PL110163B1 - Hydraulic regulator - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest regulator hydrau¬ liczny, przeznaczony do regulaicji przeplywu cie¬ czy do silnika hydraulicznego, zwlaszcza do sil¬ nika sterujacego w ukladzie kierowniczym pojaz¬ du mechanicznego.Zname regulatory, na przyklad podane w opi¬ sach patentów amerykanskich, nr nr 2 984 215, 3 443 378 i 3 613 364, zawieraja mechanizm zawo¬ rowy kierunkowy, lub przelaczajacy, który dziala przy obracaniu kola kierownicy pojazdu mecihani- cznego, dla kierowania przeplywu cieczy do silow¬ nika sterujacego dla jego obracania, w kierunku odpowiadajacym skreceniu pojazdu mechanicznego.Zawór jest sprzezony z mechanizmem dawkuja¬ cym, wykonanym w postaci zespolu kól zebatych tak, ze ciecz przeplywa przez mechanizm dawku¬ jacy i potem jest kierowana do silnika sterujace¬ go. Pirzy obracaniu kola kierownicy zespól kól zebatych dawkuje przeplyw cieczy do silnika ste¬ rujacego. Znane konstrukcje sa dosyc drogie do wytwarzania i sa stosunkowo skomplikowane. Po¬ nadto znane konstrukcje maja wzglednie duze gabaryty, wynikajace z zaleznosci konstrukcyj¬ nych ich elementów skladowych.Typowa znana konstrukcja zawiera mechanizm zaworowy, który reguluje przeplyw cieczy do si¬ lownika sterujacego i ten mechanizm stanowi za¬ wór obrotowy. Zawór ma elementy zaworowe po¬ laczone bezposrednio z kolem kierownicy. Dlate¬ go tez wynika potrzeba wzajemnego polaczenia 10 15 20 30 walu kierownicy i elementu zaworowego obroto¬ wego. Ustawienie róznych elementów skladowych obok siebie wymaga, aby wal kierownicy luib ele¬ ment polaczony z tym walem, przeohodzil przez zawór obrotowy lub wyistawal do tego zaworu tak, aby mial polaczenie mecnaniczne z elemen¬ tem zaworowym obracanym. Wynikal z tego wa¬ runek konieczny, wymagajacy aby srednica za¬ woru obrotowego byla odipowiednio dutaa dla umie¬ szczenia walu kierownicy. W wyniku tego atrzy-4 mywalo sie stosunkowo wielowymiarowe zespoly, przy czym powstaly problemy z uszczelnieniem.Znane jest z opisu patentowego RFiN nr 1563 287 rozwiazanie regulatora hydraulicznego, w którym zastosowano zawór sterujacy o poosiowym ruchu suwaka. W rozwiazaniu tym czlon z uzebieniem zewnetrznym nadaje ruch obrotowy drazkowi skretnemu, który z kolei napedza czlon zaworu sterujacego o ruchu poosiowym. Przenoszenie mo¬ mentu obrotowego przez zastosowanie zaworu ste¬ rujacego o ruchu poosiowym zwieksza .wymiary regulatora a ponadto wymaga uszczelnienia po¬ wierzchni obwodowej cylindra mieszczacego su¬ wak. Tak wiec konstrukcja regulatora jest zlozo¬ na i kosztowna z uwiagd na wymagana duza do¬ kladnosc wykonania poszczególnych elementów.Celem niniejszego wynalazku jest opracowanie regulatora hydraulicznego, który posiadalby pro¬ sta konstrukcje o niewielkich wymiarach gaba¬ rytowych a koszt wytwarzania takiego regulatora 110 163110 3 mogliby byc mniejszy niz dotychczas znane regu¬ latory.Zgodnie z rozwiazaniem wedlug wynalazku re¬ gulator zawiera mechaniczne zlaicze, sztywno la¬ czace wal wejsciowy z zewnetrznym czlonem ze¬ batym mechanizmu dawkujacego, oraz mechanicz¬ ne zlacze, laczace kierunkowy mechanizm zaworo- wy z wewnetrznym czlonem zebatym mechaniz¬ mu dawkujacego. Os obrotu zewnetrznego czlonu zebatego pokrywa sie z oisia centralna walu wej¬ sciowego, zas mechaniczne zlacze, sztywno lacza¬ ce wal wejsciowy z zewnetrznym czlonem zeba¬ tym stanowi czesc kryzywa walu, a mechaniczne zlacze, laczace mechanizm zaworowy z zewnetrz¬ nym czlonem zebatym zawiera cieglo napedowe*, którego os jest nachylona wzgledem osi wzdluz¬ nej regulatora, sprzegajace obrotowo zewnetrzny czlon zebaty z ruchomym czlonem zaworowym mechanizmu zaworowego. Ruchomy czlon zaworo¬ wy mechanizmu zaworowego ma postac tulei cy¬ lindrycznej, osadzonej obrotowo w tulei zaworo¬ wej mechanizmu zaworowego, majacej na obrzezu osiowe kanaly dla przeplywu plynu hydrauliczne¬ go oraz kanal laczacy wnetrze tulei z mechaniz¬ mem dawkujacym. Zawór komutacyjny zawiera czlon zaworowy komutacyjny, osadzony w wydra¬ zeniu w czlonie rozgaleznym, przy czyim czlon zaworowy komutacyjny jest sztywno polaczony z zewnetrznym czlonem zebatym mechanizmu dawkujacego oraz z wystepem kryzowym walu wejsciowego.Korzystnie regulator zawiera sprezyne, usytuo¬ wana pomiedzy obudowa regulatora i ruchomym czlonem zaworowym, dociskajaca ruchomy czlon zaworowy do polozenia neutralnego.Kierunkowy mecihanizm zaworowy zawiera czlon zaworowy plytkowy, sprzagniety za pomoca ciegla napedowego z wewnetrznym czlonem za pomoca ciegla napedowego z wewnetrznym czlo¬ nem obrotowym mechanizmu dawkujacego, osa¬ dzony obrotowo wzgledem plyty obudowy regula¬ tora.Na powierzchni czolowej czlonu zaworowego ply¬ tkowego znajduja sie otwory, tworzace wraz z otworami w plycie obudowy regulatora kanaly przeplywowe plynu hydraulicznego. Korzystnie czlon zaworowy komutacyjny jest usytuowany pomiedzy czlonem zaworowym plytkowym i czlo¬ nami obrotowymi mechanizmu dawkujacego Zgodnie, z korzystnym przykladem wykonania wynalazku czesc kryzowa walu szczelnie przylega do zewnetrznego i wewnetrznego czlonu zebate¬ go, zas zawór komutacyjny zawiera co naijmniej jeden czlon zaworowy komutacyjny usytuowany po przeciwnej stronie poosiowych komór wzgle¬ dem czesci kryzowej, przy czym czesc kryzowa walu jest sztywno polaczona z zewnetrznym czlo¬ nem zefbatym.Gzion zaworowy komutacyjny stanowi tuleije majaca szczeliny osiowe zewnetrzne oraz promie¬ niowe kanaly laczace zewnetrzna powierzchnie tu¬ lei iz jej powierzchnia wewnetrzna, przy czym czlon zaworowy komutacyjny jest osadzony w otworze czlonu rozgaleznego, majacego kanaly przysto¬ sowane do laczenia sie na przemian ze szczeli- 163 4 nami osiowymi oraz promieni owymi kanalami czlonu zaworowego' komuitacyjmego przy wzgled¬ nym ruchu obrotowym pomiedzy czlonem rozdziel¬ czym a tuleja. 5 Korzystnie regulator zawiera plytke usytuowa¬ na pomiedzy czlonem rozgaleznym a powierzchnia czolowa zewnetrznego i wewnetrznego czlonu ze¬ batego, przylegajaca do powierzchni czolowej czlonów zebatych, zas plytka jest polaczona z 10 czlonem rozgaleznym oraz zewnetrznym czlonem zebatym.Czesc kryzowa walu, zewnetrzny czlon zebaty, o zebach wewnetrznych, oraz czlon rozgalezny sa polaczone ze soba i zamontowane w czesci obu- 15 dowy w postaci jednego zespolu, natomiast rucho¬ my czlon zaworowy oraz tuleje zaworowe sa za- mionitowane w drugiej czesci obudowy regulatora.Zgodnie z alternatywnym przykladem wykona¬ nia wynalazku tuleja napedowa mechanizmu daw- 20 kujacego sztywno polaczona z walem napedowym, ma uzebienie wewnetrzne zas zewnetrzny czlon zebaty o zebach wewnetrznych ma uzebienie ze¬ wnetrzne na obwodzie, zazebiajace sie z uzebie¬ niem wewnetrznym tulei napedowej, a cieglo re- 25 latora sprzega wewnetrzny czlon zeibaty, o zebach zewnetrznych, z ruchomym czlonem zaworowym.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przyikladacn wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia regulator hydrauliczny w ukla- 30 dzie kierowniczym schematycznie, fig. 2 —- regu¬ lator hydrauliczny z fig. 1 w przekroju osiowym poprzecznym, fig. 3 — mechanizm dawkujacy, za¬ stosowany w regulatorze z fig. 1, fig. 4 — regula¬ tor z fig. 2 z pominietymi czesciami skladowymi 35 w przekroju poprzecznym wzdluz linii 4—4 z fig. 2, fig. 5 — czlony zaworowe stosowane w kon¬ strukcji z fig. 2 w przekroju poprzecznym, fig. 6 — inny czlon zaworowy stosowany w konstruk¬ cji z fig. 2 w przekroju, fdg. 7 — czlon ziawo- 40 rowy z fig. 6 w widoku z góry, fig. 8-hlO — schematyczny przeplyw cieczy przez mechanizm zaworowy z fig. 2, fig. 11 — uklad komutacyjny z fig. 2 w przekroju, fig. Ii2 — przekrój wzdluz linii 12—12 z fig. 11, fig. 13 — inny przyklad wy- 45 konania regulatora wedlug wynalazku w czescio¬ wym przekroju, fig. 14 — nastepny przyklad wy¬ konania regulatora pokazany schematycznie, fig. 15 — regulator w przekroju wzdluz linii 15^15 z fig. 14, fig. 16 — regulator z fig. 14 w przekro- 50 ju wzdluz linii 16—16 z fig. 14, fig. 17 — dalszy przyklad wykonania regulatora pokazany sche¬ matycznie, fig. 18 — kolejny przyklad wykona¬ nia regulatora, a fig. 19 — regulator w przykla¬ dzie wykonania z fig. 18 w przekroju wzdluz 55 linii 19—19 z fig. 18.Regulator 10 zawiera obudowe 11, do której wystaje wal 12 kola kierownicy 13 pojazdu me¬ chanicznego. Drugi koniec walu 12 jest polaczo¬ ny tak, ze przy obracaniu kola kierownicy wal 60 bedzie sie obracac podobnie i regulator 10 bedzie kierowac czynnik roboczy do silownika sterujace¬ go 14, który ma odpowiednie polaczenie dla reali¬ zacji wspomagania ukladu kierowniczego kól po¬ jazdu mechanicznego. Polaczenie silownika ste- 65 rujacego 14 z mechanizmem pojazdu, dla regula-110 163 5 6 cji kierowania pojazdem, jest konwencjonalne i powszechnie zwane. Jak to przedstawiono schema¬ tycznie na fig. 1, obudowa 11 zawiera dwa otwo¬ ry przelotowe 20, 21, które sa polaczone do prze¬ ciwleglych czesci silownika 14, tak, ze przy wy¬ plywie cieczy z tych wylotów, ciecz doplywa do jednego lub do drugiego konca silownika 14. Po¬ nadto obudowa 11 zawiera wlot 22, polaczony z pompa 23, która jest napedzana silnikiem. Obu¬ dowa 11 zawiera równiez wylot 24, polaczony ze zbiornikiem cieczy 27.Regulator 10 dziala w ten sposób, ze gdy nie zachodzi kierowanie pojazdem, ciecz w sposób ciagly jest kierowana za posrednictwem pompy 23 do wlotu 22 w obudowie 11 i z wylotu 24 prze¬ plywa do zbiornika. Naltomiast, gdy kierowca obróci kolo kierownicy pojazdu regulator 10 dzia¬ la w ten sposób, ze kieruje ciecz z wlotu 22 do jednego lub drugiego wylotu 20 lub 21 zaleznie otd kierunku obrócenia kola kierownicy. Drugi z wylotów 20 lub 21 jest polaczony z wylotem 24 talk, ze ciecz wyplywajaca jest kierowana do zbiornika* 27. Jak to pokazano na- ftig. 2, obudowa 11 zawiera czesci obudowy 25, 25a. Czesc obudo¬ wy 25 ma czesc wystajaca 26, do której wychodzi wal 12 kierownicy. Ozesc obudowy - 26 i wal 12 sa zaopatrzone w zespól uszczelniajaco-lozysku- jacy tak, by uzyskac obrotowe osadzenie walu 12, dla obracania wzgledem obudowy i zapobiec przeciekaniu cieczy wzdluz walu 12. Wal 12 ma zakonczenie w komiorze 29 w czesci obudowy 25, a zwlaszcza czesc kryzowa 30 walu 12 jest usy¬ tuowana w komorze 29. Odpowiednie lozyska osiowe oporowe 31 sa osadzone miedzy powierzch¬ nia promieniowa czesci kryzowej 30 i powierzch¬ nia promieniowa czesci obudowy 25.Wedlug wynalazku, w komorze 29 jest osadzony mechanizm dawkujacy 35 ciecz. Mechanizm daw¬ kujacy 35 stanowi urzadzenie wyporowe wirowe o przeplywie osiowym z zespolem wewnetrznie zazebionych kól zebatych, który sklada sie z ze¬ wnetrznego czlonu zebatego 36, majacego uzeibie- nie wewnetrzne oraz wewnterznego czlonu zeba¬ tego 3*7, zaopatrzonego w zeby na swej stronie zewnetrznej. Zewnetrzny czlon ma o jeden zab mniej niz czlon wewnetrzny, przy czym czlony te sa osadzone mimosrodowo. Zazebienie czlonów 36 i 37 najlepiej przedstawiono na fig. 3. Mechanizm dawkujacy 35 nie bedzie blizej opisany, gdyz tego rodzaju dozowniki cieczy sa znane i mechanizm ten moze miec konwencjonalna obudowe.Czlon zewnetrzny 36 jest osadzony obrotowo wokól osi, zgodnej z osia obrotu walu 12. Ponad¬ to czlon zewnetrzny 36 jest zamocowany do czesci kryzowej 30 walu 12, za pomoca szeregu srub mocujacych 40a tak, ze przy obracaniu walu 12, zewnetrzny czlon 36 obraca sie wraz z walem wokól osi obrotu walu 12. Poczatkowe obrócenie czlonu zewnetrznego 36 wraz z walem 12 powo¬ duje obrócenie wewnetrznego czlonu zebatego 37 wokól jego osi. Po obróceniu sie wewnetrznego czlonu zebatego 37 o maly kat dookola wlasnej osi zostaje on zatrzymany. Przy dalszym obraca¬ niu sie czlonu 36, czlon 37 wykonuje ruch orbi¬ talny wokól osi obrotu czlonu 36. Oczywiscie, przy wystapieniu wzglednego ruchu obrotowego i obiegowego czlonów 36, 37, puste przestrzenie A—F utworzone miedzy zebami czlonów 36, 37 {fig. 3) na przemian zwiekszaja i zmniejszaja swo- 5 ja objetosc.Wewnetrzny czlon zebaty 37 spelniajacy role wirnika jest mechanicznie polaczony za pomoca ciegla napedowego z kierunkowym mechanizmem zaworowym 41. Mechanizm zaworowy 41 kieruje przeplyw cieczy do silownika sterujacego 14, przy uruchomieniu mechanizmu zaworowego z poloze¬ nia neutralnego. W swym polozeniu neutralnym zawór 41 kieruje ciecz z wdotu 22 do wylotu 24.Po wlaczeniu, mechanizm zaworowy 41 kieruje przeplyw z wlotu 22 do otworu 20 lub 21 i laczy drugi otwór 20 lub 21 z wylotem 24 zaleznie od kierunku skretu kierownicy. Mechanizm zaworo¬ wy 41 jest wlaczany za pomoca cie-gfa napedowe¬ go 40, w wyniku nieznacznego obrócenia sie czlo¬ nu wirnikowego 37.Mechanizm zaworowy 41 jest umieszczony w czesci 25a obudowy zesipolu 10. Mechanizm zawo¬ rowy .41 zawiera zewnetrzna tuleje zaworowa 42 (fig. 2), która jest na stale zamocowana do obu¬ dowy 11 oraz wewnetrzna tuleje zaworowa 43, która jest na stale zamocowana do zewnetrznej tulei zaworowej 42. Dzieki temu, ze dwie tuleje zaworowe 42, 43 sa na stale polaczone ze soba i przymocowane do obudowy 11, mozna je1 roz¬ patrywac jako pojedynczy element zaworowy.Ponadto mechanizm zaworowy 41 zawiera ru¬ chomy czlon zaworowy 44, usytuowany w we¬ wnetrznej tulei zaworowej 43. Ozlon zaworowy 44 jest osadzony tak, ze moze wykonywac ograniczo¬ ny ruch obrotowy w tulei zaworowej 43, przy obracaniu sie wewnetrznego czlonu zebatego 37.Prawa czesc czlonu aworowego 44, jak to po¬ kazano na fig. 2, jest mechanicznie polaczona za pomoca lacznika 45 z jednym koncem zaworu komutacyjnego 101. Przy przylozeniu momentu obrotowego do wewnetrznego czlonu zebatego 37, cieglo napedowe 40 przekazuje ten moment obro¬ towy do czlonu zaworowego 44, za posrednictwem zaworu komutacyjnego 101 oraz lacznika 45.W odniesieniu do dalszej czesci opisu, szczeliny w tulei 43 beda oznaczone takimi samymi odnos¬ nikami jak otwory w tulei 42, z którymi te szcze¬ liny maja polaczenie.Zewnetrzna tuleja zaworowa ma cztery rowki pierscieniowe 50H-53, które; .przebiegaja na Obrzezu tulei. W roznych miejscach rowki 50-^53 maja otwory, przeznaczone do kierowania przeplywu cieczy promieniowo, w kierunku do wewnatrz.Podobnie, wewnetrzna tuleja zaworowa 4$ za¬ wiera szereg szczelin (fig. 5), które sa usytuowane osiowo ponizej rowków promieniowych 50-S-53.Lacznik mechaniczny 45 stanowi wydrazony czlon cylindryczny zaklinowany zarówno w zaworze ko¬ mutacyjnym 101 jak i w ruchomym czlonie za¬ worowym 44. Lacznik 45 nie zaklóca przeplywu cieczy. Ozlon zaworowy 44, pokazany na fig. 6 i 7, jest zaopatrzony w szereg wystepów i rowków, które sa usytuowane osiowo w czlonie zaworo¬ wym 44. Szczególowe dzialanie zaworu przedsta- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60110 163 8 wiono najlepiej w sposób schematyczny na fig. 8-z-lO, gdzie pokazano polozemie neutralne, polo¬ zenie skretu w prawo d polozenie skretu w lewo w odniesieniu do elementów zaworu. iWewnetrzna tuleja zaworowa 42 zawiera cztery rowki pierscieniowe 50-Z-53, które przebiegaja ob- wodowo dookola tej czesci. Rowek 60 ma pola¬ czenie z wylotem 24. Ponadto w tulei zaworowej 42 sa wykonane cztery otwory 60, 60a, 60b, 60c usytuowane promieniowo, majace polaczenie z rowkiem 50. Rowek pierscieniowy 51 laczy sie z wlotem 22, ipnzy czym przewidziano cztery otwo¬ ry 61, 61a, 61b, 61c, kjtóre sa usytuowane promie¬ niowo w tulei zaworowej 42 i które maja pola¬ czenie z rowkiem pierscieniowym 51. Rowek pierscieniowy 52 laczy sie z otworem wylotowym 20, prowadzacym do jednej strony silnika 14. Dwa otwory 64 i 64a, usytuowane promieniowo w tulei zaworowej 42, maja polaczenie z rowkiem 52. Ro¬ wek pierscieniowy 53 laczy sie z otworem wylo¬ towym 21. Otwory 63 i 63a usytuowane promie¬ niowo w tulei zaworowej 4,2 maja polaczenie z rowkiem pierscieniowym 53.Komora 69 mechanizmu zaworowego ma pola¬ czenie z mechanizmem dawkujacym 35. Dla rea¬ lizacji teigo polaczenia, wewnejtrzna tuleja zawo¬ rowa 43 zawiera dwa otwory promieniowe 62 i 62a, które daja doplyw cieczy do komory 69.Ponadto, czlon zaworowy 44 jest wyposazony w kanal osiowy 65, który laczy sie z druga strona mechanizmu dawkujacego 35, oraz kanaly promie¬ niowe 66, 66a, majace polaczenia z kanalem osio¬ wym 65. Jak to przedstawiano schematycznie na fig. 8, w czasie, gdy czlon zaworowy znajduje sie w swym polozeniu neutralnym, powierzchnie sty¬ ku 70, 70a, 70b, 70c wystepów czlonu zaworowego 44 przylegaja do otworów 61, 61a, 61b, 61c. Po¬ wierzchnie styku 70, 70a, 70b, 70c nie hamuja przeplywu cieczy z otworów 61-z-61c do rowków 72, 72a, 72b, 72c w czlonie zaworowym 44.Rowki 72-i-72c lacza sie z otworem 60, a rowki 72a, 72b maja polaczenie z otworem 60b. Tak wiec mechanizm zaworowy ma otwarty srodek, chociaz mozliwe jest zastosowanie zaworu za¬ mknietego. Inne otwory 60a, 60c lacza sie z row¬ kami 74, 74a w czlonie zaworowym 44, przy czym rowki te przylegaja do otworów 60a, 60c i sa zamkniete powierzchniami styku przed polacze¬ niem z sasiednimi otworami. Ponadto, w poloze¬ niu neutralnym (dag. 8) czlonu zaworowego, otwo¬ ry 62 i 62a, kltóre lacza sie z mechanizmem daw¬ kujacym, maja równiez polaczenie z rowkami 75, 75a, wykonanymi w zewnetrznym obrzezu czlonu zaworowego 44. Rowki 75 i 75a sa umieszczone tak, aby uzyskac polaczenie z otworami 63, 63a w mechanizmie zaworowym 41. Otwory 63, 63a maja polaczenie z jednym koncem silnika 14.W czasie gdy czlon zaworowy 44 znajduje sie w polozeniu neutralnym (fig. 8), otwory 64, 64a sa usytuowane tak, ze przylegaja bezposrednio do powierzchni styku 77, 77a wystepu czlonu za¬ worowego 44. Powierzchnie styku 77, 77a nie blo¬ kuja polaczenia miedzy otworami 64, 64a i otwo¬ rami 66, 66a, w czlonie zaworowym 44. Zatem, gdy czlon zaworowy 44 znajduje sie w swym po¬ lozeniu neutralnym, przeciwlegle konce silnika sterujacego sa polaczone poprzez mechanizm daw¬ kujacy 35, dajac uklad „otwartego cylindra". Tego rodzaju konstrukcja umozliwia przesylanie dowol- 5 nych sil, które sa przykladane do kól pojazdu, przez ciecz hydrauliczna w ukladzie do mecha¬ nizmu dawkujacego 35, który staje sie silnikiem.Daje to moznosc kierowcy „wyczuc" wystepowa¬ nie sil na kolach., io Ruchomy czlon zaworowy 44 jest poruszany lub obracany z jego polozenia neutralnego, w reakcji na obrócenie kola kierownicy, dla skierowania cieczy do silownika 14. Ponadto ruchomy czlon zaworowy 44 jest obracamy w wyniku przylozenia 15 do niego momentu obrotowego, za posrednictwem wewnetrznego czlonu zebatego 37 i ciegla napedo¬ wego 40. Czlon zebaty 37 jest obracany silami dzialajacymi na ten czlon przy obracaniu kola kierownicy. Sily te obejmuja reakcje mechainicz- 20 na, dzieki temu, ze czlony 36 i 37 sa wzajemnie zazebiane. Niemniej jednak, cisnienie dzialajace na mechanizm dawkujacy znacznie wplywa na wielkosc momentu obrotowego przylozonego do czlonu zebatego 37. Przy malym cisnieniu cieczy 25 dzialajacej na mechanizm dawkujacy 35, wynika¬ jacym, z malej róznicy cisnienia cieczy w silow¬ niku 14, moment obrotowy przylozony dla obra¬ cania czlonu zaworowego 44, ma mniejsza wiel¬ kosc niz wtedy, gdy na silowniku sterujacym wy- 30 stepuje duza róznica cisnienia. Tak wiec moment obrotowy przylozony do czlonu zaworowego 44 jest funkcja cisnienia, podobnego do dzialania silownika sterujacego.Zatem, czlon zaworowy 44 jest uzalezniony od 35 momentu obrotowego i moment obrotowy, przy¬ lozony do czlonu zaworowego 44 poprzez mecha¬ nizm dawkujacy 35 z kola kierownicy, jest pro¬ porcjonalny do cisnienia cieczy w mechanizmie dawkujacym, które z kolei jest uzaleznione od 40 róznicy cisnienia w silowniku sterujacym. Im wiekszy moment obrotowy jest przylozony do ko¬ la kierownicy, tym wiekszy moment obrotowy dziala na czlon zaworowy 44 obracajac go.W przypadku przylozenia do czlonu zaworowe- 45 go 44 duzego momentu obrotowego, dzialajacego w jednym kieruniku, czlon zaworowy 44 moze przemiescic sie do swego skrajnego polozenia, w tym kierunku, w którym powierzchnie 80 czlonu zaworowego 44 zetkna sie z powierzchniami 81 50 wewnetrznej tulei zaworowej 43. Przy obracaniu wewnetrznego czlonu zebatego 37 w kierunku przeciwnym, czlon zaworowy 44 moze obrócic sie tylko do zetkniecia powierzchni 80a i 81a. Jak to uwidoczniono na fig. 4, przesuniecie katowe X 55 czlonu zaworowego 44 jest bardzo niewielkie. Po zetknieciu sie ze soba powierzchni 80, 81 lub 80a, 8la nie jest mozliwe dalsze obracanie sie czlonu zaworowego 44. W szeregu warunkach kierowania, moment obrotowy, wywarty przez kierowce na 60 kolo kierownicy, bedzie miec wielkosc powodu¬ jaca, ze czlon zaworowy 44 obróci sie w bardzo nieznacznym stopniu, mniejszym od pelnej mozli¬ wosci obrotu. Zatem czlon zawonowy 44 w sze¬ regu warunków kierowania przemiesci sie raczej 65 do polozenia posredniego niz do polozenia, w któ-110 163 10 ryim zetkna sie ze soba powierzchnie 80, 81 lub 80a, 81a.Stosownie do tego, dla celów kierowania, czlon zaworowy 44, zajmuje polozenie, w którym dzieli przeplyw cieczy, z jednej strony Oid otworów Sl-r- 5 61c, miedzy otworami 60, 60b, a z drugiej strony miedzy mechanizmem dawkujacym 35.Przykladowo, przy obracaniu sie czlonu zawo¬ rowego 44 w kierunku zgodnym z kierunkiem ru¬ chu wskazówek zegara (fig. 8), w bardzo nie- 10 znacznym stopniu, tak, ze zoistaje odblokowane polaczenie miedzy otworami 61-i-61c i otworami 60, 60b, nastapi zwiekszenie cisnienia w otworach 61-i-Glc. Wynika to stad, ze zmniejsza sie pole przekroju przeplywu polaczenia miedzy otworami 15 61, 61c i otworami 60, 61b. Równoczesnie otwory 61a, 61c beda miec polaczenie z kanalami 66, 66a, w czlonie zaworowym 44, dla kierowania cieczy do mechanizmu dawkujacego 35. Równiez pole przekroju polaczenia miedzy otworami 62, 62a 20 i otworami 63, 63a, ulegnie zwiekszeniu tak, ze ciecz bedzie kierowana z mechanizmu dawkujace¬ go, przez otwory 63, 63a do jednej stromy silow¬ nika sterujacego. Przeciwlegle strony silownika sterujacego beda polaczone ze zbiornikiem dzieki 25 temu, ze otwory 64, 64a beda polaczone ze zbior¬ nikiem przez otwory 60a, 60c w mechanizmie za¬ worowym. W wyniku tego'1 przeplyw wloltowych otworów 61-M51c bedzie riozdzielony, zaleznie od stopnia obrotu czlonu zaworowego 44. Umozliwia 30 to wzrost cisnienia w silowniku 14, przy czym wzrost cisnienia jest proporcjonalny do przesunie¬ cia kajtowego czlonu zaworowego 44. Czlon zawo¬ rowy 44 porusza sie proporcjonalnie do momentu obrotowego, przylozonego do kola kierownicy, 35 umozliwiajac uzyskanie skutecznego ukladu kie¬ rowania nadaznego z równoczesnym wzrostem cis¬ nienia w silowniku 14 dla realizacji uzyskania predkosci kierowania proporcjonalnej do pred¬ kosci obracania kola kierownicy. -w Przy obracaniu czlonu zaworowego w kierunku przeciwnym ruchom wskazówek zegara (fig. 8), cisnienie podane do czlonu zaworowego miedzy otworami 61h-61c moze ulec podzieleniu, z tym, ze ciecz jest kierowana przez mechanizm zawo- 45 rowy do przeciwnej strony silnika sterujacego.Przy obracaniu czlonu zaworowego 44 w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, cisnie¬ nie w otworach 61-Mlb jesit podawane do me¬ chanizmu dawkujacego 35 przez otwory ©2, 62a 50 i ciecz plynie z mechanizmu dawkujacego 35 przez otwory 64, 64a do jednej s/trony silownika 14.Przeciwlegle konce silnika sterujacego sa dola¬ czone do zbiornika, za pomoca polaczenia otwo¬ rów '63-, 63a z wylotami 60a, 60c zbiornika. Prze- 55 plyw jest podzielony miedzy wylot i silnik steru¬ jacy, przy czym równomierne zwiekszanie cisnie¬ nia cieczy w silniku sterujacym uzyskuje sie pro¬ porcjonalnie do momentu obrotowego przylozo¬ nego do kola kierownicy. w W wypadku, gdy czlon zaworowy 44 (fig. 8) jest przemieszczany lub obracany w kierunku przeciwnym do kierunku obrotów wskazówek ze¬ gara, z polozenia pokazanego na fig. 8 do poloze¬ nia przedstawionego na fig. 9, przeplyw wlotowy w nie ulega juz podzialowi w sposób wyzej opisany.Jak to uwidoczniono na fig. 9/przeplyw cieczy wlotowej, która plynie do zaworu z pompy 22 do otworów 61, 61b, przeplywa do mechanizmu dawkujacego 35 przez kanaly 62, 62a.Ciecz z mechanizmu tfawlkujacego plynie osiowo przez kanal wewnetrzny 65 czlonu zaworowego 44 a potem promieniowi przez otwór 66, 66a i do otworów 64, G4a dó jednej strony silownika 14.Z drugiej strony silownika 14 przeplyw jest kie¬ rowany przez przewód, do obudowy przez otwór 20, przez kanaly promieniowe 63, 63a oraz przez otwory 60a, 60c do zbiornika 25. W ten sposób ciecz plynie z pompy 23, poprzez mechanizm za¬ worowy 41 do mechanizmu dawkujacego 35 oraz z powrotem, przez; mechanizm dawkujacy 35, przez mechanizm zaworowy 41 do silownika 14, dla kierowania pojazdem mechanicznym.W wypadku obrócenia czlonu zaworowego ru¬ chomego z jego polozenia pokazanego na fig. 8, w kierunku zgodnym z kierunkiem wskazówek zegara, do polozenia przedstawionego na fig. 10, pojazd ulega skreceniu w kierunku przeciwnym w porównaniu z fig. 9. Przy przemieszczaniu sie czesci zaworowych (fig. 10) do takiego polozenia, przeplyw cieczy do mechanizmu dawkujacego od¬ bywa sie przez, otwory wlotowe 61a, 61c, dalej przez kanaly promieniowe 66, 66a i kanaly osiowe 65 w ruchomym czlonie zaworowym 44. Prze¬ plyw cieczy z mechanizmu dawkujacego 35 do jednego konca silownika 14, dla skrecenia pojazdu mechanicznego w kierunku przeciwnym kierun¬ kowi skretu z fig. 8, odbywa sie przez otwory 62, G2a oraz przez otwory 63, 63a. Przeplyw cieczy z drugiego konca silnika sterujacego nastepuje przez otwór 21, kanaly promieniowe 64 64a i przez otwory wylotowe 60a, 60c, które sa pola¬ czone ze zbiornikiem 25. Zatem bedzie oczywiste, ze zaleznie od kierunku obrotu czlonu zaworowe¬ go ruchomego 44, pojazd ulegnie skreceniu w od¬ powiednim kierunku.Na fig. 8, 9 i 10 przedstawiono sohemaitycznie iw powiekszeniu mechanizm zaworowy 41, dla objasnienia dzialania tego mechanizimu. Szczegó¬ ly budowy mechanizmu zaworowego, pokazane na fig. 4-Z-7, ilustruja konstrukcje i obejmuja prze¬ plyw cieczy, w polaczeniu z fig. 8-^10. W dalszej czesci opisu nie bedzie sie omawiac powyzszych szczególów, ze wzgledu na to, ze szczególowa kon¬ strukcja nie jest istotna dla niniejszego wynalaz¬ ku byle tylko mozna bylo uzyskac przeplyw, przedstawiony schematycznie na fig. 8-r-10. Jak wiadomo, dla regulowania przeplywu cieczy do mechanizmu dawkujacego i z tego mechanizmu, jest stosowany zawór komutacyjny z urzadzeniem wyporowo wirowym o przeplywie osiowym ma¬ jacym zespól wewnetrznie zazebionych kól zeba¬ tych. . W rozwiazaniu przedstawionym;. na fig. 2, prze¬ plyw z mechanizmu zaworowego 41 do mecha¬ nizmu dawkujacego 35 i z mechanizmu dawkuja¬ cego 35 ponownie do mechanizmu zaworowego 41, odbywa sie przez czlon zaworowy komutacyjny 101 i czlon rozigalezny 102. Czlon rozgalezmy 102 ma szereg ustawianych pod katem kanalów 105,11 110163 12 dla kierowania przeplywajacej cieczy do komór oraz z komór mechanizmu dawlkujacego 35. Gzlom rozgaiezny 102 zawiera równiez szereg otworów 103a, przez które przechodza sruiby mocujace 40*.Scianka czlonu rozgaleznego 102, przylegajaca do mecnaniEinu dawkujacego zawiera szereg otwo¬ rów, stanowiacych wylot kanalów 103 dla kiero¬ wania cieczy do mechanizmu dawkujacego lub z'tego mechanizmu. Plytka 104 przylega do czlo¬ nu rozgaleznego 102 i jest nieruchomo zamocowa¬ na do tego czlonu. Plytka 104 jest równiez zao¬ patrzona w szereg otworów dla umieszczenia w nich srub mocujacych 40.Ponadto plytka 104 ma szereg otworów 106, stanowiacych przedluzenie kanalów 103, w scian¬ ce czlonu rozgaleznego 102. Plytka 104 ma sred- nke wewnetrzna, mniejsza od srednicy wewnetrz¬ nej czlonu rozgaleznego 102, przy czym plyitka ta spelnia role uszczelnienia dla mechanizmu dawku¬ jacego 35. Miedzy scianka czlonu zaworowego ko¬ mutacyjnego 101 i scianka plyltki 104 przewidzia¬ no odpowiednia uszczelke, usytuowana przylegle do srednic wewnetrznych ich scianek.Ozlon zaworowy komutacyjny 101 jest umiesz¬ czony w wydrazeniu 110 w czlonie rozgaleznym 102 (fig. u, ifl).Obrzeze zewnetrzne czlonu zaworowego komu¬ tacyjnego 101 jest zaopatrzone w szereg szczelin osioiwych 111. W przedstawionym przykladzie wy¬ konania, na obrzezu zewnetrznym czlonu 101 znajduje sie szescL szczelin osiowych. Szczeliny osiowe maja polaczenie z komora 69, usytuowana promieniowo na zewnatrz od czlonu zaworowego komutacyjnego 101. Zawór komutacyjny ma rów¬ niez szesc kanalów promieniowych 112, umiesz¬ czonych miedzy szczelinami ipromieniowymi, które wchodza do wnetrza czlonu komutacyjnego 101.Czlon rozgalezny 102 ma wiele kanalów 103, korzystnie siedem. Kanaly te sa usytuowane pod katem w czlonie rozgaleznym 102 i przecinaja zarówno scianke promieniowa czlonu rozgalezne¬ go, jak i znajdujace sie w niej wydrazenie 110.Otwory stanowiace wyloty kanalów 103 wewnatrz wydrazenia 110 sa rozmieszczone obwodowo wokól wydrazenia 110.Z powyzszej konstrukcji wynika dzialanie me¬ chanizmu zaworu komutacyjnego. Czlon rozgalez¬ ny 102, plytka 104 i czlon zewnetrzny 36, obra¬ caja sie jako calosc wraz z walem kierownicy 12.Czlon rozgalezny 102 obraca sie wzgledem czlonu zaworowego komutacyjnego 101, przy czym ka¬ naly 103 kolejno wchodza w polaczenie ze szczeli¬ nami osiowymi 111 na obrzezu zewnetrznym czlo¬ nu zaworowego komutacyjnego 101 i przebiegaja¬ cymi promieniowo kanalami 112 w czlonie zawo¬ rowym komutacyjnym 101. W wyniku tego uzys¬ kuje sie za pomoca mechanizmu zaworowego ko¬ mutacyjnego wlasciwa komutacje przeplywu cie¬ czy. Stosownie do tego, ciecz moze plynac do me¬ chanizmu dawkujacego 35, z komory 69 przez szczeliny osiowe 111, kanaly 103, otwory 106 w plytce 104 oraz do rozszerzajacych sie komór me¬ chanizmu dawkujacego.Wyplyw cieczy z mechanizmu dawkujacego 35 bedzie odbywac sie przez otwory 106 w plytce 104, przez kanaly 103 w czlonie rozgaleznym 102 oraz kanaly 112 w czlonie komutacyjnym 101, az do wnetrza czlonu komutacyjnego 101. Potem ciecz przeplywa osiowo przez wnetrze lacznika 45 do 5 kanalu osiowego 65 w ruchomym czlonie zawo¬ rowym 44. Gdy mechanizm dawkujacy obraca sie w kierunku przeciwnym, przeplyw bedzie miec przeciwny kierunek niz wyzej opisano, mianowi¬ cie przeplyw bedzie sie odbywac z kanalu osio¬ wego 65 w ruchomym czlonie zaworowym 44, przez kanaly 112 w czlonie zaworowym komuta¬ cyjnym 101, przez kanaly 103 w czlonie rozga¬ leznym 102, otwory 106 w plytce 104 i do ko¬ mory mechanizmu dawkujacego. W tym wypadku wyplyw z mechanizmu dawkujacego odbywa sie przez otwory 106 plytki 104, do kanalów 103 czlo¬ nu rozgaleznego 102, przez szczeliny osiowe 111 w obrzezu zewnetrznym czlonu zaworowego ko¬ mutacyjnego 101 i do komory 69 przyleglej do obrzeza zewnetrznego mechanizmu zaworowego 41.Przy obracaniu kola kierownicy, ruchomy czlon zaworowy 44 zostaje nieznacznie przesuniety dla realizacji polaczenia róznych otworów w mecha¬ nizmie zaworowym 41 i wlaczenia silownika ste¬ rujacego 14. Przemieszczenie ruchomego czlonu zaworowego 44 za pe^ednicitwem mechanizmu dawkujacego 35 odbywa sie wbrew dzialaniu sily wstepnego napiecia odipowiednieh elementów spre¬ zynujacych 120 w podanym przykladzie wykona¬ nia element sprezynujacy stanowi drazek skretny 121, który jest odpowiednio zamocowany, za po¬ moca polaczenia paleowo szczelinowego 123 do czlonu zaworowego ruchomego 44.Przy obracaniu ruchomego czlonu zaworowego 44, obrót odbywa sie przeciwnie do sily przylo¬ zonej do czlonu zaworowego 44 przez drazek skretny 121. Gdy dzialanie sily zostanie przerwa¬ ne, na przyklad przez odjecie sily sterujacej przy¬ lozonej do kola kierownicy, drazek skretny 121 spowoduje powrót czlonu zaworowego 44 do polo¬ zenia neutralnego. Oczywiscie, mozna uzyc do¬ wolnego ukladu wprowadzajacego napiecie wstep¬ ne dla ustawienia czlonu zaworowego 44 w polo¬ zeniu neutralnym, chociaz w niniejszym przykla¬ dzie wykonania opisano mechanizm centrujacy w postaci drazka skretnego. Drazek skretny siega do wnetrza kanalu 65 czlonu zaworowego 44, lecz nie ogranicza przeplywu cieczy przez ten kanal.Zgodnie z rozwiazaniem wedlug wynalazku re¬ gulator nie ma zaworu obrotowego, obracajacego sie przez caly czas przy obracaniu kola kierow¬ nicy. Czlon zaworowy 44 obraca sie o maly kat i nie nastepuje juz dalsze obracanie zaworu w czasie realizacji kierowania pojazdem. Wal kie¬ rownicy nie siega do zespolu zaworowego i nie ma polaczenia mechanicznego z czlonem zaworo¬ wym 44, z wyjatkiem polaczenia za posredni¬ ctwem mechanizmu dawfeujacego'35. W wyniku tego nie ma potrzeby budowy wielkowymiarowe¬ go zespolu dla realizacji polaczenia mechanicz¬ nego walu kierownicy z czlonem zaworowym ru¬ chomym. Dzieki temu srednica czlonów zawo¬ rowych 42-=-44 moze ulec zmniejszeniu. W przy¬ padku niewlasciwej pracy pompy wspomagajacej 23; obrócenie kola kierownicy spowoduje wlacze- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 W110163 13 14 nie czlonu zaworowego 44 przez mechamizim daw¬ kujacy 35 i przy dalszym obracaniu walu steru¬ jacego mechamizim dawkujacy 35 bedzie dzialac jaikó pompa dla tloczenia cieczy przez uklad za¬ pewniajac dzialanie silownika sterujacego 14. Po¬ nadto, uklad regulacji wedlug niniejszego wyna¬ lazku umozliwia „wyczuwanie" drigan, zarówno w warunkach kierowania jak i w warunkach nie obracania kola kierownicy.Na fig. 13 podano inny przyklad wykonania regulaltora wedlug wynalazku, który zbudowany jest podobnie do wyzej opisanej konstrukcji i po¬ siada mechanizm zaworowy kierunkowy podobny do wyzej opisanego, chociaz funkcja ukladu ko¬ mutacyjnego jest troche odmienna. W przykladzie tym kolek 151 jest sprzegniety z zewnetrznym czlonem zebatym 153 mechanizmu dawkujacego.Wewnetrzny czlon zebaty 154 mechanizmu daw¬ kujacego jest sprzegniety z cieglem napedowym 155. Cieglo napedowe 155 jest z kolei sprzegniete z elementem 156, który moze stanowic calosc konstrukcyjna z mechanizmem zaworowym lub moze' byc z nim sprzegniety.W przedstawionym przykladzie wykonania ko¬ mutacja jes*frealizowana za pomoca zaworu plyt¬ kowego 160. Zawór plytkowy 160 jest odpowiednio dolaczany do czlonu obrotowego 154, za posredni¬ ctwem lacznika ttilejowego 161 tak, ze moze sie obracac i wykonywac ruch po orbicie wraz z czlonem obrotowym. Sposób komutacji jest w za¬ sadzie podobny do znanych konstrukcji i nie be¬ dzie opisany szczególowo. Plytka 1G2, która jest umieszczona miedzy obudowa i zaworem plytko¬ wym 160, wystaje promieniowo do wewnatrz dla utworzenia odpowiedniego uszczelnienia dla za¬ woru plytkowego.Na fig. 14, 15 i 16 przedstawiono kolejne przy¬ klady wykonania regulatora wedlug wynalazku.Konstrukcja jego jest podobna do konstrukcji z fig. 13 poza tym, ze jest rózna odnosnie zaworu kierunkowego przedstawionego na fig. l-hli2, za¬ wór pokazany na fig. 14-M6 jest zaworem plyt¬ kowym.W konstrukcji przedstawionej na fig. 14-Z-16, wal sterujacy 200 jest sprzegniety z zewnetrznym czlonem obrotowym 201 mechanizmu dawkujace¬ go, który z kolei napedza wewnetrzny czlon obro¬ towy 202 mechanizmiu dawkujacego. Wewnetrzny czlon obrotowy 202 jest sprzegniety, za posredni¬ ctwem ciegla napedowego 203 z czlonem zaworo¬ wym plytkowym 204. Czlon zaworowy 204 obraca sie przy obracaniu walu sterujacego, tak samo jak obraca sie czlon zaworowy 44 a odpowiedni zderzak kolkowy 205 (fig. 15) styka sie z po¬ wierzchnia zaworu dla zabezpieczenia przed nad¬ miernym dalszym obracaniem sie czlonu zaworo¬ wego 204 w jakimkolwiek kierunku, przy duzym momencie obrotowym przylozonym do tego czlo¬ nu. Czlon zaworowy komutacyjny 206 ma podobna budowe i dzialanie jak czlon zaworowy przed¬ stawiony na fig. 13.Zgodnie z fig. 16, plyta obudowy 210 mieszcza¬ ca regulator, ma otwór wlotowy 211, który stano¬ wi element lukowy w ksztalcie litery U, który laczy sie z pompa zasilajaca i moze byc nazwany otworem wlotowym tlocznym. Otwór zbiornikowy powrotny 212 zawiera element 212a, który jest polaczony elementem lukowym 212b z elementem 212c, usytuowanym przeciwlegle do elementu 212a.W obudowie 210 znajduje sie równiez otwór 214, który ma polaczenie z koncem silnika sterujacego i z otworem 215, który "aczy sie z drugim kon¬ cem silnika sterujacego.Gzlon zaworowy plytkowy 204, który styka sie ze scianka obudowy (fig. 15), zawiera dwa otwo¬ ry 220, 221, które w polozeniu neutralnym zawo¬ ru daija polaczenie miedzy otworem wlotowym 211 i otworem zbiornikowym powrotnym 212. Sto¬ sownie do tego, przy polozeniu neutralnym za¬ woru, przeplyw cieczy odbywa sie z pompy tlo¬ czacej przez mechanizm zaworowy do zbiornika.W wypadku, gdy czlon zaworowy przedstawio¬ ny na fig. 15 jest przemieszczany w jednym kie¬ runku wzgledem obudowy 210, otwór 230, który ma polaczenie z jedna strona mechanizmu daw¬ kujacego, bedzie przemieszczac sie do polaczenia lufo niepelnego polaczenia z otworem 221 tak, ze w ten sposób na mechanizm dawkujacy jest po¬ dawane cisnienie. Równoczesnie druga strona me¬ chanizmu dawkujacego, która ma polaczenie z otworem 231 laczy sie z otworem 214 dla kiero¬ wania przeplywa do jednego konca silnika steru¬ jacego. Przeplyw z drugiego konca silnika steru¬ jacego zawraca z otworu 214 do otworu wyloto- towego 232 i laczy sie z otworem wylotowym 21fccv W przypadku obracania elementu zaworowego plytkowego 204 w kierunku odwrotnym, otwór 231 laczy sie z otworem wlotowym tlocznym 211 i ciecz jest podawana do mechanizmu dawkujace¬ go, w kierunku odwrotnym wzgledem kierunku przeplywu opisanego wyzej, przez otwór 231*prze¬ plyw z mechanizmu dawkujacego bedzie odby¬ wac sie przez otwór 230, przez otwór 214 do jed¬ nego konca silnika sterujacego. Przeplyw z dru¬ giego konca silnika sterujacego nastapi przez o- twór 215 oraz do wylotu 232, który mfc pola¬ czenie z otworem 212c dla podania cieczy do zbiornika.Na fig. 17 przedstawiono regulator w postaci schematycznej z mechanizmem 300 zaworowym.Przyklad wykonania regulatora wedlug wynalaz¬ ku pokazany na fig. 17 zawiera uklad regulacji, w której wal sterujacy 311 jest sprzegniety przez cieglo napedowe 312 z wewnetrznym czlonem labroitowym 313 mechanizmiu dawkujacego. Ze- Iwnejtrzny czlon obrotowy 314 mechanizmu dawku¬ jacego jest dostosowany do wykonania ograniczo¬ nego ruchu obrotowego przy obróceniu wewnetrz¬ nego czlonu obrotowego 313, przy czym przewi¬ dziano nie pokazany mechanizm, dla zabezpiecze¬ nia przed dalszym obracaniem tego czlonu. To poczatkowe obrócenie czlonu 314 jest przesylane za posrednictwem czlonu plytkowego 315 do czlo¬ nu zaworowego obrotowego 316 mechanizmu za¬ worowego 300.W przykladzie wykonania, przedstawionym na fig. 17, zastosowano konstrukcje, podobna do opi¬ sanej w opisie patentowym amerykanskim nr 3 ©97 436. Komiuitacje prowadzi sie po jednej str o- 10 15 20 25 30 TO 40 45 50 55 60 6515 110 163 16 nie mechanizmuu dawkujacego, korzystnie po stro¬ nie najblizszej mechanizmu dawkujacego, czyli tej, w której jest umieszczony zawór 300, to znaczy mechanizm zaworowy jest umieszczony miedzy za¬ worem komutacyjnym i mechanizmem zaworowym 300. Takze czlon zaworowy komutacyjny 320 jest sprzagniejty z czlonem obrotowym zewnetrznym 314,. za posrednictwem kolka i obraca sie o maly kat wraz z tym czlonem, przy przylozeniu sily przez mechanizm dawlkujacy.W przykladzie wykonania przedstawionym na fig. 18 i 19, wal 400 napedowy, za posrednictwem przekladni zebatej jest sprzegniety z tuleja naper dowa 401. Tuleja 401 ma uzebienie wewnetrzne, najlepiej pokazane na fiig. 19. Uzebienie wewne¬ trzne 402 zazebia sie z uzebieniem 403 na ze¬ wnetrznej powierzchni obwodowej zewnetrznego czlonu zebatego 404, mechanizmu dawkujacego.W tyra przykladzie wykonania poczatkowe obró¬ cenie walu sterujacego 400 powoduje obrócenie zewnetrznego czlonu zebatego 404, który z kolei powoduje obrócenie wewnetrznego czlonu zebate¬ go 405, jak w przykladzie z fig. 1. Poczatkowe obrócenie czlonu 405 spowoduje ograniczenie obró¬ cenia albo plytki zaworowej w przykladzie wy¬ konania z fig. .13 lub zaworu osiowego, jak w przykladzie wykonania z fig. 1, dla realizacji wla¬ sciwego podania cieczy za pomoca obracania cie¬ gla 407, polaczonego z zaworem. Niemniej jed¬ nak, w przykladzie wykonania z fig. 18 i 19, wir¬ nik mioze obrócic sie tyllko o maly kat i równiez jest powstrzymywany od dokonywania ruchu po frrbicie. W tym wypadku obrócenie walu steru¬ jacego 400 powoduje obracanie i ruch po orbicie w sposób podobny do podanego w opisie paten¬ towym amerykanskim nr 3 443 478.Czlon komutacyjny 410 jest przytwierdzony do czlonu 405 dla uzyskania koniecznej i prawidlo¬ wej komuitacji, gdy czlon 404 obraca sie i wyko¬ nuje ruch po orbicie. Korzystnie stosuje sie spre¬ zyne srubowa, usytuowana miedzy obudowa re¬ gulator* i ruchomym czlonem zaworowym. Spre¬ zyna zapewnia dociskanie ruchomego czlonu za¬ worowego do polozenia neutralnego.Zastrzezenia patentowe ." 1. Regulator hydrauliczny, wyposazony w wal wejsciowy, zakonczony wystepem kryzowym, kie¬ runkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, mechanizm dawkujacy, majacy zewnetrzny czlon zebaty, o zebach wewnetrznych i zazebiony z nim wewne¬ trzny czlon zebaty, o zebach zewnetrznych, przy czym zewnetrzny czlon zebaty ma o jeden zab wiecej niz wewnetrzny czlon zebaty, a zeby obu czlonów wyznaczaja poosiowe komory o objeto¬ sci zmieniajacej sie przy wzajemnym ruchu o- brotowym i orbitalnym czlonów, zawór komuta¬ cyjny zasilajacy plynem hydraulicznym komory ograniczone zebami czlonów mechanizmu dawku¬ jacego, znamienny tym, ze zawiera mechaniczne zlacze, sztywno laczace wal wejsciowy (12) z ze¬ wnetrznym czlonem zebatym (36) mechanizmu dawkujacego (35), oraz mechaniczne zlacze, lacza¬ ce kierunkowy mechanizm zaworowy (41) z we¬ wnetrznym czlonem zebatym (32) mechanizmu dawkujacego (35). 2. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze os obrotu zewnetrznego czlonu zebatego (36) pokrywa sie z osia centralna walu wejsciowego (12), zas mechaniczne zlacze, sztywno laczace wal wejsciowy (12) z zewnetrznym czlonem zebatym (36) stanowi czesc kryzowa (30) walu (12), a me- cbaniczne zlacze, laczace mechanizm zaworowy (41) z zewnetrznym czlonem zebatym (37) zawiera cieglo napedowe (40), którego os jest nachylona wzgledem osi wzdluznej, regulatora, sprzegajac obrotowo zewnetrzny czlon zebaty (37) z rucho¬ mym czlonem zaworowym (44) mechanizmu za¬ worowego (41). 3. Regulator wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze ruchomy czlon zaworowy (44) mechanizmu za¬ worowego (41) ma postac tulei cylindrycznej, osa¬ dzonej obrotowo w tulei zaworowej (43) mecha¬ nizmu zaworowego (41) majacej na obrzezu osio¬ we kanajy dla przeplywu plynu hydraulicznego oraz kanal (65) laczacy wnetrzne tulei z mecha¬ nizmem dawkujacym. : 4. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawór komutacyjny zawiera czlon zaworowy komutacyjny (101), osadzony w wydrazeniu (110) w czlonie rozigaleznym (102), przy czym czlon za¬ worowy komutacyjny (101) jest sztywno polaczo¬ ny z zewnetrznym czlonem zebatym (36) mecha¬ nizmu dawkujacego (35) oraz z wystepem kryzo¬ wym (30) walu wejsciowego (12). 5. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera sprezyne, usytuowana pomiedzy obu¬ dowa (11) regulatora i ruchomym czlonem zawo¬ rowym (44), dociskajaca ruchomy czlon zaworo¬ wy (44) do polozenia neutralnego. 6. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kierunkowy mechanizm zaworowy (41) zawiera czlon zaworowy plytkowy (204) sprzagniety za pomoca ciegla napedowego {208) z wewnetrznym czlonem obrotowym (202X mechanizm/u dawkuja¬ cego, osadzony obrotowo wzgledem plyty obudo¬ wy (210) regulatora. 7. Regulator wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze na powierzchni czolowej czlonu zaworowego plytkowego (204) znajduja sie otwory (220, 221, 230, 231, 23i2) tworzace wraz z otworami (211, 212, 2A2a, 2l2b, 212c, 214, 215) w plycie obudowy (210) regulatora kanaly przeplywowe plyrnu hydraulicz¬ nego. -8. Regulator wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze czlon zaworowy komutacyjny (<206 jest usy¬ tuowany pomiedzy czlonem zaworowym piyflko- wym (204) i czlonami obrotowymi (201, 202) me¬ chanizmu dawkujacego. ¦¦¦-,' 9. Regulator hydrauliczny, wyposazony w wal wejsciowy, kierunkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, za^ wieraijacy czlon nieruchomy oraz czlon ruchomy, w których to czlonach sa wykonane kanaly przy¬ stosowane do podawania plynu hydraulicznego do silownika przy wzajemnym ruchu obrotowym czlonów, zespól do przenoszenia momentu obro¬ towego z walu wejsciowego na czlon ruchomy 10 15 20 25 30 39 40 45 50 55 60110 163 17 18 zaworu, zawierajacy meohanizim dawkujacy ma¬ jacy zewnetrzny czlon zebaty o zebach wewnetrz¬ nych oraz wewnetrzny czloin zebaty o zebach ze¬ wnetrznych przemieszczajace sie wzgledem siebie ruchem obrotowym i obieigowym, przy czym czlon zebaty o zebach wewnetrznych ma o jeden zab wiecej niz czlon zebaty o zebach zewnetrznych, a zeby obu czlonów wyznaczaja poosiowe komo¬ rny o objetosci zmieniajacej sie przy wzajemnym obrocie czlonów, zawór komutacyjny sterujacy przeplywem plynu hydraulicznego przez komory, mechaniczny lacznik pomiedzy jednym z czlonów zebatych oraz czlonem ruchomym zaworu, przy¬ stosowany do przenoszenia momentu obrotowego przy ograniczonym ruchu obrotowym jednego z czlonów zebatych oraz zespól do przenoszenia mo¬ mentu obrotowego z walu wejsciowego na drugi czlon zebaty w postaci czesci kryzowej, znamien¬ ny tym, ze czesc kryzowa (30) walu (12) szczelnie przylega do zewnetrznego i wewnetrznego czlonu zebatego (86, 37), zas zawór komutacyjny zawie¬ ra co najmniej jeden czlon zaworowy komuta¬ cyjny (101) usytuowany po przeciwnej stronie po¬ osiowych komór (A, B, C, D, E, F) wzgledem cze¬ sci kryzowej (30) walu (12), przy czym czesc kry¬ zowa (30) walu (12) jest sztywno polaczona z ze¬ wnetrznym czlonem zebatym (36). 10. Regulator wedlug zaistrz. 9, znamienny tym, ze czlon zaworowy komutacyjny (101) stanowi tu¬ leje majaca szczeliny osiowe (111) zewnetrzne oraz promieniowe kanaly (112) laczace zewnetrz¬ na powierzchnie tulei z jej powierzchnia we¬ wnetrzna, przy czym czlon zaworowy konnutacyj- ny (101) jest osadzony w otworze czlonu rozga- leznego (102), majacego kanaly (103) przystosowa¬ ne do laczenia sie na przemian ze szczelinami osiowymi (111) oraz promieniowymi kanalami (112) czlonu zaworowego komutacyjnego (101) przy wzglednym ruchu obrotowym pomiedzy czlonem rozdzielczym a tulleja. 11. Regulator wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze zawiera plytke (104) usytuowana pomiedzy czlonem rozgaleznym (102) a powierzchnia czolo¬ wa zewnetrznego i wewnetrznego czlonu zebatego (36, 37) przylegajace do powierzchni czolowej czlo¬ nów zebatych (36, 37), zas plytka (104) jest pola¬ czona z czlonem rozgaleznym (102) oraz zewnetrz¬ nym czlonem zebatym (36). 12. Regulator wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze czesc kryzowa (30) walu (12), zewnetrzny czlon zebaty (36), o zebach wewnetrznych, oraz czlon rozgalezny (102) sa polaczone ze soba i zamonto¬ wane w czesci obudowy (25) w postaci jednego zespolu, natomiast ruchomy czlon zaworowy (44) oraz tuleje zaworowe (42, 43) sa zamontowane w drugiej czesci obudowy (25a) regulatora. 13. Regulator hydrauliczny wyposazony w wal wejsciowy, kierunkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, za¬ wierajacy nieruchomy oraz ruchomy czlon, w których to czlonach sa wykonane kanaly przy¬ stosowane do podawania plynu hydraulicznego do silownika przy wzajemnym ruchiu obrotowym czlonów, mechanizm dawkujacy majacy czlon ze¬ baty o zebach zewnetrznych ulozysikowany obro¬ towo, oraz czlon zebaty o zebach wewnetrznych, przy czym czlon zebaty o zebach wewnetrznych ma o jeden zab wiecej niz czlon o zebach ze¬ wnetrznych, a zeby obu czlonów wyznaczaja po¬ osiowe komory, o objetosci zmieniajacej sie przy wzajemnym obrocie czlonów, zawór komutacyj¬ ny stenuijacy przeplywem plynu hydraulicznego przez komory, znamienny tym, ze tuleja napedo¬ wa (401) mechanizmu dawkujacego sztywno pola¬ czona z walem (400) napedowym, ma uzebienie wewnetrzne (402) zas zewnetrzny czlon zebaty (404) o zebach wewnetrznych ma uzebienie ze¬ wnetrzne (403) na obwodzie, zazebiajace sie z uze¬ bieniem wewnetrznym (402) tulei napedowej (401), a cieglo (407) regulatora sprzega wewnetrzny czlon zebaty (405), o zebach zewnetrznych, z ru¬ chomym czlonem zaworowym. 10 15 20 25 30110 163 60b /03a 29 WOa.FIG.2110 163 FIG. 5 66o, FIG. 6 FIG. 7110 163 /r+^ Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, 28/81 Cena 45 zl PL PL PL

Claims (13)

1. Zastrzezenia patentowe 1. ." 1. Regulator hydrauliczny, wyposazony w wal wejsciowy, zakonczony wystepem kryzowym, kie¬ runkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, mechanizm dawkujacy, majacy zewnetrzny czlon zebaty, o zebach wewnetrznych i zazebiony z nim wewne¬ trzny czlon zebaty, o zebach zewnetrznych, przy czym zewnetrzny czlon zebaty ma o jeden zab wiecej niz wewnetrzny czlon zebaty, a zeby obu czlonów wyznaczaja poosiowe komory o objeto¬ sci zmieniajacej sie przy wzajemnym ruchu o- brotowym i orbitalnym czlonów, zawór komuta¬ cyjny zasilajacy plynem hydraulicznym komory ograniczone zebami czlonów mechanizmu dawku¬ jacego, znamienny tym, ze zawiera mechaniczne zlacze, sztywno laczace wal wejsciowy (12) z ze¬ wnetrznym czlonem zebatym (36) mechanizmu dawkujacego (35), oraz mechaniczne zlacze, lacza¬ ce kierunkowy mechanizm zaworowy (41) z we¬ wnetrznym czlonem zebatym (32) mechanizmu dawkujacego (35).

2. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze os obrotu zewnetrznego czlonu zebatego (36) pokrywa sie z osia centralna walu wejsciowego (12), zas mechaniczne zlacze, sztywno laczace wal wejsciowy (12) z zewnetrznym czlonem zebatym (36) stanowi czesc kryzowa (30) walu (12), a me- cbaniczne zlacze, laczace mechanizm zaworowy (41) z zewnetrznym czlonem zebatym (37) zawiera cieglo napedowe (40), którego os jest nachylona wzgledem osi wzdluznej, regulatora, sprzegajac obrotowo zewnetrzny czlon zebaty (37) z rucho¬ mym czlonem zaworowym (44) mechanizmu za¬ worowego (41).

3. Regulator wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze ruchomy czlon zaworowy (44) mechanizmu za¬ worowego (41) ma postac tulei cylindrycznej, osa¬ dzonej obrotowo w tulei zaworowej (43) mecha¬ nizmu zaworowego (41) majacej na obrzezu osio¬ we kanajy dla przeplywu plynu hydraulicznego oraz kanal (65) laczacy wnetrzne tulei z mecha¬ nizmem dawkujacym. 4. :

4. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawór komutacyjny zawiera czlon zaworowy komutacyjny (101), osadzony w wydrazeniu (110) w czlonie rozigaleznym (102), przy czym czlon za¬ worowy komutacyjny (101) jest sztywno polaczo¬ ny z zewnetrznym czlonem zebatym (36) mecha¬ nizmu dawkujacego (35) oraz z wystepem kryzo¬ wym (30) walu wejsciowego (12).

5. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera sprezyne, usytuowana pomiedzy obu¬ dowa (11) regulatora i ruchomym czlonem zawo¬ rowym (44), dociskajaca ruchomy czlon zaworo¬ wy (44) do polozenia neutralnego.

6. Regulator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kierunkowy mechanizm zaworowy (41) zawiera czlon zaworowy plytkowy (204) sprzagniety za pomoca ciegla napedowego {208) z wewnetrznym czlonem obrotowym (202X mechanizm/u dawkuja¬ cego, osadzony obrotowo wzgledem plyty obudo¬ wy (210) regulatora.

7. Regulator wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze na powierzchni czolowej czlonu zaworowego plytkowego (204) znajduja sie otwory (220, 221, 230, 231, 23i2) tworzace wraz z otworami (211, 212, 2A2a, 2l2b, 212c, 214, 215) w plycie obudowy (210) regulatora kanaly przeplywowe plyrnu hydraulicz¬ nego. 8. -

8. Regulator wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze czlon zaworowy komutacyjny (<206 jest usy¬ tuowany pomiedzy czlonem zaworowym piyflko- wym (204) i czlonami obrotowymi (201, 202) me¬ chanizmu dawkujacego. ¦¦¦-,'

9. Regulator hydrauliczny, wyposazony w wal wejsciowy, kierunkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, za^ wieraijacy czlon nieruchomy oraz czlon ruchomy, w których to czlonach sa wykonane kanaly przy¬ stosowane do podawania plynu hydraulicznego do silownika przy wzajemnym ruchu obrotowym czlonów, zespól do przenoszenia momentu obro¬ towego z walu wejsciowego na czlon ruchomy 10 15 20 25 30 39 40 45 50 55 60110 163 17 18 zaworu, zawierajacy meohanizim dawkujacy ma¬ jacy zewnetrzny czlon zebaty o zebach wewnetrz¬ nych oraz wewnetrzny czloin zebaty o zebach ze¬ wnetrznych przemieszczajace sie wzgledem siebie ruchem obrotowym i obieigowym, przy czym czlon zebaty o zebach wewnetrznych ma o jeden zab wiecej niz czlon zebaty o zebach zewnetrznych, a zeby obu czlonów wyznaczaja poosiowe komo¬ rny o objetosci zmieniajacej sie przy wzajemnym obrocie czlonów, zawór komutacyjny sterujacy przeplywem plynu hydraulicznego przez komory, mechaniczny lacznik pomiedzy jednym z czlonów zebatych oraz czlonem ruchomym zaworu, przy¬ stosowany do przenoszenia momentu obrotowego przy ograniczonym ruchu obrotowym jednego z czlonów zebatych oraz zespól do przenoszenia mo¬ mentu obrotowego z walu wejsciowego na drugi czlon zebaty w postaci czesci kryzowej, znamien¬ ny tym, ze czesc kryzowa (30) walu (12) szczelnie przylega do zewnetrznego i wewnetrznego czlonu zebatego (86, 37), zas zawór komutacyjny zawie¬ ra co najmniej jeden czlon zaworowy komuta¬ cyjny (101) usytuowany po przeciwnej stronie po¬ osiowych komór (A, B, C, D, E, F) wzgledem cze¬ sci kryzowej (30) walu (12), przy czym czesc kry¬ zowa (30) walu (12) jest sztywno polaczona z ze¬ wnetrznym czlonem zebatym (36).

10. Regulator wedlug zaistrz. 9, znamienny tym, ze czlon zaworowy komutacyjny (101) stanowi tu¬ leje majaca szczeliny osiowe (111) zewnetrzne oraz promieniowe kanaly (112) laczace zewnetrz¬ na powierzchnie tulei z jej powierzchnia we¬ wnetrzna, przy czym czlon zaworowy konnutacyj- ny (101) jest osadzony w otworze czlonu rozga- leznego (102), majacego kanaly (103) przystosowa¬ ne do laczenia sie na przemian ze szczelinami osiowymi (111) oraz promieniowymi kanalami (112) czlonu zaworowego komutacyjnego (101) przy wzglednym ruchu obrotowym pomiedzy czlonem rozdzielczym a tulleja.

11. Regulator wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze zawiera plytke (104) usytuowana pomiedzy czlonem rozgaleznym (102) a powierzchnia czolo¬ wa zewnetrznego i wewnetrznego czlonu zebatego (36, 37) przylegajace do powierzchni czolowej czlo¬ nów zebatych (36, 37), zas plytka (104) jest pola¬ czona z czlonem rozgaleznym (102) oraz zewnetrz¬ nym czlonem zebatym (36).

12. Regulator wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze czesc kryzowa (30) walu (12), zewnetrzny czlon zebaty (36), o zebach wewnetrznych, oraz czlon rozgalezny (102) sa polaczone ze soba i zamonto¬ wane w czesci obudowy (25) w postaci jednego zespolu, natomiast ruchomy czlon zaworowy (44) oraz tuleje zaworowe (42, 43) sa zamontowane w drugiej czesci obudowy (25a) regulatora.

13. Regulator hydrauliczny wyposazony w wal wejsciowy, kierunkowy mechanizm zaworowy, dla podawania plynu hydraulicznego do silownika, za¬ wierajacy nieruchomy oraz ruchomy czlon, w których to czlonach sa wykonane kanaly przy¬ stosowane do podawania plynu hydraulicznego do silownika przy wzajemnym ruchiu obrotowym czlonów, mechanizm dawkujacy majacy czlon ze¬ baty o zebach zewnetrznych ulozysikowany obro¬ towo, oraz czlon zebaty o zebach wewnetrznych, przy czym czlon zebaty o zebach wewnetrznych ma o jeden zab wiecej niz czlon o zebach ze¬ wnetrznych, a zeby obu czlonów wyznaczaja po¬ osiowe komory, o objetosci zmieniajacej sie przy wzajemnym obrocie czlonów, zawór komutacyj¬ ny stenuijacy przeplywem plynu hydraulicznego przez komory, znamienny tym, ze tuleja napedo¬ wa (401) mechanizmu dawkujacego sztywno pola¬ czona z walem (400) napedowym, ma uzebienie wewnetrzne (402) zas zewnetrzny czlon zebaty (404) o zebach wewnetrznych ma uzebienie ze¬ wnetrzne (403) na obwodzie, zazebiajace sie z uze¬ bieniem wewnetrznym (402) tulei napedowej (401), a cieglo (407) regulatora sprzega wewnetrzny czlon zebaty (405), o zebach zewnetrznych, z ru¬ chomym czlonem zaworowym. 10 15 20 25 30110 163 60b /03a 29 WOa. FIG.2110 163 FIG. 5 66o, FIG. 6 FIG. 7110 163 /r+^ Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, 28/81 Cena 45 zl PL PL PL