PL175773B1

PL175773B1 - Zamek bębenkowy i klucz do zamka bębenkowego

Info

Publication number: PL175773B1
Application number: PL94304239A
Authority: PL
Inventors: Sornes Tor
Original assignee: Trioving As
Priority date: 1993-07-13
Filing date: 1994-07-12
Publication date: 1999-02-26
Also published as: DE69401039T2; NO942607D0; DE69401039D1; NO179084B; NO942607L; HU217196B; HU9402080D0; DK0634542T3; EP0634542A1; EP0634542B1; PL304239A1; US5502991A; NO932544D0; NO179084C; HUT70666A

Abstract

1. Zamek bebenkowy zawierajacy cylin dryczny korpus, w którym jest umieszczony ob- rotowo cylindryczny blok, wyposazony w otwory na kolki bebnowe i majacy szczeline na klucz, nalezaca do zamka, która to szczelina na klucz ma przynajmniej jedna czesc majaca zarys przekroju przystosowany do zarysu klucza, przy czym ten zarys przekroju szczeliny jest przynaj- mniej czesciowo utworzony przez dwa drobne elementy profilowe, utworzone przez obrotowe korpusy umieszczone osiowo nieruchomo w otworach w cylindrycznym bloku po kazdej stro- nie srodkowej plaszczyzny szczeliny na klucz, znamienny tym, ze elementy profilowe (6, 7) maja zmienna srednice wzdluz glównej czesci ich dlugosci i sa umieszczone zasadniczo równolegle i w poblizu srodkowej plaszczyzny (10) szczeliny (2) na klucz (18). Fig.2. PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zamek bębenkowy i klucz do zamka bębenkowego.

Ze stanu techniki jest znany zamek bębenkowy, zawierający cylindryczny korpus, w którym jest umieszczony obrotowo cylindryczny blok, wyposażony w otwory na kołki bębna i zawierający szczelinę przeznaczoną na klucz tego zamka, przy czym ta szczelina na klucz ma przynajmniej jedną cześć mającąprofil przekroju przystosowany do profilu klucza, zaś ten profil przekroju przynajmniej częściowo jest utworzony z dwóch osobnych elementów profilowych, utworzonych przez obrotowe korpusy umieszczone nieruchomo osiowo w otworach w bloku cylindra po każdej stronie płaszczyzny środkowej szczeliny na klucz.

175 773

Znane jest wykonywanie cylindrycznego bloku dla rozmaitych profilów klucza jako elementu lub głównej części układu zamka. Z innych powodów, np. ze względów bezpieczeństwa, pożądane jest wykonywanie wielu odmiennych profilów. Im większa liczba odmiennych profilów, tym większa ilość możliwych kombinacji klucza.

Powszechnie stosowanym sposobem wytwarzania profilu otworu na klucz jest przepychanie kanału uzębionym stalowym przepychaczem na specjalnej przeciągarce. Przepychacz ma często długość około jednego metra i podczas przepychania przez blok cylindryczny zęby przepychacza wycinają wióry z cylindrycznego bloku. Sposób ten ma wiele wad, jednakże mimo tego jest dotychczas powszechnie stosowany.

Wady tego sposobu polegają na tym, że przeciągarka i popychacz stanowią wyposażenie stosunkowo kosztowne. Ponadto długie popychacze są również kłopotliwe do wymiany i z tego względu jest ograniczona praktyczna ilość możliwych do zastosowania odmiennych profilów przepychaczy.

Inna niedogodność polega na tym, że szczelina na klucz musi mieć we wszystkich miejscach minimalny przekrój, określony przez wytrzymałość zębów przepychacza. Profil szczeliny na klucz jest również z innych względów ukształtowany odpowiednio do zarysów przepychacza. Przykładowo, kąt pochylenia rowków profilu musi być taki, aby unikać gwałtownych zmian przekroju. Jeżeli profil wykazuje gwałtowne zmiany przekroju, wówczas zęby przepychacza łatwo pękają. Inaczej mówiąc, kształt jest uzależniony od narzędzia i sposobu, a nie od pożądanego działania.

Proponowano rozmaite rozwiązania mające na celu uniknięcie powyższych niedogodności, na przykład przez umieszczenie wymiennych elementów wyznaczających profil z przodu bloku cylindra. Jednakże żadne z tych rozwiązań nie znalazło szerszego zastosowania przemysłowego.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych nr 4231242 jest znany zamek bębenkowy typu wprowadzającego, w którym profil klucza dopasowanego do szczeliny na klucz jest określony przez dwa kołki zainstalowane poprzez dopasowanie wtłaczane w otworach, usytuowanych poprzecznie do szczeliny na klucz, przy czym te kołki zachodzą z każdej strony na pewną odległość w szczelinę na klucz. Zainstalowanie takich kołków jest kłopotliwe, np. wymaga specjalnych pomiarów dla dokładnego określania głębokości, najaką mają zachodzić kołki w szczelinę, a ponadto części kołków pozostające na zewnątrz po zainstalowaniu wymagają zeszlifowania. Kołki te nie mogą być później usunięte, jeżeli ktoś życzyłby sobie zmienić profil klucza i zamiast tego konieczne jest wówczas zainstalowanie następnego kołka w otworze rezerwowym. Tak więc możliwości późniejszej zmiany na inne profile klucza są dość ograniczone i to samo dotyczy całkowitej ilości możliwych kombinacji profilu klucza. Dodatkową wadę stanowi dość łatwy dostęp do szczeliny na klucz za pomocą powszechnie stosowanych wytrychów.

Ze szwedzkiego opisu patentowego nr 469565 jest znany zamek bębenkowy, w którym kołki bębenkowe, na które oddziaływuje klucz, leżą z boku środkowej płaszczyzny szczeliny klucza i są wyposażone w okrągły kołnierz, współpracujący ze szczeliną w ścianie bocznej klucza, która to szczelina podnosi kołki bębenkowe w stopniu uzależnionym od kombinacji zamka. Kołki bębenkowe nie mogą być wykorzystane do zmiany profilu klucza i ograniczają przekrój szczeliny klucza w tak niewielkim stopniu, że istnieje stosunkowo łatwy dostęp do zamka za pomocą wytrychów.

Celem wynalazku jest opracowanie zamka bębenkowego typu wprowadzającego, który może być wytwarzany w sposób ekonomiczny i efektywny, i który ułatwia zmianę profilu klucza przy jednoczesnym bardzo utrudnionym dostępie za pomocą wytrychó w.

Zamek bębenkowy zawierający cylindryczny korpus, w którym jest umieszczony obrotowo cylindryczny blok, wyposażony w otwory na kołki bębnowe i mający szczelinę na klucz, należącądo zamka, która to szczelina na klucz ma przynajmniej jedną część mającązarys przekroju przystosowany do zarysu klucza, przy czym ten zarys przekroju szczeliny jest przynajmniej częściowo utworzony przez dwa drobne elementy profilowe, utworzone przez obrotowe korpusy umieszczone osiowo nieruchomo w otworach w cylindrycznym bloku po każdej stronie środko4

175 773 wej płaszczyzny szczeliny na klucz według wynalazku charakteryzuje się tym, że elementy profilowe mają zmienną średnicę wzdłuż głównej części ich długości i są umieszczone zasadniczo równolegle i w pobliżu środkowej płaszczyzny szczeliny na klucz.

Elementy profilowe są odsunięte względem siebie w kierunku podłużnym cylindrycznego bloku. Elementy profilowe są korzystnie umieszczone w odstępie od otworu szczeliny na klucz. Wewnętrznie względem elementów profilowych znajduje się druga para elementów profilowych. Elementy profilowe mają zaokrąglone powierzchnie końcowe, które mająpromień krzywizny mniejszy niż promień cylindrycznego bloku i które zasadniczo przylegające do wewnętrznego obrzeża korpusu cylindra. Elementy profilowe mają większą średnicę niż kołki bębnowe cylindrycznego bloku. Największa średnica elementów profilowych stanowi w przybliżeniu dwukrotność grubości odpowiadającego klucza.

Klucz stosowany w zamku bębenkowym zawierający część roboczą wprowadzoną do szczeliny na klucz w zamku, wyznaczonej pomiędzy dwoma osobnymi elementami profilowymi cylindrycznego bloku zamka, utworzonymi przez obrotowe korpusy umieszczone osiowo nieruchomo w otworach w tym cylindrycznym bloku po każdej stronie środkowej płaszczyzny szczeliny na klucz według wynalazku charakteryzuje się tym, że część robocza klucza ma wąską część żebrową, która wzajemnie łączy część środkową i dolny kołnierz części roboczej, przy czym ta część żebrowa ma wysokość, wynoszącą pomiędzy 1/3 i 1/4 całkowitej wysokości części roboczej i ma grubość wynoszącą pomiędzy 1/6 i 1/10, korzystnie około 1/8, największej grubości części środkowej i dolnego kołnierza. Część żebrowa jest przecięta środkową płaszczyzną części roboczej w przynajmniej jednym, a korzystnie w wielu miejscach.

Zastosowanie elementów profilowych o średnicy zmieniającej się wzdłuż głównej części ich długości i usytuowany zasadniczo równolegle i w pobliżu płaszczyzny szczeliny na klucz zapewnia łatwość wykonywania zamków bębenkowych w dużej ilości kombinacji z dość gwałtownymi zmianami przekrojów, przez co uzyskuje się bardzo duża_t ilość możliwych kombinacji klucza, zaś otwór na klucz pomiędzy elementami profilowymi w jednej lub więcej części może być tak wąski i nieregularny, że umożliwia wprowadzenie wytrycha. Ponadto, profil klucza zamka można bardzo łatwo zmienić przez wymianę elementów profilowych lub poprzez ich przestawienie. Stosowane w tego rodzaju zamka klucze sąbardzo trudne do skopiowania przez osoby niepowołane, co stanowi istotną zaletę w stosunku do kluczy stosowanych dotychczas.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia cylindryczny blok zamka bębenkowego według wynalazku w widoku z góry, bez kołków bębenkowych i elementów profilowych, fig. 2 - przekrój wzdłuż linii II-ΙΙ z fig. 1, z umieszczonymi elementami profilowymi i kluczem wprowadzonym do bloku, fig. 3 - alternatywne rozwiązanie cylindrycznego bloku, fig. 4 - rozmaite profile klucza, a fig. 8 - profil klucza z fig. 7 z dwoma elementami profilowymi tworzącymi odpowiadającą szczelinę.

Cylindryczny blok pokazany na fig. 1 posiada podłużną szczelinę 2 na klucz o przekroju zasadniczo prostokątnym. Ten ma otwory 3 na znane kołki bębnowe i otwory 4 i 5 na elementy wyznaczające profil szczeliny 2 na klucz. Na fig. 2 pokazano kształt profilowych elementów 6,7. Mają one postać obrotowych korpusów o zmiennej średnicy. Są one wykonane korzystnie przez łączenie pręta ze stali utwardzalnej. Można również stosować inne metody wytwarzania, na przykład spiekanie metalu twardego.

Otwory 4,5 na profilowe elementy 6,7 mają osie 8,9 równolegle do środkowej płaszczyzny 10 szczeliny 2 na klucz i są zasadniczo równoległe od tej płaszczyzny środkowej. Jak można jednakże zauważyć z fig. 1, otwory 4,5 sąrozstawione względem siebie w kierunku podłużnym cylindrycznego bloku. Dopomaga to między innymi w utrzymywaniu wytrzymałości bloku w tym obszarze i ułatwia umieszczenie otworów w sąsiedztwie środkowej płaszczyzny szczeliny 2 na klucz bez bezpośredniego stykania się otworów ze sobą.

Z jednej strony elementy profilowe 6,7 mająprostą, cylindryczną część 11,12, odpowiednio którajest wpasowana z niewielkim luzem w odpowiedni otwór 4,5. Ta cylindryczna część zapewnia wystarczające boczne podparcie dla elementu profilowego, jednakże ze względu na wytrzymałość mechaniczną, elementy profilowe powinny korzystnie posiadać przynajmniej

175 773 jedną dalszą część o pełnej średnicy bliżej drugiego końca, na przykład jak części 13 i 14pokazane na fig. 2.

Otwory 4, 5 na elementy profilowe 6, 7 są przelotowe, a elementy profilowe 6, 7 mają zaokrąglone końcowe powierzchnie 15,16, których promień krzywizny jest mniejszy niż promień cylindrycznego bloku 1. Z tego względu końcowe powierzchnie 15,16 zasadniczo kontaktują się i przylegają do wewnętrznego obrzeża (nie pokazanego) cylindrycznego korpusu tak, że nie jest potrzebne dodatkowe osiowe ograniczenie elementów profilowych 6, 7. Przelotowe otwory ułatwiają wymianę elementów profilowych po wstępnym częściowym wyciągnięciu cylindrycznego bloku z korpusu.

Na dolnych zakończeniach elementy profilowe majączęść 17 o zmniejszone średnicy, która wraz z zaokrągloną końcową powierzchnią 16 przyjmuje część o pełnej szerokości przy dolnej części klucza 18. Jest to istotne ze względu na wytrzymałość klucza, gdy pozostała część profilu jest wąska, jak w przykładzie pokazanym na fig. 2.

Średnica otworów 4, 5 na elementy profilowe 6, 7 jest większa niż średnica otworów 3 na kołki bębnowe. Średnica tych otworów 4,5 może stanowić w przybliżeniu dwukrotność grubości klucza 18. Elementy profilowe 6, 7, mogą zatem być ukształtowane tak, aby można było wykorzystywać pełną grubość klucza 18 bez zbytniego osłabiania jego najwęższych części.

Jak można zauważyć na fig. 1, elementy profilowe 6,7 mogą być wytwarzane z rozmaitymi zarysami tak, że można stosować dużą rozmaitość kluczy. Jeżeli jest do dyspozycji dziesięć odmiennych zarysów dla każdego z dwóch elementów profilowych 6, 7, wówczas można uzyskać 10x10=100 profilów klucza.

Na figurze 3 jest pokazane alternatywne rozwiązanie cylindrycznego bloku 1. W tym przypadku otwory 4, 5 na elementy profilowe 6, 7 są umieszczone w sąsiedztwie wzdłuż środkowej płaszczyzny 10 szczeliny 2 na klucz, a dwa następne otwory na drugą parę elementów profilowych znajdują się wewnętrznie względem pierwszych otworów, a pomiędzy nimi znajduje się otwór 3 na kołek bębnowy. Poprzez tego rodzaju konstrukcję bardzo skutecznie zapobiega się dostępowi wytrycha do skrajnie wewnętrznych kołków bębnowych. Dwie pary elementów profilowych mogą być identyczne lub odmienne i łącznie wyznaczają profil klucza. W tym ostatnim przypadku profil klucza może mieć nadaną postać bardzo skomplikowaną, bez konieczności utrudnionego wytwarzania elementów profilowych o skomplikowanych kształtach.

Na figurach 4-7 pokazano cztery odmienne rozwiązania profilu części roboczej 19 klucza 18 według wynalazku. Część robocza 19 klucza 18 zawiera dolny kołnierz 20 i środkowy kołnierz 21, wzajemnie połączone wąską częścią żebrową22. Część żebrowa 22 ma wysokość h, która korzystnie wynosi pomiędzy 1/3 i H4 całkowitej wysokości H części roboczej 19 klucza. Wąska część żebrowa 22 ma grubość t, wynoszącą korzystnie pomiędzy 1/6 i 1/19 największej grubości T kołnierzy 20,21, korzystnie około 1/8 tej grubości. Wąska część żebrowa 22 jest przecięta środkową płaszczyzną 23 części roboczej 19 klucza jednokrotnie w rozwiązaniu z fig. 6, dwukrotnie na fig. 4 i 5 i czterokrotnie na fig. 7. Dodatkowo do bardzo wąskiej części szczeliny na klucz w cylindrycznym bloku 1 odpowiadającej części żebrowej klucza, także nieregularny kształt tej części szczeliny praktycznie uniemożliwia wprowadzenie wytrycha do cylindrycznego bloku 1. Pod tym względem szczególnie korzystny jest kształt zygzakowaty pokazany na fig. 7. Nawet jeżeli wąska część żebrowa 22 jest bardzo cienka i ma znaczną wysokość, to jednak klucz 18 jest wystarczająco wytrzymały, ponieważ część żebrowa 22 wraz z dwoma kołnierzami 20, 21 tworzy zarys podobny do belki w kształcie I.

Na figurze 8 pokazano kształt dwóch elementów profilowych 6,7, tworzących szczelinę na klucz o profilu pokazanym na fig. 7.

Wynalazek nie jest ograniczony do przedstawionych rozwiązań przykładowych, ale może być w rozmaity sposób modyfikowany w obrębie zakresu załączonych zastrzeżeń.

175 773

Fig.3.

	_K10
r 1 U_L	i ¹ 1 i i 1
	f—	Ul

<nwfi ώ

Ξ3Ε

J LJJ

175 773

Fig.2.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Zamek bębenkowy zawierający cylindryczny korpus, w którym jest umieszczony obrotowo cylindryczny blok, wyposażony w otwory na kołki bębnowe i mający szczelinę na klucz, należącą do zamka, która to szczelina na klucz ma przynajmniej jedną część mającą zarys przekroju przystosowany do zarysu klucza, przy czym ten zarys przekroju szczeliny jest przynajmniej częściowo utworzony przez dwa drobne elementy profilowe, utworzone przez obrotowe korpusy umieszczone osiowo nieruchomo w otworach w cylindrycznym bloku po każdej stronie środkowej płaszczyzny szczeliny na klucz, znamienny tym, że elementy profilowe (6, 7) mają zmienną średnicę wzdłuż głównej części ich długości i sąumieszczone zasadniczo równolegle i w pobliżu środkowej płaszczyzny (10) szczeliny (2) na klucz (18).
2. Zamek bębenkowy według zastrz. 1, znamienny tym, że elementy profilowe (6, 7) są odsunięte względem siebie w kierunku podłużnym cylindrycznego bloku (1).
3. Zamek bębenkowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że elementy profilowe (6, 7) sąumieszczone w odstępie od otworu szczeliny (2) na klucz.
4. Zamek bębenkowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że wewnętrznie względem elementów profilowych (6, 7) znajduje się druga para elementów profilowych.
5. Zamek bębenkowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że elementy profilowe (6, 7) mają zaokrąglone powierzchnie końcowe (15,16), które mają promień krzywizny mniejszy niż promień cylindrycznego bloku (1) i które zasadniczo przylegajądo wewnętrznego obrzeża korpusa cylindra.
6. Zamek bębenkowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że elementy profilowe (6, 7) mają większą średnicę niż otwory (3) na kołki bębnowe cylindrycznego bloku (1).
7. Zamek bębenkowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że największa średnica elementów profilowych (6,7) stanowi w przybliżeniu dwukrotność grubości odpowiadającego klucza (18).
8. Klucz do zamka bębenkowego zawierający część roboczą wprowadzoną do szczeliny na klucz w zamku, wyznaczonej pomiędzy dwoma osobnymi elementami profilowymi cylindrycznego bloku zamka, utworzonymi przez obrotowe korpusy umieszczone osiowo nieruchomo w otworach w tym cylindrycznym bloku po każdej stronie środkowej płaszczyzny szczeliny na klucz, znamienny tym, że część robocza (19) klucza (18) ma wąską część żebrową (22), która wzajemnie łączy środkowy kołnierz (21) i dolny kołnierz (20) części roboczej (19), przy czym ta część żebrowa (22) ma wysokość (h), wynoszącą pomiędzy 1/3 i 1/4 całkowitej wysokości (H) części roboczej (19) i ma grubość (t) wynoszącą pomiędzy 1/6 i 1/10, korzystnie około 1/8, największej grubości (T) tych kołnierzy (20, 21).
9. Klucz według zastrz. 8, znamienny tym, że część żebrowa (22) jest przecięta środkową płaszczyzną(23) części roboczej (19) w przynajmniej jednym, a korzystnie w wielu miejscach.