PL177697B1

PL177697B1 - Okno dachowe z ustalaczem

Info

Publication number: PL177697B1
Application number: PL95309164A
Authority: PL
Inventors: Harald Tomanek
Original assignee: Roto Frank Ag
Priority date: 1994-07-13
Filing date: 1995-06-19
Publication date: 2000-01-31
Also published as: ATE166417T1; DE59502227D1; HU9502115D0; HU218626B; US5615522A; DK0692597T3; DE9411278U1; EP0692597A1; EP0692597B1; HUT72115A; PL309164A1

Abstract

1. Okno dachowe z ustalaczem do blokowania polozen otwarcia, zawierajace przytrzymywacz w postaci co najmniej jednego ramienia sprezystego, przestawial nego katowo wzgledem oscieznicy, zna- mienne tym, ze ramie sprezyste (2) jest polaczone za pomoca lozysk obrotowych (5, 6) zarówno z oscieznica (3) jak i ze skrzydlem okiennym (4), przy czym jedno z lozysk obrotowych (6) jest umieszczone na znajdujacym sie pod dzialaniem sily sprezyny i usytuowanym przesuwnie w prowadnicy (7) slizgaczu (8), a ponadto okno zawiera ustalacz (1) polozen slizga cza (8) w prowadnicy (7), który to ustalacz (1) jest polaczony mechanicznie z uchwy- tem (9, 9'). F i g . 1 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest okno dachowe z ustalaczem, służącym do blokowania położeń otwarcia.

Okna dachowe muszą być przytrzymywane w położeniu otwarcia, aby pod własnym ciężarem lub pod działaniem wiatru nie powracały do położenia zamknięcia albo nie rozwierały się dalej. W celu rozwiązania tego problemu stosowano dotychczas · pręty zaczepowe lub zaciskowe oraz świadomie montowane opory ruchowe. Jednak rozwiązania przewidziane dla włazów dachowych nie są zadowalające w przypadku ich zastosowania do okien w poddaszach mieszkalnych.

Dlatego w niemieckim opisie patentowym nr DE-OS 2 422 328 zaproponowano układ dwóch dźwigni wsporczych, które utrzymują okno w położeniu otwarcia dzięki sile sprężyny. Takie dźwignie wsporcze ze sprężynami umieszczone są na skrzydle okiennym i przemieszczają się na rolkach w prowadnicach na futrynie, przy czym progi zatrzaskowe mają służyć do przytrzymywania okna w wymaganej pozycji. Jednak przytrzymywanie takiego okna nie jest pewne, zwłaszcza przy silniejszym wietrze. Okno jest przytrzymywane tylko w ustalaczach zatrzaskowych, które powodują konieczność szarpania oknem podczas otwierania i zamykania.

Celem wynalazku jest dostarczenie okna dachowego z ustalaczem, który to ustalacz w położeniu otwarcia zapewnia niezawodne przytrzymywanie skrzydła okiennego.

Okno dachowe z ustalaczem do blokowania położeń otwarcia, zawierające przytrzymywacz w postaci co najmniej jednego ramienia sprężystego, przestawialnego kątowo względem ościeżnicy, według wynalazku charakteryzuje się tym, że ramię sprężyste jest połączone za pomocą łożysk obrotowych zarówno z ościeżnicą jak i ze skrzydłem okiennym, przy czym jedno z łożysk obrotowych jest umieszczone na znajdującym się pod działaniem, siły sprężyny i usytuowanym przesuwnie w prowadnicy ślizgaczu, a ponadto okno zawiera ustalacz położeń ślizgacza w prowadnicy, który to ustalacz jest połączony mechanicznie z uchwytem.

Korzystnie prowadnica ze ślizgaczem znajduje się na co najmniej jednym z segmentów bocznych ościeżnicy.

Korzystnie, prowadnica ze ślizgaczem znajduje się na co najmniej jednym z segmentów bocznych skrzydła okiennego.

Korzystnie, prowadnice ze ślizgaczami są umieszczone na dwóch ramionach, z których każde jest połączone przegubowo na swoim tylnym końcu z ościeżnicą, a na przednim końcu ze skrzydłem okiennym.

Korzystnie, ustalacz położeń ślizgacza zawiera mimośród.

Korzystnie, ustalacz położeń ślizgacza w prowadnicy zawiera klin.

Korzystnie, pomiędzy ślizgaczem i klinem znajduje się przekładka.

177 697

Korzystnie, przekładnia na swojej długości wystaje po obu stronach poza prowadnicę i jest zamocowana na jednym końcu, a na drugim końcu jest podchwycona przez klin.

Korzystnie, klin jest umieszczony przesuwnie na równi pochyłej, przy czym długość klina jest co najmniej równa długości prowadnicy, a nachylenie równi pochyłej i przeciwstawne nachylenie klina mają ten sam kąt.

Korzystnie, prowadnica co najmniej po jednej stronie ma warstwę tworzywa sztucznego.

Korzystnie, ustalacz zawiera zębatkę wykonaną na ślizgaczu oraz współpracującą z nią zapadkę, mającą co najmniej jeden ząb.

Korzystnie, zapadka jest umieszczona na drążku przesuwanym, zaś zawierająca prowadnicę rurka ma wycięcie.

Korzystnie, drążek przesuwny, na którym umieszczona jest zapadka jest sprężysty i zamocowany przesuwnie w zamocowaniu, a wycięcie w rurce ma sfazowanie, zaś zapadka ma skos współpracujący ze sfazowaniem.

Korzystnie, uchwyt jest umieszczony na dolnej poprzeczce skrzydła okiennego i jest połączony mechanicznie, poprzez zwrotniki narożnikowe i drążki przesuwne, z zaczepami i z co najmniej jednym ustalaczem.

Korzystnie, na końcu drążka przesuwnego znajduje się rugiel, a na skrzydle okiennym znajduje się część zamykająca z otworem odpowiadającym ryglowi.

Korzystnie, na segmentach bocznych skrzydła okiennego umieszczone są czopy osiowe, zaś na ościeżnicy znajdują się rowki do prowadzenia czopów osiowych.

Korzystnie, dwa ramiona sprężyste są ułożyskowane obrotowo na ramionach, przy czym okno zawiera sprzęgło stanowiące połączenie między uchwytem i ustalaczem.

Korzystnie, co najmniej jeden ustalacz jest połączony czynnie przez element przenoszący z drążkiem przesuwnym, przy czym sprzęgło tworzą kielichowy karb elementu przenoszącego i czop połączony z drążkiem przesuwnym.

Korzystnie, czop tworzący wraz z kielichowym karbem sprzęgło stanowi czop osiowy na segmencie bocznym skrzydła okiennego.

Korzystnie, okno zawiera blokadę położeń uchwytu.

Zaletą rozwiązania według wynalazku jest wysoki komfort obsługi. Okno można łatwo otwierać i zamykać, bez zacięć lub szarpań. Z drugiej zaś strony, można uchwytem niezawodnie zablokować okno w każdym położeniu. Mechanizm jest chroniony przed wpływami atmosferycznymi i nie jest wrażliwy na zanieczyszczenie. Widocznych jest tylko kilka części mechanizmu, co nie ma niekorzystnego wpływu na wygląd okna.

Ustalacz może być umieszczony tylko z jednej strony okna dachowego, na przykład w przypadku małego okna, albo może on być umieszczony po obu stronach, co pozwala uzyskać większą stabilność okna.

W postaci wykonania okna dachowego z ustalaczem zawierającej klin i przekładkę pomiędzy klinem i ślizgaczem wzdłużne przesunięcie klina powoduje hamowanie ślizgacza z zadaną siłą. Dzięki temu klin może ustalać ślizgacz w wielu możliwych położeniach. Zapewnia to możliwość unieruchamiania okna we wszystkich pozycjach otwarcia. Poza tym w tej postaci wykonania można stosunkowo prosto zadawać siłę blokowania.

W postaci wykonania z klinem przesuwającym się po równi pochyłej dzięki współdziałaniu klina i równi pochyłej można przestawiać równolegle powierzchnię zaciskową na dowolnej długości, przy czym można jednocześnie dokładnie regulować siłę zacisku, niezależnie od pozycji ślizgacza.

Dzięki naniesieniu warstewki tworzywa sztucznego co najmniej na jedną stronę prowadnicy możliwe jest zwiększenie docisku w każdej postaci wykonania okna według wynalazku.

W postaci wykonania ze ślizgiem zawierającym zębatkę ślizgacz może być unieruchamiany na całej długości zębatki, co umożliwia blokowanie w dużym zakresie przestawiania okna. Możliwe jest ograniczanie docisków dzięki temu, że boki zębów mają stosunkowo płaski kąt.

Szczególnie wysoki komfort obsługi uzyskuje się dzięki temu, że za pomocą uchwytu można uruchamiać co najmniej jeden ustalacz oraz można zamykać i otwierać skrzydło okienne.

W korzystnej postaci okna dachowego, w której uchwyt znajduje się na dolnej poprzeczce skrzydła okiennego, siły są przenoszone przez zwrotniki narożnikowe i drążki prze177 697 suwne, które uruchamiają zaczepy i powodują ich czynne połączenie z co najmniej jednym ustalaczem. Dla ułatwienia obsługi okna dobrze jest, gdy ustalacz blokuje skrzydło okienne w ten sposób, że przy otwartym skrzydle okiennym doprowadza się uchwyt z jego położenia uchylenia w położenie zamknięcia.

Dzięki ułożyskowaniu dwóch ramion sprężystych na ramionach zawieszonych uchylnie w górnym końcu ościeżnicy oraz przytrzymywaniu skrzydła okiennego przez te ramiona okno dachowe oprócz ruchu odchylania może jeszcze wykonywać ruchy przechylne, podczas których okno może wahać się wokół zawieszenia na dwóch wystawionych ramionach.

Prowadzenie skrzydła okiennego jednocześnie za pomocą dwóch czopów osiowych w rowkach ościeżnicy zapewnia dobre prowadzenie i trzymanie skrzydła okiennego.

W jednej z postaci wykonania okno dachowe jest tak ukształtowane, że nie można spowodować zazębienia blokady w położeniu wahliwym. lecz tylko w położeniu uchylonym. Takie ukształtowanie wynika stąd, że w położeniu uchylenia skrzydła okiennego jest ono bardziej wrażliwe na działające na niego siły niż w położeniu wahliwym, w którym czopy osiowe w rowkach skrzydła okiennego nadają dodatkową stabilność i ustalacz nie jest już potrzebny w każdym przypadku. W przypadku takiego okna dachowego, które jest zawieszone obrotowo na ramionach i może być doprowadzone alternatywnie w położenie uchylenia lub w położenie wahliwe, trzeba stworzyć połączenie czynne między uchwytem i ustalaczami lub ustalaczem. Do uruchamiania ustalacza umieszczonego na lub w ramieniu proponuje się sprzęgło między uchwytem i ustalaczem, które jest rozłączone w położeniu wahliwym. Sprzęgło ukształtowano jako element przenoszący, który ma karb kielichowy, w który wchodzi czop połączony z drążkiem przesuwnym wówczas, gdy skrzydło okienne jest połączone z ramionami. Jeżeli skrzydło okienne doprowadzi się w położenie wahliwe, to wówczas czop wychodzi z karbu kielichowego elementu przenoszącego i następuje rozłączenie połączenia czynnego.

W skrzydle okiennym, które w położeniu wahliwym jest prowadzone na dwóch czopach osiowych w rowkach ościeżnicy, wyżej wspomniane czopy mogą być identyczne jak czopy osiowe. Układ czopów osiowych i rowków ma wtedy taką postać, że czopy osiowe w położeniu uchylonym znajdują się na łuku kołowym, który przebiega powyżej górnego otworu rowków. Po przestawieniu czopów osiowych wchodzą one w położeniu wahliwym w te rowki. Przy otwieraniu okna w tym położeniu następuje odsprzężenie połączenia czynnego, jak opisano wyżej. W zamkniętym stanie skrzydła okiennego i w położeniu uchylonym jest ono połączone z ramionami i utworzone jest połączenie czynne między uchwytem i ustalaczem.

Dzięki działaniu blokady na uchwyt, która go unieruchamia przy skrzydle otwartym w położeniu wahliwym, zapewniono przy ruchu skrzydła okiennego z położenia wahliwego w położenie uchylone przyparcie czopów osiowych do kielichowych karbów elementu przenoszącego. Przy zamykaniu skrzydła okiennego następuje zniesienie blokowania i dopiero w zamkniętym położeniu skrzydła okiennego można przeprowadzić uchwyt z jego pozycji odpowiadającej położeniu wahliwemu w pozycję odpowiadającą położeniu uchylonemu lub w pozycję zamknięcia.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia okno dachowe według wynalazku z pierwszym ustalaczem o prostej konstrukcji, w widoku z boku z przekrojem cząstkowym, fig. 2 i 2a - okno dachowe z drugim przykładem wykonania ustalacza w częściowym widoku, fig. 2b - fragment odpowiedniego częściowego widoku trzeciego przykładu wykonania ustalacza, fig. 3 - czwarty przykład wykonania ustalacza, fig. 4 - możliwe powiązanie czynne ustalacza z dalszymi elementami funkcjonalnymi okna, fig. 5 i 6 - dalsze możliwe powiązanie czynne, fig. 7, 9, 10, 12, 13 i 15 blokadę przy różnych położeniach funkcyjnych uchwytu, uniemożliwiającą nieprawidłową obsługę, a fig. 8, 11,14 i 16 - okno dachowe z elementami funkcjonalnymi, których położenia przyporządkowane są położeniom na wyżej wymienionych figurach, w widoku schematycznym uwidaczniającym zasadę konstrukcji.

Zasada wynalazku zostanie objaśniona na podstawie fig. 1, która przedstawia okno dachowe w widoku z boku, z częściowym przekrojem, zawierające pierwszy przykład wykonania ustalacza o prostej konstrukcji.

177 697

Okno dachowe składa się z ościeżnicy 3, która jest wbudowana w połać dachową nie pokazaną na rysunku i na której górnym końcu ułożyskowane jest obrotowo skrzydło okienne

4. Takie ułożyskowanie przegubowe można wykonać bezpośrednio lub na ramionach 31, na których przednim końcu znajduje się ułożyskowane 32 skrzydła okiennego 4. W tym ostatnim przypadku skrzydło okienne 4 oprócz ruchu odchylania można wykonywać ruch wahliwy wokół ułożyskowania 32. Jest to położenie wahliwe okna dachowego. Jeżeli przewidziano takie ramiona 31, to skrzydło okienne 4 w narysowanym położeniu uchylonym jest połączone na stałe z ramionami 31. Przytrzymywacz w postaci jedne'go lub dwóch ramion sprężystych 2 działa z pewna siłą na skrzydło okienne 4 w kierunku otwarcia. W tym celu ramie sprężyste 2 na swoich końcach ma łożyska obrotowe 5 i 6, przy czym łożysko 5 znajduje się na skrzydle okiennym 4 lub na ramieniu 31, a drugie łożysko obrotowe 6 znajduje się na ślizgaczu 8. Ramię sprężyste 2 może wykonywać ruch wahliwy na obu łożyskach 5 i 6. Ślizgacz 8 może przesuwać się w prowadnicy 7 i znajduje się pod działaniem siły sprężyny 10, która jako siła otwierająca jest przekazywana na skrzydło okienne 4. Prowadnice 7 ze ślizgaczem 8 sprężyną 10 umieszczono na segmencie bocznym 11 ościeżnicy 3. Korzystne jest usytuowanie po obu stronach skrzydła okiennego 4 takich ramion sprężystych 2 z wymienionymi elementami. Co najmniej jeden ze ślizgaczy 8 może być blokowany w swojej prowadnicy 7 ustalaczem 1 przez uruchomienie uchwytu 9. W przykładzie wykonania na fig. 1 ustalacz 1 ma postać mimośrodu 12, który jest osadzony na segmencie bocznym 11 ościeżnicy 3 i który przy ruchu uchwytu 9' w kierunku zaznaczonym strzałką zaciska ślizgacz 8 w prowadnicy 7.

Ramię sprężyste 2 można oczywiście umieścić również inaczej niż w przykładzie wykonania przedstawionym na fig. 1, tak że ślizgacz 8 ze sprężyną 10 znajduje się na skrzydle okiennym 4, a na ościeżnicy 3 umieszczone jest zwykłe łożysko obrotowe ramienia sprężystego 2. Istotne jest to, że ramię 2, przynajmniej w zamkniętym stanie okna, jest usytuowane pod ostrym kątem do ościeżnicy 3, żeby przez przesunięcie ślizgacza 8 - ze zmianą tego położenia kątowego - na skrzydło okienne 4 mogła oddziaływać siła w kierunku otwarcia. Dopiero w stanie całkowitego otwarcia skrzydła okiennego 4 kąt pomiędzy ramieniem 2 i ościeżnicą 3 może być zbliżony do kąta prostego.

Korzystne jest ograniczenie docisku ustalacza 1 tak, aby uwalniał on ślizgacz 8 zanim siły działające na skrzydło okienne 4 doprowadzą do jego uszkodzenia. Dotyczy to zarówno wyżej opisanego ustalacza 1, jak też dalszych możliwych postaci wykonania ustalacza 1.

Na figurze 2 i fig. 2a pokazano częściowy widok okna dachowego z drugim przykładem wykonania ustalacza 1. Figura 2 przedstawia przekrój wzdłuż ramienia 31, a fig. 2a - zaznaczony na fig. 2 przekrój A-B. W tym przykładzie wykonania ustalacza 1 ślizgacz 8 może być zaciskany klinem 13 w prowadnicy 7. Prowadnica 7 znajduje się w rurce 25,która może być zasadniczą częścią składową ramienia 31. Ramię sprężyste 2 wchodzi przez szczelinę 57 w rurkę 25 i jest tam połączone za pomocą łożyska obrotowego 6 ze ślizgaczem 8. Łożysko 6 znajduje się w wyfrezowaniu 58 ślizgacza 8, za które zahacza ramię 2. Na ślizgaczu 8 jest zawieszona sprężyna 10, która działa na ślizgacz 8 siłą wspomagającą otwarcie skrzydła okiennego 4. Żeby móc zacisnąć ślizgacz 8 na stosunkowo długiej drodze przesuwu w prowadnicy 7, umieszczono przekładkę 14, która wystaje z obu stron poza prowadnicę 7 i na jednym końcu, korzystnie na końcu rurki 25, jest połączona z tą rurką zamocowaniem 27. Na przeciwległym końcu podpiera przekładkę 14 klin 13. Przekładka 14 ma szczelinę, przez którą przechodzi ramię 2. Zależnie od pozycji zajmowanej przez klin 13, ślizgacz 8 jest dociskany przez przekładkę 14 do ścianki rurki z siłą ustalającąjego położenie, co powoduje jego zablokowanie. Ścianka rurki może być pokryta warstewką tworzywa 26 celem zwiększenia przyczepności.

Figura 2a przedstawia przekrój A-B zaznaczony na fig. 2. Również na tej figurze widoczne jest rozmieszczenie klina 13 w rurce 25. Przy ruchu w lewo klin 13 dociska przekładkę 14 do ślizgacza 8 tak, że jest on unieruchomiony przy ściance rurki. Przy ruchu w prawo następuje zmniejszenie lub wyeliminowanie docisku przekładki 14. Do przesuwu klina 13 służy drążek przesuwny 19, który jest połączony czynnie z uchwytem 9 i przechodząc przez szczelinę rurki 25 łączy się z klinem 13.

177 697

Przykład wykonania przedstawiony na fig. 2 i fig. 2a ma tę zaletę, że ślizgacz 8 może być dociskany zadaną siłą w szerokim zakresie swoich możliwych położeń, co umożliwia pewne przytrzymanie skrzydła okiennego 4 w różnych pozycjach otwarcia.

Figura 2b ukazuje trzeci przykład wykonania ustalacza, przy czym przedstawiono przekrój cząstkowy odpowiadający dolnej części fig. 2. Tylko w tym obszarze trzeci ustalacz różni się od drugiego. Klin 13 ukształtowano na długości odpowiadającej co najmniej długości prowadnicy 7. Osadzono go na równi pochyłej 63 w ten sposób , że skosy znozzą się waajemnie na powierzchni zaciskowej 64. Tak więc przy tym samym kącie nachylenia te są przeciwstawne, w związku z czym przy przesuwie wzdłużnym klina 13 powierzchnia zaciskowa 64 może zmieniać równolegle swoją wysokość. W ten sposób w zakresie całej prowadnicy 7 poprzez określone przesunięcie klina 13 można ustalać ślizgacz 8 z określonym dociskiem niezależnym od pozycji ślizgacza 8 na prowadnicy 7.

Figura 3 ukazuje czwarty przykład wykonania ustalacza. Ślizgacz 8 ma zębatkę 16, z którą może zazębiać się zapadka 17 mająca również zęby 18. Zapadka 17 jest połączona z drążkiem przesuwnym 19, który może być uruchamiany uchwytem 9. Żeby można było zazębiać zapadkę 17 i wyzębiać ją z tej pozycji, wyposażono rurkę 25 w wycięcie 22, w które wchodzi zapadka 17 w jednej pozycji i z którego wychodzi ona w drugiej pozycji. Tę drugą pozycję zaznaczono na rysunku linią punktową. Żeby uzyskać takie działanie ukształtowano sprężyście przynajmniej sąsiadującą z zapadką 17 część drążka 19 i przytrzymano ją zamocowaniem 20, które może mieć na przykład postać nitu lub śruby, przechodzących przez otwór wzdłużny 21 w drążku 19. Żeby umożliwić wysunięcie się zapadki 17 z wycięcia 22 zaopatrzono zapadkę 17 w skos 23, a wycięcie 22 ma sfazowanie 24 współpracujące ze skosem 23. Zębatka 16 i zęby 18 mogą być spłaszczone tak, że zapadkę 17 wyciska na zewnątrz określona siła, co umożliwia ruch ślizgacza 8. Pozostałe elementy odpowiadają elementom opisanym przy fig. 2, przy czym ramię sprężyste 2 jest przedstawione w przekroju, ponieważ ustalacz 1 na fig. 3 pokazano od dołu. Patrząc z tego kierunku widać także od dołu wyfrezowanie 58 ślizgacza 8, w które wchodzi ramię sprężyste 2.

Na figurze 4 okazano okno dachowe, w którym możliwe jest współdziałanie ustalacza 1 z innymi elementami funkcjonalnymi okna. Skrzydło okienne 4 połączono obrotowo za pomocą zawieszenia 33 z ościeżnicą 3. Ramię sprężyste 2 - z reguły dwa takie ramiona 2 umieszczone po obu stronach - założono odwrotnie niż na fig. 1. Połączone są one obrotowo za pomocą łożyska 5 z ościeżnicą 3, tworząc z nią kąt ostry, oraz ułożyskowane obrotowo za pomocą łożyska 6 na ślizgaczach 8. Ślizgacze 8 mogą przesuwać się w 'prowadnicach 7, które znajdują się na segmentach bocznych 15 skrzydła okiennego 4. Ślizgacze 8 podlegają działaniu sprężyn 10, które naciskają, na skrzydło okienne 4 w kierunku otwarcia. Ustalacze 1 odpowiadają ustalaczom opisanym w odniesieniu od fig. 2 i fig. 2a.

Wzdłuż segmentów bocznych 15 skrzydła okiennego 4 przebiegają drążki przesuwne 19, które są prowadzone za pomocą drążkowych prowadników 28. W przedniej części drążków 19 umieszczono zasuwki 29, które współdziałają z umieszczonymi na ościeżnicy 3 zaczepami 30 umożliwiając zamknięcie okna. W przednim końcu segmentów 15 znajdują się, nie przedstawione dokładniej na rysunku, zwrotniki narożnikowe 59, które zapew^aaą połączenie drążków 19 z uchwytem 9. Przy uchwycie 9 znajduje się mechanizm rozporowy, który zapewnia synchroniczne uruchomienie opisanych części na obu segmentach bocznych. W celu otworzenia takiego okna przedstawia się uchwyt 9 w jego pozycję otwarcia, w związku z czym zasuwka 29 wychodzi z zaczepów 30 i jednocześnie kliny 13 zwalniają ślizgacze 8, co pozwala na ich przesunięcie w prowadnicach 7.

Celem zablokowania przy otwartym oknie przestawia się uchwyt 9 znów w pozycję położenia zamknięcia, na skutek czego kliny 13 dociskają do góry przekładki 14 i ślizgacze 8 ustalają się w prowadnicach 7. Dzięki temu skrzydło okienne 4 jest pewnie unieruchomione w żądanym położeniu. Oczywiście takie ukształtowanie jest też możliwe z ustalaczami 1 według innych przykładów wykonania.

Figura 5 i fig. 6 ukazują inne możliwe współdziałanie ustalacza 1 z elementami funkcjonalnymi okna, które może być otwarte zarówno w położeniu uchylonym jak i w położeniu wahliwym. Inaczej niż w oknie opisanym przy fig. 4, okno doprowadzane w położenie wah8

177 697 liwe dysponuje dwoma czopami osiowymi 34, które umieszczone są na segmentach bocznych 15 skrzydła okiennego 4. Czopy 34 w położeniu wahliwym wchodzą w rowki 35, które znajdują się na ościeżnicy 3 i które w swym górnym końcu mają otwory 39. Dla uzyskania potrzebnego ruchu przechylania konieczne jest także zawieszenie skrzydła okiennego 4 na ramionach 31 połączonych przegubowo ościeżnicą 3. Służą do tego ułożyskowania 32 na przednich końcach ramion 31. Poza tym istnieją dwa rygle 55 (patrz fig. fig. 11, 14 i 16), które łączą nieruchomo skrzydło okienne 4 z ramionami 31, gdy okno ma być otwarte w położeniu uchylonym. Korzystne jest umieszczenie takich rygli 55 na górnym końcu okna. Za pomocą uchwytu 9 i drążków przesuwnych 19 można również wprowadzać te rygle w zazębienie i wprowadzać je z pozycji zazębienia.

Czopy osiowe 34 w przedstawionym oknie umieszczono tak, że przy zamkniętym oknie, gdy uchwyt 9 znajduje się w pozycji położenia uchylonego, znajdują się one nad górnymi otworami 39 rowków 35. Żeby doprowadzić okno w położenie wahliwe przemieszcza się czopy 34 za pomocą uchwytu 9 w położenie, w którym wchodzą one w górne otwory 39 rowków 35. W tym celu połączono czopy 34 z drążkami przesuwnymi 19.

Czopy osiowe 34 w opisanym przykładzie wykonania służą jednocześnie do uruchamiania ustalacza 1. Przykład takiego ustalacza 1 przedstawiono na fig. 3, przy czym, można oczywiście zastosować ustalacz według fig. 2, fig. 2b lub według innego przykładu wykonania. W zamkniętym stanie okna lub w położeniu uchylonym, które przedstawiono na fig. 5, czopy 34 wchodzą w kielichowe karby 38 elementów przenoszących 37, które ułożyskowano przesuwnie w prowadnicach 40 po stronie zewnętrznej rurek 25. Rurki 25 stanowią w zasadzie ramiona 31 wspierające skrzydło okienne 4.

Przedstawiony na fig. 5 i 6 przykład wykonania spełnia następujące funkcje·, gdy uchwyt 9 przy zamkniętym skrzydle okiennym 4 znajduje się w pozycji położenia zamknięcia, to zasuwki 29 wchodzą w zaczepy 30, jak to objaśniono już na przykładzie fig. 4 (na fig. 5 i 6 nie pokazano odpowiednich części). Gdy skrzydło okienne 4 ma być przestawione w położenie uchylone przedstawione na fig. 5, to wskutek przestawienia uchwytu 9 w pozycję położenia uchylonego (fig. 10) zasuwki 29 wysuwają się z zaczepów 30 i można odchylić skrzydło okienne 4, przy czym jest ono połączone wspomnianymi już ryglami 55 z ramionami 31. Jeżeli w przedstawionym na fig. 5 położeniu uchylenia przestawimy uchwyt 9 w pozycję położenia zamknięcia (fig. 13), to wówczas czopy 34 przenoszą ten ruch za pośrednictwem elementów przenoszących 37 na ustalacze 1, które w opisany już przy fig. 3 i fig. 4 sposób ustalają ślizgacze 8 i unieruchamiają przez to skrzydło okienne 4.

Żeby móc doprowadzić skrzydło okienne 4 w położenie wahliwe, musi być ono zamknięte, a uchwyt 9 należy przestawić w pozycję położenia wahliwego (fig. 9), w związku z czym czopy 34 wchodzą w górne otwory 39 rowków 35. Jednocześnie rygle 55 zwalniają połączenie między skrzydłem 4 i ramionami 31, co umożliwia obrót skrzydła okiennego 4 na ułożyskowaniach 32. Przy otwieraniu skrzydła okiennego 4 obraca się ono na łożysku 32 i jednocześnie czopy 34 ześlizgują się w dół w rowkach 35. Zaraz na początku tego ruchu czopy 34 wychodzą z karbów kielichowych 38 elementów przenoszących 37 (fig. 6 i fig. 8). Dlatego ustalacz 1 w ruchu przechylania nie może już być uruchamiany uchwytem 9. Żeby przy zamykaniu okna zapewnić wejście czopów 34 w kielichowe karby 38 elementów przenoszących 37, celowe jest umieszczenie blokady 43, która działa na uchwyt 9 tak, że nie można go już uruchomić przy oknie otwartym w położeniu wahliwym.

Na fig. fig. 7, 9, 10, 12, 13 i 15 pokazano blokadę 43 uniemożliwiającą nieprawidłową obsługę w różnych położeniach funkcjonalnych uchwytu 9 i w różnych położeniach skrzydła okiennego 4. Tym położeniom uchwytu odpowiadają pokazane na fig. fig. 8, 11, 14 i 16 położenia elementów funkcjonalnych okna dachowego. Chodzi tu tylko o przedstawienie schematyczne zasady konstrukcji.

Figura 7 pokazuje fragment dolnej poprzeczki 41 skrzydła okiennego 4 oraz przeciwległy fragment dolnej poprzeczki 42 ościeżnicy 3. Na dolnej poprzeczce 41 skrzydła okiennego 4 znajduje się uchwyt 9 z mechanizmem rozporowym 46, który może być utworzony z kółka zębatego zaczepiającego o zębatki dalszych drążków przesuwnych 44 i 45. Drążki te dochodzą do przednich narożników skrzydła okiennego 4 i łączą się tam ze zwrotnikami na177 697 rożnikowymi 59, które przekazują ruchy nastawcze na drążki przesuwne 19 po obu stronach skrzydła okiennego 4.

Jeden z tych następnych drążków, drążek 44 ma koniec 47, który wystaje poza mechanizm rozporowy 46 i tworzy tam za pomocą karbu 48 hak 54, w który wchodzi, zależnie od położenia blokady 43, zapadka 53. Na figurze 7 skrzydło okienne 4 jest zamknięte, a więc dolna poprzeczka 41 skrzydła okiennego 4 przylega do dolnej poprzeczki 42 ościeżnicy 3. W tym położeniu blokada 43 jest wyzębiona, gdyż dolna poprzeczka 42 wyciska w górę garb 52 zatrzasku 49 pokonując siłę sprężyny 50. Sprężyna 50 wspiera się na nosku przytrzymującym 51, który umieszczony jest na dolnej poprzeczce 41 skrzydła okiennego 4. Pokazane na fig. 7 skrzydło okienne 4 znajduje się w zamkniętej pozycji, przy czym uchwyt 9 znajduje się w pozycji, w której skrzydło okienne 4 przy otwieraniu przemieszcza się w położenie wahliwe przedstawione na fig. 6.

Figura 8 ukazuje schematycznie okno w widoku z boku, przy czym położenie uchwytu 9 i skrzydła okiennego 4 odpowiada położeniu przedstawionemu na fig. 7. W tej pozycji połączone z drążkami przesuwnymi 19 zasuwki 29 znajdują się poza zaczepami 30, a więc skrzydło okienne 4 może być otwarte. Po przestawieniu uchwytu 9 w pokazaną na fig. 7 pozycję położenia wahliwego rygle 55 zostały wciągnięte z części zamykających 56 i po obu stronach skrzydła okiennego 4 czopy osiowe 34 zostały wprowadzone w górne otwory 39 rowków 35. W zamkniętym położeniu okna czopy 34 znajdują się jeszcze w kielichowych karbach 38 elementów przenoszących 37. Zapadkę 17 przedstawiono symbolicznie z jednym zębem 18, żeby pokazać, że jest ona odsunięta od zębatki 16 i dlatego nie ma ustalenia ślizgaczy 8. Przy otwarciu okna w tej pozycji, jak na fig. 6, czopy 34 wychodzą z karbów 38, a więc są wyzębione, i nie mogą być przesunięte poprzez przestawienie uchwytu 9, gdyż w przeciwnym razie przy zamykaniu skrzydła okiennego 4 nie wejdą one już w kielichowe karby 38 elementów przenoszących 37.

Taka nieprawidłowa obsługa mogłaby uniemożliwić już obsługę ustalacza 1. Z tego powodu przy otwieraniu skrzydła okiennego 4 zazębia się blokada 43 i unieruchamia uchwyt 9, jak to przedstawiono na fig. 9. Dzieje się tak dlatego, że sprężyna 50 naciska w dół przez otwór okienny zatrzask 49, co powoduje zazębienie zapadki 53 w karbie 48 i przytrzymanie dalszego drążka przesuwnego 44. Poprzez mechanizm rozporowy 46 blokowany jest też inny drążek przesuwny 45.

Na figurze 10 pokazano uchwyt 9 w pozycji, w której skrzydło okienne 4 przy otwieraniu zajmuje położenie uchylone. Wystający poza mechanizm rozporowy 46 koniec 47 drążka przesuwnego znajduje się w pozycji, w której blokada 43 nie może już uchwycić haka 54, gdy otwiera się skrzydło okienne 4. Pozycji tej odpowiada przedstawione na fig. 11 w widoku z boku okno, w którym zasuwki 29 odłączyły się od zaczepów 30. Czopy osiowe 34 znajdują się poza rowkami 35 a rygle 55 weszły w części zamykające 56, a więc skrzydło okienne 4 jest połączone z ramionami 31. Czopy 34 znajdują się w kielichowych karbach 38 elementów przenoszących 37, przy czym zapadki 17 zajmują pozycje, w której są wyzębione z zębatek 16. to w swobodny przesuw śl^itzg^c^c^zF 8, co jest: potrzebne do otwarcia skrzydła okiennego 4. Ruch otwierania jest wspomagany przez to, że sprężyny 10 napierają, na ślizgacze 8 i dlatego ramiona sprężyste 2 naciskają w górę skrzydło okienne 4. Jeżeli z tej, pokazanej na fig. 11 pozycji elementów funkcjonalnych następuje otwieranie skrzydła okiennego 4, to w strefie blokady 43 występuje sytuacja narysowana na fig. 12.

Figura 12 przedstawia odpowiadającą fig. 10 strefę dolnych poprzeczek 41 i 42 przy otwieraniu skrzydła okiennego 4. W wyniku tego otwierania zatrzask 49 jest przemieszczany znów w dół sprężyną 50, a więc zapadka 53 znajduje się bezpośrednio przed hakiem 54. Umożliwia to przestawienie uchwytu 9, czyli dalsze drążki przesuwne 44 i 45 mogą również przesuwać się w tym kierunku. Przesuw ten odpowiada przestawieniu uchwytu 9 z pozycji położenia uchylonego (fig. 12) w pozycję położenia zamknięcia (fig. 13). Nie można jednak przestawić uchwytu 9 w pozycję położenia wahliwego (fig. 9), ponieważ takie przestawienie jest blokowane w ten sposób, że hak 54 uderza o zapadkę 53 blokady 43.

Figura 13 uzyskuje wspomniane przestawienie uchwytu 9 w jego pozycję położenia zamknięcia przy otwartym skrzydle okiennym 4. Przestawienie to powoduje uaktywnienie usta10

177 697 laczy 1, co objaśniono poniżej na podstawie fig. 14. Przy otwieraniu skrzydła okiennego 4 dochodzi najpierw do przesunięcia ślizgaczy 8 w kierunku zapadki 17 (strzałka 60). Jeżeli teraz przy otwartym skrzydle okiennym 4 wprowadzi się uchwyt 9 w jego pozycję położenia zamknięcia, to czopy 34 są przesuwane drążkiem 19. Zabierane są przy tym w kierunku ślizgaczy 8 elementy przenoszące 37 i zapadki 17, co zaznaczono strzałką 61. Zapadki 17 wchodzą w wycięcia 22 (fig. 3), a zęby 18 zapadek 17 zazębiają się z zębatkami 16 ślizgaczy 8. Powoduje to zablokowanie skrzydła okiennego 4. Zablokowanie to można znieść cofając uchwyt 9 w jego pozycję położenia uchylonego, na skutek czego następuje wyzębienie zapadek 17 z wycięć 22 i z zębatek 16 ślizgaczy 8.

Na figurze 15 i 16 ukazują zamknięte skrzydło okienne, przy czym zasuwki 29 znajdują się w zaczepach 30. W tej pozycji nie ma znaczenia, czy zapadki 17 zazębiają się czy też nie zazębiają się z zębatkami 16. Zależy to tylko od danej konstrukcji.

Do przedstawienia i rozpatrywania wynalazku na podstawie fig. 7 do 16 wybrano ustalacz 1 według przykładu wykonania pokazanego na fig. 3. Oczywiście możliwe są takie ukształtowania także z innymi postaciami ustalaczy 1, na przykład z ustalaczem 1 przedstawionym na fig. 2 i fig. 2a lub na fig. 2b. Te przykłady wykonania maja tę zaletę w porównaniu z przykładem pokazanym na fig. 3, że zwolnienie ślizgaczy 8, wskutek działania zbyt dużej sity, nie powoduje zacięć w ruchu okna, ponieważ ślizgacze 8 pod działaniem takiej siły mogą poruszać się płynnie w prowadnicach.

177 697

'U

Fig. 15

177 697

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Okno dachowe z ustalaczem do blokowania położeń otwarcia, zawierające przytrzymywacz w postaci co najmniej jednego ramienia sprężystego, przestawialnego kątowo względem ościeżnicy, znamienne tym, że ramię sprężyste (2) jest połączone za pomocą łożysk obrotowych (5, 6) zarówno z ościeżnicą (3) jak i ze skrzydłem okiennym (4), przy czym jedno z łożysk obrotowych (6) jest umieszczone na znajdującym się pod działaniem siły sprężyny i usytuowanym przesuwnie w prowadnicy (7) ślizgaczu (8), a ponadto okno zawiera ustalacz (1) położeń ślizgacza (8) w prowadnicy (7), który to ustalacz (1) jest połączony mechanicznie z · uchwytem (9,9').
2. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że prowadnica (7) ze ślizgaczem (8) znajduje się na co najmniej jednym z segmentów bocznych (11) ościeżnicy (3).
3. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że prowadnica (7) ze ślizgaczem (8) znajduje się na co najmniej jednym z segmentów bocznych (15) skrzydła okiennego (4).
4. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że prowadnice (7) ze ślizgaczami (8) są umieszczone na dwóch ramionach (31), z których każde jest połączone przegubowo na swoim tylnym końcu z ościeżnicą (3), a na przednim końcu ze skrzydłem okiennym (4).
5. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że ustalacz (1) położeń ślizgacza (8) zawiera mimośród (12).
6. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że ustalacz (1) położeń ślizgacza (8) w prowadnicy (7) zawiera klin (13).
7. Okno dachowe według zastrz. 6, znamienne tym, że pomiędzy ślizgaczem (8) i klinem (13) znajduje się przekładka (14).
8. Okno dachowe według zastrz. 7, znamienne tym, że przekładka (14) na swojej długości wystaje po obu stronach poza prowadnicę (7) i jest zamocowana na jednym końcu, a na drugim końcu jest podchwycona przez klin (13).
9. Okno dachowe według zastrz. 6, znamienne tym, że klin (13) jest umieszczony przesuwnie na równi pochyłej (63), przy czym długość klina (13) jest co najmniej równa długości prowadnicy (7), a nachylenie równi pochyłej (63) i przeciwstawne nachylenie klina (13) mają ten sam kąt.
10. Okno dachowe według zastrz. 6, albo 8, albo 9, znamienne tym, że prowadnica (7) co najmniej po jednej stronie na warstewkę (26) tworzywa sztucznego.
11. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że ustalacz (1) zawiera zębatkę (16) wykonaną na ślizgaczu (8) oraz współpracuj ącą z nią zapadkę (17), mającą co najmniej jeden ząb.
12. Okno dachowe według zastrz. 11, znamienne tym, że zapadka (17) jest umieszczona na drążku przesuwanym (19), zaś zawierająca prowadnicę (7) rurka (25) ma wycięcie (22).
13. Okno dachowe według zastrz. 12, znamienne tym, że drążek przesuwny (19), na którym umieszczona jest zapadka (17) jest sprężysty i zamocowany przesuwnie w zamocowaniu (20), a wycięcie (22) w rurce (25) ma sfazowanie (24), zaś zapadka (17) ma skos (23) współpracujący ze stażowaniem (24).
14. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że uchwyt (9) jest umieszczony na dolnej poprzeczce skrzydła okiennego (4) i jest połączony mechanicznie, poprzez zwrotniki narożnikowe (59) i drążki przesuwne (19), z zaczepami (30) i z co najmniej jednym ustalaczem (1).
15. Okno dachowe według zastrz. 1 albo 4, znamienne tym, że na końcu drążka przesuwnego (19) znajduje się rygiel (55), a na skrzydle okiennym (4) znajduje się część zamykająca (56) z otworem odpowiadającym ryglowi (55).
16. Okno dachowe według zastrz. 1 albo 4, znamienne tym, że na segmentach bocznych (15) skrzydła okiennego (4) umieszczone są czopy osiowe (34), zaś na ościeżnicy znajdują się rowki (35) do prowadzenia czopów osiowych (34).

177 697
17. Okno dachowe według zastrz. 1 albo 4, znamienne tym, że dwa ramiona sprężyste (2) są ułożyskowane obrotowo na ramionach (31), przy czym okno zawiera sprzęgło (36) stanowiące połączenie między uchwytem (9) i ustalaczem (1).
18. Okno dachowe według zastrz. 17, znamienne tym, że co najmniej jeden ustalacz (1) jest połączony czynnie przez element przenoszący (37) z drążkiem przesuwnym (19), przy czym sprzęgło (36) tworzą kielichowy karb (37) elementu przenoszącego (37) i czop połączony z drążkiem przesuwnym (19).
19. Okno dachowe według zastrz. 1 albo 18, znamienne tym, że czop tworzący wraz z kielichowym karbem (38) sprzęgło (36) stanowi czop osiowy (34) na segmencie bocznym (15) skrzydła okiennego (4).
20. Okno dachowe według zastrz. 1, znamienne tym, że zawiera blokadę (43) położeń uchwytu (9).