Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania pochodnych chloroacetanilidu o ogólnym wzorze 1, w którym R. i R2 sa jednakowe lub rózne i oznaczaja atom wodoru albo grupe metylowa lub etylowa, a R- oznacza prostolancuchowa lub rozgaleziona grupe C1-CQ-alkoksylowa» Kilka typów podstawionych chloroacetanilidów o wzorze 1 stosowano w poprzednich latach jako substancje czynne selektywnych srodków chwastobójczych. Opracowano kilka sposobów wytwa¬ rzania tych biologicznie czynnych zwiazków* Z opisów patentowych St. Zj. Ameryki nr nr 3 442 945f 3 547 620 i 3 630 716 znany jest sposób, zgodnie z którym N-metyleno-2,6-dwualkiloaniline poddaje sie reakcji z chlorkiem chloroacetylu w rozpuszczalniku organicznym, takim jak n-heptan, po czym powstala N-chloro- acetylo-N-chlorometylo-2,6-dwualkiloaniline poddaje sie, bez wyodrebniania lub po wyodreb¬ nieniu i oczyszczeniu, reakcji z odpowiednim alkoholem, w obecnosci akceptora kwasu, takiego jak trójetyloamina* Po zakonczeniu reakcji produkty oczyszcza sie droga przemywania woda destylacji i krystalizacji* Glówna wada tego sposobu jest niska wydajnosc wynikajaca z jednej strony ze zlozonego procesu syntezy i skomplikowanych warunków reakcji, a z drugiej strony ze stosunkowo zlozonego procesu oczyszczania niezbednego dla uzyskania produktu o wlasciwej czystosci* Co wiecej, koniecznosc prowadzenia przemywania woda pociaga za soba powstawanie znacznych ilosci scieków wodnych,co stwarza problemy zwiazane z ochrona srodowiska.Podobny sposób ujawniono w wegierskim opisie patentowym nr 176 581. Róznica polega na tym, ze reakoje prowadzi sie w atmosferze gazu obojetnego i w obecnosci amoniaku jako akcep¬ tora kwasu* Zgodnie z tym sposobem H-metyleno-2,6-dwualkiloaniline dodaje sie do chlorku chloroacetylu stosujac mieszanie i chlodzenie, po czym mieszanine reakcyjna ogrzewa sie w temperaturze 90°C w ciagu 0,5 godziny, a potem chlodzi do temperatury 25°C i przeplukuje azotem* Po dodaniu odpowiedniej ilosci bezwodnego alkoholu na mieszanine reakcyjna dziala sie w temperaturze 35-40°C gazowym amoniakiem, a po zakonczeniu tego etapu prowadzi sie w ciagu 0,5 godziny ogrzewanie w temperaturze 85°C* Mieszanine reakcyjna chlodzi sie, prze-2 135 984 mywa woda i rozdziela na fazy. Faze organiczna odparowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac produkt koncowy z wydajnoscia 84-85#. Sposób ten jest najwyrazniej podobny do sposobu opisanego powyzej pod wzgledem zlozonosci toku reakcji. Jest to zwiazane z faktem, ze w obu sposobach jako zwiazek wyjsciowy stosuje sie zasade Schiffa, to jest N-metyleno- -2,6-dwualkiloamine• Znany jest sposób wytwarzania N-metyleno-2,6-alkiloanilidów droga reakcji 2,6-dwual- kiloaniliny z formaldehydem. Formaldehyd otrzymuje sie na ogól przez depolimeryzacje paraformaldehydem w absolutnym metanolu w obecnosci trójetyloaminy. Powstale N-metyleno- -2,6-dwualkiloanilidy oczyszcza sie i odwadnia prowadzac destylacje pod zmniejszonym cisnieniem, po czym albo poddaje sie je bezposrednio dalszym reakcjom, albo przechowuje w atmosferze azotu.Sposób wytwarzania pochodnych chloroacetanilidu o ogólnym wzorze 1 przez chloroace- tylowanie aniliny lub jej pochodnej i alkoholize powstalego zwiazku polega wedlug wynalazku na tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym R.. i Rp maja wyzej podane znaczenie, poddaje sie chloroacetylowaniu w temperaturze 60-120°C, ewentualnie w srodowisku rozpuszczalnika, po czym powstaly zwiazek przejsciowy poddaje sie reakcji z chloromrówczanem chlorometylu w temperaturze 80-90°C, ewentualnie w obecnosci katalizatora, korzystnie dwumetyloformamidu albo tez zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym R- i Rp maja wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji z chloromrówczanem chlorometylu w temperaturze 80-105°C, ewentualnie w srodo¬ wisku rozpuszczalnika, korzystnie ksylenu, ewentualnie w obecnosci katalizatora, korzystnie dwumetyloformamidu, i powstaly zwiazek przejsciowy poddaje sie chloroacetylowaniu w tempe¬ raturze 100-120°C, a nastepnie otrzymany zwiazek przejsciowy poddaje sie reakcji z akoholem o wzorze R^H, w którym R^ ma wyzej podane znaczenie, w temperaturze co najmniej 60°C, ewen¬ tualnie w obecnosci akceptora kwasu, korzystnie trójetyloaminy. Powstaly N-chloroacetylo- -N-alkoksymetyloanilid o wzorze 1 mozna wyodrebniac i oczyszczac znanymi metodami.Korzystnie chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca chlorku chioroacetylu, albo mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu, albo mieszaniny kwasu monochloro- octowego i tlenochlorku fosforu, albo mieszaniny kwasu monochlorooctowego i pieciochlorku fosforu, albo mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu, wprowadzajac jedno¬ czesnie gazowy chlor, albo za pomoca kwasu monochlorooctowego, wprowadzajac jednoczesnie fosgen lub dwufosgen.Sposób wedlug wynalazku jest nowym sposobem, pozwalajacym na wytwarzanie zwiazków o wzorze 1, w procesie prostym, ekonomicznym i umozliwiajacym otrzymywanie produktów czyst¬ szych niz produkty wytwarzane sposobami znanymi. Postepujac zgodnie ze znanymi sposobami, po wieloetapowym oczyszczaniu otrzymuje sie, z wydajnoscia 60-86$, chloroacetanilidy o takiej czystosci jak chloroacetanilidy wytwarzane sposobem wedlug wynalazku, bez oczysz¬ czania. Przeprowadzajac dodatkowo etapy oczyszczania,takie jak w znanych sposobach, otrzy¬ muje sie substancje o znacznie lepszej czystosci /95-99#/ niz substancje otrzymane znanymi sposobami.Glówne zalezy sposobu wedlug wynalazku sa nastepujace: a/ jako zwiazku wyjsciowego nie stosuje sie N-metyleno-aniliny, a wiec zbedne Jest stosowanie paraformaldehydu lub formaldehydu i metanolu oraz prowadzenie kilku trudnych etapów w celu oczyszczenia i stosowania N-metyleno-anilidówj b/ sposób wedlug wynalazku mozna zrealizowac nawet wówczas, gdy nie sa dostepne chlorek chioroacetylu i paraformaldehyd.Wynalazek ilustruja ponizsze przyklady, Przykladl. Do reaktora odmierza sie 118 g chlorku chloroacetylu, ogrzewa do temperatury 60°C i dodaje 149,0 g 2,6-dwuetyloaniliny, Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 80°C i utrzymuje te temperature w ciagu 1 godziny, W temperaturze 80°C dodaje sie do mieszaniny reakcyjnej 4,70 g dwumetyloformamidu, po czym w ciagu 1,5 godziny wkrapla 159,0 g chloromrówczanu chlorometylu. Po ogrzaniu mieszaniny reakcyjnej do temperatury 90°C utrzymuje sie te temperature w ciagu 3 godzin. Mieszanine reakcyjna dodaje sie do 320,0 g135 984 3 *f metanolu, utrzymujac temperature ponizej 60°C, miesza w temperaturze 60°C w ciagu 0,5 godzi¬ ny i chlodzi. Pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje sie 160 g metanolu, a niewielka ilosc wytraconych substancji stalych odsacza sie. Produkt, to jest rozpuszczony N-rretoksy- metylo-2,6-dwumetylochloroacetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystali¬ zacji usuwajac rozpuszczalnik. Ilosc otrzymanego produktu: 256 g. Zawartosc substancji czynnej: 88%. Wydajnosc: 84,5%. Temperatura topnienia: 41-41,5°C Przyklad II. 158 g chloromrówczanu chlorometylu i 86 g ksylenu ogrzewa sie do temperatury 80°C, po czym wkrapla sie 149 g 2,6-dwumetyloaniliny. Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 100-105°C i utrzymuje w tej temperaturze do uzyskania przejrzys¬ tosci, to jest w ciagu okolo 2-2,5 godziny. Po wkropleniu 4,7 g dwumetyloformamidu i 118 g chlorku chloroacetylu mieszanine reakcyjna przechowuje sie w temperaturze 100°C w ciagu 4 godzin, a nastepnie, utrzymujac temperature ponizej 60°C, wlewa ja do 320 g metanolu.Mieszanine reakcyjna miesza sie w temperaturze 60°C w ciagu 0,5 godziny, chlodzi do tempera¬ tury 20°C i pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje 240 g metanolu. Niewielka ilosc wytra¬ conej substancji stalej odsacza sie. Produkt, rozpuszczony N-metoksymetylo-2,6-dwumetylo- chloroacetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji usuwajac roz¬ puszczalnik. Ilosc otrzymanego produktu: 262 g. Zawartosc substancji czynnej: 84%. Wydaj¬ nosc: 82%. Wspólczynnik zalamania swiatla: nD 5 = 1,4938.Przyklad III. Do reaktora odmierza sie 97 g kwasu jednochlorooctowego, po czym wkrapla sie 149 g 2,6-dwuetyloaniliny i 1,8 g dwumetyloformamidu. Mieszanine reakcyjna ogrze¬ wa sie do temperatury 80-85°C i w ciagu 2 godzin wprowadza fosgen z szybkoscia 50 g/godzine.W temperaturze 80°0 dodaje sie w ciagu 0,5 godziny 158 g chloromrówczanu chlorometylu, po czym w ciagu 3 godzin utrzymuje sie mieszanine reakcyjna w temperaturze 90 C, a nastepnie dodaje ja do 320 g metanolu, utrzymujac temperature ponizej 60°C. Mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu 0,5 godziny w te peraturze 60 C, a po jej ochlodzeniu oddestylowuje pod zmniejszonym cisnieniem 160 g metanolu. Niewielka ilosc wytraconej substancji stalej odsa¬ cza sie. Produkt, rozpuszczony N-metoksymetylo-2,6-dwuetylochloroacetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji usuwajac rozpuszczalnik. Ilosc otrzymanego pro¬ duktu: 275 g. Zawartosc substancji czynnej: 83,8%. Wydajnosc: 85%. Temperatura topnienia: 41-41,5°C Przyklad IV. 97 g kwasu monochlorooctowego i 2,7 g dwumetyloformamidu odmie¬ rza sie do reaktora i po ogrzaniu do temperatury 100 C prowadzi sie przemiane w chlorek chloroacetylu, wprowadzajac w ciagu 2 godzin fosgen z szybkoscia 50 g/godzine. Po ochlo¬ dzeniu mieszaniny reakcyjnej do temperatury 80°C dodaje sie 149 g 2,6-dwuetyloaniliny i temperature 80°C utrzymuje w ciagu 1 godziny. Po dodaniu jeszcze 4,5 g dwumetyloformamidu dodaje sie w ciagu 1,5 godziny 158 g chloromrówczanu chlorometylu, po czym mieszanine ogrze¬ wa sie w temperaturze 90°C w ciagu 3 godzin, a potem wlewa do 320 g metanolu, utrzymujac jego temperature ponizej 60°C. Mieszanine reakcyjna przechowuje sie w temperaturze 60°C w ciagu 0,5 godzin, a nastepnie oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem 160 g metanolu.Wytracona po ochlodzeniu mieszaniny substancje stala odsacza sie. Produkt, rozpuszczony N-metoksymetylo-2,6-dwuetylochloroacetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji, usuwajac rozpuszczalnik. Ilosc otrzymanego produktu: 263 g« Zawartosc sub¬ stancji czynnej: 84,1%. Wydajnosc: 82%. Temperatura topnienia: 41-41,5°C.Przyklad V. 118 g chlorku chloroacetylu odmierza sie do reaktora, a po ogrza¬ niu do temperatury 60°C dodaje 135,2 g 2-etylo-6-metyloaniliny# Reakcje prowadzi sie w temperaturze 80°C, utrzymujac mieszanine reakcyjna w tej temperaturze w ciagu 1 godziny.Po dodaniu 4,5 g dwumetyloformamidu do mieszaniny reakcyjnej wkrapla sie w ciagu 1,5 godziny 158 g chloromrówczanu chlorometylu. Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie w temperaturze 90 C w ciagu 3 godzin, po czym wlewa do 320 g etanolu, utrzymujac jego temperature ponizej 60°C.Mieszanine reakcyjna miesza sie w temperaturze 60°C w ciagu 0,5 godziny, a po jej ochlodze¬ niu oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem 160 g metanolu i odsacza niewielka ilosc wytraconej substancji stalej. Produkt, rozpuszczony 2-metylo-6-etylo-N-etoksymetylochloro-4 135 984 -acetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji usuwajac rozpuszczalnik, - Ilosc otrzymanego produktu: 251 g. zawartosc substancji czynnej, Z3%. Wydajnosc: 83%.Wspólczynnik zalamania swiatla: n^ a 1,5233.Przykla d VI. 97 g kwasu monochlorooctowego odmierza sie do reaktora, a nas¬ tepnie dodaje 135,2 g 2-metylo-6-etyloaniliny i 1,8 g dwumetyloformamidu. Mieszanine reak¬ cyjna ogrzewa sie do temperatury 80-85°C i w ciagu 2 godzin wprowadza fosgen z szybkoscia 50 g/godzine. Nastepnie, w ciagu 0,5 godziny wkrapla sie w temperaturze 80°C 1 58 g chloromrów- czanu chlorometylu, a potem mieszanine reakcyjna ogrzewa w ciagu 3 godzin w temperaturze 90°C i dodaje ja do 320 g etanolu utrzymywanego w temperaturze ponizej 60°C. Mieszanine reakcyjna miesza sie w temperaturze 60°C, a po jej ochlodzeniu oddestylowuje sie pod zmniej¬ szonym cisnieniem 160 g etanolu i odsacza niewielka ilosc wytraconej substancji stalej.Produkt, rozpuszczony N-etoksymetylo-2-metylo-6-etylochloroaoetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji, usuwajac rozpuszczalnik. Ilosc otrzymanego produktu: 259 g. Zawartosc substancji czynnej: 89%. Wydajnosc: 86%. Wspólczynnik zalamania swiatla: n*5 = 1,5233.Przyklad VII. 97 g kwasu monochlorooctowego i 2,7 g dwumetyloformamidu odmie¬ rza sie do reaktora i po ogrzaniu do temperatury 100°C mieszanine reakcyjna przeprowadza sie w chlorek chloroacetylu, wprowadzajac w ciagu 2 godzin fosgen z szybkoscia 50 g/godzine.Po ochlodzeniu mieszaniny reakcyjnej do temperatury 80°C dodaje sie do niej 135,2 g 2-etylo- -6-metyloaniliny. Mieszanine ogrzewa sie w temperaturze 80°C w ciagu 1 godziny, a po doda¬ niu 4,5 g dwumetyloformamidu dodaje sie w ciagu 1,5 godziny 158 g chloromrówczanu chloro¬ metylu, a potem mieszanine ogrzewa w temperaturze 90°C w ciagu 3 godzin. Mieszanine reak¬ cyjna dodaje sie do 320 g etanolu o temperaturze ponizej 60°C, a po uplywie 0,5 godziny chlodzi sie ja do temperatury 20°C i pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje sie 160 g etanolu. Pozostalosc chlodzi sie i odsacza, z niej niewielka ilosc wytraconego osadu. Produkt, rozpuszczony N-etoksymetylo-2-metylo-6-etylochloroacetanilid, stosuje sie w postaci roztworu lub poddaje krystalizacji usuwajac rozpuszczalnik. Ilosc otrzymanego produktu: 263 g.Zawartosc substancji czynnej: 85%. Wydajnosc: 83%. Wspólczynnik zalamania swiatla njp= 1,5233.Przyklad VIII. 118 g chlorku chloroacetylu odmierza sie do reaktora, a po ogrza¬ niu go do temperatury 60°C dodaje sie 149 g 2,6-dwuetyloaniliny. Mieszanine reakcyjna ogrze¬ wa sie w temperaturze 60°C w ciagu 1 godziny, a po dodaniu 4,5 g dwumetyloformamidu wkrapla sie w ciagu 1,5 godziny 158 g chloromrówczanu chlorometylu, po czym w ciagu 3 godzin ogrzewa sie mieszanine w temperaturze 90°C. Mieszanine reakcyjna dodaje sie do 400 g n-butanolu, utrzymujac temperature ponizej 60°C. Mieszanine ogrzewa sie w temperaturze 80°C w ciagu 4 godzin, a potem chlodzi ja i pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje sie 240 g rozpusz¬ czalnika. Rozpuszczony produkt poddaje sie krystalizacji usuwajac rozpuszczalnik lub sto¬ suje w postaci roztworu. Ilosc otrzymanego produktu: 300 g. Zawartosc substancji czynnej: 81%. Wydajnosc: 79%. Temperatura wrzenia: 196°C /66,7 Pa/. Wspólczynnik zalamania swiatla: n*5 » 1,5163.Przyklad IX. 97 g kwasu monochlorooctowego odmierza sie do reaktora, a po wkropleniu 149 g 2,6-dwuetyloaniliny i 4,5 g dwumetyloformamidu mieszanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 80-85°C i w ciagu 2 godzin wprowadza fosgen z szybkoscia 50 g/godzine.W ciagu 0,5 godziny w temperaturze 80°C dodaje sie do mieszaniny reakcyjnej 158 g chloromrów¬ czanu chlorometylu, po czym w ciagu 3 godzin prowadzi sie ogrzewanie w temperaturze 90°C.Mieszanine reakcyjna dodaje sie do mieszaniny 101 g trój etyloaminy i 160 g n-butanolu o temperaturze ponizej 60°C. Mieszanine miesza sie w temperaturze 60°C w ciagu 0,5 godziny, a nastepnie chlodzi, przesacza, przemywa dwukrotnie woda i rozdziela, a potem odwadnia, wzglednie niewielka ilosc rozpuszczalnika oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem.Otrzymana substancje stosuje sie jako taka lub poddaje krystalizacji usuwajac rozpuszczal¬ nik. Ilosc otrzymanego produktu: 302 g. Zawartosc substancji czynnej: 89f5%. Wydajnosc: 85%.Temperatura wrzenia: 196 C /66,7 Pa/. Wspólczynnik zalamania swiatla: rij? = 1,5163.135984 5 Przyklad X, 118 g chlorku chloroacetylu odmierza sie do reaktora, ogrzewa do temperatury 60°C, a po dodaniu 149 g 2,6-dwuetyloaniliny utrzymuje w temperaturze 80°C w ciagu 1 godziny, W ciagu 1,5 godziny do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie 4,5 g dwumetylo- formamidu i 158 g chloromrówczanu chlorometylu, po czym w ciagu 3 godzin prowadzi sie mie¬ szanie w temperaturze 90°C. Natychmiast po zakonczeniu reakcji powstala substancje dodaje sie w trakcie mieszania do mieszaniny 160 g n-propanolu i 101 g trójetyloaminy# W tym etapie nalezy utrzymywac temperature 60°C, Mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu 0,5 godziny i chlodzi, a po odsaczeniu chlorowodorku trójetyloaminy faze organiczna przemywa sie 100 ml wody i odwadnia droga destylacji pod zmniejszonym cisnieniem. Ilosc otrzymanego produktu: 289 g. Zawartosc substancji czynnej: 89%. Wydajnosc: 84,5%. Temperatura wrzenia: 100°C /133,3 • 10"-* Pa/. Wspólczynnik zalamania swiatla: n^5 = 1,5193.Przyklad XI, 118 g chlorku chloroacetylu odmierza sie do reaktora i ogrzewa do temperatury 60°C, a po dodaniu 149 g 2,6-dwuetyloaniliny mieszanine reakcyjna ogrzewa sie w temperaturze 80°0 w ciagu 1 godziny. Po dodaniu 4,5 g dwumetyloformamidu wkrapla sie w ciagu 1,5 godziny 158 g chloromrówczanu chlorometylu i mieszanine ogrzewa sie w tempera¬ turze 80°C w ciagu 3 godzin, W trakcie mieszania mieszanine reakcyjna dodaje sie ¦•?o miesza¬ niny 165 g oktanolu i 101 g trójetyloaminy. Alkoholiza zachodzi w temperaturze 60°C i w tej temperaturze mieszanine reakcyjna pozostawia sie w ciagu 4 godzin. Po ochlodzeniu odsa¬ cza sie chlorowodorek trójetyloaminy, a faze wodna przemywa 100 ml wody, rozdziela i odwad¬ nia prowadzac destylacje pod zmniejszonym cisnieniem. Ilosc otrzymanego produktu: 341 g.Zawartosc substancji czynnej: 82%. Wydajnosc: 83%. Wspólczynnik zalamania swiatla: nD5= 1,5239* Przyklad HI, Postepuje sie tak jak w przykladzie VIII, z ta róznica, ze alko¬ holize prowadzi sie przy uzyciu izobutanolu, a nie n-butanolu. Otrzymuje sie taka sama ilosc pochodnej chloroacetanilidu o takiej sen?ej czystosci jak w przykladzie VIII, Wspólczynnik zalamania swiatla: n^ ¦ 1,5157, Przyklad Uli, Reakcje prowadzi sie tak jak opisano w przykladzie X i w ta¬ kich samych warunkach, z ta róznica, ze zamiast n-propanolu stosuje sie izobutanol, Z taka sama wydajnoscia otrzymuje sie produkt o takiej samej zawartosci substancji czynnej jak w 25 przykladzie X, Wspólczynnik zalamania swiatla: n^ = 1,5238, Przyklad XIV, Reakcje prowadzi sie tak jak opisano w przykladzie XI i w ' takich samych warunkach, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu izooktanolu, a nie n-oktanolu. Otrzymuje sie podobna ilosc produktu o podobnej czystosci. Wspólczynnik 25 zalamania swiatla: n^ = 1,5256, Przyklad XV, 158 g chloromrówczanu chlorometylu i 86 g ksylenu ogrzewa sie do temperatury 80°C i wkrapla 149 g 2,6-dwuetyloaniliny, Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 105°C i utrzymuje w tej temperaturze w ciagu 2,5-3 godzin az stanie sie przejrzysta, po czym wkrapla do niej 4,7 g dwumetyloformamidu i 118 g chlorku chloroacetylu.Mieszanine reakcyjna utrzymuje sie w temperaturze 100°C w ciagu 3 godzin, a potem chlodzi do temperatury 60°C i dodaje do niej 320 g metanolu, utrzymujac temperature 60°C, po czym miesza w oiagu 0,5 godziny w tej temperaturze. Pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje aie 240 g metanolu, a produkt odsacza sie. Ilosc otrzymanego produktu: 256 g. Zawartosc substancji czynnej: 88,5%. Wydajnosc: 85%. Temperatura topnienia: 41-41,5°C.Przyklad XVI, Postepuje sie tak jak w przykladzie XV, z ta róznica, ze za¬ miast metanolu stosuje sie 320 g n-propanolu. Otrzymuje sie 289 g N-propoksymetylo-2f6- -dwuetylochloroaoetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 89%. Wydajnosc: 86,5%.Wspólczynnik zalamania swiatla: n|5 - 1,5193.Przyklad XVII, Postepuje sie tak jak w przykladzie XVT, z ta róznica, ze zamiast n-propanolu stosuje sie mieszanine 160 g izopropanolu i 101 g trójetyloaminy.Otrzymuje sie 289 g N-izopropoksymetylo-2,6-dwuetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 89*. Wydajnosc: 86,5%; n*5 = 1,5238.Przyklad XVIII. Postepuje sie tak jak w przykladzie XV, z ta róznica, ze zamiast metanolu do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie 320 g n-butanolu. Otrzymuje sie 300 g6 135 984 N-butoksymetylo-2,6-dwuetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 87%. Wydaj¬ nosc: 84%; n|5= 1,5163.Przyklad HI. Postepuje sie tak jak w przykladzie XVIII, z ta róznica, ze zamiast n-butanolu stosuje sie mieszanine 160 g izobutanolu i 101 g trójetyloaminy.Otrzymuje sie taka sama ilosc pochodnej chloroacetanilidu o takiej samej czystosci jak w przykladzie XVIII; n*5 » 1,5157.Przykla d XX. Postepuje sie tak jak w przykladzie XV, z ta róznica, ze alko¬ holize prowadzi sie przy uzyciu 320 g oktanolu mieszajac w ciagu 4 godzin, a nie przy uzyciu metanolu mieszajac w ciagu 0,5 godziny. Otrzymuje sie 361 g N-oktoksymetylo-2,6- -dwuetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 84%. Wydajnosc: 82%; nD5 » 1,5329.Przyklad XXI. Reakcje prowadzi sie w sposób opisany w przykladzie II, w poda¬ nych w nim warunkach, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu 320 g n-propa- nolu, a nie metanolu. Otrzymuje sie 309 g N-propoksymetylo-2,6-dwumetylochloroacetanilidu.Zawartosc substancji czynnej: 89%. Wydajnosc: 83%; n^5 = 1,5218.Przyklad XXII. Postepuje sie tak jak w przykladzie II, z ta róznica, ze alko¬ holize prowadzi sie przy uzyciu 320 g n-butanolu, a nie metanolu. Otrzymuje sie 340 g N-butoksy-2,6-dwumetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 85%. Wydajnosc: 83%; n*5 = 1,5132.Przyklad XXIII. Postepuje sie tak jak w przykladzie II, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu 320 g Ill-rz. butanolu, a nie metanolu. Otrzymuje sie 348 g N-III-rz. butoksymetylo-2,6-dwumetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 87%. Wydajnosc: 87%J n^5 =1,5243.Przyklad XXIV. Postepuje sie tak jak w przykladzie II, z ta róznica, ze alko¬ holize prowadzi sie przy uzyciu mieszaniny 160 g oktanolu i 101 g trójetyloaminy mieszajac w ciagu 4 godzin, a nie przy uzyciu metanolu mieszajac w ciagu 0,5 godziny. Otrzymuje sie 400 g N-oktoksy-2,6-dwumetylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 86%. Wydajnosc: 82,5%5 njp =1,5217.Przyklad XXV. 158 g chloromrówczanu chlorometylu i 86 g ksylenu ogrzewa sie do temperatury 80°C, po czym wkrapla 135 g 2-etylo-6-metyloaniliny i mieszanine reakcyjna miesza sie w tej temperaturze w ciagu 3 godzin, a nastepnie ogrzewa do 90-95°C, wkrapla 4,7 g dwu- metylo formamidu i 118 g chlorku chloroacetylu i miesza w ciagu 1 godziny. Do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie 320 g etanolu, utrzymujac temperature co najwyzej 60°C, miesza w ciagu 0,5 godziny, chlodzi do temperatury 20°C pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowuje sie 160 g etanolu. Tak otrzymany N-etoksymetylo-2-etylo-6-metylochloroacetanilid stosuje sie w postaci roztworu zawierajacego alkohol albo poddaje krystalizacji. Ilosc otrzymanego produktu: 251 g. Zawartosc substancji czynnej: 89%. Wydajnosc: 83%; n^ = 1,5233.Przyklad XXVI. Postepuje sie tak jak w przykladzie XXV, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu 320 g n-propanolu, a nie etanolu. Otrzymuje sie 280 g N-propoksymetylo-2-etylo-6-metylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnej: 90%.Wydajnosc: 89%; n*5 = 1,5238.Przyklad XXVII. Postepuje sie tak jak w przykladzie XXV, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu mieszaniny 160 g butanolu i 101 g trójetyloaminy, a nie etanolu. Otrzymuje sie 295 g N-butoksyraetylo-2-etylo-6-metylochloroacetanilidu.Zawartosc substancji czynnej: 85%. Wydajnosc: 84,5%/ n^5 » 1,5168.Przyklad XXVIII. Postepuje sie tak jak w przykladzie XXV, z ta róznica, ze alkoholize prowadzi sie przy uzyciu mieszaniny 160 g oktanolu i 101 g trójetyloaminy mieszajac w ciagu 3 godzin, a nie przy uzyciu etanolu mieszajac w ciagu 0,5 godziny. Otrzy¬ muje ale 360 g IT-oktoksymetylo-2-etylo-6-metylochloroacetanilidu. Zawartosc substancji czynnejt 87%. Wydajnosc: 88,5%; njp = 1,4962.Przyklad XXIX. Do kolby okraglodennej, wyposazonej w mieszadlo, termometr, urzadzenie dozujace 1 chlodnice zwrotna, wprowadza sie 10,0 g kwasu monochlorooctowego i 6,8 g trójchlorku fosforu. Mieszanine ogrzewa aie do temperatury 55-60°C i wkrapla 14,9 g 2,6-dwuetyloaniliny z taka szybkoscia, by utrzymac temperature ponizej 100°C. Mieszanine135 984 7 reakcyjna miesza sie w temperaturze 110-120°C w ciagu 1 godziny, po czym stop wkrapla sie do wody. Zestalony po ochlodzeniu mieszaniny produkt odsacza sie, przemywa woda i suszy.Otrzymuje sie 18,5 g /80% wydajnosci teoretycznej/ krystalicznego produktu o temperaturze topnienia 131-133°C. Analiza elementarna /%/. Obliczono: N 6,21j Cl 15,74. Stwierdzono: N 6,12, Cl 15,81.Przyklad XXX. Do kolby okraglodennej, wyposazonej w mieszadlo, termometr, urzadzenie dozujace i chlodnice zwrotna, wprowadza sie 12,1 g dwumetyloaniliny w trakcie mieszania wkrapla sie 8,9 g tlenochlorek fosforu, a nastepnie 10,0 g kwasu monochloroocto- wego. Temperatura mieszaniny szybko wzrasta. Gdy temperatura przestaje wzrastac, miesza¬ nine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 120-130 C i utrzymuje w tej temperaturze w ciagu 1 godziny. Nastepnie mieszanine reakcyjna chlodzi sie do temperatury 50°C, w trakcie mieszania dodaje 100 ml wody /50°C/ i pozostawia do ochlodzenia, stale mieszajac. Krysta¬ liczny produkt odsacza sie, przemywa woda i suszy. Otrzymuje sie 16,8 g /85# wydajnosci/ produktu o temperaturze topnienia 150-151°C Analiza elementarna /%/. Obliczono: N 7,08; Cl 17,79. Stwierdzono: N 6,92; Cl 17,68.Przyklad XXXI. Do wytarowanej kolby okraglodennej o pojemnosci 250 ml, wypo¬ sazonej w mieszadlo, chlodnice zwrotna i siegajaca do dna kolby rurke doprowadzajaca gaz, wprowadza sie 47 g kwasu monochlorooctowego i 22,8 g trójchlorku fosforu, po czym w trakcie mieszania wprowadza sie gazowy chlor az do osiagniecia przyrostu wagi 3,5 g« Podczas wprowa¬ dzania chloru temperatura mieszaniny wzrasta do 50°C. Nastepnie do mieszaniny dodaje sie 74,5 g 2,6-dwuetyloaminy i miesza w temperaturze 110-120°C w ciagu 1 godziny. Mieszajac, stop wlewa sie do 300 ml wody^ chlodzi, staly produkt odsacza, przemywa zimna woda i suszy.Otrzymuje sie 98 g /87# wydajnosci/ bialego krystalicznego produktu o temperaturze top¬ nienia 131-133°C. Analiza elementarna /%/• Obliczono: N 6,21 f Cl 15,74* Stwierdzono: N 6,08t Cl 15,53.Przyklad XXXII. Do kolby okraglodennej, wyposazonej w mieszadlo, termometr, urzadzenie dozujace i chlodnice zwrotna, wprowadza sie 10 g kwasu monochlorcoctowego i 20 g pieciochlorku fosforu. Mieszanine reakcyjna starannie miesza sie, z zachowaniem ostrosci, chlodzac zewnetrznie lodem. Nastepnie pozostawia sie mieszanine,by ogrzala sie do tempe¬ ratury pokojowej, i utrzymuje w tej temperaturze az cala zawartosc kolby stanie sie plynna. Mieszajac zawartosc kolby wkrapla sie 27,0 g 2-metylo-6-etyloaniliny i nastepnie 10 g kwasu monochlorooctowego. Mieszanine reakcyjna ogrzewa sie do temperatury 130-140°C i utrzymuje w tej temperaturze w ciagu 1 godziny. Mieszajac, stop wlewa sie do 200 ml wody, krystaliczny produkt odsacza, przemywa woda i suszy. Otrzymuje sie 34 g /80# wydajnosci teoretycznej/ bialego krystalicznego produktu o temperaturze topnienia 122-123°C. Analiza elementarna /%/• Obliczono: N 6,66 % Cl 1678. Stwierdzono: N 6,98; Cl 16,88.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania pochodnych chloroacetanilidu o ogólnym wzorze 1, w którym R1 i Rp sa jednakowe lub rózne i oznaczaja atom wodoru albo grupe metylowa lub etylowa, a R, oznacza proatolancuchowa lub rozgaleziona grupe C^-Cg-alkoksylowa, przez chioroacetylowa- nie aniliny lub jej pochodnej i alkoholize powstalego zwiazku, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym R1 i Rg maja wyzej podane znaozenie, poddaje sie chloroacetylowaniu w temperaturze 60-120°C, ewentualnie w srodowisku rozpuszczalnika, po ozym powstaly zwiazek przejsciowy poddaje sie reakcji z ohlorororówczanem chlorometylu w temperaturze 80-90°C, ewentualnie w obecnosci katalizatora, korzystnie dwumetylofonnami- du, a nastepnie otrzymany zwiazek poddaje sie reakcji z alkoholem o wzorze R^H, w którym R^ ma wyzej podane znaczenie, w temperaturze co najwyzej 60°C, ewentualnie w obecnosci akceptora kwasu, korzystnie trójetyloaminy.8 135 984 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca chlorku chloroacetylu. 3* Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu. 4* Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i tlenochlorku fosforu. 5« Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i pieciochlorku fosforu. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu, wprowadzajac jednoczesnie gazowy chlor. 7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca kwasu monochlorooctowego, prowadzajac jednoczesnie fosgen. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca kwasu monochlorooctowego, wprowadzajac jednoczesnie dwufosgen. 9* Sposób wytwarzania pochodnych chloroacetynilidu o ogólnym wzorze 1, w którym R1 i R2 sa jednakowe lub rózne i oznaczaja atom wodoru, albo grupe metylowa lub etylowa, a R^ oznacza prostolancuchowa lub rozgaleziona grupe C.-Cg-alkoksylov7a, przez chloroace¬ tylowanie aniliny lub jej pochodnej i alkoholize powstalego zwiazku, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym R1 i Rp raaja wyzej podane znaczenie, pod¬ daje sie reakcji z chloromrówczanem chlorcmetylu w temperaturze 80-105°C, ewentualnie w srodowisku rozpuszczalnika, korzystnie ksylenu, ewentualnie w obecnosci katalizatora, korzystnie dwumetyloformamidu, i powstaly zwiazek przejsciowy poddaje sie chloroacetylo- waniu w temperaturze 100-120°C, a nastepnie otrzymany zwiazek poddaje sie reakcji z alko¬ holem o wzorze R^H, w którym R-, ma wyzej podane znaczenie, w temperaturze co najwyzej 60°C, ewentualnie w obecnosci akceptora kwasu, korzystnie trójetyloaminy. 10. Sposób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca chlorku chloroacetylu. 11. Sposób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu. 12. Sposób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i tlenochlorku fosforu. 13. Sposób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i pieciochlorku fosforu. 14. Sposób wedlug zastrz. 9» znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca mieszaniny kwasu monochlorooctowego i trójchlorku fosforu, wprowadzajac jednoczesnie gazowy chlor. 1.5» Sposób wedlug zastrz. 9, z n a m i e n n y t y m, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca kwasu monochlorooctowego, wprowadzajac jednoczesnie fosgen. 16. Sposób wedlug zastrz. 9 znamienny tym, ze chloroacetylowanie prowadzi sie za pomoca kwasu monochlorooctowego, wprowadzajac jednoczesnie dwufosgen. ^c-cHl-a II u o Wzór 1 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl. PL PL PL PL