie 10% do 15% Co, podczas gdy rurowa część zewnętrzna zawiera 8% do 20% wagowo, jednego lub więcej, węglików i/lub węglikoazotków w grupie 4-6, korzystnie Ti, Ta lub Nb. Różnica w zawartości Co, pomiędzy rdzeniem i rurą, powinna być od 2% do 4%. Powinna być tam strefa przejściowa, szeroka od 300 μm do 500 μm, mierzona jako strefa zmiany zawartości Co pomiędzy rdzeniem i rurą.

W celu uniknięcia problemów przy wykonywaniu takiego wieloskładnikowego korpusu wiertła, oraz uniknięcia pęknięć termicznych powiązanych z tym, tuleja rurowa powinna być wykonywana technologią metalurgii proszków, obejmującą prasowanie w dwóch etapach, według metody opisanej w szwedzkim opisie patentowym nr 9604779-0, którego treść jest tu dołączona.

PL 196 746 B1

W celu uzyskania dobrego wykończenia powierzchni w otworze wierconym, założono, że różne promienie promieniowych krawędzi, kiedy jest dobierane ukształtowanie promieniowej czołowej części przedniej 11 zawierającej kilka kołowych segmentów, powinny być dobierane z następujących przedziałów:

R1: 0,1 - 2,0 mm, korzystnie 0,2 - 1,6 mm;

R2: 1,6 - 10,0 mm;

R3: 0,1 - 1,0 mm.

Kiedy dobiera się rozmiar pojedynczego promienia, to powinien on być w przedziale od 0,1 do 10 mm. Kiedy używa się wiertła z podstawową geometrią, oraz z promieniową powierzchnią przedniej części czołowej, według wynalazku, możliwe jest założenie dwukrotnie większej prędkości skrawania, podczas wiercenia otworu w niskostopowej stali. W jednym z przykładów była stosowana prędkość skrawania 100 metrów na minutę, podczas gdy po przejściu na wkładkę z promieniową powierzchnią przedniej części czołowej, według wynalazku, było możliwe uzyskiwanie prędkości skrawania 250 metrów na minutę. W tym samym czasie stwierdzono możliwość utrzymywania się trwałości wiertła, która była wyższa, i która mogła być uzyskiwana przy wkładce wiertła posiadającej ukształtowanie promieniowej powierzchni czołowej, według wynalazku.

Trzon wiertła 1, na figurach 7 i 8, posiada dwa kanały wypłukujące 7, 7' znajdujące się po sąsiedzku z kieszeniami, które mogą być ukształtowane śrubowo, albo mogą być proste, przy wzajemnym rozmieszczeniu ich po obu stronach linii środkowej CL. Trzon wiertła 1 może także zawierać kanały (nie pokazane) do przenoszenia, na koniec skrawający wiertła, płynu wypłukującego.

Kieszenie wkładek są zaprojektowane z przeznaczeniem do umieszczenia w nich dwóch wkładek 9, 9' posiadających otwór centralny 9, i przewidziano zaciskanie ich za pomocą śruby środkowej, która jest wkręcona w trzon wiertła. Jedna z wkładek jest wkładką środkową 9', podczas gdy druga wkładka jest wkładką zewnętrzną 9, nachyloną w stosunku do linii środkowej CL pod kątem α, tak że rozmiar otworu jest definiowany przez nią. Pomiędzy wkładkami, wewnętrzną i zewnętrzną, znajduje się część przewężona M, która ma dostateczną szerokość, niezbędną dla uzyskiwania wytrzymałości. Wymiary wiertła są zdefiniowane jego średnicą D. Każda kieszeń wkładki zawiera styczną powierzchnię wsporczą 22a, osiową powierzchnię wsporczą 22b, oraz promieniową powierzchnię wsporczą 22c.

Każda z wkładek ma wielokątny kształt podstawowy, w tym przypadku kształtem podstawowym jest kwadrat z dwiema przeciwległymi płaskimi powierzchniami 23, które są połączone ze sobą czterema, ustawionymi do nich prostopadle, powierzchniami brzegowymi. Spodnia powierzchnia wkładki jest mniejsza niż górna powierzchnia 23, tak że wkładka wykazuje dodatni kąt przyłożenia. Linie przecinania się, powierzchni bocznych z górną powierzchnią, stanowią główne krawędzie tnące 24, 25, przy czym każda z głównych krawędzi tnących jest prosta, bez przerw, i łagodnie zaokrąglona przy jej końcach na czołowej części przedniej 26, 27.

Jak widać to na fig. 8, wkładka zewnętrzna 9 jest odchylona na zewnątrz w stosunku do osi środkowej CL. Wkładka środkowa 9' mogłaby być umieszczona odrobinę dalej do przodu, w kierunku osiowym, względem wkładki zewnętrznej 9, w celu polepszenia ukierunkowania sił promieniowych, po to żeby mogła być utrzymywana wymagana średnica. Wkładka zewnętrzna jest nachylana pod kątem α względem linii L, która jest równoległa do osi środkowej CL. Wielkość kąta α powinna wynosić od 0,5° do 5°.

Według wynalazku, części końcowe powierzchni brzegowych są w formie zakrzywionych części czołowych 26, 27, przewidzianych w częściach narożnych, przy czym każda taka część narożna jest ukształtowana przez liczne kołowe segmenty przecinające się z górną powierzchnią wkładki, dostarczając tym samym części krawędziowych z kilkoma różnymi promieniami R1, R2 i R3, jak to pokazano w powiększeniu na przekroju na fig. 9. Są siadujące ze sobą segmenty zawsze wystę pują z różnymi częściami promieniowymi ułożonymi wzdłuż wymienionych części krawędziowych. Promień R2 powinien zawsze być istotnie większy niż R1 co przyczynia się do wykończenia powierzchni, polepszanego przez „efekt wymiatania” wzdłuż drugorzędnej krawędzi tnącej 28. Odbywa się to zarówno przy obróbce skrawaniem przy wierceniu w kierunku osiowym w przód, wykonywanym w przedmiocie obrabianym, jak i podczas przemieszczania wiertła osiowo w kierunku przeciwnym. Promień R3 jest nieco mniejszy od pozostałych promieni, zarówno od R1 jak i R2.

Główna zakrzywiona krawędź 26 powinna mieć promień R1, który jest nieco mniejszy w miejscu sąsiadującym z główną krawędzią tnącą 24, w porównaniu z promieniem R2 w miejscu sąsiadującym z drugorzędną krawędzią tnącą 28. Dalej, powinna tam się znajdować zakrzywiona krawędź z nieco mniejszym promieniem R4, w porównaniu z promieniem R1, który to promień R4 jest przewidziany pomiędzy zakrzywioną przednią czołową krawędzią 26 i drugorzędną krawędzią tnącą 28.

PL 196 746 B1

Figura 10 przedstawia przykład wkładki 9, według wynalazku, gdzie wkładka ta ma geometrię z podwójnym dodatnim kątem przyłożenia. Znaczy to, że wkładka ma jednakowo duże obie powierzchnie 23a, 23b, górną i spodnią, które jednak przecinają się z powierzchniami brzegowymi 29a, 29b pod kątem ostrym β.

Powierzchnie brzegowe 29a, 29b są zatem złożone z powierzchni bocznych skierowanych w dół i do wewnątrz, które zbiegają się pod kątem γ, tak że tworzy się tam wyraźnie przewężona część 31. To pozwala na używanie wkładki jako wkładki przestawialnej i na korzystanie z podwojonej ilości krawędzi tnących w porównaniu z wkładką o pojedynczych powierzchniach bocznych. Otwór środkowy 30 wkładki ma przekrój poprzeczny, który maleje idąc do wewnątrz od powierzchni górnej 23a, i taki sam, o zmniejszają cym się przekroju poprzecznym, jest otwór ś rodkowy idą cy od powierzchni spodniej 23b do wewnątrz, w kierunku środka wkładki.

Co się tyczy promieni R1 i R2, to dobierane wymiary ich zależą od średnicy wiertła. Dla średnic wiertła od 13 mm do 18 mm R1 powinien być w przedziale od 0,2 mm do 0,4 mm, a R2 powinien być w przedziale od 1,6 mm do 4,0 mm. Dla wierteł o ś rednicach od 18 mm do 58 mm R1 powinien być w przedziale od 0,4 mm do 1,6 mm, a R2 powinien być w przedziale od 2,5 mm do 10 mm. Promień R4 powinien być w przedziale od 0 do 1,0 mm. Długość drugorzędnej krawędzi tnącej 28 powinna być rzędu od 0,1 mm do 0,5 mm.

Claims (9)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Wiertło zawierające: zasadniczo lity trzon z pierwszą ostrzową częścią końcową wyposażoną przynajmniej w dwie krawędzie tnące, które wspólnie wykonują w przedmiocie obrabianym wiercony otwór, drugi przeciwległy koniec, oraz pewną ilość rowków wiórowych, odpowiadającą ilości krawędzi tnących, odchodzących od końca ostrzowego w kierunku przeciwległego końca, mających na celu formowanie wiórów i odprowadzanie ich z odpowiadających im krawędzi tnących, znamienne tym, że: a) ostrze wiertła jest złożone z krawędzi (8, 8') tnących rozmieszczonych obustronnie na bokach i wzajemnie sprzężonych na osiowej linii środkowej (CL), których cz ęści znajdujące się w ś rodku są wysunięte w przód względem części obrzeżnych, oraz, b) przednia czołowa część promieniowa na każdej z krawędzi tnących (8, 8'), znajdująca się przy obrzeżu, jest ukształtowana jako łagodne zaokrąglenie promieniowe, które przy obrzeżu jest złożone z licznych kołowych segmentów, z promieniami (R1, R2, R3) sprzężonymi wzajemnie i różniącymi się swymi wielkościami, przy czym promienie sąsiadujące ze sobą zawsze mają różne wymiary.
2. 2. Wiertło według zastrz. 1, znamienne tym, że trzon, w sposób znany sam przez się, jest złożony z części głównej (13) i ze sprężyście dołączalnej do niego przedniej części (14), która jest wyposażona w brzegi z krawędziami tnącymi (8, 8').
3. 3. Wiertło według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że krawędzie tnące (8, 8') są przewidziane jako znajdujące się na korpusach specjalnych wkładek (9, 9'), wykonanych z węglika spiekanego, umieszczonych na litym trzonie wiertła i do niego przylutowanych.
4. 4. Wiertło według zastrz. 1, znamienne tym, że ma ono postać prostego litego wiertła (1), którego część przednia zawiera dwie rozstawione symetrycznie krawędzie tnące, które schodzą się ze sobą pod kątem rozwartym, przy czym części końcowe takich krawędzi tnących (8, 8'), w miejscach przy obrzeżu, są w kształcie czołowych promieniowych części powierzchniowych, złożonych z jednego lub kilku segmentów kołowych.
5. 5. Wiertło według zastrz. 1, znamienne tym, że ostrze wiertła jest wyposażone w dwie wielokątnie ukształtowane wkładki (9, 9') z prostymi krawędziami tnącymi, posiadającymi kontur bez przerw, gdzie promieniowa czołowa część przednia przy obrzeżu jest przewidziana jako część (11, 11'), która rozciąga się w kierunku promieniowym od pozostałej części wkładki.
6. 6. Wiertło według zastrz. 1, znamienne tym, że promienie (R1, R2, R3) są tak ukształtowane, że promień środkowy (R1), który zapewnia łagodne przejście pomiędzy dwiema powierzchniami brzegowymi zbiegającymi się w narożu tnącym, jest istotnie mniejszy niż promień w części znajdującej się po sąsiedzku, spełniający rolę promienia wmiatającego (R2) polepszającego wykończenie powierzchni.
7. 7. Wiertło według zastrz. 1 albo 6, znamienne tym, że lite wiertło (1) posiada rdzeń wykonany z odpornego na obciążenia dynamiczne gatunku wę glika spiekanego, zawierają cego 5% do 20% wagowo Co, oraz ma część zewnętrzną ukształtowaną rurowo, która zawiera zakrzywioną przednią czołową część promieniową (11, 11') składającą się z gatunku węglika spiekanego bardziej wytrzymałego

   PL 196 746 B1 na ścieranie, zawierającego 8% do 20% wagowo węglików, i/lub węglikoazotków, Ti, Ta, albo Nb, jednego z nich lub kilku.
8. 8. Wiertło zawierające: zasadniczo lity trzon z pierwszą ostrzową częścią końcową wyposażoną przynajmniej w dwie krawędzie tnące, które wspólnie wykonują w przedmiocie obrabianym wiercony otwór, drugi przeciwległy koniec, oraz pewną ilość rowków wiórowych, odpowiadającą ilości krawędzi tnących, odchodzących od końca ostrzowego w kierunku przeciwległego końca, mających na celu formowanie wiórów i odprowadzanie ich z odpowiadających im krawędzi tnących; znamienne tym, że: a) ostrze wiertła jest złożone z prostych krawędzi tnących rozmieszczonych symetrycznie obustronnie względem osiowej linii środkowej (CL), których części znajdujące się w środku są wysunięte w przód względem części obrzeżnych, i które schodzą się ze sobą w środku wiertła pod kątem rozwartym, oraz, b) przednia czołowa część promieniowa na każdej z krawędzi tnących, znajdująca się przy obrzeżu, jest ukształtowana jako łagodne zaokrąglenie promieniowe na części (11), które rozciąga się w kierunku promieniowym od pozostałej części wkładki, i które jest złożone z jednego lub kilku segmentów kołowych.
9. 9. Wiertło według zastrz. 8, znamienne tym, że ma ono postać prostego litego wiertła (1), którego część przednia (2) zawiera dwie rozstawione symetrycznie krawędzie tnące (8, 8'), które schodzą się ze sobą pod kątem rozwartym, przy czym części końcowe takich krawędzi tnących, w miejscach przy obrzeżu, są w kształcie czołowych promieniowych części powierzchniowych, złożonych z jednego lub kilku segmentów kołowych.