Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy zawierajacy nowe tiolokarbaminiany izoksali- lo-alkilowe.Nowe tiolokarbaminiany izoksalilo-alkilowe sa to zwiazki o ogólnym wzorze 3, 4, w którym Rx i R2, takie same lub rózne, oznaczaja atom wodoru, liniowy lub rozgaleziony rodnik alkilowy zawie¬ rajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik cykloal- kilowy zawierajacy od 3 do 6 atomów wegla, rod¬ nik alkeftiylowy zawierajacy od 2 do 4 atomów wegla, rodnik alkoksylowy zawierajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik alkoksyalkilowy którego kazda czesc alkilowa zawiera od 1 do 4 atomów wegla, rodnik arylowy, ewentualnie podstawiony, rodnik aryloalkilowy, ewentualnie podstawiony, którego czesc alkilowa zawiera od 1 do 4 atomów wegla, lub nasycony lub nienasycony, piecio- lub szescioczlonowy rodnik heterocykliczny zawieraja¬ cy jako heteroatom atom tlenu, azotu lub siarki, R2 i Ra, wraz z atomem azotu, do którego sa przy- " laczone, moga tworzyc nasycony lub nienasycony, ewentualnie podstawiony, piecio- do osmioczlono- wy rodnik heterocykliczny, który jako heteroatom moze zawierac obok atomu azotu równiez atom tlenu, R3 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilo¬ wy zawierajacy od 1 do 4 atomów wegla, Y i Y', takie same lub rózne, oznaczaja atom wodoru lub chlorowca, rodnik alkilowy zawierajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik trójfluorometylowy lub rodnik arylowy, ewentualnie podstawiony. 2 Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka wedlug wynalazku odznaczaja sie na ogól wybit¬ nym dzialaniem chwastobójczym w stosunku do dziko rosnacych roslin trawiastych, jak na przy- 5 klad owies gluchy (Avena fatua), palusznik (Digitaria sanguinalis), chwastnica (Echinochloa crus-galli), zywica wielokwiatowa (Lolium multi- florum), wlosnica (Setaria faberi) i wyczyniec pol¬ ny (Alopecurus myosuroides). Niektóre z nich od- 10 znaczaja sie ponadto silhym dzialaniem chwasto¬ bójczym w stosunku do niektórych dziko rosna¬ cych roslin dwulisciennych, jak komosa biala (Chenopodium album), psianka (Solanum nigrum), gorczyca polna (Synapis arvensis), gwiazdnica 15 (Stellaria media). Zwiazki te mozna stosowac do niszczenia chwastów w uprawach takich roslin, jak kukurydza, orzeszki arachidowe, rzepak, ba¬ welna, soja, slonecznik, zboze, fasola i ryz, apli¬ kujac je przed siewem lub pp wzejsciu upraw. 20 W opisie patentowym francuskim nr 2205514 zastrzegane sa pochodne kwasów tiolokarbamino- wego i dwutiolokarbaminowego jako biologicznie rozkladalne srodki chwastobójcze o ogólnym wzorze 5, w którym A, B, C, takie same lub róz- 25 ne, oznaczaja atomy tlenu, azotu lub siarki, czlo¬ ny —CH2 — lub rodniki NR3, w których R3 ozna¬ cza atom wodoru lub rodnik alkilowy, Z oznacza . atom tlenu lub siarki, D oznacza atom chlorowca, rodnik alkilowy, grupe N02 lub SR4, w której R4 30 oznacza atom wodoru lub alkil, Rx i R2, takie same 112 137112 137 lub rózne, oznaczaja atom wodoru lub nizszy rod¬ nik alkilowy.Powyzszy wzór ogólny obejmuje bardzo duza liczbe zwiazków nalezacych do róznych grup zwiazków chemicznych. Jedynymi zwiazkami opi¬ sanymi w przykladach sa tilokarbaminiany imida- zoloalkilowe, oksadiazoliloakilowe i tiazoliloalkilo- we.Zwiazki wedlug wynalazku wytwarza sie w spo¬ sób analogiczny jak omówiono w opisie patento¬ wym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr. 3579525 sposobu wytwarzania tiolo- lub dwutiolokarbami- nianów pirydylometylowych z tym, ze zastosowa¬ no go do wytwarzania karbaminianów izoksazoli- loalkilowych wedlug ogólnego schematu 1, w któ¬ rym Y, Y', Ra, R2 i R3 maja to samo znaczenie co we wzorze 3, 4, zas X oznacza atom chloru lub bromu.W tym celu dziala sie najpierw amina HNR^ na tlenochlorek wegla w obecnosci weglanu sodo¬ wego w srodowisku wodnym lub wodno-organicz¬ nym w temperaturze od 0° do 20°C, korzystnie okolo 10°C, otrzymujac tiolokarbaminian sodowy, po czym do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie ha- logenoalkilo-izoksazol, prowadzac reakcje w tem¬ peraturze od 0° do 80°C. Po okresie mieszania, trwajacym od 1 do 4 godzin, mieszanine reakcyj¬ na dekantuje sie, ekstrahujac faze wodna rozpu¬ szczalnikiem, na przyklad benzenem. Otrzymana faze organiczna przemywa sje, odwadnia i usuwa zwyklymi sposobami rozpuszczalnik, na przyklad przez odparowanie pod zmniejszonym cisnieniem.Zaleznie od tego, któremu z podanych wyzej wzorów 3 i 4 ma odpowiadac zwiazek, który chce sie wytworzyc, stosuje sie jako produkt wyjscio¬ wy halgenoalkilo-izoksazol odpowiadajacy odpo¬ wiedniemu wzorowi 6, 7 lub 8, w których to wzo¬ rach Rj, R2, R3 X, Y i Y' maja wyzej podane znaczenie. 5-halogenoalkilo-izoksazole o wzorze 6 mozna wytworzyc jednym z wielu znanych sposobów.Wedlug jednego sposobu, zwiazku o wzorze 6, w którym X, Y i R3 maja wyzej podane znacze¬ nie zas Y' oznacza atom * wodoru lub alkilowy, trójfluorometylowy lub arylowy, ewentualnie pod¬ stawiony rodnik, wytwarza sie przez cykloaddycje tlenku nitrylu do halogenoalkinu wedlug schema¬ tu 2.Sposób ten, dotyczacy wytwarzania 3-fenylo-5- -chlorometylo-izokisazolu jest opisany w Atti Soc. peloritama Sci. fis. mat. nat. 3, 176—86 (1956^57).Z uwagi na nietrwalosc tlenku nitrylu zaleca sie wytwarzac ten tlenek in situ.W tym celu, wedlug pierwszego znanego skad inad sposobu, dehydratyzuje sie nitroalkan o wzo¬ rze Y—CH2N02 za pomoca fenyloizocyjanianu w obecnosci trzeciorzedowej aminy wedlug sche¬ matu: Y-CH2NOa+2C6H9-N = C = 0-*Y—C=N-*0+ +COa+(G6H5NH)2CO, w którym Y ma wyzej podane znaczenie.Sposób ten, dotyczacy wytwarzania 3-alkilo-5- -halogenometylo-izoksazolu zostal opisany w J.^ Amer. Chem. Soc. 82, 5339 (1960), jak tez w paten¬ cie belgijskim nr 772490.Tlenek nitrylu mozna równiez wytworzyc in situ innym znanym sposobem, dzialajac nieograni- 5 czona lub ograniczona zasada na chloroaldoksym wedlug schematu: 35 40 45 Y-CCI = NOH zasada Y-C^N-*0 10 Sposób ten, dotyczacy wytwarzania 3-metylo-5- -chlorometylo-izoksazolu jest opisany w Atti Soc. peloritana Sci. fis. mat. nat. 3, 179^86 (1956—57).Chloroaldoksym mozna równiez wytworzyc in situ dzialajac chlorem na aldoksym w temperatu- 15 rze od — 20°C do +5°C, badz w srodowisku roz¬ puszczalnika organicznego, na przyklad chlorjcu metylenu, lub eteru naftowego, badz w srodowisku wodnym, na przyklad rozcienczonego roztworlr wodnego kwasu chlorowodorowego. 20 5-halogenoalkilo-izoksazol o wzorze 9, w którym Y ma wyzej podane znaczenie zas Y' oznacza atom chlorowca mozna otrzymac bezposrednio przez ha- logenowanie zwiazków o wzorze 10 w sposób zna¬ ny i opisany w Rend. ist. lombardo sci. 69, 587— 25 601 (1936) dotyczacy wytwbrzania 5-metylo-4-chlo- ro-izoksazolu i 5-metylo-4-bromo-izoksazolu. 3-halogenoalkilo-izoksazole o wzorze 7 mozna wytworzyc nastepujacymi sposobami.Jeden z nich polega na tym, ze zwiazki o wzo- 30 rze 7, w którym X i Y' maja znaczenie podane wyzej zas Y oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, trójfluorometylowy lub arylowy, ewen¬ tualnie podstawiony, mozna wytworzyc dzialajac chlorkiem kwasu na alkin a nastepnie traktujac otrzymany halogenoalkilowinyloketon chlorowodor¬ kiem hydroksyloaminy wedlug schematu 3 i 4.Zwiazki o wzorze 7, w którym Y oznacza atom chlorowca mozna otrzymac przez halogenowanie zwiazków, w których Y oznacza atom wodoru, w sposób opisany w wyzej cytowanym Rend. ist. lombardo Sci. 69, 587—601 (1936). 4-halogenoalkilo-izoksazole o wzorze 8 mozna otrzymac w sposób znany i opisany w Zur.Obszcz. Chim. 28, 2736—45 (1958), a dotyczacy wy¬ twarzania 3-metylo-4-chlorometylo-izoksazolu, 5- -metylo-4-chlorometylo-izoksazolu, 4-chlorometylo- -izoksazolu i 5-fenylo-4-chlorometylo-izoksazolu.Wedlug tego sposobu 4-chloroalkilo-izoksazole Cft o wzorze 11, w którym R3, Y i Y' maja wyzej 50 podane znaczenie, otrzymuje sie przez dzialanie paraformaldehydeim i kwasem chlorowodorowym w obecnosci ZnCl2 na izoksanol o wzorze 12. 4-bromoalkilo-izoksazole i 4-jodoalkilo-izoksazole 55 mozna otrzymac wychodzac z 4-chloroalkilo-izo- ksazoli w sposób opisany w Izwiest. Akad. Nauk SSSR, Otdiel Chim. Nauk 1952, 87—92.Nizej podane przyklady objasniaja wynalazek nie ograniczajac jednak w zadnym przypadku jego 60 zakresu.W przykladach I—VI, VII—VIII oraz IX opisa¬ no przykladowo sposoby wytwarzania halogenoal- kilo-izoksazoli odpowiednio o ogólnych wzorach 6, 7 i 8 natomiast w przykladach X—XIII sposoby 65 wytwarzania tiolokarbaminianów izoksazolilo-alki-liz m 6 lowych oraz doswiadczenia wykazujace dzialanie chwastobójcze tych zwiazków.Przyklad I. Sposób wytwarzania 3-metylo- -5-chlorometylo-izoksazolu z nitroetanu. 238,0 g (2 mole) izocyjanianu fenylu i 82,0 g (1,1 mola) 3-chloro-propynu w 500 ml benzenu pod¬ grzewa sie do temperatury 85°C po czym dodaje kroplami roztworu 75,0 g (1 mol) nitroetanu i 10 ml trójetyloaminy w 250 ml benzenu. Po uplywie kilku minut pojawia sie osad mocznika i wydziela sie dwutlenek wegla. Roztwór wkrapla sie z taka szybkoscia, by mieszanina reakcyjna utrzymywala sie w stanie wrzenia bez doprowadzania ciepla z zewnatrz. Po zakonczeniu wkraplania mieszanine ogrzewa sie w ciagu godziny pod chlodnice zwrot¬ na. Po ochlodzeniu mieszanine reakcyjna przesa¬ cza sie, przesacz zateza a pozostalosc destyluje pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje sie 97,0 g 3-metylo-5-chlorometylo-izoksazolu. Temperatura wrzenia: 80°C/15 mm, Hg. Wydajnosc 73,7%.Przyklad II. Postepujac jak w przykladzie I i stosujac odpowiednie substancje wyjsciowe otrzymuje sie nastepujace zwiazki: 3-metylo-5-bromometylo-izoksazol. Temperatura wrzenia: 50°C/0,5 mm Hg, 3-etylo-5-chlorometylo-izoksazol. Temperatura wrzenia: 90°C/13 mm Hg. n™ = 1,454, 3-metylo-5-(l-chloro-etylo)-izoksazol. Temperatu¬ ra wrzenia: 82°C/14 mm Hg. n2* = 1,4755.Przyklad III. Sposób wytwarzania 3-III. rzed.-butylo-5-chlorometylo-izoksazolu z piwaldok- symu. 37,8 g (0,37 mola) piwaldoksymu rozpuszczonego w 400 ml chlorku metylenu chloruje sie 26,5 g (0,37 mola) chloru w temperaturze —5° do 0°C. Po 30 minutach mieszania w temperaturze 0°C doda¬ je sie 28 g (0,37 mola) 3-chloro-propynu i wlewa, energicznie mieszajac, 30 g (0,75 mola) weglanu so¬ dowego rozpuszczonego w 200 ml wody w tempe¬ raturze okolo 5°C. Mieszanie kontynuuje sie przez cala noc pozwalajac mieszaninie dojsc do tempera¬ tury pokojowej. Mieszanine dekantuje sie a waze wodna ekstrahuje chlorkiem metylenu. Polaczone fazy organiczne odwadnia sie a rozpuszczalnik od¬ parowuje. Pozostalosc destyluje sie pod zmiejszo- nym cisnieniem i otrzymuje 56,2 g 3-III.rzed.-bu- tylo-5-chlorometylo-izoksazolu. Wydajnosc 85,5%.Temperatura wrzenia: 80°C/15 mm Hg.Przyklad IV. Postepujac jak w przykladzie III i stosujac odpowiednie substancje wyjsciowe otrzymuje sie nastepujace zwiazki: 3-metylo-5-chlorometylo-izoksazol. Temperatura wrzenia: 85°—89°C/19 mm Hg, n^5 = 1,4797, 3-n-propylo-5-chlorometylo-izoksazol. Tempera¬ tura wrzenia: 110°—112°C/14 mm Hg, nJJ = 1,4744, 3-izopropylo-5-chlorometylo-izoksazol. Tempera¬ tura wrzenia: 100°—106°C/15 mm Hg, n*J = 1,4707, 3- izopropylo-5- (1-chloro-etylo)-izoksazol. Tempe¬ ratura wrzenia: 102°—10£°C/14 mm Hg, 3-fenylo-5-chlorometylo-izoksazol. Temperatura topnienia: 69,2°C, 3-(2,6-dwuchloro-fenylo)-5-chlorometylo-izoksa- 15 zol: Temperatura wrzenia: 148°—149°C/0,05 mm Hg. nj° = 1,5883.Przyklad V. Sposób wytwarzania 3-metylo- -4-chloro-5-(l-chloro-etylo)-izoksazolu przez chloro- 5 wanie 3-metylo-5-(l-chloro-etylo)-izoksazolu. 29,1 g (0,2 mola 3-metylo-5-(l-chloro-etylo)-izo- ksazolu dodaje sie kroplami do 54,0 g (0,4 mola) chlorku sulfurylu w temperaturze pokojowej i po¬ zastawia w tej temperaturze przez 48 godzin, 10 po czym mieszanine reakcyjna zateza sie i de¬ styluje pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje sie 31,0 g 3-metylo-4-chloro-5-i(l-chloro-etylo)-izo- ksazolu. Temperatura wrzenia: 89—91loC/17 mm Hg.Wydajnosc: 86,1%.Przyklad VI. Postepujac jak w przykladzie V i stosujac odpowiednie substancje wyjsciowe otrzymuje sie nastepujace produkty: 3-metylo-4-chloro-5-chlorometylo-izoksazol. Tem¬ peratura wrzenia: 38°—84°C/!l5 mm Hg, n2^ = = 1,4935, 3-metylo-4-bromo-5-bromometylo-izoksazol. Tem¬ peratura wrzenia: 90°—93°C/11 mm Hg, tempera¬ tura topnienia 38°C, 25 3-etylo-4-chloro-5-chlorometylo-izoksazol. Tempe¬ ratura wrzenia: 97°—100°C/17 mm Hg, n^ = 1,4905, 3-izopropylo-4-chloro-5-(l-chloro-etylo)-izoksa- zol. n^5 = 1,4786.Przyklad VII. 30 113 g (1 mol) chlorku jednochloroacetylu dodaje sie kroplami do zawiesiny 180 g chlorku glinowe¬ go w 400 ml bezwodnego dwuchloroetanu w tem¬ peraturze ponizej 5°C. Przez mieszanine reakcyjna przepuszcza sie acetylen utrzymujac temperature od 0°C do 10°C w ciagu 3 godzin i 30 minut. Mie¬ szanine reakcyjna wlewa sie do 1 kg lodu z do¬ datkiem 20 ml stezonego kwasu chlorowodorowe¬ go. Po 30 minutach mieszania mieszanine dekan¬ tuje sie i ekstrahuje faze wodna 2X100 ml chlorku metylenu. Faze organiczna przemywa sie kolejno woda, roztworem dwuweglanu sodowego i na ko¬ niec woda, po czym po odparowaniu rozpuszczal¬ nika suszy pozostalosc nad MgS04. Pozostalosc destyluje sie pod zmniejszonym cisnieniem i otrzy¬ muje 105,1 g chlorometylo-2-chlorowinylo-ketonu (90% izomeru trans+10% izomeru cis). Temperatu¬ ra wrzenia 74°—79°C/18 mm Hg. Wydajnosc 76,3%. 60,0 g (0,43 mola) chlorometylo-chlorowinylo-ke- 50 tonu i 30,0 g (0,43 mola) chlorowodorku hydroksy¬ loaminy w roztworze 300 ml metanolu ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna w ciagu 3 godzin, po czym oddestylowuje sie metanol pod cisnieniem atmosferycznym a pozostalosc wprowadza do 250 55 ml chlorku metylenu. Wydzielona faze wodna dekantuje sie i ekstrahuje chlorkiem metylenu.Po odwodnieniu fazy organicznej nad siarczanem magnezowym i odparowaniu rozpuszczalnika pozo¬ stalosc destyluje sie pod zmniejszonym cisnieniem 60 i otrzymuje 40,9 g 3-chlorometylo-izoksazolu. Tem¬ peratura wrzenia 63°—66°C/19 mm Hg. Wydajnosc 80,7%.Przyklad VIII. Postepujac jak w przykla¬ dzie VII i stosujac odpowiednie substancje wyj- 65 sciowe otrzymuje sie nastepujace zwiazki: 35 40 457 3-(l-chloro-etylo)-izoksazol. Temperatura wrze¬ nia: 67°—68°C/21 mm Hg, n£5 = 1,4685, 3-chlorometylo-izoksazol, 3-(l-chloro-etylo)-5-metylo-izoksazol.Przyklad IX. Wytwarza sie 4-chlorometylo- -3,5-dwumetylo-izoksazol w sposób opisany. Ob¬ sze ej Chim. 28, 2736—45 (1958). Temperatura wrze¬ nia: 90°—95°C/16 mm Hg.Przyklad X. Sposób wytwarzania N,N-dwu- -n-propylo-tiolokarbaminianu (3-metylo-izoksazol- -5-ilo)-metylu (zwiazek nr 3). 115,2 g (2,88 mola) wodorotlenku sodowego w pa¬ stylkach i 290,9 g (2,88 mola) dwu-n-propyloaminy rozpuszcza sie w 2,5 1 wody i ochladza do tempe¬ ratury 10°C na lazni z lodem. W roztworze tym absorbuje sie 172,8 g (2,88 mola) tlenosiarczku wegla przepuszczajac go przez belkotke z porowa¬ tego szkla i skraplajac niezaabsorbowany gaz w chlodnicy chlodzonej mieszanina oziebiajaca suchy lód/aceton. Mieszanine reakcyjna miesza sie nastepnie w ciagu 10 minut w temperaturze 10°C, po czym dodaje od razu 315,6 g (2,4 mola) 3-mety- lo-5-chlorometylo-izoksazolu i miesza w ciagu 3 godzin pozwalajac dojsc do temperatury pokojo¬ wej a nastepnie dekantuje i ekstrahuje faze wod¬ na 2X500 ml benzenu. Polaczone fazy organiczne przemywa sie woda do odczynu obojetnego, od¬ wadnia nad siarczanem magnezowym, zateza i de¬ styluje pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje sie 526,6 g N,N-dwu-n-propylo-tiolokarbaminianu (3-metylo-izoksazol-5-ilo)-metylu. Temperatura wrzenia 137°C/0,06 mm Hg. n^ = 1,5091. Wydaj¬ nosc 85,7%.Sposób wytwarzania wyjsciowego 3-metylo-5- -chlorometylo-izoksazolu opisano w przykladzie I.Przyklad XI. Sposób wytwarzania N,N-dwu- izopropylo-tiolokarbaminianu (3-metylo-izoksazol- -5-ilo)-metvlu (zwiazek nr 10). 120 g (3 mole) wodorotlenku sodowego i 303 g (3 mole) dwuizopropyloaminy rozpuszcza sie w 1,5 1 wody i ochladza do temperatury 10°C. W roz¬ tworze tym absorbuje sie 135 g (2,25 mola) tleno¬ siarczku wegla przepuszczajac go przez belkotke z porowatego szkla i skraplajac niezaabsorbowany gaz w chlodnicy chlodzonej mieszanina oziebiajaca suchy lód/aceton. Po 10 minutach mieszania w temperaturze 10°C dodaje sie od razu, ener¬ gicznie mieszajac, 197,2 g (1,5 mola) 3-metylo-5- -chlorometylo-izoksazolu, przy czym natychmiast wytraca sie bialy osad. Mieszanie kontynuuje sie przez dalsze 4 godziny pozwalajac dojsc do tem¬ peratury pokojowej, po czym osad odsacza sie, przemywa woda do odczynu obojetnego a nastep¬ nie suszy w temperaturze 40°C pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje sie 353,5 g N,N-dwuizpro- pylo-tiolokarbaminianu (3-metylo-izoksazpl-5-ilo)- -metylu. Temp. topnienia 67—68PC. Wydajnosc 92%.Sposób wytwarzania 3-metylo-5-chlorometylo- -izoksazolu opisano w przykladzie I.Przyklad XII. Postepujac jak w przykladzie X i stosujac odpowiednie substancje wyjsciowe otrzymuje sie zwiazki nr 1, 2, 4—9 i 11—70. Ich wlasnosci fizyko-chemiczne podano w zalaczonych tablicach;.. i 137 8 W tablicach tych uzyto nastepujacych symboli dla oznaczenia grup alkilowych: Me — grupa metylowa Et — grupa etylowa 5 Pr — grupa n-propylowa izo-Pr — grupa izopropylowa Bu — grupa n-butylowa, pierwszorzedowa sec. Bu — grupa n-butylowa, drugorzedowa izo-Bu — grupa izobutylowa 10 ter-Bu — grupa butylowa, trzeciorzedowa.Oznaczenie (2), (3) lub (4) umieszczone pod nu¬ merem kazdego zwiazku wskazuje, jakiemu wzo¬ rowi, 2, 3 lub 4, ten zwiazek odpowiada.Przyklad XIII. Badanie dzialania chwasto- 15 bójczego w szklarni, przed zbiorem upraw.Do doniczek o wymiarach 9X9X9 cm napelnio¬ nych lekka ziemia ogrodnicza wysiewa sie okre¬ slona ilosc ziarn zalezna od rodzaju rosliny i wiel¬ kosci ziarna. Zasiane ziarna pokrywa sie nastep- 20 nie warstwa ziemi grubosci okolo 3 mm.Po zwilzeniu ziemi doniczki traktuje sie przez opryskiwanie okreslona iloscia cieczy przypadaja¬ ca na jedna donicze a odpowiadajaca objetosci 500 l/ha i zawierajaca substancje aktywna w za¬ danej dawce.Ciecz do opryskiwania wytwarza sie przez roz¬ cienczenie woda emulgujacego sie koncentratu o nastepujacym skladzie wagowym: — badanej substancji aktywnej 20% — srodka zwilzajacego i dyspergujacego 10% — cykloheksanonu (rozpuszczalnika) 70% do takiego stezenia, by zawartosc substancji czyn¬ nej odpowiadala zadanej dawce. Doswiadczenia przeprowadzono stosujac dawki substancji aktyw¬ nej wynoszace od 1 kg/ha do 8 kg/ha.Opryskane doniczki umieszcza sie nastepnie w kadziach sluzacych jako zbiorniki wody do podlewania oddolnego i utrzymuje przez 35 40 dni w temperaturze pokojowej przy wilgotnosci wzglednej powietrza 70%.' Po uplywie 35 dni dokonuje sie oceny stopnia zniszczenia chwastów i roslin uprawnych w po¬ równaniu z grupa kontrolna doniczek traktowa- 45 nych w tych samych warunkach ciecza do oprys¬ kiwania nie zawierajaca substancji aktywnej.Badania przeprowadzono na nastepujacych ga¬ tunkach roslin uprawnych i chwastów: Rosliny uprawne, trawiaste: 50 Pszenica (Triticum vulgare) BL Kukurydza (Zeamays) MA Ryz (Oryzasativa) RI Rosliny uprawne, dwuliscienne: Orzeszki arachidowe (Arachis hypogea) AR 55 Rzepak (Brassica napus) CZ Bawelna (Gossypium barbadense) CT Fasola (Phaseolus vulgaris) HA Soja (Glycinemax.) SO Slonecznik (Helianthus annuus) TO 60 Chwasty trawiaste: Owies gluchy (Avenafatua) FA Palusznik (Digitaria sangainalis) DI Chwastnica (Echinochloa crus-galli) PA Zywica wielokwiatowa (Lolium mul- 65 tiflorum) HA112 137 9 10 Analiza elementarna Wydajnosc % Wlasnosci fizyczne Ciezar czastecz¬ kowy Wzór sumaryczny 1 * * to Ch cm tf Zwiazek Nr i-H i-H i-H O) 00 t- co lO -"f 00 CSJ iH Obliczono: C H N S 48,00 6,00 14,00 16,00 Znaleziono: 48,09 6,07 14,14 15,98 68,5 Temp. wrz. 112°C/0,008mm Hg Temp. top. 33—34°C 200 co cm O W eo O w CU w (!) 8 CU ^ § Obliczono: C H N S 52,63 7,02 12,88 14,09 Znaleziono: 52,50 6,97 12,42 14,21 55,8 Temp. wrz. 117°C/0,02 mm Hg Temp. top. 38—39°C 228 co O eg CD o o W CU 2 W S csi cn" Obliczono: C H N 56,23 7,87 10,93 Znaleziono: 56,21 7,91 10,92 85,7 O lO cu E: w) sq H 2 W MfiQ 256 co CM o o CM W CM O w CU s w Ph Ph co §] Obliczono: C H N S 59,15 8,45 9,86 11,27 Znaleziono: 59,09 8,42 9,37 11,36 70,4 a • < * o S s ^ to0- " H i-H T3 p 284 co CM O CM CM o w CU W 3 Ph 3 "* § Obliczono: C H N 52,63 7,02 12,23 Znaleziono: 51,16 7,14 12,29 c0- 228 co CM O CM o o E CU s w Sh PU CU lO CS] Obliczono: C H N 52,63 7,02 12,28 Znaleziono: 51,66 7,07 12,26 58,5 Temp. wrz. 116—113°C/0,05 mm Hg ng : 1,5203 228 CO sM 1 CM 1 (O 1 e 1 W CU W izo-Pr (U 2 CO §11 112 137 12 i-H i-H OT | 6 1 8 t r° lO h*4 co CM l-H Obliczono: C H N 54,54 7,44 11,57 Znaleziono: 53,21 7,71 11,27 75,9 s ag g O LO^ do -r 242 O 00 u W 0 2 W r- § Obliczono: C H N 54,54 7,44 11,57 Znaleziono: 53,47 7,63 11,34 30,7 s m s g S co £® s O*" LO h °2 a S«Q M i-H hM C 242 Ul O 00 W O £ o 2 W sec-Bu 0) 00 § Obliczono: C H N 1 56.25 7,81 10,94 Znaleziono: 55.26 7,87 11,03 65,3 Temp. wrz. 112— 118°C/0,06 mm Hg ng : 1,5097 256 Ul O u W CU w W Oi g Obliczono: C H N S 56,22 7,86 10,93 12,50 Znaleziono: 56,08 7,92 10,93 12,49 C5 Temp. top. 67—68°C 256 Ul 6 o u w Cl) w izo-Pr izo-Pr 2 g Obliczono: C H N 59,15 8,45 9,86 Znaleziono: 59,41 8,56 9,86 84,5 Temp. wrz. 114—119°C/0,055 mm Hg n^ : 1,5020 284 Ul CA O i U W a w izo-Pr izo-Bu 3 S Obliczono: C H N S 54,55 7,44 11,57 13,22 Znaleziono: 54,59 7,47 11,51 13,30 68,9 o" M S S O £ H 2 E PcN 242 ty} CD w o w W a 2 g Obliczono: C H N S 57,78 8,15 10,37 11,85 Znaleziono: 58,04 7,88 10,35 11,98 59,2 Temp. wrz. 120°C/0,013 mm Hg ng : 1,5066 270 Ul 6 a co o w W Pk *-< Ph 2 g112 137 13 14 *-* Uh I05 00 I (O LO r* co CM iH Obliczono: C H N 57,78 8,15 10,37 Znaleziono: 57,86 8,28 10,41 a* Temp. wrz. 120°C/0,06 mm Hg ng : 1,5081 s i w a w i i 3S Obliczono: C H N S 59,15 8,45 9,86 11,27 Znaleziono: 59,08 8,56 9,89 11,38 LO^ LO~ 00 co i-H o LO iH* QS C 00 Cvi CO u w *-< W Oh Ph 2 « »H s^., 1 Obliczono: C H N 59,15 8,45 9,86 Znaleziono: 59,37 8,50 10,06 CO a «S co *a 1 o lo tt ° a; S w o 52 00 CSI Ul o w H PU W Ph i N • i-H Ph i .N S S Obliczono: C H N S'T 56,25 7,81 10,94 12,50 Znaleziono: 56,24 7,88 10,88 12,57 00^ co" co a a i* o. § O LO co LO C Ul O o w O X u Ph i O N •l"H H ¦+¦» hS ' Obliczono: C H N S 59.15 8,45 9,86 11,27 Znaleziono: 59.16 8,55 10,01 11,29 o" LO Temp. wrz. 129—132°C/ n°: 1,5028 00 Ul d U W M o W Ph Ph Obliczono: C H N 59,15 8,45 9,86 Znaleziono: 59,10 8,48 9,92 LO «o~ co Temp. wrz. 123°C/0,06 mm Hg nf5 : 1,5030 00 csj Ul O o w Ph i O N W Ph i .N *-« Ph i ° N •i-H 2 S Obliczono: C H N- S 60,40 8,72 9,40 10,74 Znaleziono: 60,46 8,60 9,39 10,68 ° co '-' <= LO^ i-T W IM M 00 O) Ul IM o CD W O Ph 3 Ph i W Ph Ph ss15 112 137 16 11—1 1-H co r CD m r* co l—1 Obliczono: 1 C H N ! 60,40 8,72 9,40 Znaleziono: 1 60,36 8,63 9,91 LO" a « s „ £s. 1 EH 2 E c" 00 O) O to IM W u W 3 i 5-1 W O .N s-l i o .N S S Obliczono: C H N S 64.15 6,92 8,80 10,06 Znaleziono: 64.16 6,86 8,95 9,99 cd" 00 co CD CD LO^ i—I fi 00 7—t. co CO d L w co -o W Ch 3 S Obliczono: C H N S 50,14 4,45 7,80 8,91 Znaleziono: 49,94 4,44 7,76 8,81 L-~ CO LO 00 00 LO^ H CM fi LO CO ui O o u w 5h W W 3 S Obliczono: C H N S 52,71 5,17 7,23 8,27 Znaleziono: 52,66 5,14 6,85 7,90 o Ci CD O t I-I CM fi 00 co Ul O U O O w N W J-i Ph S S Obliczono: C H N S 54,50 7,44 11,57 13,22 Znaleziono: 54,60 7,46 11,48 13,16 CD~ LO Temp. wrz. 118°C/0,015 mm Hg ng : 1,5137 Ul 6 oo o W s s Obliczono: C H N S 57,78 8,15 10,37 11,85 Znaleziono: 57,97 7,91 10,46 12,01 co^ cT co s s SS <= ^ °. o O LO Ho H 2 W °s- o Ul O IM 00 O E CU (L) 3 U Ph Ph S S Obliczono: C H N 60,40 8,72 9,39 Znaleziono: 58,70 8,39 8,65 LO CO ° CO » LO ri V E ^h a « %PS H -h fi c 00 OS | Ul to W Ph i Ph Ph a s112 137 17 18 ° \Oi co t co 1 lO r* 00 l-H Obliczono: C H N S 45,71 5,71 10,67 12,15 Znaleziono: 45,68 5,63 10,50 12,31 66,9 Temp. wrz. 126°C/0,06 mm Hg n2D5 : 1,5245 262,5 Ul 6 o o u u CU W S -l-5 w s s Obliczono: C H N S 49,57 6,54 9,64 11,01 Znaleziono: 49,73 6,56 9,63 10,96 81,6 Temp. wrz. 128°C/0,045 mm Hg n^ : 1,5154 290,5 Ul O U U u CU 2 W U CU u CU s s Obliczono: C H N S 42,93 5,67 8,36 9,55 Znaleziono: 43,07 5,70 8,32 9,60 o 00 Oi i—r W CM d 335 Ul 6 u PQ w u $-1 CU w 5-" S S Obliczono: C H N S 47,74 6,15 10,13 11,57 Znaleziono: 47,70 6,19 10,07 11,60 81,8 Temp. wrz. 120—123°C/0,02 mm Hg nf5 : 1,5196 276,5 Ul O U w o w -J- tnS Obliczono: C H N S 51,23 6,90 9,19 10,51 Znaleziono: 51,12 7,05 9,18 10,60 97,2 co M CM d 304,5 Ul O IM o" o W $-1 CU CU N cJ oo 53 Obliczono: C H N S 43,46 5,23 11,27 12,88 Znaleziono: 43,70 5,04 11,40 12,89 35,8 Temp. wrz. 106—109°C/0,03 mm Hg ng : 1,5273 248,5 Ul O O W O o CU CU s CU 2 CU s s Obliczono: C H N S 47,74 6,15 10,13 11,57 Znaleziono: 47,73 6,12 9,98 11,56 ¦^ ^ Temp. wrz. 114—119°C/0,03 mm Hg n°: 1,5214 276,5 Ul IM 5" o CU s CU « S19 112 137 20 | 10 | 11 a 00 t co \m co CM rH Obliczono: C H N S 51,23 6,90 9,19 10,51 Znaleziono: 50,94 7,14 9,07 10,56 W) . CN fi lO Scis •• H rH O fl lO O co co o o o i-H U CU 0) Ph pi Ph ES Obliczono: C H N S 57,14 6,35 11,11 12,70 Znaleziono: 56,94 6,24 11,17 12,85 s s C<1 CO o O W CU 2 W II 7 w u II w ¦1 Y 8 S Obliczono: C H N S 60,00 7,14 10,00 11,43 Znaleziono: 59,85 7,09 10,09 11,56 lO Temp. wrz. | 132°C/0,04 mm Hg ng : 1,5210 o 00 cvi CO O O W u Ph i O N •i-H W II t 7 bar u II w Y Y 5 S Obliczono: C H N S 58,65 6,77 10,53 12,03 Znaleziono: 58,73 6,39 10,60 12,17 co" Temp. wrz. 123—125°C 0,035 mm Hg nf5 :1,5273 co co CN CO es o W s o II M u 1 o II w l Y SS es Obliczono: C H N S 51,91 5,66 9,32 10,65 Znaleziono: 52,32 5,79 9,43 10,80 co" co o cq co r-T Ocg fi o" o co CO ó" i? r-H W n u H-» W II I Y W o II w Y , Y 8 S Obliczono: C H N S 51,91 5,66 9,32 10,65 Znaleziono: 51,90 5,68 9,37 10,68 i" Temp. wrz. 123—127°C/0,025 mm Hg ng : 1,5295 cT o co CO O *—* o CU o 2 CM W o II w o 7 w" u II i* Y ss Obliczono: C H N S 58,06 4,84 11,29 12,90 Znaleziono: 58,14 4,89 11,23 12,84 co^ ccT co & ci • co CO Ph O w CD W co N W 5! «112 137 21 22 I-H 1—1 o \cn 00 t CO LO h* co c 1—1 1 ó T3 3 ¦8 a .y »~• M 2* O '^ i«1 *j 5, any z fc £ w £ o fi W o O 1° 00^ OS O dO S « £s? o ^f CM O e^l fc w o co co^ co" 1-1 L co^ i-H o co^ co" o LO LO w CU s w LO 1-1 Pi N * s s 1 O LO co <°- co~ U1 CM CM i-H i-H Cvi CO £ °- °- M i-H l-H •• o ,« O ^ Oi rj «D fi W °~ o ^ o t- "S ^ CJ ^ 'rfi » "rt 7£ ¦° o ^ fi - ^ LO ^ LO i-H [ CO a N S £ g S O lO^ d n ^ s £ H 2 W fi ^ m cm O) d £ w C4 O X W CD i—1 *-• *0 ^ 3 S w £ o _ fi a o CJ lu 00 CN CD a wrz ,016 o 2< o S°o £2 00 CO CM O) d M £ c-j w w O -^ i-H i-H LO *t cT co ^ i" i-H 00 LO W) ^ » 05 °°* o" o fi S N ^ Trt CO Zn; 58,1 00 co co LO, ^ fi w W CO l-H Pi £ ^ijs "71 33 ™ CO £ b ^ fi a o O 1° L O CO a . a N O d o S°« £§ CM ^ CM CO o im % ffi o o CM 05 13,2 13,1 t o io^ co^ b CO fi H ^ o ^ LO ^ LO O) c& Trt os 49,5 Zn; 49,5 d o d O -«. fi So W) 0 ^ ffi H co ffi s w C- f-H Pi £ 3S 00 LO £ o " M CO CM •¦ b O ^ ^ rj CO O co 'r! co O 1) •^ I % Oi ^ fi *t fi °^ | ougN3 »-' 05 O LO^ i-H P CM fi ^ (M Xfl O W u W a a -i- w ¦J-J w 5 S 1 CM OS CO ^ ^ co co i-H i-H t co K ^ ^ i—( i-H •• b o _ ^ r; os fl M t o « O i rj | o '^ "^ ^ 5? -^ n ^ fi ^ O U ^ N ^ W LO LJ LO ^ CO 00 LO r* P CM C CM ^ CM CO IM O m w o w w w Pi d.Pi d ^ s r co & °\ ^ •^ o" o" b O LO J^ f g TO N » o ;fi co ^ co 5 o ^ fi lo- W LO LN| LO O o 00 o LO^ i-H Q^5 fi o t CM CO 6 ^_?* ^ CJ CM W w o w w w 3 M 3 W 9 §112 137 23 24 rH rH O Ol 00 t* co LO "V* co CM rH I CM £ co^ csj^ •^ o" o" rH t-H o O LO fi 00 fl W n o n o co -S co N £} o cu rH 00 13 CO 4l n ^ 3 "L O ^ N <£ w LO L^ LO co^ co" Ol o co o lo^ i-T pi* d o t CS] w C* o ^ fc 3 w « o w w a s « 3 w 1 o N s s [ H £ « ^ M rH l-H rH rH O o ^ 3 fi m G ffi *i o ^ O l -ri c- CJ CU "rH "^ 1C £2 O ° ^ N eo w lo Ll lo °l t~ O) t» rH rH lo^ h" Q3 C CM -^ CM Ul O IM £ eo ^ O w w w 3 PQ ¦p » § s E o ^_, s w o O §u LO ¦^ CO o CO rH lo^ rH* QS c ^ CM W el O . «* £ 00 w o t lO LO^ r-T H rH rH O ^ fi 00 *i O ® C- -j CO CU 2? 'cc £2 CO h 00 ^ M CO lO Ll lO w w w tH *v o r-l CU o N •iH » s S 00 rH (7 C<1 Oi CS1 rH rH rH , b 0 ^ n d w g W °- 0 © 8 ^ N ¦ 0 cu 'rd 52 'cS £2 O ° « N * w lO ^ lO °l co" co 0 CM rH in. r-T (H N c 00 CM CM ui C* 0 Cl % w 0 0 w w 0 -*J w -l-» w S5 7 O) ° rH rH O ^H O ^ H fj ^ 0 cu - £ « w g°5as 0 co CO 00 rH io^ 7f W CM C co 10 CM Ul c* O fc e w W c* O W w CU 3 ui Ph Ul Ph 00 cv? £ b ,_, s w 0 O i-H S° co^ t-" co a . s du * s» 0 'emp. 00—1 LH rH -* 00 CM Ul Ol O *l £ a E, u CO CM °°« ^ of oT b LO rj CO ^ 0 n co - co CU ^ '& i2 Ol KJ t LO LNI LO LO t 0 LO^ i-h" Bfl| w w CU 2 3 pq 1 O N S PQ 1 0 s s OO LO Iz M. 0 M CM CM rH rH b O ,_, CM r* LO ci E 0. 0 ^1 O D- Tl I 0 cu S CO ^ CM ^ n ®. S 1 O U « N ^ W LO ^ LO c©^ co" O) LO co y—t LO^ r-T O cg G ' 00 CM CM Ul eq O £ W 0 0 CU K W ¦** W +* W 10 c£ 10 £S112 137 25 26 1—1 1—1 o 05 CO r — co LO co es l-H ¦^ co £ °* I~ ^ o o i-H i-H b O _ i-H £ CO o t -r; [ o cu '^ ^ Irt co ,q n n S w.O ^ co N co w LO LN| LO co 05 LO o lO 7f W CM c co lO es CO O IZ W o 2 W W U Oh t-i PL, s s CO O £ £ ^ ^ Oi Oi o o w fj o o co *s co o cu 'rG LO 73 ° X) n n S °.O a N °° LO^ co" os 1—1 -^ o LO i-T fl ^ co es W CM O ei £ ¦<*< E o CU a w w 3 « 3 PQ LO CO, TM ^ £ °l °l M o o i-H i-H b O ,_, r-\ £ CS O t ,H. t N N O CU 'rG ^ fl ^ ^3 n N. 3 ® O U co ^q lo W LO LN LO 00 o 00 o i-H LO 1-4 QK G co LO CS co cl o M £ o K U & CU s 1 ffi iW 3 m ¦4J W 8 S £ °^ ® ^ o o i-H i-H b O i-h £ co O C* TJ C- o cu 3 ^ ^ ° ,q n n S » O U co N ^ ^ LO LJ LO co^ LO~ o co LO CS CO c^ O o ffi a o 0) W « *H fc o .N u ^ o N Ss co o £ °* I- M OJ OS b o lo £ o O 00 *S CO o cu "rG « 13 £ .a Q -1 g o O ^ OS ki CO w LO Ll LO "tf t t* i-H O LO* i-4 £ -^ CO CS CO ^* O szT eS K tr U CU w w 3 m i .N 3 m o § s i-H LO CO ^ «1 CS CS I-H y-4 00 CS •z; « -1 ^ O i-H i-H rH b O _ CO £ C- O O 'rj c- o cu '£ £ 13 ^ & n ^ § -i O w co N co W LO LN LO L 00 O LO^ 1-4 II SQ C co LO CS CO Cl O IM O ffi O W W W 3 w o .N j-i Ph ó N S S i-H LO co "l ^ CS CS i-H i-H 00 00 £ °*« °« M O i-H i-H rH b O _ CO d Tjn O . t- *rj t* O « *^H « 13 ° & n °l S °l 0 u co N co W LO Ll LO LO 00 / o i-H LO^ i-T II SQ C co LO CS co o * s w N o w w W , ^ Ph i m <-• Ph S S112 137 27 28 i-H i—1 O i—1 00 I CD lO Nf co CM i—l Obliczono: C H N S 52,61 7,06 12,27 14,04 Znaleziono: 52,32 7,01 12,10 14,22 ^ "* co 1—1 i-T II C 00 co O o W W w 1 S 2 S Obliczono: C H N S 1 58,18 7,51 10,44 11,95 Znaleziono: 58,20 7,50 10,29 11,97 ° O) co i-T *-5 00 CD CM CO d o w u w w w co 1—1 *-¦ o N w co § Obliczono: C H N S 46,94 6,13 12,16 13,92 Znaleziono: 46,55 6,09 12,09 14,17 co CD 1 ti ki i—< CM II o co CO O iM aa U W W W l-H U -O N s s Obliczono: C H N S 54,52 7,49 11,56 13,23 Znaleziono: 54,61 7,52 11,47 13,13 i » co o T—I LO II G C\! CM CO ó" u ffi w w 3 w 1 .N -*- w s s Obliczono: C H N S 52,61 7,06 12,27 14,04 Znaleziono: 52,61 6,99 11,98 14,05 <* lO 1—< I ^ II SP 1 SfcJ co CM CnI co o w o ffi W W i 4N (U £ S Obliczono: C H N 54,54 7,44 11,57 Znaleziono: ] 53,83 8,08 11,54 LO 00 co 1—1 II $3 CM CS CO O U w w w CU i PL, i N § s Obliczono: C H N S 57,78 8,15 10,37 11,85 Znaleziono: 57,96 7,96 10,48 11,98 co CT II PK C CM CO IN ° W o s X *-< CU CU CO S112 137 29 30 X5 OJ Eh i-H 1-1 O i-i Id CO c- CD W r* co CN rH W £ o ^ S E o a S« LO CO 00 Oi O T-H II o c- CN tt! o IM E co o CO Ci 6 11,8 2 11,6 co^ ^ o" o" rH H o ° C co *i o n co - co 0) m ^ co 57,7 Zn 57,6 w o s w m izo- Jh Ph izo- g s Rosliny uprawne dwulisciennne Rosliny uprawne trawiaste Chwasty dwuliscienne Chwasty trawiaste O O Ul < H U Ph < HH Ph < 2 hH s o 2 o O) < Ph < Ph hH Q < Daw¬ ka kg/ha Nr zwiaz- ^H CN O CM CT) co [ ^H CD ,-H LO rH CO !-H CN rH i-H rH O OJ 00 t CD LO •^ CO rH O 1 O o o 1 o o lo rH 1 O 1 o lo oj 1 lO co o oj 1 o CD CN O O O CN O O O o o o o o o o lo o rH CN CO o o o O LO O CO OJ O o o o o o o rH 00 O rH o o o lo co o o o T^ CN 1 1 1 LO O lO rH 00 CO o o o oj o o i-i rH o o o CO 00 O y-i 00 O O OJ © O ,—1 rH o o o o o o O 00 O CO OJ O l—i O O lO to co oj CN ^ 00 co o o o o o o CN o o o o o CN o 00 o o I-i o co o o rH o o o o rH o 00 -^ LO o lo o o o o o o o co o CD o o co o LO OJ lO o OJ o o o 00 o lO ^ CO i o o o o o o o C<1 o o o LO o CD o 00 o lO o CD o CD o o o o rH o ^ l o o o o o o o CD o o CD o o o OJ o CD o OJ o CN o OJ o o o o rH o CN ¦^ 00 o o o o LO o o o LO CN o o LO OJ o os LO 00 o OJ o o rH o o o o rH o ^ OJ o o o o o l—i i O O O lO rH CN o o o o co o o o o o o o o rH o o o o o o o o co o o o rH rH rH O O O LO O LO 00 00 00 OJ OJ OJ o o o o rH CO O Q O O 1 1 1 1 O LO O LO i-i i-i LO 00 00 O O O OJ © O O l—i I-i l—i O LO 00 O LO 00 OJ O rH o o o o o o o o rH rH rH rH o o o o o o o o O O 00 O LO OJ © rH o o o o c- co o o rH rH H CN tJ( 00 o rH o 'O o o © © o o 1-^ o o rH o o o rH LO CN © oj o CD o OJ o o i-H o ^ rH rH o 1 o o o 1 ° 00 o o ° 00 1 ° CD LO 00 co OJ 00 Od o o o o rH o co -* co <- I -—! H31 112 137 32 co 1 19 1 20 00 1'"' 1—1 CD 1—1 LO i-i co i-H CO i-H i-H i—i i-H OS 00 L CD lO 00 CO i-H O O O O i-H o o o o o o o o co o o o o o o o o o o o o i-H co m © o o OS O O O i-H rH i-H o o o o o o o o LO OS O O i-H i-H o o o o co o o o o o o o co o m co oj o o o o o 00 O O H rH o o o o o o o o i—l rH t—t i—1 o o o o 00 O O O rH i—1 rH o o o o o o o o o o o o o o o o rH i-i i-\ i-i o o o o OS O O O o o io ,o ^ co os o 1—1 '-' CO «tf 00 l—t o o o ° 1 1 co o o LO co o LO 1—1 o 00 00 OS o o 00 OS ° ° rH ° o ° CO "* LO rH I o o o o o o o o o o o o o o o o o o co co o o os o o i-i l-t o o o o o o CO ^ CD O O LO CO CD OS o o o o o o co o o l~t l-~t o o o CD O O i-t rH 00 O O os o o i-t i-t O lO O os os o 00 O O 1 os o o 1-t 1-t o o o o o o rH rH rH o o o o o o O O LO CO t 00 C<1 "tf 00 co 1-t 1 1 1 1 1 1 1 1 1 o 1 1 1 1 1 o o o o o LO LO os os os o LO co -HH i-H 1 o o CD o LO LO o co o os 00 os 00 os ° ° l—t o |0 '"LO ^ 00 rH o o o O O LO co o o o co co o o o 1—1 o o o o o o CD o o o o o o i-t i-H i-H o o o o o o -^ 00 O i-t o © © i-H -tf 00 o o o o o o os o o y-\ rH o o o co os o 7-^ co o o os o o rH r-^ o o o o o o rH rH rH o o o o o o rH rH rH o o o o o o rH rH rH o o o o o o o o o «tf 00 © co ^ co os 1—1 o 1 o o o o 1 LO ' o o o o o o co o os LO os LO OS 00 os ° o o ^ co o o o o o 1 o o o o o o o o o CD o CD o o o o "* co co o 1 o o o 1 o o o ° LO LO 1 ° os LO 00 1 LO os LO 00 1 LO 00 "^ CD co 1 1 1 1 o 1 1 o o co o o LO o o os o 00 LO 00 00 os ° ° co "* OS i co o 1 o o o 1 o o o o o l—t 1 o LO os 1 LO 00 co os 1 1—1 <* co 1 1 1 1 o 1 1 1 o o co o o o LO o os LO os LO os ° ° rH LO os os "* i-\ co 1 1 1 1 o 1 1 o LO co o o LO LO o 00 LO os o co ° o ° o ° "* co co o o o 1 ° o 1 LO o o o o o o o os LO 00 o 00 o l—t LO co ° l—i ^ co co 1 1 1 1 o 1 1 o o co LO 1—1 o o o co LO os LO os 00 os os LO os cc -tf <* co 1 1 1 11 o 1 1 o LO co o o LO LO co LO 00 LO os o os LO 00 o 1-t ° os ^ LO co o 1 o o o 1 LO co o o 1 o 1 o o 00 1 o co ° co 1 LO -HH CD co 1 1 1 1 1 1 1 1 1 o o o LO o LO o LO LO os ° ° rH co "* co 1 1' o o o o o ° co co ° CD ° co lo rH ^ 00 co 1 o o o o o L LO rH 1 LO LO os LO <* os co 1 1 1 1 1 o 1 1 o o o o o o <* LO LO l—t LO co 00 os ° 00 ^ °112 137 33 Si T-H CM O CM OS 00.T—1 © rH lO rH ta oo cm rH 1-1 tH O) 00 l Uo lO ta |co C4 r-l O 1 o o o 1. o o o o o 1 o co o 1 o 00 o co 1 o -<* 3 lO 1 o o o 1 lo rH o o o o 1 ' O co lO 00 1 LO 00 o co 1 1 © *# o o rH o o o rH o lO rH o o o o o co o lO o o rH o lO o © rH o o rH ° o rH 00 "* § o o o o rH o o o o o o o o o rH o 10 o rH o o o LO © © N O OJ o o o o o o O LO lO CO 00 OS o o o co o o o o o o rH rH rH 1 1 1 o o o o o o rH rH rH o o o M Tt< O o o o o o o rH rH rH o o o o o o rH rH rH 1 O O O o o o o o o o o o rH rH rH • CM ^ 00 o o o o o o o o o o o o o o o rH CM o o o o o o rH o o o o o o o o o os © © lo l—i © © © os o o rH t-4 1 1 1 lo o o CM O OS O lO O CM LO O LO O 00 OS O 00 O O os o o rH rH , oo o o os o o o o o 00 OS O rH cm -hh oo co o o o o o o o ' ,© LO o o rH o rH o 00 o co o o rH o LO o LO LO os © © LO os tP os © © © rH o o o o o o o o o o o o rH ^ o o o O O LO co os o o o O O LO rH rH rH o o o CO L O LO O CM 00 o o o 00 OS O rH o o o LO L © © © os o o r^ rH LO O O 00 OS O rH o o o o o o rH rH rH o o o o o o rH rH rH o o o o o o o o o os o o rH rH CM "^ CO o LO o o o o o o i i o o o lO rH o o LO rH o o os o o LO os o o o rH l.O rH o o rH o o rH LO os o o rH 1 ^ rH LO o rH o o © o LO rH o o o o o o rH o co o o rH 00 os o o LO os "tf CM LO o o o o o o co o o rH o o o rH o 00 o o rH © LO os © o rH o o o rH ^ co LO O | lO o o o o co o ,o o o o o co o o os LO LO co o ° os o os LO o o o o o o o 00 o rH o 00 ° LO o rH o o co ° o © co ° ° rH ° rH ° o co LO LO o o o o o o CNI o o o o o o O 'lO O rH rH LO o o o rH o o o CM LO o o o LO O O rH CM ^ O LO O 00 OS O I-i °ss o o o o o o rH rH rH 1 1 1 o o o os o o O LO CO co os os LO O O os o o rH r-i o o o o o o rH rH rH o o o o o o rH CO Q5 CM ^ 00 co LO o o o o o o o © o o rH o os o CM o co ° rH 1 o 00 © os o o LO ^ LO o o o co o o o LO o o o LO o o o LO O O rH CO LO o o lo CM O LO LO rH o o o O LO O rH CM CO o o o 00 OS O rH o g o o o o o o rH rH tH I 1 1 © © © co os o tH o o o co os o rH o o o os o o rH rH co o o os o o tH rH o o o 00 O Q o o o rH CO 00 1 CM ^ 00 00 LO o o o o o o 1 o co o o 00 o co o os o 00 ° ° tH co © ° © ° rH ° o © co ^ os LO o o o o o o o o o o o o O LO LO o o o o o o o o o O O LO rH o o o os o o rH rH o ° ° o o o o o o rH rH rH o © o LO LO © © co os o ¦ rH © LO © 00 00 © rH © © 00 co o o © © © os © © rH rH © © © os © © © © LO H ^ CO CM ^ 00 © © © © © © © © © © © © © © © © © © rH rH © © © © CO 00 © © © © © co © © CO 00 © © © © rH rH LO © 00 © rH © © © © rH r-i © © © © rH rH © © © © © © © © rH rH rH «tf rH ©137 36 Wlosnica (Setaria faberii) SE Wyczyniec (Alopecurus myosuroides) VU Chwasty dwuliscienne: Komosa biala (Chenopodium album) CH 5 Psianka (Solanum nigrum) MO Gorczyca polna (Synapis arvensis) MU Gwiazdnica (Stellaria media) ST Zaobserwowane wyniki zamieszczone w tablicy 2 wyrazono w procentach uszkodzenia roslin trak- ) towanych badanymi zwiazkami w stosunku do grupy kontrolnej roslin nietraktowanych. Liczba 100 oznacza, ze dana roslina ulegla calkowitemu zniszczeniu.Powyzsze wyniki dowodza, ze zwiazki wedlug l wynalazku wykazuja silne dzialanie chwastobój¬ cze oraz selektywnosc wzgledem roslin uprawnych, przy zastosowaniu ich przed zbiorem lub przed siewem tych ostatnich. Ogólnie biorac wszystkie te zwiazki odznaczaja sie silnym dzialaniem w sto¬ sunku do chwastów trawiastych. Niektóre z nich dzialaja równiez na niektóre chwasty dwuliscienne.Szczególnie interesujace wyniki uzyskano przy zastosowaniu nastepujacych zwiazków: Zwiazek nr 10: N,N-dwuizopropylo-tiolokarbami- nian (3-metylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 14: N,N-deuizopropylo-tiolokarbami- nian (3-etylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 47: N,N-dwu-n-propylo-tiolokarba- minian (izoksazol-3-ilo)-metylu. 1 Zwiazek nr 3: N,N-dwu-n-propylo-tiolokarbami- nian (3-metylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 16: N,N-dwuizopropylo-tialokarbami- nian (3-n-propylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 19: N,N-dwuizopropylo-tiolokarbami- nian (3-izopropylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 50: N-etylo-N-butylo-tiolokarbami- nian (izoksazol-5-ilo)-metylu.Zwiazek nr 55: N,N-dwu-n-propylo-tiolokarba- minian (5-metylo-izoksazol-3-ilo)-metylu.Zwiazek nr 60: N,N-dwuizobutylo-tiolokarbami- nian (5-metylo-izoksazol-3-ilo)-metylu.Zwiazek nr 61: N-izopropylo-N-izobutylo-tiolo- karbaminian (izoksazol-3-ilo)-metylu.Zwiazek nr 62: N-propylo-N-IIrzed.-butylo-tiolo- karbaminian (izoksazol-3-ilo)-metylu.Zwiazek nr 63: N-etylo-N-izopropylo-tiolokarba- minian (izoksazol-3-ilo)-metylu.Zwiazek nr 70: N-izopropylo-N-izobutylo-tiólo- 50 karbaminian (3-metylo-izoksazol-5-ilo)-metylu.Tak na przyklad, poczawszy od dawki 2 kg/ha, zwiazek nr. 14 niszczy w 100% palusznik, chwast- nice, zywice, wlosnice i wyczyniec, natomiast owies gluchy jest nan troche mniej wrazliwy. 55 W tej samej dawce niszczy on ponadto niektóre chwasty dwuliscienne, jak komose i psianke.W dawce 4 kg/ha zwiazek ten jest dobrze znoszo¬ ny przez uprawy kukurydzy, rzepaku, bawelny i slonecznika. « eo Do zabiegów chwastobójczych przy uzycia zwiaz¬ ków wedlug wynalazku dawka substancji czynnej moze zmieniac sie od 0,5 do 10 kg/ha w zaleznosci od stosowanego zwiazku, rodzaju uprawy i cha¬ rakteru gleby, Zalecana dawka wynosi od l do 65 4 kg/ha?112 137 37 38 W praktyce rzadko stosuje sie same tylko zwiaz¬ ki wedlug wynalazku. Najczesciej stanowia one jeden ze skladników preparatów, które na ogól oprócz substancji czynnej wedlug wynalazku za¬ wieraja nosnik i/lub srodek powierzchniowo-czyn¬ ny.Okreslenie „nosnik" w zrozumieniu niniejszego opisu patentowego oznacza material organiczny lub mineralny, naturalny lub syntetyczny, z któ¬ rym miesza sie substancje czynna w celu ulatwie¬ nia jej nanoszenia na rosliny, ziarno lub glebe, lub jej transportu lub poslugiwania sie nia. Jako nosnik moga sluzyc substancje stale, jak glinki, krzemiany naturalne i syntetyczne, zywice, woski, tluszcze stale lub ciekle, jak woda, alkohole, ke¬ tony, frakcje ropy naftowej, chlorowane weglowo¬ dory, gazy skroplone.Jako srodki powierzchniowo-czynne mozna sto¬ sowac srodki emulgujace, dyspergujace lub zwil¬ zajace, z których kazdy moze miec charakter jo¬ nowy lub niejonowy. Dla przykladu mozna wy¬ mienic sole kwasów poliakrylowych i ligninosul- fonowych, produkty kondensacji tlenku etylenu z tluszczowymi alkoholami, kwasami lub ami¬ nami.Kompozycje wedlug wynalazku mozna wytwa¬ rzac w postaci proszków zwilzalnych, proszków do opylania, granulek, roztworów, emulgujacych sie koncentratów, emulsji, koncentratów w zawiesi¬ nie i aerozoli.Proszki zwilzalne wytwarza sie zazwyczaj tak, by zawieraly od 25 do 95% wagowych substancji czynnej przy czym zawieraja one zwykle ponad¬ to staly nosnik, od 0 do 5% wagowych srodka zwilzajacego, od 3 do 10% wagowych srodków stabilizujacych i/lub innych dodatków, takich jak srodki ulatwiajace penetracje, kleje lub srodki przeciwzbralajace, barwniki itd. Przykladowo, pro¬ szek zwilzalny zawiera: Substancji czynnej (zwiazek nr 47) 50% Lignosiarczanu wapniowego (deflo- kulant) 5% srodka zwilzajacego, anionowego 1% Krzemionki (srodek przeciwzbrylaja- cy) 5% Kaoliny (obciazalnik) 39% Proszki rozpuszczalne w wodzie wytwarza sie przez zmieszanie od 20 do 95% wagowych substan¬ cji czynnej, od 0 do 10% obciazalnika zapobiegaja¬ cego zbrylaniu i od 0 do 1% srodka zwilzajacego, zas reszte stanowi rozpuszczalny w wodzie obcia¬ zalnik, w szczególnosci sól.Przykladowo proszek rozpuszczalny w wodzie zawiera: Substancji czynnej (zwiazek nr 50) 70% Srodka zwilzajacego, anionowego 0,5% Krzemionki (srodek zapobiegajacy zbrylaniu) 5% Siarczanu sodowego (obciazalnik roz¬ puszczalny) 24,5% Granulki przeznaczone do wysiewania na glebe wytwarza sie zazwyczaj lok, by ich wymiary wy¬ nosily od 0,1 do 2 mm, przy czym mozna je pro¬ dukowac metoda aglomeracji lub impregnacji. Na ogól granulki zawieraja od 0,5 do 25% isubstancji czynnej i od 0 do 10% wagowych dodatków takich jak stabilizatory, srodki regulujace szybkosc wy¬ dzielania sie, zmiekczacze i rozpuszczalniki. 5 Emulgujace sie koncentraty do opryskiwania zawieraja zwykle prócz rozpuszczalnika, a w razie potrzeby i wspólrozpuszczalnika, od 10 do 50% wagowych na objetosc substancji czynnej, od 2 do 20% wagowych na objetosc odpowiednich dodat- 10 ków, jak stabilizatory, srodki ulatwiajace pene¬ tracje, inhibitory korozji i barwne spoiwa.Przykladowo koncentrat emulgujacy sie za- 15 20 Substancji czynnej (zwiazek nr 60) 400 g/l Dodecylobenzenosulfonianu metalu alkalicznego 24 g/l Nonylofenolu oksyetylenowanego do zawartosci 10 czasteczek tlenku ety¬ lenu 16 g/l Cykloheksanonu 200 g/l Rozpuszczalnika aromatycznego ile trzeba do 1 litra.Koncentraty w zawiesinie, stosowane równiez 25 do opryskiwania, wytwarza sie tak, by stanowily produkt ciekly nie ulegajacy osadzaniu, zawieraja¬ cy zazwyczaj od 10 do 75% wagowych substancji czynnej, od 0,5 do 15% wagowych srodków po¬ wierzchniowo-czynnych, od 0,1 do 10% wagowych 30 srodków tiksotropujacych, od 0 do 10% wagowych odpowiednich dodatków, jak srodki przeciwpienia- ce, inhibitory korozji, stabilizatory, srodki ulatwia¬ jace penetracje oraz kleje, a jako nosnik wode lub ciecz organiczna, w której substancja czynna 35 jest wyraznie nieerozpuszczalna, przy czym w cie¬ czy nosnej moga byc rozpuszczone niektóre sub¬ stancje stale organiczne lub sole mineralne zapo¬ biegajace sedymentacji substancji nierozpuszczal¬ nych i zamarzaniu wody. 40 Przedmiotem niniejszego wynalazku sa równiez dyspersje i emulsje wodne, na przyklad kompo¬ zycje otrzymywane przez rozcienczenie woda proszku zwilzalnego lub emulgujacego sie koncen¬ tratu wedlug wynalazku. Emulsje moga byc typu 45 „woda w oleju" lub „olej w wodzie" i moga miec konsystencje zawiesista w rodzaju „majonezu".Kompozycje wedlug wynalazku moga równiez zawierac i inne skladniki, jak na przyklad koloidy ochronne, kleje lub zageszczacze, srodki tiksotro- 50 pujace, stabilizatory i utrwalacze jak tez inne zna¬ ne substancje czynne o dzialaniu pestycydowym, w szczególnosci owadobójczym i grzybobójczym. 55 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze zawiera tiolokarbaminiany izoksazoliloalkilowe o ogólnym wzorze 3, 4, w którym Rj i R2 takie 60 same lub rózne, oznaczaja, kazde z osobna, atom wodoru lub rodnik alkilowy, liniowy lub rozga¬ leziony, zawierajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik cykloalkilowy zawierajacy od 3 do 6 ato¬ mów wegla, rodnik alkenylowy zawierajacy od 65 2 do 4 atomów wegla, rodnik alkoksylowy zawie-112 137 39 40 rajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik alkoksy- alkilowy, którego kazdy czlon alkilowy zawiera od 1 do 4 atomów wegla, rodnik arylowy, ewentual¬ nie podstawiony, rodnik aryloalkilowy, ewentual¬ nie podstawiony, którego czlon alkilowy zawiera od 1 do 4 atomów wegla, rodnik heterocykliczny, nasycony lub nienasycony, skladajacy sie z 5 do 6 czionów i zawierajacy jako heteroatom atom tlenu, azotu lub siarki, lub tworza wraz z atomem azotu, z którym sa polaczone pierscien heterocy¬ kliczny, nasycony lub nienasycony, ewentualnie podstawiony, skladajacy sie z 5 do 6 czlonów i mogacy zawierac jako heteroatom prócz atomu azotu atom tlenu, R3 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy zawierajacy od 1 do 4 atomów, Y i Y', takie same lub rózne, oznaczaja kazde z osobna, atom wodoru lub chlorowca, rodnik alkilowy zawierajacy od 1 do 6 atomów wegla, rodnik trójfluorometylowy lub rodnik arylowy, ewentualnie podstawiony. 2. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, zna¬ no 15 20 mienny tym, ze zawiera jeden lub wiecej z naste¬ pujacych zwiazków: N,N-dwu-n-propylo-tiolokarbaminian(izoksazol-3- -ilo)-metylu, N-etylo-N-butylo-tiolokarbaminian(izoksazol-3- -ilo)-metylu, N-N-dwu-n-propylo-tiolokarbaminian(5-metylo- -izoksazol-S-ilo^metylu, N-izopropylo-N^izofoUtylo-tiolokarbarhinian(izo- ksazol-3-ilo)-metylu,.N-propylo-N-II rzed. -butylo-tiolokarbaininian (izoksazol-3-ilo)-metylu, N-etylo-N-izopropylo-tiolokarbaminian(izoksazod- -3-ilo)-metylu, N-izopropylo-N-izobutylo-tiolokarbamian(3-mety- lo-izokrazol-5-ilo)-metylu. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera od 0,5 do 95% wagowych substancji czyn¬ nej w postaci zwiazku o wzorze 3, 4 oraz co naj¬ mniej jeden nosnik i/lub srodek powierzchniowo czynny tolerowany przez rosliny uprawne. - c — c .,Z& m-cw-s-c-N; V c i WZOR 1 Y-C—C-Y' n c-cw-s — c— n: V *3 g WZffR 2 Y— C — C-CH— S — C— W^ \qAy. -o WZdR 4 C B D -h "f— CN2-S-C—N WZdR 5 ^N —C —S — CU —C C /li i II II \ / 0 Y C—Y1 Y-C —C-Y1 N C-CWX V I R3 WZdR 3 WZdR 6112 137 XMC-C —C-Y R, II II 3 N C-Yr V WZdR 7 Y-C—C-CMX li II l N C n3 WZÓR 8 Y-C—CU II II N C-CH-X V i R WZÓR 10 Y—C—C —CHCl II II I O WZC)R 13 Cl WZdR 11 NCL WZdR 14 WZÓR 16 -N 0 WZdR 17 Y— C — C— Y1 II II .N C-CM-X V I Y-C—CH N C-Y' V o 0 WZdR 9 WZÓR 12 WZdR 15 WZdR 18 — CH?—CH9 ^ I 2 0 I CU, WZÓR 19 c—c Iili ^ CWX f COS + NaOH +¦ HN : Y N C ' \ / R, Y C—C. vi3t= -H— chx Y n c i V R3 WZdR 20 Y C —C Y N C I V R3 SCHEMAT 1 Y-C CY' Y-C—C-Y' NXn C-CMX N C-CHX R V i SCHEMAT 2 XHC-C0-CI + Y-C= C—Y XHC-C0-C= C —Ct AlCU XHC-C0 —C = CCl — Y1 + NH90H HCl II 2 ' SCHEMAT 4 XHC-C — C-Y R " " K3 N C —Y1 \ / 0 Y Y1 SCHEMAT 3 PL PL PL