PL175103B1 - Klucz płaski i/lub bębenek zamykający - Google Patents

Abstract

1. Klucz plaski i/lub bebenek zamykajacy z wkladka bebenkowa obracalna w obudowie, która posiada kanal kluczowy i z elementem ulozyskowa- nym obracalnie we wkladce bebenkowej, zwlaszcza kolem zebatym lub kolowrotkiem, który w celu przeniesienia ruchu obrotowego przy wsuwaniu lub wyciaganiu klucza do lub z kanalu kluczowego, zazebia sie z kluczem plaskim, zwlaszcza o uzebie- nie, wzglednie szereg otworów, znamienny tym, ze obracalnie ulozyskowany element jest polaczony na stale z osia obrotu (10) i co najmniej jednym kon- cem jest wsuwalny przez wkladke bebenkowa (2) do wybrania (12, 13) obudowy (1) i, ze klucz plaski (5) posiada uzebienie, wzglednie szereg otworów wzdluz sciezki (8, 8', 8'', 8"') z otworami, umiesz- czone ukosnie do osi wzdluznej klucza (5) lub jako szereg otworów, wzglednie wewnatrz niego co naj- mniej dwa otwory na róznej wysokosci w odniesie- niu do osi wzdluznej klucza lub co najmniej jeden otwór o wznoszacej sie powierzchni sterujacej, wzglednie krawedzi sterujacej, w celu dodatkowego przeniesienia osiowego ruchu, zwlaszcza ruchu pod- noszenia na obracalnie ulozyskowany element i jego os obrotu (10). Fig. 2 PL PL PL

Description

Wynalazek dotyczy klucza płaskiego i/lub bębenka zamykającego z wkładką bębenkową, obracalną w obudowie, która posiada kanał kluczowy i z elementem ułożyskowanym obracalnie we wkładce bębenkowej, zwłaszcza kołem zębatym lub kołowrotkiem, wystającym do kanału kluczowego, który w celu przeniesienia ruchu obrotowego przy wsuwaniu, względnie wyciąganiu klucza do lub z kanału kluczowego zazębia się z kluczem płaskim, zwłaszcza z uzębieniem, względnie szeregiem otworów.

W wykonaniu znanym z opisu patentowego AT nr 380 513 kołowrotek zazębia się z szeregiem otworów klucza, w rodzaju kinematycznego połączenia zębatka-zębnik. Odstęp otworów musi być dostosowany do geometrii kołowrotka, a oba te elementy muszą leżeć na jednakowej wysokości, przez co klucz w całości może być wsuwany w kanał kluczowy. Jeżeli w celu manipulacji w miejsce klucza jest wsuwana płytka, wtedy kanał kluczowy jest blokowany przez ramię kołowrotka, obracane w kanale kluczowym i uderzające o płytkę. Prowadzi to do dalszego utrudnienia odczytu zamka.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie klucza i/lub bębenka zamykającego z elementem obracanym w kanale kluczowym i współpracującym z kluczem, przeznaczonym do wzajemnego współdziałania z kluczem, przyporządkowanego funkcji blokowania pomiędzy wkładką bębenkową a obudową bębenka. Zadanie to zostało osiągnięte dzięki temu, że obracalnie ułożyskowany element jest połączony na stałe z osią obrotu i co najmniej jednym końcem jest wsuwany przez wkładkę bębenkową do wybrania obudowy i, że klucz płaski posiada uzębienie, względnie szereg otworów wzdłuż ścieżki z otworami, umieszczone ukośnie do osi wzdłużnej klucza, lub jako szereg otworów, względnie wewnątrz niego co najmniej dwa otwory na różnej wysokości, w odniesieniu do osi wzdłużnej klucza lub co najmniej jeden otwór o wznoszącej się powierzchni sterującej, względnie krawędzi sterującej, w celu dodatkowego przeniesienia osiowego ruchu, zwłaszcza ruchu podnoszenia na obracalnie ułożyskowany element i jego oś obrotu. Obracalnie ułożyskowany element, przez połączenie kształtowe odtaczany na powierzchni lub przez zazębianie względnie przechwytywanie w względnie przez klucz nie tylko jest przekręcany, ale także zmieniany w swoim położeniu wysokości. Oś obrotu, połączona na stałe z obracalnie ułożyskowanym elementem, obraca się podczas wsuwania klucza do kanału kluczowego wokół jego osi i wędruje jednocześnie do góry, względnie do dołu. Ona zagłębia się w jego położeniu wyjściowym w wybraniu obudowy i tam blokuje obrót wkładki bębenkowej. Wznosząca się ścieżka-ścieżka z otworami na kluczu podnosi z wybrania oś obrotu, działającą jako kołek wkładki tak, że jest zwalniany obrót wkładki w obudowie. To podniesienie lub obniżenie wbrew sile sprężyny odbywa się ciągle przez szereg otworów umieszczonych wznosząco lub opadająco. W wielu przypadkach wystarcza jednak, gdy szereg otworów przebiega np. poziomo, a jedynie końcowy otwór przy wsuwaniu, podnosi obracalnie ułożyskowany element, zwłaszcza kołowrotek cztero-pięcio- lub sześcioramienny.

Jest celowe, gdy oś obrotu leży w otworze, który postępuje za spodem przekroju poprzecznego koła wkładki bębenkowej, że długość osi obrotu odpowiada długości spodu i, że oś obrotu jest przesuwalna przez obracalny element, pozostający w zazębieniu z kluczem, z położenia blokowania, przewyższającego wkładkę bębenkową, do położenia w którym oś obrotu w całości leży wewnątrz wydrążonej powierzchni wkładki bębenkowej. Jeżeli obrotowy element, a więc np. kołowrotek jest przez ścieżkę z otworami klucza, jest podniesiony za wysoko, wtedy oś obrotu zagłębia się w dalsze wybranie na przeciwległym końcu.

Jest zatem celowe, gdy otwór we wkładce bębenkowej, na obu końcach jest przedłużony w kierunku do obudowy. Uwolnienie obrotu wkładki następuje tylko w pojedynczym położeniu wysokości obracalnego elementu. To działanie może być także osiągnięte przez obciążony sprężyną kołek obudowy posuwający się za podnoszącą się osią obrotu. Obracalnie ułożyskowany element w kierunku do położenia blokowania jest obciążony sprężyną. Sile sprężyny przeciwdziała ukośny przebieg ścieżki z otworami. Przy wsuwaniu klucza do kanału kluczowego następuje osiowa zmiana położenia obracalnego elementu wbrew sile sprężyny. Przy ustalonym położeniu zabudowy można zrezygnować ze sprężyny, ponieważ siła ciężkości określa położenie blokowania, względnie położenie wyjściowe.

175 103

Aby osiągnąć podnoszenie obracalne ułożyskowanego elementu, szczególna postać wykonania jest tak scharakteryzowana, że szereg otworów, względnie ścieżka z otworami, patrząc w przekroju poprzecznym klucza, zawiera otwory leżące ukośnie, które przy przechwyceniu obracalnie ułożyskowanego elementu podnoszą względnie opuszczają z jego położenia podstawowego. W czasie obracania elementu w kluczu element ślizga się po powierzchni wewnętrznej otworów leżących ukośnie, patrząc w przekroju poprzecznym klucza. Obracalny element zmienia swoje osiowe położenie wysokości, przykładowo obracalny element, ukształtowany jako kołowrotek cztero-, pięcio- lub sześcioramiennie, przy wsuwaniu klucza do kanału kluczowego przez wślizgiwanie się na powierzchnie ukośne podczas zazębiania, względnie zagłębiania elementu w wybraniach klucza, wędruje do góry, aż osiągnie położenie końcowe.

Wzrastająco lub opadająco umieszczony szereg otworów może być także przewidziany w kluczu. Jest celowe, gdy co najmniej jeden otwór posiada w przekroju wzdłużnym w przybliżeniu kształt prostokątnego trójkąta, którego prz.eciwprostokątna traci na wysokości w kierunku do ostrza klucza, a jego przyprostokątne przebiegają równolegle do kierunku usuwania klucza, względnie przebiegają pomiędzy przeciwprostokątną a grzbietem klucza, przy czym ramię przy wychodzeniu z otworu i przy położeniu ukośnym ślizga się wysoko wzdłuż przeciwprostokątnej i podnosi kołowrót. Przy wsuwaniu klucza ramię kołowrotka, znajdujące się na razie w zazębieniu z otworem w kluczu, dociera stopniowo poza przypór, przy tym ramię, wychodząc z położenia prostopadłego do klucza, ustawia się zawsze ukośnie, aż ono wynurzy się z otworu. Podczas położenia ukośnego tylna krawędź ramienia ślizga się do góry wzdłuż prz.eciwprostokątnej w przybliżeniu trójkątnego otworu - ramię i tym samym kołowrotek lub tp. z powodu kinematyki jest podnoszony. Następnie ramię wchodzi już w otworze zanim poprzednie ramię wyszło z zazębienia. Dotyczy to wszystkich postaci wykonania. Istotnym jest przy ukształtowaniu otworu jest podnoszący się spód (przeciwprostokątna) oraz w celu podparcia ramienia pionowa krawędź (przyprostokątna). Zamknięcie otworu od góry w kierunku do grzbietu klucza, jest dowolne.

Dalej jest celowe, gdy obracalnie ułożyskowany element jest ukształtowany jako kołowrotek, z ramionami zagiętymi w kierunku obrotu.

W innej postaci wykonania obracalnie ułożyskowany element posiada promieniowo wy;^1;ające ewentualnie zagięte ramiona lub zęby, które w obszarze przyłożenia do klucza względnie w obszarze ich zazębienia z kluczem mają zukosowanie. Zwłaszczajest korzystne, gdy zukosowania są częścią powierzchni stożka lub piramidy, przy czym oś stożka lub piramidy leży na jednej linii z osią obrotu obracalnie ułożyskowanego elementu.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój poprzeczny przez bębenek zamykający z obracalnie ułożyskowanym elementem według wynalazku, w zablokowanym położeniu wyjściowym, fig. 2 - bębenek z fig. 1 przy wsuniętym kluczu w położeniu wolnym, fig. 3 - przekrój wzdłużny według linii III-III na fig. 1, z kluczem podczas wsuwania do kanału kluczowego, fig. 4 - klucz płaski w widoku z boku z trzema alternatywnymi postaciami wykonania otworów, względnie układami otworów, fig. 5 - przekrój poprzeczny według linii V-V na fig. 4, fig. 6 - bok płaski brody klucza ze ścieżkami z otworami, które są odpowiednie do możliwych odmian i dlatego wywołują różny skok, fig. 7 - szczegół współdziałania obracalnie ułożyskowanego elementu z kluczem, w przekroju poprzecznym, fig. 8 - widok od góry na fig. 7, przy czym ramię jest przedstawione jako zagięte, fig. 9a - specjalny kształt otworu, a fig. 9b - podniesione ramię w otworze według fig. 9a, w przekroju poprzecznym.

W obudowie 1 bębenka jest ułożyskowana obracalnie wkładka bębenkowa 2 z kanałem kluczowym 3. Linią punktowo-kreskową 4 są zaznaczone zwykłe kołki wkładki i obudowy, które współpracują z uzębieniem klucza płaskiego 5. W wybraniu 6 we wkładce bębenkowej 2 jest przewidziany, bocznie obok kanału kluczowego 3, obracalnie ułożyskowany element przedstawiony tutaj jako kołowrotek 7, który wchodzi w kanał kluczowy 3. Kołowrotek 7 za pomocą czterech lub więcej ramion współpracuje ze ścieżką 8 z otworami (fig. 4) w kluczu płaskim 5. Przy wsuwaniu klucza płaskiego 5 ramiona kołowrotka 7

175 103 wchodzą kolejno w otwory 9 (wybrania) tak, że kołowrotek 7 obraca się jak zębnik wzdłuż zębatki.

Jak' pokazuje fig. 1 i 2 kołowrotek 7 jest umieszczony na stałe na osi obrotu 10, która jest ułożyskowana obracalnie i osiowo przesuwalnie w otworze 11 we wkładce bębenkowej 2.

W celu polepszenia przejrzystości oś obrotu 10 i kołowrotek 7 na fig. 1 i 2 są zaznaczone jedynie 'przez proste linie. Wybranie 6 pozwala na przesuwanie w wysokości kołowrotka 7. Oś obrotu 10 działa jako kołek blokujący i w położeniu wyjściowym (fig. 1) wychodząc z wkładki bębenkowej 2 pod działaniem siły ciężkości lub sprężyny (nie przedstawionej) wchodzi w rowek lub otwór 12 obudowy 1.

Ścieżka 8 z otworami, przebiegająca ukośnie do osi wzdłużnej klucza (np. wznosząco) z powodu ukośnie wykonanych w przekroju poprzecznym (fig. 5, fig. 2) otworów 9, wywołuje podnoszenie z jednoczesnym obracaniem kołowrotka 7. Skok H odpowiada odstępowi w wysokości pierwszego otworu 9 od ostatniego otworu 9 w kluczu 5 (fig. 4). Skok może być zmieniany przez zmianę nachylenia ścieżki 8, 8', 8 z otworami. Ścieżka 8' może być skierowana do dołu, gdy kołowrotek 7 w pierwszym wybraniu 6, w najwyższym położeniu jest utrzymywany przez siłę sprężyny i przy wsuwaniu klucza kołowrotek postępuje ze ścieżką 8', przebiegając do dołu przy ściskaniu wspomnianej sprężyny. Otwór 13 spełnia wtedy odpowiednio do otworu 12, funkcję blokowania dla osi obrotu 10.

Na figurze 2 otwór 11 wkładki bębenkowej 2 przebiega w przekroju poprzecznym wzdłuż spodu. Długość osi obrotu 10 odpowiada długości spodu. Dzięki temu osiąga się tylko jedno położenie wolne, jak przedstawia fig. 2, w którym oś obrotu 10 swoimi obydwoma końcami nie przekracza płaszcza wkładki bębenkowej 2. Jeżeli skok H przenoszony przez klucz 5 nie zgadza się, wtedy oś obrotu 10 nie wychodzi z otworu 12 lub jest zagłębiona w otworze 13.

To działanie może być także osiągnięte przez sprężynujący kołek obudowy, umieszczony na przedłużeniu otworu 12, który od strony czoła przylega do osi obrotu 10. Uwolnienie następuje tylko wtedy, gdy powierzchnia styku pomiędzy kołkiem obudowy a osią obrotu 10 leży dokładnie na powierzchni płaszcza wkładki bębenkowej 2. Sprężyna takiego kołka obudowy powoduje jako położenie wyjściowe wstawienie kołowrotka 7 całkowicie u góry, w wybraniu 6 tak, że do dociskania od dołu osi obrotu 10 i kołka obudowy jest właściwa ścieżka 8'.

Jak przedstawia fig. 2 i 5, zmiana położenia w wysokości kołowrotka 7 jest osiągana przez leżące ukośnie otwory i wznoszące lub opadające ścieżki 8, 8', 8, 8' z otworami. Kołowrotek 7 może być od strony czołowej ukształtowany na ramieniach ze zukosowaniem 14, przy czym kołowrotek 7 zwiększa wysokość wzdłuż zukosowań 14, gdy jego ramiona kolejno wchodzą w otwory 9 ścieżki 8 (fig. 7 i 8).

W miejsce przelotowych otworów 9 mogą być przewidziane z boku na kluczu płaskim 5, wybrania lub zęby.

Na fig. 4 są przedstawione, alternatywnie do otworów 9 ścieżki 8, dalsze otwory 9', z których ostatni leży trochę wyżej od pozostałych. Dla działaniajuż wystarcza, gdy tylko jeden otwór ma odstęp wysokości H lub, gdy jego powierzchnia dna, od strony brody klucza, jest zukosowana tak, że kołowrotek 7 jest podnoszony.

Na fig. 4 są przedstawione jeszcze otwory 9, jako alternatywa do wspomnianych otworów 9, 9', które w przybliżeniu mają kształt trójkąta. Przeciwprostokątna 15 (fig. 9a) jest ukształtowana wzrastająco, w kierunku od brody 16 klucza do grzbietu 17 klucza, ukośnie do części chwytowej 18 klucza 5, podczas gdy jedna przyprostokątna 19 przebiega prostopadle, a druga przyprostokątna 20 jest skierowana w przybliżeniu poziomo.

Ramię 20, np. pięcioramiennego kołowrotka 7 ma w przekroju poprzecznym postać prostokąta. Ono leży przy wejściu w otwór trójkątny 9'' na podstawie otworu, jak przedstawiono na fig. 9a, a gdy klucz 5 jest dalej przesuwany to wtedy ramię 20 ustawia się ukośnie (patrz linia kreskowa na fig. 9b) i ślizga się wzdłuż wznoszącej się krawędzi, względnie powierzchni przeciwprostokątnej 15 do góry, ponieważ ramię stroną czołową opiera się na przyprostokątnej 19. Przy powiększającym się zukosowaniu, ramię 20, a przez to i kołowrotek 7 wędruje dalej do góry, aż ramię 20 wyjdzie z otworu. Następnie następne

175 103 ramię wchodzi ponownie w następny otwór. Wprowadzenie i wyprowadzenie odbywa się na zakładkę. Ramię 20, względnie wszystkie ramiona odnośnego kołowrotka 7 mogą być w położeniu obrotu, ukształtowane z zagięciem, jak to jest przedstawione na fig. 8, przykładowo dla jednego ramienia 20. Dzięki temu wejście odbywa się w przybliżeniu pod kątem prostym, a wyjście bardzo ukośne tak, że osiąga się szczególnie efektywne przesuwanie w wysokości we współdziałaniu z otworem 9'' lub odpowiednim szeregiem otworów. Dla działania według fig. 9a, 9b jest istotne zukosowanie (przeciwp rostokątna 15), oraz podparcie (przyprostokątna 19). Otwór 9 nie musi być trójkątny, lecz może posiadać przez zukosowanie np. otwór w postaci półkola.

Claims (9)

1. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający z wkładką bębenkową obracalną w obudowie, która posiada kanał kluczowy i z elementem ułożyskowanym obracalnie we wkładce bębenkowej, zwłaszcza kołem zębatym lub kołowrotkiem, który w celu przeniesienia ruchu obrotowego przy wsuwaniu lub wyciąganiu klucza do lub z kanału kluczowego, zazębia się z kluczem płaskim, zwłaszcza o uzębienie, względnie szereg otworów, znamienny tym, że obracalnie ułożyskowany element jest połączony na stałe z osią obrotu (10) i co najmniej jednym końcem jest wsuwalny przez wkładkę bębenkową (2) do wybrania (1.2, 13) obudowy (1) i, że klucz płaski (5) posiada uzębienie, względnie szereg otworów wzdłuż ścieżki (8, 8', 8, 8') z otworami, umieszczone ukośnie do osi wzdłużnej klucza (5) lub jako szereg otworów, względnie wewnątrz niego co najmniej dwa otwory na różnej wysokości w odniesieniu do osi wzdłużnej klucza lub co najmniej jeden otwór o wznoszącej się powierzchni sterującej, względnie krawędzi sterującej, w celu dodatkowego przeniesienia osiowego ruchu, zwłaszcza ruchu podnoszenia na obracalnie ułożyskowany element ijego oś obrotu (10).

2. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 1, znamienny tym, że oś obrotu (10) leży w otworze (11), który postępuje za spodem przekroju poprzecznego koła wkładki bębenkowej (2), że długość osi obrotu (10) odpowiada długości spodu i, że oś obrotu (10) jest przesuwalna przez obracalny element, pozostający w zazębieniu z kluczem (5), z położenia blokowania, przewyższającego wkładkę bębenkową (2), do położenia w którym oś obrotu (10) w całości leży wewnątrz wydrążonej powierzchni wkładki bębenkowej (2).

3. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 2, znamienny tym, że otwór (11) we wkładce bębenkowej (2) jest przedłużony na obu końcach w kierunku do obudowy (1).

4. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 1, znamienny tym, że obracalnie ułożyskowany element jest obciążony sprężyną w kierunku swojego położenia blokowania.

5. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 1, znamienny tym, że szereg otworów względnie ścieżek (8,8', 8, 8') z otworami, patrząc w przekroju poprzecznym klucza, zawiera leżące ukośnie otwory (9), które przy zazębieniu obracalnie ułożyskowanego elementu podnoszą, względnie obniżają jego z położenia podstawowego.

6. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 4, znamienny tym, że co najmniej jeden otwór (9) posiada w przekroju wzdłużnym w przybliżeniu kształt prostokątnego trójkąta, którego przeciwprostokątna (15) traci na wysokości w kierunku do ostrza klucza (5), a jego przyprostokątne (19,20) przebiegają równolegle do kierunku wsuwania klucza (5), względnie przebiegają pomiędzy przeciwprostokątną (15) a grzbietem (17) klucza, przy czym ramię (20) przy wychodzeniu z otworu (9) i przy położeniu ukośnym ślizga się wysoko wzdłuż przeciwprostokątnej (15) i podnosi kołowrót (7).

7. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 6, znamienny tym, że obracalnie ułożyskowany element jako kołowrotek (7) jest ukształtowany z ramieniem (20) zagiętym w kierunku obrotu.

8. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 4, znamienny tym, że obracalnie ułożyskowany element posiada promieniowo wystające ewentualnie zagięte ramiona lub zęby, które w obszarze zazębienia przyłożenia do klucza (5), względnie w obszarze ich zazębienia z kluczem (5) mają zukosowanie (14).

9. Klucz płaski i/lub bębenek zamykający według zastrz. 8, znamienny tym, że zukosowania (14) są częścią powierzchni stożka lub piramidy, przy czym oś stożka lub piramidy leży na jednej linii z osią obrotu (10) obracalnie ułożyskowanego elementu.