PL111113B1 - Membrane type cut-off valve - Google Patents

Description

Opis patentowy opublikowano: 30.11.1981 111113 Int. Cl.2 F16K 7/12 F16K 41/12 CZYTELNIA U *du Patentowego Twórca wynalazku: — Uprawniony z patentu: Lothar Wurzer, Hurth {Republika Federalna Niemiec) Zawór odcinajacy przeponowy Wynalazek dotyczy zaworu odcinajacego przepo¬ nowego, którego przepona jest wykonana z elas¬ tycznego lub co najmniej gietkiego materialu, przy czym przepona zamocowana jest pomiedzy dolna i górna czescia korpusu zaworu. Czesc srodkowa przepony uksztaltowana jest w formie elementu zamykajacego usytuowanego skosnie, odchylanego przegubowo przy zmianie polozenia od krancowego górnego do krancowego dolnego.Element zamykajacy* wykonuje ruch pionowy w stosunku do plaszczyzny gniazda zaworowego.Uszczelnienie pomiedzy komora wypelniona czyn¬ nikiem roboczym a wrzecionem napedowym, sta¬ nowi sama przepona w zakresie pomiedzy elemen¬ tem zamykajacym i jej zamocowana zewnetrzna krawedzia, zakres ten obejmuje wlasciwa cz^sc ro¬ bocza przepony.W zaworach przeponowych suwakowych ruch elementu zamykajacego, na przyklad w ksztalcie plyty przesuwnej, klina lub stozka przesuwnego, przebiega równolegle do plaszczyzny przekroju po¬ przecznego kanalu przeplywowego, pozwala to na calkowite wyjscie elementu zamykajacego z kanalu przeplywowego. W ten sposób, w przeciwienstwie do innych zaworów, uzyskuje sie prawie calkowi¬ cie gladkoscienna komore przeplywowa bez opo¬ rów co umozliwia przeplyw praktycznie bez strat.Ze wzgledu na znacznie wiekszy skok w porów¬ naniu do innych zaworów oraz dla dostosowania do znormalizowanych dlugosci zaworów suwako- 10 15 20 25 30 wych, przepona wykonana jest — patrzac na prze¬ krój poprzeczny — w ksztalcie zblizonym do owal¬ nego, który ulega znacznym zmianom przy zmia¬ nach polozenia od otwartego do zamknietego. Ogra¬ niczenie skoku zaworu pociaga za soba zwezenie przekroju przeplywu.Znane sa sposoby optymalnego zmniejszania po¬ datnosci przepony na znieksztalcenia wywolane jej przeginaniem przez dobór odpowiedniego ksztaltu przepony np. przepony plytkowe, zlobkowane, tale¬ rzowe, kolpakowe. Przepony o ksztalcie plaskim dopuszczaja jedynie niewielki skok, przy wiekszym skoku material przepony, który poddawany jest duzym obciazeniom przez dluzszy czas ulega roz¬ ciagnieciu.Znane przepony mieszkowe pozwalaja na wyko¬ nywanie wiekszych skoków, jednakze ze wzgledu na duze zmiany ksztaltu ograniczona jest grubosc przepony i jej sztywnosc. W niektórych wykona¬ niach podczas ruchu od polozenia otwartego do po¬ lozenia zamknietego, przepona ulega przeginaniu o 180°, w miejscu usytuowanym bezposrednio przy plaszczyznie zamocowania, w innych wykonaniach, bezposrednio przy plaszczyznie zamocowania usy¬ tuowana jest czesc skosna, której skladowe elemen¬ ty znajduja sie z tej samej strony przepony, w ob¬ szarze których zmiana kierunku ruchu przepony wynosi jeszcze okolo 90°, co pozwala na stosowanie przepony o srednicy dostosowanej do niewielkich dlugosci korpusu. Istnieje równiez mozliwosc zmia- 111113I ny ksztaltu przestrzennego przy przejsciu z jed¬ nego polozenia krancowego w drugie, co oznacza, ze, patrzac z jednej strony, przestrzenny ksztalt wypukly ulega zmianie na wklesly. Przyklad ob¬ razujacy przechodzenie przepony od formy wy- 5 puklej do wkleslej znany jest z patentu USA 3 310 282, w którym zawór przeponowy, charakte¬ ryzuje sie przepona symetryczna, zamykana i otwierana za pomoca wrzeciona nastawczego o kierunku ruchu prostopadlym do kierunku prze- 10 plywu w korpusie zaworu.Niestety na skutek zmian ksztaltu przestrzenne¬ go przepona jest silnie obciazona w obszarze polo¬ zonym wokól zamocowanej krawedzi i w wyniku wielokrotnego zginania w góre i w dól ulega zme- 15 czeniu i przedwczesnemu zuzyciu. Podobna wade wykazuje zawór odcinajacy wg patentu francus¬ kiego 1 031 255, charakteryzujacy sie wytloczonym elementem zamykajacym.Inne znane uksztaltowania przepon charaktery- 20 zuja sie lukowym przebiegiem pomiedzy zewnetrz¬ na plaszczyzna zamocowania i obszarem srodko¬ wym, nie ulegajacym zmianie we wszystkich polo¬ zeniach roboczych. Jest to mozliwe albo na skutek takiego uksztaltowania korpusu zaworu, które wy- 25 musza utrzymanie zasadniczego ksztaltu przepony, albo wynikiem rezygnacji z wykorzystania calego mozliwego skoku i ograniczenia go znacznie.Z belgijskiego patentu 504 836 znany jest zawór odcinajacy przeponowy, w którym wrzeciono na- 30 stawcze usytuowane jest w korpusie zaworu skos¬ nie do glównego kierunku przeplywu, zas w polo¬ zeniu zamykajacym jest ustawione prostopadle do elementu zamykajacego. Przepona jest asymetrycz¬ na, poniewaz element zamykajacy przesuniety jest 35 w stosunku do punktu srodkowego przepony. Prze¬ pona ta w obszarze zamocowania w czesci, w któ¬ rej element zamykajacy jest najbardziej zblizony do zamocowanej krawedzi, ulega silnemu odksztal¬ ceniu przy kazdym otwieraniu i zamykaniu, co 40 prowadzi do szybkiego zmeczenia materialu. Jedno¬ czesnie przy zamykaniu ulega rozszerzaniu wydlu¬ zona czesc przepony. Rozszerzanie to wystepujace przy kazdorazowym zamykaniu, z czasem prowa¬ dzi do przyspieszenia zmeczenia i lamliwosci prze¬ pony. Dalsze wykonania dluzszej czesci przepony w ksztalcie linii falistej na calej dlugosci, nie po¬ prawiaja odpornosci na zuzycie, poniewaz na fal¬ dach wystepuje ciagle przeginanie.Celem wynalazku jest usuniecie niedogodnosci 50 znanych rozwiazan a zadaniem wynalazku jest wy¬ konanie zaworu odcinajacego przeponowego, który zapewni wykonywanie ruchów przepony bez szkod¬ liwego jej przeginania, bez speczania, bez odgi¬ nania i przewijania nie zmieniajacej ksztaltu prze- 55 strzennego podczas zmiany polozenia z dolnego na górne lub na odwrót, umozliwiajac wykorzystanie pelnego skoku zaworu równiez przy wysokim cis¬ nieniu roboczym.Dla wykonania tego zadania zgodnie z wynalaz- 60 kiem, zawór odcinajacy przeponowy do rozdzielania dwóch sasiednich komór o róznym lub równym cisnieniu posiada przepone z elastycznego lub giet¬ kiego materialu, z wkladka tekstylna lub bez, ko¬ rzystnie z gumy lub z tworzywa sztucznego, przy 65 113^ 4 czym przepona zamocowana jest pomiedzy górna i dolna czescia korpusu zaworu i uksztaltowana jest w czesci srodkowej jako skosnie usytuowany element zamykajacy, odchylany jak klapa przegu¬ bowo przy zmianie polozenia z górnego do dolnego polozenia krancowego ,przepóna ma w przekroju, w górnym i dolnym polozeniu krancowym jak rów¬ niez w kazdym polozeniu posrednim, wklesle wy¬ brzuszenie o ksztalcie rynny kolowej.Rozwiazanie zgodnie z wynalazkiem zapewnia utrzymanie ksztaltu przestrzennego przepony tak w górnym polozeniu krancowym, jak równiez w do¬ wolnym polozeniu posrednim oraz równomierny rozklad wszelkich zmian ksztaltu na calym obwo¬ dzie wybrzuszenia i poddawanie materiaju prze¬ pony tylko jednorodnemu zginaniu. Przepona wy¬ konana wedlug wynalazku ma równiez wielostron¬ ne zastosowanie i moze byc montowana nie tylko w korpusach zaworowych, sluzac jako zawór odci¬ najacy, lecz takze jako zawór klapowy zwrotny i jako przepona w pompach.W jednym z przykladów wykonania zaworu od¬ cinajacego przeponowego o przeplywie prostolinio¬ wym, gniazdo zaworu usytuowane jest skosnie w dolnej czesci korpusu, a przepona zamocowana jest pomiedzy górna i dolna czescia korpusu, zas srod¬ kowa czesc przepony wykonana jest jako element zamykajacy usytuowany skosnie i dzialajacy przy przechodzeniu z górnego do dolnego polozenia kran¬ cowego jak klapa odchylana przegubowo, na która dziala sila zmieniajaca polozenie, przylozona w srodku lub w poblizu srodka elementu zamykaja¬ cego, za pomoca wrzeciona zaworu polaczonego przegubowo z elementem zamykajacym, a zgodnie z wynalazkiem, przepona pomiedzy zamocowana krawedzia i elementem zamykajacym zaworu, cha¬ rakteryzuje sie wkleslym wybrzuszeniem o ksztalcie rynny tak w polozeniu otwartym jak i zamknietym, a takze w kazdym polozeniu posrednim.Zmiana polozenia przepony powoduje tylko zmia¬ ne promienia krzywizny wybrzuszenia .W obszarze zamocowanej krawedzi nie wystepuje odginanie jak to ma miejsce w znanych zaworach przeponowych.Wedlug wynalazku unika sie przede wszystkim szkodliwego pekania przepony na skutek zmian ksztaltu wkleslego na wypukly, nie wystepuje tu równiez ruch przewijania typowy dla przepon mieszkowych.W korzystnym przykladzie wykonania wynalaz¬ ku, ksztalt przestrzenny przepony cechuje poloze¬ nie na jednej linii punktu przylozenia urzadzenia nastawczego do elementu zamykajacego i polozo¬ nych z lewej i prawej strony tego elementu punk¬ tów srodkowych wybrzuszenia przepony. Linia ta przebiega, w przypadku gdy ksztalt przestrzenny przepony zamontowanej w korpusie nie ulegl od¬ ksztalceniu i zatrzymuje ksztalt nadany jej przy ¦wytwarzaniu, równolegle do osi wzdluznej kanalu przeplywowego i korzystnie usytuowana jest w ob¬ szarze zamocowanej krawedzi. ^ Rozwiazanie to daje dalsze usprawnienie, ponie¬ waz sily dzialajace na przepone przy otwieraniu i zamykaniu sa niewielkie. W szczególnosci unika sie w ten sposób powstawania sil wywieranych na ramionach dzwigni.111113 8 Zgodnie z wynalazkiem ksztalt przestrzenny prze¬ pony po jej wytworzeniu cechuje jednakowa lub w przyblizeniu jednakowa odleglosc punktów srod¬ kowych pierscieniowego wybrzuszenia przepony, od punktu przylozenia wrzeciona zaworu do ele¬ mentu zamykajacego zaworu, a pierscieniowe wy¬ brzuszenie przepony ma z kazdej strony jednakowy promien.W przeponie zamontowanej w korpusie, w polo¬ zeniu otwartym, wybrzuszenie usytuowane z pra¬ wej stroimy rna w przekroju najmniejszy promien krzywizny, zas z lewej najwiekszy promien krzy¬ wizny, w zakresach posrednich wartosc promienia jest zmienna. Poza tym, przy otwartym polozeniu przepony, plaszczyzna elementu zamykajacego jest polozona prawie równolegle do osi wzdluznej ka¬ nalu przeplywowego korpusu zaworu.Przepona wedlug wynalazku pozwala na zastoso¬ wanie do jej wyrobu równiez takich materialów, których elastycznosc jest mniejsza niz kauczuku naturalnego lub syntetycznego i które dotychczas nie nadawaly sie do wyrobu przepon, pomimo iz ich zaleta jest wieksza odpornosc na korozje i tem¬ perature, poniewaz przepona wedlug wynalazku nie zmienia zasadniczego ksztaltu podczas otwierania i zamykania zaworu, a zmianie ulegaja jedynie promienie krzywizny jej wybrzuszenia. Tym samym wyeliminowane zostaja zjawiska rozszerzania sie przepony, przeginania jej, rozlamywania, sp;czania i ruchu przewijajacego. Skutkiem tego jest zwiek¬ szenie niezawodnosci eksploatacyjnej. Przepona wedlug wynalazku moze byc równiez stosowana przy podwyzszonym cisnieniu i/lub podwyzszonej temperaturze.Jako materialy znajdujace zastosowanie mozna dla przykladu wymienic fluoro-elastomery lub two¬ rzywa sztuczne fluoro-pochodne.Poza tym wynalazek pozwala na stosowanie przepony o takiej grubosci, z wybrzuszeniem o ksztalcie rynny, która pozwala na uzywanie za¬ woru odcinajacego do wyzszych cisnien i tempera¬ tur roboczych niz dotychczas bylo to mozliwe, przy czym nie wystepuje niebezpieczenstwo szybkiego zmeczenia materialu, gdyz przepona zachowuje nie¬ zmieniony ksztalt.Ruch jDodnoszaco-przechylny przepony rozpoczy¬ najacy sie po jej uruchomieniu, powoduje w krót¬ kim czasie po otwarciu calkowite zwolnienie gniaz¬ da zaworu, co pozwala na jej przeplukanie przez przeplywajacy czynnik roboczy. Poza tym w zawo¬ rze wedlug wynalazku przepona pozwala na unik¬ niecie tworzenia sie osadów, poniewaz zarówno w polozeniu otwartym zaworu jak i w polozeniu zamknietym komora pierscieniowa nie jest zamk¬ nieta lecz polaczona z kanalem przeplywowym.Ruch podnoszaco-przechylny przepony daje po¬ nadto te zalete, ze w kanale przeplywowym naste¬ puje ciagla zmiana predkosci przeplywu i nie wy¬ stepuje zamykanie udarowe, co eliminuje udary cisnieniowe. Przepona nie wykazuje równiez — ze wzgledu na jej ksztalt i "wykonywanie ruchu pod¬ noszacego przechylnego — sklonnosci do drgan.Poniewaz punkt obrotu lub punkt przechylu ele¬ mentu zamykajacego polozony jest stale na osi urzadzenia nastawczego, którym jest wrzeciono za- 10 25 35 40 50 55 60 65 woru, a w polozeniu srodkowym przepony wrze¬ ciono usytuowane jest prostopadle do plaszczyzny elementu zamykajacego, a poza tym do zmiany polozenia elementu zamykajacego potrzebny jest tylko niewielki ruch przechylny, a wartosc promie¬ nia pierscieniowego wybrzuszenia nieobciazonej przepony jest dopasowana do przewidzianego skoku zaworu, na przepone nie dziala zadna sila jedno¬ kierunkowa, mogaca spowodowac rozszerzanie sie przepony.Wynalazek pozwala jednoczesnie na wykorzysta¬ nie calej srednicy przeplywu, bez potrzeby stoso¬ wania tak wielkich skoków jak przy znanych za¬ worach przeponowych.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladach wykonania na rysunkach, na których fig. 1 przedstawia przekrój pionowy zaworu odci¬ najacego przeponowego z wrzecionem w polozeniu otwartym, fig. 2 — przekrój pionowy zaworu prze¬ ponowego wedlug fig. 1 w polozeniu zamknietym, fig. 3 — widok z góry ksztaltu przestrzennego przepony po jej wyprodukowaniu, fig. 4 — widok z dolu ksztaltu przestrzennego przepony z fig. 3 po jej wyprodukowaniu, fig. 5 — przepone w poloze¬ niu górnym krancowym tj. otwartym, fig. 6 — ksztalt przestrzenny przepony przygotowanej do pracy w srodkowym polozeniu roboczym, fig. 7 — przepone w polozeniu dolnym krancowym tj. zamk¬ nietym, fig. 8 — dalszy przyklad wykonania zaworu odcinajacego przeponowego jako zaworu klapowe¬ go w przekroju w widoku z boku.Zawór przeponowy pokazany na fig. 1 i 2 sklada sie z dolnej czeci korpusu 10 i pokrywy 11. Pomie¬ dzy dolna czescia korpusu 10 i pokrywa 11 zamo¬ cowany jest kolnierz 12 obwodowy przepony 13 za pomoca srub 14. Przepona 13 ma element zamy¬ kajacy 15 zawór, który w polozeniu zamknietym zaworu przedstawionym na fig. 2 przylega do usy¬ tuowanego w dolnej czesci korpusu 10 obwodowe¬ go okraglego gniazda zaworu 16. Wewnatrz ele¬ mentu zamykajacego 15 umieszczone jest zbrojenie 17 wykonane z metalu, majace widelki o ramio¬ nach 18, 18a (fig. 3) wystajacych do góry, polaczo¬ nych za posrednictwem trzpienia 19 z wrzecionem zaworu 20 wyposazonym w kólko reczne 21.Korzystnie pomiedzy ramionami widelek 18 i 18a zamocowany jest przegubowo na trzpieniu 19 lacz¬ nik 20a, wyposazony w usytuowany na górnym koncu kolnierz dociskowy 20b, wrzeciono 20, wypo¬ sazone jest na dolnym koncu równiez w kolnierz dociskowy 20c. Oba kolnierze dociskowe 20b i 20c sa polaczone wzajemnie za pomoca elementów nie przedstawionych na rysunku. Uklad ten ma te zale¬ te, ze lacznik 20a pozostaje stale usytuowany po¬ miedzy ramionami widelek 18, 18a, a wrzeciono 20 mozna zastapic innych prostym urzadzeniem nape*- dzajacym, jak na przyklad ukladem cylindra i tlo¬ ka, w celu uruchomienia przepony 13 i jej elemen¬ tu zamykajacego 15. Kolnierz dociskowy 20c jest jednoczesnie plytka zderzakowa ograniczajaca skok zaworu w góre w dolnej czesci pokrywy 11. Przer póna 13 w obszarze pomiedzy zamocowanym kol¬ nierzem 12 i usytuowanym skosnie do plaszczyzny zamocowania elementem zamykajacym 15 ma w polozeniu o-wartym i w polozeniu zamknietym111113 wkleslosc — patrzac od strony gniazda zaworu 16 — o ksztalcie rynny kolowej, skierowane wypuklo¬ scia do wrzeciona i wykazujace w przekroju ksztalt petli. Przepona, w trakcie zmiany polozenia od zamknietego do otwartego lub odwrotnie, nie ulega 5 zadnym zasadniczym odksztalceniom przestrzennym, a wiec zachowuje staly ksztalt, co pokazane jest wyraznie na fig. 5—7.Na fig. 6 pokazana jest przepona majaca ksztalt przestrzenny nadany jej przy produkcji, z zazna- 10 czeniem cech charakterystycznych, a mianowicie, ze mocowany kolnierz 12 przepony 13 i punkt srodko¬ wy ml krzywizny wybrzuszenia lewej strony prze¬ pony 22L oraz punkt srodkowy m2 krzywizny wy¬ brzuszenia prawej czesci 22R przepony i lezacy w 15 osi x—*y punkt przylaczenia 24 urzadzenia nastaw- czego, stanowiacego równiez punkt obrotu trzpie¬ nia 19 i przechylu elementu zamykajacego 15, usy¬ tuowane sa na wspólnej plaszczyznie 25, zas prze¬ pona 13 jest kielichowo wybrzuszona w kierunku 2o od plaszczyzny jej zamocowania 23 wypukle do gó¬ ry. Plaszczyzna 25 przebiega jednoczesnie równo¬ legle do osi v kanalu przeplywowego w korpusie zaworu 10.Ksztalt przestrzenny przepony po jej wykonaniu 25 pokazany na fig. 6 odpowiada ksztaltowi przepony po jej zamontowaniu w korpusie zaworu i przed¬ stawia ksztalt przestrzenny srodkowego polozenia zaworu. Na fig. 6- pokazane jest poza tym, ze krzy¬ wizna 22L w lewej czesci wybrzuszenia przepony 30 i krzywizna 22R w prawej czesci wybrzuszenia przepony przebiegaja patrzac od dolu symetrycznie po luku b o wymiarze wymaganym dla zmiany po¬ lozenia elementu zamykajacego 15 i sa wklesle w stosunku do kolnierza 12 przepony 13, a punkty 35 srodkowe ml i m2 lezace w plaszczyznie 25 sa po¬ lozone symetrycznie wzgledem punktu przechylu 24 przy czym promienie r wybrzuszen sa równe, czyli tym samym wysokosc h na calym obwodzie wybrzuszenia jest równa. 40 Na fig. 6 pokazano poza tym, ze okragly element zamykajacy 15 usytuowany jest skosnie pod katem a° do plaszczyzny 25 oraz srodkowej osi v kanalu przeplywowego, a punkt przechylu 24 jest punk¬ tem nacisku i przylozenia sily zamykajacej i xtwie- 45 rajacej.Poniewaz jednoczesnie, w polozeniu srodkowym przepony, urzadzenie nastawcze to jest wrzeciono 20 usytuowane jest w osi x—y prostopadlej do plaszczyzny elementu zamykajacego 15, kat a° od- 50 powiada katowi pomiedzy osia z prostopadla do plaszczyzny 25 i osia ruchu x—y. Wartosc kata a° w polozeniu srodkowym przepony wynosi korzyst- „ nie 20°.W polozeniu otwartym zaworu, fig. 5, wartosc M kata al wynosi 10°. W polozeniu zamknietym, fig. 7, wartosc kata a2 wynosi 30p. Element zamykajacy 15, przy zmianie polozenia ze srodkowego, fig. 6, w polozenie otwarte, fig. 5, jest przechylany na osi czopu 19 wokól punktu przylozenia 24 w kierunku eo przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara o kat 10°. Przy zmianie polozenia od polozenia srod¬ kowego, fig. 6, do polozenia zamknietego, fig. 7, na¬ stepuje przechylenie przepony w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu wskazówek zegara równiez o 95 kat o wartosci 10°, tak ze zarówno w polozeniu otwartym jak i w polozeniu zamknietym wartosc kata f$ pomiedzy osia x—y kierunku zmiany polo¬ zenia i linia W prostopadla do plaszczyzny elemen¬ tu zamykajacego 15 jest równa i wynosi 10°.W polozeniu srodkowym przepony, promienie r wybrzuszen sa równe. Równiez dlugosc luku b na calym obwodzie powyzej plaszczyzny 25 jest równa z wyjatkiem miejsca w krzywiznie 22L czesci lewej wybrzuszenia przepony, gdzie ze wzgledu na ele¬ ment zamykajacy, iilugosc luku b poczawszy od linii s jest krótsza o wartosc n. Poniewaz przy ru¬ chu przepony w kierunku do polozenia zamkniete¬ go i polozenia otwartego nie wystepuje zjawisko rozciagania lub zgniatania ,wymiary luku b w po¬ szczególnych miejscach pozostaja niezmienione.Na fig. 7 przedstawiono przepone, w polozeniu zamknietym, w tym polozeniu promien wybrzusze¬ nia przepony z prawej strony jest wiekszy niz pro¬ mien wybrzuszenia z lewej strony. Czesci krzywiz¬ ny prawa i lewa, a tym samym i krzywizna na ca¬ lym obwodzie utrzymuje jednakze niezmienny kie¬ runek wybrzuszenia wypukloscia do góry. Równiez w polozeniu otwartym przepony pozostaje utrzy¬ many ten sam kierunek wybrzuszenia z ta zmiana, ze krzywizna 22R prawej czesci przepony podczas ruchu w kierunku do polozenia otwartego jest rów¬ nomiernie zaciesniana, a promien r wybrzuszenia zmniejsza sie. Krzywizna 22L lewej czesci wybrzu¬ szenia przepony zachowuje sie w trakcie tego prze¬ biegu odwrotnie. Nastepuje rozszerzenie petli krzy¬ wizn, przy czym jej promien zwieksza sie. Z tego wynika, ze w polozeniu otwartym przepony, w kie¬ runku od krzywizny prawej 22R do lewej krzy¬ wizny 22L, nastepuje równomierne zmniejszanie krzywizny wybrzuszenia, zas krzywizna 22L na le¬ wym koncu przepony jest bardziej zakrzywiona.Zmiana promieni r krzywizn 22L oraz 22R jest bardzo nieznaczna, poniewaz styczna t do wybrzu¬ szenia zmienia wartosc kata pochylenia miedzy po¬ lozeniem srodkowym przepony a polozeniem zamk¬ nietym tylko o 5°. Zmiana wartosci tego kata od polozenia srodkowego do" otwartego wynosi rów¬ niez 5°.Podczas ruchu do* góry wrzeciona 20, za pomoca kola recznego 21, element zamykajacy 15" zostaje uniesiony z gniazda zaworu 16 i po przesunieciu do polozenia otwartego wysuniety z kanalu prze¬ plywowego, jak przedstawiono to na fig. 1.Na skutek tego, ze krótsza krzywizna 22L wy¬ brzuszenia przepony wykonuje krótsza droge pod¬ czas podnoszenia elementu zamykajacego 15 niz dluzsza krzywizna 22R, ma miejsce ruch podnosno- -przechylny w kierunku oznaczonym strzalkami 27, 27a, 27b na fig. 1.Kierunek przeplywu czynnika roboczego w ka¬ nale lOa zgodnie ze strzalka 28, fig. 1, jest od lewej do prawej. Wrzeciono 20 usytuowane na osi x—y przedstawionej na fig. 6, polaczone przegubowe* w punkcie zamocowania 24 z elementem zamykaja¬ cym 15, za pomoca trzpienia 19 powoduje, ze ele¬ ment zamykajacy 15, podczas wykonywania ruchu wzdluz osi x—y moze zajmowac rózne polozenia.Na fig. 1 pokazano równiez, ze szczelina, powsta¬ jaca na skutek podnoszenia elementu zamykajace-111 ] 9 go 15, przy krzywiznie 22L lewej czesci wybrzusze¬ nia* przepony jest korzystnie przeplukiwana prze¬ plywajacym strumieniem i tym samym moze byl utrzymana w czystosci, na skutek czego zamykanie przepony jest szczelne. 5 Na fig. 1 i 2 pokazano, ze z obwodowym kolnie¬ rzem 12 zamocowania przepony w dolnej czesci korpusu 10, w kierunku do srodka przepony 13, la¬ czy sie pierscieniowe zgrubienie 30 korpusu zaworu, dopasowane do obrysu krzywizn wybrzuszenia 10 przepony.Na fig. 6 pokazano, ze punkt przechylu 24 usy¬ tuowany jest srodkowo na elemencie zamykaja¬ cym 15 przepony i na skutek ruchu przechylnego elementu zamykajacego na usytuowanej poprzecz- 15 nie do kierunku przeplywu, osi obrotu przechodza¬ cej w punkcie 24, wrzeciono nie wykonuje ruchu w kierunku promieniowym do elementu zamykaja¬ cego, w wyniku czego polaczenie wrzeciona z ele¬ mentem zamykajacym nie ulega zuzyciu. Mozna 20 równiez usytuowac punkt przechylu 24 przesuniety • nieco odsrodkowo na elemencie zamykajacym 15, w kierunku kanalu przeplywowego.Fig. 8 przedstawia inny przyklad wykonania wy¬ nalazku jako zaworu odcinajacego przeponowego 25 z pokrywa 11 zamontowana na stale w korpusie 10.W tym przykladzie wykonania ksztalt przepony jest taki sam jak przestrzenny na fig. 6 przepona daje nachylenie elementu zamykajacego 15, do osi v kanalu przeplywowego lOa, okolo 30°. W wybra- 30 niach o krzywiznach 22L i 22R lewej i prawej czasci przepony wykonane sa otwory 30a, 31 w ksztalcie okienek siegajace do elementu zamykaja¬ cego, majace za zadanie przy zalozonym- kierunku przeplywu 28, spowodowanie cisnienia skierowanego ^ przeciwnie do kierunku 32 w komorze pomiedzy przepona i pokrywa 11. Zadaniem tych otworów jest jednoczesnie przeplukiwanie zaworu i wyrów¬ nanie cisnienia pomiedzy przepona a pokrywa 11.Z chwila otwarcia przepony ciecz zebrana powyzej 40 elementu zamykajacego 15 splywa przez nisko usy¬ tuowane okienka. Na fig. 9 pokazane jest zastoso¬ wanie przepony 13 wedlug wynalazku do pompy. PL PL

Claims (19)

1. Zastrzezenia patentowe 45 1. Zawór odcinajacy przeponowy z przepona z elastycznego lub gietkiego materialu na przyklad z gumy lub tworzywa sztucznego zamocowanej po¬ miedzy górna i dolna czescia korpusu zaworu uksztaltowanej w czesci srodkowej jako pochylo 50 usytuowany element zamykajacy odchylany prze¬ gubowo, przy zmianie polozenia z górnego na dolne, znamienny tym, ze przepona (13) pomiedzy swym zamocowanym kolnierzem (12) i elementem zamy¬ kajacym (15) ma w górnym i dolnym polozeniu 55 krancowym, a takze w dowolnym polozeniu posred¬ nim wklesle wybrzuszenie (22L, 22R) o ksztalcie ko¬ lowej rynny.

2. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ksztalt przestrzenny przepony (13) cechuje ulozenie 60 na jednej plaszczyznie (25) punktu zamocowania (24) wrzeciona nastawczego (20) elementu zamyka¬ jacego (15) oraz usytuowanych z lewej i prawej strony tego elementu punktu srodkowego (ml) czy¬ sci lewej (22L) wybrzuszenia oraz punktu srodko- ^ 10 wego (m2) prawej czesci wybrzuszenia przepony (13), przy czym plaszczyzna ta (25) jest równolegla do osi wzdluznej (v) dolnej czesci korpusu (10) w obszarze kolnierza (12) przepony.

3. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ksztalt przestrzenny przepony (13) cechuje syme¬ tria ksztaltu to jest w przyblizeniu jednakowa od¬ leglosc jej symetrycznych punktów od punktu za¬ mocowania (24) wrzeciona nastawczego (20) elemen¬ tu zamykajacego (J5).

4. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ksztalt przestrzenny przepony (13) cechuje wklesle wybrzuszenie (22L, 22R) przebiegajace kolowo o jednakowym promieniu (r) w kazdym punkcie luku (b).

5. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wrzeciono nastawcze (20) elementu zamykajacego (15) umiejscowione jest na osi x—y skosnie do osi v kanalu przeplywowego, zas w punkcie zamoco¬ wania (24) polaczone jest przegubowo z elementem zamykajacym (15).

6. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dlugosc luku (b) wybrzuszenia (22L, 22R) jest na calym obwodzie stala.

7. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w krancowym górnym polozeniu przepony plasz¬ czyzna dolna elementu zamykajacego (15) jest pra¬ wie równolegla do osi wzdluznej (v) kanalu prze¬ plywowego.

8. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w przekroju poprzecznym, w górnym krancowym polozeniu krzywizna lewej czesci (22L) wybrzusze¬ nia przepony ma najwiekszy promien krzywizny, a dla polozen posrednich luk krzywizny wybrzu¬ szenia jest zmienny.

9. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze element zamykajacy (15) w dolnym polozeniu kran¬ cowym, nachylony jest swa plaszczyzna (16) do osi v kanalu przeplywowego pod katem ( tosci 30°.

10. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przegubowe odchylenie elementu zamykajacego (lS) jest poprzeczne do kierunku przeplywu, medium, a od przechylu przechodzi przez punkt zamoco¬ wania (24):

11. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ksztalt przestrzenny przepony (13), na która nie jest wywierane cisnienie robocze, zalezny jest od polo¬ zenia srodkowego elementu zamykajacego (15) po¬ miedzy dolnym i górnym polozeniem krancowym.

12. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pomiedzy zamocowanym górnym kolnierzem (12) i skierowanym w kierunku do góry wybrzusze- szeniem usytuowane jest plytkie zaglebienie (12a) o ksztalcie zblizonym w przekroju do pólkola.

13. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przepona (13) ma wieksza grubosc w obszarze za¬ mocowanego kolnierza (12) niz w obszarze wybrzu¬ szenia w ksztalcie wkleslej rynny.

14. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przepona (13) ma w obszarze wybrzuszenia w111 113 11 ksztalcie wkleslej rynny jednakowa grubosc scia¬ nek.

15. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wrzeciono nastawcze (20) polaczone jest z elemen¬ tem zamykajacym (15) za pomoca ulozyskowanego nieruchomo czopu (19).

16. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przepona (13) na swym kolnierzu obwodowym (12) posiada plaszczyzne zamocowania (23) w dolnej cze¬ sci korpusu (10), z która w kierunku do srodka przepony, laczy sie zgrubienie (30) korpusu, dopaso¬ wane do obrysu wybrzuszenia rynny przepony.

17. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w polozeniu srodkowym przepony (13) os x—y 10 12 wrzeciona nastawczego (20) usytuowana jest pro¬ stopadle do plaszczyzny (26) elementu zamykaja¬ cego (15).

18. Zawór wedlug zastrz. 17, znamienny tym, ze plaszczyzna (26) elementu zamykajacego (15) nachy¬ lona jest do osi v kanalu przeplywu pod katami o wartosciach: w polozeniu srodkowym okolo 20°, w polozeniu zamknietym okolo 30°, w polozeniu otwartym okolo 10°.

19. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przepona ma otwory (30a i 31) usytuowane w krzy- wiznie (22L) lewej czesci i krzywiznie (22R) prawej czysci wybrzuszenia przepony.111113 i ¦111113 *0 '17 15 26 <*2, z. W^ F,G, FIG.6 FIG.9 RSW Zakl. Graf. W-wa, Srebrna 16, z. 117-81/0 — 125 + 20 egz. Cena 45 zl PL PL