PL180383B1

PL180383B1 - Zakretka, zwlaszcza do butelek PL PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL180383B1
Application number: PL96322173A
Authority: PL
Inventors: Robert R Blake; Charles M Tansey
Original assignee: Closures & Packaging Serv Ltd; Closures And Packaging Services Ltd
Priority date: 1995-03-22
Filing date: 1996-03-20
Publication date: 2001-01-31
Also published as: UA46017C2; BR9607940A; AU701983B2; HUP9800768A2; DK0815028T3; AR001409A1; CO4410224A1; RO118745B1; CA2215927A1; AU5258496A; EG22031A; PL322173A1; ES2208734T3; CR5360A; HU223327B1; TW279835B; EP0815028A1; PT815028E; EP0815028B1; ATE253506T1

Abstract

1 Zakretka, zwlaszcza do butelek, których szyjka jest zaopa- trzona w gwint zewnetrzny, przeznaczona do ich szczelnego zamy- kania, zlozona z pokrywki i ze stanowiacego z nia jedna calosc plaszcza z gwintem wewnetrznym, przy czym dolne obrzeze plasz- cza zakretki jest polaczone z opaska zabezpieczajaca za pomoca nielamliwych i lamliwych mostków, znam ienna tym, ze laczace obrzeze plaszcza (16) zakretki (10) z opaska zabezpieczajaca (11), nielamliwe mostki (13a) sa obwodowo dluzsze od lamliwych mo- stków (13b, 13c), zas pierscieniowa czesc (12) opaski zabezpie- czajacej (11) jest zaopatrzona na powierzchni wewnetrznej w pier- scieniowe zebro obwodowe zlozone z segmentów (19) i opierajace sie sw a górna powierzchnia (21) o dolna powierzchnie zewnetrz- nego kolnierza (30) szyjki (29) butelki, znajdujacego sie ponizej jej gwintu zewnetrznego (31), a ponadto jest zaopatrzona w katowy otwór szczelinowy (17), którego pionowa czesc (60) jest usytuowa- na w poblizu nielamliwego mostka (13a), natomiast - pozioma czesc (61) znajduje sie na obwodzie opaski (11) i jest skierowana do tego nielamliwego mostka (13a), przy czym koniec (62) tej poziomej czesci (61) otworu szczelinowego (17), przeciwlegly wzgledem jego pionowej czesci (60), znajduje sie pod nielamliwym mostkiem (13a), zas pierscieniowa czesc (12) opaski zabezpieczajacej (11) jest zaopatrzona w obwodowy mostek (73) z cienkim odcinkiem (63), znajdujacy sie miedzy krawedzia poziomej czesci (61) otworu szczelinowego (17) a dolnym obrzezem tej opaski (11) 10 Zakretka, zwlaszcza do butelek, których szyjka jest zaopa- trzona w gwint zewnetrzny, przeznaczona do ich szczelnego zamy- kania, zlozona z pokrywki 1 ze stanowiacego z nia jedna calosc plaszcza z gwintem wewnetrznym, przy czym dolne obrzeze plasz- cza zakretki jest polaczone z opaska zabezpieczajaca za pomoca nielamliwych i lamliwych mostków, znam ienna tym, ze wewne- trzna powierzchnia pierscieniowej czesci (12) jej opaski. FIG . 1 PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zakrętka, zwłaszcza do butelek, których szyjka jest zaopatrzona w gwint zewnętrzny, przeznaczona do ich szczelnego zamykania, złożona z pokrywki i ze stanowiącego z niąjedną całość płaszcza z gwintem wewnętrznym. Dolne obrzeże płaszcza zakrętki jest połączone z opaską zabezpieczającą za pomocąniełamliwych i łamliwych mostków.

Wytwórcy napojów i innych produktów żywnościowych wymagają, aby dostarczane do handlu opakowania tych produktów mogły być otwierane tylko przez klienta. W tym celu zamknięcia pojemników, zwłaszcza do butelek z napojami, są wyposażone w opaski zabezpieczające, których nienaruszony stan dowodzi, że zamknięcie nie zostało w sposób niepowołany otwarte ani uszkodzone przed zakupem produktu przez klienta. W przypadku pojemników z szyjką zaopatrzoną w gwint zewnętrzny, zwłaszcza butelek z napojami, opaska zabezpieczająca opiera się swą górną powierzchnią o dolną powierzchnię kołnierza szyjki pojemnika i jest połączona z płaszczem zakrętki za pomocą łamliwych mostków. Fabryczne zamykanie butelki polega na nakręcaniu zakrętki na jej szyjkę, z równoczesnym przyciskaniem opaski zabezpieczającej ponad kołnierzem szyjki, natomiast podczas odkręcania zakrętki przez klienta opaska jest przytrzymywana przez kołnierz, zaś łamliwe mostki łączące jąz płaszczem zakrętki zrywają się, umożliwiając jej całkowite odkręcenie i pozostawiając opaskę na szyjce butelki.

Tego typu opaski są znane i szeroko stosowane, jednakże ich konstrukcja i wytwarzanie stwarzają określone problemy, a mianowicie zakrętki wykonane z tworzywa sztucznego powinny być szybko wyjmowane z formy wtryskowej oraz niezwłocznie nakręcane na szyjkę pojemnika, aby zapobiec odkształceniom lub złamaniem mostków oraz nieodwracalnym uszkodzeniom któregoś z elementów opaski, zaś po jej fabrycznym nakręceniu na tę szyjkę opaska musi opierać się o dolnąpowierzchnię kołnierza szyjki pojemnika, co stwarza konieczność odpowiedniego zawężenia tolerancji wytwarzania pojemników, podnosząc odpowiednio koszty ich wytwarzania. Natomiast wówczas, gdy zakrętkę odkręca klient mostki muszą się łatwo ulec złamaniu.

Dodatkową niedogodnością tych znanych zakrętek jest również możliwość dostania się nieuprawnionej osoby do wnętrza pojemnika bez uszkodzenia łamliwych mostków zakrętki, co wiąże się z możliwościązanieczyszczenia produktu albo jego podmiany. Taka operacj a może być wykonana za pomocą cienkiego narzędzia, na przykład, noża włożonego między opaskę i szyjkę pojemnika, którym po podważeniu opaski przesuwa się wzdłużjej obwodu i ściąga opaskę ponad kołnierzem szyjki pojemnika.

180 383

Istnieje również obecnie, obowiązujące niemal we wszystkich krajach, wymaganie zwracania butelek lub innych pojemników do napojów w celu ich powtórnej przeróbki albo też mycia i powtórnego napełnienia. Jednakże znane zakrętki z opaskami zabezpieczającymi są tak skonstruowane, że po złamaniu mostków i odkręceniu zakrętki opaska pozostaj e na szyj ce poj emnika. Wymaga to indywidualnego zdjęcia opaski przed rozpoczęciem operacji powtórnej przeróbki, albo też, przed myciem i powtórnym napełnieniem pojemnika. W celu wyeliminowania tej niedogodności opracowano konstrukcję zakrętek z opaskami zabezpieczającymi, które oprócz łamliwych mostków są zaopatrzone również w elementy trwale łączące opaskę z częścią zakrętki po jej całkowitym odkręceniu. Jedno z takich rozwiązań polega na umieszczeniu w opasce, w pobliżu łamliwych mostków, pionowych szczelin, powodujących pęknięcie opaski w tym miejscu, przy czym zakrętkę odkręca się wraz z połamaną na części opaską.

Takie właśnie rozwiązanie jest przedstawione w europejskim opisie patentowym nr EP 0552958, którego przedmiotem jest zakrętka z opaską zabezpieczającą usytuowaną pod kołnierzem szyjki butelki i zaopatrzonąw wewnętrzne pierścieniowe żebro, przytrzymujące ją pod kołnierzem tej szyjki, a równocześnie spełniające rolę uszczelki. Opaska jest ponadto połączona za pośrednictwem cienkiego paska, zaopatrzonego w rozmieszczone na jego obwodzie pionowe nadcięcia, z płaszczem zakrętki. Zarówno zakrętka, jak i opaska zabezpieczająca, są wykonane z tworzywa polimerowego, zmieniającego barwę po poddaniu go naprężeniom rozciągaj ącym. Ta właściwość tworzywa umożliwia sygnalizowanie nieupoważnionej próby otwarcia butelki, natomiast dolna, ostro zakończona krawędź opaski ma zniechęcać do próby otwarcia butelki przez jej uniesienie palcami. Pionowe nadcięcia zapewniają rozerwanie opaski podczas otwierania butelki, przy czym jej części między nacięciami sątrwale połączone z płaszczem zakrętki.

Zakrętka tego rodzaju nie zapewnia jednak dobrego uszczelnienia, bowiem obwodowe żebro opaski okazało się niewystarczającą uszczelką wobec czego nakrętka ta nie znalazła szerszego zastosowania do uszczelniania pojemników z napojami gazowanymi. Ponadto okazało się, że wykonanie nadcięć opaski za pomocą formy wtryskowej stwarza bardzo poważne trudności technologiczne, co również przyczynia się do ograniczenia zastosowań tego rodzaju zakrętek.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych AP nr US 4530436 znana jest zakrętka z opaską przytrzymującą połączoną z płaszczem zakrętki za pomocą mostków równoległych do osi zakrętki. Dolna część płaszcza zakrętki i opaska sągładkie i cieńsze od górnej części płaszcza, zaś mostki łączące opaskę z płaszczem sąjeszcze cieńsze. Po zamknięciu butelki zakrętkę poddaje się obróbce cieplnej, w wyniku której zakrętka kurczy się, dzięki czemu dolna część płaszcza uszczelnia szyjkę butelki, a opaska uniemożliwia odkręcenie zakrętki, pozwalając jednak na jej ograniczony ruch do góry.

Produkcja zakrętek tego rodzaju wymaga bardzo dokładnego dobrania właściwości kurczliwego termicznie tworzywą a także bardzo dokładnego dopasowania płaszcza i opaski do kołnierza i szyjki butelki, zawężając przez to tolerancje wykonawcze i odpowiednio podnosząc koszty wytwarzania zakrętki.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych AP nr US 5246125 znana jest zakrętka z opaską zabezpieczającą zaopatrzonąw kątowe szczeliny umożliwiające jej odkształcenie przy przejściu przez kołnierz szyjki, a tym samym odkręcenie zakrętki i zdjęcie jej wraz z opaską.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych AP nr US 5215204 znana jest zakrętka z niełamliwą opaską zabezpieczającą zaopatrzoną w kątową szczelinę umożliwiającą odkształcenie wąskiego paska opaski, usytuowanego ponad tą szczeliną co powoduje pozostanie opaski na szyjce pojemnika po odkręceniu zakrętki.

Z opisów patentowych Stanów Zjednoczonych AP nr nr US 3904062 oraz US 4557393 i US 4805792 znane są zakrętki z niełamliwą opaską zabezpieczającą zaopatrzoną w usytuowane ponad niąkątowe szczeliny oraz w kilka równoległych rzędów mostków. Po odkręceniu zakrętki opaska pozostaj e na szyjce pojemnika i jest przytrzymywana na niej, za pomocąwąskiego paska, stanowiącego część opaski.

180 383

Opaski zabezpieczające ze szczelinami winny spełniać wszystkie warunki, zwłaszcza zaś nie powinny się łamać, zarówno podczas wyrzucania zakrętki z formy wtryskowej, jak i podczas jej fabrycznego nakręcania na szyjkę pojemnika. Łamanie się opaski lub jej odrywanie od płaszcza zakrętki powinno nastąpić tylko podczas odkręcania zakrętki z szyjki pojemnika - przez klienta.

Znane zakrętki ze szczelinami są zwykle bardzo skomplikowane konstrukcyjnie, a ich mostki często łamią się zarówno podczas fabrycznego nakręcania zakrętki na szyjkę pojemnika, jak również przedwcześnie, w początkowej fazie odkręcania zakrętki przez klienta. Ponadto zakrętki te wymagają często bardzo dużego momentu obrotowego, niezbędnego do ich odkręcenia.

Celem wynalazku jest opracowanie takiej konstrukcji zakrętki do butelek z opaską zabezpieczającą, która wyeliminuje niedogodności znanych dotychczas zakrętek i będzie spełniała następujące warunki:

- da się łatwo usunąć z formy wtryskowej i łatwo nakręcić na szyjkę pojemnika, nie powodując przy tym łamania mostków opaski,

- będzie się dobrze opierała o dolną powierzchnię kołnierza szyjki pojemnika,

- zabezpieczenie zakrętki, w postaci nienaruszonej opaski zabezpieczającej, będzie bezpośrednio widoczne,

- zakrętka da się łatwo odkręcić z szyjki pojemnika, bez potrzeby przykładania dużego momentu obrotowego,

- opaska zabezpieczająca oddzieli się, po odkręceniu zakrętki z szyjki pojemnika, od płaszcza zakrętki zawsze w tym samym miejscu i będzie pozostawała nadal połączona z tym płaszczem.

Cel ten zrealizowano w konstrukcji zakrętki, zwłaszcza do butelek, z opaską zabezpieczającą według wynalazku, która charakteryzuje się tym, że łączące obrzeże płaszcza zakrętki z opaską zabezpieczającą, niełamliwe mostki są obwodowo dłuższe od łamliwych mostków, zaś pierścieniowa część opaski zabezpieczającej jest zaopatrzona na powierzchni wewnętrznej w pierścieniowe żebro obwodowe złożone z segmentów i opierające się swą górną powierzchnią o dolną powierzchnię zewnętrznego kołnierza szyjki butelki, znajdującego się poniżej jej gwintu zewnętrznego. Ponadto jest ona zaopatrzona w kątowy otwór szczelinowy, którego pionowa część jest usytuowana w pobliżu niełamliwego mostka, natomiast - pozioma część znajduje się na obwodzie opaski jest skierowana do tego niełamliwego mostka. Koniec poziomej części otworu szczelinowego, przeciwległy względem jego pionowej części, znajduje się pod niełamliwym mostkiem, zaś pierścieniowa część opaski zabezpieczającej jest zaopatrzona w obwodowy mostek z cienkim odcinkiem, znajdujący się między krawędzią poziomej części otworu szczelinowego a dolnym obrzeżem tej opaski.

Cienki odcinek obwodowego mostka opaski zabezpieczającej zakrętki jest cieńszy od pozostałej pierścieniowej części tej opaski, przy czym znajduje się on korzystnie pod końcem poziomej części kątowego otworu szczelinowego, przeciwległym w stosunku do pionowej części tego otworu.

Obwodowy mostek pierścieniowej części opaski zabezpieczającej znajduje się korzystnie pod poziomą częścią kątowego otworu szczelinowego.

Długość poziomej części otworu szczelinowego, znajdującej się pod niełamliwym mostkiem, jest korzystnie mniejsza od długości tego mostka.

Wewnętrzna powierzchnia pierścieniowej części opaski zabezpieczającej jest zaopatrzona w wewnętrzne pionowe występy, znajdujące się między segmentami pierścieniowego żebra obwodowego a dolnym obrzeżem tej opaski, z wyjątkiem obszaru znajdującego się pod i w pobliżu poziomej części szczelinowego otworu, natomiast jej zewnętrzna powierzchnia - w pionowe zewnętrzne zgrubienia, umieszczone wzdłuż obwodu opaski i dochodzące do jej dolnego obrzeża, z wyjątkiem obszaru znajdującego się pod i w pobliżu poziomej części kątowego otworu szczelinowego.

Dłuższe łamliwe mostki łączące płaszcz z opaską zabezpieczającą są grubsze od krótszych łamliwych mostków, przy czym przynajmniej jeden z tych dłuższych łamliwych mostków znaj

180 383 duje się w położeniu naprzeciwległym względem szczelinowego otworu znajdującego się pod niełamliwym mostkiem, przy czym przynajmniej jeden z dłuższych łamliwych mostków znajduje się w miejscu odpowiadającym kątowi środkowemu około 90° względem kątowego otworu szczelinowego.

Odmiana zakrętki, zwłaszcza do butelek, z opaską zabezpieczającą charakteryzuje się tym, że wewnętrzna powierzchnia pierścieniowej części jej opaski zabezpieczającej jest zaopatrzona w pierścieniowe żebro obwodowe złożone z segmentów, opierające się swą górną powierzchnią o dolną powierzchnię kołnierza szyjki butelki, znajdującego się poniżej jej zewnętrznego gwintu, a ponadto ta pierścieniowa część jest również zaopatrzona w otwór szczelinowy obejmujący obwodowo część obwodu opaski oraz w cienki odcinek obwodowego mostka (znajdującego się przynajmniej częściowo pod niełamliwym mostkiem), który stanowi element łączący opaskę z płaszczem zakrętki po odkręceniu zakrętki z szyjki butelki, przy czym otwór szczelinowy jest otworem kątowym i składa się z pionowej części i połączonej z nią poziomej części, przy czym cienki odcinek obwodowego mostka opaski znajduje się pod poziomą częścią tego otworu.

Dzięki opisanej konstrukcji zakrętkę według wynalazku można odkręcić z szyjki pojemnika przy użyciu niewielkiego momentu obrotowego, przy czym po jej odkręceniu rozerwana opaska zabezpieczająca pozostaje połączona z płaszczem zakrętki za pośrednictwem długiego niełamliwego mostka. Natomiast podczas wyrzucania zakrętki z formy wtryskowej i fabrycznego nakręcania jej na szyjkę pojemnika - pasek opaski, pod poziomą częścią szczelinowego otworu sprężyście odkształca się, nie powodując zerwania łamliwych mostków. Występy zastosowane na wewnętrznej powierzchni opaski utrudniają nieuprawnione rozciąganie i odchylanie opaski zapomocącienkiego narzędzia, uniemożliwiając w ten sposób otworzenie pojemnika bez konieczności zerwania łamliwych mostków zakrętki.

Wynalazek jest uwidoczniony w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym na rysunku, na którym: fig. 1 przedstawia zakrętkę z opaską zabezpieczającą wykonaną z tworzywa sztucznego, w widoku z przodu; fig. 2 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju osiowym; fig. 3 - powiększony fragment zakrętki według fig. 1; fig. 4 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju IV-IV według fig. 2; fig. 5 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju V-V według fig. 2; fig. 6 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju VI-VI według fig. 2; fig. 7 - zakrętkę według fig. 1 wprzekroju VII-VII według fig. 2; fig. 8 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju VIII-VIII według fig. 6; fig. 9 - zakrętkę według fig. 1 w przekroju ΙΧ-ΙΧ według fig. 6; fig. 10 - zakrętkę według fig. 1 obróconą o kąt 90° dookoła osi pionowej, w widoku z przodu; fig. 11 - fragment zakrętki według fig. 1 nakręconej na szyjkę pojemnika przed jego uszczelnieniem, w przekroju osiowym; fig. 12 - fragment zakrętki według fig. 11 nakręconej na szyjkę pojemnika po jego uszczelnieniu, w przekroju osiowym; fig. 13 - fragment formy wtryskowej zakrętki według wynalazku, w przekroju osiowym, a fig. 14 - zakrętkę według fig. 1 po otwarciu pojemnika, z trwale połączoną z nią opaską, częściowo oddzieloną od pozostałej części płaszcza zakrętki.

Zakrętka 10, zwłaszcza do butelek, przedstawiona na fig. 1, składa się z korpusu 14, mającego postać walcowego płaszcza 16, stanowiącego jedną całość z okrągłą pokrywką 15, oraz z opaski zabezpieczającej 11, której pierścieniowa część 12 jest połączona z walcowym płaszczem 16 zakrętki 10 za pomocą mostków 13. Korpus 14, pokrywka 15, mostki 13 i opaska zabezpieczająca 11 zakrętki lOsąwykonane z tworzywa termoplastycznego, na przykład z polietylenu lub z polipropylenu sposobem formowania wtryskowego i stanowią jednolity element. Mostek 13a łączący płaszcz 16 zakrętki 10 z opaską zabezpieczającą 11 jest niełamliwy, natomiast pozostałe mostki, dłuższe 13b i krótsze 13c, są łamliwe. Płaszcz 16 zakrętki jest zaopatrzony wewnątrz w gwint wewnętrzny 39, dostosowany do nakręcenia zakrętki na zaopatrzoną w gwint zewnętrzny 31 szyjkę 29 pojemnika wykonanego na przykład ze szkła lub z tworzywa sztucznego typu PET.

Pierścieniowa część 12 opaski zabezpieczającej 11 jest zaopatrzona w kątowy, szczelinowy otwór 17 (fig. 3), złożony z pionowej części 60, znajdującej się w pobliżu niełamliwego mostka 13a, i z poziomej części 61, skierowanej na obwodzie opaski 11 do tego niełamliwego mostka 13a, przy czym między poziomą częścią 61 tego otworu 17 a dolnym obrzeżem opaski 11

180 383 znajduje się obwodowy mostek 73, stanowiący element pierścieniowej części 12 tej opaski 11, zaś pod końcem 62 tej poziomej części 61 otworu 17 znajduje się łatwy do zerwania, cienki odcinek 63 tego mostka 73.

Dla butelki do napojów, z gwintem o średnicy 28 mm, wysokość otworu szczelinowego 17 wynosi około 4,5 mm, zaś jego długość obwodowa - około 3 mm, promieniowa grubość mostka 73 opaski 11 wynosi około 0,4 mm, zaś grubość cienkiego odcinka 63 tego mostka 73 jest jeszcze nieco mniejsza, a wysokość mostka 73 wynosi 1,4 mm.

Mostki 13 łączące walcowy płaszcz 16 zakrętki lOzopaskązabezpieczającąll mająróżne długości obwodowe, a mianowicie niełamliwy mostek 13a (fig. 2) obejmuje na obwodzie opaski 11 kąt środkowy wynoszący około 32° i jest znacznie dłuższy od pozostałych mostków, przy czym pod tym mostkiem 13a (fig. 2 i 3) znajduje się koniec poziomej części 61 otworu szczelinowego 17, zaś pod nim cienki odcinek 63 mostka 73 opaski zabezpieczającej 11, którego grubość jest znacznie mniejsza od grubości pierścieniowej części 12 tej opaski 11.

Pozioma część 61 otworu szczelinowego 17, znajdująca się pod niełamliwym mostkiem 13a, winna mieć długość mniejszą od długości tego mostka 13a, zaś koniec 62 tej poziomej części 61 otworu szczelinowego 17 winien znajdować się albo pod niełamliwym mostkiem 13a albo w odległości nie większej niż 1/3 jego długości - od tego mostka.

Po przeciwnej stronie opaski 11, w stosunku do niełamliwego mostka 13a, jest umieszczony znacznie krótszy od niego łamliwy mostek 13b o długości obwodowej wynoszącej, w podanym wyżej przykładzie, około 0,81 mm (i zwany dalej dłuższym), jak również trzy inne dłuższe łamliwe mostki 13b o takiej samej długości obwodowej (fig. 5), a także, w równych odstępach, jeszcze szesnaście krótszych łamliwych mostków 13c o jeszcze mniejszej długości, wynoszącej w podanym przykładzie około 0,51 mm. Przynajmniej jeden z tych dłuższych łamliwych mostków 13b winien znajdować się korzystnie wmiejscu naprzeciwległym względem szczelinowego otworu 17, jak również przynajmniej jeden z tych dłuższych łamliwych mostków 13b winien znajdować się w miejscu odpowiadającym kątowi środkowemu około 90°, względem otworu szczelinowego 17. Cztery dłuższe łamliwe mostki 13b uniemożliwiają podczas wyjmowania zakrętki z formy wtryskowej, jak również podczas fabrycznego nakręcania jej na pojemnik wyłamanie krótszych i słabszych mostków 13c. Mostki 13a, 13b i 13c mają promieniową grubość znacznie mniejszą zarówno od grubości płaszcza 16 zakrętki 10, jak i od grubości części pierścieniowej 12 opaski zabezpieczającej 11, przy czym ich powierzchnia wewnętrzna stanowi przedłużenie wewnętrznej powierzchni tego płaszcza 16 i części pierścieniowej 12 opaski 11.

Niełamliwy mostek 13a ma, w celu uniemożliwienia jego oderwania od płaszcza 16 i opaski 11, większą grubość (mierzoną wzdłuż promienia) od grubości łamliwych mostków 13b i 13c, a ponadto jest dodatkowo zaopatrzony w pogrubione końce (fig. 4), bowiem nie powinien on zostać zerwany przez użytkownika butelki, nawet po odkręceniu zakrętki, uniemożliwiając mu wrzucenie oderwanej opaski do wnętrza opróżnionego pojemnika, zwracanego następnie do ponownego napełnienia lub do powtórnej przeróbki. Określenie „niełamliwy” mostek 13a oznacza więc, że nie jest on łamany podczas odkręcania zakrętki z pojemnika.

Dłuższe łamliwe mostki 13b mają grubość (mierzoną wzdłuż promienia) wynoszącą około 0,30 mm, a więc znacznie mniejszą od grubości niełamliwego mostka 13a wynoszącej około 0,50 mm i nieco większą od grubości krótszych łamliwych mostków 13c wynoszącej około 0,24 mm

Podczas odkręcania zakrętki 10 z szyjki 29 pojemnika mostek 13a łączący opaskę 11 z walcowym korpusem 16 zakrętki 10 i znajdująca się pod nim pierścieniowa część 12 opaski 11 nie podlegają odkształceniu osiowemu, natomiast łamliwe mostki 13b i 13c przerywają się, zaś opaska 11 rozrywa się w miejscu cienkiego odcinka 63 mostka 73, rozrywając się na części obwodu, odpowiadające tym mostkom 13b i 13c i odrywając je od płaszcza 16 zakrętki 10(fig. 14). Aby pęknięcie opaski nastąpiło właśnie na cienkim odcinku 63, jej grubość na pionowym odcinku 64 i poziomym odcinku 65, odpowiednio sąsiadującymi z pionową częścią60 i z poziomą częścią 61 szczelinowego otworu 17, jest odpowiednio mniejsza i dodatkowo zmniejsza się w kierunku tego otworu 17, przy czym wspomniane odcinki: pionowy 64 i poziomy 65 opaski 11

180 383 są ze sobąpołączone zaokrągleniem 66. Takie ukształtowanie opaski zabezpieczającej 11 powoduje ponadto, że odkręcenie zakrętki 10 z szyjki 29 pojemnika odbywa się po przyłożeniu odpowiednio małego momentu obrotowego.

Opaska zabezpieczająca 11, osadzona pod kołnierzem 30 szyjki 29 pojemnika, służy równocześnie do przymocowania połączonej z nią zakrętki 10 do tego pojemnika (fig. 11 i 12). W tym celu opaska 11 jest zaopatrzona na swej powierzchni wewnętrznej w poziome, pierścieniowe, obwodowe żebro 18, opierające się swą górną powierzchnią o dolną powierzchnię kołnierza 30 szyjki 29 pojemnika w położeniu nakręconej na tę szyjkę zakrętki 10.

Obwodowe żebro 18 składa się z kilku segmentów 19, oddzielonych wzajemnie przerwami 20 (fig. 2, 5 i 6) o takiej samej długości obwodowej (z wyjątkiem obszaru pod otworem szczelinowym 17). Dzięki takiej konstrukcji opaska 11 uzyskuje obwodową sprężystość umożliwiającąjej przejście nad kołnierzem 30 bez zerwania łamliwych mostków 13b i 13c. Po obydwu stronach otworu szczelinowego 17, a więc w miejscu odpowiadającym niełamliwemu mostkowi 13a, segmenty 19 żebra 18 nie występują (fig. 2), dzięki czemu znajdujące się po obydwu stronach tego otworu 17 odcinki 67 i 68 pierścieniowej części 12 opaski 11 mogą podlegać, podczas wyjmowania zakrętki z formy wtryskowej, jak również podczas jej fabrycznego nakręcania na pojemnik - większym odkształceniom obwodowym.

W przekroju, płaszczyzną przechodzącą przez promień nakrętki, poszczególne segmenty 19 obwodowego żebra 18 są ograniczone od dołu (a więc od strony szyjki 29 butelki) nachyloną do osi zakrętki 10 stożkową powierzchnią 22, zaś od góry (a więc od strony płaszcza 16 zakrętki 10) - kształtową powierzchnią 21, złożoną z części zewnętrznej, stanowiącej płaską pierścieniową powierzchnię 24, prostopadłą do podłużnej osi zakrętki 10, zaś w części wewnętrznej - stożkową powierzchnię 23, nachyloną pod kątem około 20°, w kierunku do góry.

Po fabrycznym nakręceniu zakrętki 10 na szyjkę 19 pojemnika obwodowe żebro 18 opaski 11, które zostało przepchnięte ponad kołnierzem 30 tej szyjki 29, opiera się wewnętrzną płaską powierzchnią 24 o dolną powierzchnię tego kołnierza 30. Natomiast zewnętrzna powierzchnia stożkowa 23 zapobiega deformowaniu żebra 18 podczas wtryskowego formowania zakrętki 10 i zapewnia zachowanie jego odpowiedniej sztywności, podczas przetłaczania go ponad kołnierzem 30 szyjki 29 pojemnika. Sprężystość i sztywność żebra 18 winna być przy tym tak dobrana, aby umożliwić fabryczne zamknięcie pojemnika zakrętką 10, a równocześnie uniemożliwić otwarcie tego pojemnika bez zerwania łamliwych mostków 13b i 13c. Dla spełnienia tego warunku płaska pierścieniowa powierzchnia 24 żebra 18 nie musi zaj mować całej górnej powierzchni 21 tego żebra, a jedynie jej zewnętrzną część.

Na wewnętrznej powierzchni pierścieniowej części 12 opaski 11 są ponadto umieszczone, poniżej żebra 18, wewnętrzne pionowe występy 25 i 28 (fig. 2,8 i 9), o osiach równoległych do osi zakrętki 10, promieniowo wystające do wnętrza opaski na taką odległość, że podczas nakręcania zakrętki na pojemnik stykająsię z kołnierzem 30 szyjki 29 tego pojemnika. Występy 28 są umieszczone pod przerwami 20 oddzielającymi poszczególne segmenty 19 żebra 18 i nie są z nimi połączone, natomiast występy 25 sąpołączone ze środkami segmentów 19 obwodowego żebra 18. Występy 25 i 28 nie występują na określonej długości pierścieniowej części 12 opaski 11, po obydwu stronach otworu szczelinowego 17, dzięki czemu powiększają obwodową sprężystość opaski. Ma to duże znaczenie zarówno dla prawidłowego wyjmowania zakrętki 10 z formy wtryskowej, jak i podczas fabrycznego nakręcania jej na pojemnik.

Na zewnętrznej powierzchni opaski 11 znajdująsię pionowe zgrubienia wzmacniające 26, których jeden koniec jest umieszczony na tej wysokości opaski, na której po stronie wewnętrznej znajdują się żebra 18, zaś drugi koniec sięga do dolnego obrzeża tej opaski 11. Zewnętrzne zgrubienia 26 oraz wewnętrzne pionowe występy 25 i 28 zwiększająwytrzymałość opaski 11 i powiększają jej sztywność i sprężystość, umożliwiając dzięki temu przyłożenie większej siły, niezbędnej do wyrzucenia zakrętki 10 z formy wtryskowej.

Zewnętrzna powierzchnia 27 zgrubień 26 wy staje ponad zewnętrzną powierzchnię płaszcza 16 zakrętki, dzięki czemu może być użyta jako powierzchnia oporowa dla dowolnego uchwytu mechanicznego. Zgrubienia 26 nie występują jednak w tym obszarze zewnętrznym

180 383 opaski, w którym najej wewnętrznej powierzchni znajduje się obwodowy mostek 73 pierścieniowej części 12 opaski (czyli pod otworem szczelinowym 17) oraz w dwóch naprzeciwległych obszarach 71 i 72 tej części 12 opaski, które znajdują się w odległości kątowej około 90° od otworu szczelinowego 17 (fig. 6 i 7). Dzięki temu te nie wzmocnione obszary 71 i 72 pierścieniowej części 12 opaski 11 podlegają podczas nakręcania zakrętki na szyjkę 29 pojemnika większemu odkształceniu.

Zakrętka 10 jest ponadto zaopatrzona w obwodowe żebro 32 wystające z dolnej części pokrywki 15 i stanowiące element uszczelniający (fig. 11 i 12). Żebro 32 składa się z górnej, pierścieniowej części 33, równoległej do płaszcza 16 zakrętki oraz z dolnej, stożkowej części 34, nachylonej w kierunku do wnętrza zakrętki i zaopatrzonej na swym końcu w obwodowy, skierowany do góry, ostro zakończony występ 80.

Dolna, stożkowa część 34 żebra 32 styka się, po nakręceniu zakrętki 10 na szyjkę 29 pojemnika, z górną, czołową powierzchnią 3 5 tej szyjki 29 i zagina się w kierunku do góry, wskutek czego ostro zakończony występ 80 tej części 34 żebra 32 styka się z ostro zakończonym występem 37 na dolnej powierzchni pokrywki 15 (fig. 12). Uzyskany wten sposób styk stożkowej części 34 żebra 32 z górną, zewnętrzną powierzchnią 36 szyjki 29 pojemnika i jej górną, czołową powierzchnią 3 5 tworzy gazoszczelne uszczelnienie butelki.

Dalsze dokręcanie zakrętki 10 powoduje najpierw powstanie silnego zacisku dolnej, stożkowej części 34 żebra 32 między górną czołową powierzchnią 35 szyjki 29 pojemnika i pokrywką 15 zakrętki 10, a następnie odgięcie górnej, pierścieniowej części 33 żebra 32, a tym samym dociśnięcie wygiętej dolnej części 34 tego żebra do zaokrąglonego obrzeża między górną czołową powierzchnią 35 i zewnętrzną powierzchnią 36 szyjki 29 pojemnika.

Podczas fabrycznego nakręcania zakrętki 10 na szyjkę pojemnika 29, jej zewnętrzny gwint 31 współpracuje z wewnętrznym gwintem 39 płaszcza 16 zakrętki 10, zaś łamliwe mostki 13b i 13c opaski 11, stanowiącejej odkształcalny, sprężysty obszar, umożliwiają promieniowe odkształcenie segmentowego żebra obwodowego 18 i jego przesunięcie nad kołnierzem 30 pojemnika 29. . .

Ponadto podczas rozszerzania się segmentowego żebra obwodowego 18, w czasie jego przechodzenia nad kołnierzem 30 szyjki 29 pojemnika, jak również podczas wyjmowania zakrętki 10 z formy wtryskowej, odcinki: 67,68 oraz obszary 69 i 70, jak również mostek 73 pierścieniowej części 12 opaski 11, rozciągają się zabezpieczając łamliwe mostki 13b i 13c przed pęknięciem.

W omawianym rozwiązaniu konstrukcyjnym zakrętki 10, przedstawionym na fig. 2 i 3 - osiem łamliwych mostków 13b i 13c (patrząc od zewnątrz) jest nachylonych w dół i na prawo, wskutek czego podczas fabrycznego nakręcania zakrętki 10 na szyjkę 29 pojemnika i przechodzenia obwodowego żebra 18 nad kołnierzem 30 szyjki 29 - łamliwe mostki 13b i 13c jeszcze bardziej odchylają się w tym samym kierunku, wobec czego górna krawędź 41 opaski 11 zbliża się do dolnej krawędzi 42 płaszcza 16 zakrętki 10. Natomiast podczas odkręcania przez użytkownika zakrętki 10 z szyjki 29 pojemnika - łamliwe mostki 13b i 13c prostująsię, odginając się wkierunku przeciwnym do ich pierwotnego nachylenia i łamią się.

Po przejściu segmentowego, obwodowego żebra 18 nad kołnierzem 30 szyjki 29, w czasie fabrycznego nakręcania zakrętki 10 i po oparciu się tego żebra 18 o dolnąpowierzchnię kołnierza 30 szyjki 29 (fig. 12)-łamliwe mostki 13b i 13c powracają do swego pierwotnego położenia. Natomiast w czasie odkręcania zakrętki 10 przez użytkownika - żebro 18, przytrzymując opaskę 11 pod kołnierzem 30 szyjki 29 pojemnika, powoduje, że łamliwe mostki 13b i 13c prostująsię i odginają w kierunku przeciwnym do ich pierwotnego nachylenia, powodując koncentrację naprężeń rozrywających w miejscach ich połączenia z opaską 11 i z płaszczem 16 zakrętki 10, wskutek czego łamią się i odrywają przynajmniej od płaszcza 16 tej zakrętki 10, natomiast opaska 11 pozostaje połączona z płaszczem 16 za pomocąniełamliwych mostków 13a (fig. 14).

Płaszcz 16 zakrętki 10 jest na swej wewnętrznej powierzchni zaopatrzony w wewnętrzny gwint 39, którego zwoje składają się z rozmieszczonych równomiernie wzdłuż jego linii śrubowej - segmentów 51 i 52 oddzielonych przerwami 43 (fig. 2). Każdy segment 51 gwintu 39 jest

180 383 zakończony płaską powierzchnią 53, nachyloną pod niewielkim kątem do osi zakrętki 10. Natomiast pierwszy segment 52 gwintu 39 jest zakończony na swym przednim końcu klinowym dziobem 54, ułatwiającym wejście gwintu 39 zakrętki 10 w gwint 31 szyjki 29 pojemnika.

Segmenty 51 gwintu i przerwy 43 między nimi tworzą pionowe rzędy, równoległe do osi zakrętki 10, przy czym kanały utworzone z tych przerw 43 gwintu 39 oraz przerw między segmentami 19 obwodowego żebra 18 umożliwiają, podczas odkręcania zakrętki 10, odprowadzenie gazu z pojemnika wypełnionego napojem gazowanym. Segmenty 19 obwodowego żebra 18 są na swych końcach zaopatrzone w płaskie powierzchnie, nachylone pod tym samym kątem jak końcowe płaskie powierzchnie segmentów 51 i 52 gwintu 39, dzięki czemu eliminuje się możliwość uszkodzenia zakończeń segmentów 19 oraz segmentów 51 i 52 gwintu podczas wyrzucania zakrętki z formy wtryskowej.

Zakrętka 10 jest wytwarzana metodą wtryskową, przy użyciu formy wtryskowej z rdzeniem kształtującym wewnętrzną powierzchnię płaszcza 16 korpusu 14 zakrętki, zwłaszcza zaś kształtującym segmenty 51 i 52 gwintu 39 i przerwy 43 tego gwintu.

Figura 13 przedstawia w przekroju zarys formy wtryskowej 44 oraz jej powiększonego fragmentu, kształtującego segmenty 19 obwodowego żebra 18. W tym celu forma jest zaopatrzona w pierścieniowe zagłębienie 45 o przekroju będącym negatywowym odwzorowaniem przekroju segmentu 19 żebra 18, przy czym górna powierzchnia 46 tego zagłębienia 45 składa się ze stożkowej powierzchni zewnętrznej 47 i z płaskiej powierzchni wewnętrznej 48, przy czym powierzchnia zewnętrzna 47 jest nachylona pod kątem 20° do powierzchni prostopadłej do osi zakrętki, a powierzchnia wewnętrzna 48 jest prostopadła do tej osi zakrętki 10.

Wynalazek umożliwia oczywiście różne modyfikacje przedstawionego wyżej rozwiązania konstrukcyjnego zakrętki 10, nie wykraczające jednak poza zakres i ideę wynalazku. Może na przykład zostać zastosowany drugi kątowy otwór szczelinowy, usytuowany przeciwległe w stosunku do otworu szczelinowego 17, przy czym opaska po dokręceniu zakrętki 10 zostanie podzielona na dwie połowy, częściowo oderwane od płaszcza 16 zakrętki 10, a częściowo połączone z tym płaszczem za pomocą niełamliwych mostków 13 a. Przedstawione rozwiązanie stanowi więc przykład, który w niczym nie ogranicza innych odmian i zastosowań wynalazku.

180 383

FIG. 7

180 383

FIG. 8

FIG.

180 383

FIG. 12

180 383

FIG. 2

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Zakrętka, zwłaszcza do butelek, których szyjka jest zaopatrzona w gwint zewnętrzny, przeznaczona do ich szczelnego zamykania, złożona z pokrywki i ze stanowiącego z nią jedną całość płaszcza z gwintem wewnętrznym, przy czym dolne obrzeże płaszcza zakrętki jest połączone z opaskązabezpieczającązapomocąniełamliwych i łamliwych mostków, znamienna tym, że łączące obrzeże płaszcza (16) zakrętki (10) z opaską zabezpieczającą (11), niełamliwe mostki (13a) sąobwodowo dłuższe od łamliwych mostków (13b, 13c), zaś pierścieniowa część (12) opaski zabezpieczającej (11) jest zaopatrzona na powierzchni wewnętrznej w pierścieniowe żebro obwodowe złożone z segmentów (19) i opierające się swągómąpowierzchnią(21) o dolną powierzchnię zewnętrznego kołnierza (30) szyjki (29) butelki, znajdującego się poniżej jej gwintu zewnętrznego (31), aponadto jest zaopatrzona w kątowy otwór szczelinowy (17), którego pionowa część (60) jest usytuowana w pobliżu niełamliwego mostka (13a), natomiast - pozioma część (61) znajduje się na obwodzie opaski (11) i jest skierowana do tego niełamliwego mostka (13a), przy czym koniec (62) tej poziomej części (61) otworu szczelinowego (17), przeciwległy względem jego pionowej części (60), znajduje się pod niełamliwym mostkiem (13a), zaś pierścieniowa część (12) opaski zabezpieczającej (11) jest zaopatrzona w obwodowy mostek (73) z cienkim odcinkiem (63), znajdujący się między krawędziąpoziomej części (61) otworu szczelinowego (17) a dolnym obrzeżem tej opaski (11).
2. Zakrętka według zastrz. 1, znamienna tym, że cienki odcinek (63) obwodowego mostka (73) opaski zabezpieczającej (11) tej zakrętki jest cieńszy od pozostałej pierścieniowej części (12) tej opaski (11).
3. Zakrętka według zastrz. 2, znamienna tym, że obwodowy mostek (73) pierścieniowej części (12) opaski zabezpieczającej (11) znajduje się podpoziomączęścią(61) kątowego otworu szczelinowego (17).
4. Zakrętka według zastrz. 2, znamienna tym, że cienki odcinek (63) obwodowego mostka (73) pierścieniowej części (12) opaski (11) znajduje się pod końcem (62) poziomej części (61) kątowego otworu szczelinowego (17), przeciwległym w stosunku do pionowej części (60) tego otworu (17).
5. Zakrętka według zastrz. 1, znamienna tym, że długość poziomej części (61) otworu szczelinowego (17), znajdującej się pod niełamliwym mostkiem (13a) jest mniejsza od długości tego mostka (13a).
6. Zakrętka według zastrz. 1, znamienna tym, że wewnętrzna powierzchnia pierścieniowej części (12) jej opaski zabezpieczającej (11) jest zaopatrzona w wewnętrzne pionowe występy (25,28) znajdujące się między segmentami (19) pierścieniowego żebra obwodowego (18) a dolnym obrzeżem tej opaski (11), z wyjątkiem obszaru znajdującego się pod i w pobliżu poziomej części (61) szczelinowego otworu (17).
7. Zakrętka według zastrz. 6, znamienna tym, że zewnętrzna powierzchnia pierścieniowej części (12) jej opaski zabezpieczającej (11) jest zaopatrzona w pionowe zewnętrzne zgrubienia (26) , umieszczone wzdłuż obwodu opaski (11) i dochodzące do jej dolnego obrzeża, z wyjątkiem obszaru znajdującego się pod i w pobliżu poziomej części (61) kątowego otworu szczelinowego (17).
8. Zakrętka według zastrz. 1, znamienna tym, że dłuższe łamliwe mostki (13b) łączące jej płaszcz (16) z opaską zabezpieczającą (11) są grubsze od krótszych łamliwych mostków (13c), przy czym przynajmniej j eden z tych dłuższych łamliwych mostków (13b) znaj duj e się w położeniu naprzeciwległym względem szczelinowego otworu (17) znajdującego się pod niełamliwym mostkiem (13a).

180 383
9. Zakrętka według zastrz. 8, znamienna tym, że przynajmniej jeden z dłuższych łamliwych mostków (13b) znajduje się w miejscu odpowiadającym kątowi środkowemu około 90°, względem kątowego otworu szczelinowego (17).
10. Zakrętka, zwłaszcza do butelek, których szyjka jest zaopatrzona w gwint zewnętrzny, przeznaczona do ich szczelnego zamykania, złożona z pokrywki i ze stanowiącego z niąjedną całość płaszcza z gwintem wewnętrznym, przy czym dolne obrzeże płaszcza zakrętki jest połączone z opaską zabezpieczającą za pomocą niełamliwych i łamliwych mostków, znamienna tym, że wewnętrzna powierzchnia pierścieniowej części (12) jej opaski zabezpieczającej (11) jest zaopatrzona w pierścieniowe żebro obwodowe (18) złożone z segmentów (19), opierające się swą górną powierzchnią o dolną powierzchnię kołnierza (30) szyjki (29) butelki, znajdującego się poniżej jej zewnętrznego gwintu (31), aponadto ta pierścieniowa część (12) jest również zaopatrzona w otwór szczelinowy (17) obejmujący obwodowo część obwodu opaski (11) oraz w cienki odcinek (63) obwodowego mostka (73), znajdującego się przynajmniej częściowo pod niełamliwym mostkiem (13a), który stanowi element łączący opaskę (11) z płaszczem (16) zakrętki po odkręceniu zakrętki z szyjki (29) butelki.
11. Zakrętka według zastrz. 10, znamienna tym, że otwór szczelinowy (17) jest otworem kątowym i składa się z pionowej części (60) i połączonej z nią poziomej części (61), przy czym cienki odcinek (63) obwodowego mostka (73) opaski (11) znajduje się pod poziomą częścią (61) tego otworu (17).

* * *