PL141108B1 - Herbicide and method of manufacture of novel derivatives of 2-phenoxypropionic acid with pentite - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek o dzialaniu chwastobójczym, zawierajacy nosniki iAub substan¬ cje pomocnicze oraz substancje czynna, a nadto jest sposób wytwarzania nowych pochodnych kwasu 2- -fenoksypropionowego z pentytem.Pochodne kwasu propionowego z pentytem, wy¬ kazujace dzialanie biologiczne, nie byly dotychczas znane.Celem wynalazku jest opracowanie takiego srod¬ ka o dzialaniu chwastobójczym, w którym nowe substancje czynne wykazywalyby korzystne dzia¬ lanie chwastobójcze.Osiaga sie ten cel za pomoca srodka, który we¬ dlug wynalazku zawiera jako substancje czynna co najmniej jedna nowa pochodna kwasu 2-feno¬ ksypropionowego z pentytem o ogólnym wzorze 1, w którym jeden z symboli Yi—Y5 oznacza grupe o wzorze 9, a lcazda z danych par z pozostalych symboli Yi—Y5 oznacza grupe o wzorze 10, przy czym Z oznacza ewentualnie podstawiony jedno- lub wielokrotnie chlorowcem, grupa alkoksylowa o 1^6 atomach wegla, grupa alkilowa o 1—6 ato¬ mach wegla, grupa nitrowa i/lub grupa trójflu- orometylowa, rodnik fenylowy, 2-pirydylowy lub 2-chinoksalinylowy, a Ri i R« stanowia jednakowe lub rózne podstawniki i oznaczaja atom wodoru, rodnik alkilowy o 1—10 atomach wegla, podsta¬ wiony jedno- lub wielokrotnie chlorowcem, grupa alkoksylowa o 1—6 atomach wegla, grupa fenoksy- lowa iAub grupa chlorowcofenoksylowa rodnik al- 10 15 20 25 kilowy o 1—10 atomach wegla, rodnik aryloalki- lowy o 1—3 atomach wegla w czesci alkilowej, pod¬ stawiony jedno- lub wielokrotnie chlorowcem, gru¬ pa alkilowa o 1—6 atomach wegla, alkoksylowa o 1—6 atomach wegla, grupa nitrowa iAub grupa trójfluorometylowa rodnik aryloalkilowy o 1—3 ato¬ mach wegla w czesci alkilowej, cykloalifatyczny rodnik weglowodorowy o 3—8 atomach wegla, aro¬ matyczny rodnik weglowodorowy, podstajwiony jed¬ no lub wielokrotnie chlorowcem, grupa alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupa alkoksylowa ó 1—6 ato¬ mach wegla, grupa nitrowa i/lub grupa trójfluoro¬ metylowa aromatyczny rodnik weglowodorowy, al¬ bo Ri o R2 razem z przyleglym atomem wegla tworza cykloalifatyczny rodnik weglowodorowy o 3—8 atomach wegla.Srodki wedlug wynalazku nadaja sie nieoczekiwa¬ nie do zwalczania chwastów, i to nawet oszczedza¬ jac rosliny uprawne, a zatem powaznie wzbogacaja skarbnice wiedzy w tej dziedzinie.Srodki wedlug wynalazku nadaja sie np. do sto¬ sowania w celu selektywnego zwalczania trudno zwalczalnych chwastów, takich jak Avena fatua, Aleopecurus myosuroides, Echinochloa cg., Setaria sp., Setaria faberi. Digitaria sanguinalis, Sorghum halepense, Poa annua, Bromus sp., Agropyron re- pens, Cynodon dactylon, Agrostds sp., Lolium sp., Eleusine indica, Róttboellia spp., Cenchrus sp. w takich uprawach jak burak cukrowyr bawelna, so¬ ja, orzechy ziemne, groch, sloneczniki, rzepak 1 ka- 141 1088 141108 4 pustowate, a takze w u,prawach wieloletnich, ta¬ kich jak sady owocowe, winorosla i uprawy plan¬ tacyjni ,r z. /*" "7* Srodki wedlug wynalazku mozna aplikowac w postepowaniu przed wzejsciem roslin, ale korzyst¬ nie w^imst kórzi^ffifeSryka^uia., one juz w niskich dawkach 0,05—5,0 kg substancji czynnej/l ha silne dziala¬ nie.Sposród nowych* substancji czynnych odznacza¬ ja aie xptonoaalnym dzialaniem omawianego .rodza¬ ju zwlaszcza te zwiazki o ogólnym wzorze 1, .w którym Z oznacza grupe 2,4-dwuchlorofenylowa, 4- -trójfluorometylofenylowa, 4-chlorofenylowa, 2- -chloro-4-trójfluorometylofenylowa, 5-trójfluorome- tylopirydyl-2-owa, 3,5-dwuchloropirydyl-2-owa, &- -chloro-5-trójfluorometylopirydyl-2-owa, 6-chloro- chinoksalinyl-2-owa lub 6-fluoro^hinoksalipyln2- -K)wa, a Ri i Hj stanowia jednakowe lub rózne podstawniki i oznaczaja atom wodoru, rodnik me¬ tylowy, etylowy, propylowy, izopropylowy, n-bu- tylowy, Il-rz.-butylowy, Ill-rz.-butylowy, 2,2-dwu- metylopropyM-owy, rupentylowy, n^hsptylowy, tn- -oktylowy, n-decylowy, cnletfetti^tylowy, ^pomorne- tylowy, fluorometylowy, dwuchlorometylowy, trój- fluorometylowy, trójchlorometylowy, metoksymety- lowy, etoksymetylowy, fenoksymatylowy, 4-chlbro- fenoksymetylowy, chloroetylowy, bromoetylowy, "2- -etoksyetylowy, *2-fendksyetylowy, ' C3%loprop$awy, cyklopentylowy, cykloheksylowy, benzylowy, 2-fe- nyloetylowy, fenylowy, 2rchlorofennylowy, 3-chlo- rofenylowy, 4-chlorofenylowy, 3,4-dwuchlorofenylo- wx 4-metoksyfenyiowy, 4-nitrofenylowy lub 2,4- ,r -dwuchlorofenylowy, albo Ri i R2 razem z przyle¬ glym atomem wegla tworza rodnik cyklopentylo¬ wy lub cykloheksylowy..Nowymi substancjami -czynnymi o znakomitym dzialaniu sa w szczególnosci .te zwiazki o .wzorze 1, w któr.ym Yi, X* lub Y* oznacza -gruge o wzo¬ rzec, a kazda z par .symboli 2fa..A Y^oraz Y4 i X* albo Yid Y2 oraz Ydi Ys albo Yi_i Y2 oraz Ys.i Y4 ozaczaia grupe o .wzorze 1Q, przy czym Z, .Ei i E2 maja wyzej;podane znaczenie. .,Nowe tsabsfcancje czynne wystepuja w ^postaci izeanetrów optycznych, a takie w ^postaci izomerów geometrycznych. *Fo*zezególfflje izomery i ich mie¬ szaniny sa takze substancja czynna srodka wedlug wynalazku.-Nowe substancje czynne mozna stosowac poje¬ dynczo, -we wzajeffnnej Tnieszaninie lub w i miesza¬ ninie z innymi subEfcamcJami ¦*czynnymi. W zalez¬ nosci od Jzatttierzótttigo celu przeznaczenia mozna dodawac srodki do ^ustiwanda lisci, srodki ochrony roslin lub-srodki szkodn4kobójcze.Jezeli 'Zamierzone jest rozszerzenie -zakresu dzia¬ lania, cto l mozna dodawac takze inne substancje bióbójcze. I 'tak ~np. -jako chwastobójczo czynne skladniki mieszaniny^ nadaja sie te- substancje czyn¬ ne, "które 'wyszczególniono w "Weed Abstracts, tom 31, nr 7, 1982, - pod "tytulem: „List of coanman and a*bbre^rations ermbloyed .for currentry'; used "herbi- cides and platgrowth regulators in Weed Ab¬ stracts".Stwierdzono ponadto, ze srodek zawierajacy no¬ we substancje czynne zmieszane z jedna juz z omówionej wyzej publikacji Weed Abstracts zna¬ na substancja chwastobójcza, taka jak Phenmedip- • ham, 'Des-medipham i analogiczne dwukarbami- •niany, wjteaau-je wzmozone dzialanie chwastobój¬ cze.Mieszanine jnproaj .substancji czynnej z innymi substancjami czynnymi moze stanowic np. mie- 10 szanina o stosunku wagowym od 1 :10 do 10 :1, korzystnie o stosunku wagowym od 1:3 do 3:1, co najmniej jednego nowego zwiazku o ogólnym wzorze 1 i co najmniej jednego zwiazku o ogól¬ nym wzorze 8, w którym R± oznacza atom wodo- 15 ru lub rodnik alkilowy o 1-3 atomach wegla, Ri ?oznacza tfftdnik alkilowy o 1-3 atomach wegla, X oznacza rodnik alkilowy o 1-3 atomach wegla i/ *(lub atom chlorowca 4Aub grupe cyjanowa, a n oznacza liczbe 0, 1, 2 lub J3."* Do szczególnie odpowiednich skladników tafciel mieszaniny, czyli do .zwiazków o wzojcze 8, zalicza sie N-T^-T^-T^-mel^lofenyldZ-karbanidiloksyl-feny- h]-karbaminian metylowy -toany 4^° Phenmedip- thacaj, W1[3i[N/-fenylokarbamoiloksy/-fenylo]-karba- minian etylowy (znany jako Desmedipham) i N- -P-/N'-etyle^N/-fenylokarbafnoilok&y/-{en54o]-4«€»ba- minian izopropylowy. *&postffrd zwiaaków o *waocae ogólnym 1 jako ^ ^szczególnie odpowiedni skladnifc ^mieszaniny moz¬ na stosowac 5-0-[2-[4-/5-trójfluorometylopirydyl-2- -oksy/-fenoksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-/izopropyli- deno/-ksylit.[Dalszymi odpowiednimi dwukatfbamiriianami, któ- 35 re mozna stosowac w mieszaninach 'Chwastobój¬ czych, sa te zwiazki, które wyszczególniono w oglo¬ szeniowych opisach ^Republiki Federalnej Niemiec DE-OS nr nr 8421584, 1567151 i 2413033.^Chwastobójcze dzialanie 'tych dwukarbaminianów 40 iest juz znane, -jednakze • w szczególnych -warunkach pojawia sie potrzeba jeszcze polepszenia go, -np. w przypadku zwalczania bardzo ©dpo-rnynsh -dwuli¬ sciennych chwastów i darni, zwlaszcza 'W upra¬ wach buraków cukrowych i buraków -pastewnych. 45 Nieoczekiwanie takie mieszaniny -chwastobójcze wykazuja powaznie wzmozone dzialanie przeciw¬ ko 'tego -rodzaju chwastom i darni, $*rzy uszkadzajac;traktowanych 1roslin buraka.Ghedzi tu zatem ^o korzystna zmiane -dzialania 50 Chwastobójczego omawianych dwttfeartoamiinianów, przy czym one nawet w 'zaostrzonych warunkach, takich jak bardzo-wysokie -dawki, nie dzialaja usz¬ kadzajaco na buraki, -a ^równoczesnie rozszerzaja swój zakres dzialania ma darn. 55 Stosunek wagowy skladników w takiej miesza¬ ninie powinien wynosic okolo od 1:10 do 10 :"1, korzystnie od "1: 3 do 3 :1.'Korzystne ilosci substancji czynnej dla selektyw¬ nego zwalczania Chwastc 60 0;5—5,0 kg/ha dla,zwiazku o ogólnym wzorze*8 i od okolo 0,25—5,0 kg/ha dla zwiazku o ogólnym wzo¬ rze 1.'Korzystny jest nadto dodatek odpowiedniej -sub¬ stancji miedzyfazowo czynnej w ilosci 0,25—5,0 65 kg/ha i innych substancji wzmacniajacych dziala-Ml MS 9 Hie; takich1 jak oleje niefilofoksyezwe. Nowe sub¬ stancje ezynne hab ich mieszanmy celowo- st^sir- je sie* w postac* preparatów*, tafticfr jak. proszki, sredkf de roasCewania granuraty.* roztwory, emul¬ sja lute za?wie*HHy wefoee! dte&tfku cieklych i/lub stadek uoshiftow lub- roflaienezalmkdiw f. ewentu^ nie zwilzaczy, substancji polepszajacych przyczep¬ nosc, em\j&eafov&w i/lute' d^spergatorów, korzyst¬ ni stosuje1 s#e w postaci koncentratów emulsyj¬ nych.Odpowiednimi nosnikami cieklymi sa np. woda, alifatyczne i aromatyczne weglowodory, takie jak benzen, toluen, ksylen, cykloheksanon, izofbrolr, sulfotlenek dwumetylowy, dwumetyloformamid, o- rstif frakcje ropy naftowej.Do stalych nosnikófw zaliczaja sie ziemie mine¬ ralne, np. glinokrzemiany, zel krzemionkowy, talk, kaolin, gftnka Attaclay, wapien, krzemionka i pro¬ dukty rosline, np. maczki.Substancjami powierzchniowo czynnymi sa np. lignfnosutfonian wapniowy, poliofcsyetylenowy eter alkilofenolu, kwasy naftalenosulfbnowe i ich so¬ le, rjraktkty kondensacji formaldehydu, siarczany aHamcFri tluszczowych, oraz podstawione kwasy bemeribsuffonowe i ich sore.Zawartosc jednej lub kilku substancji czynnych w rozmaitych, preparatach mozna zmieniac w sze¬ rokim zakresie. I tak np. srodki zawieraja okolo 5—95% wagowych substancji czynnej, okolo 95— —5% wagowych nosników cieklych. lub stalych oraz ewentualnie co najmniej 20%" wagowych sub¬ stancji i powierzchniowo czynnych.Rozprowadzanie tych srodków moze nastepowac w znany sposób, np. za pomoca wody jako nosni¬ ka w brzeczce opryskowej w ilosci okolo 100— —1000 litrów na I ha. Stosowanie tych srodków w tak zwanym postepowaniu wysokostezeniowym (Low-Volume) i bardzo wysokostezeniowym (Ultra- -Low-VoIume) jest tak samo mozliwe jak ich apli¬ kowanie w postaci tak zwanych mikrogranulatów.W c^alu sporzadzenia preparatów stosuje sie. np. nastepujace skladniki: A. proszek zwilzamy: a) 40% wagowych substancji czyiwaej! 25% wagowych mineralów ilastych 20% wagowych krzemionki' koloidalnej 10% wagowych paku celulozowego 5% wagowych substancji powierzchniowo czynnych na osnowie mieszaniny ligcri- nosulfonianu wapniowego i eterów alki¬ lofenolu z glikolem polietylenowym; b) 25% wagowych substancji czynnej 66% wagowych kaolinu 10% wagowych krzemionki koloidalnej _. 5% wagojwych substancji powierzchniowo czynnych na osnowie soli sodowej N-me- tylo-N-oielLatauryny i , ligninasulfonianu wapniowego; n c) 10% wagowych substancji czynnej 60% wagowych mineralów ilastych 15% wagowych krzemionki koloidalnej 10% wagowych paku celulozowego 5% wagowych substancji powierzchniowo ar czynnych na osnowie1 soft sodowej! N-me* tylo-N"-oleilota?uryny; ' B. pasta: 45% wagowych substancji czynnef 5% wagowych gimokrzemiamr sodowego 15% wagowych cetylowego etertr gifkolu po¬ lietylenowego o fr molach- tlenku etylenu 2% wagowe oleju wrzecionowego 10% wagowych glikolu polietylenowego* 23% wagowych wody; C. koncentrat emulsyjny: a) 25% wagowych substancji czynnej 15% wagowych cykloheksanoau 15 55% wagowych ksylenu 5% wagowych mieszaniny nonytefenylopoUo/- ksyetyleiui lut? dodecylobenzenosulifoiaianu wapniowego; b) 10% wagowych substaoacji czarowi a , 6% wagewrych cykloheksaiacnMi 36%' wagowych ksylenu 12% wagowych miwzamny n&nytofenylapolio^ ksyetylemr lub dodecyLoberiienositLlaaianu watpmLiowegcr 15 36% wa»wyctr oledte mioMalnego o wysokiej zawartosci parafia.Nowe sufostanefe czyfcne o eg&Inyrti wzorze I, w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie, mozna wytwarzac sposobem, peieg*ja- cym we«fiug wynalazku na tym, ze a) zwiaze*' © ogólnym wzorze 2, w którym jeden z symbeH Y*i —Y'8 oznacza atom wodoru, a kazdia z- efewiyekpa* pozostalych symboli Y'i—Y'* oznacza grupe- & wze- jg rze 10, poddaje sie reakcji ewentualnie w tfoee&o- sci srodków wiazacych kwas i/lub- w óbemesei katalizatora ze zwiazkiem o ogólnym wzorze 9, albo b) zwiazek o ogólnym wzerze 4, w którym jeden z symboli Y"i—Y**5 oznacz* grupe o wriólze m 11, a kazda z danych par z pozostalych symboli Y"i—Y"5 oznacza grupe o wzorze 18, poddaje fcie reakcji w obecnosci srodków wiazacych kwas i/lub w obecnosci katalizatora ze zwiazkiem o ogtibnym. wzorze 5, alba c) zwiazek o ogólnym wzorze ft. 45 w którym jeden z symboli Y"V-Y""i oznacza gro* pe o wzorze 12, a kazda z danych par r pozostajaca symboli Y*"i—Y'"5 oznacza grupe o wzorze 10, pod daje sie reakcji ewentualnie w obecnosci1 srodków wiazacych kwas i/lub w obecnosci katalizatora ze M zwiazkiem o wzorze 7, przy czym Z, Ri i ¦&§ maja wyzjej podane zi*a*zen*ex .«, X oznacza 3feH& fctóo- rowca, ko*zys*nie atom ehlocu lub teoratk Reakcja prowadzi sie w eiagu i—72 #wteifi. £ reguly reakcje te zachodza pod eisiwniem rjfM?*» 56 malnym lub nieco podwyzszonym. W $yntezj# zwiazków sciach prawie rdwnonaoiLowych. CWpowledniruj &qt dowiskam* reakcji sa rozpuszczalniki eteifttne wzgledem reagentów. Dobór rezpwzc^ln&ka tab m dyspergatora zalezy od stosowania odpowieAfcteh halogenków alkilu iut aeyiu i *& wpr^w«M*»wy«b akceptorów kwasu.Jako rozpuszczalniki lub dyspergatory nadeiy przykladowo wspomniec alifatyczne i aromatyczne 68 weglowodory, takie jak eter naftowy, eyklokdk-141 108 8 san, heksan, heptan, benzen, toluen lub ksyleny, chlorowcowane weglowodory, takie jak chlorek metylenu, chlorek etylenu, chlorobenzen, chloro¬ form, czterochlorek wegla lub czterochloroetylen, etery, takie jak eter etylowy, eter izopropylowy, anizol, dioksan lub czterowodorofuran, karbonami- dy, takie jak dwumetyloformamid, sulfotlenek dwu- metylowy, ketony, takie jak aceton, dwuetyloketon lub metyloetyloketon, alkohole, takie jak metanol, etanol, propanol, butanol i .mieszaniny wzajem¬ ne tych rozpuszczalników. W kilku przypadkach mozna tez stosowac skladnik reakcji jako rozpu¬ szczalnik.Jako akceptory kwasu nadaja sie zasady orga¬ niczne, takie jak trójetyloamina, trójmetyloamina, N,N-dwumetyloanilina, pirydyna i zasady pirydy¬ nowe (4-dwumetyloaminopirydyna) lub nieorganicz¬ ne zasady, takie jak tlenki, wodorotlenki, wegla¬ ny, wodoroweglany i alkoholany metali alkalicz¬ nych i metali alkalicznych oraz sole metali alka¬ licznych z kwasami karboksylowymi, np. KOH, NaOH, NatCO« i CH,COONa.Ciekle zasady, takie jak pirydyna, mozna rów¬ noczesnie stosowac jako rozpuszczalniki. Powsta¬ jacy chlorowcowodór mozna w niektórych przy¬ padkach usuwac z mieszaniny reakcyjnej za po¬ moca przepuszczania gazu obojetnego, np. azotu, lub adsorbowac na sicie molekularnym.Obecnosc katalizatora reakcji moze byc korzy¬ stna. Jako katalizatory odpowiednie sa jodek po¬ tasowy i zwiazki oniowe, takie jak czwartorzedowe zwiazki amoniowe, fosfoniowe i arsoniowe oraz sul- foniowe. Odpowiednimi sa etery glikolu poliety¬ lenowego, zwlaszcza cykliczne, takie jak 18-korono- -6-eter, i trzeciorzedowe aminy, takie .jak trójbu- tyloamina. Korzystnymi zwiazkami sa czwartorze¬ dowe zwiazki amoniowe, takie jak chlorek benzy- lotrójetyloamoniowy i bromek czterobutyloamonio- wy.Nowe zwiazki o wzorze 1, wytworzone mówio¬ nym sposobem, mozna z mieszaniny reakcyjnej wyodrebniac w znany sposób, np. na drodze odde¬ stylowania stosowanego rozpuszczalnika pod cis¬ nieniem normalnym lub zmniejszonym, na drodze stracania woda lub na drodze ekstrakcji. Substan¬ cje o podwyzszonym stopniu czystosci mozna z reguly otrzymac droga kolumnowego oczyszczania chromatograficznego lub droga destylacji frakcjo¬ nowanej.Nowe substancje czynne z reguly stanowia pra¬ wie bezbarwne i bezwonne ciecze, które sa trud¬ no rozpuszczalne w wodzie, warunkowo rozpusz¬ czalne w alifatycznych weglowodarach, takich jak eter naftowy, heksan, pentan i cykloheksan, oraz latwo rozpuszczalne w chlorowcowanych weglowo- dorach, takich jak chloroform, chlorek metylenu i czterochlorek wegla, aromatycznych weglowodo¬ rach, takich jak benzen, toluen i ksylen, eterach, takich jak eter etylowy, czterowodorofuran i diok¬ san, nitrylach kwasów karboksylowych, takich jak acetonitryl, ketonach, takich jak aceton, alkoho¬ lach, takich jak metanoli etanol, karbonamidach, takich jak dwumetyloformamid, i w sulfotlenkach, takich jak sulfotlenek dwumetylowy. 10 15 20 30 35 40 45 50 55 BO 65 Zwiazki o ogólnym wzorze 1 wykazuja zawsze w ugrupowaniu o wzorze 9a asymetryczny atom wegla oznakowany Cx. W syntezie tej substancje czynne otrzymuje sie zwykle w postaci racemicz- nej mieszaniny i mozna je rozszczepiac na enancjo- mery w znany sposób, np. droga frakcjonowanej krystalizacji.Synteza optycznie czystego zwiazku o wzorze 1 jest mozliwa, jezeli przy jego wytwarzaniu jako substrat stosuje sie optycznie jednoznaczny kwas 2-chlorowcopropionowy. Enancjomery o wzorze 1 wykazuja rózniaca sie aktywnosc biologiczna, z reguly bardziej skuteczna chwastobójczo jest od- miana-D.Substraty do wytwarzania nowych substancji czynnych sa znane lub moga byc wytwarzane w znany sposób.Podane nizej przyklady objasniaja blizej wyt¬ warzanie nowych estrów pentytu.Przyklad I. 5-0-[2-[4-/5-trójfluorometylopiry- dyl-2-oksy/-fenoksy]-propionylo]-l,2 : 3,4-bis-0-/izo- propylideno/-ksylit 7,0 g (0,03 mola) 1,2:3,4-bis-0-/izopropylideno/- -ksylitu wprowadza sie w 50 ml chlorku metyle¬ nu i w temperaturze 20°C zadaje sie za pomoca 8,4 ml (0,06 mola) trójetyloaminy. Nastepnie do calosci wkrapla sie roztwór 10,4 g (0,03 mola) chlor¬ ku kwasu 2-[4-/5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy/- -fenoksy]-propionowego w 100 ml chlorku metyle¬ nu, chlodzac w lodzie w temperaturze 20°C. Ca¬ losc miesza sie nadal w ciagu 1 godziny w tempe¬ raturze pokojowej.Mieszanine reakcyjna zateza sie do sucha, po czym pozostalosc rozpuszcza za pomoca 200 ml octanu etylowego. Ekstrakt octanowy, najpierw przemyty woda, a nastepnie nasyconym roztworem weglanu potasowego, suszy sie nad siarczanem ma- genzu, po czym saczy. Po odpedzeniu rozpuszczal¬ nika jako pozostalosc otrzymany olej suszy sie w temperaturze 5Ó°C pod cisnieniem 13,3 Pa, otrzy¬ mujac 13,1 g (80,7°/© wydajnosci teoretycznej) pro¬ duktu o wspólczynniku zalamania n20n = 1,4907 i o wspólczynniku chromatograficznym Rf = 0,67 (chromatografia cienkowarstwowa, octan etylowy jako czynnik obiegowy). Analiza elementarna wy¬ kazuje: obliczono: C 57,66% H 5,58°/o N 2,59% F 10,53% znaleziono: 57,76% 5,88% 2,37% 9,80% Analogicznie wytwarza sie dalsze substancje czynne, zestawione w podanej nizej tablicy 1.Tablica 1 Przyklad 1 U III Nazwa zwiazku 2 l-0-[2-[4-(5-trójfluoromety- lopirydydyl 2-oksy)-feno- ksy]-propionylo]- 2,3 :4,5- -bis-0-(izopropylideno)-D- -arabit 3-0-[2-[4-(5-trójfluoromety- lopirydyl-2-oksy)-fenoksy]- -propionylo]-l,2 :4,5-bis- -0-(izopropylideno)-adonit Dane fizyczne 3 nD 1,4938 nD 1,4942141 108 10 1 IV V VI VII vin IX X XI 1 XII 2 5-0-[4-(5-trójfluorometylo- pirydyl-2-oksy)-fenoksy]- -propionylo]-l,2 :3,4-bis- -0-(fenylometyleno)ksylit 5-0-[2-[4-(5-trófluromety- lopiry-dyl-2-oksy)-fenoksy]- -propionylo]-l,2 :3,4-bis- -0-(4-chloro-fenylómety- leno)-ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluromety- lopiry-dyl-2-oksy)-fenok- sy]-propionylo]-l,2 :3,4- -bis-0-(metylometyleno)- -ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluorome- tylopiry-dyl-2-oksy)fenok- sy]-propionylo]-l,2 :3,4- -bis-0-(metylooktylomety- le-no)ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluoromety- lopirydyl-2-oksy)-fenoksy] - -propionylo]-l,2 :3,4-bis- -0-(chlorometylometyleno)- -ksylit 5-0-[2-[4-(2,4-dwuchlorofe- noksy)-fenoksy]-propiony- lo]-l,2 :3,4-bis-0-(izopro- pylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(4-trójfluorome- tylo-fenoksy)-fenyksy]- -propionylo]-l,2 :3,4-bis- ¦0-(izopropylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(4-chlorofenoksy)- -fenoksy]- propipnylo]- -1,2 :3,4-bis-0-(izopropy- li-deno)-ksylit 5-0-[2-[4-(2-chloro-4-trój- 3 1 tt. 150—60°C tt. 142-^3°C tt. 48—49°C n*,0 1,4849 olej n™ 1,5183 1 olej olej Podane nizej przyklady objasniaja blizej mozli¬ wosci zastosowania srodka wedlug wynalazku w postaci wyzej omówionych preparatów.Przyklad XX. Nowymi zwiazkami, wyszcze¬ gólnionymi w podanej nizej tablicy 2, opryskano w cieplarni przed wzejsciem i po wzejsciu Seta- ria i Lolium jako rosliny doswiadczalne dawka 10 15 20 25 30 35 40 1 XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX 2 fluorometylofenoksy)-fe- noksy]-propionylo]-l,2 : : 3,4-bis-0-(izopropylideno/ ksylit 5-0-[2-[3-(3,5-dwuehloro- pirydyl-2-oksy)-fenoksy] propionylo]-l,2 :3,4-bis- -0-(izopropylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(3-chloro-5-trój- fluorometylo-pirydyl-2- -oksy)-fenoksy]-propiony- lo]-l,2 :3,4-bis-0-(izoprop- pylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(6-chlorochino- ksalinyl-2-oksy)-fenoksy]- -rpopionylo]-l2 :3,4-bis- -0-(izopropylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(6-fluorochinoksa- linyl-2-oksy)-fenoksy]-pro- pionyloJ-1,2 :3,4-bis-O- -(izopropylideno)-ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluorome- tylopirydyl-2-oksy(-feno- ksy]-propionylo]-l,2 :3,4- -bis-Ó-(etylometylometyle- no)-ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluorome- tylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]-propionylo]-l,2 :3,4- ¦bis-0-(dwuetylometyleno)- -ksylit 5-0-[2-[4-(3-chloro-5-trój- fluorome-tylopirydyl-2- -oksy)-fenoksy]-propio- nylo]-l,2 :3,4-bis-0-(izo- propylideno)-ksylit 3 . 1 olej olej olej olej olej n^° 1,4939 n^ 1,4924 nJ0 1,4973 | w której liczba 0 oznacza brak dzialania, a liczba 4 oznacza zniszczenie roslin. Jak widac z tablicy 2 uzyskano z reguly zniszczenie roslin doswiadczal¬ nych.Przyklad XXI. Rosliny, wyszczególnione w podanej nizej tablicy 3, po wzejsciu traktowano w cieplarni zwiazkiem o nazwie podanej w tabli- Tablica 2 Nazwa zwiazku 5-0-[2-[4-(5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]-propionylo]-l,2 :3,4-bis-0-(izopropylideno)- -ksylit 1 -0-[2-[4-(5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]--propionylo]-2,3 :4,5-bis-0-(izopropylideno)- -D-arabit 3-0-[2-[4-(5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]-propionylo]-l,2 :4,5-bis-0-(izopropylideno)- -adonit 5-0-[2-t4-(5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]-propionylo]-l ,2 :3,4-bis-0-(etylometylomety- leno)-ksylit 5-0-[2-[4-(5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy)-feno- ksy]propionylo]-l,2 :3,4-bis-0-(dwuetylometyleno)- -ksylit 5-0-[2-[4-(3-chloro)5-trójfluorometylopirydyl-l-2- -oksy)-fenoksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-(izopropy- 1 lideno)-ksylit Przed wzejsciem Setaria Lolium 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Po wzejsciu Setaria Lolium 4 4 4 4 4 4 4 4 J 4 4 4 4 | 5,0 kg substancji czynnej/ha, zemulgowanej w 500 cy 3 w dawce 0,1 kg substancji czynnej/ha. W tym litrach wody/ha. Po uplywie 3 tygodni od trakto- celu rosliny równomiernie opryskano mglawico- wania oceniono jego wyniki wedlug skali ocen, 65 wo emulsja sporzodzona w ilosci 500 litrów wo-141 M8 U dy/h*. Po~ uplywie l4" dnt ott traktowatricf nowa" sub¬ stancja* €ayn»a wykazala wysoka selektywnosc o*- bok silnego dzialania przeciwiao chwastom, przy¬ czyni ocene prze?p*ewadao»o- wetllug skalt ocen 0—^ —10, w któetfj liczba 0 oznacza c&lkdwite zniszi- czenie roslin, a licz6a fo ozhacza brak dfci&lania.Przyklad JCXit. Zwiazki, wyszczególnione w podanej nizej tablicy 4,. i icli mieBzatoimy rozpro1- Wadzono w podanych darwWstoh itór pSart chwastów. lepense, Agropyron fepens i Cynódtfii dactyicHi. Fb uplywie 14 dni- od traktowania oceniona jego- wy¬ niki wedlug skali ocen 0—10, w której, liczna 0 o- znacza calkowite zrtallsaczeiaie,. a liczba llO oznacza brtfk dzialania.Jak wynika z tablicy 4^ miesiantindr wedlug wy¬ nalazku dzialala silniej niz poszczególne skladniki! Przyklad 3tXLL6. Rosldsty, wystf&flególnione W podaaiej- Mzej: tablicy 5, trak*ow#iM* W cieplarni t *i.tm,*,¦¦¦,«...«.Jt.Tablica 3 Nitówa 2v&gfelu •a & ^0^2-[4-(^ffóJnTudfo1ftc- tyldpirydyl-2-oksy(feao- ksy)-próflófcytó)-l,2 :3,4- bis-0-(teQ§fiai&lidthó)- -ksjrtit 1 atifcM t *i iif tlM ilniHiliMIii-lMB 0 o o o 10 10 ter iO \a W tym celu zwiazM a^uJgówalrio w 500 fttrach wody/ha i równómiSrriie tózptysltitW&fio mglawico¬ wo nad roslinami. Pfziz pierwsza 8 dni po trak¬ towania reslMy w ciagu dnia wy$*a!wiano na sil¬ ne naswietlanie sldfrefezrfó (lfftitób Ifcksów) i ni dzialanie wysokiej fetftfefflrtttry (cfó 40°C). Plat thwastów skladal sie z sistókolisttiych gatunków StellarM media Matricaria chamonutia, Centaurea cyarius, Galium aparirie, Chrysanfhemum segetum, Ipemea purpwrea, Sinapis alba*, i z darni Avena fatua,- Alapecuriw myosuroides,- Echdnoehloa cg.Set&mia italica, Digitaria sanguinalis? Sorghum ha** 25 30 35 $0 wztejsciu za pomoca nizej ott«*wi<3Qftych sklad¬ ników lub ich mie^zaniri i w* tym celu* równo- miernie rozpryskiwano rtiglawlcówo nad roslinami emulsje subs^ncji czynnej W 500- litrach wody/ha.Po uplywie 3 tygtó&U Od4 teafctówaftfe 6ceAi®no je¬ go wyniki, przy czym* fktftor 0 ozrtsczai zniszcze- hie roslin, a Mczba 1'0 Oznacza brak uszkodzen ro¬ slin.Jak wynika z tablicy 5, mieszanina wedlug wy¬ nalazku silni© dzialala rat liczne chwasty trudno zwalezahae, przy Giym zupelnie nie narireaala bu¬ raków cukrowych.Tabli Skfctfflikr 5-0-[2-[4-(5-trójnuorometylopiiydyl-2-oksy)-f*- noksy]-prqpionylo]-l,2 :3,4-bis-0-)izopropyii- deno)ksyiit (I) PhennKf*tAafh (H) i+n ca 4 D*wka kg/ha i 1 3 1 3 1 l ¦ ¦ . w- ¦ • Baraki cukrowe 10 10 9 5 10 10 Chwaty szefokolistne 10 10 0 0 0 a Darn S 0 0 10 10 Tablica 5 T* Skladniki Dawka kg/ha 5-0-[2-[4-(5-trójfluorotaety- lopirydyl-2-oksy)-fenóksy]- -pr*pionylo]-l*2 :3,4jbis- -0-(Iz6pfópyTicfenó)-Rsyfit % 0,24 « J I 5, 10141101 M Z a* tce^^eni*a p aJ^e*!* o 1. srodek o dzialaniu chwastobójczym, zawiera¬ jacy nosniki tfftfb substancje pomocnicze oraz sub¬ stancje czynna, znamienity tym, le ^zawiera Jako substancje czynna co najmniej jedna nowa po¬ chodna *kwasu 2^-fendksypropionowego z pentytem o ogólnym wzorze 1, w "którym jeden z symboli "Yi— •^5 oznacza" grupe o wzorze 9, a kzada z danych par z pozostalych symboli Yi—Y5 oznacza grupe o wzorze 10, przy czym Z oznacza ewentualnie pod¬ stawiony jedno- lub wielokrotnie chlorowcem, gru¬ pa alkokslowa o 1—6 atomach wegla, grupa alki¬ lowa o 1—6 atomach wegla, grupa nitrowa i/lub grupa trójfluorometylowa rodnik fenylowy, 2-pi- rydylowy lub 2-chinoksalinylowy, a Ri i R2 sta¬ nowia jednakowe lub rózne podstawniki i oznacza¬ ja atom wodoru, rodnik alkilowy vO 1-r-fl.O afcamach wegla, podstawiony jedno- lub -wielokrotnie chlo¬ rowcem, grupa alkoksylowa o 1-^5 atqmach w,egla, grupa fenoksylowa iAub grupa dliloroweofenokaylo- wa rodnik alkilowy o 1—10 atomach wegla, jcod- riik aryloalkilowy o 1—3 atomaoh wegla w -cze¬ sci alkilowej, podstawiony jedno- lub wielokrot¬ nie chlorowcem, grupa alkilowa o 1^6 atomach wegla, grupa alkoksylowa o 1—^6 .atomach wggla, grupa nitrowa iAub grupa trójfluorometylowa jwd- nik aryloalkilowy o 1—3 atomach wegla w cze¬ sci alkilowej, cykloalifatyczny rodnik jweglowodo¬ rowy o 3—8 atomach wegla, aromatyczny rodnik weglowodorowy, podstawiony jedno- lub wielo-v krotnie chlorowcem, grupa alkilowa o /L—6 ?ato¬ mach wegla, grupa alkoksylowa o 1—6 atomach wegla, grupa nitrowa iAub grupa trójfluoromety¬ lowa aromatyczny rodnik weglowodorowy, albo Ri i Rj razem z przyleglym Mp/nern wegla-two¬ rza cykloalifatyczny rodnik weglowodorowy p 3— —8 atomach wegla. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera jako substancje czynna /op rnajmjljej je¬ den zwiazek o wzorze 1, w którym Z oznacza grupe 2,4-dwuchlorofenylowa, g-tfojflperoniatylofe- nylowa, 4-chlorofenylowa, 2-chloro-4-trójfluo^ome- tylofenylowa, 5-trójfluorometyiopjrxdylf250l«3p, 3,5- -dwuchloropirydyl-2-owa, 3-chloro-5-trójfluorome- tylopirydyl-2-owa, 6-chlorochinoks#ligylvf?-owa lub 6-fluorochinoksalinyl-2-owa, a Ri i R2 stanowia jednakowe lub rózne podstawniki i oznaczaja a- tom wodoru, rodnik metylowy, etylowy, propylowy, izopropylowy, n-butylowy, Il-rz.-butylowy, III-rz.- -butylowy, 2,2-dwumetylopropyl-l-owy, n-pentylo- wy, n-heptylowy, n-oktylowy, n-decylowy, chloro- metylowy, bromometylowy, fluorometylowy, dwu- chlorometylowy, trójfluorometylowy, trójchlorome- tylowy, metoksymetylowy, etoksymetylowy, feno- ksymetylowy, 4-chlorofenoksymetylowy, chloroety- lowy, bromoetylowy, 2-etoksyetylowy, 2-fenoksye- tylowy, cyklopropylowy, cyklopentylowy, cyklohek- sylowy, benzylowy, 2-fenyloetylowy, fenylowy, 2- -chlorofenylowy, 3-chlorofenylowy, 4-chlorofenylo- wy, 3,4-dwuchlorofenylowy, 4-metoksyfenylowy, 4- nitrofenylowy lub 2,4-dwuchlorofenylowy, albo Ri i R2 razem z przyleglym atomem wegla tworza rod¬ nik cyklopentylowy lub cykloheksylowy. 15 $. Srodek ^wedlug sastrz. i, wfemleitny troi, ze zawiera 5-0H?^[4-/5-4rójfluorometyiopiFydyi-«-€fksy/^ -^nok»yj-pr0pio»yk]-i;2 -: 3,44is^^zopropyiidenof- ¦teyJit. ' * 4. .Srodek wefllug zastrz. 1, znamiennj |ynj, ze zawiera l-O^-^-Ztrójfluoromety}^ -fenoksyl-propinQyJa]-2t3; 4^-l?is-0-/izoprpppli^er^/r -*D-arabit.' H A. Spodleje w^djug ^§tr^. ^ z^*(M£nn* tpify £e z^wie^a £-0t$-jjMM*9^°^^^ -fenoksy]-propionylo]-l,2 :4,5-bis-0-/izopropylideno/- -adonit. 6. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5-0-[2-[4-/5-trójfluorometylopirydyl-2- -oksy/-fenoksy]-propionylo]-l,2 :3,4-bis-0-/fenylome- tyleno/-ksylit. 7. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera ^5-Q-^2-j^-j(5ftrójfluorometylopirydyl-2-oksy/ 20 /-fenoksy]-propionyljO]-l,2 : 3,4-bis-0-/4-chlorofenylo- metyle^oV-kajiit. 8. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera ^42T#-£-trójfluorometylopirydyl-2-ok- sy/-fenoksy]-propionylo]-l,2 :3,4-bis-0-/metylometyle- 25 no/-ksyJiJ. '") 'r[. 9. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera f-0^-[^r/$c|rójfluorometylopirydyl-2-oksy/ /-fenoksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-/metylooktylo- metyleno/^ksylit. 30 10. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze /zawiera 5-0-[2-[4-/5-trójfluorometylopirydyl-2-oksy/ 7-fef\otoy]-pr(^oji7lo]-l,2:3,4-bis-0-/chlorometylo- metyleno/-jksylit. 11. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 35 zawiera 5-0-[2-[4-/2,4-dwuchlorofenoksy/-fenoksy]- -propionylo]-1,2:3,4-bis-0-/izopropylideno/-ksylit. 12. $xo&p$ y/yat$Uf zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5-0-tS-[4r/2,4-dwuchlorofenoksy/-fenoksy]- -prof^nyJp]rll2:p^^Dis-0-/izopropylideno/-ksylit. 40 1<3. Srodek wedlyg zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiasa 3-firlZ-[£r/^-chlorofenoksy/-fenoksy]-propio- nyldj-l,2:3,4-bis-0-Apopropylideno/-ksylit. 14. grodek we*}^ zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5-0-[2-f4-^2-chloro-4-trójfluorometylofeno- 45 ksy/-|(^oks/yj-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-/izopropyli- dena/-ksylit. 15. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera *5-0-ffi*fc4-/3,5-dwuchloropirydyl-2-oksy/-feno¬ ksy]-propionylo]-1,2:3,4-bis-0-/izopropylideno/-ksylit. 50 16. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5-0-[2-4-/3-chloro-5-trójfluorometylopiry- dyl-2-oksy/-fenoksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-#zo- propylideno/-ksylit. 17. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 55 zawiera 5-0-[2-[4-/6-ehlorochinoksalinyl-2-oksy/-fe- noksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-/izopropylideno/- -ksylit. 18. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5-0-[2-[4-/6-fluorochinoksalinyl-l-2-oksy/- 60 -fenoksy]-propionylo]-l,2:3,4-bis-0-Aizopropylideno/- -ksylit. 19. Sposób wytwarzania nowych pochodnych kwasu 2-fenoksypropinowego z pentytem o ogól¬ nym wzorze 1, w którym wszystkie symbole maja 63 znaczenie podane w zastrz. 1, znamienny tym, ze141 108 Z-X ^ r-y** Wzór 7 NH-CO-0-RE YizAr 8 Z-O-^^-O-CH-CO- Wzór9 z-o- PL