Przedmiotem wynalazku jest kultywator gleby, wyposa¬ zony w rame przeznaczona do sprzegania z trójpunktowym zaczepem traktora.Znane rozwiazania kultywatorów, przedstawione na przyklad w opisie patentowym W. Brytanii nr 847413 oraz w oprie patentowym RFN DOS nr 2351065, obejmuja stosowanie dwóch grup wirników, posiadajacych wspólna podpore, które sa przemieszczaine w góre i w dól wzgledem ramy, przeznaczonej do podlaczania do trójpunktowego zaczepu traktora lub innego ciagnika.Kazda grupa wirników jest podparta obrotowym ele¬ mentem, wraz z którym jest przemieszczalna w góre i w dól.Tego rodzaju konstrukcja kultywatora, pracujacego na polach zanieczyszczonych duza iloscia kamieni wbitych w glebe jest niezbyt korzystna z tego wzgledu, ze ciezar ramy utrzymujacej grupe wirników wraz z elementem podpierajacym utrudnia jej ruch w góre, przez co moga ulec uszkodzeniu przede wszystkim wirniki a takze ich uklad napedowy, gdy podczas pracy kultywatora pomiedzy dwa sasiednie wirniki dostana sie kamienie.Celem wynalazku jest skonstruowanie kultywatora, którego budowa znacznie zmniejszy zagrozenie zniszczenia wirników i ewentualnie ich ukladu napedowego podczas uprawiania kamienistej gleby.Kultywator gleby, wyposazony w rame, przeznaczona do sprzegania z trójpunktowym zaczepem traktora i utrzy¬ mujaca przynajmniej jedna grupe wirników, obracajacych sie wokól pionowych wzglednie w przyblizeniu pionowych osi i podpartych na wspólnej podporze, która podczas pracy kultywatora jest przemieszczana w góre i w dól wzgledem 10 15 20 30 tej ramy, wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze grupa wirników wiaz ze wspólna podpora jest zamocowana przemieszczalnie w góre i w dól wzgledem obrotowego elementu podpierajacego.Grupa wirników jest przemieszczalna w góre i w dól poprzez obrót wokól przynajmniej jednej osi, usytuowanej z przodu grupy wirników w stosunku do zamierzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora, przy czym os ta jest usytuowana poziomo i prostopadle, wzglednie w przy¬ blizeniu poziomo i prostopadle do zamierzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora.Wspomniana os stanowi jedna z osi obrotu przegubowego mechanizmu dzwigniowego, laczacego podpore grupy wirników z rama. Podpora i grupa wirników sa przemiesz¬ czaine wbrew sprezystemu oporowi.Korzystnie kultywator jest wyposazony w element do ograniczania przemieszczenia podpory w przynajmniej jednym kierunku wzgledem ramy i obrotowego elementu podpierajacego.Jako element do ograniczania przemieszczenia jest za¬ stosowany ogranicznik, odpowiadajacy kazdej grupie wirników i wspólpracujacy z tylna czescia ramy.Jako obrotowy element podpierajacy jest zastosowany walec, podlaczony do ramy i usytuowany z tylu kazdej grupy wirników w stosunku do zamierzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora, przy czym os obrotu tego walca jest usytuowana zasadniczo prostopadle do tego kierunku. Tego rodzaju konstrukcja kultywatora pozwala na przemieszczanie sie grupy wirników w góre przy ude¬ rzaniu o kamienie, niezaleznie od obrotowego elementu 112 653112 653 podpierajacego, przez co nich w góre moze byc wykonywany znacznie latwiej.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kul- tywator przyczepny od tylu do rolniczego traktora w widoku z góry, fig. 2 — widok z boku w kierunku strzalki II na fig. 1, fig. 3 — przekrój wzdluz linii III-III na fig. 1 w powiek¬ szeniu, fig. 4 — czesciowy widok w kierunku strzalki IV na fig. 3, fig. 5 — przekrój wzdluz linii V-V na fig. 3, fig. 6 — podobny przekrój do pokazanego na fig. 3 lecz ilu¬ strujacy inny przyklad wykonania zespolu roboczego lub kultywujacego, fig. 7 — drugi przyklad wykonania kulty- watora przyczepionego od tylu do rolniczego traktora w widoku z góry, fig. 8 — widok z boku w kierunku strzalki VIII na fig. 7, fig. 9 — trzeci przyklad wykonania kultywa- tora w widoku z góry, fig. 10 — przekrój wzdluz linii X-X na fig. 9 w powiekszeniu, fig. 11 — przekrój wzdluz linii XI-XI na tig. 10, fig. 12 — przekrój wzdluz linii X-X na fig. 9 drugiego przykladu wykonania obrotowej podpory w powiekszeniu, fig. 13 — przekrój wzdluz linii XIII- -XIII na fig. 12, fig. 14 — w powiekszeniu widok z góry odpowiadajacy widokowi na fig. 11 trzeciego przykladu wykonania obrotowej podpory, fig. 15 — przekrój wzdluz linii XV-XV na fig. 14 a fig. 16 — droge ruchu osi obrotu wirnika obrotowej podpory i towarzyszacych mu zebów.Pokazany na fig. 1—5 kultywator do uprawy gleby za¬ wiera rame 1, która ma dwie belki 2 i 3 ustawione zasadni¬ czo w poziomie poprzecznie i zasadniczo prostopadle wzgledem zamierzonego kierunku roboczego ruchu kul- tywatora oznaczonego strzalka A, przy czym belki 2 i 3 sa równolegle, a belka 3 jest ustawiona z tylu za belka 2 wzgle¬ dem kierunku A lecz sa one na tym samym poziomie.Kazda z tych belek ma w przekroju* ksztalt kwadratowy i chociaz przekrój taki jest korzystny, to n^oga byc zasto¬ sowane takze i inne przekroje wielokatne.Boczne plyty 4 sa ustawione pionowo i zasadniczo równo¬ legle do kierunku A. Sa one polaczone z koncówkami belek 2 i 3 i maja nieregularny ksztalt, który jest uwidoczniony na fig. 2. Boczne plyty 4 znajduja sie poza tylna ramowa belka 3, rozpatrujac w kierunku A. Niezaleznie od polacze¬ nia z belkami 2 i 3 plyty te sa sztywno polaczone ze soba za pomoca trzeciej ramowej belki 5, która jest równolegla do belek 2 i 3 i jest usytuowana ponad belka 2. Ma ona taki sam przekrój jak belki 2 i 3. Wspólna podpora 6 o prze¬ kroju kolowym jest polaczona z ramowa belka 2 w sposób opisany ponizej tak, ze jest ona do tej belki równolegla w polozeniu zmiennym w pionie pomiedzy belkami 2 i 3 nieco blizej tylnej ramowej belki 3 njz przedniej belki 2 (fig. 3).Podpora 6 jest zaopatrzona w cztery skrzynki przeklad¬ niowe 7, z których dwie sa usytuowane na koncach pod¬ pory 6, zas pozostale dwie sa usytuowane w polozeniach posrednich, tak, ze srodki tych czterech skrzynek prze¬ kladniowych 7 sa rozstawione w równych odleglosciach.Kazda skrzynka przekladniowa 7 ma odpowiedni zasadni¬ czo pionowy lub co najmniej skierowany do góry wal 8, który jest obrotowo umocowany w niej za posrednictwem górnego i dolnego lozyska kulkowego 9, które sa umiesz¬ czone w poblizu siebie po przeciwleglych stronach odpo¬ wiedniej lozyskowej obudowy 10 integralnie polaczonej z dnem danej skrzynki przekladniowej 7.Kazdy wal 8 wystaje da dolu poza dno odpowiedniej lozyskowej,obudowy 10j gdzie na zewnatrz je^t-zaopatrzona w wielowypust, którym jest polaczonym piasta Ti majaca wewnetrzny wielowypust w srodku odpowiedniej zasadni¬ czo poziomo ustawionej obrotowej podpory 12.Jak widac na fig. 3 od góry o kazda piaste 11 opiera sie dolna powierzchnia kolnierz 13 odpowiedniego walu 8. 5 Kolnierz 13 znajduje sie w srodkowej czesci walu 8 przy dnie lozyskowej obudowy 10, podczas gdy z dolna koncówka kazdej piasty 11 styka sie odpowiednia gruba podkladka 14, która jest dociskana do góry wzdluz walu 8 za pomoca oporowej nakretki 15, która wspólnie z podkladka 14 10 wspólpracuje z krótka gwintowa koncówka walu 8.W razie potrzeby z nakretka 15 moze wspóldzialac do¬ datkowy element taki jak zawleczka zabezpieczajac nakretke 15 przed zluzowaniem. Przeciwlegle koncówki kazdej podpory 12 sa zagiete do dolu pod katem okolo 90° two- 15 rzac odppwiednie zbiezne do dolu zasadniczo pionowe czopy 16. Ponad kazdym zbieznym czopem 16 znajduje sie odpowiedni kolnierz 17, przy czym wzdluzne osie b czopów 16 sa równolegle lub zasadniczo równolegle wzgle¬ dem wzdluznych osi a odpowiednich walów 8. Na zbieznym 20 czopie 16 zamocowany jest odpowiedni wirnik 18, który obraca sie wokól osi b.Kazdy wirnik 18 zawiera zasadniczo poziomy wspornik 19 o przekroju krzyzowym (fig. 5), w którego srodku znaj¬ duje sie piasta 20, poprzez która wirnik 18 wspólpracuje 25 obrotowo z odpowiednim czopem 16. Obrót ten jest umo¬ zliwiony dzieki górnemu i dolnemu kulkowemu lozysku 21, które sa w pionie oddalone od siebie. Kulkowe lozyska 21 sa usytuowane po przeciwleglych stronach kolnierza 22 piasty 20 a ich zewnetrzne bieznie wspóldzialaja z kol- 30 nierzami na wewnetrznej scianie komory. Wewnetrzne bieznie kulkowych lozysk 21 sa ustawione wokól cylin¬ drycznych odcinków odpowiedniego zbieznego czopu 16.Wewnetrzna bieznia dolnego kulkowego lozyska 21 mniej¬ szej srednicy za pomoca dolnej powierzchni opiera sie 35 o górna powierzchnie pierscienia zabezpieczajacego 23, którego wewnetrzna krawedz wsunieta jest w rowek czopu 16 w poblizu jego dolnej koncówki. Od góry piasta 20 opiera sie o odpowiedni kolnierz 17, który jest dokladnie wpasowany w piascie 20 a pod nim znajduje sie uszczel- 40 niajacy pierscien chroniacy lozyska 21 przed zanieczysz¬ czeniem. Od dolu kazda piasta 20 jest przykryta odpowied¬ nia pokrywka 24, która jest ustawiona w otwór piasty i jest utrzymywana w roboczym polozeniu za pomoca srodkowej sruby 25, której nagwintowana czesc wspólpracuje z od- 45 powiednio nagwintowanym osiowym otworem w czopie 16.Na przeciwleglych koncach wspornika 19 kazdego wir¬ nika 18 znajduja sie dwie tulejowe oprawy 26, których, wzdluzne osie sa zasadniczo, równolegle do odpowiedniej 50 osi b. W kazdym uchwycie 26 jest osadzona mocujaca czesc odpowiedniego sztywnego roboczego zeba 27, który zawiera takze robocza czesc wystajaca do dclu w kierunku /lub do ziemi z odpowiedniego uchwtu 26. Chociaz tego wyraznie nie widac z fig. 1—5 to jednak proste robocze 55 czesci zebów 27 sa odgiete do tylu o kat w granicach kilku stopni od góry do dolu wzgledem Wzdluznych osi odpo¬ wiednich prostych mocujacych czesci zebów 27, przy czym odgiecie dojtylu istnieje wzgledem kierunków, w których maja obracac tie wirniki 18 wokól osi b podczas pracy 60 narzedzia. Tak wiec robocze czesci zebów 27 sa odsuniete od tylu wzgledem tych kierunków. Kazda obrotowa pod¬ pora 12 obraca sie przymusowo wokól wspólnej osi wzdluz¬ nej osi a odpowiedniego walu 8.Istnieja oczywiscie cztery obrotowe podpory 12 a z fig. 1 65 wyraznie widac, ze sa one ustawione w pojedynczym rzedzie,112 653 5 który jest równolegly do ramowych belek 2, 3* 5 oraz do podpory 6, przy czym wirniki 18 sa tak ustawione, ze w czasie pracy ich zeby 27 pokrywaja paski ziemi tworzac w efekcie pojedynczy szeroki pasek obrobionej ziemi zesta¬ wiony na szerokosci urzadzenia.Strzalki na fig. 1 wskazuja ze podczas pracy kazda pod¬ pora 12 jest przymusowo obracana wokól odpowiedniej osi b w kierunku przeciwnym ^do kierunku obrotu sasied¬ niej podpory 12 lub kazdej z sasiednich podpór 12 w po¬ jedynczym rzedzie czterech podpór 12.Górna wielowypustowa czesc kazdego walu 8 umiesz¬ czona wewnatrz odpowiedniej skrzynki ^przekladniowej 7 jest zaopatrzona w tarczowe kolo zebate lub inne trzpie¬ niowe kolo zebate 29, które jest zazebione z mniejszym stozkowym trzpieniowym kolem zebatym 30, które jest zamocowane na wspólnym napedowym wale 31. Wal 31 przechodzi osiowo przez wydrazona podpore 6 bedac w niej obrotowo zamocowanym oraz przez skrzynki przekladnio¬ we 7, przy czym "jest on obrotowo zamocowany za pomoca poziomych-kulkowych lozysk 32 (fig. 4). / W srodkowej czesci podpory 6 znajduje sie dodatkowa skrzynka przekladniowa 33, wewnatrz której niewidoczne stozkowe trzpieniowe kolo zebate jeit zazebione ze stozko¬ wym trzpieniowym kolem zebatym umocowanym na* nie¬ widocznym wale, który jest ustawiony zasadniczo poziemo i równolegle do kierunku A. Tylna koncówka wspomnianego walu wystaje poprzez tylna sciane skrzynki przekladniowej 33 do przekladni zebatej 34 z kolami zmianowymi razem z tylna koncówka górnego walu 35, który jest takze za¬ sadniczo poziomy i równolegly do kierunku A. Tylne kon¬ cówki obu poziomych walów, które wystaja w przekladni zebatej 34 sa wielowypustowe lub w inny sposób klinowe umozliwiajac sztywne polaczenie ich z wielowypustowymi lub klinowymi piastami dobranej pary wymiennych i/lub zmiennych kól zebatych o zebach prostych. Tak wiec przelozenie pomiedzy walem 35 i dolnym zasadniczo równo¬ leglym walem jest okreslone przez konkretna pare kól zebatych wspólpracujaca z tymi walami w przekladni zebatej 34 oraz ukladem tych kól zebatych na tych walach.W ten sposób predkosc obrotu czterech obrotowych pod¬ pór 12 mozna w razie potrzeby zwiekszac lub zmniejszac bez koniecznosci zmiany predkosci obrotowej wielowy- pustowej lub w inny sposób klinowej koncówki walu 35, która wystaje do przodu z przedniej sciany skrzynki prze¬ kladniowej 33 zasadniczo w kierunku A.Kazda z czterech skrzynek przekladniowych 7 jest zaopatrzona z przodu w poziomo odsuniete od siebie pary górnych i dolnych uch 36, przy czym poprzez dwa górne ucha 36 kazdej skrzynki przekladniowej oraz poprzez jej dwa dolne ucha 36 przechodza poziome sworznie 37.Sworznie 37 okreslaja górna i dolna os, które sa równolegle do wzdluznych osi ramowych belek 2,3 i 5. Tylnekoncówki zbieznych do przodu ramion 38 sa polaczone ze sworzniami 37 wzdluz stosunkowo oddalonych powierzchni uch 36, Które odpowiadaja kazdej skrzynce przekladniowej 7.Z fig. 1, 3 i 4 widac, ze przednie koncówki kazdej pary zbieznych do przodu ramion 38 sa zagiete tak, ze sa równo¬ legle wzgledem siebie.Krótkie równolegle koncówki kazdej pary ramion 38 sa obrotowo przymocowane za pomoca odpowiedniego po¬ ziomego kolka 39 do odpowiedniego górnego ucha 40 lub dolnego ucha 41 (fig. 3), przy czym ucha 40 i 41 sa przy- spawane lub winny sposób sztywno przymocowane od¬ powiednio do górnej i dolnej powierzchni ramowej belki 2.Kolki 39 sa ustawione równolegle do sworzni 37 oraz do 6 ramowych belek 2, 3 i 5. Sa one oddalone od siebie pio¬ nowo zasadniczo na te sama odleglosc co górny i dolny sworzen 37. Kazda para zbieznych ramion 38 jest sztywno polaczona ze soba za pomoca odpowiedniej trapezoidalnej 5 usztywniajacej plyty 42. Tak wiec podpora 6 wraz z utrzy¬ mywanymi przez nia elementami jest polaczona z belka 2 ramy 1 za pomoca przegubowego mechanizmu dzwig¬ niowego w postaci czterech mechanizmów równoleglo- wodowych, które ogólnie oznaczono odnosnikiem 43 i które 10 sa odpowiednio polaczone z czterema skrzynkami prze¬ kladniowymi7. ^ Pomiedzy uchem 42A na plycie 42 na dolnych ramionach 38 oraz uchem na belce 2 znajduje sie mechanizm sprezy¬ nujacy 42B przeciwdzialajacy ruchowi ramion 38. 15 W przykladzie wykonania pokazanym na rysunku me¬ chanizm 42B ma postac sprezyny przeciwdzialajacej ru¬ chowi w dól. Jednakze mechanizm ten moze takze stano¬ wic uklad sprezyn, za pomoca którego przeciwdziala sie ruchowi w dól jak i do góry. 20 Napiecie sprezyny pokazanej na fig. 3 mozna nastawiac za pomoca nakretek 42C. Chociaz nie jest to pokazane na rysunku, to moze byc zastosowana konstrukcja, w której ramiona 38 maja mozliwosc swobodnego obracania sie.Mechanizmy dzwigniowe 43 umozliwiaja ruch do góry 25 i w dól podpory 6 oraz utrzymywanych przez nia elementów bez wiekszych przechylów wzgledem ramy 1. Rama 1 jest podparta na powierzchni ziemi w sposób opisany bardziej szczególowo ponizej. Wielkosc ruchu do góry i w dól pod¬ pory 6 wzgledem ramy 1 jest ograniczona za pomoca gór- 30 nego i dolnego ogranicznika 44 i 45, które sa umieszczone z tylu kazdej skrzynki przekladniowej 7. Ograniczniki te zawieraja ramiona usytuowane powyzej i ponizej plaskiej górnej i dolnej powierzchni tylnej ramowej belki 3. Ra¬ miona tych ograniczników 44 i 45 sa ustawione zasadniczo 35 poziomo a na nich umieszczone sa sprezyste podkladki 46 z gumy naturalnej, syntetycznej lub sprezystego syntetycz¬ nego tworzywa sztucznego. Z fig. 3 i 4 wyraznie widac, ze ograniczniki 44 i 45 stykaja sie z belka 3 za posrednictwem podkladek 46, gdy podpora 6 osiaga górne lub dolne gra- 40 niczne polozenie wzgledem ramy 1.Przednie koncówki dwóch ramion 47 sa, obrotowo przymocowane do bocznych plyt 4 ramy 1 za pomoca zasadniczo poziomych sworzni w polozeniach znacznie ponizej tylnej powierzchni tylnej ramowej belki 3. Ramiona 45 47 sa obrotowe do góry i do dolu wzdluz stosunkowo odleglych zewnetrznych powierzchni dwóch bocznych plyt 4 a ich tylne, koncówki wystajace na pewna odleglosc poza boczne plyty 4 utrzymuja zasadniczo poziome lo¬ zyska, pomiedzy którymi jest obrotowo zamocowany pod- 50 pierajacy element 48 w postaci jezdnego walca. Podpiera¬ jacy element 48 umieszczony jest zasadniczo na calej ro¬ boczej szerokosci czterech obrotowych podpór 12 i zawiera srodkowa rurowa podpore 49, do której przymocowanych jest wiele, na przyklad piec, kolowych plyt 50 w równych 55 odleglosciach tak, ze kazda plyta 50 ma podstawowa plasz¬ czyzne w polozeniu zasadniczo równoleglym do kierunku A.W kazdej plycie 50 w poblizu jej krawedzi znajduje sie „ wiele, na przyklad osiem, otworów przez które przechodzi odpowiednia ilosc podluznych elementów 51 w ksztalcie 50 cylindra lub preta w kolejnych plytach 50 w taki sposób, ze kazdy element 51 jest w pewnym-stopniu zwiniety heli- koidalnie wokól zasadniczo poziomej osi obrotu elementu podpierajacego 48, która odpowiada wzdluznej osi jego srodkowej podpory 49, Kazda boczna plyta w poblizu 65 tymej krawedzi zawiera zakrzywiony rzad otworów 53,112 653 7 które sa rozmieszczone w równych odleglosciach od osi, wokól której ramiona 47 obracaja sie wzgledem tych plyt.Dwa ramiona 47 zawieraja pojedyncze otwory w tej samej odleglosci od wspomnianej osi, w które wsuniete sa po¬ ziome blokujace kolki52. *.Z rysunku widac, ze otwory 53 dobrane do wspólpracy z blokujacymi kolami 52 okreslaja poziom osi obrotu pod¬ pierajacego elementu 48 wzgledem poziomu ramy 2 i w ten sposób okreslaja poziom ramy 1 ponad powierzchnia ziemi podczas pracy narzedzia. Nastawianie do góry i w dól poziomu osi obrotu podpierajacego elementu 48 wzgledem ramy 1 umozliwia takze kontrole maksymalnej glebokosci, na jaka zeby 27 wirników 18 moga zaglebiac sie w ziemie.Dwa czopy 54, które sa ustawione zasadniczo poziomo w kierunku prostopadlym do kierunku A znajduja sie na stosunkowo odleglych zewnetrznych powierzchniach dwóch bocznych plyt 4. Kazdy czop 54 ma odpowiednia zasadniczo pionowa oslonowa plyte 55, która ma mozliwosc obrotu do góry i w dóf wzdluz danej plyty 4. Plyty 55 sa zasadniczo równolegle do siebie i do kierunku A, a ich przednie kra¬ wedzie sa nachylone do dolu i do tylu wzgledem tego sa¬ mego kierunku z górnych przednich narozników plyt 55, które wspóldzialaja z czopami 54. Dolne krawedzie plyt 55 sa ustawione poziomo lub zasadniczo poziomo i w czasie pracy narzedzia dociskane sa bardziej lub mniej suwliwie do powierzchni ziemi. W kazdej oslonowej plycie 55 w po¬ blizu jej tylnej krawedzi wzgledem kierunku A znajduje sie zakrzywiony rzad otworów 57, które sa umieszczone w równych odleglosciach od osi okreslonej przez czopy 54.Boczne plyty 4 zawieraja pojedyncze otwory, w które wstawione sa poziome blokujace kolki 56, za pomoca których oslonowe jplyty 55 moga byc utrzymywane w dobranych katowych polozeniach wokól osi okreslonej przez czopy 54 po wsunieciu blokujacych kolków 56 w pojedyncze otwory w bocznych plytach 4 i dobrane otwory 57.Oslonowe plyty 55 zmniejszaja do minimum ogarnianie ziemi na przeciwleglych krawedziach szerokiego paska gleby, który obrabiany jest za pomoca kultywatora wedlug wynalazku oraz zmniejszaja do minimum ilosc kamieni i innych potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, które sa wyrzucane poprzecznie w stosunku do kierunku ruchu kultywatora za pomoca jego wirników 18. W konsekwencji redukuje sie niebezpieczenstwo istniejace dla bedacych w sasiedztwie osób, inwentarza zywego i urzadzen. Lacznik 58 ogólnie o trójkatnym przekroju jest przymocowany do ramowych belek 2 i 5 z przodu kultywatora w polozeniu pomiedzy bocznymi plytami 4. Konstrukcja lacznika 58 umozliwia polaczenie ramy 1 z trójpunktowym urzadzeniem podnosnikowym lub zaczepem rolniczego traktora lub innego pojazdu roboczego w sposób ogólnie znany i który jest widoczny w zarysie na fig. 1 i 2.Na fig. 6 przedstawiony jest kultywator ze swobodnie obracajacymi sie wirnikami 59, które sa podobne do po¬ przednio opisanych wirników 18, z tym wyjatkiem, ze kazdy z nich zawiera trzy ramiona 60A, które wystaja promieniowo ze srodkowej piasty 20 z polozen, które sa -oddalone od siebie o kat równy okolo 120° wokól odpowied¬ niej osi b. Nalezy zaznaczyc, ze jak widac na fig. 6 wystaja¬ ce do dolu proste robocze czesci zebów 27 sa nachylone o kat równy kilka stopni w stosunku do prostych mocuja¬ cych czesci tych zebów 27.Przy praktycznym stosowaniu kultywatora opisanego w zwiazku z fig. 1—5 oraz przy modyfikacji pokazanej na fig. 6 lacznik 58 z przodu kultywatora jest polaczony z trójpunktowym urzadzeniem podnosnikowym lub za- 8 czepem z tylu rolniczego traktora lub innego pojazdu ro¬ boczego, a teleskopowy wal transmisyjny, którego budowa jest znana i który ma uniwersalne przeguby na przeciw¬ leglych koncach, jest zastosowany w miejsce wystajacego 5 do przodu obrotowego wejsciowego walu 35 skrzynki przekladniowej 33 w napedowym polaczeniu z wyjsciowym walem napedzajacym tego samego traktora lub innego pojazdu roboczego.W razie potrzeby przed rozpoczeciem pracy mozna 10 dokonywac nastawiania pewnych elementów. Nastawia¬ nie to obejmuje ustalanie poziomu osi obrotu elementu 48 wzgledem ramy 1 za pomoca blokujacych kolków 52 w celu regulacji maksymalnej glebokosci zaglebiania sie zebów 27 w gebe, ustalanie polozen oslonowych plyt 55 wokól 15 czopów 54 dla dostosowania poziomu dobranego dla obrotowego podpierajacego elementu 48 wzgledem ramy 1 oraz obejmuje takze zmiane przelozenia przekladni zebatej 34 z kolami zmianowymi ustalajac predkosc obrotowa obrotowych podpór 12 wokól osi a w zaleznosci od wlasci- 20 wosci i warunków przeznaczonej do obróbki gleby oraz efektów wymaganych po kultywowaniu i bronowaniu.W momencie rzeczywistego rozpoczynania pracy kultywa¬ tora podpory 12 sa sprezyscie podparte. Wszystkie obro¬ towe podpory 12 sa przymusowo obracane wokóhodpo- 25 wiedniej osi a w kierunku przeciwnym do kierunku obrotu sasiednich podpór 12 w pojedynczym rzedzie czterech podpór.Kazdy pojedynczy wirnik 18 lub 59 ma tendencje do obrotu wokól odpowiedniej osi b wzgledem czopu 16, 30 poniewaz wystajace do dolu czesci jego zebów 27 wgle¬ biaja sie w ziemie z dwoma lub trzema roboczymi ozesciami, przy czym obie lub wszystkie czesci sa odchylone do tylu wzgledem jednego kolowego kierunku wokól odpowiedniej osi b. 35 W rzeczywistosci uklad jest taki, ze kazdy wirnik 18 ma tendencje do bardziej lub mniej regularnego obrotu wokól odpowiedniej osi b w tym samym kierunku co obrotowa podpora 12, której stanowf czesc, i która obraca sie wokól odpowiedniej osi a. Jak poprzednio wspomniano paski 40 ziemi obrabianej za pomoca czterech obrotowych podpór zachodza na siebie tworzac jeden szeroki pasek obrobionej ziemi.Jezeli w czasie pracy jeden z wirników 18 lub 59 napotyka na duzy kamien lub inna zasadniczo nieruchoma prze- 45 szkode w ziemi, wówczas wszystkie cztery podpory 12; moga byc podniesione do góry umozliwiajac przejscie danego wirnika ponad ta przeszkode za pomoca fizycznego przemieszczenia czterech podpór oraz ich wspólnej pod¬ pory 6 do góry wzgledem ramy 1 za pomoca katowego 50 przemieszczania czterech równoleglowodowych mechaniz¬ mów 43. Na fig. 3 widac, ze to przemieszczenie do góry nie moze sie odbywac poza poziom, przy którym podkladki 46 dolnych ograniczników 45 dochodza do stycznosci z dolna powierzchnia tylnej ramowej belki 3. Cztery pod- 55 pory 12 roboczych wirników oraz ich podpora 6 (lacznie ze skrzynkami przekladniowymi 7 i 33) sa stosunkowo lekkie w porównaniu z laczna masa ramy 1 i innych ele¬ mentów kultywatora, tak, ze podpory te moga byc prze¬ mieszczane do góry i w dól dosc latwo, przy czym prze- 60 mieszczanie to jest znacznie ulatwione dzieki sprezystemu mechanizmowi 42B oraz pominieciu ciezkiego podpieraja¬ cego elementu lub elementów, które sa bezposrednio polaczone z podporami 12.Opisana konstrukcja kultywatora zmniejsza mozliwosc 65 wystepowania uszkodzen czesci obrotowej podpory 12 przy-112 653 9 zachowaniu duzej efektywnosci kultywatora podczas pracy, który ma mozliwosc latwego dostosowywania sie do nie¬ równosci na powierzchni ziemi przeznaczonej do obróbki.Robocze wirniki 18 lub 59 podpór 12 usytuowane na prze¬ ciwleglych koncach rzedu czterech takich podpór podczas 5 pracy wspóldzialaja z oslonowymi plytami 55 i jak zaznaczo¬ no powyzej niewielkie odsypywanle odbywa sie na przeciw¬ leglych bocznych krawedziach szerokiego paska, ziemi obrabianego za pomoca kultywatora, jezeli w ogóle ono istnieje. - 10 Korzystnie odleglosc pomiedzy kazda osia a i kazda sasiednia osia a powinna wynosic 60—66 cm lecz nie jest to konieczne. Korzystnie odleglosc pomiedzy dwoma osia¬ mi obrotu b powinna wynosic zasadniczo 45 cm lecz nie jest to takze konieczne. Przy tych wymiarach odleglosc 15 pomiedzy kazda osia b oraz odpowiednia osia a wynosi zasadniczo 3/4 roboczej szerokosci jednego z roboczych wirników 18 lub 59, przy czym ten ostatni wymiar wynosi okolo 30 cm. Kultywator jest przystosowany do nierobo- czego transportu przez podniesienie go z ziemi przez pod- 20 niesienie trójpunktowego urzadzenia podnosnikowego lub zaczepu rolniczego traktora lub innego pojazdu roboczego, do którego kultywator jest przyczepiony. W przypadku takiego podniesienia kultywatora podkladki 46 znajdujace sie na górnych ogranicznikach 44 opieraja sie na górnej 25 powierzchni lezacej ponizej tylnej ramowej belki 3 i za¬ bezpieczaja podpory 12 przed zbytnim przesunieciem do dolu.- Na fig. 7 i 8 przedstawiono inny przyklad wykonania kultywatora wedlug wynalazku, w którym jednakze odnos- 30 niki cyfrowe poszczególnych elementów sa podobne lub identyczne w stosunku do przykladów wykonania opisanego w zwiazku z fig. 1—6. Odpowiednio dla ulatwienia ele¬ menty te na fig. 7 i 8 sa oznaczone tymi samymi odnosnika¬ mi co zastosowano w stosunku do fig. 1—6 i dlatego nie 35 opisano ich szczególowo ponizej.W przykladzie wykonania pokazanym na fig. 7 i 8 kul¬ tywator ma rame 60, która zawiera dwie belki 61 i 62, które sa ustawione zasadniczo poziomo poprzecznie i zwykle zasadniczo poziomo prostopadle do zamierzonego kierunku 40 roboczej drogi A w pewnej odleglosci od siebie. Belki 61 i 62 znajduja sie zasadniczo na tym samym poziomie, przy czym belka 61 jest przed belka 62 rozpatrujac w kierunku A.Trzecia ramowa belka 63 równolegla do belek 61 i 62 jest ustawiona ponad ramowa belka 61 na poziomie wyzszym od 45 poziomu belek 61 i 62. Tak jak w przykladzie wykonania pokazanym na fig. 1—6, kazda z trzech belek 61-63 ma kwadratowy przekrój lecz w razie potrzeby moga byc sto¬ sowane zamiast niego inne wielokatne przekroje. Koncówki trzech belek 61, 62 i 63 sa sztywno polaczone ze soba za 50 -pomoca bocznych plyt 63A, które sa zarówno pionowo ustawione równolegle wzgledem sieBie jak i zasadniczo równolegle do kierunku A. W tym przykladzie wykonania znajduja sie trzy zespoly 64 roboczych wirników 65, które to zespoly 64 sa ustawione w jednym rzedzie, który jest 55 zasadniczo równolegly do ramowych belek 61 i 62 i 63, przy czym kazdy zespól 64 ma mozliwosc ruchu do góry iw dól wzgledem ramy 60 niezaleznie od innych dwóch zespolów. Kazdy z trzech zespolów 64 ma w kierunku prostopadlym do kierunku A szerokosc równa zasadniczo $q 1,5 m a kazdy zespól zawiera szesc roboczych wirników 65, które sa przymocowane do dolnych koncówek szesciu od¬ powiednich zasadniczo pionowych lub co najmniej skiero¬ wanych do góry walów 66. Kazdy zestaw szesciu walów 66 jest obrotowo zamocowany w odpowiedniej wydrazonej $5 10 podporze 67, przy czym osie obrotu szesciu walów rozmiesz¬ czone sa w równych odleglosciach, które korzystnie, lecz nie koniecznie, wynosza okolo 25 cm. Kazdy wal 66 jest zaopatrzony wewnatrz odpowiedniej wydrazonej podpory 67 w trzpieniowe kolo zebate o zebach prostych, przy czym rozmiary i ustawienie kól zebatych 68 sa takie, ze kazde z kól jest zazebione z sasiednim lub oboma sasiednimi kolami zebatymi 68 w jednym rzedzie w zespole 64.Kazdy roboczy wirnik 65 zawiera zasadniczo poziomy wspornik w postaci ramienia, którego srodek jest przy¬ mocowany do dolnej koncówki danego walu 66, która wystaje do dolu z dolu odpowiedniej podpory 67. Przeciw¬ legle koncówki wsporników sa zaopatrzone w oprawy, w których zamocowane sa mocujace czesci zebów, które moga byc identyczne jak poprzednio opisane zeby 27.Jak wspomniano powyzej kazda z trzech ramowych podpór 67 utrzymuje obrotowo szesc walów 66. Jedna ze srodkowych par kazdej szóstki walów, która odpowiada zewnetrznym dwu zespolom 64 w rzedzie trzech zespolów ma do góry skierowane przedluzenie do odpowiedniej skrzynki przekladniowej 69, która jest przymocowana do góry odpowiedniej podpory 67. Dwa górne przedluzenia walów utrzymuja stozkowe trzpieniowe kola zebate we¬ wnatrz skrzynek przekladniowych 69. Koja te sa zazebione z innymi stozkowymi kolami zebatymi umieszczonymi na niewidocznych zasadniczo poziomych walach ustawionych prostopadle do kierunku A. Zewnetrzne koncówki (w sto¬ sunku do srodka urzadzenia) poziomych walów oraz zew¬ netrzne koncówki lezacych powyzej i równoleglych walów 71/ wystaja poprzez odpowiednie sciany skrzynek prze¬ kladniowych 69 do przekladni zebatych 70. Koncówki te* sa wielowypustowe lub inaczej klinowe w celu wymiennego i/lub zamiennego laczenia z odpowiednimi wielowypusto- wymi lub klinowymi piastami trzpieniowych kól zebatych o zebach prostych i o róznych wymiarach. Cel tego ukladu jest tani sam jak krótko opisano powyzej w zwiazku z prze¬ kladnia zebata 34 z kolami zmianowymi w przykladzie wykonania pokazanym na fig. 1—6. Dwa"waly 71 wystaja ze skrzynek przekladniowych 69 w kierunku srodka kulty¬ watora i sa polaczone za pomoca odpowiednich teleskopo¬ wych walów transmisyjnych 72 zawierajacych na koncach uniwersalne przeguby z dwoma poprzecznie wystajacymi wyjsciowymi walami 73 skrzynki przekladniowej 74, która jest umieszczona na górze srodkowej podpory 67 z rzedu trzech takich podpór dla wspólpracy z górnym przedluze¬ niem jednej ze srodkowych par szesciu walów 66, które sa obrotowo zamocowane w wydrazonej podporze 67.Kazdy z dwóch wyjsciowych walów 73 jest zaopatrzony wewnatrz srodkowej skrzynki przekladniowej 74 w odpo¬ wiednie stozkowe trzpieniowe kola zebate 75. Oba kola 75 sa zazebione ze stozkowym trzpieniowym kolem zebatym lub tarczowym kolem zebatym 76, które jest zamocowane na zasadniczo pionowym wale 77 wspólosiowo ustawionym z górnym przedluzeniem walu 66 lecz obracajacym sie niezaleznie od niego. Wal 79 jest, ustawiony zasadniczo poziomo równolegle do kierunku A i jest obrotowo zamo¬ cowany w srodkowej skrzynce przekladniowej 74. Na wale 79 jest zamocowane itozkowe trzpieniowe kolo zebate 78, które jest napedowo zazebione z wiekszym stozkowym kolem zebatym lub tarczowym kolem zebatym 76. Tylna koncówka walu 79 (rozpatrujac w kierunku A) wystaje poprzez tylna sciane srodkowej skrzynki przekladniowej 74 do przekladni zebatej 80 z kolami zmianowymi razem z tylna koncówka niewidocznego innego walu, który jest równolegly do walu 79 leez jest usytuowany pod nim. i11Z 653 11 Koncówki dwóch walów wystajace do przekladni zebatej 80 sa wielowypustowe lub inaczej klinowe oraz wspólpra¬ cuja z wielowypustowymi lub klinowymi piastami wymien¬ nych i/lub zamiennych trzpieniowych kól zebatych o ze¬ bach prostych i o róznych wymiarach w tym samym celu co juz opisano powyzej w zwiazku z opisem przekladni zebatej 34 z kolami zmianowymi w przykladzie wykonania pokazanym na fig. 1—6.Dolny zasadniczo poziomy wal skrzynki przekladniowej 74, który jest zasadniczo równolegly do kierunku A wspól¬ pracuje napedowo za pomoca niewidocznych stozkowych kól zebitych z opisanym powyzej górnym przedluzeniem jednego z walów 66. Wal 79 ma przednia wielowypustowa lub^inaczej klinowa koncówke, która wystaje do przodu z przodu srodkowej skrzynki przekladniowej 74 zasadniczo w kierunku A, która umozliwia napedowe polaczenie walu z napedowym wyjsciowym walem rolniczego traktora- lub innego pojazdu roboczego za pomoca posredniego telesko¬ powego walu transmisyjnego, którego budowa jest znana i który na przeciwleglych koncach ma uniwersalne przeguby.Z przodu (rozpatrujac w kierunku A) kazda z trzech podpór 67 jest zaopatrzona w pary górnych i dolnych uch 81, z których tylko górne sa widoczne na fig. 7. Ucha 81 sa obrotowo polaczone z górnymi i dolnymi uchami 82 usytuowanymi na górnej i dolnej powierzchni ramowej belki 61 tworzac calosc szesciu równoleglowodowych me¬ chanizmów 43, które szczególowo zostaly opisane powyzej.Jednakze nalezy zaznaczyc, ze w tym przykladzie wyko¬ nania kazda z trzech wydrazonych podpór 67, która odpo¬ wiada kazdemu z trzech zespolów 64 roboczych wirników, jest polaczona z rama 60 za pomoca tylko dwóch odpowied¬ nich z szesciu równoleglowodowych mechanizmów 43, przy czym mechanizmy te sa tak skonstruowane, ze kazdy zespól 64 ma mozliwosc przemieszczania do góry i w dól wzgledem ramy 60 niezaleznie od pozostalych dwóch ze¬ spolów, Z tylu ramy 60 (rozpatrujac w kierunku A) znajduje sie obrotowy podpierajacy element 83, który ma postacotwar¬ tego ziemnego walca zawierajacego wiele, na przyklad osiem, obwodowo zamocowanych podluznych elementów 84, które sa zwiniete helikoidalnie wokól ori obrotu ele¬ mentu 83. Element 83 ma szerokosc równa calej roboczej szerokosci trzech zespolów 64 i jeLt podobny w budowie* i montazu do poprzednio opisanego obrotowego podpiera¬ jacego elementu 48 z tym wyjatkiem, ze ma znacznie wiek¬ sza osiowa dlugosc. Poprzednio opisane oslonowe plyty 55 sa polaczone w wychylnie nastawny sposób ze stosunkowo odleglymi powierzchniami dwóch bocznych plyt 63A ramy 60 w polozeniach tuz ponad przeciwleglymi koncówkami rzedu osiemnastu roboczych wirników 65, przy czym oslo¬ nowe plyty 55 sa zasadniczo takie same jak opisane po¬ wyzej. Poprzednio opisany lacznik 58 jest przymocowany od przodu do ramowych belek 61 i 63 w polozeniu pomiedzy plaszczyznami dwóch bocznych plyt 63A ramy 60.W przypadku praktycznego stosowania kultywatóra pokazanego na fig. 7 i 8 jego lacznik 58 jest polaczony z trójpunktowym urzadzeniem podnosnikowym lub za¬ czepem z tylu rolniczego traktora lub innego pojazdu robo¬ czego a wystajacy do przodu obrotowy wejsciowy wal 79 jego srodkowej skrzynki przekladniowej 74 jest polaczony napedowo z wyjsciowym walem napedzajacym tego samego traktora lub innego pojazdu za posrednictwem teleskopo¬ wego walu transmisyjnego, którego budowe opisano po¬ nizej.T^ak jak w przypadku przykladu wykonania pokazanym 12 na fig. 1—6 potrzebne nastawianie przed rozpoczeciem pracy obejmuje ustawianie poziomu osi obrotu podpiera¬ jacego elementu 83 wzgledem poziomu ramy 60, ustalanie polozen oslonowych plytv 55 dla dostosowania poziomi! 5 ustawienia elementu 83 wzgledem ramy oraz dolpór odpo¬ wiednich przelozen w trzech przekladniach, zebatych 70 i 80. Przekladnie zebate 70 i 80 sa zawsze oczywiscie tak ustawione, zeby calosc osiemnastu roboczych wirników 65 obracala sie z ta sama predkoscia gdy obrotowy naped jest przylozony do wejsciowego walu 79 srodkowej skrzynki przekladniowej 74 lecz nalezy zaznaczyc, ze w bardzo wyjatkowych warunkach roboczych wirniki 65 jednego zespolu 64 mozna ustawic tak, ze beda sie obracac szybciej lub wolniej w porównaniu do pozostalych dwóch zespolów 64 lub wirniki 65 wszystkich trzech zespolów 64 mozna ustawic tak, zeby obracaly sie z róznymi predkosciami.Gdy kultywator porusza sie po polu z wirnikami 65 trzech zespolów 64 obracajacymi sie w kierunkach ozna¬ czonych na fig. 7 malymi strzalkami, wówczas trzy zes¬ poly 64 moga poruszac sie do góry i w dól wzgledem ramy 60 niezaleznie od siebie dostosowujac sie do nierównosci na powierzchni ziemi przeznaczonej do obrabiania i umo¬ zliwiajac przemieszczanie wirników co najmniej jednego zespolu 64 ponad napotkanym kamieniem lub inna za¬ sadniczo nieruchoma przeszkoda. Ruch ten pociaga za soba ruch sworzni do góry i w dól wokól zasadniczo po- . ziomych osi. Sworznie te wspólpracuja z górnymi i dol¬ nymi uchami 82 usytuowanymi na ramowej belce 61.I ponownie kazdy zespól 64 jest dosc lekki w stosunku do calkowitej masy ramy 60 i innych elementów kultywatora t^k5 ze moze sie poruszac do góry i w dól bez zadnych trudnosci. Ten ruch do góry i w dól zespolów 64 wzgledem ramy 60, podobnie jak w przypadku przykladu wykonania pokazanego na fig. 1—6, jest ograniczony za pomoca górnych i dolnych ograniczników 85 (z których na fig. 7 widoczne sa tylko górne ograniczniki), przy czym ogra¬ niczniki 85 wspólpracuja z tylna ramowa belka 62.Istnieje ogólem szesc górnych i dolnych ograniczników 85, przy czym dwa z nich znajduja sie na kazdej z trzech wydrazonych podpór 67. Dwa zeby 67 kazdego wirnika 65 sa oddalone od siebie o odleglosc nieco wieksza od odleglosci (korzystnie okolo 25 cm) pomiedzy osiami obrotu sasiednich walów 66 w kazdym zespole 64 tak, ze szesc wirników 65 w kazdym zespole 64 efektywnie zachodzi na siebie i tworzy pojedynczy pas obrabianej ziemi. Wirniki 65 ustawione wzdluz dwóch polaczen pomiedzy trzema zespolami obrabiaja stykajace sie (jezeli nie zachodzace na krawedziach na siebie) pasy ziemi tak, ze kultywator obrabia pojedynczy szeroki pas ziemi o szerokosci zasad¬ niczo 4,5 m bez zadnej widocznej nieciaglosci w miejscach odpowiadajacych dwóm polaczeniom pomiedzy trzema zespolami 64 (w kierunku A).Tylnaramowa belka 62 jest zaopatrzona w trzy wystajace do tylu wsporniki 85A w srodkowym polozeniu i w dwóch polozeniach w poblizu przeciwleglych koncówek tej belki 62. Wsporniki 85A maja znaczna wysokosc (fig. 8) i kazdy z nich jest polaczony za pomoca odpowiedniego mechaniz¬ mu dzwigniowega w postaci równoleglowodowego mecha¬ nizmu 86 z górnymi i dolnymi uchami znajdujacymi sie/ na zasadniczo poziomej narzedziowej belce 87, która jest zasadniczo równolegla do ramowych belek 61, 62 i 63.Skierowane do dolu i do tylu ukosne ramiona na przeciw¬ leglych koncach narzedziowej belki 87 utrzymuja poziome oski dwóch kól jezdnych 88, które bezposrednio podtrzy¬ muja belke 87 nad powierzchnia ziemi. 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6013 Narzedziowa belka 87 moze utrzymywac wiele róznych- rolniczych narzedzi i na przyklad na fig. 7 widac, ze przy¬ mocowano do niej rzad jedenastu równo oddalonych od , siebie dokladnych przyrzadów wysiewajacych 89, z których kazdy zawiera wlasne kolo jezdne. Narzedziowa belka 87 oraz utrzymywane przez nia elementy moga poruszac sie do góry i w dól wzgledem ramy 60 wokól osi poziomych sworzni, które lacza równoleglowodowe mechanizmy 86 ze wspornikami 85A.Uklad i budowa równoleglowodowych mechanizmów 86 sa ogólnie podobne do poprzednio opisanych mechanizmów 43 lecz ogólnie mówiac nie wymagaja stosowania usztywnia¬ jacych plyt 42, poniewaz nie musza wytrzymywac duzych bocznych sil jak to ma miejsce w przypadku przykladu wykonania pokazanego na fig. 1—6. Sworznie, za pomoca których mechanizmy 86 sa polaczone ze wspornikami 85A, maja korzystnie postac wyjmowanych kolków tak, ze w razie potrzeby cala narzedziowa belke 87 oraz równoleglo¬ wodowe mechanizmy 86 mozna odlaczac od pozostalej czesci kultywatora.W przykladzie wykonania pokazanym na fig. 7 i 8 znaj¬ duja sie trzy zespoly 64 roboczych wirników 65, które sa ustawione w zasadniczo poziomym rzedzie, który jest zasadniczo prostopadly do kierunku A lecz nie stanowi to istotnej cechy. Chociaz tego nie pokazano, tu kultywa- tor moze zawierac pojedynczy podobnie umocowany zespól albo dwa takie zespoly albo nawet wiecej niz trzy takie zespoly, przy czym kazdy z tych zespolów moze byc prze¬ mieszczany do góry i w dól wzgledem ramy (odpowiada¬ jacej ramie 60), która jest bezposrednio podtrzymywana nad powierzchnia ziemi za pomoca podtrzymujacego elementu odpowiadajacego obrotowemu podpierajacemu elementowi 83. W przypadku gdy kultywator zawiera tylko jeden zespól, wówczas zespól ten ma efektywna robocza szerokosc równa 2,5; 3; 4; 4,5 m lub nawet wieksza. Oczy¬ wista jest sprawa, ze kultywatory z dwoma lub wieksza iloscia oddzielnych zespolów roboczych wirników moga miec inne szerokosci robocze.Na fig. 9—11 jest pokazany kultywator zawierajacy poprzeczna wydrazona ramowa czesc 91. W równych od¬ leglosciach, korzystnie wynoszacych w pionie 37,5 cm, korzystnie pionowe waly 92 obrotowych podpór 112 sa zamocowane w ramowej czesci 91. Kazdy wal 92 jest pod¬ party w lozyskowej obudowie 94, która jest przymocowana za p'omoca plyty o grubosci okolo 6 cm do dolu dolnej czesci 95 wydrazonej ramowej czesci 91.Dla . przymocowania lozyskowej obudowy 94 plytowa dolna czesc 95 wydrazonej ramowej czesci 91 ma w siodku odksztalcenie 96 na calej dlugosci, przy czym odksztalcenie to ma co najmniej zasadniczo plaski poziomy dolny bok przechodzacy po obu stronach za pomoca ostrego zagiecia w ukosny do góry podluzny bok. Podluzny bok przechodzi przez ostre zagiecie w co najmniej zasadniczo pozioma czesc odksztalcenia 96, która poprzez ostre zagiecie prze¬ chodzi w lekko opadajaca prosta Czesc. Prosta czesc prze¬ chodzi poprzez ostre zagiecie w bardziej stromo ukosna czesc, która konczy sie co najmniej zasadniczo poziomym kolnierzem 97.Dól cylindrycznej czesci 98 kazdej lozyskowej obudowy 94 jest umieszczony w kolowym otworze w plaskim dolnym boku odksztalcenia 96. Cylindryczna czesc 98 jest otoczona garnkowa mocujaca czescia 99 lozyskowej obudowy 94.Mocujaca cz^sc 99 jeb? zaopatrzona u. góry w wygiety kolnierz, który jest co najmniej zasadniczo kwadratowy (patrzac z góry) i jest przymocowany za pomoca srub 100 L2[653 14 do poziomej czesci na górze odksztalcenia 96. Okrag opi¬ sany na mocujacej czesci 99 ma srednice wynoszaca okolo 30 cm tak, ze czesc ta opiera sie na stosunkowo duzym od¬ cinku na wygietej górze odksztalcenia 96. Srodki otworów, 5 w które wstawione sa dna cylindrycznych czesci 98 lozys¬ kowej obudowy 94 sa oddalone od siebie o odleglosc wy¬ noszaca korzystnie 37,5 cm. W cylindrycznej czesci 98 lozyskowej obudowy 94 umieszczone sa w pewnej odle¬ glosci jedno nad drugim dwa kulkowe lozyska 101. 10 Dolne kulkowe lozysko 101 jest utrzymywane w swym polozeniu za pomoca sprezynujacego pierscienia zabezpie¬ czajacego 102 umieszczonego we wglebieniu na wewnetrz¬ nej powierzchni cylindrycznej czesci 98, podczas gdy górne kulkowe lozysko 101 opiera sie o kolnierz usytuowany 15 wewnatrz cylindrycznej czesci 98, przy czym jego górna powierzchnia jest na tym samym poziomie co górna po¬ wierzchnia cylindrycznej czesci 98 oraz kolnierza mocuja¬ cej czesci 99. Wal 92 wystaje do góry z lozyskowej obudowy 94 do górnej czesci 103 wydrazonej ramowej czesci 91. 20 Górna czesc 103 na wzdluznych bokach jest zaopatrzona w kolnierz 104, który jest polaczony za ppmoca srub 106 z dolna czescia 95, przy czym pomiedzy nimi jest wsta¬ wiony uszczelniajacy pasek 105 z twardej zywicy synte¬ tycznej. 25 Czesc walu 92 wystajaca z lozyskowej obudowy. 94 i zaopatrzona w wielowypust ma trzpieniowe kolo zebate 107 o zebach prostych tak, ze sasiednie waly 92 sa zaze- - bione ze soba. Kolo zebate 107 ma korzystnie srednice okolo 37 cm i opiera sie za posrednictwem swej piasty 30 na górnym lozysku 101. Jest ono zablokowane za pomoca dwudzielnego pierscienia zabezpieczajacego 108, który jest przystosowany do wspólpracy z rowkiem w poblizu górnej koncówki walu. Ponad pierscieniem zabezpieczaja¬ cym 108 jest umieszczona ochronna pokrywka 109 siegajaca 35 ponad piaste kola zebatego 107. Pokrywka 109 jest zablo¬ kowana w swym polozeniu za pomoca sprezynujacego piers¬ cienia zabezpieczajacego 110, który jest przystosowany do wspólpracy z rowkiem w wale. Ponizej dolnego lozyska 101 oraz wewnatrz cylindrycznej czesci 98 lozyskowej 40 obudowy 94 znajduje sie uszczelniajacy material dociskany za pomoca czesci 98. Pokrywka 111 styka sie z piasta obrotowej podpory 112 zamocowana na dolnej czesci walu 92, która to czesc wystaje z ramowej czesci 91. Obrotowa podpora 112 jest blokowana w swym polozeniu za pomoca 45 blokujacej plyty 113 oraz nakretki 114 nakreconej na dolnej nagwintowanej koncówce walu 92. Obrotowa pod¬ pora 112 ma dwie koncówki zagiete do dolu w równych odleglosciach od piasty. Kazda z tych koncówek jest za^ konczona czopem 113A. Wzdluzna os czopu 113A jest 50 ustawiona co najmniej zasadniczo równolegle do wzdluznej osi walu 92. Piasta 115 jest swobodnie obrotowo zamoco¬ wana na kazdym czopie 113A. Jest ona zaopatrzona w trzy ramiona 116, które sa rozmieszczone katowo co 120° i wystaja promieniowo z piasty 115. 55 Na fig. 11 widacj ze szerokosc ramion 116 nieco sie zmniejsza w kierunku ich swobodnych koncówek. Na swobodnym koncu kazde z ramion. 116 jest zaopatrzone w oprawe 117. Wzdluzna os kazdej oprawy 117 przecina pod katem ostrym wzdluzna os czopu 113 (fig. 10 i 11), 50 którego os stanowi os obrotu obrotowej podpory 112.Wspomniany kat ostry wynosi korzystnie okolo 15°. Opra¬ wy 117 sa nachylone w ta sama strone.W kazdej z opraw 117 znajduje sie wsunieta mocujaca czesc 118 zeba 119, która ma robocza czesc 120 polaczona 65 z mocujaca czescia 118. Osie mocujacej i roboczej czesci112 653 15 pokrywaja sie. Robocza czesc 120 zweza sie do dolu. Mo¬ cujaca czesc 118 jest zamocowana za pomoca nakretki 121, która jest nakrecona na nagwintowana koncówke mocuja¬ cej czesci 118. Nakretka 121 jest usytuowana co najmniej czesciowo'za podwyzszona czescia 122 naczolowej stronie oprawy 117 rozpatrujac w kierunku obrotu podczas pracy.Ramiona 116 z zebami 119 stanowia wirnik 123, który ma swobode obrotu wokól pionowej osi, która z kolei jest co najmniej zasadniczo równolegla do osi obrotu obrotowej podpory w wyniku stycznosci odpowiednich zebów 119 z ziemia, w wyniku czego robocza czesc 120 zeba 119 przesuwa sie w stosunku do kierunku obrotu wirnika.Jak pokazano na fig. 11 oprawy 117 oraz zamocowane w nich zeby 119 sa rozmieszczone w dwóch wirnikach 123 tej samej obrotowej, podpory tak, ze podczas pracy wirniki te obracane sa w przeciwnych kierunkach. Ramiona 116 utrzymujace zeby 119 co najmniej jednego wirnika 123 poruszaja sie pomiedzy osia obrotu wirnika oraz osia obrotu podpory 112 przeciwnie do kierunku obrotu podpory 112.W poblizu srodka z tylnej strony w ramowej czesci 91 umieszczony jest wal 124 wystajacy do góry i napedowo polaczony za pomoca trzpieniowego kola zebatego 125A z trzpieniowym kolem zebatym 107 na wale 92 obrotowej podpory 112. Wal 124 dochodzi do skrzynki przekladniowej 125 umieszczonej na górze ramowej czesci 91 a wewnatrz tej skrzynki przekladniowej wal 124 jest polaczony za po¬ moca stozkowej przekladni zebatej z walem 126 ustawionym w kierunku ruchu A i przystosowanym do polaczenia poprzez pomocniczy wal 126A z napedzajacym walem traktora.Z boków ramowej czesci 91 wystaja do góry plyty 127, które sa skierowane dó tylu poza ramowa czesc 91. Do plyt 127 przymocowane sa skierowane ukosnie do dolu ramiona 128, których koncówki tworza wsporniki dla czopów obro¬ towego podpierajacego elementu 129 usytuowanego na calej dlugosci ramowej czesci 91. Na koncach srodkowej rurowej podpory 130 podpierajacego elementu 129 znaj¬ duja sie czopy. Na koncach oraz pomiedzy nimi w równych odleglosciachr podpora 130 jest zaopatrzona w podpory 131, które sa ustawione co najmniej zasadniczo pod katem prostym do wzdluznej osi tej podpory. Podpory 131 maja ksztalt kolowy a na ich obwodzie znajduje sie wiele po¬ dluznych elementów 132, które korzystnie maja postac pretów i wystaja w kierunku osi obrotu podpierajacego elementu. Z przodu w poblizu srodka ramowa czesc 91 jest zaopatrzona W lacznik 133, który jest przymocowany za pomoca wystajacych do tylu podpór 134 przymocowa¬ nych od góry do ramowej czesci 91. Pomiedzy górna czescia oraz tylnymi koncówkami podpór 134 znajduja sie roz¬ porki 135.Na fig. 12 pokazany jest drugi przyklad wykonania zamocowania* lozyskowej obudowy 136A, w której znajduje sie wal 92 obrotowej podpory 112. W tym przykladzie wykonania dolna czesc 137 pustej wewnatrz ramowej czesci 91A ma od dolu co najmniej zasadniczo pozioma plytowa czesc polaczona ostrym zagieciem z ustawionymi ukosnie do góry wzdluznymi bokami, z których kazdy poprzez ostre zagiecie przechodzi w kolnierz 138, za pomoca którego czesc 137 jest przymocowana do kolnierza 104A górnej czesci 103A ramowej czesci 91. W pewnej odleg¬ losci od ostrego zagiecia, za pomoca którego co najmniej zasadniczo pozioma plytowa czesc dolu dolnej czesci 137 laczy sie ze skierowanymi ukosnie do góry wzdluznymi bokami, znajduje sie odksztalcenie 139, które jest umiesz¬ czone na calej dlugosci ramowej czesci 91A. Dla utrzymy- 16 wania odpowiednich lozyskowych obudów 136 to najmniej zasadniczo pozioma czesc dolnej czesci 137 ramowej czesci 91A w poblizu srodka* zawiera otwory, których^ srodki sa oddalone od siebie o okolo 37,5 cm i w które wsuwana 5 jest cylindryczna czesc 140 lozyskowej -budowy.Jak widac, na fig. 12, odksztalcenie 139 jest usytuowane co najmniej zasadniczo blisko srodka pomiedzy kolowymi otworami oraz polaczeniem z ukosnymi wzdluznymi bo¬ kami. W tym przykladzie wykonania lozyskowa obudowa 10 136 ma mocujaca czesc 141 polaczona z cylindryczna czescia 140 i przymocowana za pomoca srub 142 ustawionych po obu stronach odksztalcenia 139 do odpowiedniej czesci dolnej czesci 137 ramowej czesci 91. Pomiedzy mocujaca czescia 141 i lezaca powyzej czescia cylindrycznej czesci 15 140 znajduja sie usztywniajace zebra 143.Zasada dzialania kultywatora. Podczas pracy kultywator jest przyczepiony za pomoca lacznika 133 do trójpunkto- wego urzadzenia podnosnikowego traktora i poprzez po¬ mocniczy wal, wal 124 wystajacy z przodu skrzynki prze- 20 kladniowej 125 moze byc napedzany za pomoca wyjscio¬ wego walu napedzajacego traktora tak, ze poprzez opisana powyzej przekladnie odpowiednie obrotowe podpory 112 sa obracane w kierunkach oznaczonych strzalkami na fig. 9. Podczas obrotu kazdej z obrotowych podpór 112 przeciw- 25 legle wirniki 123 kazdej obrotowej podpory po kazdej stronie walu 92 sa obracane w wyniku stycznosci ich zebów 119 z ziemia, przy czym obrót ten jest taki, ze robocze czesci 120 odpowiednich zebów 119 wirników wloka sie po ziemi. 30 Jak stwierdzono oprawy 117 zebów 119 wirników 123 nalezace do tej samej obrotowej podpory 112 sa wzgledem siebie ustawione tak, ze podczas obrotu obrotowej podpory wirniki te obracaja sie zasadniczo w przeciwnych kierunkach.Tak wiec podczas obrotu obrotowej podpory 112 ziemia 35 przechodzi pomiedzy wirnikami i za pomoca intensywnej wspólpracy tych dwóch wirników ziemia zostaje efektywnie rozrobiona, co jest szczególnie istotne dla mokrej i ciezkiej gleby. Poniewaz wirniki sasiednich obrotowych podpór 112 obrabiaja zachodzace na siebie pasy ziemi wiec obroto- 40 we podpory wspólnie obrabiaja ciagly pas ziemi. Jezeli oprawy 117 i zeby 119 wirników w tej samej obrotowej podporze sa ustawione w tym samym polozeniu wzgledem osi obrotu, wówczas wirniki obracaja sie zasadniczo w tym samym kierunku podczas obrotu obrotowej podpory tak, 45 ze podczas przemieszczania do przodu osi obrotu wirnika 123 wzgledem kierunku obrotu obrotowej ^podpory zeby wirnika przesuwaja sie do tylu pomiedzy osia obrotu obro¬ towej podpory oraz osia obrotu wirnika. Podczas pracy na waly 92 dzialaja duze sily, poniewaz co najmniej dwa wir- 50 niki 123 znajduja sie w kazdej obrotowej podporze 112, które to sily sa efektywnie przejmowane przez podparcie walów.Odpowiednie podparcie uzyskuje sie dzieki konstrukcji i sposobowi zamocowania lozyskowych obudów 94 i 136 55 odpowiednich dla odpowiednich walów 92. Odksztalcenia 96 i 139 w dnie odpowiednich dolnych czesci 95 i 137 za¬ pewniaja wzmocnienie zamocowania lozyskowej obudowy tak, ze moze ona efektywnie wytrzymywac wspomniane powyzej sily ze wzgledu na stosunkowo duza powierzchnie 50 jej mocujacej czesci.W pokazanym przykladzie wykonania mocujace czesci lozyskowych obudów sa kwadratowe w widoku z góry a ich rozmiar jest taki, ze srednica opisanego kola na nich wynosi okolo 30 cm, która to srednica jest wieksza od polo- 65 wy srednicy trzpieniowego kola zebatego '107, która to V112 653 17 18 srednica jest równa okolo 37 cm. Poniewaz w opisanych przykladach wykonania mocujace czesci lozyskowych obudów sa na obwodzie graniaste wiec dzieki temu uzys¬ kuje sie efektywne- zabezpieczenie przed ich obrotem.Chociaz nie jest to pokazane, to jednak oczywista jest sprawa, ze mocujace czesci lozyskowych obudów moga miec na obwodzie takze ksztalt kolowy.W konstrukcji pokazanej na fig. 14—16 kazdy z walów 92 utrzymuje obrotowa podpore 154 umieszczona na koncu tego walu. Obrotowa podpora 154 jest takze zamocowana za pomoca piasty 156 na wielowypustowej koncówce walu i jest utrzymywana za pomoca nakretki 157. Kazda obro¬ towa podpora 154 ma dwie* zagiete do dolu koncówki zawierajace czopy 158, których wzdluzne osie sa co naj¬ mniej zasadniczo równolegle do wzdluznej osi walu 92, którego os stanowi os obrotu obrotowej podpory 154.Na kazdym czopie 158 jest swobodnie obrotowo zamoco¬ wany wirnik 159. Wirnik 159 na podpore zawierajaca piaste 160, która jest zaopatrzona w przeciwlegle ramiona 161 i 162. Ramie 161 jest dluzsze od ramienia 162 tak, ze stosunek dlugosci tych ramion wynosi okolo 3 :4, przy czym dluzsze ramie 161 ma korzystnie dlugosc 85 mm a krótsze ramie 162 makorzystnie dlugosc 63 mm. Swobodne koncówki ramion 161 i 162 sa zaopatrzone w cylindryczne oprawy 163. Oprawy te sa ustawione pod tym samym katem nachylenia wzgledem kierunku obrotu obrotowej podpory 154 i sa nachylone w te sama strone tak, ze sa one ustawione wzgledem czopu 158 pod katem wynoszacym co najmniej 8°.W kazdej oprawie 163 utrzymywana jest za pomoca nakretki 164 mocujaca czesc 165 zeba 166, którego robocza czesc 167 znajduje sie na przedluzeniu mocujacej czesci 165 i jest zbiezna w kierunku swego konca, przy czym jej przekrój jest co najmniej czesciowo kolowy. Oprawy 163 sa równolegle do siebie, podczas gdy os obrotu wirnika, którego os jest utworzona przez wzdluzna os czopu 158, jest usytuowana mimosrodowo wzgledem mocujacych czesci zebów 166.Podczas obrotu odpowiednich obrotowych podpór 154 wirniki 159 obracajace sie swobodnie 1 napedzane od ziemi za pomoca ich zebów poruszaja, sie takze w wyniku ruchu maszyny w sposób pokazany szczególowo na fig. 16. Na fig. 16 widac zwlaszcza droge a opisywana przez wal 158 wirnika 159. Poza polozeniem B na fig. 16 wirnik porusza sie wzdluz drogi a do polozenia C, w którym podpora wirnika ustawiona jest co najmniej zasadniczo w kierunku ruchu kultywatora. Poza tym polozeniem wirnik porusza sie wzdluz drogi a w ksztalcie petli na skutek mimosrodo- wego ustawienia jego osi obrotu wzgledem zebów oraz z uwagi na polozenie roboczych czesci tych zebów w kie¬ runku do tylu do polozenia D, w którym zab 166 umiesz¬ czony najdalej od osi obrotu porusza sie od tylu do przodu rozpatrujac w kierunku jazdy A. Po dalszym obrocie obro¬ towej podpory wirnik 159 powraca do polozenia B. Pod¬ czas calkowitego ruchu wykonywanego przez wirnik 159 zeby 166 tego wirnika znajduja sie w wleczacych poloze¬ niach wzgledem ruchu osi obrotu a mimosrodowosc czopu 158 powoduje utrzymywanie podpory wirnika 159 w pio- 5 mieniowym polozeniu wzgledem osi obrotu obrotowej podpory 154. Podczas tego ruchu pokazanego na fig. 16 wykonywanego przez wirnik 159 podczas pracy praktycznie ziemia nie jest odrzucana na boki, przy czym ustawienie roboczych czesci 167 zebów 166 wzgledem tego ruchu 10 zabezpiecza przed rozkopywaniem mokrej gleby.Zastrzezenia patentowe 1. Kultywator gleby, wyposazony w rame, przeznaczona do sprzegania z trójpunktowym zaczepem traktora i utrzy- 15 mujaca przynajmniej jedna grupe wirników, obracajacych sie wokól pionowych wzglednie w przyblizeniu pionowych osi i podpartych na wspólnej podporze, która podczas pracy kultywatora jest przemieszczana w góre i w dól wzgledem tej ramy, znamienny tym, ze grupa wirników 20 (18) (65) wraz ze wspólna podpora (6), (67) jest zamoco¬ wana przemieszczalnie w góre i w dól wzgledem obroto¬ wego elementu podpierajacego (48), (83). 2. Kultywator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze grupa wirników (18), (65) jest przemieszczalna w góre 25 i w dól poprzez obrót wokól przynajmniej jednej osi, usytuowanej z przodu grupy wirników w stosunku do zamierzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora, przy czym os ta jest usytuowana poziomo i prostopadle, wzglednie w przyblizeniu poziomo i prostopadle do zamie- 30 rzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora. 3. Kultywator wedlug ustrz. 2, znamienny tym, ze wspomniana os stanowi jedna z osi obrotu przegubowego mechanizmu dzwigniowego (43), laczacego podpore N(6) (67) grupy wirników (18) (65) z rama (1), (60). 35 4. Kultywator wedlug zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, ze podpora (6) i grupa wirników (18) sa przemiesz¬ czanie wbrew sprezystemu oporowi. 5. Kultywator wedlug zastrz. 1, albo 3, znamienny tym, ze posiada element do ograniczania przemieszczenia pod- 40 pory (6) (67) w przynajmniej jednym kierunku wzgledem ramy (1), (60) i obrotowego elementu podpierajacego (48) (83)'. 6. Kultywator wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze jako element do ograniczania przemieszczenia jest zasto- 45 sowany ogranicznik (44) (85), odpowiadajacy kazdej grupie wirników (18) (65) i wspólpracujacy z tylna czescia ramy (1), (60). 7. Kultywator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako obrotowy element podpierajacy (48), (83) jest za- 5a stosowany walec, podlaczony do ramy (1), (60) i usytuo¬ wany z tylu kazdej grupy wirników (18), (65) w stosunku do zamierzonego kierunku ruchu roboczego kultywatora, przy czym os obrotu tego walca jest usytuowana zasadniczo prostopadle do tego kierunku.112 653 4? rut j112653 '-M/66 £S ,£*/!112 653 nsj.u ^ .13 ^! o\) o)112 653 XD /& /CZJ Z^jffi /^7 PL