Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy zawierajacy nosnik i/lub substancje pomocni¬ cze oraz substancje czynna na osnowie nowych po¬ chodnych mocznika i tiomocznika.Cykloalkilowe pochodne mocznika i tiomocznika o 5—8 atomach wegla w pierscieniu i o ogólnym wzorze 10, w którym R, R1, R2 i/lub R8 oznaczaja atom wodoiru lub grupe alkilowa, albo R1, R2 i/lub R8 oznaczaja grupe cykloalkilowa, alkenyIowa lub arylowa, a X w kazdym przypadku oznacza atom tlenu lub siarki, zas R2 i R8 moga tez razem two¬ rzyc pierscien, sa znane i opisane jako zwiazki o wlasciwosciach chwastobójczych.Znane sa tez pochodne moczników o odpowied¬ niej strukturze, które moga zawierac co najwyzej trzy grupy metylowe we wzajemnie nie sasiaduja- jacych polozeniach pierscienia cykloheksylowego.I tak np. wytwarzanie moczników z dwumetylo- cykloheksyloaimin (z 2,6-, 2,4-, 3,5-, 2,5-dwumetylo- cykloheksyloaimin) droga ogólnie znanych sposobów omówiono w opisie patentowym St.Zjedn.Am. nr 3347658. Do wytwarzania symetrycznie N,N'-dwu- podstawionych grupami alifatycznymi chlorków alo- fanylu, z których droga termicznego rozkladu z odszczepieniem chlorowodoru powstaja odpowied¬ nie izocyjaniany, stosuje sie N,N'-dwu-/2,4,6-trójme- tylocykloheksylo/-mocznik (porównaj opisy patento¬ we St.Zjedn.Am. nr nr 3275669 i 3337621).Skutecznosc omówionych znanych cykloalkilomo- czników jako totalnych srodków chwastobójczych, 10 15 20 25 30 2 a takze jako srodków chwastobójczych stosowa¬ nych przed wzejsoiem i nawet jako srodków chwa¬ stobójczych isltosowanych po wzejsciu waznych ro¬ slin uprawnych jest jednak stale niezadowalajaca, gdyz ich dzialanie chwastobójcze jest zbyt nikle i nie jest dostatecznie selektywne przeciwko szeroko rozpowszechnionym trawom szkodliwym, bowiem wraz ze zwiejkszajacymi sde dawkaimi szybko ros¬ nie fitotoksycznosc tych srodków.W opisanych patentach St. Zjedn. Am. nr nr 36711637 i 3686303 opisano zwiazki o ogólnym wzo¬ rze 11, stosowane jako repelenty.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze nowe, trzykrotnie w rodniku cykloalkilowym podstawione cykloalki- lomoczniki, zawierajace w pierscieniu cykloalkilo¬ wym dwa podstawniki przy tym samym atomie wegla, wykazuja w porównaniu z najblizszymi strukturalnie, znanymi pochodnymi imocznika wy¬ raznie silniejsze dzialanie chwastobójcze.Srodek chwastobójczy wedlug wynalazku zawie¬ ra jako substancje czynna co najmniej jeden no¬ wy mocznik, o ogólnym wzorze 1, w którym R o- znacza atom wodoru, grupe hydroksylowa, alko-. ksylowa lub acylowa, rodnik alkilowy o 1—iL2 ato¬ mach wegla ewentualnie podstawiony grupami hy¬ droksylowymi, który moze byc prostolancuchowy lub rozgaleziony i podzielony atomami tlenu i/lub azotu, rodnik cykloalkilowy o 3—12 atomach we¬ gla ewentualnie podstawiony grupami alkilowy¬ mi, które moga byc przedzielone atomami tlenu 1267743 126 774 4 i/lub azotu, i/lub podstawiony grupami hydroksy¬ lowymi i/lub alifatycznymi lub aromatycznymi gru¬ pami O-acylowymi i/lub grupami karboksylowymi lub karba^k^sylowymi, rodnik alkenyIowy lub al- •; pylowy o 2-^-5 atomach wegla, rodnik feny Io¬ wy, którym moze byc podstawiony grupami alki¬ lowym^i/Juka/cylo wymi i/lub hydroksylowymi i/lub * J%.d^^a^^lg#mi!3S^ymi, R1 oznacza atom wodoru lub \ F^p5lelancuchowy lub rozgaleziony rodnik alkilo- "wy o 1—4 atomach wegla lub grupe aikoksylowa R2 oznacza atom wodoru, prostolaneucnowy lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4 atomach we¬ gla ewentualnie podstawiony grupami hydroksylo¬ wymi, alifatyczny rodnik acylowy o 1—4 atomach wegla lub aromatyczny rodnik acylowy, a A ozna¬ cza grupe o wzorze la, Ib lub lc.Sposród nowych zwiazków o ogólnym wzorze 1 korzystnymi sa takie zwiazki o wzorze 1, w któ¬ rym jeden z rodników R, R1 i R2 stanowi atom wo¬ doru lub rodnik acylowy, a pozostale rodniki maja podane znaczenie.Nowe cykliczne moczniki o wzorze 1 mimo nie¬ wielkich zmian w strukturze nieoczekiwanie wyka¬ zuja wyraznie silniejsze wlasciwosci chwastobójcze od wlasciwosci znanych, bliskich strukturalnie po¬ chodnych mocznika. W szczególnosci wówczas, gdy prowadzi sie postepowanie przed wzejsciem lub po wzejsciu, wykazuja te zwiazki nadzwyczaj sil¬ ne dzialanie zwalczajace chwasty, przy czym nie sa one fitotoksyczne wzgledem roslin uprawnych.Stad tez te nowe zwiazki sa nadzwyczaj cennymi substancjami chwastobójczymi.Dla sporzadzenia srodka chwastobójczego wedlug wynalazku nieodzowne jest wytwarzanie nowych substancji czynnych o wzorze 1, w którym wszyst¬ kie symbole maja znaczenie podane przy omawia¬ niu wzoru 1, polega np. na tym, ze odpowiednie aminy poddaje sie reakcji z odpowiednimi izocy- cyj anionami wzgóeldnie tioizocyjanianami lub chlor¬ kami karbamoilu.I tak postepujac analogicznie do znanych sposo¬ bów mozna otrzymywac nowe zwiazki o wzorze 1 np.: la) w przypadku gdy we wzorze 1 R2 ozna¬ cza atom wodoru, na drodze reakcji zwiazków o ogólnym wzorze 3 ze zwiazkami o ogólnym wzo¬ rze 2 wedlug schematu 1, w którym R, R1 i A maja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1, albo Ib) w przypadku gdy we wzorze 1 R ozna¬ cza atom wodoru, ma drodze reakcji zwiazków o ogólnym wzorze 4 ze zwiazkami o ogólnym wzo¬ rze 5 wedlug schematu 2, w którym R1, RM A ma¬ ja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1.Substraty o wzorze 2,3,4 lub 5 sa w niektórych przypadkach znane z literatury lub moga byc wy¬ twarzane znanymi metodami.Podczas reakcji prowadzacej do otrzymania no¬ wych moczników o wzorze 1 postepowanie prowa¬ dzi sie w srodowisku obojetnych rozpuszczalników, takich jak aceton, eter, dioksan, benzyna, benzen, toluen, ksylen i chlorowane alifatyczne lub aro¬ matyczne weglowodory w temperaturze od 0°C do temperatury wrzenia mieszaniny, korzystnie w tem¬ peraturze 20—160°C ewentualnie wobec dodatku 15 20 trzeciorzedowych alkiloamin lub soli metali, ta¬ kich jak korzystnie dwulaurynian dwubutylocyno- wy (DBTL), glinowe lub cynkowe alkilo/alkoksylo- i/lub chlorowco-zwiazki. Jesli do tej reakcji sto- 3 suje sie skladnik zawierajacy wedlug wzorów 3 i 4 grupe hydroksylowa lub tez grupe karboksylo¬ wa, to najlepiej izocyjanian rozpuszczony w obo¬ jetnym rozpuszczalniku nieprzerwanie mieszajac wkrapla sie do uprzednio sporzadzonego roztworu io aminy. * Nadto nowe substancje czynne o wzorze 1 otrzy¬ muje sie np.: 2a) na drodze reakcji chlorków kar¬ bamoilu o ogólnym wzorze 6 z pierwszorzedowymi lub drugorzedowymi aminami o wzorze 7 w ilos¬ ciach równowaznikowych lub w nadmiarze w wa¬ runkach zasadowych wedlug schematu 3, albo 2b) na drodze reakcji chlorków karbamoilu o ogólnym wzorze 8 z pierwszorzedowymi lub drugorzedowy¬ mi aminami o wzorze 9 w ilosciach równowazniko¬ wych lub w nadmiarze w warunkach zasadowych wedlug schematu 4.W przypadku reakcji 2a) wytwarzania symbole R, Rl1, R2 i A imaja znaczenie podane przy arna- 25 wianiu wzoru i, jednakze R2 nie moze byc ato¬ mem wodoru, grupa hydroksylowa, hydroksypod- stawionym rodnikiem alkilowym lub rodnikiem acylowym. W przypadku reakcji 2b) wytwarzania symbole R, Rl, R2 i A maja znaczenie podane przy 30 omawianiu wzoru 1, jednakze i tu ani R ani Rl nile moga byc atomem wodoru, grupa hydroksylo¬ wa, rodnikiem acylowym lub hydroksypodstawio- nym rodnikiem alifatycznym.Substraty o wzorze 6, 7, 8 lub 9 sa w nie- 35 których przypadkach znane z literatury lub mo¬ ga byc wytwarzane znanymi metodami. Podczas reakcji prowadzacej do otrzymania nowych mocz¬ ników o wzorze 1, postepowanie prowadzi sie w obojetnych rozpuszczalnikach, takich jak ketony, 40 etery, dioksan, benzyna, benzen, toluen, ksylen i chlorowane alifatyczne lub aromatyczne weglowo¬ dory o temperaturze od 0°C do temperatury wrze¬ nia mieszaniny, korzystnie w temperaturze 70— 220°C w obecnosci zasad wiazacych HC1, np. w 45 obecnosci trzeciorzedowych amin, takich jak pi¬ rydyna lub trójetyloamina, albo w obecnosci po¬ tazu w bezwodnym srodowisku. Po zakonczeniu tej reakcji utworzona sól przemywa ,sie woda, naste¬ pnie ponownie wodnym roztworem alkalicznym az 50 do odczynu obojetnego, roztwór suszy sie i zate- za, przy czym czesto wytraca sie utworzony mo¬ cznik juz w postaci stalych krysztalów.Specjalnych przedstawicieli tak otrzymanych zwiazków mozna droga dalszych znanych reakcji 55 przeprowadzac w inne zwiazki o ogólnym wzorze 1, i tak np. droga zmydlania, tworzenia soli, estryfikacji, przeestrowania, alkilowania, acylowa- nia lub alkilowania. W wiekszosci przypadków jed¬ nak korzystniejsze jest otrzymywanie w niiezbed- 60 nych dla utworzenia mocznika skladnikach takich struktur, aby w wariantach la), Ib), oraz 2a) i 2b) byly one juz odpowiednie dla zadanych zwiazków o wzorze 1.Typowi przedstawiciele zwiazków o wzorze 1 85 sa zestawieni w podanej nizej tabeli 1.5 126 774 6 Tabela 1 Zwia¬ zek nr ..1 2 3 4 5 ' 6 7 8 9 io ll 12 113 W as 16 ¦17 l* 19 1 )¦ ao 1 Struk¬ tura che¬ micz¬ na 0 WEO- rze 12 13 14 15 ip 17 18 19 • 20 21 22 23 & 25 26 27 28 /29 ,30 31 1 Zwia- izek nr 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Struk¬ tura chemicz¬ na o wzorze i 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 [ Zwiazek nr 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 Struk¬ tura che¬ miczna o wzo¬ rze ^0 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 * 61 62 63 64 65 66 67 68 69 Nadto stwierdzono, ze nowe pochodne mocznika o strukturze, w której obecny jest co najmniej jeden alicykliczny rodnik o trzech podstawnikach, z których dwa zajmuja polozenie parzy tym samym atomie pierscienia, szczególnie nadaja sie do sto¬ sowania jatko selektywne srodki do zwalczania chwastów. Struktura tych pochodnych mocznika jest nowa i rózna od ananych mocznikowych sub¬ stancji chwastobójczych.Zwiazki o ogólnym wzorze 1 wykazuja nadzwy¬ czaj wysoka selektywnosc m. im. w pszenicy ozi¬ mej, zbozach ozimych, zycie, jeczmieniu jarym i pszenicy jarej. I tak np. zwiazki te bardzo silnie dzialaja m. in przeciwko wyczyncowi polnemu, miotle zbozowej, gwiazdmicy pospolitej d (rumian¬ kowi.Zgodliwosc z roslinami uprawnymi w zbozach jarych (owies, jeczmien jary, (pszenica jara itd.) jest lepsza niz w przypadku wszystkich srodków porównawczych. Wlasnie dla przypadku jeczmie¬ nia jarego i owsa brakuje skutecznych glebowych srodków chwastobójczych, dzialajacych przeciwko wyczyncowi polnemu i przede wszystkim przeciw¬ ko miotle zbozowej. Problemy te znakomicie roz¬ wiazuje srodek wedlug wynalazku, zawierajacy no¬ we zwiazki o wzorze 1. W przypadku pszenicy jarej i jeczmienia jarego odpowiednie jest poste¬ powanie zarówno przed wzejsciem roslin (skrót VA) jak i po wzejsciu roslin (skrót NA).IW postepowaniu po wzejsciu roslin jest przy tym korzystne, ze stosowanie to mozna przeprowadzac lacznie z innymi substancjami chwastobójczymi, np. z kwasami fenoksyitluszczowymi lub triazyna- mi.Ze wzgledu, na zaleznosc struktura/czynnosc no¬ wych zwiazków istotne znaczenie dla selektywnej czynnosci chwastobójczej ma calkowicie nasycony i wysokopodstawiony uklad pierscieniowy.Ponadto nowe zwiazki odznaczaja sie wlasciwo¬ sciami regulujacymi wzrost; wyrazajacymi sie prze¬ dluzona pora dojrzewania zbóz.Dzieki temu przedluzone odkladanie asymilatów w dojrzewajacym ziarnie przyczynia sie m. in. do wyzszych zawartosci bialka w ziarnie zbóz. Istot¬ nym czynnikiem skutecznosci zwiazków o ogól¬ nym wzorze 1 jest przestrzen zajmowana przez czasteczke.I tak zupelnie nieoczekiwanie ten efekt regulu¬ jacy wzrost roslin wystepuje szczególnie wyraz¬ nie u tych zwiazków, które w pierscieniu cyklo- heksylowym maja konformacje trans; np. w przy¬ padku pierscienia o wzorze 70 konformacje trans (e, a), tj. (ekwatorialno, aksjalna), lub w przypad¬ ku pierscienia o wzorze 71 konformacje (a, e), tj. (aksjalno, ekwatorialna). Srodek wg wynalazku za¬ wiera korzystnie jako substancje czynna zwiazek o wzorze 1,. w którym co najmniej dwa podstawni¬ ki w pierscieniu A maja polozenie trans, a pozo¬ stale symbole maja w/w znaczenie.Nowe substancje czynne o ogólnym wzorze 1, wykazujace w postepowaniu przed wzejsciem i., po. wzejsciu roslin silne dzialanie chwastobójcze prze¬ ciwko szeregowi waznych traw szkodliwych, sa nawet przy wysokim dawkowaniu dobrze .tolero¬ wane przez dwuliscienne rosliny uprawne i przez rózne gatunki zbóz. Nadaja sie one znakomicie ja¬ ko odtrutka wobec trujacych srodków chwastobój¬ czych, a takze jako skladnik mieszanin ze znany¬ mi i waznymi srodkami chwastobójczymi z klasy triazyn, moczników i kwasów fenoksytluszczowych w celu sporzadzenia synergetycznie dzialajacych srodków chwastobójczych o szerokim zakresie dzia¬ lania.Zaleta nowych substancji czynnych oprócz ich zaskakujaco niezwyklych efektów dzialania i dzie¬ dzin zastosowania polega nadto na tym, ze nie za¬ wieraja one w ogóle zadnego chlorowca i trudno ulegajacych rozpadowi grup, które prowadzily by do problemu ich pozostalosci w glebie lub w ro¬ slinach.W nastepstwie zgodliwosci z roslinami uprawny¬ mi, wskutek szybkiego sposobu dzialania i z nim zwiazanego szybkiego rozkladu substancji czyn¬ nych o ogólnym wzorze 1, a takze dzieki temu, ze nie wystepuje problem pozostalosci tych sub¬ stancji w glebie lub w roslinach uprawnych, nie istnieja zadne zastrzezenia ekologiczne — wedlug obecnych wymagan.Substancje czynne o ogólnym wzorze \l moga byc 10 15 20 25 M 35 40 45 50 55 607 126 774 8 zawarte na ogól w ilosci 2—95% wagowych ko¬ rzystnie obok innych skladników chwastobójczych i wystepowac w postaci róznych preparatów.I tak te substancje czynne mozna przeprowadzac w znane postacie preparatów, takie jak roztwo¬ ry, emulsje, proszki zwilzalne, zawiesiny, proszki, srodki do opylania, piany, pasty, rozpuszczalne proszki, granulaty, aerozole, koncentraty zawiesi¬ nowe i emulsyjne, pudry do zaprawiania materia¬ lu siewnego, podloza naturalne i syntetyczne im¬ pregnowane substancja czynna oraz mikrokapsulki w tworzywach polimerycznyeh i w masach powlo¬ kowych.Preparaty te sporzadza sie w znany sposób, np. na drodze zmieszania substancji czynnych z roz- rzedzalnikami, a wiec z cieklymi rapuszczainika- mi, ze znajdujacymi sie pod cisnieniem skroplonymi gazami i/lub ze stalymi nosnikami, ewentualnie wobec stosowania srodków powierzchniowo czyn¬ nych, czyli emulgatorów i/lub dyspergatorów i/lub srodków pianotwórczych.W przypadku wykorzystania wody jako rozrze- dzalnika mozna np. stosowac tez rozpuszczalnik or¬ ganiczny jako rozpuszczalnik wspomagajacy. Jako ciekle rozpuszczalniki wchodza zasadniczo w ra¬ chube: zwiazki aromatyczne, takie jak ksylen, to¬ luen lub alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aro¬ matyczne lub chlorowane weglowodory, alifatycz¬ ne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny, np. frakcje ropy na¬ ftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, mety- loetyloketon, metyloizobutyloketon lub cykloheksa- n metyloformamid i sulfotlenek dwumetylowy oraz woda. Skroplonymi rozrzeldraliriikaimd lub nosnika¬ mi pochodzenia gazowego sa tafcie ciecze, które w normalnej temperaturze i pod cisnieniem normal¬ nym sa gazami, np. rozprezone gazy aerozolo¬ we, takie jak chlorowcoweglowodory oraz buten, propan, azot i dwutlenek wegla.Stalymi nosnikami sa przykladowo: maczki ze skal naturalnych, takich jak kaolin, glinki, talk, kreda, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemia, okrzemkowa i maczki ze skal syntetycznych, ta¬ kie jak wysokodyspersyjny kwas krzemowy, tle¬ nek glinowy i 'krzemiany.Jako stale nosniki dla granulatów wchodza w rachube np.: rozdrobnione i frakcjonowane skaly naturalne, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, se- piolit, dolomit, oraz syntetyczne granulaty z ma¬ czek nieorganicznych i organicznych, oraz granu¬ laty z materialu organicznego, takiego jak troci¬ ny, lupihy orzecha kokosowego, kolby kukurydzia¬ ne i lodygi tytoniowe.Do emulgatorów i/lub srodków pianotwórczych zaliczaja sie przykladowo: niejonowe i anionowe emulgatory, takie jak' polioksyetylenowe estry kwa¬ su tluszczowego, polioksyetylenowie etery alkoholu tluszczowego, np. eter alkiloarylowy glikolu poliety¬ lenowego, alkilosulfaniany, siarczany alkilowe, ary- losulfoniany oraz hydrolizaty bialkowe. Jako dys- pergatory stosuje sie np. lignine, lugi posiarczyno¬ we i metyloceluloze.W preparatach moga byc stosowane srodki po¬ lepszajace przyczepnosc, takie jak karboksymety- loceluloza, naturalne i syntetyczne, sproszkowa¬ ne, ziarniste lub lateksowe polimery, takie jak gu- 5 ma arabska, polialkohol winylowy, polioctan wi¬ nylowy.Mozna stosowac barwniki, takie jak pigmenty nieorganiczne, np. tlenek zelaza, tlenek tytanu, blekit zelazocyjanowy i barwniki organiczne, ta- io kie jak alizaryna, barwniki azo-metalo-ftalocyja- nianowe i sladowe skladniki pokarmowe, takie jak sole zelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu,y mo¬ libdenu i cynku. Preparaty te zawieraja na ogól 0,1—95% wagowych substancji czynnej, korzystnie 15 0,5—90% wagowych.Stosowanie nowych substancji czynnych naste¬ puje w postaci ich preparatów, przeznaczonych do handlu, i/lub w postaci z tych preparatów sporza¬ dzonych kompozycji uzytkowych. 20 Zawartosc substancji czynnej w sporzadzonych z handlowego preparatu kompozycjach uzytkowych moze zmieniac sie w szerokim zakresie. Steze¬ nie substancji czynnej postaci uzytkowych moze odpowiadac 0,0000001—100% wagowych substancji 25 czynnej, korzystnie 0,01—10% wagowych. Stoso¬ wanie dokonuje sie w sposób odpowiedni do po¬ staci uzytkowej.Podane nizej przyklady I—IV objasniaja blizej wytwarzanie substancji czynnej o wzorze 1 srodka 30 wedlug wynalazku.Przyklad I. N-/3,3,5-trójmetylocykloheksylo/- -mooznik wedlug schematu 5. 0,5 mola 3,3,5-trójmetylocyklohe:ksyloaminy roz¬ puszcza sie w 240 ml lodowatego kwasu Octowego 35 i 100 ml wody w temperaturze 40°C. Do calosci dodaje sie roztwór 1 mola cyjanianu sodowego w 100 ml wody w temperaturze 40°C. Okolo l/10 czesc tego roztworu mieszajac wkrapla sie powoli az do pojawienia sie bialego krystalicznego osadu, a 40 pozostala czesc wówczas intensywnie mieszajac do¬ daje sie bardzo predko.Temperatura podczas reakcji wzrasta do okolo 55°Cv Wytracona brzeczke miesza sie nadal w ciagu kwadransa i pozostawia w ciagu 2—3 godzin w 45 temperaturze pokojowej, rozciencza woda, chlodzi do temperatury 0°C i saczy, przemywa woda, a nastepnie suszy, otrzymujac 84,5 g {92% wydaj¬ nosci teoretycznej) bialego krystalicznego proszku, który po przekrystalizowaniu z wodnego roztworu od acetonu stanowi bardzo czysty produkt o nastepu¬ jacych danych z analizy elementarnej: Analiza: C H N znaleziono: 65,3% 10,7% 15,5% obliczono: 65,23% 10,86% 15,2% 5^ temperatura topnienia: 182—184°C Przyklad II. N-/3,3,5-trójmetylocykloheksylo/- -N^N'-4wumetylomocznik wedlug schematu 6 0,25 mola (41,7 g) izocyjanianu 3,3,5-trójimetyló- cykloheksylu rozpuszcza sie w 50 ml benzenu l 60 energicznie mieszajac dodaje sie do roztworu 0,25 mola (10,2 g) dwuetyloaminy w 100 ml btózeiiu.Mieszanine te ogrzewa sie w ciagu 1 god&tiy w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrofai%. 1*0 ochlodzeniu roztwór reakcyjny przemywa irtt zn 85 wodnym roztworem kwasu solnego, 2n wottiiyhl126 774 10 roztworem lugu sodowego i woda w podanej kolej¬ nosci, a warstwe organiczna suszy sde nad siar¬ czanem sodowym. Po odparowaniu rozpuszczalnika roztwór zateza sie w celu uzyskania krysztalów, które przekrystalizowuje sie z n-heksanu w celu otrzymania nazwanego w naglówku moczniika w postaci krysztalów. Otrzymuje sie 51,2 g (9S}l^/o wy¬ dajnosci teoretycznej!) produktu, którego analiza elementarna wykazuje: C H N znaleziono: 67,4°/q 11,5% il3,4% obliczono: 67,94°/o ll,13*/o 13,21»/» temperatura topnienia: 85—87°C.Przyklad III. N-3,3,5-trójmetylocykloheksylo/- -N'-metaksymocznjik wedlug schematu 7 Roztwór 0,25 mola (8,3 g) hydroksyloaminy w 5Q ml feienzenu dodaje sie do roztworu 0,25 mola (41,7 g) izocyjanianu 3,3,5-trójmetylocykloheksylu w 50 ml benzenu. Mieszanine te starannie miesza sie i pozostawia w ciagu nocy. Wytracone krysztaly odsacza sie i przemywa n-heksanem w celu uzy¬ skania N-/3,3,5-trójmetylocykloheksylo/-N'-hydro- kisy-mocznika, otrzymujac 49,6 g (99,2|tyo wydajnos¬ ci teoretycznej) tego produktu.Do 0,# mola (40 g tego, mocznika dodaje sie roztwór 54 g metanolami sodowego w 100 ml me¬ tanolu. Mieszanine te mieszajac ujednorodnia sie i zadaje porcja 0,2 mola ($8,4 g) jodku metylu, po czym ogrzewa sie w ciagu 2 godzin w tempe¬ raturze wrzenia pod chlodnica zwrotna. Rozpu¬ szczalnik odparowuje sie, a pozostalosc ekstrahuje sie benzenem po dodaniu wody. Roztwór benze¬ nowy suszy sie nad siarczanem sodowym i zateza w celu uzyskania krysztalów, które przekrystalizo- wuje sie z mieszaniny n-heksanu i benzenu w celu uzyskania zwiazku nazwanego w naglówku.Otrzymuje sie 41,8 g (97,6f°/«- wydajnosci teoretycz¬ nej) produktu, którego analiza elementarna wy¬ kazuje: znaleziono: obliczono: C H N 62°/o 9,9% /13,l°/o 61,69°/o 10,27°/o< 13,08% Przyklad IV. N-/3,3,5-trójmetylocykloheksy- lo/-N-metylo-N', N'-dwuetykmocznfik wedlug sche¬ matu 8 Do roztworu 0,5 mola 1(77,6 g') N-metylo-3,3,5-trój- metylocykloheksyloaiminy w 100 ml benzenu doda¬ je sie roztwór 0,25 mola (26,9 g) chlorku N,N-dwu- metylokarbamoilu w 100 ml benzenu.Temperatura, mieszaniny wzrasta podczas reakcji od temperatury pokojowej do temperatury 80°C i utrzymuje sie w ciagu 1 -godziny temperature 80°G. Chlorowodorek aminy wytrzasa Sie nastep¬ nie z woda, roztwór benzenowy oddziela sie, suszy nad siarczanem sodoWym i zateza.,Z zatezonego roztworu wytraca sie bialy krysta¬ liczny osad. Otrzymuje sie; 53,6 g (94,8% wydaj- v nosci teoretycznej) produktu nazwanego w nagló¬ wku, przy czym analiza elementarna tego produk¬ tu wykazuje: znaleziono: obliczono: C 69,4% 69,04% H lil,2% 11,5% N 1:2,2% 12,39% Warstwe wodna, w której jest rozpuszczony chlo¬ rowodorek aminy, zadaje sie równowaznikowa ilo¬ scia wodnego roztworu lugu sodowego w celu od¬ zyskania aminy, a uwolniona amine ekstrahuje sie 5 kilkakrotnie benzenem. Po frakcjonowanej desty¬ lacji otrzymuje sie prawie ilosciowo amine, prze¬ znaczona do wiazania kwasu.Przyklad V. N-/2,4,4-trójmetylocyklopentylo/- -N'-fenylo-tiomocznik wedlug schematu 9. 10 Roztwór 0,2 mola (25,4 g) 2,4,4-trójmetylocyklo- pemtyloaminy w 50 ml ksylenu dodaje sie do roz¬ tworu 0,2 mola (27 g) olejku fenylo-gorczycznego w 50 ml ksylenu i zadaje szczypta dwulaurynianu dwubutylocynowego jako katalizatorem. Mieszani- ib ma te ogrzewa sie w ciagu 6 godzin w temperatu¬ rze wrzenia pod chlodnica zwrotna, po czym roz¬ twór reakcyjny w podanej kolejnosci przemywa sie 2n wodnym roztworem wodorotlenku sodowego i woda, a warstwe organiczna suszy sie nad siarcza- 20 nem sodowym. W wyniku kolejno nastepujacego odparowania rozpuszczalnika uzyskuje sie z za- tezongo roztworu krystaliczny osad, który odsacza sie i przekrystalizowuje z mieszani¬ ny benzen/n-heksan. Otrzymiujie sie 49,4 g (94,2% 25 wydajnosci teoretycznej) produktu, którego analiza elementarna wykazuje: C H N S znaleziono: 69,01% 8,7% .10,3% 12,1% obliczono: 68,691% 8,39% 10,68% 12,24% Podane nizej przyklady VI i VII objasniaja bli¬ zej sporzadzenie srodka wedlug wynalazku do prak¬ tycznego stosowania i osiagniete dzialania podczas badan biologicznych.Latwo dyspergowalny w wodzie, proszek zwil- zalny otrzymuje sie tak, ze miesza sie 70 czesci substancji czynnej, 25 czesci wyisokodyspersyjnego kwasu krzemowego, 3 czesci emulgatora, skladajacego sie z anionowych i niejonowych substancji powierzchniowo czyn- 40 nych, 2 czesci polifosforanu jako zwilzacza i dysperga- tora i jako srodka kompleksotwórczego, oraz mieszanine te miele sie w mlynie.Ze srodka tego przed zastosowaniem sporzadza 45 sie w wodzie zawiesine o ódftowiednim stezeniu uzytkowym i stosuje jako brzeczke opryskowa.Przyklad Vi. Zwiazki wyszczególnione w podanej nizej tablicy 2 jako przedstawiciele no¬ wych suftstancji czynnych, rozprowadzone w posta- 50 ci zawiesiny w 1260 litrach wody na 1 ha, apliko¬ wano na podane nizej rosliny w cieplarni w dawce 4 kg substancji czynnej na 1 ha, w przeliczeniu na czysta substancje czynna, w postepowaniu przed wzejseiem (VA) na powierzchnie gleby przed wy- ?5 kielkowaniem nasion, i w postepowaniu po wzej- sciiu (NA) opryskano powierzchnie lisci, w przy¬ padku roslin dwulisciennych w stadium }. liscia wlasciwego i w przypadku roslin je^noliseiennyoh w stadium 3 lisci. Po uplywie trzech tygodni od W traktowania oceniono dzialanie preparatów. W ta¬ blicach noty ocen maja nastepujace znaczenie: 1 oznacza pelne dzialanie, zniszczenie rosliny, 5 odznacza brak dzialania, rosliny takie jak w nie- traktowanym sprawdzianie. W tabeli 3 podano wy- « ndki dla srodków porównawczych. 3511 126 774 Tabela 2 12 1 Srodek wedlug wynalazku l-/3,3,5-/trójmetylocyklo- heksylo/-3,3-dwunietylomo- cznik (odmiaina-cis) l-ys^^-trójmetylocyklo- heksylo/-3,3^dwumetylomocz- nik (odmiana-trans) l-/3,3,5-trójmetylocyikloheksy- lo/-3,3-dwumetylotiomocznik | (odmiana-cis) Pomidor VA | NA . 1 1 1 1 1 1 Gorczyca jasna VA | NA 1 1 1 1 1 1 Owies t7A NA 2,5 2 2 4 2 3 1 Owies gluchy ,VA | NA 2 1 3 3,5 1,5 2 Wyczyniec polny 1VA | NA ; 1 1 1 1 1 | 1 Rezultaty uzyskane za pomoca /nowych substan- 20 padku testowanych roslin dwulisciennych, zas wspo- cji czynnych po uplywie trzech tygodni od trak- mniany zwiazek w konfiguracji cis wykazuje do¬ towania swiadcza o silnym dzialaniu w postepo- bra zgodliwosc z owsem w postepowaniu po wzej- waniu przed wzejsciem jak i po wzejsciu w przy- sciiu.Tabela 3 Srodek porównawczy l-cykloheksylo-3,3-dwumety- lomoaznik 1-/3-chloro-4-imetylo-fenylo- -3,3-dwumetylomocznik (DicuranR) Pomidor VA | JA 1 1 1 1 1 Gorczyca jasna ' VA | NA 1 1 1 1 Owies VA | NA 1 1 . * 2 Owdes gluchy VA | NA 1 1 1 1 Wyczyniec ipolny VA NA 1 1 1 1 Botaniczne nazwy stosowanych roslin: pomidor: Solanum lycopersicum gorczyca jasna: Sinapis alba owies zwyczajny: Avena sativa owies gluchy: Avena fatua wyczyniec polny: Alopecurus myosoroides Przyklad VII. Wyszczególnionymi w podanych nizej tablicach 4 i 5 nowymi substancjami czyn¬ nymi, rozprowadzonymi w postaci zawiesiny w 1200 litrach wody na 1 ha, opryskiwano podane rózne rosliny w cieplarni w dawkach 4, 3, 2 i 1 kg substancji czynnej na 1 ha, w przeliczeniu na czysta substancje czynna, w postepowaniu przed wzjesciem (VA) i po wzejsciu (NA).W tablicach 6 i 7 przedstawiono srodM porów¬ nawcze, przy czym legenda tablic jest taka sama, jak w przypadku tabeli 2.Tabela 4 Rosliny testowane 1 gorczyca jasna | 2 VA NA [ Dzialanie chwastobójcze l-/3,3,5-trój.metylocyklo- heksylo/-3,3-dwumetylo- mocznika w konfiguracji cis Dawiki w kg substancji czynnej na lha ^ 1 3 1 I 1 1 2 4 1 1 | ' 3 5 ¦ 1 1 1 1 4 6 1 1 1 35 40 43 50 55 65 1 1 pomidor! 1 chwastnica jednostronna owies owies gluchy 1 wyczyniec polny 1 gwiazdnica pospolita 1 chaber blawatek rumianek komosa biala miotla 1 zbozowa jeczmien 1 jary 2 3 I VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA VA NA VA NA VA NA 1 1 3 4 5 5 2 r5 2 1 2 ,2 4 4 1 1,5 1 3 1 1* 4 3 1 | 4 [ 5 | 6 1 -1 ii ' P 3 3 1 2 X 1 1 1,5 2,5 4 4 3 1 1 1 1 .1 1 -2,5 l i l i i i 2 X i i 1 r "3 3 1 2,5 4,5 2,513 126 774 1-1 pszenica jara soja bawelna 2 VA NA VA NA VA NA 3 4,5 3 }4,5 — 3 5 4 4 2 4,5 ,—¦ 3 5 5 3 1,5 3 — 3 4,5 6 1,5 1 2,5 '— 3 4 Tabela 5 Rosliny testowane 1 gorczyca jasna . pomidor 1 chwastnica jednostronna owies owies gluchy wyczyniec polny 1 gwiazcLndca pospolita chaber blawatek rumianek komosa biala 1 miotla zbozowa jeczmien jary pszenica jara soja bawelna 1 VA 1 NA VA 1 NA VA | NA 1 YA NA VA NA VA NA VA NA VA i NA VA NA 1 VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA Dzialanie chwastobójcze l-/3,3,5-trójmetylocy- kloheksylo/-3,3-dwume- tylomocznika w konfi¬ guracji trans Dawki w kg substancji czynnej na Ina 1 | 2 | 3 | 4 1 * ,1 l i-l l 2 1 3 2 2 . 1 1,5 1 1 1 1 3 3 1 1 ,1 ,1 1 1 4 3 4 3 4,5 — 2 4 1 2 . 2 2 4 3 4 3 — 2 4 2,5 — 3 3 ,2 1 3,5 — 1 4 i; 1,5 3,5" — 1 2 | 10 19 20 25 35 40 60 55 Nowe substancje czynne wykazuja dla dolnych wartosci dawkowania znakomita zgodliwosc w przypadku zbóz jarych (jeczmien jary, pszenica jara,owies) « 14 Tabela 6 Srodek porównawczy Rosliny testowane | gorczyca 1 jasna pomidor 1 chwastnica jednostronna owies owies gluchy 1 wyczyniec polny 1 gwdlazdnica pospolita 1 chaber blawatek rumianek komosa biala miotla zbozowa jeczmien jary 1 pszenica jara soja bawelna | VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA VA NA 1 VA NA 1 Dzialanie chwastobój¬ cze 1-cykloheksylo- -3,3-dwumetylomocz- nika Dawki w kg substan¬ cji czynnej na 1 ha | 1 | 2 | 3 [ 4 1 1 1 . 1 ~2 4 2 3 2 2 1 1 2 2 4 3 1 1 1 1 1 1 2,5 4 2 4 5 2,5 4 1 1 1 hi 1 2 4 1 3 hi 1 1 1 1 1,5 "2 3 1 1 1 1 1 1 2,5 4 2,5 3 ^5~ "1 1 1,5 - 1,5 3,5 1,5 3,5 . 1 1 1 Tabela 7 Srodek porównawczy Rosliny testowane | 1 1 gorczyca jasna pomidor chwastnica jednostronna 2 VA NA VA NA VA NA Dzialanie chwasto¬ bójcze l-/3-chloro-4- -metylofenylo/-3,3- -dwumetylomocznik (DicuranR) Dawki w kg substan¬ cji czynne. 1 3 1 1 1 i-H 1,5 2 2 4 — j na 1 ha 1 3 5 — • 4 6 X1126 774 15 16 tabela 7 — ciag dalszy 1 2(3(4 owies owies 1 gluchy wyczyniec 1 polny gwiazdnica 1 pospolita chaber 1 blawatek rumianek 1 komosa 1 biala miotla zbozowa 1 jeczmien | jary 1 pszenica jara soja 1 bawelna VA 1 NA VA 1 NA VA NA VA NA VA NA VA NA ~vaT\ NA VA NA VA NA ~Ya~~ NA ^aT NA VA | NA 1 1 2,5 1,5 1 1 1 1 2,5 3 1 1 1 1 1 1 1,5 1,5 2 2 2 3 3 1,5 — 3 2 5 | 6 —-— — 2 1 Botaniczne nazwy stosowanych roslin: gorczyca jasna: Sinapis alba pomidor: Solanum lycopersicum chwastnica jednostron- Echinochloa crus-galli na: owies zwyczajny: owies gluchy: wyczyniec polny: gwiazdnica pospolita: chalber blawatek: rumianek: komosa biala: miotla zbozowa: jeczmien: pszenica: soja: bawelna: Avena sativa Avena fatua Alopecurus myosoroides Stellaria media Centaurea cyanus Anthemis spec.Chenoipodium album Apera spica-venti Hordeum vuligare Triticum aestivum Soja hispida Gossypium hirsutum.Przyklad VIII. Nowa substancje czynna srodka wedlug wynalazku, a mianowicie 1-/3,3,5- -trójmetylocykloheksylo/-3,3-dwumetylomocznik (odmiana-trans), lub zwiazki porównawcze, zna- 10 15 25 35 00 ne z opisu patentowego St.Zjedn.Am. US-PS nr 33471668 i z opisu patentowego W. Brytanii GB-PS nr 105i©290, a mianowicie: l-/2-metylocykloheksy- lo/-3-metylomocznik, 1 -/!2-metylocyklotieksylo/-3-n- nbutylomocznik, 1-/3-metylocykloheksylo/-3-mety- lomocznik, l-/3-metylocykloheksylo/-3-metylomo- cznik, 1-y3Hmetyloc^kloiheksylo/-3-n-butylomocznik i 1-/2,6^dwumetylocykloheksylo/^3-n-/butylomocz- nik, rozprowadzane jako zawiesina w ilosci 1000 litrów wody na 1 ha, aplikowano w cieplarni w róznych dawkach (0,25—0,5—1^2—3 i 4 kg sub¬ stancji czynnej na 1 ha) przed wzejsciem roslin, tzn. na powierzchnie gleby przed kielkowaniem nasion, lub po wzejsciu roslin na powierzchnie lisci w stadium dwóch i trzech lisci rosliny do¬ swiadczalnej. Po uplywie 14 dni (dla roslin dwu- liscieniowych) lub 3 tygodni (dla roslin jednoli- scieniowych) okreslano efekt chwastobójczy, przy czym liczby oznaczaja: 1 = pelne dzialanie; zniszczenie roslin; 5 = brak dzialania; rosliny takie, jak bez trak¬ towania.Wyniki zestawione w podanych nizej tablicach 8 i 9 swiadcza o bardzo silnym dzialaniu sub¬ stancji czynnej srodka wedlug wynalazku, przede wszystkim o dziaalndu przeciwko gatunkom traw, takich jak wyczyniec polny, chwastnica jedno¬ stronna i owies gluchy. Dzialanie chwastobójcze nowego zwiazku jest wyraznie silniejsze ni dzia¬ lanie substancji porównawczych. Znajduje to od¬ zwierciedlenie zwlaszcza w wynikach postepowa¬ nia przd wzejsciem roslin. Nowa substancja czyn¬ na srodka wedlug wynalazku w przypadku chwa- stnicy jednostronnej i wyczynca polnego wykazala pelne dzialanie jeszcze przy dawce 0,5 kg substan¬ cji czynnej (1 ha, natomiast substancje porównaw¬ cze w wiekszosci przypadków juz prawie nie dzia¬ laly, albo — jak w przypadku porównawczegol-/3- metylocykloheksylo/-3-metylomocznika przy daw¬ ce 1 kg substancji czynnej na 1 ha, pod wzgledem dzialania wyraznie ustepowaly nowej substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Podobnie ksztaltowaly sie wyniki w przypadku owsa gluchego. Równiez w przypadku chwastów dwulisciennych, takich jak gwiazdnica pospolita, dzialanie nowej substancji czynnej srodka wedlug wynalazku bylo wyraznie silniejsze niz dzialanie substancji porównawczych. Tym samym nowa substancja czynna w zestawieniu ze zwiazkami porównawczymi prowadzi do nieoczekiwanie lep¬ szych wyników.Tabela 8 Dzialanie chwastobójcze przed wzejsciem roslin Nazwa substancji 1 1 1-/3,3,5-trójmetylocy- kloheksylo/n3,3-dwu- CC Ci # +* S £ 8 « O W O 2 4 3 tf INA Ul 3 1 1 ^ J a O ui 4 1 1 1 O O 0 w 5 1 1 < H < 6 1 1 W < tó H 7 TT 2 OMY J < 8 1 1 y—1 R O Ul 9 3 3 W PL, O J 10 1 2 W S Eh Ul 11 1 1 PS < < 12 1 1 Ul Oh < 13 1 11£6 774 17 18 c.d. tabeli 8 1 metylomocznik (od- miana-trans) 1-/2-metylocyklohe- ksylo/-3-metylomocz- nik l-/2-metylocyklo- heksylo/-3-n-butylo- mocznik i l-/3-metylocyklo- heksylo/-3-metykmccz- nik l-/3-metylocyklo- heksylo/-3-n-butylo- mocznik l-/2,6-dwumetylocy- kloheksylo/-3-n-buty- lomocznik 2 2 1 1/2 1/4 4 9 Cl 2 1 1/2 1/4 4 3 2 1 1/2 1/4 4 3 2 1 1/2 174 4 3 2 1 1/2 1/4 4 3 2 1 1/2 1/4 3 1 1 2 3 4 4 4 4 5 5 1 1 3 4 4 5 1 1 1 2 3 4 2 2 3 5 5 5 3 4 4 5 5 5 4 1 1 3 3 3 3 4 4 5 5 1 1 3 3 5 5 1 1 1 2 4 4 2 2 3 5 5 5 3 4 5 5 5 5 5 ) 1 2 2 4 5 5 5 5 5 5 3 3 4 4 5 5 1 a 2 3 4 5 1 2 3 4 5 5 3 4 4 4 5 5 6 1 1 3 3 4 4 4 5 5 5 3 3 4 4 4 5 1 1 2 3 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 7 4 4 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 3 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 r« i i i 3 4 4 4 4 4 4 3 3 4 4 4 5 1 1 2 2 3 5 2 3 4 4 5 5 2 2 3 4 4 5 9 4 5 5 5 3 3 3 5 5 5 4 4 5 5 5 '5 2 2 2 2 4 4 3 3 3 5 5 5 3 4 4 5 5 5 io 4 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 2 3 3 5 5^ 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 11 1 1 2 4 5 •5 5 5 5 5 2 3 3 1 5' ¦ 5 5 1 1 1 2 4 5 1 3 4 5 5 5 3 3 3 4 5 5 1 12 3 3 5 5 3 3 4 5 5 5 4 4 5 5 5 5 1 2 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 | 13 1 1 2 3 3 4 5 5 5 5 3 ¦3 3 5 5 5 1 1 2 ' 3 4 4 2 4 4 4 5 • .5 2 3 3 ¦ 5 5 •5 Tabela 9 Dzialanie chwastobójcze po wzejsciu roslin Nazwa substancji 1 1 -/3,3,5-tfójmetylo- cykloheksylo/-3,3- -dwumetylomocznik 1-/2-metylocyklo- heksylo/-3-metylo- mocznik Dawka , subst. czynnej 2 4 3 2 1 172 1/4 4 3 2 1 1/2 1/4 SINAR 3 1 ' * ¦ 1 1 3 4 1 2 4 4 4 5 SOLLY 4 1 1 1 1 2 4 1 2 5 4 4 5 ECHCG 5 1 1 2 3 4 5 5 5 4 5 5 5 AYEFA 6 1 1 . ¦ 1 1 3 4 3 3 5 5 5 '5 TRIAE 7 1 1 ¦ 3 3 5 5 4 4 5 5 5 5 ALOMY a l 1 1 1 1 3 4 3 4 3 5 5 5 SOJHI 9 4 4 4 5 5 5 3 3 3 5 5 5 LOLPE 10 1 . 1 1 3 3 4 5 2 3 3 5 5 4 STEME 11 3 4 3 3 3 5 5 4 AMARE 12 2 2 3 5 5 5 5 5 5 5 5 5 APESY 13 1 .1 1 1 2 4 3 3 4 5 5 510 126 774 20 1 1 1-/2-metylocyklo- heksylQ/-3-n-butylo- mocznik 1-/3-metylocyklo- heksylo/-3-metylo- mocznik l-/3-metylocyklo- heksylo/-3-n-butylo- mocznik l-/2,6-dwumetylo- cykloheksylo/-3-n- i -butylomocznik 1 2 1 * " 3 2 1 1/2 1/4 4 3 ' 2 1 1/2 1/4 4 3 2 1 1/2 1/4 4 ¦ 3 2 1 1/2 1/4 | 1 3 I i 1 3 4 4 4 1 1 1 1 3 4 1 1 3 3 5 5 2 3 3 4 5 5 1 1 4 1 1 2 2 3 5 5 1 1 1 1 3 5 2 2 2 4 5 5 3 3 4 5 5 5 | 5 1 5_ 5 5 5 5 5 1 1 2 3 5 5 1 1 3 4 5 5 3 3 4 5 5 5 1 6 1 ^ 3 3 3 4 5 1 1 ¦ 1 2 3 4 4 3 4 4 4 4 4 .1 3 3 J 4 5 5 5 1 7 4 4 5 5. 5 5 1 3 4 4 5 5 5 5 5 5 , 5 5 5 5 5 5 5 5 1 1 8 *~~ 3 4 5 5 5 1 1 3 3 5 5 2 2 3 3 5 5 3 4 5 5 5 5 9 1 ^ 4 4 5 5 5 1 ' 1 1 1 3 4 3 4 5 5 5 5 3 4 • 5 5 5 5 1 1° 1 * 3 4 5 " 5 5 1 1 1 3 3 4 5 5 5 5 5 5 5 ¦ 4 ' 5 5 5 5 5 1 U 1 i 3 3 4 5 5 2 2 1 4 4 4 5 3 3 4 4 5 5 3 3 4 5 ¦5 5 12 I-5 5 5 L 5 5 5 2 2 3 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 1 5 5 5 5 5 13 1 2 ~ 3 3 4 5 5 1 1 2 3 3 •5 2 2 3 3 5 5 3 3 4 5 5 5 | W tabelach 8 i 9 SINAR SOLLY ECHCG AVEFA TRIAE ALOMY SOJHI LOLPE STEME AMARE APESV skróty oznaczaja: Sinapis arversis Solanum lycopersicum Echinochloa crus-galli Avena fatua Triticum aestivum Alopecurus myosuroides Soja hispida Lolium perenne Stellaria media Ama;ranthus retroflexus Apena spica-yenti oporczyca polna pomidor chwastnica jednostronna owies gluchy pszenica wyczyniec polny soja zycica trwala gwiazdnica pospolita szartal szorstki miotla zbozowa Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy nosnik i/lub substancje pomocnicze oraz substancje czynna, znamienny tym, ze zawiera jako substancje czyn¬ na co najmniej jeden nowy mocznik o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru, grupe hydroksylowa, alkoksylowa lub acylowa, rodnik alkilowy o Ul2 atomach wegla ewentual¬ nie podstawiony grupami hydroksylowymi, który moze byc prostolanciuchowy lub rozgaleziony i przedzielony atomami tlenu i/lub azotu, rodnik cykloalkilowy o 3—12 atomach wegla ewentualnie podstawiony grupami alkilowymi, które moga byc przedzielone atomami tlenu i/lub azotu, i/lub pod¬ stawiony grupami hydroksylowymi i/lub alifaty¬ cznymi lub aromatycznymi grupami O-acylowymi i/lub grupami karboksylowymi lub karbalkoksy- lowymi, rodnik alkemylowy lub alkinylowy o 2—5 atomach wegla, rodnik fenylowy, który moze byc podstawiony grupami alkilowymi i/lub acy- lowymi i/lub hydroksylowymi i/lub dwualkiloami- 45 60 55 nowymi, R1 oznacza atom wodoru lub prostolancu- chowy lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla lub grupe alkoksylowa, R3 oznacza atom wodoru, prostolancuchowy lub rozgalezio¬ ny rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla ewen¬ tualnie podstawiony grupami hydroksylowymi, alifatyczny rodnik acylowy o 1—4 atomach we¬ gla lub aromatyczny rodnik acylowy, a A oznacza grupe o wzorze la, Ib lub lc 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera jako substancje czynna co najmniej je¬ den nowy mocznik o wzorze 1, w którym co naj¬ mniej dwa podstawniki w pierscieniu A zajmuja polozenie trans, zas pozostale symbole maja znacze¬ nie podane w zastrz. 1. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera jako substancje czynna co najmniej jeden nowy mocznik o wzorze 1, w którym wszy¬ stkie symbole maja znaczenie podane w zastrz. 1, w mieszaninie z innymi substancjami chwasto¬ bójczymi. 65126 774 R2 R1 Q^CH3 CH3 CH3/CH3 A-N-c-N J Xy wzór1 0(S) R CH3 d^CH3 -CH3 wzórla wzór Ib wzórlc R1 H R1 A-NCO(S)+HNx —A-N-C-N^ wzór 2 wzór3R 0(S) R schemat 1 F ? R' A-NhMSIOCN-R'—A-N-C-NT II \. , wzór U wzór5 Q(S) H schemat 2 R2 R1 f?2 ? A-hJ-C-CL+HN ffl«a-A-N-C-N + HCL Ó(S) NR , 0(S) R wzór 6 [ wzór7 wzorl schemat 3 r' R2 ?2 ? N-C-CL+HN-A J3ML- A-N-C-N *HCL R i „ Ó R wzór 8 -wzór 9 schemat U126 774 -NH,+ 0=C =NH NCO+HN schemat 5 ch3 \ CH3 schemat 6 NH-C-NH2 ii o CH3 NH-C-< O CH3 NCO+H2NOH—< NH-C-NH-OH ^ schemat 7 o NH-C-NH-0-CH3 o CH, NH+CL-C-N .~ m/ \ ca CH, ca -rr N-C-N \ O CH3 schemat 8 V o CH, V- ¦NH2+S-C-N-0 —QhNH-C-NH-0 schemat 9126 774 ii R3 r1 R2 wzór 10 rch2- wzór11 ^ £nh-c-nh2 'Cy wzór 12 wzór 13 nh-c-nh2 o NH-C-NH-CH3 II 3 o . v wzór 14 NH-C-NH-C-CH, 0 wzor 15 o NH-C-NH-CH2-CH2-OH ^ wzór 16 ¦NH-C-NH-CHyCHrO-CHs-CHrOH II 0 i2 ^1 i2 ' wzór 17 2 ^' '2 NH-C-NH-CH2-CH2-NH-CH2-CH2-0H O • 1fl wzor 18 NH-C-NH-CH2-CH=CH2 II z z 0 wzór 19 CR NH-C-NH-C-C-CH II I 0 CR wzór20 n u (Vnh-c-nh- c- c-ch ^ 6 cji wzór 21 '21 '5126 774