Opis patentowy opublikowano: 05.11.1985 | 127857 CZYTELNIA U" cdu Patentowego Pni »¦ •»- "is ¦¦ ii Lp*m«j Int. Cl.3 C22B 1/08 C22B 34/00 Twórcy wynalazku: Michael Robinson, Harry Brian Wilson Uprawniony z patentu: Laporte Industries Limited, Londyn (Wielka Brytania) Sposób wzbogacania materialu tlenkowego zawierajacego zelazo PrzedirrAotem wynalazku jest sposób wzbogacania materialu tlenkowego zawierajacego zelazo umozli- •wiajacy uswrieciie zwiazków niepozadanego sklad¬ nika, zazwyczaj metalu, z tego materialu z równo¬ czesnym zwiekszeniem w pozostalosci zawartosci innego pozadanego skladnika, zazwyczaj metalu, zawartego^ w tym materiale, przy czym skladniki te wystepuja w materiale tlenkowym zazwyczaj w postaci tlenku. Wynalazek dotyczy zwlaszcza spo¬ sobu wzbogacania przemyslowych scieków tlenko¬ wych.W brytyjskim opisie patentowym nr 1 359 882 opi¬ sany jest proces wzbogacania rudy zawierajacej jako glówne skladniki tlenki tytanu i zelaza, pole¬ gajacy na tworzeniu mieszaniny zawierajacej rude i wegiel, przy czym zawartosc wegla w mieszaininie lezy w granicach 20—40°/a wagowych i traktowaniu mieszaniny w reaktorze w zlozu fluidalnym w tem¬ peraturze 800—1000°C gazem zawierajacym 20—50% objetosciowych chloru i 0—lO^/o objetosciowych tle¬ nu. W celu zmniejszenia ilosci chloru pozadane jest korzystne prowadizenie tego procesu tak by domi¬ nujacy produkt chlorowania stanowil chlorek ze¬ laza (II).Selektywne chlorowanie zelaza w rudzie zawiera¬ jacej równiez tytan, wedlug sposobu opasanego w brytyjskim opisie patentowym nr 1 359 882, mozna wytlumaczyc teoretycznie, na podstawie zasad ter¬ modynamiki. Poczatkowo chloruje sie obydwa skladniki tytan i zelazo, z preferencyjnym ponow.- 15 25 30 nym utlenianiem chlorku tytanu dzieki tlenowi uwalnianemu w trakcie reakcji chlorowania.Taka teoria nie spelnia oczekiwan, aby sposób wzbogacania, podobny do opisanego w brytyjskim opisie patentowym nr 1 359 882 mógl byc zastoso¬ wany w szerokim zakresie rud tlenkowych zawie¬ rajacych jako glówne skladniki, oprócz zelaza, da* jace sie normalnie chlorowac duze ilosci, metali innych nóz tytan.. W wielu przypadkach rozwazania na temat cisnienia par prowadzilyby do wniosku, ze pozadane selektywne usuwanie zelaza nie moglo¬ by byc osiagniete.Nieoczekiwanie stwierdzono w sposobie wedlug wynalazku, ze mozna uzyskac znakomita selektyw-/ mosc pod wzgledem usuwania zelaza z rudy, przy zastosowaniu specjalnych warunków, w bardzo szerokim zakresie stosowanych rud, co bedzie szczególowo opisane ponizej. Szerokie granice sto¬ sowalnosci niniejisizego wynalazku prowadza do przekonania, ze inny mechanizm, niz wymieniony powyzej, oparty na zasadach termodynamiki, dziala w szczególnych warunkach procesu, stosowanego w praktyce niniejszego wynalazku.Sposób wedlug wynalazku ma szczególne zna¬ czenie przy przygotowywaniu surowców do wyrobu specjalnych gatunków stali, zawierajacych np. je¬ den lub wiecej skladników takich Jak wanad, tan¬ tal, niob, molibden, chrom, wolfram, nikiel lub tytan. Rudy tlenkowe o niskiej jakosci zawierajace jeden lub wiecej wymienionych wyzej pierwiastków 127 8573 127 857 4 tlenku zelaza (III), w trzecim etapie kondensuje si* chlorek zelaza zawarty w wytworzonej mieszaninie i oddziela sie skondensowany chlorek zelaza od strumienia gazów odlotowych, w czwartym etapie 5 skondensowany chlorek zelaza przeprowadza sie pD-r-owini-e w stan pary, w piatym etapie chloirek relaza przeprowadzony ponownie w sitan pary w etapie czwartym kontaktuje sie z tlenem utleniajac chlorek zelaza do tlenku zelaza (III) z równoczes- io nym wywiazywaniem sie chloru, który w postaci gazu zawierajacego chlor zawraca sie do etapu chlorowaniia w zloziu fluidalnym.Wytwarzajac w pierwszym etapie .przedstawione- go sposobu chlorku zelaza, przede wszystkim w 15 postaci chlorku zelaza (II), to znaczy wytwarzajac produkt w którym ponad 50% molowo stanowi chlorek zelaiza (II), obniza sie objetosc chloru wy¬ magana do chlorowania 1 mola tlenku zelaza usu¬ wanego z materialu tlenkowego poddawanego ob- 20 róbce. oraz diuza ilosc zelaza sa szeroko 'dostepne lecz nie sa stosowane pirzy wyrobie specjalnych stali z braku wydajnego i stosowainiego sposobu wzbogacania dzieJM któremu mozna by usuwac zelazo lub czesc jego zawartosci.' Przykladami takich rud, które dotychczas nie byty wykorzystywane do tych celów sa poludniowo- -afrykanski boksyt wamadowo-zelazawy i pólnocnó- -amerykanski chromit. Sposób wedlug wynalazku podaje praktyczna i wydajna metode wzbogacania takich rud ^pfzez usuniecie organicznej czesci za- wart0sca zelaza z masy rudy, albo korzystnie przez usuniecie wiekszej ilosci lub calosci zelaza z czesci rudy, uzyskujac wysoce wzbogacona czesc rudy, która miesza sie z pozostala ruda w stosunku po¬ zadanym do uzyskania wymaganego przecietnego stopnia wzbogacenia. Sposób wedlug wynalazku moze równiez byc stosowany poza dzidzina pro¬ dukcji stali na przyklad do wzbogacania boksytów przy wyrobie giliimu metalicznego. Sposób wedlug wynalazku moze byc stosowany przykladowo do wstepnej obróbki boksytu w celu zmniejszenia za¬ wartosci zelaza z wytworzeniem stosunkowo czys¬ tego boksytu poddawanego nastepnie chlorowaniu w celu otrzymania czystych par A1Q3, które mozna przeprowadzic w glin metaliczny metodami kon¬ wencjonalnymi.Sposób wedlug wynalazku pozwala równiez, bez wzgledu na rodzaj skladników zawartych w po¬ zostalosci na nowe i nieoczekiwanie wydajne pola¬ czenie operacji prowadzonych do przetwarzania chlorku zelaza (II) otrzymanego na drodze chloro¬ waniia zelaza zawartego w nudzie jak równiez od¬ zyskiwainia i recyrkulacji zastosowanego chlorku i dlatego w tym aspekcie sposób wedlug wynalazku mozna zastosowac miedzy innymi, do wzbogacania rud tytanowo-zelazawych, mimo, ze taki proces jest juz przedmiotem brytyjskiego opisu patentowego nr 1359 882.Sposób wzbogacania materialu tlenkowego za¬ wierajacego zelazo polega wedlug wynalazku na tym, ze w pierwszym etapie chloruje sie zwiazki zelaza zawarte w materiale formujac zloze fluidalne czastek materialu zawierajacego zelazo w miesza¬ ninie z czastkami wegla, przy czym wegiel zawarty jest w zlozu w ilosci co najmniej dostatecznej do reakcji z cala iloscia tleniu doprowadzanego do zloza lub wyzwalajacego sie w zlozu utrzymujac zloze fluidalne w temperaturze od 800 do il00°C i do¬ prowadzajac do zloza fluidalnego gaz zawierajacy chlor w ilosci 20—60% objetosciowych w przelicze¬ niu na calkowita objetosc gazów doprowadzanych do zloza, przy czym nastepuje reakcja pomiedzy zwiazkami zelaza zawartymi w materiale tlenko¬ wym a chlorem z wytworzeniem chlorków zelaza, przede wszystkim w postaci chlorku zelaza (II), w drugim etapie gazy odlotowe opuszczajace zloze fluidalne gdzie nastepuje chlorowanie zwiazków zelaza zawartych w materiale tlenkowym, zawiera¬ jace chlorek zelaza (II) w stanie pary kontaktuje sie z kontrolowana iloscia tlenu utleniajac wiecej niz 5QPh i korzystnie mniej niz 100°/o) molowo, chlorku zelaza (II) zawartego w gazie odlotowym zgodnie z równaniem 3 PeC2l + 0,75 O2=0,5 Fe203 + 2FeCl3 z, wytworzeniem mieszaniny chlorków zelaza oraz Utleniajac mniej niz 100% chlorku zelaza II, za¬ wartego w gazach odlotowych opuszczajacych zloze fluidalne gdzie nastepuje chlorowanie do tlenku zelaza (III) i chlorku zelaza (III) wiaze sie nadmiar 25 chloru ewentualnie obecny w strumieniu gazów od¬ lotowych, który w innym wypadku nde móglby byc wykorzystany i stanowilby potencjalna strate, w wyniku reakcji co najmniej czesci nieutlenionego chlorku zelaza II zawartego w strumieniu gazów 30 odlotowych z ta nadmiarowa iloscia chloru, z wy¬ tworzeniem chlorku zelaza (III).Przez konwersje co najmniej czesci chlorku ze¬ laza (II) zawartego w gazach odlotowych ze zloza fluidalnego, gdzie nastepuje chlorowanie, do chlor¬ ku zelaza (III) d skondensowanie chlorku zelaza (III), oddzielnie chloru od gazów inertnych i tlen¬ ków wegla osiaga sie bez strat chloru zwiazanych z procesami oczyszczania chloru, zwlaszcza, bez skraplania chloru przy równoczesnym obnizeniu trudnosci zwiazanych zazwyczaj z obróbka chlorku zelaza (II). Stezenie chloru odzyskiwanego przez utlenianie przeprowadzonego ponownie w stan pary chlorku zelazowego moze byc kontrolowane przez kontrole ilosci gazu obojetnego doprowadzanego podczas tego utleniania.Dalsze zalety sposobu wedlug wynalazku przyczy¬ niajace sie do uzyskania wydajnego procesu beda ujawnione w dalszej czesci opisu.Temperatura zloza fluidalnego w którym pro¬ wadzi sie chlorowanie wynosi korzystnie 800— —1000°C. Wegiel znajdujacy sie w zlozu fluidalnym jest korzystnie na ogól wolny od substancji lotnych i korzystnie w ilosci 20—40*/o wagowych w przeli¬ czeniu na calkowita mase materialu tlenkowego i wegla. Stezenie chloru w gazie zawierajacym chlor wynosi korzystnie 20—50% szczególnie korzystnie 30—50°/q objetosciowych. Wymagana temperatura zloza fluidalnego, w którym prowadzi sie chlorowa¬ nie jest korzystnie co naijmniej czesciowo uzyski¬ wana i/lub kontrolowana przez dodanie odpowiednio ograniczonej ilosci tlenu, który moze byc co naj¬ mniej czesciowo w postaci gazu zawierajacego tlen.Stezenie tlenu w calkowitej objetosci gazów wpro¬ wadzanych do zloza fluidalnego, w którym pro-I*f857 i Wadza sae chlorowarue, naier. przekrajCE£MO*/e< ób)e- tosciowych. . , ..,..;fi,.-. ¦ ;.v'='.'"¦--:^- ¦'¦•— ;~ --'" ilosc gazu i^ertriegp nieabediniaj zaltó^g^*^lt^zeiri& ~ "chloru, stasuje ? siem^adca o gaiz fM^4^c^Jii^r'"Vy tycli warunkach, wytwarzanie w gltf^&l&J*1 W^r^vcM^ku zelaza II w muesziamnie clflSr^LO^^zelWza osiaga* "sie prowadzac cjaloirowan-ie ^^i^^feLidainym ^o "^ebokosci eksp^a^ftwainegb zl^^^itlafeego^^bo^ria 1 metra,: k^rzy^tmie riie^^i^fezej^m^ od 1,5 da 2#!4iiP^^&s^ zelaza wytwarza;- nycli ^w^n^kaj* chllpifówainSa materialu tlenkowego zabieraj icegb zelazo, chlorek zelaza II kpnzystrbie startowi"co'cTOJmniiej 7567a, "najkorzystniej jco naje mmtój"' 85*Vo*"'molowych. Rozdrobnienie r materialu ttóntkó^eigb"^tworzacego" zloze fluidalne korzystnie je^^taSfite1,14^ iiie wystepuja czastki o;v srednicach lezIcy^fidka^z^ESSem * od 'l^Cliy-f m, do ,1000 X X'^^\ni;iln:(aTTffe 75 X 10-8, ^ do :5WX X lO^1^*fcrzy~c^ srednica wazona v*timtei®&ij/HMk^c^^^gt&^(& od 150^X X 10-*.fe'^^ ?fitP* ^ujfap^^1c^sl^[e w¦&*sti^'i*miWim®L ^m^^m^k: otf^'7^«(JtÓ^^^lri^^lo:A2Óe*^Kitr^^rii, pn^c^ym pral tiCtftfe &rt^r™&^ czastek ^miesci sie Mev^*50(F^^ m^WBlW^Ó^ nf' okrecanej p§£rs^sa^^ ' Wed^^yn^^*'^ ze fluidalne, gdjzde prowadzi sie chlorowaSiie^ kon- tókfc«ierv9l*r* ^«4)&tt^ moz*tniiecc£ostaie'^^^^ konttoite^ai^f«^oi»#i^a<^Xuia*ft5fe^€^ wy^frtfj^- cego w sfóton^fei#u^^ sie uwzgledniajac zapotraebowani^^^len^wj/itók^- jace z obecnosc w^stifamieoiitt-^pa^^ z46za iluddalnegovoza»tieiSL-wTegla oaad^ei^^^glA^ffK^Siai- jacega wp z^u^lfcidalniyiBK lK6^yc*e^^tlehitó*"^i^ co najr^a^ 6&%;^^jk©^^ molowa chlettki*'zetete (Iiy ; Dopiu^c3«in«f jeartr^^obeteniódó iograurMCMEfaej frjiios^L chlonku zelas& (II)-w gafcachr et#p£erU:Uetf»aB^ woln^m*f chl«reoi^'-wis^piLJa .z^^^pdjbftfcfiwych; 1ponietóraz r i konsfcrola?' zawartesoi chlomku zelaza (II) ptopirajez^freaiteo-jej utlemafisa^fiaf- stepujaca z^adiniczo na^yclmi^stowo,^ -poLwialar^ni obnizanie :cdsjn^enaa czastkowego chloro zelaza do poziomu dpe^p^^noe^ nis^egOrab^zraniejszpnje r-zo*- staly, :trud/n^ci .wyinikajace; z twiorzenia narostóv$, zwykle,; tawa^^3w&%ec^ -^ob^cawpsc^ _»- cU^otIIbu. : (zel^Lza 11 w stanie par^tJCor^stpde cisndieiniie-c^fi^co^ zelaza ^11) Vtr^p^uje sie ;na poziomie dostosowanym da fempejFatuiry¦Raszów oj^oitowycliVvpo. kontaktowa- jGpifZ .Uei^?rlia^4m, ze nie^ osiaga^ sie punktu rosy cjipkpu,zelaza (II).-Szc«^g<5tai^'rkfOff±yataTie t|est' ^tr^^ywame^taMegtr ci^leHhfldLt^tt^sIflasRw^go, izeby^pfutrukterosy;-chlorkuv ze?- ladiawego zai^dsiwal^iie^eo^^la^f]^^ 15 20 f25 30 35 to 43 bo 95 Tlen,¦¦¦«^,to^J^fA^^aiawS(i a^, w zlozu fluidaln3^ :lc^ towyml to^;cn4otS^anlSi?i: ^^ czesc, ^staT^^fteK^^ dzieki stoMnrtlSwo^ msTnie-j* 'predi^^^gazaf^^^ mieszczdft^sie^g^Jrjcz 4t^^'^K«^ wyelam.inió(#auMf aizf^l- temu zjae./zos^n^^ o^^eh czona do^re^f^ V7iierajacy ' zJóSfe' 'fiiufdalne£(kj pre^cLcemar, c^taKJteT wania posiaida,"^^ma^j^rzes^r^ ^^^jfeib^mmu,' zloza kofzysla^^olna^ipir^^ i^onzystnoje ^fS^^SW calki^fe| w^sofcosgi^ re^tprav, miea^zonej'^-górze ^old izna^ czjenaa aby ^ene?1t-'^eiSzów^ opasc z ^^oilfeSnlló^ zloza' ffudd^oc^rgfjzie ^xi wadizi sie chfóonow&lf^ ^OT^^ta|e ^t^jf^^eg^tr turzez zniMieTjizeo!e ^ ^aomer^jm J^z^^ojp^^^ro^t fliLidalfre-ilox^m^^a c^^ó^l^^m^ dopir^waili88^^tieniu w tei^zescti lub w poblizu jej poczattó^ i r.o ,. r^;l'r;^;;l^via^"*,"¦¦^^ Re^k<5jAfr1Shl«(rowa^ ru# p^tyaznie Jia%yfiesV aiitolterimicSM^^ wj^naga óxstaifczaniia (ygg)p^|4^T zebezpdeczienda przed sto^ow^gjp)^n^anji^^ temperó1?u1^^^z^B8(W^c^n^^ ^j^|^c?% cie ^prtei^^am^^%0^^ ^rJW^iM^' z i^^^oln^^^u^ '"S^M fJ!te5JNF4fcr« maiteriale*^:^kowinnViv postaci chem.icznae 2jvia*a-j r.ej, który w P^w^aAi^Mu#^e reagowac z dzesa4 w^wó^^nywi dflo^0^^1a*a-r Czesc óie$JlaFlTeisft r%«rzyslruc 4oefei^in^/c^pe% wstepne^ 'lofer^e^affie^^fti^^ x(3f\^^^oic^^^4.^ gffif^aM^ wegla. jest utrzytfH& Gazy' ó@mWw£ ze ^^ntid^alnego £dm« iro(vv»^^ dzi sie cMÓTOwaniiie Tawi^naja Tirhar-^nfi i1f*$?ji rjfJH^la,^ praez ealfeBteWKC"mjg&afii? chlofto zelaaa (II) da^ ia2^(ii),l^!tó-!WliiWBaBP?Bli^^ turze np. 1000°C i to byloby wyataircaagace, rprzy brafeu specgalhiycli' "sfWlkaw:-v«*rotei5fii;-) a^ ^JÓ- Wodiowac' wzrrbst ' tamperattiry4 do niedozwolonego pozioirnur-' ¦ i ¦ : ¦'-.'¦•' "'''••".- -¦.¦:¦¦•¦•¦¦ »v--^ •¦ W przeciwienstwa*Ho teg©TcaSfcfwita ilosc cdepla wytwarzamfeiSD V lróftittóo^wairiiwft' p^rooeaie utientó-'; ma chl3Wcpaftela^wego'z"WytM«itfaeiniem '127857 8 tlenku zelaza (III) i chlorku zelaza (III) jak podano w niniejszym opisie, wynosi tylko 37 Kcal/mol chlorku zelazawego. To mniejsze wywiazywanie sie ciepla jest latwe do kontroli sposobem opisanym ponizej.Gazy odlotowe, zawierajace tlenek zelazawy i chlorek zelaza moga byc traktowane przez dopusz¬ czenie oddzielenia tlenku zelazowego, przy jedno- ^/czesnym zasadniczym utrzymaniu chlorku zelaza w fazie gazowej. Tlenek zelazowy moze byc oddzie_ lony za pomoca nip. cykloniu. Pozostale gazy mozna pozostawic do ochlodzenia lub ochlodzic do tempe¬ ratury przy której chlorek zelaza skrapla sie, np. do temepratury od 100—300°C. Kondensat mozna oddzielic nip. za pomoca kolejnego cyklonu.W szczególnie korzystnym przykladzie realizacji sposobu wedlug wynalazku, gazy pozostajace po kondensacji chlorku zelaza odrzuca sie ,ponie,waz uprzednio oczyszczono je od niezwiazanego chloru.To umozliwia zastosowanie powietrza zamiast tlenu przy kontaktowaniu gazów odlotowych ze zlozem fluidalnym do prowadzenia chlorowania, pooiewaz wprowadzane przy tym gazy obojetne sa usuwane z gazami odrzucanymi Obecnosc gazów obojetnych równiez pomaga w re^ulowaniki temperatury. Chlor stosowany do dWorowaniia rudy jest zasadniczo cal¬ kowicie zatrzymany w postaci zwiazku chemiczne¬ go, w kondensacie chloru zelaza i nde wymaga zad¬ nego istotnego oczyszczania, poza odzyskiwanieirn go z chemicznego polaczenia z zelazem i oddzielenie:; wszelkich pozostalosci tlenku zelaza, w celu umozli¬ wienia jego recyrkulacji dlo chlorowania dalszych} partii rudy.Wedlug wynalazku odzysj^wande chlorku pirae- prowadza sie przez poaiowS&e przeprowadzenie chlorku zelaza w pare i kontaktowanie par chlorku zelaza z tlenem z wytworzeniem tlenlku zelazowego ichloru. ' Ponownie przeprowadzenie chlorku zelaza w stan pary mozna przeprowadzic przez kontaktowanie go z goracymi gazami o tenijperaturze korzystnie 800— —4100°C. Gorace gazy pochodza, korzystnie, z po¬ laczenia wegla z tlenem. Korzystnie, wegiel jest zasadniczo wojny od substancji lotnych. Dogodnie gazy w^tw^arza sie przez tworzenie zloza fluidalnego (które dalej okresla sia jako zloze fluidalne do od¬ zyskiwania chlorku dla odróznienia go od zloza fluidalnego do prowadteenia chlorowanda) miesza¬ niny czastek wegla i czastek substancji' obojetnej, wprowadzajac tlen do zloza, dogocjniei jako gaz fluidyzujacy. Chlorek zelaza, korzystnie wprowadza sie do wolnej przestrzeni ponad powierzchnia zloza fluidalnego do. odzyskiwania chloru gclzie jest on co najmniej czesciowo przeprowadzainyw stan pary.Czesc chlorku zelaza moze opasc na powierzchnie ztaza,. jesli wielkosc czastek jest za duza aby mogly sie one utrzymac w.strumieniu gazów wznoszacych sie ze zloza i moze byc przeprowadzona w stoi pary w obrebie zloza.Reakcje chlorku zelaza przeprowadzonego w stan1 pary z tlenem korzystnie prowadzi sd^ podobnie do; korzystnego sposobu kontaktowania z tlenem gazów odlotowych ze zloza fluidalnego do prowadzenia chlorowania, przy czym podobienstwo dotyczy cech, fen-n^rukcyjnych stosowanego urzadzjejnsia, stosowa¬ lo 15 20 nych pcreJkosci gazu oraz punktu wprowadzania tleniu dio strumienia gazu spalinowego zawieraja¬ cego chlorek zelaza w stanie gazowym.Korzystnie, do utleniania chlorku zelaza stosuje sie co najmniej sitechiometaryczna ilosc, a zwlaszcza korzystnie co najmniej 10% molowych nadmiaru tleniu. Nastepnie chlor odzyskiwany w ten sposób. we^ug wyinalazicu recymoiluje do zloza fluidalnego do prowadzenia chlorowania, w którym to zastoso¬ wanie wymagane jest szczególne, okreslone steze¬ nie, wobec czego, korzystnie odpowiednio reguluje sie ilosc gazu obojetnego doprowadzana do zloza fluidalnego do odzyskiwania chloru lub do stru¬ mienia chlorku zelaza przeprowadzonego ponownie w stan lotny. W tym celu strumien tleniu, stosowai ny do spalania wegla we fluidalnym zlozu, w któ¬ rym odzyskuje sie chlor iTlub do kontaktowania z chlorkiem zelaza przeprowadzonym ponownie w stan gazowy, moze zawierac odpowiednia miesza¬ nine gaziu zawierajacego tlen i dodatkowo tlen.Tlenek zelazowy znajdujacy sie w gazach zawie- Ifejacych odzyskany chlcc mozna usuwac np. przy pomocy cykloniu. Gazy mozna nastepnie pozostawaj do ochlodzenia lub chlodzic np. do temperatury oó, i 100 do 300°C, co spowoduje kondensacje pozosta¬ losci chlorku zelaza, który mozna usunac np. przy pomocy nastepnego cyklonu. Tlenek zelaza wytwa¬ rzamy w sposobie wedlug wynalazku dogodnie wy¬ korzystuje sie do produkcji grudek tlenku zelaza ¦ nadajacych sie do stosowania przy wyrobie stali w zasadowym konwertorowym procesie tlenowym, korzystnie grodki tlenku zelaza produkuje sie spo¬ sobem opisanym w brytyjskim opisie patentowym nr 1 543 574.* Tak odzyskiwany chlor korzystnie przeprowadza sie przez odpowiednie urzadzenie do usuwania -wszelkich zatrzymanych w nom czastek, takie jali mp. filtr workowy, poniewaz takie czastki w prze¬ ciwnym wypadku moga powodowac zatykanie prze- * wodów rurowych.W celu zmniejszenia tendencji do osadzania sie kamienia chlorku zelaza na przewodach rurowych, przez które gazy odlotowe ze zloza fluidalnego do prowadzenia chlorowania (po skontaktowaniu ich ^ z tlenem), podaje sie do urzadzenia do oddzielania tlenlku zelazowego i chlorku zelaza, moze okazac sie konieczne zastosowanie obojetnych czastek stalych do oczyszczania wewnetrznych powierzchni przewo¬ dów rurowych. Mozna to osiagnac przez przepusz^ "* czanie strumienia stalych czastek wzdluz wewne¬ trznych scian przewodów rurowych.Takimi czastkami stalymii moga byc gruboziar¬ nisty hematyt lub piasek przeznaczone do stosowa- -¦-i raa w przewodach rurowych dochodzacych do urza- \dzen do oddzielania tlenku zelazowego, lecz po¬ winny to byc czastki stale zgodne w charakterze .ze stalymi skladnikami zloza fluidalnego, w którym odzyskuje sie chlor, dokad wprowadza sie odzyski- -^wany chlorek zelazowy przechodzi do tego zloza, ~'"; jak równiez przeznaczone do stasowania w prze¬ wodzie rurowym pomiedzy urzadzeniem do oddzie- .lania tlenku zelazowego, a urzadzend€im do oddzie¬ lania chlorku zelazowego. Poniewaz ostatnio wy- a—mienione zloze fluidalne zbudowane jest ze wzbo-9 127.857 ltf gaconej rudy, jaikio wskazane czastki stale, korzyst¬ nie stosuje sie wzbogacona rude.¦.Podobne srodki zapobiegawcze, zabezpieczajace przed osadzeniem, dogodnie stosuje sie w przewo¬ dach runowych pnzez które" gaz odlotowy ze zloza fluidalnego!, w którym odzyskuje sie chlor (po skon- taktowar.diu z tlenem) podaje sie do urzadzenia w którym oddziela sie tlenek zelazowy i chlorek zela¬ zowy. Zastosowanie zmniejszonego przekroju w czesci górnej urzadzenia w urzadzeniu do chloro¬ wania oraz w urzadzeniu do odzyskiwania chloru pomocne jest w wyrzuceniu czastek stalych- na scianki wewnetrzne przewodów rurowych, w po¬ przek wnetrza wierzcholka tych reaktorów np. wzdluz srednicy wierzcholka tych reaktorów. Zasto¬ sowanie obojetnych stalych czastek w celu zabez¬ pieczenia przed narastaniem kamienia w przewo¬ dach rurowych opisane" jest bardziej szczególowo w brytyjoLiim zgloszeniu patentowym nr 80 40 046.Powyzej wzmiankowano mozliwosc kontro!owa - i da ciepla wywiazujacego sie podczas kontaktawa¬ ria z tlenem gazów odlotowych zloza fluidalnego do prowadzenia chlorowania. Srodkiem dla tego celu korzystnie, jest wprowadzanie stalego chlorku ze¬ lazowego do gazów odlotowyeh ze zloza fluidalnego do prowadzenia ctilorowainia, korzystnie, na takim, pozinmie powyzej zloza, ze co najmniej w miejscu w którym doprowadza sie tlen. Cieplo odprowadza sie z mieszaniny gazów odlotowych ii tlenu przez przeprowadzenie chlorku zelazowego w stan lotny- ;W piolaczernili z ódpowiediniim • kontrolowanym utle- niaozem chlorku zelazawego omówione postepowa- ]vie pomaga w zmniejszeniu nadmiernego wzrostu temperatury w tym punkcie procesu. Korzystnie, pozostalosc stalego chlorku zelaza oddzielonego z gazów zawierajacych Chlor odzyskiwanych po utle-j nleniu chlorku zelaza ponownie przeprowadzonego w stan lotny, wprowadza sie do reaktora chlorowa^ "nia.Dalszy, korzystny srodek przyczyniajacy sie do skutecznej kontroli ciepla w niniejszym procesie ¦j:l3£i na wytwarzaniu mieszaniny rudy i wegla sluzacej do formowania zloza fluidalnego do pro- 'wr.azemia chlorowania i jej ¦ dalszej, przeróbki.W celu zmniejszenia potrzeby wytwarzanego ciepla w obrebie zloza fluidalnego do prowadzenia chlorowania, korzystnie 'wstepnie ogrzewa sie mie- szamine rudy i wegla. Korzystnie, -wedlug wyna¬ lazku, mieszanine rudy i wegla ogrzewa sie wste¬ pnie przez spalanie czesci wegla za pomoca kon¬ trolowanej ilosci tlenu, który moze wprowadzac w postaci powietrza. Poniewaz jako zródlo wegla moz¬ na zastosowac kalcynowany koks ponaftowy, poste¬ powanie takie jest kosztowne. Jest jednak szczegól¬ nie korzystna cecha sposobu wedlug wynalazku* wykorzystanie jako surowca zasilajacego, wegla za¬ wierajacego substancje lotne, np. niekalcynowanego ' koksu ponaftówego lub wegla pochodzenia roslin¬ nego takiego jak „wegiel drzewny". Korzystnie^ wegiel kalcynuje sie w trakcie' wstepnego* ogrzewa¬ nia rudy przez spalanie Czesci wegla. Korzystnie rude traktuje sie w jednym etapie gazami po spa¬ leniu wegla, zmieszanymi z gazaimi spalinowymi ze 'spalarnia lotnych zanieczyszczen organicznych "w' weglu a czesciowo wstepnie ogrzana i obrobiona rude1 miesza sie w dalszym etapie, z niekalcynowa- nym weglem, którego czesc jest spalana dla wy¬ tworzenia gazów spalinowych - i kalcynowania po¬ zostalej czesciwegla. - * ¦ ¦ 5 Taki proces moze byc prowadzony w wielu eta¬ pach lecz korzystnie prowadzi sie go dwuetapowo.Korzystnie omawiana obróbke wstepna prowadzi sie w zlozach fluidalnych tak rozmieszczonych, ze co najmniej jedno zloze fluidalne stosowane do io obróbki rudy gazami spalinowymi jest umieszczone powyzej co najmniej jednego zloza fluidalnego sto¬ sowalnego do* spalania wegla, ze gazy spalinowe l^czy sie z gazem fluidyziujacym wprowadzanym do górnego zloza fluidalnego. Mieszanina rudy i wegla 15 kalcynowanego pochodzenia roslinnego, otrzymana w ten sposób, jest szczególnie dogodna do stosowa¬ nia w sposobie wedlug wynalazku. Korzystnie, pro¬ ces spalania prowadzi sie w temperaturze 800— —I100°C, a zwlaszcza korzystnie w temperaturzB 20 900-1150°C.Wielkosci czastek nudy i wegla sa korzystnrte od¬ powiednie do bezposredniego wprowadzania do zlo¬ za fluidalnego do prowadzenia chlorowania.W celu zwiekszenia efektywnosci sposobu wedlug 25 wynalazku, korzystnie, proces prowadzi sie metoda ciagla z ciaglym ogrzewaniem wstepnym strumieni rudy i wegla i ciaglym wprowadzaniem goracej miesizanimy rudy i wegla do* zloza, fluidalnego do prowadzenia chlorowania.:; Korzystnie przeplyw M skladników stalych z reaktora do reaktora przepro¬ wadza sie na zasadzie; przeplywu grawitacyjnego Proces, w celu unikniecia etapu skraplania chloru, prowadzi sie pod zwiekszonym cisriehiem, które korzystnie wynosi co najmniej 196.133 kPa nad- 3j cisnienia. Korzystnie cisnienie'takie-utrzymuje sie co najmniej w reaktorze odzyskiwania chloru/Od- powiednio cisnienie tlenu wprowadzanego do zloza fluiidalnegO' do: prowadzenia procesu odzyskiwanie, chloru wykorzystuje sie jako zródlo cisnienia.^ W ten sposób Uzyskuje sie utrzymanie sie pozada¬ nego ciepla i energii Ze wzgledu na koniecznosc unikniecia nieproduk¬ tywnego przeplywu przez strefe -reakcji. takiemu 'procesowi ciaglemu jak opisany powyzej, korzytnie a towarzyszy stosowanie skierowanych ku górze prze¬ gród lub pirzegirody w -zlozu fluidalnym do prowa- 1 dzenia chlorowania w celu utrudnienia przeplywu l niecalkowicie przereagowanych -produktów przez zloze. Korzystnie, mieszanine wzbogaconej rudy i pozostalosci weglowej, jesli taka zachowala sie, poddaje sie obróbce w celu usuniecia wegla, który mozna zawrócic do-etapu-! wstepnego ogrzewania rudy, gdziemozna go zmieszac-z dalsza partia^ wegla dostateczna. dla zapewnienia zródla ciepla do podgrzewania wstepnego,, zródla jakiegokolwiek dodatkowego ciepla do chorowania rudy, srodka . redukujacego dla tlenu w-polaczeniiu z.zelazem usu- *' wanym z rudy w etapie chlorowania i zródla ciepla dla poaiownego przeprowadzenia chlorku zelaza w stan gazowy. Dlatego ilosc wegla wprowadzanego na etapie wstepnego Ogrzewania,.-wynosi korzystnie 25—60% a zwlaszcza 30^60% •wagowych w przeli¬ czeniu na laczna mase rudy i wegla.Korzystnie sposób wedlug wynalazku stosuje sie w do rud, -w których tleniek metalu którego zawartosc127857 ^ 11 12 we wzbogaconej rudzie t ma ulec podwyzszeniu, po¬ siada Giibb'sa wolna energie chlorowania co naj¬ mniej o 10 Kcal/mol zastosowanego chloru mniej ujemna niz tlenek zelaza w rudzie. Sposób wedlug wynalazku jest jednakze szczególnie Lkorzystny w zastosowaniu do rud, w których tlenek metalu, któ¬ rego wzrost zawartosci jest pozadamy we wzboga¬ conej rudzie, posiada Gibb'sa wolna energie chlo-n rowania co najmniej o 15, a zwlaszcza korzystnie. o ponad 20 Kcal/mol zastosowanego chloru mniej ujemina ndz tlenek zelaza w rudzie, to znaczy, przy¬ kladowo, Gibbsa wolma energia chlorowania jest mmiej ujemina niz —35 kcal/mol stosowanego chloru gdy wymienionym tlenkiem zelaza jest tlenek ze¬ lazawy. Przykladami szczególnie korzystnego zasto¬ sowania sposobu wedlug wynalazku sa przypadki wzbogacania rudy charomritowej, w której nalezy podwyzszyc zawartosc chromu, rudy tamtalitowej lub kolumbitowej, w których nalezy podwyzszyc zawartosc tantalu d/lub niobu, rudy wolfrarnitowej, w której nalezy podwyzszyc zawartosc wolframu oraz wzbogacania boksytu w którym nalezy pod¬ wyzszac zawartosc glinu. Sposób wedlug wynalazku moze byc bardzo korzystny w zastosowaniu do piasku mineralnego takiego jak piasek chirondtowy, którego frakcja gruboziarnista moze byc szczególn nie korzystnym materialem do przetwarzania spo¬ sobem wedlug wynalazku. Produkt odpowiedni do stosowania w produkcji „ferTochromu", dla którego moze byc wystarczajacy stosunek chromu do ze¬ laza okolo 2:1 lub Wyzszy, moze byc wytworzony sposobem wedlug wymalazku, który jednakze do¬ puszcza mozliwosc wzbogacenia do dowolnego po¬ zadanego stopnia np. nawet stosunek chromu do zelaza 20 :1 lub powyzej.W trakcie prowadzenia sposobu wedlug wyna¬ lazku, pewne skladniki rudy mozna usunac wraz z zelazem. Moga sie tworzyc chlorki np. wapnia,! magnezu lub cynku i moga inkludowac z chlorkiem zelaza. Moze to stanowic strate chloru z procesu po-, niewaz chlorki te nie utleniaja sie podczas utlenia¬ nia chlorku zelaza w celu odzyskania zawartego w nim chloru Podobnie moga tworzyc sie chlorki krzemu lub glinu i byc usuwane chociaz nie ozna¬ cza to straty chloru, poniewaz te chlorki moga byc utleniane razem z cMorkiem zelaza w etapie od¬ zyskiwania chloru. W normalnym procesie prowa-r dzonym sposobem wedlug wynalazku moze byc ko-» nieczne wziecie pod uwage obecnosci takich innych chlorków w gazach odlotowych ze zloza fluidalnego ze wzgledu na skutki ich obecnosci w gazach od¬ lotowych np. tendencji jednego lub wiecej sklad¬ ników gazów odlotowych do przedwczesnej konden¬ sacji.Zgodnie z modyfikacja sposobu wedlug wyna¬ lazku, opisane postepowanie mozna stosowac do usuwania jednego lub. wiecej metali innych niz. zelazo z rudy tlenkowej, która moze zawierac; wzglednie malo zelaza lob nawet na ogól nie za¬ wierac zelaza a korzystnie niniejsze ilosci zelaza niz metalu lub metali famych ndz zelazo, przy czym, metale te usuwa sie ewentualnie razem z zelazem lub w jego nieobecnosci. Korzystnie, skladnik usu¬ wany w postaci tlenku^ stanowi co najmniej 10°/o, korzystnie co najmniej 15%, a szczególnie korzyst¬ nie co najfainiej 20% wagowych w stosunku na mase rudy i korzystnie usuwany jest z rudy do ilosci co najmniej 10°/o wagowych w przeliczeniu na mase rudy. s Omówiona modyfikacje sposobu wedlug wyna¬ lazku mozna zwlaszcza stosowac do usuwania np. jednego lub wiecej skladników takich jak bor, gal, cyrkon, tor, glin, tytan, krzem lub uran z rud tlen¬ kowych, albo do wzbogacania ilosci pozostalych me¬ tali w rudzie jako sposób odzyskiwania usunietego metalu Taka modyfikacje realizuje sie w procesie okresowym obejmujacym kondensacje chlorków w gazach odlotowych ze zloza fluidalnego, chlorowanie i utlenianie tych chlorków oraz zawracania tak uwolnionego chloru jak podano uprzednio w sto-, sumku do chlorku zelaza. Ewentualnie, wlasciwy metal mozna odzyskiwac oddzielnie przez frakcjo¬ nowana kondensacje chlorków.Wynalazek obejmuje zatem równiez sposób wzbo¬ gacania, który polega na tym, ze w pierwszym eta¬ pie chloruje sie metal lub metale inne niz zelazo zawarte w rudzie przez utworzenie zloza fluidalne¬ go czastek rudy z domieszka czastek wegla, który znajduje sie w zlozu fluidalnym w ilosci co naj¬ mniej wystarczajacej do przereagowania z kazda iloscia tlenku wprowadzonego lub wywiazujacego sie w zlozu fluidalnym przy czym temperatura zloza fluidalnego wynosi 800—1100°C i do zloza fluidal¬ nego wprowadza sie gaz zawierajacy chlor o ste¬ zeniu 20—60% objetosciowych w przeliczeniu na gaz wprowadzony do zloza i prowadzi sie reakcje chloru z metalem innym niz zelazo obecnym w zlozu z wytworzeniem chlorku tego metalu, w dru- ,gim etapie kondensuje sie chlorek wymienionego metalu i kondensat oddziela sie od gazów odloto¬ wych ze zloza fluidalnego, w trzecim etapie ponow¬ nie przeprowadza sie skondenisowainy chlorek w stan lotny, w czwartym etapie kontaktuje sie chlo¬ rek przeprowadzony ponownie w stan lotny z tle¬ nem w celu utleniania chlorku z wywiazaniem sie cliloru, a nastepnie zawraca sie odzyskany chlor do zloza fluidalnego w postaci gazu zawierajacego chlor.Nalezy zauwazyc, ze korzystne czesciowo utle¬ nianie chlorków w gazach odlotowych ze zloza fluidalnego moze nie byc odpowiednie jesli wspom¬ niane chlorki nie sa zdolne do utleniania sie do mieszaniny wyzszych chlorków i tlenków i/lub nie sa zdolne do uwalniania chloru.Korzystnie, Gibbs'a wolna energia chlorowania tlenku metalu, który nalezy usunac ze zloza jest co najmniej o 10, a zwlaszcza korzystnie co naj¬ mniej o 15 Kcal/mol zuzytego chloru, bardziej ujemna niz tlenku innego metalu, który nalezy po¬ zostawic i korzystnie równiez jest co najmniej tak ujemna jak 25 Kcal/mol zuzytego tlenu.Etap chlorowania w sposobie wedlug wynalazku cechuje sie wyjatkowo mala selektywnosc pierwsze¬ go chlorowania i z tego powodu mozliwe jest sto¬ sowanie sposobu wedlug wynalazku do oddzielania metalu nawet wtedy, gdy metale pozostajace nadaja sie do normalnego chlorowania i gdy ilosci usuwaj ne bardziej poddaja sie chlorowaniu. Dlatego moz¬ liwe jest w zaleznosci od skladu rudy lub innych produktów poddawanych obróbce sposobem wedlug 1S M 31 35 40 55 ' 6013 127 857 wynalazku oraz od sposobu prowadzenia procesuj' ze niektóre skladniki op, glino-krzemiian, tytan, chrom lub wainad mozna albo Usuwac, albo pozosta¬ wiac. Gibb's wolna energia utleniania chlorku me¬ talu, który pragnie sie usunac z rudy, korzystnie jest bardziej ujemna niz —10 a zwlaszcza ko¬ rzystnie bardziej ujemna niz —25 Kcal/mol zuzy¬ tego tlenu.Przyklady zastosowania wynalazku w tym sposo¬ bie odnosza sie do odzyskiwania glinu z glinokrze- mianów i berylu z mineralu be^jsii, Jako odnosnik przytacza sie prace „The theiirnbchemical pro- pertices of tre oxides, fluoitides amd chlorides to 2500°K" A. Glassnera opublikowanego przez Argo- une National Laiboratory, omawiajaca wyznaczanie wartosci wolnej energii chlorowania i utleniania tlenków i chlorków metali.Sposób wedlug wynalazku ilustruja nastepujaco przyklady omawiajace pewna czesc postepowania w stosunku do pewnych rud.Przyklad I. Ten przyklad ilustruje wzboga¬ canie wolframitu przez usuwanie zelaza (i man¬ ganu).Zastosowane urzadzenie stanowi pionowy stopio¬ ny krzemowy reaktor ruirowy o nominalnym otwo¬ rze 150 mm, posiadajacy stozkowa czesc dolna dla dzialania jako rozdzielacz gazu i poziomy wlot na wierzcholku reaktora polaczony z chlodzonym cyk¬ lowa 4**Wlot gazu jest umieszczony w górnej czesci ,^15 kg rudy wolframowej o wielkosci czastek iOOO-8—200X10~• m zostalo zfluidyzowane w re¬ aktorze razem z koksem ponaftowym o wielkosci czastek 80 X 10"1—600 X 10~* m. Flitidyzacja zostala przeprowadzona za pomoca przeplywu strumienia azotu w ilosci 28 llim—* wprowadzonego przez czesc diolna reaktora. Otrzymane zloze fluidalne rudy bylo ogrzewane zewnetrznie i utrzymywane w tempera¬ turze 980°—1000°C. Azot przechodzil do wierzchol¬ kowej czesci reaktora przez wpust z predkoscia 57 1-m"1.Chlorowanie rudy przeprowadzono przez zastapie¬ nie czesci wprowadzonego azotu fluidyzujacego przez chlor w ilosci wystarczajacej do podniesienia zawartosci chloru w mieszaninie gazów do 20°/o pbjetosciowych i kontynuowanie wprowadzania chloru do osiagniecia ilosci 1,09 m1 chloru prze-; puszczonego przez zloze fluidalne. Nastepnie fluidy- zacje prowadzono wylacznie azotem pozwalajac na ochlodzenie zloza. Podczas procesu w odstepach czasu pobrano z reaktora próbki stalych skladni¬ ków zloza. Podczas chlorowania otrzymujacego do¬ plyw azotu do górnej czesci reaktora w celu zapew¬ nienia gwaltownego chlodzenia gazów odlotowych ponizej punktu topnienia chlorku zelaza (II) i man¬ ganowego obecnych w strumieniu gazów odloto¬ wych w celu zabezpieczenia przed tworzeniem przez nie narostów. Ten przyklad nie ilustruje zatern aspektu odzyskiwania chloru. Skondensowane chlor¬ ki odzyskiwano w chlodzonym cyklonie i stwier¬ dzono, ze zawieraja one chlorki zelaza (II) i ze¬ laza (III) w stosunku molowym 17 :1, Gdy zloze odzyskano z reaktora na koncu procesu i rozdzie¬ lono na wzbogacona rude i koks, wzbogacona ruda 14 i# as sRladala sie z czasjpk czarnych, które po ogrzaniu do 900°C w powietfcu zmienialy barwe na zólta, Podobne ogrzewacie rudy naturalnej powodovlfialo 50 u 60 zmiane zabarwi próbki pobierane wych w ciagu cal stwierdzono uplywu czasu, w na purpurowo-czarna, $dy zloza w przedzialach czaso- procesu traktowano podobnie, Swanie stopniowania W miare du sie zóltego zabarwiania wskazujace ze reffceja przebiegala mniej wiecej równomiernie w czrebie czastek rudy a nie zaczy¬ nala sie na powtiegzcnnl Analizy czescio#e rudy naturalnej i wzbogaconej wykazuja wysteJpwanie nastepujacych stosutików wagowych. W Tabela 1 1 "f i" W wyrazony jako % wo8 Fe wyrazony jako [ Mxi wyrazony jako % MnO Ruda naturalna 71,2 12,1 12,1 [ Ruda wzboga- 1 eona 1 88,1 O,* 1 Przyklad II. Ten przyklad ilustruje wzboga¬ canie bstosytu przez usuwanie z niego zelaza lecz nie zawiera omówienia odzyskiwania chloru z utwo¬ rzonego chlorku zelaza.Stosujac to samo urzadzenie jak w przykladzie I zfluidyzowano 33 kg niekalcynowanego boksytu z Ghany stosujac doplyw azotu 35 l*m_1 nastepnie otrzymane zloze fluidalne ogrzewano do 600° za pomoca ogrzewania zewnetrznego. Czastki boksytu byly o rozmiarach 106 X 10-t—600 X 10"^ r% 6 kg koksu ponaftowego posiadajacego czastki o rozmia¬ rach 90 X 10^—1800 X 10^ m dodano do - zloza fluidalnego, które nastepnie ogrzewano i utrzymy¬ wano w temperaturze 860—890°C.* Chlorowanie rudy rjrzeprowadzano przez zasta¬ pienie 30% doprowadzanego azotu chlorem. Po J60 minutach doplyw chloru zatrzymano, kontynu¬ ujac równoczesnie doplyw azotu i zloze pozosta¬ wiono do ostygniecia* Nastepnie zloze rozdzielono na wzbogacona rude i pozostalosc frakcji^kotou.Analiza rudy naturalnej, kalcynowamej rudy natu¬ ralnej i nudy wzbogaconej dala nastepujace tyyniki Tabela 2 Ruda naturalna AI2O3 % wagowy 53,8 FeaOs D/o wagowy 14,8 Ruda kalcyno- wana 74,3 21,9 Huda wzboga¬ cona §3,5 1,5 Przyklad III. Przyklad ten ilustruje wzboga¬ cacie rudy chromitowej przez usuwanie %. niej ze¬ laza i ilustruje czesciowe utlenianie wytarzanego chlorku zelaza lecz nie dotyczy odzyskiwatiia z nie¬ go chloru. Stosowano urzadzenie opisane w przy¬ kladzie I.1* 12W«5VSr u kie. pi^^ldmtlsrl^^yttóitT^J w granicach 10£ XJlOO"6^- *43S0^!fc57f ta'Tlf?«rv/k^ koksu poniaitoweg^,!-którego Z&sa^ni*mr~wsi^^ w gra* rfi&ifeh dO^ltJfr^^sc^^lO^6 nr zflEridyoScw-Kbs fxra+ ^m^cwo^ei^(#z^;stdsiUj$cotioplyw^asntu* 13fr -1 'Tn---1 za$&0 ftuistertó^biogiostewahor .i_, :,utrz^yw-anb - o:j'23& cholkowej czesci reaktora un :sl^eMeC£Ttfjie fcattelrt(sMcriiu zekazW^H) zatfactfego vP%»z&cfcoblot0w#:c/li 25 zfcza fl^itialnege w. celu utworzenia anieszamdiny chlorku zelaza III i chlorku zelaza ai). • ,. lwf Reakcja chlorowainia byla przeprowadzona przez zastaejej^iie 44% objetosciowych fluiidyzujacego azo¬ tu./c^o^em-J i z^fefizemie przeplywu polaczonycli l«m 1. Chlorowanie prowa- aizone- wciagu-150 minut. Po tym czasie zatrzymano doplyw chlopu gazowegoj a koiritynuowarno doplyw azotu ^i zloze po^pisiawiolno do ostygna^ia.vsNaste¬ pnie rozdzielano"zloze nja wzbogacono'ruA^ i po¬ zostalosci koksu. .Wzbogacona ruda zostala "ifzeana- lizowana. Otrzymano nastepujace wyniki. 6.0 ..Tabela 3 ni i-1 sSrocfr// yjl x^.i.;['iv i.-.;;-vi;i :, Cr °/o wagowy Rjuda pierwotna - 30,2 ,20,1..Ruda i wzboga* , eona '•iv.':;;orv ó'jy.;;i;v/..).vtv]:wl/ ;i.-,;rjvt..-, ^;i 'i U '-* • ^WttSSfi fundy! jftSbt^nie zaledwie wrkilka jramut po x £ozrj$skeeiu CftkJ^dWitoia^^wTfkazywaly faielone zab&£ - wielfei^ w&&^frja15e3 ze 'reakcja rozpocaejlar, s-ie: na *woi4€r^^ ^-MeTrilnM^^iOo^^ Czastki ^taic; zabrane f^v^hlJo&zb^3^obyld^nie-rli^ analifcowa^r.s\ff/ie^~ i 5,l°/a Fe203 wago^^^^c^^ykazujecsepti^Wi-e, lecz ifcSSfilRafóKte'r atisfoteriecr chk?rku zelaza?; (U) c M^ar- 1 tfego'^*t&i&^ :, , ; ;! , v ¦'^^^^i^WflBftinte podobny dar-opisanego " w^^aefcSPbez* ci^&Sfowegó utlenienda chlorków ,ze- 'W^tó ^%?fdnc^fife^«OTifa i edzysk^u;^ -tltf& ^^oln-^W9tBaa4Nfa^ tftostfniek v korkuj zela- ;itó5(H)!«i§C^fildWsa ftftd^jflSfy-jek 13 :4 eo dowodzi, ze uzyskano pozadana ^koriwer^je zelaza w rudzie ' glównie do ^ciiLojEka^zela^wegp^ ria etapie chloro- waffiauH -bij;! s -E^crfy-k lja dxyiJ^i ^Prkyklac^ ,Jen jiustruie,mozli¬ wosc:^^akwicziaeg^;przejr^owadzania chlorku' zelaza ; Wstan parv w~aioziU liu^oainym...StósAijac Ireatóyiff opisainy^w v££3ykladzie 1, f^loze skladajace jsie z^Iff kg ojgni0trwa|e^o piaskuri 4$ kg koksu ppiiaftowegb z^sl^lo""ztluM5^oiva7n]e -azotem f?0$y%$ffiylh "& hgjtim&ia.-:45 a/jfi-i. czastki 'pilia^mSr^^H^' óg& vv ^-loze ^ogr^a^ Sb"' t^M^ratl^ry okolo 950°C i utrzymywano w tej tempeifeM-z^J ca^ re?fc£4stek rrtegiD&fchloflfInP tfó. r%te7zefr6fe'k zlofea' « z -pra^ zelLzjfc^^trsLf-rrain© Ji?aez ^cfoloffow&nfe Ifli^ifife-lgifiOf rajacego cl.lD.ri d zelaza (II), które z kolei.ftrtt^tiaoMri; s^ofcooFfi wedl^gf^^aalazfeuy-^k^ze, tiUfO wiek- a» s£osc(^hj^-r^u zselaza-{i/^g^l^ utlCKiamu^^nief gza^nycchlorfc% -zelaiza JIJ^ tlenkur^etaza [11^, ~ ¦:¦.. I^ie r zaob^eifwefwaTK) z.miain^ . temperatury -tzlp«# i: wywnieskowar, o:?-&tadv ze sz^ylbfeosc *wylwarzania MjdiEPjiaru ciaola - pr^zez -spalarnie koksu- 15 w zioziu byla taka sama jak szybkps^;. zaatajKwbo- ¦^A^rsiac.mepla pi^^chloJFek-zelaza w zl^u -i, ze- to chlorek zelaza nie zostal:w^zl^zu^tr^^an^.,' . t Gdy chloire^: zelaza w stanie pary w ten sposób wytwoirzsay' natychmiast zostanie skontaktowany M z tlenem, natychmiast zaczyna reagowac z wytwo¬ rzeniem tlenku zelaza i uwodinrieaiiem chloru z duza \v^^i^ftfaJ?''cd''i.gr^^''i^st 'fSchow-oótó z tej dzie¬ dziny.* "' " '* ''-"¦ Przyklad V. Przyklad ten ilustruje usuwacie celd;t^s^ia'z**^fc%lom—-^ 'lT / rfatifi o- "sHLdzft^::^-: ^rWel^adh wa^wych) ,» ¦i5^o*iAfi^;^8SWv«góf;la^a^^ o,zY*/0 - mik*, 0,12% CaO zostala wprowadzona do komór-'r^K- '¦'¦fói£x$os9t»^to o^is^ejw^z^lacfaae I-i.wfttep- nle^6g^ze^5fifiM twr^fertiisf iMdaln^rftrp^ pi^eiplywie Wwi$t¥izar 30r 1/60^' s^i w r ciaga: 3fi rmniut. Dox|anio .ja, * ferfft§'i ^rb^pX^tó^fM4y«c^ (mlesgatiiria' 33°/^chlotnu w%zW3eMrtórzysfi^aWTO :'»^l#.^«j^ai#,^^ H;6?/o Fe Wr 5§s-tl(S!^!: ^l^l^owr/ l«^/r AlaOs; -- W/* MgO; l'i»WSiCf« 0A2^€a©^ii 0,&1 PL