Przedmiotem wynalazku jest sposób laczenia nieusieciowanych poliuretanów z podlozem z usie¬ ciowanego kauczuku.Od dawna istnieje koniecznosc uzyskania pola¬ czen poliuretanów z podlozem z usieciowanego kauczuku lub usieciowanego kauczuku syntetycz¬ nego, które wykazywalyby maksymalna wytrzy¬ malosc spoiny.Laczenie preparatów poliuretanowych z podlo¬ zami z usieciowanego kauczuku lub kauczuku syntetycznego stanowi jeden z najpowazniejszych problemów w przemysle wyrobów kauczukowych i wsród uzytkowników tych wyrobów. Stosujac w znany -sposób dostepne w handlu kleje, grun¬ ty, spoiwa, itd., nie uzyskano takiego polaczenia 15 poliuretan-kaoiczuk, które pod wzgledem wy¬ trzymalosci na rozdzieranie dorównywaloby pola¬ czeniu kauczuk-kauczuk.W laboratoryjnych próbach klejenia, polegaja¬ cych na nanoszeniu w znany sposób gruntów 20 lub srodków klejacych, np. cyjanoakrylanów, po¬ zostawieniu ich do wyschniecia, nanoszeniu pre¬ paratu poliuretanowego w postaci cieczy lub pasty i pozostawieniu go do usieciowania, otrzymuje sie zazwyczaj polaczenia o wytrzymalosci spoiny 25 0,18—5,4 kG/cm, podczas gdy wytrzymalosc spo¬ iny powinna wynosic co najmniej 14,4 kG/cm.Mnieje zatem wielkie zapotrzebowanie na me¬ tode, która pozwoli uzytkownikowi na skorzysta¬ nie z podwyzszonej odpornosci na scieranie usie- 30 2 ciowanego poliuretanu oraz zapewni znaczne oszczednosci energii i kosztów dzieki mozliwosci sieciowania na zimno wielu preparatów poliure¬ tanowych. Mozliwosc nanoszenia na podloze z kauczuku lub kauczuku syntetycznego ukladu dajacego sie sieciowac na zimno i wykazujacego dobra adhezje mozna wykorzystac w wielu za¬ stosowaniach przemyslowych, których realizacja przyniesie oszczednosc kosztów.Z opisu patentowego St. Zjedn. Ameryki nr 3 462 328 znany jest sposób wiazania nieusie- ciowanego poliuretanu z kauczukiem, polegajacy na nanoszeniu spoiwa na kauczuk, pozostawianiu spoiwa do usieciowania, nanoszeniu nieu sieciowa- nego poliuretanu na usieciowane spoiwo i pozos¬ tawienie poliuretanu do usieciowania.Z opisu patentowego St. Zjedn. Ameryki nr 2 794 788 znany jest klej cyjanoakrylanowy przeznaczony do laczenia powierzchni pólproduk¬ tów lub wyrobów z usieciowanego kauczuku. La¬ czenie mozna w tym przypadku realizowac gdy klej jest jeszcze wilgotny.Z opisu patentowego St. Zjedn. Ameryki nr 3 975 457 znane sa kompozycje zawierajace poliizccyjanian i poiliol przeznaczone do powle¬ kania utwardzonych pianek poliuretanowych.W opisie patentowym St. Zjedn. Ameryki nr 3 936 576 ujawniono kompozycje zawierajace izocyjanian i addukty halogenku nitrozylu z nie¬ nasyconymi zwiazkami dzialajacymi jako srodki 123 640123640 20 wzmacniajace kleistosc. Kompozycje te sa przei¬ naczone do wiazania usieciowanego kauczuku ze zdolnym do sieciowfcnii* prepolimerem poliureta¬ nowym.W opisie patentowym St. Zjedn. Ameryki 5 nr 3 079 547 ujawniono, ze dodatek kauczuku do farty poihireta*owej polepsza przyczepnosc tej farby do podloza kauczukowego.Sposób wedlug wynalazku, ' zgodnie z którym laczy sie nieusieciowane poliiiTetany z podloza¬ mi z usietiowanego kauczuku, polega na tym, ze oczyszcza sie powierzchnie podloza, oczyszczona powierzchnie podloza pokrywa sie cieklym klejem cyjanoakrylanowym, a nastepnie na podloze zwil¬ zone klejem cyjanoakrylowym nanosi sie nieusie- ciowany poliuretan gdy klej jest jeszcze wilgot¬ ny i poliuretan ten pozostawia sie do usiecio- wania. Cecha sposobu wedlug wynalazku jest to, ze stasuje sie ciekly lub wilgotny pastowaty po¬ liuretan.Zasada sposobu wedlug wynalazku, a wiec na¬ kladanie cieklego lub wilgotnego pastowatego po¬ liuretanu na mokre spoiwo, to jest klej cyjano- afcrylanowy, pozostaje w oczywistej sprzecznosci 25 z zaleceniami dotyczacymi sporzadzania spoin.Mianowicie z pozycji literaturowych dotyczacych tego zagadnienia wynika jednoznacznie, iz albo spoiwo, albo wiazany z podlozem poliuretan mu¬ si byc w chwili kontaktu materialem suchym. 30 Zgotkiie z informacjami zawartymi w literaturze mokre spoiwo przenikaloby w nadmiarze do mo¬ krego poliuretanu, zmniejszajac wytrzymalosc spoiny spoiwo-poiiuretaci. Z drugiej strony, mo¬ kry poliuretan przenikalby przez warstwe mokre* 99 go spoiwa do powierzchni podloza, zmniejszajac przyczepnosc spoiwa do podloza.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze w sposobie we¬ dlug wynalazku te szkodliwe zjawiska nie zacho¬ dza, przy czym stosujac ten sposób mozna uzys¬ kac polaczenie poliuretan-fcaucBUlc, dla którego wytrzymalosc spoiny po usieciowaniu poliureta¬ nu przewyzsza trzy* dp czterokrotnie wartosc . wytrzymalosci spoiny polaczenia poliuretan-kau- czuk uzyskanego znana metoda.Sposób wedlug wynalazku ma róznorodne za¬ stosowania, np. do naprawy rozdartych kib przetartych miejsc w wyrobach kauczukowych narazonych na znaczne zuzycie. Sposób wedlug B9 wynalazku mozna np. stosowac; skutecznie dla naprawy pasów przenosników wykonanych z ka¬ uczuku lub kauczuku syntetycznego, latania roz¬ dartych lufb przecietych opon, a nawet ponowne¬ go nakladania biezników na opony. w Nieusieciowany poliuretan nanosi sie w postaci cieczy lub wilgotnego materialu pastowatego, az nawarstwi sie on na podlozu do zadanej grubosci lufb przyjmie zadana forme. Poliuretan pozostawia sie nastepnie do usiedowania i gdy sieciowanie M zajdzie do konca naprawione podloze mozna po ewentualnym zeszlifowaniu lub uksztaltowaniu poddawac dalszej, eksploatacji, przy czym poliu¬ retan w miejscu retfetacji wykazuje wieksza od- porooic na lcieranie nit otaczajacy go kauczuk, * 49 Stosujac sposób wedlug wynalazku mozna uzyskac spoine o wytrzymalosci przewyzszajacej 18 kG/cm.Sposób wedlug wynalazku ma wielkie znacze¬ nie dla przemyslu, gdyz mozna go wykorzystac do ponownego nakladania biezników na opony. zgodnie ze znana metoda powtórnego biezni¬ kowania opone szlifuje sie w celu usuniecia zu¬ zytego bieznika, na zeszlifowana powierzchnie nanosi sie Mej, a po jego wyschnieciu nanosi sie nieusieciowany kauczuk. Opone z naniesionym ka¬ uczukiem umieszcza sie w stalowej formie, w której pod wplywem ciepla kauczuk ulega usieciowaniu i zwiazaniu z opona. Ta znana me¬ toda powtórnego bieznikowania jest bardzo ener¬ gochlonna.Gdy ponowne bieznikowanie opon prowadzi sie z wykoTzyistaniem sposobu wedlug wynalazku opone najpierw szlifuje sie i usuwa z niej caly zeszlifowany material. Oczyszczona opone zwilza sie klejem cyjanoakrylowym i na zwilzona po¬ wierzchnie, przed Wyschnieciem kleju, nanosi sie natychmiast powloke nieusieciowanego poliure¬ tanu w postaci cieczy lub wilgotnego preparatu pastowatego. Zanim poliuretan ulegnie usiecio¬ waniu, opone z naniesionym nan poliuretanem umieszcza sie w formie i do wneki formy pom¬ puje sie dodatkowa ilosc nieusieciowanego poli¬ uretanu, aby na zewnetrznej powierzchni opony uzyskac warstwe materialu bieznika o zadanej grubosci. Poliuretan pozostawia sie nastepnie do usieciowania, przy czym w przypadku prepa¬ ratów ulegajacych szyibkiemu usieciowaniu opone mozna wyjac z formy po uplywie 15 minut. Czas wyjmowania- opony z formy zalezy od predkosci sieciowania danego preparatu poliuretanowego.Korzystne jest, aby egzotermiczna reakcja sie¬ ciowania poliuretanu przebiegala lagodnie, gdyz umozliwia to wykonywanie form z róznorodnych materialów.Zeszlifowana i oczyszczona opone korzystnie umieszcza sie na trzpieniu nadajacym oponie ruch obrotowy w plaszczyznie pionowej. Na obracaja¬ ca sie opone natryskuje sie klej, a nastepnie na zwilzona klejem powierzchnie nadal obracajacej sie opony nanosi sie poliuretan w postaci cieczy lub pasty. Decydujace znaczenie ma tu czas na¬ noszenia poliuretanu, gdyz musi on zostac nanie¬ siony na powierzchnie pokryta klejeni, gdy klej ten jest jeszcze wilgotny. W przypadku wiekszos¬ ci stosowanych w~ praktyce preparatów poliureta¬ nowych czas ten wynosi korzystnie okolo 5 se¬ kund. Czas nanoszenia mozna regulowac albo przysuwajac dysze nanoszaca poliuretan blizej dyszy natryskujacej klej, albo po prostu obraca¬ jac szybciej opone. Fachowiec moze stosowac wszystkie te techniki, o ile wykorzystuje sie w nich twórcza koncepcje polegajaca na naklada¬ niu wstepnej powloki nieusieciowanego poliure¬ tanu na opone, gdy klej jest jeszcze wilgotny. Ze wzglejdu na lagodny przebieg egzotermicznej re¬ akcji sieciowania róznych preparatów poliureta¬ nowych wstepna powloke z poliuretanu mozna umieszczac w formie z tworzywa sztucznego, za- miart w stosowanej zazwyczaj formie metalowej.123 640 Forma z tworzywa sztucznego utrzymuje opo¬ na korzystnie w pozycji pionowej, a otwór wlo¬ towy lub otwory wlotowe umozliwiaja wpompo- wywanie dodatkowej ilosci nieuisieciownego poli¬ uretanu do wneki formy, az wneka ta wypelni sie nim calkowicie. Na szczycie formy umieszcza sie otwór odpowietrzajacy tak aby moglo ucho¬ dzic nim powietrze obecne we wnetnzu formy, a wypierane przez niciuisiecioiwany poliuretan wprowadzany do formy. Otwór odpowietrzajacy moze takie stanowic wskaznik calkowitego wy¬ pelnienia formy, gdyz ukazanie sie w nim poli¬ uretanu dowodzi, ze forma jest juz wypelniona.IW znanych metodach powtórnego bieznikowa¬ nia czas przebywania opony w formie wydluza sie wraz ze wzrostem rozmiarów opony i grubos¬ ci bieznika. W przypadku ponownego bieznikowa¬ nia z uzyciem poliuretanu dizieje sie odwrotnie, a mianowicie im wiejksza jest masa poliuretanu, tym iszyfociej zachodzi reakcja. Dlatego tez czas przebywania w formie jest w tym przypadku w przyjbdizeniu taki sam dla duzych i dla malych opon.(Poniewaz odpornosc na scieranie poliuretanu jest znacznie wyzsza od odpornosci na scieranie wykazywanej przez kauczuk, mozliwe jest po¬ nowne bieznikowanie opon za pomoca cienkiej warstwy poliuretanu, przy czym jednak czas eksploatacji takiej opony jest równie dlugi jak czas eksploatacji opony bieznikowanej ponownie przy uzyciu znacznie grubszej warstwy kauczuku.Ocenia sie, ze przy wykorzystaniu sposobu we¬ dlug wynalazku do powtórnego bieznikowania opon samochodowych poliuretanem uzyskuje sie przebieg 128744^160930 km, podczas gdy przebieg dla opon kauczukowych wynosi 26732,5-^4372 km.W sposobie wedlug wynalazku stosuje sie po¬ liuretany, które mozna latwo otrzymac stosujac metody powszechnie znane w chemii poliureta¬ nów. Dokladny opis skladu tych poliuretanów oraz zródla, w których mozna je nabyc podano w rozdziale 17 publikacji „Eubber Technology" wydanej pod redakcja Maurice Mortona przez Von Nositrand Reinhold Company. Do poliureta¬ nu mozna wprowadzic bezwodne napelniacze, w celu nadania twardosci, odpornosci na scie¬ ranie, wytrzymalosci na rozdzieranie i barwy. Do takich bezwodnych napelniaczy naleza np. rózne talki,, uwodnione. tlenki glinu, weglan wapnia, ziemia okrzemkowa, krzemionka koloidalna, sa¬ dza, wlókno szklane, tlenek tytanu, tlenek cyn¬ ku, bentonit i inne napelniacze stosowane pow¬ szechnie w technologii poliuretanów. Napelniacze stosuje sie w takiej ilosci, aby uzyskac zadane wlasciwosci poliuretanu.• IW sposobie wedlug wynalazku korzystnym 'kle¬ jem cyjanoakrylanowym jest mieszanka estrów alkilowych kwasu cyjanoakrylowego ujawniona w opisie patentowym St. Zjedn. Am. nr 2 794 788.Kleje tego typu moga miec rózna lepkosc. Ko- 10 rzystnia lepkosc kleju wynosi w sposobie wedlug wynalazku 100^120 mPa*s Brookfielda w tempe¬ raturze 25,5°C, gdyz przy tej wartosci nie zacho- • dzi nadmierne wnikanie kleju w kauczukowe podloze, a ponadto „czas zabiegu" jest odpowied- 13 ni na to, alby nalozyc powloke poliuretanowa gdy klej j£ist jeszcze wilgotny. iDodaitkowe informacje na temat klejów cyja- noakrylowych znalezc mozna w artykule zatytu¬ lowanym „Cyanoacrylate Adheslyes" zamieszczo- 10 nym na str. 569—580 II wydania „Handibook of Adhesives" wydanego przez Von Nostrand Rein¬ hold Company.Stosowane w opisie i zastrzezeniach okreslenie „kauczuk" i „kauczuk syntetyczny" nie obejmu- 25 ja kauczuku silikonowego.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób laczenia nieusieciowanych poliure- 30 tanów z podlozem z usieciowanego kauczuku, zgodnie z którym oczyszcza sie powierzchnie po¬ dloza, oczyszczona powierzchnie podloza pokrywa sie cieklym klejem cyjanoakirianowym, a nastep¬ nie na podloze zwilzone klejem cyjanoakrylaho- wym nanosi sie nieusieciowany poliuretan gdy klej jest jeszcze wilgoitny i preparat ten pozostawia sie do usieciowania, znamienny tym, ze stosuje sie ciekly lub wilgotny pastowaty nieuisieciowany poliuretan. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze na powierzchnie podloza zwilzona klejem cyja* noakrybanowym nanosi sie wstepna powloke po-* liuretanu, po czym przed usieciowaniem tej po^ wloki nanosi sie dodatkowa ilosc poliuretanu dla uzyskania zadanej objetosci. 3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze .poliuretanowi nadaje sie ostateczna postac droga formowania. 4. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze 50 poliuretanowi nadaje sie ostateczna postac droga szlifowania. 35 40 45 PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL PL