Przedmiotem wynalazkujest sposób wytwarzania zywic bisfenolowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza: atom tlenu, siarki, grupe etylenowa, izopropylenowa, karbonylowa, sulfony- lowa, dwuchloroetylenowa lub trójchloroetylenowa, a X oznacza atom wodoru, chlorowca, grupe alkilowa lub alkoksylowa. Zywice te znajduja zastosowanie jako pólprodukty w technologii tworzyw sztucznych i srodków powierzchniowoczynnych.Z opisu patentowego nr 96 293 znany jest sposób wytwarzania zywic bisfenolowych zawieraja¬ cych grupy hydroksylowe na drodze hydrolizy zywic epoksydowych w obecnosci katalizatorów kwasnych pod cisnieniem do 50 atm, w atmosferze gazu obojetnego w srodowiasku rozpuszczalni¬ ków organicznych w temperaturze 50-200°C. Wada tego sposobu jest koniecznosc prowadzenia reakcji pod zwiekszonym cisnieniem i w wysokiej temperaturze, co wymaga stosowania skompli¬ kowanej aparatury, powoduje, ze proces jest energochlonny i niebezpieczny w prowadzeniu.Dodatkowa trudnosc stanowi stosowanie, jako surowców wyjsciowych, uprzednio wytworzonych polimerów niskoczasteczkowych (oligomerów). Ponadto w wyniku podanego w ww. opisie paten¬ towym sposobu, otrzymuje sie produkt niejednorodny chemicznie, o bardzo wysokiej lepkosci, spowodowanej aglomeracja czasteczek, co utrudnia dalsze jego stosowanie jako pólproduktu w technologii tworzyw sztucznych.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze chloropropandiol w srodowisku wodnym pod¬ daje sie reakcji z bisfenolem o wzorze ogólnym 2, przedstawionym na rysunku, w którym R i X maja znaczenie jak podstawniki opisane we wzorze 1, po uprzednim ich przeprowadzeniu przy uzyciu wlasciwego wodorotlenku lub weglanu w sól sodowa lub potasowa.Sposobem wedlug wynalazku zywice bisfenolowe o wzorze ogólnym 1 otrzymuje sie stosujac jako substaty bisfenole o wzorze ogólnym 2, chloropropandiol oraz wodorotlenek lub weglan sodowy lub potasowy. Wodorotleneklub weglan sodowy lub potasowy dodawany w celu przepro¬ wadzenia bisfenoli w sole dodaje sie w postaci roztworu wodnego do bisfenolu, na poczatku reakcji lub tez wkrapla sie go do mieszaniny bisfenolu z chloropropandiolem, w temperaturze 50-150°C.Otrzymany sposobem wedlug wynalazku produkt po schlodzeniu rozpuszcza sie w rozpusz¬ czalniku organicznym, kilkakrotnie przemywa woda i poddaje destylacji. Po oddestylowaniu rozpu-2 141 793 szczalnika i resztek wody otrzymuje sie zywice bisfenolowe, które odznaczaja sie duza jednorod¬ noscia chemiczna i pozadana, mala lepkoscia. Zywice bisfenolowe, które jako podstawniki R zawieraja ugrupowania dwuchloroetylenowe lub trójchloroetylenowe, wykazuja ponadto zwiek¬ szona ognioodpornosc. Zywice bisfenolowe o wzorze ogólnym 1, otrzymane sposobem wedlug wynalazku znajduja zastosowanie jako pólprodukty w technologii tworzyw sztucznych i srodków powierzchniowoczynnych, np.: do produkcji klejów, lakierów, tworzyw spienionych, zywic lanych, spoiw do laminatów itp. Sposób wedlug wynalazku jest blizej objasniony w przykladach wykonania.Przyklad I. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 457 czesci wagowych 2,2-bis/p- hydroksyfenylo/propanu, 640 czesci wagowych 25% roztworu wodnego wodorotlenku sodowego oraz 600 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 100°C. Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie przez 1 godzine 442 czesci wagowe l-chloro-propandiolu-2,3. Po zakonczeniu wkraplania reakcje prowadzi sie przez 4 godziny utrzymujac temperature 100°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 40°C i rozpuszcza w 2 000 czesci wagowych alkoholu n-butylowego. Powstala faze organiczna przemywa sie kilkakrotnie woda, a nastepnie poddaje destylacji w celu usuniecia rozpuszczalnika i resztek wody. Pozostalosc stanowi zywica bisfenylowa o wzorze 1, w którym R oznacza grupe izopropylenowa, a X atom wodoru. Wydajnosc procesu 85%.Przyklad II. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 300 czesci wagowych bis/p-hydroksy- leno/metanu, 600 czesci wagowych 25% roztworu wodnego wodorotlenku potasowego oraz 500 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 75°C. Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie 332 czesci wagowych 2-chloropropandiolu-l,3 przez 0,5 godziny utrzymu¬ jac temperature 75°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 5 godzin w temperaturze 75°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 40°C i rozpuszcza sie w 1 500 czesci wagowych alkoholu n-butylowego. Postepujac dalej jak w przykladzie I otrzymuje sie zywice bisfenylowa o wzorze 1, w którym R oznacza grupe metylenowa, a X atom wodoru, z wydajnoscia 78%.Przyklad III.W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 500 czesci wagowych bis/p-hydroksy- fenylo/sulfonu, 640 czesci wagowych 25% roztworu wodnego wodorotlenku sodowego oraz 700 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 140°C. Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie przez 1 godzine 442 czesci wagowe l-chloropropandiolu-2,3, utrzymujac temperature 140°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 4 godziny w temperaturze 140°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 80°C, dodaje sie 2000 czesci wagowych metaloizobutyloketonu w celu rozpuszczenia produktu. Postepujac dalej jak w przykladzie I otrzymuje sie zywice bisfenolowa o wzorze 1, w którym R oznacza grupe sulfonylowa, a X atom wodoru, z wydajnoscia 77,8%.Przyklad IV. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 404 czesci wagowe di/p-hydroksy- fenylo/eteru, 442 czesci wagowe l-chloropropandiolu-2,3 oraz 600 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 55°C. Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie przez 1,5 godziny 640 czesci wagowych 25% roztworu wodnego wodorotlenkusodowego utrzymujac tempe¬ rature 55°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 4 godziny w temperaturze 55°C. Po zakonczeniu reakcji dodaje sie 2 000 czesci wagowych alkoholu n-butylowego w celu rozpuszczenia produktu. Postepujac dalej jak w przykladzie I otrzymuje sie zywice bisfenylowa o wzorze 1, w którym R oznacza atom tlenu, a X atom wodoru z wydajnoscia 85%.PrzykladV. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 548 czesci wagowych 2,2-bis/3,5- olibromo-4-hydroksyfenolo/propanu, 420 czesci wagowych 20% roztworu wodnego weglanu sodowego oraz 800 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 150°C.Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie przez 1,5 godziny 221 czesci wagowych l-chloropropandiolu- 2,3, utrzymujac temperaure 150°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 3 godziny w tempera¬ turze 150°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 130°C i dodaje 2 000 czesci wagowych metyloizobutyloketonu w celu rozpuszczenia produktu. Postepujac dalej jak w przykla¬ dzie I otrzymuje sie zywice bisfenolowa o wzorze 1, w którym R oznacza ugrupowanie izopropyle- nowe, a X atom bromu, z wydajnoscia 86%.141 793 3 Przyklad VI. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 428 czesci wagowych 4,4-dihydroksy- benzofenonu, 840 czesci wagowych 20% roztworu wodnego weglanu potasowego oraz 680 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 100°C. Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie 442 czesci wagowe l-chloropropandiolu-2,3 przez 1 godzine, utrzymujac temperature 100°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 5 godzin w temperaturze 100°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 70°C i dodaje 2000 czesci wagowych alkoholu n- butylowego. Postepujac dalej jak w przykladzie I otrzymuje sie zywice bisfenolowa o wzorze 1, w którym R oznacza ugrupowanie karbonylowe, a X atom wodoru, z wydajnoscia 78%.Przyklad VII. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 562 czesci wagowe 2,2-bis/p- hydroksyfenylo/1,1 dichloroetylenu, 700 czesci wagowych 25% roztworu wodnego wodorotlenku potasu oraz 1 200 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 100°C.Nastepnie do mieszaniny wkrapla sie 442 czesci wagowe l-chloropropandiolu-2,3 przez 1 godzine, utrzymujac temperature 100°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 4 godziny w temperatu¬ rze 100°C. Po zakonczeniu reakcji calosc schladza sie do temperatury 70°C i dodaje 2500 czesci wagowych alkoholu n-butylowego w celu rozpuszczenia produktu. Postepujac dalej jak w przykla¬ dzie I otrzymuje sie zywice bisfenolowa o wzorze 1, w którym R oznacza ugrupowanie dwuchloroe- tylenowe, a X atom wodoru, z wydajnoscia 90%.Przyklad VIII. W naczyniu reakcyjnym umieszcza sie 540 czesci wagowych 2,2-bis/p- hydroksyfenylo/l,l,l-trójchloroetanu, 620 czesci wagowych wody. Calosc miesza sie i podgrzewa do temperatury 80°C. Po wkropleniu prowadzi sie reakcje przez 4 godziny w temperaturze 80°C. Po zakonczeniu reakcji dodaje sie 2 000 czesci wagowych metyloizobutyloketonu w celu rozpuszczenia produktu. Postepujac dalej jak w przykladzie I otrzymuje sie zywice bisfenolowa o wzorze 1, w którym R oznacza ugrupowanie trójchloroetylenowe, a X atom wodoru, z wydajnoscia 75%.Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania zywic bisfenolowych o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza atom tlenu, siarki, grupe etylenowa, izopropylenowa, karbonylowa, sulfonowa, dwuchloroetylenowa lub trójchloroetylenowa, a X oznacza atom wodoru, chlorowca, grupe alkilowa lub alkoksylowa, znamienny tym, ze chloropropandiol poddaje sie w temperaturze 50-150°C reakcji z bisfenolami o wzorze ogólnym 2, w którym R i X maja podane wyzej znaczenie, po uprzednim przeprowadzeniu ich w sole przy uzyciu roztworu wodnego wodorotlenku lub weglanu sodowego lub potasowego.141 793 ChtCH-CH-O i z i z OH OH X X WZOR1 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz Cena 130 zl PL