Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do na¬ kladania wzoru na przesuwajace sie pasmo, a zwlaszcza tkaniny lub podobne materialy, przy czym barwny plyn tworzacy wzór nakladany jest w postaci blony, na cala szerokosc pasma.Znane jest z opisu patentowego RFN DT-OS nr 2 361517 rozwiazanie konstrukcyjne urzadzenia do nakladania wzoru na tkanine ze skosnie usta¬ wiona plytka sciekowa, po której splywa barwny plyn tworzacy wzór do dolnej krawedzi plytki, skad w postaci blony naklada sie na przesuwajace sie pod plytka pasmo. Na splywajaca po plytce blone z plynu tworzacego wzór skierowana jest dysza powietrzna. Urzadzenie to daje wzór wyra¬ zisty lecz ograniczony okreslona wielkoscia raportu wzoru, który wielokrotnie powtarza sie przy na¬ kladaniu wzoru np. na dywan i wymaga zasto¬ sowania duzej ilosci oddzielnie poruszajacych sie dysz powietrznych. Znane rozwiazanie konstruk¬ cyjne wymaga duzych nakladów finansowych.Celem wynalazku jest skonstruowanie urzadze¬ nia, które przy uzyciu prostych srodków gwaran¬ tuje wyraziste nakladanie dowolnego wzoru na pasma tkaniny bez ograniczenia wielkosci raportu wzorów.W urzadzeniu wedlug wynalazku dysza powie¬ trzna w formie rury obrotowej, wykonuje poza ruchem obrotowym równoczesnie ruch posuwisto zwrotny, poprzeczny do kierunku przesuwu pasma.Rura ta ma rozmieszczone otwory wylotowe po¬ lo 15 20 25 30 wietrza i jest polaczona z przewodem doprowa¬ dzania sprezonego powietrza. Rura usytuowana jest nad zgarniaczem na wysokosci zaslony.Rura obrotowa posiada oslone przykrywajaca otwory wylotowe na jej czesci obwodu. Urzadze¬ nie to ma regulowane polozenie wysokosci dolnej krawedzi zgarniacza z której plyn swobodnie spa¬ da na pasmo. Zgarniacz o regulowanym polozeniu wysokosci ponad pasmem, jest zsynchronizowany z rura, walkiem i rynna. Rura ma regulowana wysokosc polozenia ponad pasmem i ma regulo¬ wany odstep od kurtyny z plynu. Rura jest ele¬ mentem wymagajacym tylko ulozyskowania i na¬ pedu. Jej oddzialywanie na jakosc nakladanego wzoru jest zlozone. Rura jest wprowadzona w ruch obrotowy, ruch posuwisto zwrotny oraz polaczone z przewodem zasilajacym ja w sprezone powietrze która przez otwory wylotowe odpowied¬ nio rozmieszczone na jej powierzchni kierowane jest na blone z plynu barwnego. Dzieki temu uzyskuje sie róznorodna mozliwosc oddzialywania powietrza uchodzacego z otworów wylotowych rury na blony plynu, a tym samym i odpowied¬ nio wyraziste nakladanie wzoru.Rynna zamontowana jest ponad pasmem, a ob¬ rotowy walek zabiera na swoja powierzchnie plyn, który z kolei jest zgarniany przez górna krawedz wzdluzna zgarniacza usytuowanego skosnie pod katem do przesuwanego pasma. Plyn splywa po dolnej krawedzi zgarniacza na pasmo. W tym wy- 111 4263 111 426 4 konaniu konstrukcyjnym rura usytuowana jest nad zgarniaczem. W innym wariancie realizacji urza¬ dzenie zawiera ponad przesuwnym pasmem zespól wytwarzajacy kurtyne z plynu, rozciagajaca sie w poprzek nad przesuwanym pasmem na które opada pod wlasnym ciezarem. W tym wykonaniu rura zamontowana jest na wysokosci kurtyny.Odleglosc rury od zgarniacza wzglednie od kur¬ tyny, jest regulowana w zaleznosci od dyspono¬ wanego cisnienia powietrza i wymaganej wyrazi¬ stosci wzoru.Urzadzenie zawiera oslone do zaslaniania otwo¬ rów wylotowych rury dla wyeliminowania bez¬ uzytecznego zuzywania sprezonego powietrza kie¬ rowanego do opadajacej blony.Oslona korzystnie ma postac rury z rowkiem wzdluznym, która jest nasadzona na Ture z otwo¬ rami wylotowymi wzglednie osadzona wewnatrz tej rury, przy czym rowek ma za zadanie zwal¬ nianie wzdluznego odcinka rury, a tym samym otworów przez które powietrze dochodzi do blony.W urzadzeniu wedlug wynalazku uzyskuje sie wieksza róznorodnosc wzorów, przez regulacje wysokosci opadania plynu na pasmo, która ma wplyw.na efekt odzialywania powstajacych wzo¬ rów. Krótka droga opadania plynu od dolnej kra¬ wedzi zgarniacza na przesuwne pasmo ma wplyw na uzyskanie wzorów o wyraznie odznaczajacych sie spokojnych konturach i polach. Czym dluzsza jest droga opadania, tym bardziej niewyrazne staja sie zarysy wzorów. W przypadku mecha¬ nizmu do nakladania ze zgarniacza, istnieje mo¬ zliwosc wspólnego przestawienia ustawiania wy¬ sokosci zgarniacza z rura i walka z rynna nad przesuwajacym sie pasmem.Analogicznie i w przypadku urzadzenia z wy¬ twarzaniem kurtyny z plynu, przebiegajacej po¬ przecznie do pasma i opadajacej na nie. Istnieje mozliwosc przestawiania wysokosci polozenia urza¬ dzenia razem z rura, nad przesuwajacym sie pas¬ mem.Powyzsze rozwiazania nie wykluczaja jednak mozliwosci prowadzenia regulacji wysokosci po¬ lozenia w stosunku do wysokosci prowadzonego pasma przez jego zmiane. Ze wzgledów konstruk¬ cyjnych prostszym rozwiazaniem jest jednak wy¬ sokosciowe przestawianie urzadzenia do naklada¬ nia wzorów. Na jakosc nakladanych wzorów moz¬ na równiez wplywac poprzez zmiane odleglosci pomiedzy rura, a blona z plynu. Optymalna odle¬ glosc konkretnego przypadku ustalona jest ekspe¬ rymentalnie. Odleglosc ta, jak i wysokosc spadania plynu na pasmo, uzaleznione jest od rodzaju i lep¬ kosci plynu jak i od jakosci wymaganego wzoru.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym uwidoczniono na fig. 1 urzadzenie do nakladania wzorów barwnych na pasmach dywanowych w widoku perspektywicznym fig. 2 i 3 dwa rózne przyklady wykonania urzadzenia w widoku z bo¬ ku, fig. 4 rure z oslona otworów wylotowych po¬ wietrza w przekroju, a na fig. 5a do 5d wzory nalozone na dywanach, które uzyskano przy spa¬ daniu plynu barwnego z róznej wysokosci przy uzyciu urzadzenia z fig. 1 i 2.Urzadzenie 10 (fig. 1) do nakladania barwnych wzorów na poziomo przesuwna w kierunku strzal¬ ki 9 tasme dywanowa. Ponad tasma zamontowana jest w kierunku poprzecznym do niej rynne 2 • z plynem.W plynie zanurzony jest swoja dolna czescia walek 3, osadzony na osi 5, który przy obrocie w kierunku strzalki 4 pobiera plyn na swoja po¬ wierzchnie górna. Plyn odbierany jest z powierz¬ chni walka 3 przez zgarniacz 6, usytuowany skos¬ nie do dolu w kierunku tasmy 1 dywanowej, po opadajacej stronie obwodu walka 3. Plyn splywa po górnej powierzchni zgarniacza 6 w postaci blony 22 równomiernej, na calej szerokosci tas¬ my, i spadajac z dolnej krawedzi 7 zgarniacza 6 uzyskuje ostatecznie postac uniejednoliconej kur¬ tyny 8 na tasmie dywanowej 1. Uniejednolicenie kurtyny z plynu barwnego na zgarniaczu 6, uzys¬ kuje sie przez rure 11, która jest zaslepiona na jednym koncu 12 i ulozyskowana w kozlach lo¬ zyskowych 13, po obydwu stronach zgarniacza 6.Na drugim koncu 14, rury 11, zamontowany jest naped 16 z silnikiem 15, który wprawia rure 11 w ruch obrotowy zgodny z kierunkiem strzal¬ ki 17, jak równiez w ruch posuwisto-zwrotny, po¬ przeczny, do przebiegu tasmy, w kierunku wska¬ zywanym przez strzalke 18. Koniec 14, rury 11, polaczony jest ruchomym zlaczem gietkim 19 z pompa 20, tloczaca sprezone powietrze do wne¬ trza rury 11. Na powierzchni rury 11, znajduja sie otwory 21 wylotowe powietrza, usytuowane równomiernie lub zgodnie z wymaganym wzorem.Z otworów 21, sprzezone powietrze dochodzi stru¬ mieniami 23 do przebiegajacej równomiernie blo¬ ny 22 z plynu barwnego i powoduje jej niejedno¬ litosc.W przykladzie wykonania fig. 1, jak równiez na fig. 2 i 4, strumienie powietrza spotykaja sie na blonie 22 z plynu barwnego w momencie gdy znajduje sie ona na zgarniaczu 6. Uwidocznione na fig. 4 blona z plynu barwnego zostaje miejsco¬ wo wyparta przez strumienie powietrza i na¬ brzmiale spietrzona w sasiadujacych obszarach.Uprzednio jednolita blona 22, przeksztalca sie w niejednolita warstwe plynu 24 (fig. 1), która zsuwa sie po dolnej czesci zgarniacza 6, skad z jego dolnej krawedzi w postaci calkowicie nie- ujednoliconej kurtyny 8, dochodzi do tasmy 1, na której powstaje wzór 25, odpowiedni do stopnia uniejednolicenia. Przez odpowiedni dobór ruchów w kierunkach strzalek 17 i 18, odstepu 32 rury 11 od blony, jak równiez rozmieszczenia i wielkosci otworów wylotowych 21 powietrza, mozna wply¬ wac w wymagany sposób i na ksztalt wzoru.W przykladzie wykonania fig. 1, 2 i 4, rura U zamontowana jest ponad zgarniaczem 6, fig. 3 przedstawia wykonanie, w którym rura 11, za¬ montowana jest na wysokosci spadajacej z dolnej krawedzi 7 zgarniacza 6, kurtyny 29 z plynu barw¬ nego. W momencie oderwania sie od dolnej krawe¬ dzi 7, spadajaca kurtyna 29 jest jeszcze jednolita.Niejednolitosc jej nastepuje pod dzialaniem stru¬ mieni 23 powietrza, podczas jej opadania i juz jako niejednolita kurtyna 8, dochodzi na tasme dywanowa 1. 10 15 20 25 30 35 40 45111 426 6 Do wychwytywania czasteczek plynu, wydmu¬ chiwanych strumieniami 23 powietrza, mozna sto¬ sowac scianke 26 z zamocowana u jej dolu rynna 27 z której wychwycony plyn zawracany jest prze¬ wodem 28 do dalszej produkcji. 5 Na fig. 4 przedstawiono urzadzenie do przesla¬ niania otworów 21 wylotowych powietrza, stano¬ wiace w istocie oslone nasadzona na rure 11, któ¬ ra posiada szczeline zwalniajaca segment 31, skie¬ rowany w kierunku blony 22 z plynu barwnego, 10 a przez który przedostaja sie strumienie powie¬ trza. W pozostalych obszarach obwodu, rura ze¬ wnetrzna 30, przykrywa otwory 21 wylotowe po¬ wietrza, uchodzacego, którego zuzycie ograniczone jest jedynie do obszaru segmentu 31 i nie wyste- 15 puja bezuzyteczne straty Sprezonego powietrza.Rura 30 moze sluzyc równoczesnie za ulozysko- wanie dla rury 11.Dzieki róznym i licznym mozliwosciom nasta¬ wiania urzadzenia, mozna dostosowywac je do 20 wymaganej metody i rodzaju nakladanych wzo¬ rów. Mozna równiez laczyc szeregowo kilka lub wiecej z przedstawionych urzadzen, pracujacych na tych samych lub róznych plynach barwnych.Przed nakladaniem wzorów jak i w przypadku 25 licznych polaczonych szeregowo urzadzeniach, po¬ miedzy poszczególnymi cyklami, mozna wykony¬ wac wszelkie obróbki wstepne oraz posrednie, jak np. impregnowanie materialu zwilzaczami lub za¬ geszczanie, barwienie podkladowe nanoszone za 30 pomoca napawarki lub mechanizmu przecieraczo- wego. Plyn mozna nanosic na tasme mokra, schnaca lub sucha.Istotny wplyw na ksztaltN wzoru posiada swo¬ bodna wysokosc spadania plynu barwiacego. 35 Z tego wzgledu urzadzenie do nakladania wzoru mozna przestawiac w jego polozeniu wysokoscio¬ wym ponad tasma 1, w kierunku strzalki 33 (fig. 1).W ten sposób uzyskuje sie od dolnej krawedzi 40 zgarniacza 6, od której plyn barwiacy spada swo¬ bodnie pod wlasnym ciezarem az do tasmy dywa¬ nowej 1, rózne wysokosci jego spadania zaznaczo¬ ne na fig. 2 wysokoscia 34.Wzory nalozone na tasme sa uwidocznione na 45 fig. 5a do 5d. W powyzszych przykladach robo¬ czych stosowane byly nastepujace parametry tech¬ niczne.Predkosc przesuwu tasmy dywanowej 1 10 m/min Predkosc obrotowa walka 3 39 obr/min 50 Predkosc obrotowa rury 11 33 obr/min Ilosc suwów rury 11 w kierunku strzalki18 65 suw./min Suw rury 11 110 m Cisnienie powietrza w rurze 11 60 mg 55 Lepkosc plynu barwiacego 800 cP W przykladzie na fig. 5a, wysokosc 34 spadania wynosila 0 mm, co oznacza, ze tasma 1 dywano¬ wa przesuwa sie bezposrednio wzdluznie pod dol¬ na krawedzia zgarniacza 6 i przejmuje plyn bar¬ wiacy, praktycznie bez zadnej wysokosci spada¬ nia. Wzory posiadaja wyraznie odznaczajace sie pola i spokojne kontury.W przykladach na fig. 5b, wysokosc 34 spada¬ nia wynosila 70 mm, zas na fig. 5c, 250 mm, a na fig. 5d, 600 mm. Wyrazistosc pól nakladanych wzorów maleje, gdyz spadajacy na tasme 1 z co¬ raz wiekszej wysokosci plyn, jest na swojej dro¬ dze coraz bardziej rozwiewany.Równiez i w rozwiazaniu konstrukcyjnym we¬ dlug fig. 3, wysokosc swobodnego spadania plynu barwiacego moze byc zmieniana, przez ustawianie urzadzenia do nakladania na róznych wysoko¬ sciach ponad tasma, co uwidoczniono przez dwie mozliwosci polozenia tasmy 1 dywanowej.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do nakladania wzoru na tkanine, zaopatrzone w usytuowane poprzecznie od kierun¬ ku przesuwu tasmy rynne na barwny plyn, w któ¬ rej jest umieszczony walek pobierajacy przy ob¬ rocie plyn na swoja powierzchnie oraz w zgar¬ niacz ustawiony skosnie do dolu w kierunku tasmy i ruchoma dysze skierowana na splywajacy po zgarniaczu plyn, znamienne tym, ze dysza po¬ wietrzna ma postac rury obrotowej (11) z otwo¬ rami (21) na swojej powierzchni przesuwanej ru¬ chem posuwisto zwrotnym poprzecznie do pasma (1), przy czym jeden koniec rury obrotowej (11) polaczony jest zlaczem gietkim (19) z pompa (20) tloczaca sprezone powietrze do jej wnetrza. 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze rura (11) usytuowana jest nad zgarniaczem (6). 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze rura (11) umieszczona jest na wysokosci kur¬ tyny plynu (29). " 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze rura (11) posiada oslone (30) przykrywajaca jej otwory wylotowe (21) na czesci jej obwodu. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze posiada regulator nastawiania wysokosci swo¬ bodnego wyplywu plynu na pasmo (1). 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 2 albo 5, znamienne tym, ze regulator jest polaczony ze zgarniaczem (6), z rura (11), walkiem (3) i rynna (2). 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 3 albo 5, znamienne tym, ze regulator jest polaczony z innym regula¬ torem nastawczym i rura (11). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 3 albo 5, znamienne tym, ze regulator jest polaczony z innym regula¬ torem nastawczym i rura (11), przy czym jeden z regulatorów nastawia odstep rury (11) od blony z plynu (8, 22).111 426 FIG-1 33 15 Ijli^ ZGK Oddz. 2 Chorzów, zam. 6423/81 Cena 45 zl PL