Przedmiotem wynalazku jest hydrauliczna ma¬ szyna obiegowa zmieniajaca objetosc przestrzeni roboczej znajdujacej sie miedzy wspólpracujacymi zebami mechanizmu obiegowego zawierajacego we¬ wnetrznie uzebiony korpus i zewnetrznie uzebiony wirnik — przystosowany do okreznego i obroto¬ wego ruchu. Szczególnie odnosi sie on do maszyn hydraulicznych, w których korpus posiada umiesz¬ czone w odpowiednich gniazdach rolki, które maja mozliwosc przemieszczania sie poprzez wspólprace z zebami wirnika, tworza uszczelnienie miedzy strefa wysokiego i niskiego cisnienia — spelniajac role lopatek.Znane sa maszyny hydrauliczne, w których prze¬ strzenie robocze o zmiennej objetosci utworzone sa miedzy wspólpracujacymi zebami mechanizmu obiegowego, posiadajacego wewnetrznie uzebiony korpus, a zeby wykonane sa w ksztalcie rolek, umieszczonych w gniazdach korpusu, obracajacych sie i spelniajacych role lopatek w czasie pracy maszyny. Gniazda maja uksztaltowanie stanowia¬ ce boczne podparcie dla rolek.Znane jest rozwiazanie z opisu patentowego Stanów Zjed. Ameryki nr 3 289 602, w którym we¬ wnetrzne powierzchnie gniazd i zewnetrzne rolek sa gladkie oraz wykonczone i zwymiarowane tak, ze w czasie pracy maszyny tworzy sie miedzy nimi film z plynu roboczego. Film ten pomaga w uszczelnieniu strefy wysokiego cisnienia, gdyz dajac skladowa wypadkowej sily dzialajacej na 10 15 20 30 rolke, dociska ja do zebów wirnika. Sily dziala¬ jace na rolke, powoduja takze jej przemieszczenie po obwodzie, docisniecie do sciany gniazda i w ten sposób dalsze uszczelnienie strefy wysokiego cis¬ nienia.Takie dzialanie rolek jest analogiczne do pracy lopatek. Film utworzony z plynu o wysokim cis¬ nieniu, sluzy takze do zmniejszenia zuzycia rolek i korpusu, dzialajac na zasadzie smaru. Okazalo sie jednak, ze przy wysokich cisnieniach roboczych rolki znajduja sie pod dzialaniem duzych sil mi- moosiowych, powodujacych zniszczenie filmu mie¬ dzy nimi a powierzchnia gniazd, co prowadzi do bezposredniego styku tych powierzchni oraz ich zuzycia lub zatarcia. Ponadto w wypadku unie¬ mozliwienia ruchu obrotowego dochodzi do tarcia na powierzchni styku rolki z zebem wirnika.Podejmowano wiele prób opracowania maszyn hydraulicznych rozwiazujacych problem utrzyma¬ nia poduszki z plynu miedzy rolka i jej gniazdem oraz poprawienia jej wlasnosci uszczelniajacych.W rozwiazaniu wedlug patentu Stanów Zjedn.Ameryki nr 3 915 603 kazde z lukowych gniazd jest zaopatrzone w pare dodatkowych wglebien, w któ¬ rych znajduje sie uszczelka. Uszczelka ta ma moz¬ liwosc przemieszczania sie pod wplywem zmian cisnienia i sprzyja utworzeniu sie poduszki smar¬ nej miedzy rolka i jej gniazdem, ale element ten dziala jako uszczelka i nie przenosi obciazenia od rolki. 119 846119 i 3 ' Inna propozycja jest skierowanie plynu miedzy ; ralke^w którym gniazdo stanowi rozwiazanie z ; ^atentU| SiSn^w-^jedn. Ameryki nr 3 692 439, we- / dlug którego* pi#n pod wysokim cisnieniem jest f doprowadzony bfzposrednio pod rolki i powoduje f ^fch^dtlcMni^nie.^o zebów wirnika. Zuzycie do tego M"*'we«ilii6gWfcei .^ofci plynu powoduje jednak obni¬ zenie sprawnTKsCi objetosciowej urzadzenia.W maszynach znanych z opisów patentowych Stanów Zjedn. Ameryki nr 3 915 603 oraz 3 692 439 konstrukcja ich umozliwia podtrzymanie rolki pro¬ mieniowo, stad moze nastapic zatarcie wskutek obwodowego jej ruchu.Rozwiazanie znane z opisu patentowego Stanów Zjedn. Ameryki nr 3 460 481 zmniejsza tarcie mie¬ dzy rolka a gniazdem poprzez zastosowanie w kaz¬ dym z gniazd wykladziny typu teflon, co z kolei komplikuje i podraza konstrukcja.Rozwiazanie wedlug wynalazku stanowi ulepszo¬ na^ maszyne hydrauliczna zawierajaca dwuczescio¬ wy -mechanizm obiegowy, w którym pierwsza czesc mechanizmu zawiera wewnetrznie uzebiony korpus, a druga czesc mechanizmu zawiera zewnetrznie uzebiony wirnik, którego ilosc zebów jest o jeden mniejsza niz ilosc zebów w korpusie, przy czym obie te czesci wykonuja okrezny wzgledem siebie obrotowy ruch, w czasie którego tworzy sie sze¬ reg przestrzeni roboczych o zmiennej objetosci miedzy wspólpracujacymi zebami, zas wewnetrznie uzebiony korpus posiada na swej wewnetrznej powierzchni szereg obwodowo rozmieszczonych lu¬ kowych gniazd, a zeby tego wewnetrznie uzebio¬ nego korpusu zawieraia walcowe rolki w tych gniazdach, ponadto wewnetrzna powierzchnia we¬ wnetrznie uzebionego korpusu równiez zawiera szereg obwodowo rozmieszczonych szczelin, których ilosc odpowiada ilosci lukowych gniazd.Kazda szczelina zawiera powierzchnie scianek, które zbiegaja sie pod katem bedac wysunietymi promieniowo na zewnatrz wzgledem wewnetrznie uzebionego korpusu, przy czy te zbiegajace sie czesci scian sa wysuniete osiowo poprzez ten we¬ wnetrznie uzebiony korpus.Wewnetrznie uzejbiony korpus jest nieruchomy wzgledem wirnika, a takze zawiera plyte rozdziel¬ cza dla kierowania cieczy do przestrzeni roboczych i z tych przestrzeni, przy czym plyta rozdzielcza zawiera pierwsza plyte majaca powierzchnie czo¬ lowa podtrzymujaca jedna strone mechanizmu obie¬ gowego, a takze dalej zawiera szereg par przelo¬ towych okien w tej czesci plyty, zas pary prze¬ lotowych okien sa rozstawione na obwodzie kola, a jedno z kazdej pary okien jest stale polaczone z komora, natomiast drugie z kazdej pary okien jest stale polaczone z druga komora, ponadto pary przelotowych okien sa polaczone z zewnetrznie uzebionym wirnikiem.Maszyna wedlug wynalazku posiada konstrukcje, w której wewnetrznej powierzchni korpusu, mie¬ dzy rolka a jej gniazdem, utrzymany zostaje film utworzony z plynu. Korpus stanowi jednoczescio¬ wy, jednorodny element posiadajacy ciagla we¬ wnetrzna powierzchnie z umieszczonymi' w niej lu¬ kowymi gniazdami przystosowanymi do umieszcze¬ nia w nich mogacej sie poruszac obrotowo i po 846 sL-*u i; \" . .:¦• 4 obwodzie rolki. Ciagla wewnetrzna powierzchnia posiada ponadto szereg promieniscie rozlozonych szczelin, polozonych miedzy lukowymi gniazdami i umozliwiajacymi scianom tych gniazd sprezyste 5 odksztalcanie sie pod wplywem sil przylozonych do rolek.W momencie dzialania duzych mimosrodowych sil przylozonych do rolek, przemieszczaja sie one promieniowo i obwodowo w gniazdach, których 10 sciany odksztalcaja sie, a film miedzy rolka i sciana gniazda zostaje zachowany.Stosowanie szczelin powaznie zmniejsza zuzycie rolki i gniazda nawet przy duzych roboczych cis¬ nieniach. Stanowi to oczywiste uproszczenie w sto- 15 sunku do skomplikowanych i kosztownych znanych konstrukcji.Maszyna wedlug wynalazku zawiera uklad roz¬ dzielczy podajacy plyn roboczy z i do' przestrzeni roboczych o zmiennej objetosci. Uklad ten jest 20 sprzezony z okreznym i obrotowym ruchem ele¬ mentów mechanizmu obiegowego oraz uklad za¬ pewniajacy wysoka sprawnosc objetosciowa. Ele¬ mentem ukladu rozdzielczego jest plyta, która czo¬ lowa powierzchnia styka sie z boczna strona me- M chanizmu obiegowego oraz jest polaczona z wirni¬ kiem i wykonuje z nim ruch okrezny i obotowy wzgledem korpusu. Plyta ta zawiera szereg pa¬ rzyscie rozlozonych okien, przy czym liczba par jest równa liczbie zebów wirnika. Jedno z okien 8P kazdej pary znajduje sie w stalym polaczeniu ze zródlem podajacym plyn pod. wysokim cisnieniem, podczas gdy drugie jest w stalym polaczeniu z plynem o niskim cisnieniu. Parzyste okna usytuo¬ wane sa koliscie i pozostaja w zasiegu szczelin 35 w cyklu okreznego obrotowego ruchu elementów mechanizmu obiegowego. Calosc zapewnia plynne przejscie przestrzeni roboczej od strefy wysokiego do niskiego cisnienia, co z kolei wplywa na uzy¬ skanie wysokiej sprawnosci objetosciowej podczas *• pracy maszyny.Maszyna hydrauliczna wedlug wynalazku zawie¬ ra wewnetrznie uzebiony korpus w ksztalcie jed¬ norodnego, jednoczesciowego elementu, na którego wewnetrznej, ciaglej powierzchni znajduje sie za- 45 sieg lukowych gniazd z walcowymi rolkami maja¬ cymi moznosc przemieszczania sie promieniowo i obwodowo. Wewnetrzna powierzchnia korpusu za¬ wiera ponadto szereg promieniowo skierowanych szczelin, rozmieszczonych miedzy lukowymi gniaz- w darni, umozliwiajacymi scianom tych gniazd spre¬ zyste odksztalcanie sie pod wplywem sil przylozo¬ nych do rolkowych lopatek.Ponadto szczeliny te steruja przeplywem plynu z i do przestrzeni roboczych o zmiennej objetosci, W które to przestrzenie zawarte sa miedzy walcowy¬ mi rolkami, a zebami zewnetrznie uzebionego wir¬ nika, znajdujacego sie wewnatrz korpusu.(Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym: fig. 1 •• przedstawia maszyne hydrauliczna w przekroju podluznym, fig. 2 — korpus maszyny hydraulicz¬ nej z fig. 1, w widoku od czola, fig. 3 — wirnik i plyte rozdzielcza maszyny z fig. 1, w widoku od czola (wirnik w przekroju), fig. 4 — maszyne hy- W drauliczna w przekroju X—X z fig. 1, z niektó-119 846 6 rymi fragmentami pominietymi, przy czym ele¬ menty mechanizmu obiegowego zajmuja inne po¬ lozenie niz na fig. 1, fig. 5 — plyta rozdzielcza z fig. 4 w widoku od czola, przy czym wirnik po¬ minieto, fig. 6 — fragment mechanizmu obiegowe¬ go, w powiekszeniu, pokazujacy sposób w jaki pracujace zeby reaguja na sily powstale w czasie dzialania tego mechanizmu.Maszyna wedlug wynalazku figury 1 moze pra¬ cowac jako pompa lub jako silnik, jednak w dal¬ szej czesci opisu, w celu wyjasnienia zasady dzia¬ lania, 'bedzie przedstawiona jako silnik hydrau¬ liczny.W zilustrowanym (fig. 1) przykladzie wykonania silnik hydrauliczny zawiera obudowe skladajaca sie z dwóch czesci 10, 12 polaczonych ze soba np. srubami (nie pokazane). Korpus 14 i jego wystep 16 znajduja sie miedzy dwiema czesciami obudowy 10, 12 umieszczony wspólosiowo z nimi i równiez trwale z nimi polaczony.W czesci obudowy 10 znajduje sie centralna ko¬ mora 18, oraz wal 20 odbioru mocy, umiejscowio¬ ny czesciowo w komorze 18. Element lozyskujacy 22 znajdujacy sie w komorze 18 posiada powierz¬ chnie wewnetrzna 24 stanowiaca podpore lozysku¬ jaca dla walu 20. Element zamykajacy 26 takze polozony wewnatrz komory 18 zawiera lozysko rol¬ kowe 28, prowadzace wal 20, w czasie jego obrotu wokól wlasnej osi 30.Wewnetrzne zakonczenie walu 20 stanowi glowi¬ ca 32, oparta na lozysku poprzecznym 34 i wzdluz¬ nym 36. Pierscienie lozyskowe 38, 40 i pierscien osadczy 42 przenosza sily poosiowe powstajace w czasie dzialania maszyny.Pierscien 44 wykonany z teflonu lub kombinacji teflonu z elastomerem tworzy uszczelke ruchowa zapobiegajaca przeciekom plynu miedzy walem 20. a elementem 22. Pierscien 46 takze wykonany z teflonu lub jego kombinacji z materialem elasto¬ merowym uszczelnia ruchowo komore 48, utworzo¬ na miedzy elementem 22, a elementem zamykaja¬ cym 26. Uszczelnienie spoczynkowe tworza pierscie¬ nie samouszczelniajace o przekroju kolowym 50, 52, zabezpieczajace komore 18 przed przeciekami plynu.Obrotowy ruch walu odbioru mocy 20 jest spo¬ wodowany okreznym i obrotowym przemieszcza¬ niem sie wzgledem siebie czesci skladowych me¬ chanizmu obiegowego. W zilustrowanym przykla¬ dzie mechanizm obiegowy zawiera wewnetrznie uzejbiony korpus 14 oraz wirnik 54 z uzebieniem wewnetrznym. Liczba zebów wirnika 54 jest o je¬ den mniejsza od liczby zebów korpusu, a jego os centralna 53 przebiega mimosrodowo w stosunku do osi 55 korpusu. W czasie pracy'wirnik 54 obra¬ ca siei wokól wlasnej osi i krazy wokól centralnej osi korpusu.Walek wanliwy 56 (nie oznaczony na rys.), któ- Tego os 58 lezy pod pewnym katem do osi 30 walu 20 cdbioru mocy, jest w jednym koncu polaczony wielowypustowo z wirnikiem 54 i razem z nim wykonuje ruch obrotowy i okrezny, a w drugim koncu tak samo polaczony z glowica 32 walu 20.Podczas zlozonego ruchu wirnika 54 walek wahli- wy 56 nadaje glowicy 32 ruch obrotowy. Polacze¬ nia wielowypustowe miedzy walkiem wahliwym 56 a wirnikiem 54 oraz miedzy tym samym walkiem, a walem 20, korzystne stosuje sie rozwiazanie wy¬ konane wedlug patentu Stanów Zjedn. Ameryki * nr 3 606 601, którego przedmiot wlaczono do wy¬ nalazku za porozumieniem.Znane jest polaczenie, w którym szerokosc wy¬ pustu walu stanowi 50 do 60% podzialki obwodo¬ wej, przy czym wypust ten jest poddany napre- io zeniom sciskajacym, a kat przyporu jest mniejszy niz, 45'%. Dalsze szczególy znane sa z opisu pa¬ tentowego Stanów Zjedn. Ameryki nr 3 606 601.Korpus 14 posiada otwór, którego os pokrywa sie z osia 55 (fig. 2). Czesc ta korzystnie jest wy- 11 konana jako jednoczesciowy, jednorodny element z zeliwa ciagliwego. Wnetrze korpusu 14 stanowi ciagla wewnetrzna powierzchnie 59 uformowana z zeliwa ciagliwego z rozmieszczonymi na niej ob- wodowo lukowymi gniazdami 60, otwartymi od 20 strony srodkowego Otworu korpusu. Kazde z gniazd 60 stanowi wycinek powierzchni walcowej, przy czym osie krzywizny tych gniazd sa równolegle do srodkowej osi 55. Wymiary gniazd 60 pozwala¬ ja na osadzenie w nich walcowej rolki 62 (tylko 15 jedna pokazana na fig. 2). Kazda z rolek 62 ma moznosc promieniowego i obwodowego ruchu w odpowiednim gniezdzie znanym z opisu patento¬ wego Stanów Zjedn. Ameryki nr 3 289 602.Wycinek powierzchni walcowej kazdego z gniazd 30 60 powinien obejmowac kat wiekszy niz 180°, tak by ograniczac nadmierny ruch promieniowy rolek 62. Wewnetrzna powierzchnie korpusu 14 z rolka¬ mi 62 umieszczonymi w kazdym z gniazd 60 two¬ rzy wewnetrznie uzebiony element mechanizmu 3i obiegowego. Wirnik 54 posiada pewna liczbe ze¬ wnetrznych zebów o jeden mniejsza od liczby ro¬ lek 62 w korpusie 14. Miejsca pomiedzy rolkami w korpusie, a zewnetrznymi zebami wirnika sta¬ nowia przestrzenie robocze plynu, których pojem- 40 nosc waha sie odpowiednio do podanych cisnien oraz zgodnie z obrotowym i okreznym ruchem wzglednym wirnika i kopusu. Na wewnetrznej po¬ wierzchni 59 korpusu 14 znajduje sie ponadto pewna ilosc szczelin 64 umiejscowionych miedzy 45 gniazdami 60 promieniscie w stosunku do osi 55.Przedluzenie osi kazdej ze szczelin 64 dzieli syme¬ trycznie korpus na dwie polowy. Kazda ze szczelin 64 tworzy dwie scianki 66, 68 zbiegajace sie pod katem 30° do 40°. Glebokosc szczelin jest nieco 50 mniejsza niz gniazd 60 jak to pokazano na fig. 2.Wymiar ten nie jest scisle okreslony i jego zmiana nie wykracza poza istote tego wynalazku.Na figurze 4 zaznaczono chwilowe polozenie linii Ce, osi mimosrodu wyznaczonej przez osie 53 i 55 w wirnika i korpusu. Rozdzielacz, który jest opisany dalej, skierowuje plyn pod wysokim cisnieniem do przestrzeni roboczych po jednej stronie linii Ce i jednoczesnie wypuszcza plyn z odpowiednich przestrzeni po drugiej stronie tej linii. 60 Jak pokazano na figurze 4 korpus zawiera dzie¬ wiec rolek oznaczonych od A do I, wyznaczaja¬ cych pomiedzy soba wymieniohe przestrzenie ro¬ bocze. W danej chwili przestrzenie po jednej stro¬ nie linii Ce (np. te, które sa zawarte miedzy rol- 85 kami I, H, G, F i E) otrzymuja plyn pod wysó-119 7 kim cisnieniem, natomiast po drugiej stronie, prze¬ strzenie (np. miedzy rolkami E, D, C, B i A) wy¬ puszczaja plyn, obnizajac jego cisnienie. Powstaly moment powoduje obrót wirnika wokól jego osi w lewo, oraz ruch okrezny tego wirnika wokól glównej osi 55 w prawo. W czasie powyzszego ruchu kazdy zab wirnika znajduje sie raz w po¬ zycji maksymalnego wsuniecia .miedzy rolki kor¬ pusu (np. zab 72 na fig. 4), aby nastepnie przejsc w pozycje minimalnego lub zredukowanego do zera wsuniecia miedzy te rolki (zab 74 na fig. 4 jest bliski tego polozenia).Dzieki przystosowaniu kazdej z rolek 62 do ru¬ chu promieniowego oraz w pewnych granicach ru¬ chu obwodowego, moga one spelniac role uszczel¬ niania miedzy przestrzeniami wysokiego i niskiego cisnienia.Uwidoczniony na figurze 6 wirnik 54 wykonuje obrót w lewo, podczas gdy strefa wysokiego cis¬ nienia znajduje sie z lewej strony rolki E, nato¬ miast z prawej strony znajduje sie strefa niskiego cisnienia, W tych warunkach rolka E zostaje szczel¬ nie przyparta do prawego boku gniazda. Jedno¬ czesnie plyn pod wysokim cisnieniem ma latwy dostep do otwartej lukowej, przestrzeni 69, powsta¬ je wiec skladowa promieniowa sily wypadkowej R powodujaca mocne i szczelne docisniecie rolki do zeba 74 wirnika 54.Pokazana na figurze 4 rolka 1 {styczna do zeba 72 znajdujacego sie w pozycji maksymalnego wsu¬ niecia) znajduje sie pod dzialaniem wypadkowej sily R', powodujacej przemieszczenie jej oraz do¬ cisniecie do zeba 73 odpowiedniego fragmentu gniazda, stad rolka tworzy uszczelnienie miedzy strefa wysokiego, a niskiego cisnienia.Oczywistym jest, ze miedzy rolkami a powierz¬ chniami odpowiednich gniazd bedzie istniala ten¬ dencja do tworzenia warstwy plynu. Fig. 6 poka¬ zuje narysowana ciagla linia (celowo przesadnie wyeksponowana) mikroszczeline P miedzy powierz¬ chnia 76 rolki E, a fragmentem 78 powierzchni gniazda. W miejscu tym, z plynu tworzy sie cienka powloka wysokocisnieniowego filmu, który nie za¬ klóca procesu uszczelniania, natomiast- jest srod¬ kiem smarujacym podczas obrotu rolki wzgledem powierzchni gniazda.W dotychczasowych urzadzeniach, przy wysokim cisnieniu i przy braku szczelin 64, rolka analo¬ giczna do E zostaje docisnieta do powierzchni jej gniazda z taka sila, ze film utworzony z plynu zostaje przerwany. Powoduje to powstanie tarcia suchego w miejscach bezposredniego styku, a co zai ty«n< idzie — zwiekszone zuzycie rolek i po¬ wierzchni gniazd. Ponadto jezeli wskutek tarcia rolka zostanie unieruchomiona, to nastapi równiez wzmozone zuzycie wirnika.Szczeliny 64 umozliwiaja sprezyste odksztalcenia sie scian gniazda pod wplywem sil powstalych w czasie dzialania urzadzenia, co zmniejsza mozli¬ wosc pojawienia sie bezposredniego kontaktu mie¬ dzy powierzchniami rolki i gniazda.W przykladzie wykonania szczeliny 64 w po¬ wierzchni korpusu powoduja, ze sciany gniazd od¬ ksztalcaja sie sprezyscie pod wplywem sil dziala¬ jacych na rolki. Na fig. 6 zaznaczono odksztalcony 846 8 fragment sciany gniazda linia przerywana 78', a pozycje zajmowana przez rolke — linia 76'. Ponie¬ waz wielkosc sprezystych odksztalcen jest propor¬ cjonalna do sil wywolanych wysokimi, roboczymi • cisnieniami, to zjawisko to sprzyja wytworzeniu i utrzymywaniu sie filmu utworzonego z plynu, na powierzchni rolki 62 i gniazda 60.Film ten zmniejsza prawdopodobienstwo bezpo¬ sredniego kontaktu powierzchni wspólpracujacych, xo utrzymuje szczelny kontakt rolki z gniazdem oraz smaruje powierzchnie tego gniazda. Z chwila zmniejszenia sie dzialajacych sil fragmenty scian gniazd powracaja sprezyscie do pierwotnej po¬ zycji. 15 Gdyby strefy wysokiego i niskiego cisnienia usytuowano odwrotnie niz to pokazano na fig. 6r wirnik móglby obracac sie w prawo. Rolka E prze¬ toczylaby sie do zetkniecia z lewym fragmentem sciany gniazda i z kolei ten fragment odksztalcal- 20 by sie proporcjonalnie do dzialajacych sil.Okrezny i obrotowy ruch wirnika wywolany jest systemem rozdzielczym plynu, pokazanym w ogól¬ nych zarysach na fig, 1, 4 i 5. Nieruchoma czesc obudowy 10 zawiera pierscieniowy kanal 80. Ka- 25 nal ten jest polaczony {schematycznie przedstawio¬ nym kanalem 82) z pierwszym otworem (nie po¬ kazanym) umieszczonym w obudowie. Wspomniany otwór przeznaczony jest dla podawania plynu pod wysokim lub niskim cisnieniem do kanalu 80. Ka- 30 nal ten polaczony jest takze z komora 84, ogra¬ niczona powierzchnia 86 wystepu 16 korpusu.Kanal 88 takze miesci sie w czesci obudowy 10.Jest on polaczony (schematycznie przedstawiono to linia 90) z drugim otworem (nie pokazanym) obu- »5 dowy 10 i równiez umozliwia dostarczanie wyso¬ kiego lub niskiego cisnienia. Plyn podawany ka- . nalem 88 ima mozliwosc przedostania sie do pola¬ czenia wielowypustowego miedzy walkiem wahli- wym 56, a glowica 32, do srodkowego otworu 92 40 (nie oznaczony) w walku wahliwym, a ponadto z komora 94 w centralnym otworze plyty rozdziel¬ czej 96.Plyta rozdzielcza 96 sklada sie z trzech plyt po¬ laczonych ze soba. Plyta 96 jest przymocowana do « wirnika (kolkami 98) i wykonuje ruch okrezny i obrotowy razem z nim. Pierwsza plyta 10)0 po¬ wierzchnia czolowa 101 (na fig. 1 oznaczona myl¬ nie) slizga sie po powierzchni czolowej korpusu 14, stanowiacego jeden z elementów mechanizmu obie- •i gowego. Jak oznaczono na fig. 4 plyta 100 zawiera pewna ilosc par przelotowych okien 102, 104 usy¬ tuowanych koliscie wokól osi 53.Druga plyta 106 posiada pewna ilosc kanalów 10$ i 110 (fig. 5). Kanaly 108 lacza odpowiednie okna li 102 z komora 84 (obiegajaca plyte 96), natomiast kanaly 110 lacza odpowiednie okna 104 z komora 94, która umieszczona jest centralnie w plycie roz¬ dzielczej 96. Trzecia plyta 112 pracuje jako element slizgowy, stykajac sie z powierzchnia czolowa obu- •o dowy 10.Przestrzenie robocze w maszynie hydraulicznej wedlug wynalazku utworzone sa miedzy rolkami korpusu i obejmuja równiez szczeliny 64 umiesz¬ czone miedzy nimi. W czasie pracy, plyn pod wy- •* sokim cisnieniem jest podawany do jednego z o-9 119 846 10 tworów obudowy i skierowany oknami 102 albo oknami 104 do przestrzeni roboczych po jednej ze stron (chwilowej) osi Ce mimosrodowosci.W tym samym czasie druga grupa okien 102 albo 104 laczy przestrzenie robocze polozone po drugiej stronie osi Ce z drugim otworem obudowy, w któ¬ rym cisnienie jest nizsze. W ten sposób powstaje moment obrotowy powodujacy ruch okrezny i obro¬ towy wirnika wzgledem korpusu.Szczególnie korzystna cecha tego wynalazku jest dobranie wielkosci okregu, na którym leza okna 102 i 1G4 w taki sposób, ze w kazdej pozycji ele¬ mentów mechanizmu obiegowego okna te pozostaja w zasiegu promieniowo rozlozonych szczelin 64. Jak pokazano na fig. 4 taki stan panuje zarówno w poblizu zeba 74, znajdujacego sie w pozycji mini¬ malnego wsuniecia, jak i maksymalnie wsunietego zeba 72 (chociaz w danej chwili okna sa tu zaslo¬ niete fragmentem sciany korpusu). Na fig. 4 wi¬ dac tez, ze na drodze od maksymalnie do mini¬ malnie wsunietego zejba stopien pokrycia sie okien 102 i 104 ze szczelinami jest zmienny.Plyn rozdziela sie poprzez zblizajaca sie prze¬ strzen do pozycji „.maksymalnego wsuniecia" (np. zawiera miedzy rolkami G i H na fig. 4) pola¬ czona z oknem 104, tak, ze znajdujacy sie pod cisnieniefm plyn zostaje wypchniety przed jej przejsciem ze strefy niskiego do strefy wysokiego cisnienia. W ten sposób zmniejszony zostaje do minimum przyrost cisnienia w chwili maksymalne¬ go wysuniecia zeba wirnika. Przestrzen robocza po przejsciu do tego punktu, znajdujaca sie pod niskim cisnieniem (np. zawarta miedzy rolkami A i B), Wkrótce potem kontaktuje sie z dosc szerokim wy¬ cinkiem okna 102, co umozliwia doplyw do niej plynu pod wysokim cisnieniem. Opróznienie prze¬ strzeni przed pozycja „maksymalnego wsuniecia" oraz napelnienie jej wkrótce po minieciu tego punktu uwalnia te strefe od dzialania wysokich cisnien róznicowych, których dzialanie mogloby zmniejszyc sprawnosc urzadzenia.Ponadto jak uwidoczniono na figurze 5 boki okien 102 i 104 zbiegaja sie pod tym samym katem co scianki szczelin 64. W pozycji „maksymalnego wsuniecia" stad, sciany korpusu odcinaja przeplyw miedzy przestrzenia robocza, a którymkolwiek z okien, pomimo pokrywania sie linii szczelin z linia okien.W opisany powyzej sposób plyn jest odpowiednio rozdzielony i doprowadzony do szczelin, zapewnia¬ jac wysoka sprawnosc objetosciowa urzadzenia.Cale urzadzenie wyposazone ponadto (widoczne na fig. 1) w system zaworów przelewowych, od¬ prowadzajacych plyn z komory 48 utworzonej mie¬ dzy elementem 22, a elementem zamykajacym 26.Jedno odgalezienie 118 kanalu 116 laczy sie przez zawór jednokierunkowy 120 z pierwszym z otwo¬ rów obudowy, a drugie 122, przez zawór jednokie¬ runkowy 124 z drugim z otworów. W ten sposób zamkniety zostanie ten z zaworów, który bedzie polaczony z otworem doprowadzajacym wysokie cisnienie, a nadmiar plynu z komory 48 wydosta¬ nie sie drugim z zaworów do otworu o niskim cisnieniu.Poniewaz powyzszy opis ilustruje wynalazek w jego przykladzie wykonania, jest oczywiste, ze isto¬ te tego wynalazku mozna wykorzystac, stosujac inne postacie wykonania powyzszej maszyny.Zastrzezenia patentowe , 1. Hydrauliczna maszyna obiegowa zawierajaca dwuczesciowy mechanizm obiegowy, znamienna tym, ze pierwsza czesc mechanizmu zawiera we¬ wnetrznie uzebiony korpus (14), a druga czesc mechanizmu zawiera zewnetrznie uzebiony wirnik (54), którego ilosc zebów jest o jeden mniejsza niz ilosc zebów w korpusie (14), przy czym obie te czesci wykonuja okrezny wzgledem siebie obrotowy ruch, w czasie którego tworzy sie szereg przestrze¬ ni roboczych o zmiennej objetosci miedzy wspól¬ pracujacymi zebami, zas wewnetrznie uzebiony korpus (14) posiada na swej wewnetrznej powierz¬ chni .(59) szereg obwodowo rozmieszczonych luko¬ wych gniazd (60), a zeby tego wewnetrznie uze¬ bionego korpusu zawieraja walcowe rolki (62) w tych gniazdach, ponadto wewnetrzna powierzchnia (59) wewnetrznie uzebionego korpusu równiez za¬ wiera szereg obwodowo rozmieszczonych szczelin (64), których ilosc odpowiada ilosci lukowych gniazd. 2. Hydrauliczna maszyna wedlug zastrz. 1, zna¬ mienna tym, ze kazda szczelina (64) zawiera po¬ wierzchnie scianek i(66, 68), które zbiegaja sie pod katem, bedac wysunietymi promieniowo na ze¬ wnatrz wzgledem wewnetrznie uzebionego korpusu, przy czym te zbiegajace sie czesci scian sa wysu¬ niete osiowo poprzez ten wewnetrznie uzebiony korpus. 3. Hydrauliczna maszyna wedlug zastrz. 1, zna¬ mienna tym, ze wewnetrznie uzebiony korpus (14) jest nieruchomy, wzgledem wirnika (54), a takze zawiera plyte rozdzielcza (96) dla kierowania cie¬ czy do przestrzeni roboczych i z tych przestrzeni, przy czym plyta rozdzielcza zawiera pierwsza ply¬ te ,(100) majaca powierzchnie czolowa (101) podtrzy-^ mujaca jedna strone mechanizmu obiegowego, a takze dalej zawiera szereg par przelotowych okien (102, 104) w tej czesci plyty, zas pary przeloto¬ wych okien sa rozstawione na obwodzie kola, a jedno z kazdej pary okien jest stale polaczone z komora (84), natomiast drugie z kazdej pary okien jest stale polaczone z druga komora (94), ponadto pary przelotowych okien sa polaczone z zewnetrz¬ nie uzebionym wirnikiem. 10 15 20 25 SO II 40 41119 846 Fig. 1 Fig. 4 X n — 64 6Q( 64A io 6T V / \ \ SAl 64 ) i 66 1/-68 'i^^~- 6^ ec \ +1 55 "7\—7T ' 64 64 Or* 6?;'~" "^t^ W r) „ V_y ^v° s^64 Oj^59 \j /60 64 O Fig. 2119 846 Fig. 3 [Q±,I03 I0& Fig. 5119 S46 Fig. 6 WZGraf. Z-d 2 — 536/83 — 85 + 16 Cena 100 zl PL PL PL