Przedmiotem wynalazku jest sposób srubowego nawijania tasmy na rure, korzystnie majaca prze¬ krój kolowy, w którym rure te obraca sie, a tasme przez odksztalcanie na zimno dopasowuje sie do promienia rury, przy czym tasme utrzymuje sie prostopadle do powierzchni rury i naciaga sie gladko przez naprezanie rozciagajace oraz przez wzrastajace od spodu do krawedzi zewnetrznej od¬ ksztalcenie w plaszczyznie tasmy. Przedmiotem wynalazku jest równiez urzadzenie do srubowego nawijania tasmy na rure.Owijanie rury tasma w celu zwiekszenia po¬ wierzchni rury, aby uzyskac lepsza wymiane ciep¬ la w przypadku rur do wymienników ciepla jest znane, przy czym stosuje sie tu rózne sposoby- W szczególnosci przy owijaniu rury o przekroju ko¬ lowym wystepuje niedogodnosc polegajaca na tym, ze nawinieta tasma odlacza sie od powierzchni rury i odwija sie przyjmujac wieksza srednice. Aby uniknac tej wady przy znanych spsobach owijania trzeba poczatek i koniec tasmy mocowac do rury, przykladowo przez zgrzewanie punktowe- Mozna wprawdzie dzieki temu uniknac odwijania sie tasmy po zakonczeniu owijania, jezeli przed oddzieleniem nawinietej tasmy nastapi zadowalajace zamocowa¬ nie tasmy, jednakze w przypadku pekniecia tasmy nie mozna uniknac odwiniecia sie tasmy na duzym odcinku rury przed miejscem pekniecia- Poniewaz nienadajace sie do uzytku odcinki rury osiagaja dlugosc kilku metrów, powstaja nie tylko znaczne 15 20 25 30 opóznienia w montazu instalacji, ale równiez duze straty materialowe.Zadaniem wynalazku jest opracowanie sposobu oraz urzadzenia do srubowego nawijania tasmy na rure', które .zapewniaja pewne trzymanie, nawinie¬ tej tasmy na powierzchni rury, po zakonczeniu owijania, jak równiez i w przypadku pekniecia tasmy.Sposób wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze na powierzchni plaszcza rury przed owi¬ nieciem jej tasma wykonuje sie przynajmniej je¬ den tor trzymajacy. Tor ten przebiega korzystnie w kierunku wzdluz rury. Korzystnie wykonuje sie przynajmniej dwa rozlozone równomiernie na obwodzie tory trzymajace, przy czym kazdy tor wykonuje sie przez przylozenie docisku na szero¬ kosci 1 m.Przez wykonanie splaszczonego toru trzymajace¬ go na powierzchni plaszcza rury przed owinieciem jej tasma uzyskano to, ze nawinieta srubowo tas¬ ma jest trzymana w kierunku obwodowym, ponie¬ waz na kazdy zwój przypada przynajmniej jeden waski tor trzymajacy, przebiegajacy prostoliniowo patrzac w kierunku nawiniecia tasmy, przez co powstaja naroza z krzywoliniowa powierzchnia ru¬ ry. Pomimo bardzo malej szerokosci toru trzyma¬ jacego, rzedu 1 mm, powstajace na powierzchni ru¬ ry odchylenia od ciaglosci przebiegu krzywizny wystarczaja dla pewnego trzymania nawinietej tas¬ my w kierunku obwodowym, tak ze uniemozliwio- 107 462107 462 ne jest odwijanie sie tasmy. Dzieki malej szerokos¬ ci toru trzymajacego istnieje mozliwosc wykony¬ wania jej na powierzchni rury za pomoca prostych srodków, a mianowicie w kierunku wzdluz rury.Oczywiscie mocowanie tasmy na powierzchni rury jest lepsze, jezeli wykona sie kilka torów trzyma¬ jacych rozmieszczonych równomiernie na obwodzie.Dalsze szczególnie proste i korzystne rozwiniecie stanowi wytwarzanie toru trzymajacego przez do¬ cisk.Urzadzenie do srubowego nawijania tasmy na rure wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze na nieruchomym koziolku lozyskowym ulozyskowa¬ na jest obrotowo rura wsporcza, na której ulozys¬ kowana jest przechylnie za pomoca dzwigni docis¬ kowej przynajmniej jedna rolka toczna, odtaczaja- ca sie po rurze w kierunku wzdluz niej.Przy takim rozwiazaniu urzadzenia wedlug wy¬ nalazku, rolka toczna wraz z rura wsporcza obra¬ caja sie wraz z owijana rura, przy czym rura za¬ biera rolke toczna, tak ze nie trzeba specjalnego napedu dla rury wsporczej. Rolka toczna wykonuje jedynie rucrTtoczny w kierunku wzdluz rury, dzieki czemu zuzycie rolki tocznej jest ograniczone do minimum. Rolka toczna jest dociskana do owija¬ nej rury za pomoca dzwigni dociskowej.Aby przy owijaniu, rury tasma mozna bylo wy¬ konywac odcinki, na których nie ma tasmy, dzwig¬ nia dociskowa jest przechylana przez tuleje prze¬ laczajaca, która jest umieszczona wspólosiowo wzgledem rury wsporczej i jest przesuwana w kie¬ runku wzdluznym przez silpwnik za posrednicr twem lozyska wyciskowego. W ten sposób mozna w okreslonych rrriejscaelL rury przerwac tory trzyma¬ jace- W miejscach tych, po ciaglym owinieciu ca¬ lej rury, mozna w prosty sposób, po oddzieleniu na¬ winietej tasmy, usunac ja tam, gdzie nie ma torów trzymajacych.Przez zastosowanie uruchamianej silownikiem tulei przelaczajacej mozna dokladnie okreslic, od¬ cinki rury pozbawione tofów trzymajacych pomi¬ mo duzej predkosci owijania.W korzystnym rozwiazaniu urzadzenia wedlug wynalazku tuleja przelaczajaca ma krzywke steru¬ jaca, która wspólpracuje z regulowanymi srubami dociskowymi, umieszczonymi na, wolnym koncu dzwigni dociskowej wspierajacej rolke toczna. W ten sposób wszystkie dzwignie dociskowe sa obra¬ cane równoczesnie. Ponadto za pomoca srub docis¬ kowych mozna regulowac docisk rolek tocznych.Rolki toczne sa wykonane jako lozyska toczne, ulozyskowane na widelkowo uksztaltowanych kon¬ cach dzwigni dociskowych. W celu uzyskania pew¬ nego podnoszenia rolek tocznych z powierzchni ru¬ ry po' poruszeniu tulei przelaczajacej pomiedzy kazda dzwignia dociskowa a rura wsporcza mozna umiescic sprezyne sciskana.Korzystne jest prowadzenie tulei przelaczajacej wewnatrz rury wsporczej i wyposazenie jej w osa¬ dzone osiowo nieprzesuwnie lozysko toczne jako lo¬ zysko wyciskowe, którego zewnetrzny pierscien lo¬ zyskowy jest polaczony z dzwignia przelaczajaca, ulozyskowana na koziolku lozyskowym i przechy¬ lana za pomoca silownika. Uzyskuje sie wtedy szczególnie prosta i niezawodna konstrukcje urza¬ dzenia wedlug wynalazku. Zamiast gladkich rolek tocznych mozna wedlug wynalazku stosowac rów¬ niez rolki profilowane.Przedmiot wynalazku jest dokladniej objasniony 5 w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie w widoku z boku i w czesciowym przekroju, fig- 2 urzadzenie w wido¬ ku z przodu, fig- 3 — urzadzenie w przekroju wzdluz linii III-III z fig. 1, a fig. 4 — przedstawia 10 wykonany za pomoca urzadzenia wedlug wynalaz¬ ku odcinek rury w widoku perspektywicznym.Urzadzenie zawiera wyposazny w plyte lozysko¬ wa 1 koziolek lozyskowy 2, na któr3rm za pomoca dwóch lozysk" kulkowych 3 ulozyskowana jestobro- 15 towo rura wsporcza 4. Koziolek lozyskowy 2 jest za pomaca swej plyty lozyskowej 1 umieszczony nieruchomo na maszynie do srubowego -nawijania tasmy na rure tak, ze rura wsporcza 4 jest usy¬ tuowana wspólosiowo wzgledem owijanej rury R 20 i moze sie obracac wraz z nia. 1 Na rurze- wsporczej 4 w przedstawionym przyk¬ ladzie ' wykonania przewidziane sa cztery pary mostków 4a, na kazdym z których ulozyskowana jest obrotowo za pomoca trzpienia 6 dzwignia do- 25 ciskowa 5. Kazda dzwignia dociskowa 5 jest na swym przednim koncu uksztaltowana widelkowo i ma rolke toczna 7, która jest osadzona obrotowo na trzpieniu lozyskowym 8. Na drugim koncu kaz¬ da dzwignia dociskowa 5 ma regulowana srube do- 30 ciskowa 9. Pomiedzy kazda dzwignia dociskowa 5, a rura wsporcza 4, umieszczona jest sprezyna scis¬ kana4b. . . ' sruby dociskowe 9 wspólpracuja z krzywka ste¬ rujaca lOa tulei 10, która jest umieszczona wspól- 35 osiowo wewnatrz rury wsporczej 4 przesuwnie w kierunku osiowym. Tuleja 10 jest prowadzona na powierzchni wewnetrznej rury wsporczej 4. Na swym tylnym koncu ma ona umieszczone \ osiowo nieprzesuwnie lozysko wyciskowe 11. Lozysko to 40 sklada sie z lozyska kulkowego, które wspiera pier¬ scien lozyskowy 12. Pierscien ten jest polaczony po¬ przez trzpien lozyskowy 13 z dzwignia 14, która na swym górnym koncu jest polaczona przegubowo za pomoca trzpienia 15 z dwoma ramionami 2a koziol-' 45 ka lozyskowego 2. Ramiona 2a sa zamocowane na koziolku lozyskowym 2 za pomoca kolka 2c. Na dolnym koncu dzwignia 14 jest za pomoca trzpie¬ nia 16 zamocowana przegubowo na tloczysku 17a silownika 17a. 50 Silownik ten jest za pomoca trzpienia poprzecznego 18 zawieszony przechylnie na przedluzeniu 2b ko¬ ziolka lozyskowego 2.Urzadzenie dziala nastepujaco: rura R o prze- _ kroju kolowym, przeznaczona do owiniecia tasma, 55 przechodzi przez glowice nawijajaca, za pomoca której przedstawiona na fig. 4 tasma B nawijana jest w urzadzeniu (fig. 1—3), Po wprowadzeniu rury R silownik 17 dziala tak, ze dzwignia 14 po¬ przez pierscien. lozyskowy 12 i lozysko wyciskowe st 11 przesuwa tuleje 10 w plozenie pokazane na fig. 1. Przy przesunieciu tym usytuowane wewnatrz konce srub dociskowych 9 slizgaja sie po krzywce lOa, na skutek czego sa one1 poruszane w kierunku promieniowym na zewnatrz- Dzwignie dociskowe107 462 5 sa przez to obracane na trzpieniach 6 tak, ze rolki toczne 7 przylegaja do powierzchni rury R- Przez takie przyleganie rolek 7 do rury R uzys¬ kano silowe polaczenie, tak ze przy ruchu obro¬ towym rury R zabierane sa "równiez rolki toczne' 7 i poprzez dzwignie dociskowe 5 rura wsporcza 4- Rura wsporcza 4 obraca sie zatem przy ruchu ob¬ rotowym rury R i przy docisnietych rolkach tocz¬ nych 7 wewnatrz koziolka' lozyskowego 2, za pomo¬ ca lozysk kulkowych 3.Przez odpowiednie uksztaltowanie krzywki lOa i przez ustawienie srub dociskowych 9 reguluje sie sile docisku rolek tocznych 7 do powierzchni rury R. Poniewaz rura wykonuje nie -tylko ruch obrotowy, ale równiez ruch w kierunku osiowym, rolki toczne 7 poruszaja sie w kierunku wzdluz¬ nym po rurze R, i wytwarzaja na niej splaszczone tory trzymajace H. W przedstawionym przykladzie wykonania wytwarzane sa cztery tory trzymajace H, których szerokosc przy srednicy rury R rzedu 25 mm' wynosi kolo 1 mm. Na skutek zabrania rolek tocznych 7 przez obracajaca sie rure tory trzymajace H przebiegaja dokladnie w kierunku wzdluz rury R. Pomiedzy kazda rolka toczna 7 a powierzchnia rury R, ma miejsce wylacznie ruch w kierunku wzdluz rury R, powodowany przez odtaczanie sie rolki 7 po rurze R. Wystepujace zu¬ zycie jest zatem pomijalnie male.Dzieki usytuowanym na powierzchni rury R splaszczonym torom H nawijana na rure R tasma B uzyskuje dobre mocowanie w kierunku obwodo¬ wym, poniewaz istniejace pomiedzy splaszczonymi torami trzymajacymi H a zakrzywiona powierzch¬ nia rury naroza uniemozliwiaja slizganie sie nawi¬ nietej tasmy B w kierunku stycznym. Mocowanie takie ma miejsce pomimo stosunkowo malych wy¬ miarów splaszczonych torów trzymajacych H, jak pokazano na fig. 4.Poniewaz nawijanie tasmy na rure R odbywa sie w celu uzyskania duzej wydajnosci w sposób ciagly, pozadane jest, by okreslone odcinki rury nie-mialy torów trzymajacych, aby w tych obsza¬ rach móc pózniej latwo usuwac nawinieta tasme po prostu przez odwijanie. Aby to uzyskac tuleja 10 jest przy obracajacej sie rurze R przesuwna w kierunku osiowym. Odbywa sie to przez urucho¬ mienie silownika 17, który jak pokazano na fig. 1 swym tloczyskiem 17a przechyla dzwignie 14 w prawo- Pierscien lozyskowy 12 przesuwa przy tym lozysko wyciskowe 11 w prawo. Poniewaz lozysko wyciskowe 11 jest umieszczone nieprzesuwnie w kierunku osiowym na tulei 10, przy takim uru¬ chomieniu silownika 17 zabierana jest równiez tu¬ leja 10- Tuleja 10 jest przesuwana osiowo tak da¬ leko, ze sruby dociskowe 9 zeslizguja sie po krzyw¬ ce lOa, az do jej najmniejszej mozliwej srednicy.W polozeniu tym nie ma sily docisku wywieranej przez tuleje 10 poprzez sruby dociskowe 9 na dzwignie dociskowe 5, powodujacej przyleganie ro¬ lek tocznych 7 do powierzchni rury R. Sprezyny sciskane 4b moga zatem przy tym polozeniu tulei 10 podniesc rolki toczne 7 z powierzchni rury R.Po zakonczeniu tej operacji brak jest zatem docis¬ ku rolek 7 do rury R i podczas nastepujacego po¬ tem ruchu osiowego rury R nie beda wytwarzane tory trzymajace H.Po przebyciu odcinka bez torów trzymajacych przez pokazane na rysunku urzadzenie silownik 5 17 zostaje znowu uruchomiony tak, ze tuleja 10 ma polozenie pokazane na rysunku. Przez docisk rolek tocznych 7 do powierzchni rury R nastepu-- je znowu zabieranie rury wsporczej 4 z ulozysko- wanymi na niej czesciami, wlacznie z tuleja 10.Urzadzenie jest znowu w polozeniu roboczym. 10, Zastrzezenia patentowe 1. Sposób srubowego nawijania tasmy na rure, majaca korzystnie przekrój kolowy, w którym ru¬ re te obraca sie, a tasme przez odksztalcanie na 15 zimno dopasowuje sie do promienia rury, przy czym tasme utrzymuje sie prostopadle do powierzchni rury i naciaga sie gladko przez naprezenie rozcia¬ gajace oraz przez wzrastajace od spodu do krawe¬ dzi zewnetrznej odksztalcenie w plaszczyznie tas- 20 my, znamienny tym, ze na powierzchni plaszcza rury przed owinieciem jej tasma wykonuje sie przynajmniej jeden tor trzymajacy (H). 2. Sposób wedlug zastrz- 1, znamienny tym, ze tor trzymajacy-(HJ przebiega w kierunku wzdluz 25 rury- 3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze wykonuje sie przynajmniej dwa tory trzymajace, (H) rozlozone równomiernie na obwodzie. 4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze 30 kazdy tor trzymajacy (H) wytwarza sie przez do¬ cisk na szerokosci 1 mm. 5. Urzadzenie do srubowego nawijania tasmy na rure, znamienny tym, ze na nieruchomym ko¬ ziolku lozyskowym (2) ulozyskowana jest obrotowo 35 rura wsporcza (4), na której ulozyskowana jest przechylnie, za pomoca dzwigni dociskowej (5), przynajmniej jedna odtaczajaca sie' po rurze (R) w kierunku wzdluznym rolka toczna (7). 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, 40 ze dzwignia dociskowa (5) jest przechylana przez tuleje (10J, która vjest umieszczona wspólosiowo wzgledem rury wsporczej (4) i jest przesuwana w kierunku wzdluznym przez silownik (17) za po¬ srednictwem lozyska wyciskowego (11). 45 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze tuleja (10J ma krzywke sterujaca (lOa), która . wspóldziala z regulowanymi srubami dociskowymi (9)^ umieszczonymi na wolnym koncu wspierajacej rolke toczna (7) dzwigni dociskowej (5). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze rolki toczne (7) sa wykonane jako lozyska tocz¬ ne, ulozyskowane na widelkowo uksztaltowanych koncach dzwigni dociskowych (5J. 9 Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, 55 ze pomiedzy kazda dzwignia dociskowa (5), a rura wsporcza (4), umieszczona jest sprezyna sciskana (4b). 10. Urzadzenie wedlug zastrz. 7, znamienne tym, ze tuleja (10) jest prowadzona wewnatrz rury fl wsporczej (4J i jest wyposazona w osadzone nie¬ przesuwnie lozysko toczne, stanowiace lozysko wyciskowe (11), którego zewnetrzny pierscien lo¬ zyskowy (12) jest polaczony z dzwignia przelaczaja- 50107 462 7 8 ca (14), która jest ulozyskowana na koziolku lo- 11. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, zyskowym (2) i jest przechylana przez silownik ze rolki toczne sa profilowane. (17 7 8 £b 4o 6 10 5 lOa 9 3 2c 12 112a 15 2a Fig. U Fig.3 4a 5 LZGraf. Tomaszów Lub. zam. — 2421 Cena 45 zl PL