PL130528B1 - Process for preparing n-/halomethyl/-acylamides - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia N-/chlorowcometylo/acyloamidów o ogólnym wzorze 1, w którym X oznacza atom wodoru, atom chlorowca, grupe d-Cs-alkilowa, grupe Ci-Cj-chlo- rowcoalkilowa, grupe C3-C7-cykloalkilowa, grupe 5 fenylowa lub grupe benzylowa, przy czym kazda z wymienionych grup moze byc podstawiona ta¬ kimi podstawnikami jak jitom chlorowca, grupa nitrowa, grupa trójfluorometylowa, grupa Ci-C6- -alkilowa, grupa Ca-C^alkenylowa, grupa Ci-C6- 10 <-alkoksylowa, grupa fenylowa lub grupa benzylo¬ wa, X1 oznacza atom chloru, bromu lub jodu, a R oznacza acykliczna grupe 1-alken-l-ylowa za¬ wierajaca do 10 atomów wegla, grupe C5-C7-l-cy- kloalkenyl-1-ylowa, grupe fenylowa lub grupe 15 C5-C7-l-cykloalken-l-ylowa lub fenylowa podsta¬ wiona jednym lub kilkoma podstawnikami, takimi jak grupa Ci-C«-alkilowa, Ci-C6-alkoksylowa, Cj-Ce -alkoksyalkilowa, C8-C4-alkenyloksylowa, nitrowa ^ lub trójfluorometylowa albo atom chlorowca. ^ N-/chlorowcometylo/acyloamidy sa znane ze sta¬ nu techniki. Szczególnie uzyteczna podgrupa tych zwiazków sa 2-chlorowcoacetamidy, bedacy zwiaz¬ kami, w przypadku których korzystne jest stoso¬ wanie sposobu wedlug wynalazku. Zwiazki te sa a uzyteczne jako substancje chwastobójcze lub jako zwiazki wyjsciowe do wytwarzania wielu innychx 2-chlorowcoacetamidów podstawionych przy atomie azotu ugrupowaniem metylenoeterowym, co ujaw¬ niono w opisach patentowych St. Zjedn. Ameryki ^ nr nr 3 442 945, 3 630 716, 3 637 847, 3 574 746 i 3 586 496 oraz zgloszeniu RFN nr 2 648 008. Innymi znanymi 2-chlorowcoacetamidami podstawionymi przy atomie azotu ugrupowaniem metylenoeterowym sa zwiazki, w których atom chlorowca w grupie N- -/chlorowcometylowej/ zastapiono grupa alkoksy- lowa, polialkoksylowa, arylowa, heterocykliczna -itd.Pierwszy ujawniony w stanie techniki sposób wytwarzania N-/chlorowcometylo/-2-chlorowcoace- tamidów polega na reakcji pierwszorzedowej aminy aromatycznej z formaldehydem, a nastepnie pod¬ dawaniu powstalej odpowiedniej fenyloazometyny chlorowcoacetylowaniu, w celu wytworzenia zada¬ nego zwiazku N-chlorowcometylowego, np. takiego jak ujawniony w wyzej wymienionych opisach patentowych St. Zjedn. Ameryki nr nr 3 630 716 i 3 637 847.W kanadyjskim opisie patentowym nr 7 79 917 ujawniono alternatywne sposoby wytwarzania N- -/chlprowcometylo/-2-chlorowcoacetamidów. Zgod¬ nie z pierwszym wariantem, pierwszorzedowa lub drugorzedowa amine poddaje sie reakcji z formal¬ dehydem, otrzymujac odpowiednia heksahydrotria- zyne, która nastepnie poddaje sie reakcji z chlor¬ kiem chloroacetylu^ otrzymujac odpowiedni N-/chlo- rometylo/-2-chloroacetamid. Zgodnie z druga me¬ toda, pierwszorzedowa amine poddaje sie reakcji z chlorkiem chloroacetylu, a nastepnie z formal¬ dehydem, otrzymujac odpowiedni N-metylo-2-chlo-* 130 528130 s roacetamid, który z kolei poddaje sie reakcji z pieciochlorkiem fosforu, otrzymujac odpowiedni N-/chlorometylo/-2-chloroacetamid.Nie bylo dotad znane wytwarzanie N-chlorowco- metylo/acyloamidów droga reakcji podwójnej wy- , miany z uzyciem chlorowcowodoru i acyloamidu podstawionego przy atomie azotu ugrupowaniem metylenoeterowym. Cecha sposobu wedlug wyna¬ lazku jest to, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym X i R maja wyzej podane znaczenie, , a R* oznacza weglowodorowa grupe zawierajaca tio 10 atomów wegla, ewentualnie podstawiona ta¬ kimi podstawnikami jak atom chlorowca, grupa Ci-Cg-alkoksylowa lub grupa Ci-Cj-alkoksyalkilo- wa, poddaje sie reakcji z chlorowcowodorem. v Zgodnie z korzystnym wariantem, sposobem wa- dlug wynalazku wytwarza sie zwiazki o wzorze 1, w którym X i R oznaczaja atomy chloru, przy czym podstawnik X1 pochodzi z chlorowcowodoru uzytego w stezonej postaci, a R oznacza podsta- 2 wiona grupe fenyIowa zdefiniowana powyzej. Ko¬ rzystnie R i X1 oznaczaja atomy tego samego chlo- rowca, gdyz w przypadku stosowania róznych chlorowców moze zachodzic w pewnym stopniu ichwymiana. 2 Podgrupa zwiazków N-chlorowcometylowych szczególnie interesujacych sa te zwiazki, w któ¬ rych fi oznacza grape fenylowa podstawiona w jednej pozycji orto grupa C^-C^alkoksylowa lub Cf-C^alkenyloksylowa. Przykladami takich zwiaz- ków sa: N-/chlorometylo/-2'Hnnetoksy-6'-metylo- -2-chloroacetanilid, N-/chlorometylo/-2'-izopropoksy-6'-metylo- -2-chloroacetanilid, 3 N-/chlorometylo/-2'-izobutoksy-tfnnetylo- -2^chloroacetaniIid, W-./chlorometylo/-2'-n-butoksy-6/-etylo-2- *chloroacetanilid, K-^chlorom0tylo/-2'-/!l^propen-3-ylOksy/-6'- 4 -metylo-2-chloroacetanilid.Inna Interesujaca podgrupa sa zwiazki, w któ¬ rych R w powyzszych wzorach oznacza grupe C^-Cr^-cykloalken-l-ylowa, np. N-/chlorometyló/- -N-/-2,5-dwumetylo-l-cyklopenten-l-ylo/-2-chloro- 4 acetamid. Oprócz N-/chlorowcometylo/-2-chlorowco- acetamidów sposobem wedlug wynalazku mozna wytwarzac inne acetamidy majace w pozycji 2 lub fet podstawniki nie bedace atomami chlorowca, to jest zwiazki, w których X we wzorach li 2 g| moze oznaczac atom wodoru, grupe Ci-Co-chlorow- coalkilowa, Cs-Cr-cykloalkilowa, fenylowa lub ben¬ zylowa, przy czym wszystkie te grupy moga byc ewentualnie podstawione innymi podstawnikami m obojetnymi wzgledem chlorowcowodoru, np. ato- w mem chlorowca, grupa NO* CF3, Gi-C6-alkilowa, Cj-Ce-alkóksylowa, fenylowa, benzylowa itd.Odpowiednimi rozpuszczalnikami sa alifatyczne i aromatyczne weglowodory lub chlorowcowane weglowodory, takie jak benzyna ciezka, chlorów- g0 cowane alkany i alkeny, np. CC14, CHC13, dwu- -chlorek etylenu, trój chloroetan, itd., benzen, chlo-* roweobenzeny, toluen, ksyleny i inne rozpuszczal- niki obojetne.Sposób wedlug wynalazku wygodnie i korzyst- 4 nie realizuje sie w temperaturze pokojowej, wzgle* dnie w szerszym zakresie temperatur, wynosza* cym 20—100°C. Czynnikiem stanowiacym © ko¬ niecznosci regulowania temperatury jest mozliwosc zachodzenia hydrolizy 2-chlorowcoamidu gdy tem¬ peratura wzrasta. Tak wiec proces nalezy realizo¬ wac w temperaturze, w której hydroliza acetamidu zachodzi w minimalnym stopniu.Unikalny i nieoczywisty charakter wynalazku staje sie wyrazny, gdy wezmie sie pod uwage re¬ akcje, których zajscie jest spodziewane, lecz któ¬ re nie zachodza gdy N-/alkoksymetylo/acyloamidy poddaje sie dzialaniu chlorowcowodoru sposobem wedlug wynalazku. Przykladowo, w wyjsciowych N-/alkoksymetylo/-2-chlorowcoacetamidach podsta¬ wionych w pierscieniu anilidowym grupa alkoksy- lowa lub alkoksyalkilowa znajduja sie dwa wiazania eterowe, które moga ulegac reakcji wymiany z re¬ agentem chlorowcowodorowym. W sposobie we¬ dlug wynalazku tylko jedno wiazanie eterowe, w ugrupowaniu metylenoeterowym przy atomie azotu, bierze udzial w reakcji wymiany, podczas gdy wiazanie eterowe pr$y pierscieniu anilidowym po¬ zostaje nietkniete.Ponadto, wyjsciowe N-/alkoksymetylo/-2- rowcoacetamidy sa aminalami amidów, jakkolwiek dla wygody mozna je nazywac i nazywa sie je 2-chlorowcoacetamidami N-podstawionyml ugrupo¬ waniem metylenoeteru. Tak wiec absolutnie nie jest oczywiste ani nawet spodziewane, ze wymiana chlorowiec-eter w ogóle zajdzie, jako ze z rów¬ nym prawdopodobienstwem moglyby zajsc inne spodziewane reakcje, np. rozerwanie wiazania mie¬ dzy grupa alkoksymetylowa i atomem azotu amidu, w wyniku czego powstaloby 2-chlorowcoacetamid podstawiony przy atomie azotu atomem wodoru.Sposób wedlug wynalazku zostanie opisany w przykladach I i II w odniesieniu do wariantów polegajacych na wytwarzaniu zwiazków N-enami- dowych. Budowa produktów otrzymanych w po¬ nizszych przykladach zostala stwierdzona na pod¬ stawie analizy metoda spektroskopii masowej, chromatografii gazowo-cieczowej i NMR oraz/albo na podstawie analizy elementarnej.Przyklad I. 2,0 g N-/metoksymetylo/-N- -[2-metylo-l-/l-metyloetylo/-l-propen-l-ylo]-2-chlo- roacetamidu rozpuszczonego w 20 ml CC14 laczy sie z 20 ml* 37% HC1 i wytrzasa w rozdzielaczu.Gdy analiza dolnej warstwy metoda NMR wyka¬ zuje, ze reakcja zaszla do konca, mieszanine od¬ parowuje sie pod próznia w temperaturze okolo 50°C/6,67 Pa, otrzymujac 1,6 g produktu.Analiza elementarna dla C^HitCIjNO (%). obliczono: C 50,43, H 7,19, N 5,88 stwierdzono: C 51,17, H 7,39, N 6,07 Produkt, którego budowe potwierdza widmo NMR, identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/-N- -[2-metylo-l-/l-metyloetylo/-l-propen-l-ylo]-2-chlo- roacetamid. Widmo NMR produktu zawieralo na¬ stepujace charakterystyczne piki: (CDCI3) 8 0,95, 1,1 CH (CH_3)* (dublety, 3H kazdy, J = 7 Hz), b 2,7, 2,84 (2 singlety, 3 H kazdy) = = C(CH_3)2, 8 3,95 7Hz), 6 4,02, ClCH_2CO (s, 2H), fi 5,38, N—CH-jCl (kwartet AB, 2H, J==8,5 Hz).5 IMStf IB Przyklad II. Stosujac ogólny tok postepowa¬ nia z przykladu I, 2,0 g N-ZmetoksyMetyloZ-N^l^ Hdwumetylo^l-propen-l-yk/-2-chloroaactanudu roz¬ puszcza se w 20 mi CCI4 i wytrzasa w malym rozdzielaczu z 25 mi 37% HC1. Dolna warstwa or- Caaiczna oddziela sie. Widmo NMR wykazuje, ze reakcja zaszla do konca. Po odparowaniu roz¬ puszczalnika na lazni wodnej o temperaturze 60°C pod zmniejszonym cisnieniem wytworzonym przy uzyciu pompki, otrzymuje sie 1,2 g (57% wydaj¬ nosci) produktu.Analiza elementarna dla CtHoCUNO (%) obliczono: C A73, H 6,24, N 6#7 stwierdzona: C 43,24, H 6,21, N 6,35 Produkt indentyfikuje sie jako Nychlorometylo/- Nyi^Hiwuj»etylo-l-propen-l-ylo/-2-cliloroacetamid.Widmo JfMR produktu zawiera nastepujace cha¬ rakterystycznepiki: T- (CDGU) 6 1,65, 1,8; 1,95 <3 =* C—CH_* 0 protonów, kazdy pik jest szerokim singletem, z multipketowa czescia), 6 4,0 ClCH2CO (singlet, 2H), 6 5,35, C1CH_,N (kwartet AB, 2H, J= 9Hz) Przyklad III. Prekursorowe /N-nietoksyxaety- lo/-N-/acykliczne-l-alken-l-yl stosowane da wytwarzania zwiazków z przykla¬ dów I i II otrzymuje sie korzystnie droga N-alki- lowania odpowiednich 11-rz.amidów, co bardziej szczególowo ujawniono w opisie patentowym St Zjedn. Ameryki nr 4 258196. Tak wiec prekur- sorowy N-/alkoksymetylo/amid stosowany w przy¬ kladzie II wytwarza sie nastepujaco: Do 200 ml CHjClg dodaje sie 16,0 g (0,1 mola) N-/l^-dwumetylo-l-propenylo/-2~chloroacetamidu, 4,0 g chlorku benzylotrójetyloamoniowego i 16 ml eteru bromometylometylowego. Mieszanine chlodzi sie do temperatury 10°C i w jednej por<*ji dodaje do niej 100 ml 5% NaOH. Po obróbce wodnej mie¬ szaniny otrzymuje sie 4,0 g (wydajnosc 19,5%) od¬ powiedniego N-/metoksymetylo/-2-chloroacetamidu o temperaturze wrzenia 110—120°C/6,67Pa (chlodni¬ ca kulkowa).Analiza elementarna dla CtH^CNOs (%) obliczono: C 52,56, H 7,84, N 6,81 stwierdzono: C 50,65, H 7,56, N 6,38 Zgodnie z innymi wariantami sposobu wedlug wynalazku otrzymuje sie N-/chlorowcometyloace- tamidy/, które atom azotu maja podstawnikiem rodnikiem cykloalkenylowym. Warianty te ilustru¬ ja przyklady IV—VII.Przyklad IV. Niniejszy przyklad opisuje wy¬ twarzanie N-/chlororiietylo/-N-/cykloksen-l-ylo/-2- -chlorowcoacetamidu sposobem wedlug niniejszego wynalazku* W paragrafie (A) przedstawiono zasto¬ sowanie wyzej omówionego N-alkilowania dla wy¬ tworzenia stanowiacego prekursor N*/alkoksymety- lo/r2-chlorowcoacetamiQ*uf stosowanego do wytwa¬ rzania odpowiedniego N-/chlorowcometyIo/-2-chlo- rowcoacetamidu, zas paragraf (B) opisuje reakcje amidu otrzymanego jak w paragrafie (A) z chlo¬ rowcowodorem, prowadzaca do powstania zwiazku N-chlorowcometylowego.(A) Kiniejszy paragraf opisuje zastosowanie wie- lofarowego ukladu do uzyskania anionu zadanego n-r^edpwego 2-chlórowcoacetamtdu oraz alkilowa- nie £e$o anionu, korzystnie w obecnosci kataliza¬ tora przenoszenia faz, w celu wytworzenia zataae- go- odpowiedniego III-rzedowego 2-chlorowcoaee**- raidu.Mieszanine 460 g H-n.awttdu, to jest *ty2,6*4&wt*- c metylo-l-cykloheksen-l-ylo/-2-chloroacetatnidii toeh niejacego w temperaturze 114—115°C, w TOe ml chlorku metylu i 300 rai eteru chlerometylometyl*- wego, naiesza sie z 2 g bromku benzyiotrejetyt*- amoniowege, Mieszantoe ochlodzona do tempera- m tury 10°C dodaje sic cienkim strumieniem w ciaga 0,5 godziny do intensywnie mieszanej mieszaniny 1100 ml 50% NaOH, 306 ml cttorku metylenu 19 g bromku benzylotrójetyloameniowego, w czteroazyj- nej okragledennej kolbie o pojemnecci 5 litrów. n W celu utrzymania temperatury ponizej 25°C ko«- nieczne jest stosowanie zewnetrznego chlodzeni* przy uzyciu lazni lodowo-acetonowej. MieszaAkne miesza jeszcze w ciagu 1 godzuay. Chromatografii gazowo-deczowy wykazuje* ze powstalo 78% IH**«. ao amidu i 22% odpowiedniego Ozalkilowanego pro¬ duktu ubocznego, N-/2,6-dwumetylo-l-cykloheksea- -l-ylo/-2^hloroacetoimidanu-0-/nTetoksymetyla/. Pa rozdzieleniu mieszaniny reakcyjnej warstwe; orga¬ niczna przemywa sie 5% HC1 w celu przeprewa- gg dzenia imidanu w wyjsciowy II-rz.amid.Do przemytej mieszaniny w chlorku metylenu dodaje st* jeszcze 120 ml eter* chlorometylewo- metylowego i 5,0 g lV-rz. amoniowego katalizatora przenoszenia faz, a nastepnie 350 ml 50% NaOlL M Podczas dodawania stosuje sie mieszanie. Po roz¬ dzieleniu sie warstw i dodatkowym przemycili woda produkt przesacza sie przez glinke, chlorek metylenu odparowuje i pozostalosc ogrzewa do temperatury 85°C (73,3 Pa) i przesacza przez glhv- ^ ke w celu oczyszczenia produktu. Produkt uzyskuje sie z wydajnoscia okolo 99%. Temperatura wrze¬ nia produktu wynosi 127°C (19,9 Pa.Analiza elementarna dla CltHfl«ClNOt (%) obliczono: C 58,65, H^ N 5,70 40 stwierdzono: C 58,48, H 8,22, N 562 Produkt identyfikuje sie jako N-/2^6-dwumetylo- -l-cykloheksen-l-ylo/*N-metoksyraetylo/-2-chloro- acetamid.Powyzszy proces mozna zrealizowac z pomkria- 45 ciem wytwarzania imidanu, co pozwala na wyeli¬ minowanie katalizowanej kwasem przemiany imi¬ danu w II-rz.amid. Jest to mozliwe gdy zastosuje sie mniejsza ilosc II-rz.amidu, to jest do 50 g, wieksza ilosc katalizatora, to jest do 20—50% ilosci 50 II-rz.amidu i gdy zasade, NaOH doda sie naraz w jednej porcji. (3) 1,0 g produktu z paragrafu (A) w Ifr ml CCI4 miesza sie w ciagu 2 godzin z 10 ml 37% HC1. Po zakonczeniu reakcji, co stwierdza sie na podstawie 35 widma NMR, tworza sie warstwy. Po dodaniu 5 ml swiezego HC1 mieszanine miesza sie w ciagu 1 godziny, po czym rozdziel* sie warstwe; organicz¬ na odparowuje pod próznia w temperaturze W*C (26,7 Pa), otrzymujac 0,8 g (wydajnosc 0$% oleju. €0 Analiza elementarna dl& Cutf^Cl*NO (%)- obliczono: C M,60 H 7,22* NMB stwierdzono:- C 51,87 H 6,T0, »aj«f? Produkt identyfikuj* sie jako Hw/^e-dwumetyie- -l-cyldohek*en^l-ylo/-NKflaorometylo*2^nl«roaoe* m tamtd; vT 130 528 8 Gdy proces z. paragrafu (B) prowadzi sie z uzy¬ ciem N-/etoksymetylo/-N-/2,7-dwumetylo-l-cyklo- heksen-l-ylo/-2-chloroacetamidu, jako prekursora amidu, uzyskuje sie taki sam produkt jak w pa¬ ragrafie (B).Przyklad V. Niniejszy przyklad opisuje wariant sposobu wedlug wynalazku zgodnie z którym jako srodek chlorowcujacy stosuje sie bromowodór. 2,0 g N-ytatietoksymetylo/-N-/2,6-dwumetylo-l-cy- ldoheksen-l-ylo/-2-chloroacetamidu w 20 ml CCI* wytrzasa sie z 10 ml 48% HBr. Po wytrzasnieciu i odstawieniu mieszaniny na pewien okres czasu, widmo NMR roztworu w CCI4 wykazuje zajscie korzystnej reakcji, to jest przebieg reakcji w okolo 75%. Po dodaniu jeszcze 10 ml 48% HBr reakcja zachodzi do konca. Dolna warstwe organiczna roz¬ tworu oddziela sie i odparowuje pod bardzo zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 1,7 g pro¬ duktu. Uzyskuje sie doskonale widmo NMR. Pro¬ dukt krystalizuje podczas stania, po czym rozciera *ie go pentanem, otrzymujac 0,8 g (oraz 0,3 g z zimnego pentanu) bialej substancji stalej o tem¬ peraturze topnienia 52—53°C.Analiza elementarna dla CuHi7BrClNO (%) obliczono: C 44,84, H 5,82, N 4,75 stwierdzono: C 44,78, H 5,84, N 4,77 Produkt identyfikuje sie jako N-/bromometylo/- N-/2,6-dwumetylo-l-cykloheksen-l-ylo/-2-chloroace- tamid.Przyklad VI. N-/metoksymetylo/-N-/2,6-dwu- etylc—l-cykloheksen-l-ylo/-2-chloroacetamid otrzy¬ many z 25 g odpowiedniego II-rz.amidu rozpuszcza sie w 100 ml CCI4 i wytrzasa z 600 ml 37% HC1.Warstwy rozdziela sie i procedure powtarza ze swiezym HC1. Widmo NMR wykazuje, ze reakcja zaszla do konca. Warstwe organiczna suszy sie, prze¬ sacza i odparowuje w temperaturze 40°C/13,3 Pa, otrzymujac 23,5 g (78% wydajnosci w przeliczeniu na Il-rz. amid) oleju. Olej roztwarza sie w heksanie i wytraca staly produkt w temperaturze suchego lodu przez potarcie scianki naczynia. Produkt odsacza sie na zimno i suszy w eksykatorze prózniowym, otrzymujac 17,5 g produktu o temperaturze top¬ nienia 25—30°C.Analiza elementarna dla C13H21Cl2NO (%) obliczono: C 56,12, H 7,61, N 55,49 stwierdzono; C 55,97, H 7,68, N 55,39 Produkt identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/- N-/2,6-dwuetylo-l-cykloheksen-l-ylo/-2-chloroaceta- mid.Przyklad VIL Podobnie jak w przykladzie VI wytwarza sie izomeryczna mieszanine N-/chloro- metylo/-N-/2-etylo-6-metylo-l-cykloheksen-l-ylo/-2- chloroacetamidu i izomeru N-/2-metylo-6-etylowe- go/ nD« 1,5280.Analiza elementarna dla CuHuCltNO (%) -obliczono: C 54,55, H 7,25, N 26,84 -stwierdzono: C 55,42, H 7,52, N 23,62 Sposobem wedlug wynalazku mozna równiez wytwarzac acetamidy aromatyczne, to jest aceta- 'nilidy, co Opisano w przykladach VHI-XVI. Przy- -klady VIII—X ilustruja korzystna ceche tego spo¬ sobu, a mianowicie selektywne odszczepianie przez ' chlorowcowodór raczej ugrupowania eterowego w podstawniku przy atomie azotu, a nie przy pier- scieniu acetanilidowym.Przyklad VIII. 0,6 g N-/metoksymetylo-2'- /metoksymetylo-6-metylo-2'-chloroacetanilidu roz- 5 puszcza sie w 10 ml CC14 i wytrzasa z 10 ml 37% HC1. Po rozdzieleniu warstw widmo NMR wyka¬ zuje, ze reakcja zaszla do konca. Dla upewnienia sie co do pelnego przebiegu reakcji dodaje sie je¬ szcze 10 ml 37% HC1 i wytrzasa mieszanine. War- M stwy rozdziela sie ponownie i warstwe organicz¬ na odparowuje, otrzymujac 0,3 g oleju.Analiza elementarna dla CnH15CljNOt (%) obliczono: C 52,19, H 5,47, N 5,07 stwierdzono: C 50,82, H 5,68, N 4,78 lS Widmo NMR (CDC1, jako rozpuszczalnik), przesu¬ niecia chemicznie (wzgledem TMS jako wzorca): d 2,3 ArCH, (s, 3H), b 3,35 CH_aO (s, 3H), 6 3,8 <.ClCH_tCO (kwartet AB, 2H, J = 12«Hz), ft 4,4 (Ar—CH_e—OCH|, kwartet AB, 2H, J = 10 Hz), M d 5,48 C1CH_2N (kwartet AB, 2H, J = 8 Hz).Produkt identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/- -2'-metoksymetylo/-6'-metylo-2-chloroacetanilid.Przyklad IX. Do ochlodzonego na lazni lodo- wowodnej roztworu 9,6 g CH3CH i 4,5 g parafor- 25 maldehydu w okolo 250 ml CH2CI* dodaje sie 11,8 g chlorku acetylu w ciagu 1 minuty. Miesza¬ nine reakcyjna miesza sie w ciagu 1,5 godziny, po czym dodaje sie 9,3 g 2'metoksy-6'-metyló-2-chlo- roacetanilidu i 5,0 g chlorku trójetylobenzyloamo- 30 niowego, mieszanie kontynuuje w ciagu 5,0 minut i dodaje w ciagu okolo 0,5 minut, ostroznie, 50 ml 50% NaOH. Mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu 0,5 godziny, po czym na podstawie chroma- togramu gazowo-cieczowego stwierdza sie, iz re- 35 akcja zaszla zasadniczo do konca. Do mieszaniny dodaje sie 150 ml wody, a po wytrzasnieciu mie¬ szaniny rozdziela powstale warstwy. Warstwe or¬ ganiczna przemywa sie 150 ml wody, a potem 40 150 ml nasyconego roztworu NaCL Warstwe or¬ ganiczna suszy sie nad MgS04 i przesacza, otrzy¬ mujac surowy olej. Po destylacji z uzyciem chlod¬ nicy kulkowej otrzymuje sie 10,7 g (90% wydaj¬ nosci) przejrzystego oleju o temperaturze wrzenia 145°C/19,9 Pa. Widmo NMR potwierdza, iz jest « to "N-/metoksymetylo/-2'-metoksy-6'-metylo-2-chlo- , roacetanilid.Produkt ten roztwarza sie w 100 ml CC14 i do¬ daje don 100 ml stezonego HC1. Mieszanine miesza sie w ciagu 0,5 godziny, w którym to okresie po- 50 wstaje staly produkt. Po dodaniu 50 ml wody i 50 ml CHgCl2 warstwe organiczna ekstrahuje sie, przemywa 100 ml wody, a potem 100 ml nasyco¬ nego roztworu NaCl, suszy nad MgS04, zateza i poddaje dzialaniu prózni, otrzymujac 9,62 g (94V 55 wydajnosci) bialego stalego produktu zidentyfiko¬ wanego jak N-/chlorometylo/-2-'metoksy-6'-metylo- -2-chloroacetanilid o temperaturze topnienia 105°C.Przyklad X. Zawiesine 3,80 g N-/metoksy- metyló/2^6'-dwumetoksy-2-chloroacetanilidu (otrzy¬ manego wspomniana metoda * N-alkilowania) w 40 ml CCI4 miesza sie w ciagu 15 minut z 40 ml stezonego HC1. Po przeniesieniu mieszaniny do rozdzielacza dodaje sie don 100 ml CHC1* War- n stwe organiczna oddziela sie, przemywa dwukrot-I30 52S li nie 100 ml wody, a potem 100 ml nasyconego roz¬ tworu NaCl, suszy nad MgS04, przesacza i zateza* otrzymujac 5,80 g (97,0% wydajnosci) stalego pro¬ duktu zidentyfikowanego jako N-/chlorometylo/- -^,6'-dwumetoksy-2-chloroacetanilid o temperatu- s Tze topnienia 95—97°C.Przyklad XI. 12,8 g (0,043 mola) N-/metoksy- metylo/-2f-/trójfluorometylo/-6'-metylo-2-chloroace- tanilidu rozpuszcza sie w okolo 100 ml CC1« i miesza z okolo 200 ml 37% HC1. Mieszanine reak- 19 cyjna miesza sie w ciagu 1,0 godziny na lazni olejowej o tem|eraturze 40—45°C. Chromatogram eieczowo-gazowy i widmo NMR wykazuja, iz re¬ dakcja zaszla prawie do konca. Po uplywie 1,5 go¬ dziny rozdziela sie warstwy i warstwe organiczna 15 suszy nad MgSÓ* przesacza i odparowuje. Prób¬ ke produktu destyluje sie z uzyciem chlodnicy kul¬ isowej, otrzymujac 10,0 g (77% wydajnosci) zóltego oleju o nD* 1,5076.Analiza elementarna dla CnHuClfFaNO (%) 20 obUdzono: C 44,02, H 3,36, N 4,67 stwierdzono: C 44,82, H 3,43, N 4,74 Produkt identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/- -2Vtrójfluorometylo/-6'-metylo-2-chloroacetanilid.Przyklad XII. Stosuje sie tok postepowania u z przykladu XI, otrzymujac N-/chlorometylo-2'- -/trójfluorometylo/-6'-etylo-2-chloroacetanilid w po- staci bialej substancji o stalej temperaturze top¬ nienia 46—50°C.Analiza elementarna dla CnHjjCljFfNO (%) * obliczono: C 45,88, H 3,85, N 4,46 stwierdzono: C 45,89, H 4,45, N 4,45 Przyklad XIII. 12,6 g N-/metoksymetylo/-2'- -/trójfluorometylo/-2-chloroacetanilidu rozpuszczo¬ nego w 125 ml CCI4 miesza sie z 200 ml 37% HC1.Reakcja przebiega do konca w ciagu 1 godziny, po czym rozdziela sie warstwy i prowadzi susze¬ nie, saczenie i odparowanie. Pozostalosc krystali¬ zuje sie z mieszaniny eteru i heksanu. Gdy sto¬ suje sie 67 g zwiazku wyjsciowego, otrzymuje sie 52 g bialych krysztalów o temperaturze topnienia 63—65°C.Analiza elementarna dla CjoHCIjFjNO (%) obliczono: C 41,98, H 2,82, N 4,90 tt stwierdzono: C 41,82, H 2,65, N 4,91 ' Produkt identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/- -2'-/trójfluorometylo/-2-chloroacetanilid.Przyklad XIV. 10,0 g N-metoksymetylo/-2',6'- -dwuetylo-2-chloroacetanilidu (o nazwie potocznej M „alachlor") w 100 ml CC14 wytrzasa sie z 50 ml I 48% HBr. Mieszanine miesza sie w ciagu okolo 0,8 j godzin, a nastepnie pozostawia na noc. Widmo .! NMR wykazuje, ze reakcja zaszla w okolo 80%.Mieszajac, dodaje sie jeszcze 10 ml 48% HBr, po 55 czym rozdziela sie warstwy i warstwe organiczna . mifffza dalej, otrzymujac 10,2 g oleju.. Analiza elementarna dla C^nBrClNO (%) obliczono: C 49,00, H 5,38, N 4,40 stwierdzono: C 49,69, H 5,52, N 4,38 Produkt identyfikuje sie jako N-/bromometylo/- -2^6'-dwuetylo-2-chloroacetanilid.Przyklad XV. Stosuje sie tok postepowania z przekladu XIV, lecz z uzyciem 37% HC1. Otrzy- ^ 35 40 muje sie 9,8 g cytrynowozóltego oleju, który roz^ twarza sie w heksanie i rekrystalizuje, otrzymujac produkt o temperaturze topnienia 37—38°C. Wid¬ mo NMR i temperatura topnienia potwierdzaja, ze produktem jest N-/chlorometylo/-2',6'-dwuetylo-2- -chloroacetanilid.Przyklad XVI. Stosujac mieszanie i chlodze¬ nie do 9,4 g 2',6'-dwumetylo-2-chloroacetanilidu dodaje sie 10 ml eteru chlorometylowoetylowego, 3,0 g bromku trójetylobenzyloamoniowego w 175 ml CHjCl, i 100 ml 50% NaOH. Po uplywie 1,5 godziny dodaje sie lód do uzyskania calkowi¬ tej objetosci okolo 450 ml. Mieszanine pozosta¬ wia sie na noc, po czym chromatogram gazowo- -cieczowy wykazuje powstanie prawie wylacznie N-Zetoksymetylo/^^^-dwunietylo^-chloroacetanili- du. Po przeróbce (przemycie woda, suszenie nad MgS04f odparowanie pod próznia) otrzymuje sie 12,3 g produktu (wystepuja pewne straty mecha¬ niczne).Do 12,3 g tego produktu dodaje sie 60 ml 37% HC1 i 20 ml CCI* mieszanine miesza sie w ciagu 4,0 godzin i w ciagu 15 minut dodaje w trakcie mieszania 30 ml 37% HCL Po rozdzieleniu warstw wyodrebnia sie 9,0 g produktu w postaci bezbarw¬ nych krysztalów o temperaturze topnienia 94— 95°C.Analiza elementarna dla C^H^ONO (%) obliczono: C 53,7, H 5,3, N 28,8 stwierdzono: C 53,8, H 5,5, N 29,0 Produkt identyfikuje sie jako N-/chlorometylo/- -2',6'-dwumetylo-2-chloroacetanilid. Jak podano wczesniej, N-/chlorowco/acyloamidy wytworzone sposobem wedlug wynalazku sa zwiazkami zna¬ nymi, przy czym niektóre z nich dzialaja chwasto¬ bójczo. Wszystkie powyzej ujawnione zwiazki N-chlorowcometylowe sa uzyteczne jako zwiazki wyjsciowe (prekursory) do wytwarzania innych zwiazków o dzialaniu chwastobójczym jak ujaw¬ niono np. w pozycjach literaturowych zacytowa¬ nych powyzej. Ponadto, N-/chlorowcometylo/2- -chloroacetamidy otrzymane jak w przykladzie I i II sa uzyteczne W wytwarzaniu nowych N-/azoli- lometylo/-2-chlorowcoacetamidów. Otrzymywanie tych nowych 2-chlorowcoacetamidów przedstawiaja ponizsze przyklady XVII—XIX.Przyklad XVII. Do 1,4 g (0,0059 moja) N-/chlo- rometylo/^2-chloroacetamidu z przykladu I dodaje sie 0,8 g (0,012 mola) pirazolu i mieszanine ogrzewa sie w 20 ml toluenu w temperaturze 80—90°C w ciagu okolo 6—7 godzin. Mieszanine reakcyjna de- kantuje sie, przemywa 10% NaOH i woda, odpa¬ rowuje i rekrysfalizuje z metylocykloheksanu, otrzymujac 1,0 g (63% wydajnosci) bialej substan¬ cji stalej o temperaturze topnienia 101,(^—101,?°C.Analiza elementarna dla CuH^ClNjO (%) obliczono: C 57,88, H 7,47, N 15,58 stwierdzono: C 57,41, H 7,59, N 16,25 Produkt, którego budowe potwierdza widmo NMR, identyfikuje sie jako N^[/2-metylo-l-/lHne- tyloetylo/-l-propen-l-ylo]-N-/lH-pirazol-l-ylomety- lo/-2-chloroacetamid.Przyklad XVIII. 0,54 g (0,008 mola) pirazolu i 0,8 g (0,0038) N-/chlorometylo/-2-chloroacetamiduII z przykladu II miesza sie toluenem i ogrzewa w tejAperaturze M°C. To obróbce mieszaniny reak¬ cyjnej jak w przykladzie XIV otrzymuje sie 0,6 g $2% wydajnosci) oleju bursztynowej barwy.Analijsa elementarna dla CnHlsClNaO (%) obliczono: C 54,66, H 6j67, N 17,38 stwierdzono: C 54;71, H 6,80, N 17,51 Produkt, którego budowe potwierdza widmo NMR, identyfikuje sie jako N-/l,2-dwumetylo-l- -propej^l-ylo/-N-/lH-pirazal-l-ilometylo/-2-chloro- aeetamid.Pxzyklad XIX. D© 8,9 g (0,036 mola) amidu z przykladu IV (fi) rozpuszczonego w toluenie do¬ daje sie 4,0 g (0,u72 mola) pirazolu, po czym mie- SKanine ogrzewa sie mieszajac w temperaturze 8Q3C w ciagu 7 godzin. Nastepnego dnia roztwór dekantuje sie, przemywa dwukrotnie woda i de- styhge pod próznia w celu usuniecia rozpuszczal¬ nika i sladów wody. Pozostalosc, 9,0 g oleju, kry¬ stalizuje podczas stania. Próbke produktu rekry- stalizuje sie z mieszaniny heptanu i metylocyklo- beksonu, otrzymujac z wydajnoscia 89% staly pro¬ dukt o temperaturze topnienia #3—84°C.Analiza elementarna dla ChHjoCIN, (%) oJtfacwmo: C 59,67, H 7,15, N 14,91 stwierdzono: C 59,64, H 7,17, N 14,96 Produkt identyfikuje sie jako N-/2,6-dwumetylo- -l-cykaoheksen-l-ylo/-lVlH-pirazol-l-ilometylo/-2- -rdiloroacetamid.Przyklad XX. Niniejszy przyklad ilustruje zastosowanie N-/chlorowcometylo/-podstawionego- -2nchdorowcoacetanilidu do wytwarzania innych nowych N-he*terocyklometylo-2-chlorowcoacetanili- dów. 3£ g (0*0137 mola) N-/chlorometylo/-2'-metoksy- ^Vjnetylo^2-chloroacetanilidu w 100 ml CH2C12 miesza sie z benzotiazolinonem-2 (2,2 g, 0,0145 mola) i lyO g bromku benzylotrójetyloamoniowego.Do tej mieszaniny dodaje sie w trakcie mieszania 30 ml 50% HaOH i mieszanine pozostawia sie na okres okolo 3 godzin. Po przeróbce wyodrebnia sie 5,8 g surowego produktu, który rekrystalizuje sie z izopcopanolu, otrzymujac jasnoplowozólta sub¬ stancje stala o temperaturze topnienia 120—121 °C.Analiza elementarna dla CitH17ClN203S (%) obliczono: C 57,37, H 4,55, N 7,43 stwierdzono: C 56,39, H 4,51, N 7,34 Produkt identyfikuje sie jako N-/2'-metoksy- -6/-m«tylo/-N^2-keto-3/2H/^benzotiazolilo/metyk)]- <-2~«ehtóroaeetamlid.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania N-/chlorowcometylo/acy- loamidów o ogólnym wzorze 1, w którym X ozna¬ cza atom wodoru, atom chlorowca, grupe Cj-Cg-al- k&owa, grupe Cj-Ce^chlorowcoalkilowa, grupe Ca-Cr-cykloaUtilowa, grupe fenylowa lub grupe benzylowa przy czyio kazda z wymienionych grup moz* oy£ podstawiona takimi podstaimtkami jak atom chtaJowce, grupa nitrowa, grupa tr$jfh*oro- )528 12 metylowa, grupa Cj-C.^alkilowa, grupa C^C^al^ kenylowa, grupa A-Ce-alkoksylowa, grupa ienjrlo- wa lub grupa benzylowa, X1 oznacza atom chloru,, bromu lub jodu, a R oznacza acykliczna Jgrime 5 1-alken-1-yIowa zawierajaca do 10 atomów wegla, grupe C5-Q7-l-cykloalkenyl-J-ylowa, grupe fenylo¬ wa lub grupe Cf-Cr-l-cykloalken-l-ylowa lub i©~ nylowa podstawiona jednym lub kilkoma podstaw¬ nikami, takimi jak grupa Q-CValkilowa, Ct-C^aX- 10 kdksylowa, Ci-Ce-alkoksyalkilowa, CrGr-jAkenylo- ksylowa, nitrowa lub trójfluorometyiowa albo atom chlorowca, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym X i R maja wyzej podane znaczenie, a R1 oznacza weglowodorowa grupe za- 15 wierajaca do 10 atomów wegla, ewentualnie pod¬ stawiona takimi podstawnikami jak atom chlorow¬ ca, grupa Ci-Ct-alkoksylowa lub grupa Cj-Cg-alko- ksyalkilowa, poddaje sie reakcji z chlorowcowo¬ dorem. 20 2. Sposób wedlug zastrz* 1, znamienny iym, ie w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-N- - acetamidu, N-/nietoksymfityloy-N-'[2^mttl^kHl-/l-^ metyloetylo/-l-propen-l-ylp]-2-chloroacetami^ pod- as daje sie reakcji z chlorowodorem. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamifBany tym, ze w przypadku wytwarzania N-Vchk)rometylo/-N^2- -dwumetylo—1-propen-l-ylo/-2-chloroaoetaEBiidn, JT- /metoksymetylo/^N-yi^-dwumetylo-l-pEopeai-l-ylo/- 30 -2-chloroacetamid poddaje sie reakcji z chlorowodo¬ rem. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania N-/chloromet3do/-U^2,6^ 35 dwumetylo-1^jrkloheksen-l-^loy-2-(±LlorQacetamidu, N-^o-cwumetyto-l-cyklobeks^^ metylq/-2-chloroacetamid poddaje sie reakcji z chlorowodorem. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 40 w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-2', -dwuetylo-2-ehloroaeetanilidu, N-/metoksymetylo/- -2',6'-dwuetylb-2-chloroacetanilid poddaje sie reak¬ cji z chlorowodorem. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 45 w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-2f*/ trójfluorometylo/-6/-metylo-2-chloroacetanilidu, N- /metoksymetylo/-2'-(/trójfluorometylo/-6'-metylo-2- -chloroacetanilid poddaje sie reakcji z chlorowodo¬ rem. 50 7. Sposób wedlug zastrz. 1., znamienny tym, ie w przypadku wytwarzania N-/ehlorometyio/-2'-/ trojfluorometylo/-6/-etylo-2-chloroacetanilidu, N-/ /metcks/metylc^^t^J*!**^ chloroacetanilid poddaje sie reakcji z chlorowo¬ dorem. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, mamieni!? tym, ze w przypadku wytwarzania N^/chtarometylo/-2'~ -metoksy^-tnetylo-Z^hloroacetanilidu, N-/meto~ 60 ksymetyló/^^-metokty^-metylo^-chUwoacetatóliA poddaje sie reakcji z chlorowodorem.130 528 O XCH2C CH,Xl R Wzór i O XCH2C CKOR1 R Nzór Z PL PL PL PL

Claims (8)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania N-/chlorowcometylo/acy- loamidów o ogólnym wzorze 1, w którym X ozna¬ cza atom wodoru, atom chlorowca, grupe Cj-Cg-al- k&owa, grupe Cj-Ce^chlorowcoalkilowa, grupe 2. Ca-Cr-cykloaUtilowa, grupe fenylowa lub grupe benzylowa przy czyio kazda z wymienionych grup moz* oy£ podstawiona takimi podstaimtkami jak atom chtaJowce, grupa nitrowa, grupa tr$jfh*oro- )528 12 metylowa, grupa Cj-C.^alkilowa, grupa C^C^al^ kenylowa, grupa A-Ce-alkoksylowa, grupa ienjrlo- wa lub grupa benzylowa, X1 oznacza atom chloru,, bromu lub jodu, a R oznacza acykliczna Jgrime 5 1-alken-1-yIowa zawierajaca do 10 atomów wegla, grupe C5-Q7-l-cykloalkenyl-J-ylowa, grupe fenylo¬ wa lub grupe Cf-Cr-l-cykloalken-l-ylowa lub i©~ nylowa podstawiona jednym lub kilkoma podstaw¬ nikami, takimi jak grupa Q-CValkilowa, Ct-C^aX- 10 kdksylowa, Ci-Ce-alkoksyalkilowa, CrGr-jAkenylo- ksylowa, nitrowa lub trójfluorometyiowa albo atom chlorowca, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym X i R maja wyzej podane znaczenie, a R1 oznacza weglowodorowa grupe za- 15 wierajaca do 10 atomów wegla, ewentualnie pod¬ stawiona takimi podstawnikami jak atom chlorow¬ ca, grupa Ci-Ct-alkoksylowa lub grupa Cj-Cg-alko- ksyalkilowa, poddaje sie reakcji z chlorowcowo¬ dorem. 20

2. Sposób wedlug zastrz* 1, znamienny iym, ie w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-N- - acetamidu, N-/nietoksymfityloy-N-'[2^mttl^kHl-/l-^ metyloetylo/-l-propen-l-ylp]-2-chloroacetami^ pod- as daje sie reakcji z chlorowodorem.

3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamifBany tym, ze w przypadku wytwarzania N-Vchk)rometylo/-N^2- -dwumetylo—1-propen-l-ylo/-2-chloroaoetaEBiidn, JT- /metoksymetylo/^N-yi^-dwumetylo-l-pEopeai-l-ylo/- 30 -2-chloroacetamid poddaje sie reakcji z chlorowodo¬ rem.

4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania N-/chloromet3do/-U^2,6^ 35 dwumetylo-1^jrkloheksen-l-^loy-2-(±LlorQacetamidu, N-^o-cwumetyto-l-cyklobeks^^ metylq/-2-chloroacetamid poddaje sie reakcji z chlorowodorem.

5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 40 w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-2', -dwuetylo-2-ehloroaeetanilidu, N-/metoksymetylo/- -2',6'-dwuetylb-2-chloroacetanilid poddaje sie reak¬ cji z chlorowodorem.

6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 45 w przypadku wytwarzania N-/chlorometylo/-2f*/ trójfluorometylo/-6/-metylo-2-chloroacetanilidu, N- /metoksymetylo/-2'-(/trójfluorometylo/-6'-metylo-2- -chloroacetanilid poddaje sie reakcji z chlorowodo¬ rem. 50

7. Sposób wedlug zastrz. 1., znamienny tym, ie w przypadku wytwarzania N-/ehlorometyio/-2'-/ trojfluorometylo/-6/-etylo-2-chloroacetanilidu, N-/ /metcks/metylc^^t^J*!**^ chloroacetanilid poddaje sie reakcji z chlorowo¬ dorem.

8. Sposób wedlug zastrz. 1, mamieni!? tym, ze w przypadku wytwarzania N^/chtarometylo/-2'~ -metoksy^-tnetylo-Z^hloroacetanilidu, N-/meto~ 60 ksymetyló/^^-metokty^-metylo^-chUwoacetatóliA poddaje sie reakcji z chlorowodorem.130 528 O XCH2C CH,Xl R Wzór i O XCH2C CKOR1 R Nzór Z PL PL PL PL