PL168586B1 - Środek owadobójczy - Google Patents

Abstract

Środek owadobójczy, zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancję biologicznie aktywną zawiera mieszaninę 50-75% wagowych 1,1,1- trójchloro-2-2-bis-(4-metoksyfenylo)etanu (metoksychloru) i 19-50% wagowych (2-izopropoksy-fenylo-N-metylokarbaminianu (propoksuru) ze związkiem o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, gdzie R’ oznacza resztę cykloalkilową zawierającą do 10 atomów węgla ewentualnie podstawioną grupami alkilowymi i alkenylowymi zawierającymi do 6 atomów węgla, ewentualnie podstawionymi atomami chlorowca, R” oznacza atom wodoru lub grupę cyjanową a R’” oznacza atom wodoru lub chlorowca, użytym w ilości od 0,001% do 25% wagowych w stosunku do całości mieszaniny.

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek o silnym działaniu owadobójczym. Znane Środki owadobójcze takie, jak metoksychlor (1,1,1 -trójchloro-2-2-bis(4-metoksyfenylo)etan) oraz propoksur (2-izopropoksy-fenylo-N-metylokarbaminian) stanowią komponenty wielu środków stosowanych w higienie sanitarnej. Znana jest z polskiego opisu patentowego nr 76 427 mieszanina metoksychloru i propoksuru wykorzystywana do zwalczania szkodników upraw rolniczych, warzywniczych i sadowniczych. Wadą tej mieszaniny jest stosowanie jej w dużych dawkach np. stonkę ziemniaczaną na plantacjach ziemniaka zaleca się zwalczać w dawce 3-4 l/ha, a w sadownictwie 3-6 l/ha. Jako insektycydy stosowane są również pyretroidy. Stwierdzono, że częste używanie preparatów z tej grupy powoduje szybkie uodparnianie się owadów. Zastosowanie jednego z fotostabilnych pyretroidów w mieszaninie ze związkiem z innej grupy chemicznej opóźnia rozwój odporności.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że dodanie jednego z fotostabilnych pyretroidów do mieszaniny metoksychloru z propoksurem wywołuje efekt synergistyczny. Umożliwia on znaczne zmniejszenie ilości wszystkich aktywnych komponentów środka owadobójczego przy zachowaniu bardzo wysokiej efektywności.

Przedmiotem wynalazku jest środek owadobójczy zawierający jako substancję aktywną mieszaninę 50-75% wagowych metoksychloru i 19-50% wagowych propoksuru z jednym z fotostabilnych pyretroidów o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, w którym R’ oznacza resztę cykloalkilową zawierającą do 10 atomów węgla ewentualnie podstawioną grupami alkilowymi i alkenylowymi zawierającymi do 6 atomów węgla, ewentualnie, podstawionymi atomami chlorowca R” oznacza atom wodoru lub grupę cyjanową, a R”’ oznacza atom wodoru lub chlorowca. Dodatek fotostabilnych pyretroidów w stosunku do całości mieszaniny wynosj od 0,001 do 25% wagowych.

Środek według wynalazku może być stosowany we wszystkich znanych formach użytkowych, w formie proszku zawiesinowego, proszku do opylania, granulatów, mikrogranulatów, aerozoli, roztworów emulgujących, roztworów do nisko i ultraniskoobjętościowych oprysków i innych znanych form użytkowych pestycydów. W skład środka według wynalazku obok substancji aktywnych wchodzą nośniki albo rozpuszczalniki oraz inne substancje pomocnicze takie jak: emulgatory, dyspergatory, zwilżacze, środki przyczepne, przeciwpieniące, inhibitory rozkładu substancji aktywnych oraz barwniki.

Jako rozpuszczalniki stosuje się ciecze organiczne, jak węglowodory aromatyczne, ketony alifatyczne, nośniki mineralne naturalne lub syntetyczne, jak:kaolin, talk, mączka fylitowa, kreda, krzemionki. Jako środki powierzchniowo czynne stosuje się sole kwasów ligninosulfonowych, alkilobenzenosulfonowych, miejscowe addukty tlenku etylenu alkilofenoli, alkoholi tłuszczowych naturalnych lub syntetycznych, olejów roślinnych lub kwasów tłuszczowych, kopolimery tlenków alkilanowych i estry sorbitu i kwasów tłuszczowych, a także amin alifatycznych, pochodne metylotauryny, sole kwasów naftalenosulfonowych i alkilobenzenosulfonowych.

168 586

Stosowanie środka według wynalazku do zwalczania much, komarów, karaczanów, pluskiew, mrówek faraona itp. pozwala na wielokrotne obniżenie dawek substancji aktywnych, co wydatnie zmniejsza zanieczyszczenie środowiska. Stosując środek według wynalazku uzyskuje się taki sam efekt, jak przy zastosowaniu znanej mieszaniny obniżając w porównaniu do znanej mieszaniny dawkę metoksychloru i propoksuru oraz dawkę syntetycznego pyretroidu w porównaniu do pojedynczego składnika.

Działanie owadobójcze środka według wynalazku ilustruje przykład I natomiast sposób wytwarzania środka przykłady II, III i IV, V.

Przykład I. Środek według wynalazku rozpuszczony w acetonie nanoszono metodą indywidualnego dawkowania (w ilości 1 μ) roztworu o odpowiednim stężeniu na 1 osobnika) na muchę domową (Musca domestica L.) oraz karaczana wschodniego (Blatta orientalis L.) stosując 8-10 stężeń dla danej mieszaniny lub preparatów jednoskładnikowych. Każde stężenie badano na 30-45 owadach. Procenty śmiertelności ustalano po 24 godz. Dawkę powodującą 50% śmiertelności (LD50) obliczano metodą logarytmiczno-probitową. Wyniki skuteczności owadobójczej środka według wynalazku w porównaniu ze znaną mieszaniną i pojedynczymi składnikami zamieszczano w tabelach 1 i 2. Dodanie jednego z fotostabilnych pyretroidów do znanej mieszaniny powoduje około 2-krotne zmniejszenie dawki powodującej 50% śmiertelności (LD50) dla karaczana wschodniego i ok. 66-krotne dla muchy domowej.

Tabela 1

Skuteczność owadobójcza środka wg wynalazku w porównaniu ze znaną mieszaniną i pojedynczymi składnikami w odniesieniu do karaczana wschodniego (Blatta orientalis L.)

Zawartość substancji aktywnych w % wagowych	LD50 w pg/osobnika	Udział substancji aktywnych w LD50
metoksychlor	propoksur	alfametryna
środek wg wynalazku metoksychlor - 73,2 propoksur - 24,4 alfametryna^ - 2,4	0,079	0,058	0,019	0,002
znana mieszanina metoksychlor - 75 propoksur - 25	0,18	135	0,045
znane pojedyncze środki metoksychlor propoksur alfametrynaX/	5,54 0,03 0,004

^x/związek o wzorze przedstawionym na rysunku, w którym R’ oznacza -(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropan, R” oznacza - grupę cyjanową, R’” jest wodorem.

Tabela 2

Skuteczność owadobójcza środka wg wynalazku w porównaniu ze znaną mieszaniną i pojedynczymi składnikami w odniesieniu do muchy domowej (Musca domestica L.)

Zawartość substancji aktywnych w % wagowych	LD50 w pg/osobnika	Udział substancji aktywnych w LD50
metoksychlor	propoksur	alfametryna
1	2	3	4	5
środek wg wynalazku metoksychlor propoksur alfametrynaX/	-73,2 -24,4 - 2,4	0,029	0,021	0,007	0,0007

c.d. tabeli 2

1	2	3	4	5
znana mieszanina metoksychlor - 75 propoksur - 25	1,91	1,43	0,478	-
znane pojedyncze środki metoksychlor propoksur alfametryna*/	1,6 2,2 0,0012

związek o wzorze przedstawionym na rysunku, w którym R'oznacza -(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropan, R” oznacza - grupę cyjanową, R'” jest wodorem.

Przykład II. Środek w postaci roztworu emulgującego (EC) otrzymuje się przez rozpuszczenie 15 części wagowych metoksychloru, 5 części wagowych propoksuru, 0,5 części wagowych permetryny /(1 RS)-cis,trans-3-(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (S,R) a-cyjano-3-fenoksybenzylu/ oraz 6 części wagowych emulgatora stanowiącego mieszaninę polioksyetylenowanego alkilofenolu i soli wapniowej kwasu alkiloarylosulfonowego w 10 częściach wagowych cykloheksanonu i 63,5 częściach wagowych ksylenu.

Przykład III. Środek w postaci proszku zawiesinowego (WP) otrzymuje się przez zmieszanie wstępne w mieszalniku fluidalnym 40 części wagowych metoksychloru, 20 części wagowych propoksuru, 1 części wagowej deltametryny /(1R,3R)-3-(2,2-dibromowinylo)-2,2dimetycyklopropanokarboksylan (S)-a-cyjano-3-fenoksybenzyl/, 29 części wagowych krzemionki syntetycznej oraz 10 części wagowych środków powierzchniowo czynnych stanowiących mieszaninę soli sodowych, kwasów ligninosulfonowych i soli sodowej kwasów butylonaftalenosulfonowego, następnie zmieszanie tej mieszaniny w młynie sztyftowym i ujednorodnienie jej ponownie w mieszalniku fluidalnym.

Przykład IV. Środek w postaci dyfuzora aerozolowego otrzymuje się przez rozpuszczenie 1,5 części wagowych metoksychloru, 0,6 części wagowych propoksuru i 0,05 części wagowych altametryny/(1RS, 3RS)-3-(2,2-dichlorowinylo)-2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (S,R)-a-cyjano-3-fenoksybenzylu)/w 5 częściach wagowych ksylenu i 52,85 części wagowych izopropanolu, następnie wprowadzenie otrzymanego roztworu do pojemników aerozolowych w ilości 96 g na 1 pojemnik, zamknięcie ich zaworami aerozolowymi i dopełnienie propelentem, w którym jest np. izobutan w ilości 64 g na 1 pojemnik.

Przykład V. Środek w postaci roztworu do stosowania systemem ULV otrzymuje się przez rozpuszczenie 5 części wagowych metoksychloru, 3,3 części wagowych propoksuru i 0,25 części wagowych lambda-cyhalotryny /mieszanina 1:1(1 RS,3RS, aSR) i (Z) -(1RS, 3RS)-3-(2ch]oro-3,3,3-triijuoiOpropenylo)-2,2-dimmety]ocyklopropanokarboksy]an (SR)-a-cyjano-3fenoksybenzylu/w 10 częściach izoforanu i 81,45 częściach naftylonaftalenów.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,50 zł

Claims (1)

1. Zastrzeżenie patentowe

   Środek owadobójczy, zawierający znane substancje pomocnicze, znamienny tym, żejako substancję biologicznie aktywną zawiera mieszaninę 50-75% wagowych 1,1,1-trójchloro-2-2bis-(4-metoksyfenylo)etanu (metoksychloru) i 19-50% wagowych (2-izopropoksy-fenylo-Nmetylokarbaminianu (propoksuru) ze związkiem o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, gdzie R’ oznacza resztę cykloalkilową zawierającą do 10 atomów węgla ewentualnie podstawioną grupami alkilowymi i alkenylowymi zawierającymi do 6 atomów węgla, ewentualnie podstawionymi atomami chlorowca, R” oznacza atom wodoru lub grupę cyjanową a R’” oznacza atom wodoru lub chlorowca, użytym w ilości od 0,001 % do 25% wagowych w stosunku do całości mieszaniny.

   * * *