Opis patentowy opublikowano: 1987 02 20 136339 bi. Cl.« E21C 27/44 E21C 35/18 Twórcy wynalazku: Uprawniony z patentu: Gewerkschaft Eisenhiitte Westfalia, Liinen (Republika Federalna Niemiec) Urzadzenie nozowe, zwlaszcza dla struga weglowego Wynalaizek dotyczy urzadzenia nozowego, zwlasz¬ cza dla struga weglowego z nozem osadzalnym w kieszeni imaka nozowego, którego strona tylna obejmuje od tylu za pomoca noska lub tp. sciane kieszeni imaka zbozowego i który ma na swojej przedniej stronie wybranie, które otacza sciane zebra imaka nozowego, przy czym w celu zabez¬ pieczenia noza w kieszeni jest osadzalna w szcze¬ linie, pomiedzy powierzchnia sciany zebra a po¬ wierzchnia czolowa noza, ograniczajaca wybranie noza, czesc uchwytowa.Urzadzenia nozowe tego rodzaju sa znane z opi¬ su patentowego RFN nr 1291 708. Czesc uchwyto¬ wa, zabezpieczajaca nóz w kieszeni imaka nozo¬ wego, sklada sie z cienkiej plytki metalowej, któ¬ ra jest wetknieta luzno w szczeline pomiedzy sciana zebra imaka nozowego a hakowym wy¬ braniem noza i jest zabezpieczona za pomoca tu- lei rozpreznej lub tp., która jest wbijana w otwo¬ ry, przebiegajace w jednej linii w czesci uchwy¬ towej i w nozu. Aby wybudowac nóz nalezy naj¬ pierw wyjac tuleje rozprezna i usunac czesc uchwytowa. Nóz moze byc wtedy przesuniety w kieszeni imaka nozowego tak daleko do przodu wobec sciany zebra, ze zaryglowanie tyloaego no¬ ska w kieszeni zostaje zlikwidowane. Po tym nóz mozna bocznie przechylajac wyciagnac z kieszeni imaka nozowego, otwartej w kierunku do sciany.W innym znanym urzadzeniu nozowym wedlug opdvu zgloszeniowego RFN nr 2 355 554 zamiast 10 15 25 tulei rozpreznej jest zastosowana jako czlon za¬ bezpieczajacy blacha zabezpieczajaca, zawijana obwodowo na powierzchni zewnetrznej czesci ¦ uchwytowej, która jest ustalana na imaku nozo* wym lub nozu.W znanych urzadzeniach nozowych wspomnia¬ nego rodzaju podczas pracy dochodzi, zwlaszcza na podstawie uderzeniowych obciazen noza do od¬ ksztalcen i scierainia czesci stanowiacych gniazdo noza imaka tak, ze nastepuje wybijanie powierzch¬ ni noza i imaka nozowego, stanowiacych gniazda noza, co powoduje rozluznienie gniazda i klapa¬ nie noza w imaku jBozowjrm.Zadaniem wynalazku jest takie uksztaltowanie urzadzenia nozowego wspomnianego rodzaju, przy. prostym i mocnym wykonania, zeby bylo osiag¬ niete stale gniazdo mocujace noza w imaku nozo¬ wym i w razie potrzeby mozliwosc szybkiego i do¬ godnego dociskania noza.To zadanie zostalo rozwiazane wedfag wynalaz¬ ku dzieki temu, ze czesc uchwytowa stanowi klin okragly, a powierzchnia sciany zebra, tworzaca powierzchnie przylegania dla klina okraglego i po¬ wierzchnia czolowa noza sa uksztaltowane jako zaokraglone powierzchnie przylegsria dla kfna.Korzystnie uklad jest tik dobrany, ze powierzch¬ nia sciany zebra, sluzaca jako powierzchnia przy¬ legania dla klina okraglego jest wypukla, podczas gdy powierzchnia czolowa noza jest uksztaltowa¬ na wklesle, przy czym punkty srodkowe obydwu 116 8893 powierzchni sa tak wzajemnie przestawiane, ze pomiedzy wypukla powierzchnia sciany zebra a wklesla powierzchnia czolowa noza jest utworzo¬ na lukowa szczelina klinowa dla klina okraglego, zmniejszajaca sie od jednego konca do drugiego konca.Dalej zaleca sie przewidzenie na stronie czolo¬ wej noza, pomiedzy sciana zebra, a podstawa kie¬ szeni imaka nozowego otworu wprowadzajacego, przez^ctóry wprowadza sie i umieszcza klin okrag¬ ly w szczelinie klonowej.Za pomoca klina okraglego umozliwia sie za¬ mocowanie na stale noza w kieszeni imaka nozo¬ wego 1 w.razie" potczeby podczas pracy takze jego dociagniecie, co jest osiagalne przez uderzenie mlotkiem w latwo cjpstepny gruby koniec klina.Dzieki zastosowaniu klina okraglego osiaga sie stosunkowo duze powierzchnie przylegania klina tak, ze unika sie "nadmiernie wysokiego, wlasci¬ wego nacisku powierzchniowego na klinie i na powierzchniach przylegania klina.Korzystnie zaokraglona powierzchnia sciany zebra, tworzaca powierzchnie przylegania klina okraglego rozciaga sie na obwodzie luku co naj¬ mniej 130°, celowo okolo 150° do 170°» Klin okrag¬ ly moze byc wykonany samohamowny tak, ze nie moze wystepowac podczas pracy wysuwanie kli¬ na ze szczeliny klinowej. Uklad moze byc jeszcze tak dobrany, ze przez sily robocze, które próbuja wciskac nóz glebiej w kieszen, jeszcze podwyzsza sie zamocowanie klina.W dalszym uksztaltowaniu wynalazku klin okragly jest zaopatrzony co najmniej w jedna szczeline wychodzaca na cienkim koncu klina, przy czym szczelinowy koniec klina tworzy lapki, zawijane wokól sciany zebra, które zabezpieczaja klin okragly w scianie zebra. Osobny czlon zabez¬ pieczajacy w postaci tulei rozpreznej, blachy za¬ bezpieczajacej lub tp. oddzielajacej klin nie jest potrzebny. Klin okragly ma celowo na koncu zgrubienie, które jest mniejsze od szerokosci szcze¬ liny, pomiedzy powierzchnia sciany zebra a po¬ wierzchnia czolowa noza. Zmniejszona grubosc w obszarze koncowym klina okraglego ulatwia za¬ winiecie obrzeza konca klina wokól sciany zebra.W *dalszym korzystnym uksztaltowaniu wyna¬ lazku powierzchnia przylegania w tylnej scianie kieszeni imaka nozowego, sluzaca do podparcia noza, jest wypukla a nóz ma powierzchnie pod¬ pierajaca, uksztaltowana wklesle, dopasowana do tej wypuklej powierzchni przylegania. To umoz¬ liwia osiagniecie na klinie i na tylnej scianie kie¬ szeni duzych powierzchni przylegania tak, ze uni¬ ka sie nadmiernie wysokiego wlasciwego docisku powierzchniowego. Zarys wypuklej powierzchni przylegania tylnej sciany kieszeni odpowiada co najmniej w przybbzeniiu zaokraglonemu zarysowi zewnetrznemu klina okraglego, W tym przypadku osiaga sie mozliwosc osa-: dzenia w imaku nozowym takze wkladanego noza podwójnego, który ma w symetrycznym ukladzie dwa ostrza i dwie wklesle powierzchnie czolowe, z których jedna tworzy powierzchnie podpierajaca, lezaca na tylnej wypuklej scianie kieszeni, a dru¬ ga powierzchnie przylegania dla klina okraglego. m 4 Wedlug dalszej istotnej cechy wynalazku, któ¬ ra moze znalezc zastosowanie takze przy urzadze¬ niach nozowych znanego rodzaju i dlatego sama ma znaczenie wynalazcze, powierzchnia przylega- 5 nia noza na tylnej scianie kieszeni jest utworzona przez cylindryczny trzpien. Nóz ma przy tym na swoim trzonku, wchodzacym w kieszen czesciowo cylindryczne wybranie, dopasowane do srednicy trzpienia, za pomoca którego tworzy sie nosek m ryglujacy obejmujacy od tylu trzpien. Imak nozo¬ wy ^est celowo zaopatrzony w otwory przyjmu¬ jace trzpien, w którym jest utrzymywany trzpien, korzystnie z pasowaniem wtlaczanym. Przy tym ukladzie dla tylnego podparcia noza moze byc za- 15 stosowany specjalny trzpien, korzystnie wykona¬ ny z hartowanej i/lub nierdzewnej stali, który jest wykonany jako oddzielna czesc, polaczona z ima- kiem nozowym.Korzystnie imak nozowy jest przy tym wyko- 20 nany z czesci odlewanej, podczas gdy trzpien, jak wspomniano, jest wykonany z nierdzewnej stali tak, ze unika sie zardzewienia nozff na trzpieniu.Zaleca sie oparcie trzpienia pomiedzy scianami bocznymi limaka na wkleslej powierzchni pod- 25 pierajacej na tylnej scianie kieszeni sciany, przez co jest utworzona stala podpora trzpienia.Wynalazek jest nastepnie blizej wyjasniony w zwiazku z korzystnymi przykladami wykonania przedstawionymi na rysunku, na którym fig. la 20 i b przedstawia urzadzenie nozowe w widoku z boku czesciowo w przekroju, przy czym nóz jest przedstawiony w odsunieciu od imaka nozowego, fig. 2 — w perspektywie klin okragly, zastoso¬ wany w urzadzeniu nozowym wedlug fig. 1, fig. 3 as — widok w kierunku strzalki III—III na fig. 1, fig. 4 — w przekroju urzadzenie nozowe wedlug fig. 1 do 3 z nozem umieszczonym w imaku no¬ zowym, fig. 5 — widok w kierunku strzalki V na fig. 4, fig. 6 — drugi korzystny przyklad wyko- 4o nania urzadzenia nozowego z nozem podwójnym, odpowiadajacy przekrojowi wedlug fig. 4, fig. 7 — inny przyklad wykonania urzadzenia nozowego w przekroju wzdluznym a fig. 5 — widok z góry imaka nozowego, przewidzianego do fig. 7, przy 45 odsunietym nozu.Urzadzenie nozowe, przedstawione na fig. 1 do 5 sklada sie z imaka nozowego 10 i noza 11, któ¬ rego ostrze 12 jest utworzone przez wkladke ze stopu twardego. Imak nozowy 10 moze byc w zna- so ny sposób umieszczony na stale lub rozlacznie na strugu weglowym lub innej maszynie urabiajacej, eksploatacyjnej lub wrebowej.Imak nozowy 10 jest zaopatrzony w kieszen 13 do przyjecia noza 11, która jest otwarta bocznie, 55 to znaczy w kierunku do ciosu weglowego. Kie¬ szen 13 ma na swoim tylnym koncu, na glebo¬ kosci ponizej sciany 14 wybranie 15. Na przeciw¬ leglej stronie kieszen 13 jest zaopatrzona w otwór wprowadzajacy 16, który jest umieszczony za scia- eo na zebra 17, to znaczy pomiedzy sciana zebra 17 a podstawa 18 kieszeni 13.Nóz'11 sklada sie z plytki, która na swoim tyl¬ nym koncu ma nosek 19 lub tp., który przy osa¬ dzeniu noza 11 w kieszeni 13 wchodzi w wybra- 65 nie 15 i zazebia sie w postaci haka z powierzen-5 mia sciany 14, przez co nóz 11 jest zabezpieczony przed wypadnieciem z kieszeni 13 (fig. 4). Oprócz tego nóz 11 ma na swojej tylnej scianie wypukla powierzchnie podpierajaca 20, za pomoca której w stanie zabudowania opiera sie on na tylnej scianie 14 na odpowiednio wklesla powierzchnie przylegania 21 (fig. 3).Nóz 11 ma na przednim koncu swojej czesci trzonowej obejmowanej w kieszeni 13 wybranie z wklesla powierzchnia czolowa 22, która tworzy powierzchnie przylegania dla klina okraglego 23.Tylna strona powierzchni 24 sciany zebra 17 jest wypukla w kierunku do kieszeni 13. Punkt srod¬ kowy 25 powierzchni 24 sciany zebra 17 jest prze¬ stawiony nieznacznie na zewnatrz wobec punktu srodkowego 26 powierzchni czolowej 22 noza 11 (fig. 4), tak, ze obydwie powierzchnie 22 i 24 two¬ rza szczeline klinowa, która zweza sie klinowo od swojego konca wychodzacego do otworu wpro¬ wadzajacego 16 imaka nozowego 10 do konca, znajdujacego sie po drugiej stronie sciany zebra 17. Zaokraglona powierzchnia 24 sciany zebra 17 rozciaga sie na obwodzie luku od okolo 150° do 170°.Jak pokazuja przede wszystkim fig. 2 i 4 klin okragly 23 rozciaga sie na obwodzie luku, który jest wiekszy o okolo 10° do 40° od obwodu luku powierzchni 24 sciany zebra 17. Klin okragly 23 w obszarze koncowym, w miejscu 27 jest odsa¬ dzony przy czym ma on w tym zmniejszonym obszarze szczeline 28, wychodzaca do konca klina.Przez przeciecie klina 23 na zmniejszonym koncu sa utworzone dwa cienkie jezyki lub lapki 29.Nóz 11 jest wprowadzony w kieszen 13 imaka nozowego 10 ze skreceniem, przy czym on swoim noskiem 19 obejmuje od tylu sciane 14 kieszeni 13 a swoja powierzchnia opierajaca 20 przylega do (powierzchni przylegania 21. Po tym klin okragly 23 jest wprowadzany przez otwór wprowadzajacy 16 w szczeline klinowa, pomiedzy powierzchniami 22 i 24, co moze byc dokonane przez uderzenie mlotkiem w gruby koniec 30 klina okraglego 23.Dzieki temu nóz 11 jest ustalany i zamocowany w kieszeni 13 imaka nozowego 10. Aby klin okrag¬ ly 23 zabezpieczyc, co najmniej jedna lapka 29 jest zawijana wokól powierzchni czolowej sciany zebrowej 17, jak to jest pokazane na fig. 4 i 5.Druga, nie zawinieta lapka 29 sluzy do wyciaga¬ nia klina okraglego 23.W przypadku poluzowania noza 11 podczas pra¬ cy moze byc on docisniety przez dalsze wbicie klina okraglego 23. Mozna wtedy druga lapke 29 klina okraglego 23 zawinac, aby zabezpieczyc do¬ cisniety klin okragly 23.Aby nóz 11 rozlaczyc, wystarczy jedynie wyciag¬ nac klin okragly 23 ze szczeliny klinowej, jezeli zostalo zlikwidowane zabezpieczenie na lapkach 29 klina okraglego 23. Rozlaczenie klina okraglego 23 nastepuje przez uderzanie mlotkiem w zawiniety koniec klina 23, przez wprowadzenie narzedzia w zwezony koniec szczeliny pierscieniowej lub przez wyciagniecie klina okraglego 23 z otworu wpro¬ wadzajacego 16.Urzadzenie nozowe wedlug fig. 6 odróznia sie od urzadzenia nozowego wedlug fig. 1 do 5, od- 38» 6 nosnie uksztaltowania imaka nozowego 10, zasad¬ niczo tym, ze tylna sciana 14 kieszeni 13 ma wy¬ pukla powierzchnie przylegania 21 noza 11 i roz¬ ciaga sie zasadniczo przez cala wysokosc imaka 5 nozowego 10. Zarys wypuklej powierzchni przyle¬ gania 21 tylnej sciany 14 kieszeni 13 odpowiada zasadniczo okraglemu zarysowi zewnetrznemu kli¬ na okraglego 23, a wiec tej powierzchni klina, która przylega do wklesle uksztaltowanej po- io wierzchni czolowej 22 noza 11.Taki uklad umozliwia wetkniecie w imak no¬ zowy 10 w sposób wybiórczy noza prostego z tyl¬ ko pojedynczym ostrzem lub, jak przedstawiono, noza podwójnego 11, który ma w symetrycznym 15 ukladzie, z obydwu stron swojej plaszczyzny srod¬ kowej 31, ostrze 12, wzglednie 12* i wklesle po¬ wierzchnie 20, wzglednie 22, z których kazdorazo¬ wo jedna powierzchnia tworzy powierzchnie przy¬ legania dla klina okraglego 23 a druga powierzch- 20 nia powierzchnia podpierajaca, za pomoca której opiera sie nóz podwójny 11 na wypuklej po¬ wierzchni przylegania 21 sciany 14 kieszeni 13.W pozycji zabudowania na fig. 6 nóz podwójny 11 opiera sie za pomoca tylnej powierzchni podpie- 25 rajacej 20 na wypuklej powierzchni przylegania 21 sciany 14 kieszeni 13 podczas, gdy przednia powierzchnia czolowa 22 tworzy powierzchnie przylegania klina 23.Poniewaz nóz 11 jest uksztaltowany symetrycz- 30 zowego 10 w polozeniu obróconym o 180°. Po¬ wierzchnia 20 tworzy wtedy powierzchnie przyle¬ gania dla klina okraglego 23 podczas, gdy po¬ wierzchnia 22 tworzy powierzchnie podpierajaca 35 nóz podwójny li w scianie 14 kieszeni 13. Nosek 19, przewidziany w przykladzie wykonania we¬ dlug fig. 1 do 5, jest w postaci wykonania wedlug fig. 6 utworzony przez zaokraglona wklesla po¬ wierzchnie 20, wzglednie 22, wychodzaca do pod- 40 stawy 32.Na fig. 7 i 8 jest przedstawiony uprzywilejo¬ wany przyklad wykonania urzadzenia nozowego wedlug wynalazku. On odróznia sie od przykladu wykonania wedlug fig. 1 do 5 zasadniczo tym, ze 45 powierzchnia przylegania noza 11, znajdujaca sie w obszarze tylnej sciany 14 kieszeni 13 jest utwo¬ rzona przez cylindryczny trzpien 33, który swoimi koncami jest utrzymywany w okraglych otworach 34 na obydwu przeciwleglych scianach bocznych 50 35 imaka nozowego 10 i który opiera sie w obsza¬ rze pomiedzy scianami bocznymi 35 na wkleslej powierzchni podpierajacej 36 tylnej sciany 14 kie¬ szeni 13. Nóz 11 ma na stronie tylnej swojego trzona, obejmowanego w imaku nozowym 10, od- 55 powiednio wklesla powierzchnie podpierajaca 20, za pomoca której opiera sie na cylindrycznym trzpieniu 33. Powierzchnia podpierajaca 20 pod¬ chwytuje cylindryczny trzpien 33 co najmniej w przyblizeniu na obwodzie 160° do 180°. Przy tym 60 wklesla powierzchnia podpierajaca 20 tworzy no¬ sek 19, który obejmuje od tylu trzpien 33.Imak nozowy 10 jest korzystnie wykonany jako czesc odlewana podczas, gdy cylindryczny trzpien 33 jest wykonany korzystnie ze stali nierdzewnej. 65 Zaleca sie tak dobrac uklad, zeby trzpien 33 za13S324) T 8 pomoca pasowania wtlaczanego byl utrzymywany w otworach 34 imaka nozowego 10.Powyzej opisane wykonanie imaka nozowego 10 z trzpieniem 33, tworzacym podpore dla noza jest ze szczególna korzyscia zastosowane w urzadzeniu nozowym wedlug wynalazku, które stosuje sie do ustalenia noza klinem lukowym, wzglednie okrag¬ lym 23 opisanego rodzaju. Ono moze znalezc ewen¬ tualnie zastosowanie takze przy urzadzeniach no¬ zowych, Tctóre stasuja w miejsce klina okraglego 23 inny srodek mocujacy znanego rodzaju. PL