Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia bezodpryskowego szkla klejonego za pomoca klejenia w podwyzszonych temperaturach jedno- lub obustronnie, jednej lub wielu szyb krzemianowych z zastosowaniem uplastycznianej folii z tworzyw sztucznych.Bezodpryskowe szklo klejone ma zastosowanie w róznydr dziedzinach. Na przyklad w zespolach bu¬ dowlanych, np. drzwi lub okna, scianki dzialowe w pomieszczeniach dla kas, na dachy lub podobne zabezpieczenia przeciw wypchnieciu, uderzeniu, obstrzalom lub podobnym. Bezodpryskowe szklo klejone stosuje sie tez w pojazdach samochodo¬ wych, zwlaszcza jako szyba przednia.Bad, pojeciem bezodpryskowego szkla klejonego rozumie sie szklo skladajace sie z jednej lub wielu szyh. krzemianowych, sklejonych w jeden element za pomoca lepko-elastycznej folii organicznej.Przy tluczeniu, szyby odlamki sa przyczepione do folii; Nie powstaja luzne odlamki szkla o ostrych bakach.Odpowiednio do przewidywanego zastosowania stawia sie okreslone wymagania bezbdpryskowema szkla, klejonemu.W/praktyce znane jest bezodpryskowe szklo kle¬ jone4 oparte na szybach krzemianowych sklejo¬ nych: w calosc za pomoca uplastycznionej folii z poliwinylobutyralu. Zastosowanie folii z poliwi¬ nylobutyralu zawierajacych, plastyfikator wymaga duzych nakladów produkcyjnych przy wytwarza- niu bezodpryskowego szkla klejonego.Folie z poliwinylobutyralu nie moga byc wy¬ tworzone na dostepnych w handlu urzadzeniach, 5 stosowanych przy innych foliach z tworzyw sztu¬ cznych. Tak dla wytworzenia folii jak i dla dal¬ szego przerobu na klejone szklo wymagane sa specjalne urzadzenia dla tego typu folii. Musza byc tez dotrzymane okreslone warunki. Tak np. io folie musza zawierac okreslona ilosc wilgoci oraz scisle okreslona ilost wolnych grup -OH, po to, aby byla powtarzalnie osiagana przyczepnosc obo¬ wiazujaca dla danej dziedziny zastosowania szkla bezpiecznego. Z powodu wrazliwosci i*a wilgoc najczesciej jest niezbedne klimatyzowanie folii z poliwinylobutyralu tak przy jej wytwarzaniu i skladowaniu, jak i bezposrednio przed jej dal¬ szym przetwórstwem na klejone szklo. Trudnosc stanowi tez fakt, ze uplastycznione folie z poli- ' 20 winylobutyralu trzeba zaopatrywac w srodek od¬ dzielajacy, jesli sie je chce skladowac wzglednie transportowac w postaci pocietych formatek lub w positaci zrolowanych bel.Proponowano juz zastapic folie z uplastycznio¬ nego poliwinylobutyralu przez inne surowce kle- jace. Tak na przyklad w opisie patentowym RFN nr 1 421142 zaproponowano zastosowac folie z wy¬ sokospolimeryzowanego polichlorku winylu jako miedzywarstwe zmniejszajaca palnosc, który za¬ wiera dla uzyskania przyczepnosci do szkla do- 15 25 30 10*829106 829 datek niskospolimeryzowanego polichlorku winylu (wartosc K ponizej 50, korzystnie pomiedzy 30 i 40). Polimery nizej spolimeryzowane mozna tez nanosic jako cienka warstwe klejaca na po¬ wierzchnie sklejonych plyt szklanych. Przy tego typu foliach wystepuja prawie te same problemy jak przy wytwarzaniu i przetwórstwie folii z poli¬ winylobutyralu.Zadaniem wynalazku jest wytworzenie bezod- pryskowego szkla klejonego na podstawie szkla krzemianowego i folii z uplastycznionego two¬ rzywa sztucznego, przy którym to wytwarzaniu nie wystepuja wyzej podane trudnosci i które to bezodpryskowe szklo klejone spelnia postawione wymagania odnosnie przyczepnosci. To postawione zadanie nie dawalo sie rozwiazac analogicznie do znanego wytwarzania klejowego szkla bezodprys- kowego na podstawie folii z poliwinylobutyralu, poniewaz za pomoca plastyfikowanej folii z poli¬ winylobutyralu nie otrzymuje sie wystarczajacej przyczepnosci do szkla krzemianowego.Dla ocenienia przyczepnosci folii wiazacej do szkla krzemianowego przeprowadza sie w przemysle szkla klejonego znany test wytrzymalosci za po¬ moca grotu. Jest on miedzy innymi opisany w opisie patentowym Wielkiej Brytanii 10C3 864.Polega na tym, ze studzi sie ok. 2—8 godzin w temperaturze —18°C ± 0,5°C próbke szkla o wy¬ miarach ok. 150X300 mm, kladzie na klocku meta¬ lowym pochylonym o 45°C i tak dlugo bije gro¬ tem o plaskiej stopce, az szklo krzemianowe uleg¬ nie sproszkowaniu. Badana powierzchnia wynosi ok. 150X150 mm. Przyczepnosc ocenia sie wedlug skali od 0 do 10. Wartosci te oznaczaja: Procent wolnej powierzchni folii 100 95 90 85 60 40 20 10 5 2 0 wartosc 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ilosciowy test za pomoca grotu w praktyce wy¬ starcza i na podstawie wizualnej obserwacji daje sie ocenic dokladnie przyczepnosc. Przy nastepnych przykladach wykonuje sie test nie tylko w tempe¬ raturze —18°C, ale tez w +23°C i +90°C.Znane sposoby wytwarzania bezodpryskowego szkla klejonego na podstawie plastyfikowanego poliwinylobutyralu i szkla krzemianowego prze¬ prowadza sie w maksymalnej temperaturze 125— 150°C, w czasie 30—120 minut, cisnieniu 7—15 bar.Ta temperatura i to cisnienie nie wystarczaja do powierzchniowego uplastycznienia polichlorku wi¬ nylu, tak ze nie zachodzi sklejenie. Jesli w tych samych warunkach dochodzi sie do 175°C, to otrzy¬ muje sie wprawdzie tworzywo warstwowe, nie wy¬ kazujace jednak przyczepnosci pomiedzy szklem krzemianowym i uplastycznionym polichlorkiem winylu. Unaocznia sie to szczególnie przy cieciu na 10 18 20 25 30 41 45 50 55 mniejsze kawalki takich tworzyw warstwowych, przy czym szyby krzemianowe po zarysowaniu dia¬ mentem lub kóleczkiem stalowym musza byc krótko wylamane, aby lezaca pomiedzy nimi folie mozna bylo odciac ostrzem do golenia. Przy tescie za pomoca grotu tych tworzyw warstwowych w temperaturach badania —20°C, +23°C lub +90°C odpada od uplastycznionego polichlorku winylu od- tluczone szklo w duzych kawalkach.Przebadane metody fizyczne nie daly wiec roz¬ wiazania postawionego zadania. Wprawdzie mozli¬ we jest osiagniecie przyczepnosci za pomoca spe¬ cjalnych klejów, ale wymaga to nakladów. W gre wchodza tu utwardzalne chemicznie kompozycje, nie dajace produktów odszczepienia. Sa to dwu¬ skladnikowe kompozycje jak zywice epoksydowe, poliestry nienasycone lub poliuretany. Utwardza¬ nie ma miejsce bezposrednio po zmieszaniu obu skladników. Oznacza to wiec, ze naniesienie mie¬ szaniny na graniczace powierzchnie musi nastepo¬ wac na krótko przed sklejeniem, a wiec u produ¬ centa szkla klejonego. Ten zas wymaga od wy¬ twórcy folii produktu, który móglby zastosowac bez wstepnej obróbki. Na tej drodze nie dawalo sie rozwiazac zadania stawianego przed wynalaz¬ kiem, a mianowicie dac wytwórcom szkla bezod¬ pryskowego klejonego preparowana folie o dobrej przyczepnosci, która mozna stosowac w zwyklych warunkach.Dla wykonania wyzej omawianego zadania stwierdzono, ze mozna uniknac opisanych wad, gdy stosuje sie okreslone monomery substancji wy¬ twarzajacych przyczepnosc, które korzystnie, roz¬ puszczone w rozpuszczalnikach, nanosi sie na po¬ wierzchnie spoin za pomoca zanurzania, spryski¬ wania lub podobnymi prostymi sposobami, lub ewentualnie które dodaje sie do masy uzywanej do wytworzenia folii. Jako takie substancje okazaly sie przydatne okreslone silany.Wedlug wynalazku sposób wytwarzania bezod-^ pryskowego szkla klejonego za pomoca klejenia w podwyzszonych temperaturach, z zastosowaniem uplastycznionej folii z tworzyw sztucznych i za pomoca silanów, jedno- lub obustronnie jednej lub wielu szyb krzemianowych polega na tym, ze sto¬ suje sie jako folie z tworzyw sztucznych folie za¬ wierajace uplastyczniony polichlorek winylu z wy- sokoczasteczkowego homopolimeru i/lub kopoli¬ merów i/lub polimerów szczepionych chlorku winylu i jako silany stosuje sie funkcyjne krze- moorganiczne silany, ewentualnie w mieszaninie z jednym lub wieloma silanami funkcyjnymi i sklejanie prowadzi sie w temperaturze 120—200°C.Stosowany do wytwarzania folii polichlorek wi¬ nylu wykazuje stala K od 50 do 80, korzystnie 60 do 75.Jest znane, ze dla polepszenia przyczepnosci tworzyw sztucznych do cial nieorganicznych stosuje sie silany dwufunkcyjne. Zakres stosowania siega od wzmocnionych tworzyw sztucznych do mas uszczelniajacych, kitów, i lakierów. Przy wszyst¬ kich tych systemach chodzi o to, aby na tyle po¬ lepszyc przyczepnosc, zeby po dzialaniu wilgoci lub skladowaniu w wodzie przyczepnosc pozostala nie-5 10T829 6 zmieniona lub ulegla zmniejszeniu w mozliwych do przyjecia granicach.Zadaniem wynalazku bylo wytworzenie przy¬ czepnosci folii z uplastycznionego polichlorku wi¬ nylu do szkla.W opisie patentowym RFN nr 2 410 153 opisuje sie zastosowanie silanów w polaczeniu z foiiami z poliwinylobutyralu do wytwarzania bezodprysko- wego szkla kleconego nie celem polepszania duzej przyczepnosci do szkla, lecz celem jej zmniejsze¬ nia. Poniewaz stawiany cel jest zupelnie inny, nie mógl wiec byc ten opis wykorzystany do rozwia¬ zania postawionego zadania.Szczególny rodzaj zastosowania sposobu wedlug wynalazku polega na tym, ze dodaje sie silany wytwarzajace przyczepnosc, rozpuszczone w roz¬ puszczalnikach i otrzymamy roztwór nanosi za po¬ moca zanurzania, natrysku lub innymi podobnymi metodami, korzystnie na co najmniej jedna z po¬ wierzchni rozgraniczajacych tzn. folii. Po nanie¬ sieniu przed sklejeniem celowym jest odpedzenie rozpuszczalnika.Niespodziewanie folie osiagaja bardzo dobra przyczepnosc do szkiel, na które dzialano w ten sposób w temperaturze autoklawu 175°C. Sposób wedlug wynalazku ma te zalete, ze mozna stoso¬ wac folie zawierajace uplastyczniony polichlorek winylu o jakosci, dostepnej w handlu. Folie wy¬ tworzone sposobem wedlug wynalazku nie skle¬ jaja sie w blok, to znaczy nie musza jak folie z uplastycznionego poliwinylobutyralu byc zaopa¬ trzone w srodek oddzielajacy, podczas transportu w postaci poprzycinanej lub jako role. Folie te sa mniej wrazliwe na wilgoc i nie musza byc prze¬ chowywane w klimatyzowanym pomieszczaniu przed przetwórstwem. W sposobie wedlug wyna¬ lazku mozliwe jest prowadzenie klejenia przy uzyciu maszyn, przy czym najczesciej mozna po¬ minac ogrzewanie przed sklejaniem.Korzyst.ny wariant prowadzenia sposobu wedlug wynalazku polega na tym, ze nanosi sie silan na co najmniej jedna powierzchnie stykajacych sie warstw, gdy uplastycznione folie z polichlorku winylu na przyklad bezposrednio z roli sa prowa¬ dzone poprzez roztwór, przy czym stosuje sie roz¬ twór silanu w podanym stezeniu i po czym roz¬ puszczalnik odparowuje sie. Folie, na które tak podzialano, nie kleja sie i mozna nimi manipu¬ lowac jak z foliami, których nie poddawana tej obróbce. Dalej w sposobie wedlug wynalazku istnieje mozliwosc obrabiania szkla wprawdzie z wystepujaca wada polegajaca na tym, ze po odpa¬ rowaniu rozpuszczalnika na powierzchni szkla krzemianowego znajduje sie wilgotna btona silanu.Ewentualnie w tym przypadku mozna silan odpa¬ rowac do suchej masy za pomoca odpowiedniej operacji z zastosowaniem ciepla.Korzystnie postepuje sie w ten sposób, .ze sto¬ suje sie silan rozpuszczony w rozpuszczalniku razem ze srodkiem wiazacym lakieru.:Lakier .za¬ wierajacy silan nanosi sie w cienkiej warstwie na szklo krzemianowe, przy czym po wysuszeniu tego lakieru powstaje na szybie krzemianowej organo- filowa powierzchnia. Istnieje tez mozliwosc nano¬ szenia lakieru zawierajacego silan na folie zawie- ^ rajaca uplastyczniony polichlorek winylu. Nanosze¬ nie jest tak samo latwe jak nanoszenie czystego silanu rozcienczonego rozpuszczalnikiem. Nanosze¬ nie to przebiega w sposób ciagly np. w kapieli z 5 wyzymaczka i nastepnym suszeniu w suszarniach tunelowych. W tym przypadku tez moze wytwórca iolii dostarczac wytwórcy klejonego szkla przygo¬ towana do bezposredniego przetwórstwa folie.Duza zaleta tego sposobu jest mozliwosc wytwa- io rzania bezodpryskowego szkla klejonego bezpo¬ srednio w temperaturach autoklawu od 135°C do 145°C.Odpowiednimi srodkami wiazacymi lakieru sa miedzy innymi nieutwardzalne poliestry kwasu 15 metakrylowego lub akrylowego, rozpuszczalne nie- reaktywne poliuretany, chlorowany polichlorek wi¬ nylu, kopolimery chlorek winylu/octan winylu/alko¬ hol winylowy lub chlorek winylu/eter winylowoizo- butylowy. Wszystkie te wymienione srodki wiazace sa produktami handlowymi, oferowanymi przez róznych wytwórców jako surowce lakiernicze.Nanoszenie na powierzchnie rozgraniczajace (spo¬ iny) korzystnie na folie z uplastycznionego poli¬ chlorku winylu cienkiej blony silanu z odpowied¬ nimi srodkami wiazacymi lakieru stanowi takze przedmiot wynalazku.Przy dalszym wariancie sposobu wedlug wyna¬ lazku stosuje sie folie, które zawieraja silany roz¬ prowadzone homogenicznie. Przy tym silany do¬ daje sie do mas formujacych albo jako silany lub jako roztwory w rozpuszczalniku. Przy tym wariancie sposobu wedlug wynalazku pomija sie obróbke wtórna folii lub szkla krzemianowego za pomoca stosowanych wedlug wynalazku silanów.Dla osiagniecia homogenicznego rozprowadzania mozna dodawac do formowanej masy PCW tez silany rozpuszczone w plastyfikatorach wzglednie dobrze rozprowadzone, jak i ewentualnie mozna dodawac dalsze zwykle dodatki jak np. stabiliza¬ tory, srodki przeciw dzialaniu swiatla, barwniki i tym podobne. Przetwórstwo moze odbywac sie na zwyklych urzadzeniach, np. w kontenerach i tym podobnych.Stosowane w sposobie wedlug wynalazku krze- mo-organo funkcyjne silany sa alkilenoalkoksy- silanami zawierajacymi grupy aminowe i/lub imi- nowe lub epoksydowe. Przy tym jeden lub dwa atomy wodoru grupy aminowej moga byc podsta¬ wione przez grupy aminowa lub hydroksyalkilowa lub poljaminowa. Okresla sie je w dalszym opisie jako krzemo-organofunkcyjne silany, poniewaz za¬ wieraja one grupy funkcyjne, jak np. grupy alkowy, które bezposrednio zwiazane sa z atomem krzemu (to znaczy grupy krzemofunkcyjne), jak i wymienione.organofunkcyjne grupy, które zwia¬ zane sa z krzemem poprzez jeden lub wiele ato¬ mów wegla* W sposobie wedlug wynalazku stosuje sie zwiek¬ szajace przyczepnosc krzemo-organofunkcyjne sila¬ ny o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza grupe alkilowa zawierajaca 1—10 atomów wegla, która ewentualnie jest przerwana atomem tlenu, R'" oznacza grupe alkilowa o 1—8 atomach wegla, A prosta lub rozgaleziona grupe alkilowa o 1—8 atomach C, która ewentualnie jest przerwanaIM 829 atomem tlenu, m oznacza wartosc liczbowa 1 lub 2 lub 3, n oznacza wartosc liczbowa 1 lub 2 lub 3, gdy m = 1, R' oznacza atom wodoru i/lub R"-NH:! lub R"-OH/R" oznacza grupe alkilenowa o 2—4 atomach wegla, a gdy m — 2, R' oznacza atom wodoru lub grupe o wzorze 2.Korzystnymi silanami stosowanymi w sposobie wedlug wynalazku sa krzemo-organofunkcyjne silany o ogólnym wzorze 3, w którym R, R'", A i n maja to samo znaczenie co we wzorze 1, R' ozna¬ cza atom wodoru lub grupe -CH3 lub -C2H5.Przydatnymi aminosilanami sa takie jak amino- silany o wzorze NH2-(CH)n-Si-(OR)3, w którym n oznacza wartosc liczbowa 2—6, R oznacza alkil o 1—8 atomach C (rozgaleziony lub nierozgaleziony ewentualnie przerwany atomem tlenu, jak np. grupa -CH2-CH2-O-OH3).Przykladem moga byc y-aminopropylo- i -etylo- -trójalkoksysilany, w których atomy wodoru grupy aminowej ewentualnie zostaly podstawione przez grupe amino- lub poliaminoalkilowa (np. grupa [-CH2(CH2NHCH2]X CH2-]NH2,x = l do 8). Wedlug wynalazku korzystnym aminosilanem jest 7-ami- nopropylo-trójetoksysilan. Przydatne sa jednak tez np, /?-aminoetylo-y-oksypropylometylodwualko- ksysilan lub poliaminotrójalkoksysilan, np.[(CH3O)3Si-(CH2)2]-NH-CH2-(-CH2NHCH0x -CH2NH; (x-l-8).Przydatnymi iminosilanami sa takie jak imino- silany o wzorze HN[CH2-CH2-CH2-Si(OR)3]2, w któ¬ rym R oznacza alkil o 1—8 atomach C, rozgalezio¬ ny lub prosty ewentualnie przerwany atomem tlenu jak np. grupa -CH2-CH2-O-CH3. Korzystnie stosowanym iminosilanem jest dwu- (trójetoksysili- lopropylo)-imina.Jako dalsze korzystnie stosowane w sposobie wedlug wynalazku silany wystepuja y-imidazolilo- propylotrójalkoksysilany, zwlaszcza y-imidazolilo- propylotrójetoksysilan. Grupy alkoksy poprzednio wymienionych maja wyzej podane znaczenie.Jako spelniajace cel wedlug wynalazku nadaja sie szczególnie dobrze amino- lub iminosilany lub ich mieszaniny.W silanach, zawierajacych grupe epoksydowa, grupa epoksydowa jest polaczona z grupa alkeny- losililowa albo przez wiazanie eterowe (-CH2-O-) o li lub wiazanie estrowe (-CH2O-C-O). Jest tez mozli¬ we, ze grupa epoksy jest polaczona z grupa alke¬ nyIowa bezposrednio poprzez pierscien cykloalifa- tyczny, lub jest czescia skladowa takiej grupy cykloalifatyeznej. Wytwarzanie takich silanów opi¬ sano w opisie patentowym EFN nr 1 061 321. Wy- mienipne w nim silany zawierajace grupe epo¬ ksydowa daja sie tez zastosowac wedlug wyna¬ lazku. Szczególnie przydatnymi silanami zawiera¬ jacymi mostek eterowy sa glicydyloksypropylotrój- metoksy- lub -trójetoksysilany. Z epoksysilanów zawierajacych mostek estrowy jest szczególnie przydatny zwiazek o wzorze 4, zas z epoksysilanów, w których grupa epoksydowa jest skladnikiem pierscienia cykioalifatycznego, jest szczególnie przydatny /?-3,4-epoksycykloheksylo-etylotrójmeto- ksysilan- Przy bezodpryskowym szkle klejonym, przy któ¬ rym jest pozadana bardzo dobra przyczepnosc po¬ miedzy szklem krzemianowym i folia zawierajaca uplastyczniany polichlorek winylu, stosuje sie 5 tylko krzemo-organofunkcyjne silany. Takie bez¬ odpryskowe szklo klejone moze byc stosowane miedzy innymi w budownictwie np. jako szklo okienne, szklo pancerne lub szklo do scian dzialo¬ wych. Dlatego zasadnicze znaczenie ma rodzaj bio- 10 racej udzial w dzialaniu ilosci krzemoorganofun- kcyjnego silanu lub mieszanin silanów, jesli chce sie otrzymac bezodpryskowe szklo klejone o ste¬ rowanej przyczepnosci w srednim zakresie war¬ tosci skali odpornosci na uderzenia za pomoca 15 grotu. Bezodpryskowe szklo klejone o sterowanej przyczepnosci mozna stosowac miedzy innymi w sektorze pojazdów mechanicznych, np. oszkleniowe materialy pojazdów ciezarowych, szynowych i po¬ lowych, okretów i samolotów itd. 20 Jako zmniejszajace przyczepnosc krzemofunkcyj- ne silany stosuje sie wedlug wynalazku silany o ogólnym wzorze Rn -Si-R'4_n ,w którym R oznacza te same lub rózne, nasycone, proste lub rozgale¬ zione grupy alkilowe o 1—10 atomach wegla, R' 25 oznacza chlorowiec, szczególnie Cl, lub te same lub rózne nasycone grupy alkoksylowe o 1—10 ato¬ mach wegla, które sa przerwane ewentualnie przez heteroatomy, takie jak alen, a n jest liczba calko¬ wita 1—3. Korzystnie n jest równe 1. 30 Przykladami takich silanów sa propylo-trójeto- ksysilan, propylotrójmetoksysilan, izopropylodwu- metoksy-etoksysilan, n-butylo- lub izobutylo-trój- etoksy- ewentualnie -trójmetoksysilan itp.Przyczepnosc stosowanych wedlug wynalazku 35 folii zawierajacych PCW moze byc ustawiona na optymalna wartosc odpornosci na uderzenie dla kazdorazowego celu zastosowania. Na przyklad masa przetwarzana na folie, która zosta ta ustalona na podstawie prób wstepnych, moze prowadzic do 40 sklejenia, która na podstawie wysokiej wartosci odpornosci na uderzenia prowadzi do otrzymania bezodpryskowego szkla klejonego dla sektoru bu¬ dowlanego, a nie szkla bezodpryskowego do przed¬ niej szyby pojazdów, moze byc wiec ta masa 45 zmieniona przez dodanie zmniejszajacego przy¬ czepnosc krzemofunkcyjnego silanu do jakosci szkla bezodpryskowego na przednie szyby pojaz¬ dów.W odwrotnym przypadku moze byc zmnieniona 50 masa dla szkla bezodpryskowego na przednie szyby w mase dla szkla jakosci odpowiedniej dla budo¬ wnictwa przez dodanie ilosci okreslonej w próbie wstepnej krzemo-organofunkcyjnego silanu.Odpowiednimi rozpuszczalnikami do dzialania na M folie za pomoca silanów sa takie, które uplastycz¬ nione folie z polichlorku winylu dobrze zwilzaja nie rozpuszczajac, w których silany sa dobrze roz¬ puszczalne i które dostatecznie szybko odparowuja po dzialaniu. Przydatne sa miedzy innymi toluen i ksylen, dalej benzyna, octan etylu lub butylu.Przy dzialaniu za pomoca roztworów silanów na gotowe folie zawierajace uplastyczniony polichlo¬ rek winylu stezenie silanu waha sie pomiedzy 0,01—5,0% wagowych, korzystnie 0,1—3% wago- * wych, liczone na 100 czesci wagowych rozpusz-czalnika, Przy dodaniu odpowiedniego silanu do masy uplastycznionego polichlorku winylu przed jej formowaniem na folie wahaja sie ilosci silanu okolo miedzy 0,1—5,0°/* wagowych, korzystnie 0,5t-3,0% wagowych, liczone na 100 czesci wago- 5 wych masy folii.Szkla klejone, w których zastosowano wedlug wynalazku obrabiana lub modyfikowana, zawiera¬ jaca uplastyczniany polichlorek winylu folie, skla-t daja sie zoo najmniej jednej warstwy wedlug wy^ 10 nalazku obrabianej lub modyfikowanej zawieraja¬ cej uplastyczniony polichlorek winylu folii. Szkla te moga byc wytwarzane z zastosowaniem plyt szkla krzemianowego niehartowanego, hartowane¬ go, plaskiego, gietego, preparowanego, nadrukowa- 15 nego, farbowanego, trawionego, strukturalnego, które ewentualnie posiada wkladke z drutu oraz z bezbarwnego, barwnego, przezroczystego, barw¬ nego nieprzezroczystego, nadrukowanego, wedlug wyrlalazfcu obrabiana lub modyfikowana zawiera- ~w jaca uplastyczniony polichlorek winylu folie, która ewentualnie zawiera druty, siatki drueiaae, tka- niny lub urzadzenia, jak na przyklad ogniwa slo¬ neczne. Grubosci szkla krzemianowego -wzglednie wedlug wynalazku obrabianych lub modyfikowa- a nych zawierajacych uplastyczftiiGny polichlorek wi¬ nylu folii sa wybierane w zaleznosci od celu zasto¬ sowania, tak samo jak i liczba poszczególnych warstw sklejania.Z poswyzsfcego wynika mozliwosc zastopowania m w sektorze budowlanym do drzwi i czesci drzwi, do okien i czesci-okien, parapety balustrad, bal¬ kony i fasady, do scianek dzialowych w pomiesza czeniach, balkonowych scianek dzialowych, ogro¬ dzen dzialek, do dachów lub caesci dachów ta$a- ^ sów, swietlików lub szklarni, do kabin telefonów i komputerów, witryn, pomieszczen basowych, wiezien lub pomieszczen zagrozonych eksplozja i ifi&plozja, oraz jako szklo zabezpieczajace prifced przebiciem, uderzeniem, ostrzelaniem, ogniem, 4Q glosem, cieplem, zimnem ewentualnie z przewo¬ dami, alarmowymi lub ogrzewczymi. W sektorze techniki pojazdowej wchodzi w rachube uzycie do produkcji szyb przednich, szyb rufowych i szyb bocznych, drzwi, szyb dzialowych itd. Ewentualnie moze byc zastosowana wedlug wynalazku obrabia¬ na lub modyfikowana folia zawierajaca uplastycz¬ niony polichlorek winylu do wielowarstwowego sklejenia w kombinacji z innymi przezroczystymi tworzywami sztucznymi. Moga wiec byc wymy¬ slone np. uklady warstwowe, w których stosuje sie obok szkla krzemianowego i folii zawierajacej uplastyczniony polichlorek winylu jako lepko- ¦^elastyczne surowce: polimetakrylan metylu, poli¬ weglan, politereftaten etylenu, twardy PCW, po¬ liamid i inne, i jako wysokoelastyczne klejace surowce uplastyczniony poliwinylobutyral, poliure¬ tan, kopolimery etylenu, poliamidy, poliepoksydy, polisiloksany, polimetakrylany i inne.Do wytwarzania folii obrabianej lub modyfiko- 60 wanej wedlug wynalazku, zawierajacej uplastycz¬ niony polichlorek winylu, wchodza w rachube ho- mopolimery polichlorku winylu o liczbie K 60—80, korzystnie 60—75 oraz kopolimery z monomerami z szeregu weglowodorów jak etylen, propylen, izo- ^ butylen, 2-metylobuten-2, butadien, . styren lub z monomerami z szeregu chlorowcopochodnych we¬ glowodorów jak fluorek winylu, czterofluoroety- len wzglednie inne wyzej fluorowane olefiny, chlo¬ rek winylidenu, trójchloroetylen, 2-chloropropen-l, wzglednie inne chlorowane wyzsze olefiny, chlo¬ rowcopochodne butadienu, chlorowcopochodne sty¬ renu lub z monomerami rzedu alkoholi «i eterów jak alkohol winylowy, eter winylowometylowy. eter winylowoetylowy, eter winylowoizobutylowy wzglednie inne wyzsze etery winylowoalkilowe, chlorowcowane etery winylowoalkilowe, eter allilo- woglicydowy lub z monomerami z rzedu kwasów i pochodnych kwasów jak octan winylu, steary¬ nian winylu, oleinian winylu, wzglednie inne estry winylowe wyzszych kwasów tluszczowych, estry winylowe kwasów alkoksylowych, estry allilowe, estry metylowy lub etylowy kwasu akrylowego, akrylany wyzszych alkoholi, akrylonitryl, ester kwasu .metakrylowego, kwasy olefmowodwukatbo- ksylowe i ich estry lub ze zwiazkami nienasyco¬ nym^ które zawieraja heteroatom jak azot, fosfor, siarka, cyna, jak i potrójne polimery mieszane tych skladników i polimery szczepiono chlorku winylu, produkty przemiany polichlorku winylu wzglednie kopolimery lub polimery szczepione chlorku wi¬ nylu, jak np. chlorowany polichlorek winylu, lub mieszaniny tych wymienionych polimerów zawie¬ rajacych chlorek winylu ewentualnie mieszaniny zsjplichlorkiem winylidenu.Dd przeprowadzania sposobu wedlug wynalazku nadaja sie szczególnie takie folie zawierajace poli¬ chlorek winylu, które zawieraja obok niego poli¬ mery mieszajace sie, korzystnie nie wiecej niz 50°/o, nie wywodzace sie z chlorku winylu, jak np polioctan winylu, kopolimery z octanu winylu i etylenu, polimery ABS, polimery MBS i inne.Jako plastyfikatory do wytwarzania wedlug wy¬ nalazku obrabianej lub modyfikowanej folii za¬ wierajacej uplastyczniony polichlorek winylu wchodza w rachube estry kwasu ftalowego, ko¬ rzystnie ftalan dwuoktylowy, estry alifatycznych kwasów dwukarboksyIowyeh, korzystnie kwasu sebacynowego i adypdnowego, estry kwasu fosfo¬ rowego, korzystnie fosforan trójoktylowy, plasty¬ fikatory polimerów, korzystnie na podstawce buta¬ dienu, akrylonitrylu, styrenu i plastyfikatory poli¬ estrowe.Twardosc Shore^a A folii obrabianej lub mody¬ fikowanej wedlug wynalazku zawierajacej uplas¬ tyczniony polichlorek winylu mierzy sie wedlug DIN 53 505. Lezy ona w obszarze 40—98, korzyst¬ nie 50^-95.Ponizej podane przyklady wytwarzania sposobem wedlug wynalazku bezodpryskowego szkla klejo¬ nego sluza do objasnienia przedmiotu wynalazku.Przyk l:-ad I. Kazdorazowo folie o grubosci 0,5 mm z a) 75 czesci polichlorku winylu o stalej K 65 i 25 czesci plastyfikatora ftalowego, b) 63 czesci polichlorku winylu o stalej K 75 i 37 czesci plastyfikatora ftalowego, c) 55 czesci polichlorku winylu o stalej K 75 i 25 czesci plastyfikatora ftalowego oraz 20 czesci plastyfikatora adypinianowego \11 106**29 U kladzie sie pomiedzy 2 plytami szklanymi o roz¬ miarach 30X30 cm i chlodne warstwy przepuszcza sie, dla odprowadzenia powietrza znajdujacego sie pomiedzy warstwami, przez kalander 2-walcowy z walcami gumowymi z cisnieniem 5 kg/cm szero¬ kosci warstw. Nastepnie przenosi sie wstepnie przewalcowany uklad warstw do autoklawu cisnie¬ niowego powietrznego, w którym obrabia sie przy cisnieniu 12 bar i maksymalnej temperaturze 175°C i dla tej temperatury w czasie 25 minut.Calkowity czas obróbki w autoklawie trwa 1,5 go¬ dziny. Powstaje calkowicie przezroczyste bez bledów szklo klejone, które jednak przy cieciu rozkleja sie i przy uderzeniu przy tescie za pomoca grotu tak przy —20°C jak i przy +23°C i +90°C na tyle ma zla przyczepnosc, ze odrywaja sie od folii duze kawalki szkla.Przyklad II. Kazda folie o grubosci 0,5 mm z a) 75 czesci kopolimeru chlorku winylu z 10% wa¬ gowymi octanu winylu (stala K 65) i z 25 cze¬ sciami plastyfikatora ftalanowego b) 80 czesci polichlorku winylu, ze stala K 60, 3 czesciami kopolimeru etylenu z 45°/o wago¬ wymi octanu winylu i 17 czesciami plastyfika¬ tora ftalanowego c) 80 czesci polimeru szczepionego o stalej K 68., wytworzonego z 10 czesci kopolimeru etylenu z 45% wagowymi octanu winylu i 90 czesci rnonomeru chlorku winylu i 20 czesciami plasty¬ fikatora ftalanowego przetwarza sie wedlug opisu przykladu I na szklo klejone. Przyczepnosc miedzywarstwowa jest we wszystkich trzech przypadkach niedostateczna.Ta Wyniki odpornosci na Przyklad III. Kazdorazowo folie grubosci 0,5 mm wedlug podanych w przykladzie I skladów a) i b) zanurza sie na krótko w roztworze 3% wag. }'-glicydylok!sypropylotrójmetoksysi](anu (GLYMO) w benzynie (o zakresie temperatury wrzenia 100— 140°C) i rozwiesza do odparowania rozpuszczalnika.Z suchej folii obcina sie brzeg z naciekiem i górny pa^ek, tak aby do próby miec do dyspozycji tylko # powierzchnie folii o jednakowej zawartosci silanu.Tak samo postepuje sie kazdorazowo z folia z przy¬ kladu I a) i b) i roztworem 3% wag. y-aminopro- pylotrójetoksyisilanu (AMEO). Jako próby porów¬ nawcze stosuje sie folie obu skladów zanurzone tylko w benzynie wzglednie bez wstepnej obróbki.Wszystkie 8 folii przetwarza sie jak opisano w przykladzie I na szklo klejone i w koncu próbuje na uderzenie za pomoca grotu przy —20°C, +23°C i+90°C. ^ Wynik zostal ujety w tablicy I.Przyklad IV. Folie o grubosci 0,5 mm z 75 czesci polichlorku winylu o stalej K 65 i 25 czesci plastyfikatora ftalanowego obrabia sie jak opisano w przykladzie III w roztworach y-aminopropylo- trójetoksysilanu (AMEO) tak w benzynie (o zakre¬ sie temperatury wrzenia 100—140°C) jak i w tolu¬ enie. Stezenie y-aminopropylotrójetoksysilanu ulega zmianie. Wytwarzanie szkla klejonego odbywa sie jak opisano w przykladzie I. Przyczepnosc poszcze¬ gólnych warstw z wyników odpornosci na uderze¬ nie przy tescie za pomoca grotu podaje sie w ta¬ blicy II.Przyklad V. Folie o grubosci 0,5 mm wyko¬ nana wedlug receptur podanych w przykladzie IV blica I uderzenie za pomoca grotu 20 30 75 cz. PCW + 25 cz. pla¬ styfikatora 63 cz. PCW + 37 cz. pla¬ styfikatora Bez obróbki —20° 0 0 +23° 0 0 +90° 0 0 Zanurzone 1 w —20° 0 0 benzyn +23° 0 0 tie +90° 0 0 3% —20° 0 0 GLYJ\ +23° 1 0 +90° 10 0 S°/( —20° 10 6 ) AME +23° 10 10 O 1 +90° | . io 10 Procent wag. AMEO w benzynie Odpornosc na uderzenie przy —20° +23° +90° Procent wag. AMEO w toluenie Odpornos4 na uderzenie przy —20° +23° +90° 1,0 10 10 10 1,0 10 10 10 Tablica II 0,5 10 10 10 0,5 10 10 10 0,1 1 1 2 0,1 1 1 4 0,05 0 1 1 0,05 0 0 1 0,01 0 0 1 0,01 0 0 1 0,001 0 0 0 0,001 1 ' ° 0 113 wsm u obrabia sie, jak podano w opisie przykladu III, za pomoca roztworów 1% wag. róznych silanów w benzynie (o zakresie temperatury wrzenia 100— 140°C), jak i w toluenie wzglednie ksylenie i prze¬ twarza na szklo klejone wedlug opisu podanego w przykladzie I. Wynik zestawiono w tablicy III.Przyklad VI. Folie grubosci 0,5 mm wyko¬ nana wedlug receptur wymienionych w przykla¬ dzie V obrabia sie jak opisano w przykladzie III Przyklad VII. Kazda z folii grubosci 0,5 mm z podanych w przykladach I i II receptur obrabia sie, jak opisano w przykladzie III, w 1% wag. roztworze y-imidazolilopropylotrójetoksysilanu (IMEO) w toluenie. Wszystkie 6 folii przetwarza sie jak w przykladzie I na szklo klejone i w koncu poddaje próbie odpornosci na uderzenie za pomoca ferotu w temperaturze —20°C, +23°C i +90°C. Wyniki zestawiono w tablicy V.T 1 procent wag. silanu winylotrójmetoksysilan VTMO x winylotrójetoksysilan VTEO x y-metakryloksypropylotrójmetoksysilan MEMO x dwuetylofosfonian trójetoksysililoetylu SIFO x y-aminopropylotrójetoksysilan AMEO y-imidazolilopropylotrójetoksysilan IMEO y-(/?-aminoetylo)aminopropylotrójmetoksysilan DAMO dwu-(trójetoksysililopropylo)imina IBEO y-glicydyloksypropylotrójmetoksysilan GLYMO y-merkaptopropylotrójmetoksysilan x a b 1 i c a III Wyniki badan odpornosci na uderzenie za pomoca grotu Roztwór I Roztwór w benzynie | w toluenie 20° 0 0 0 0 10 10 10 0 — — +23° 0 0 0 0 10 10 10 0 +90° 0 0 0 0 10 10 10 4 — — —20° 0 0 0 0 10 10 10 2 1 0 +23° 0 0 0 0 10 10 10 2 1 0 +90° 1 0 0 1 10 10 10 4 10 0 Roztwór 1 w ksylenie —20° — — — — 10 10 10 0 — — +23° — — — — 10 10 10 0 — — +90° — — — — 10 10 10 0 — • — x dla porównania za pomoca roztworu y-imidazolilopropylotrójetoksy- silanu (IMEO) w toluenie. Stezenie y-imidazolilo- propylotrójetoksysilanu ulega zmianie. Wytwarza¬ nie szkla klejonego odbywa sie jak podano w przy¬ kladzie I. Przyczepnosc poszczególnych warstw z wyników odpornosci na uderzenie za pomoca grotu podaje sie w tablicy IV.Tablica IV Tablica V Procent wag.IMEO Odpor¬ nosc na uderze¬ nie przy —20° +23° +90° 1,0 10 10 10 0,5 10 10 10 0,1 1 1 6 0,05 0 1 3 0,01 0 0 1 0,001 0 0 1 45 50 55 1 Homopolimer + 25 cz. pla¬ styfikatora ftalanowego Homopolimer + 37 cz, pla¬ styfikatora ftalanowego 1 Homopolimer + 25 cz. pla¬ styfikatora ftalanowego + + 20 cz. plastyfikatora ady- pinianu Kopolimer CW/OW + 25 cz. plastyfikatora ftalanowego 1 Mieszanina PCW z kopoli¬ merem EOW + 17 cz. pla¬ styfikatora ftalanowego 1 Polimer szczepiony CW na kopolimerze EOW + 20 cz. | plastyfikatora ftalanowego Wyniki próby odpornosci na uderzenie za pomoca grotu —20° 10 10 10 10 10 6 +23° 10 10 10 10 10 10 +90° ^ 10 10 10 10 | 10 105 5 5. 15 Przyklad VIII. Folie o grubosci 0,5 mm o skladzie wedlug receptury przykladu la, obrabia sie za pomoca mieszaniny silanów. Jako organo- krzemofunkcyjny silan wybrano z - przykladów III do VIII ' y-aminopropylotrójetoksysilan (AMEO).Jako orgamofunkcyjny silan stosuje sie izobutylo- trójmetoksysilan (ATAO). Obydwa silany rozpusz¬ cza sie w benzynie (o zakresie temperatur wrzenia 100—140°), stosujac jednakowe stezenia tak aby wynosilo ono 1% wag. obliczone na kazdy oddziel¬ nie silan. Szklo klejone wytwarza sie jak podano ¦w przykladzie I, przyczepnosc podana w warto¬ sciach odpornosci na uderzanie za pomoca grotu wynosi: w temperaturze —20°C +23°C +90°C Przyklad IX. Folie grubosci 0,5 mm o skla¬ dzie wedlug receptury przykladu V obrabia sie, jak opisano w przykladzie III, za pomoca 1% roz¬ tworu y-aminopropylotrójetoksysilanu (AMEO), jednak przetwarza na szklo klejone za pomoca przebywania w autoklawie w czasie tylko 5 minut w temperaturze 175°C i cisnieniu 12 bar. Calkowity czas trwania procesu w autoklawie wynosi 50 minut i przyczepnosc poszczególnych warstw klejenia po¬ miedzy soba wyrazona w liczbach odpornosci na uderzenie za pomoca grotu; w temperaturze —20°C +23°C +90°C Przyklad X. W przeciwienstwie do przy¬ kladu III nie zanurza sie folie z uplastycznionego polichlorku winylu, lecz zanurza przewidziane do wytwarzania sklejenia szklo krzemianowe w odpo¬ wiednich roztworach. Rozpuszczalnik odparowuje sie w czasie pozostawienia na powietrzni na okres ; nocy, tak ze powstaje na powierzchniach wilgotna blona silanowa. Przetwórstwo odbywa sie wedlug przykladu I. Wyniki przyczepnosci byly nizsze niz spodziewano sie, poniewaz roztwory silanu z po¬ wodu gladkiej, nie peczniejacej powierzchni szkla krzemianowego latwiej splywaja.Przyklad XI. Wytwarza sie 10% roztwór ko¬ polimeru chlorek winylu/octan winylu/alkohol wi¬ nylowy i 10% roztwór chlorowanego PCW. Opi¬ sana w przykladzie I uplastyczniona folie z poli- Tabl 10 10 10. 10 15 20 35 40 45 tf chlorku winylu obrabia sie raz za pomoca wymie¬ nionych roztworów nasycajacych bez dodatku sila¬ nu i innym razem roztworami zawierajacymi j-aminopropylotrójetoksysilan (AMEO) wzglednie y-imidazolilopropylotrojetoksysilan (IMEO) wzgie- dnie y-glicydyloksypropylotrójmetoksysilan (GLY¬ MO). W ten sposób otrzymane folie uklada sie w sposób podany w przykladzie I i prasuje sie w jednostki szkla praisowanego za pomoca procesu w autoklawie w 135°C przy cisnieniu 12 bar i w czasie 1,5 godziny. W tablicy VII zestawiono wy¬ niki przyczepnosci w jednostkach odpornosci na! uderzanie za pomoca grotu.Tablica VI Wyniki odpornosci na uderzenia 75 cz.PCW +25 cz. plasty- | fikatora j 3% GLYMO —20° 0 +23° 0 +90° 4 3% AMEO —20° 0 +23p 2 +W° 10 Przyklad XII. Odpowiednio jak w przykla¬ dzie X i XI przewidziane do wytwarzania szkla klejonego szyby krzemianowe spryskuje sie roz¬ tworami z 10% wag. kopolimeru chlorek winylu/ /octan winylu/alkohol winylowy i 1% wag. y-imidazolilopropylotrójetoksysilanu (IMEO), wzgle¬ dnie 1% wag. y-aminopropylotrójetoksysilanu (AEO). Rozpuszczalnik usuwa sie za pomoca odpa¬ rowania. Obrobione szyby krzemianowe uklada sie w sposób podany w przykladzie I i prasuje na szklo klejone za pomoca procesu W autoklawie- w 135°C i cisnieniu 12 bar. i przez okres czasu 1£ godziny. Przyczepnosc wyrazona w wartosciach od¬ pornosci na uderzenie za pomoca grotu wynosi: IMEO AMEO Odpornosc na uderzenie 1 —20°C 10 10 +23°C 10 10 +90°C 10 10 J i ca VII Zwiazek zywiczny Kopolimer CW/OW/AW^ 1 " » Chlorowany PCW | Silan ' % wag.AMEO 1% IMEO 1% GLYMO 1% GLYMO 2% AMEO 1% IMEO 1% GLYMO 1% 1 Odpornosc na uderzenie —20°C 0 10 10 0 10 0 10 10 0 +23°C 1 10 10 5 10 1 10 10 4 +90°C 4 10 10 6 10 6 10 10 7 J1T 1016 829 18 Przyklad XIII. Folie o grubosci 0,5 mm wy¬ konana wedlug receptur wymienionych w przy¬ kladzie V obrabia sie i przetwarza w szklo kle¬ jone jak opisano w przykladzie III za pomoca roz¬ tworu w benzynie 3% wag. y-aminopropylotrójeto- ksysilanu (AMEO) wzglednie y-glicydylopropylo- trójmetoksysilanu (GLYMO). Przyczepnosc ustala sie w temperaturze 23°C jak w przykladzie III za pomoca mlota 10 wzglednie 1. Te szkla klejone poddaje sie badaniom porównawczym, wedlug po¬ nizszego schematu, odpornosci na temperature i wilgotnosc z próbka wykonana z folia nieobra- biana: a) 10-dniowe skladowanie w 60°C, 80°C wzgle¬ dnie 100°C b) nastepnie ostudzenie na powietrzu i 15-go- dzinne sezonowanie w —20°C c) nastepnie ogrzanie do temperatury pokojowej i próba zmian temperatury od +60°C do +10°C za pomoca zanurzania w wodzie d) nastepnie 4-godzinne gotowanie. Po tej obróbce próbek przyczepnosc wyrazona w odpornosci na uderzenie w 23°C wynosi: Przed ob¬ róbka Po obróbce 60° — próbka 80° — próbka 100° — próbka Bez obróbki o o o o Zanurzona w 1 3% GLYMO 1 2 2 3 • 3% AMEO 10 10 10 10 Przyklad XIV. Do mieszaniny 75 czesci po¬ lichlorku winylu o liczbie K 65 i 25 czesci plasty¬ fikatora ftalanowego wprowadza sie rózne ilosci nastepujacych silanów: a) y-aminopropylotrójetoksysilan AMEO b) y-imidazolilopropylotrójetoksysilan IMEO c) dwu-(trójefoksysililopropylo)-imina IBEO d) winylotrójmetoksysilan VTMO e) winylotrójetoksysilan VTEO f) y-metakryloksypropylotrójmetoksysilan MEMO 10 20 30 35 40 50 g) dwuetylofosfonian trójetoksysililoetylu SIFO h) izobutylotrójmetoksysilan ATAO i) y-merkaptopropylotrójmetoksysilan MTMO Z tych mieszanin wyprasowuje sie folie, które przetwarza sie jak opisano w przykladzie I w szklo klejone. Przyczepnosc wykazana w odpornosci na uderzenie za pomoca grotu wymieniono w tabli¬ cy VIII.Tablica VIII a) AMEO 1,0% wag. 0,5 0,1 „ b) IMEO 1,0% wag. 0,5 0,1 „ c) IBEO 1,0% wag. d) VTMO x 1,0% wag. e) VTEO x 1,0% wag. f) MEMO x 1,0% wag. g) SIFO x 1,0% wag. h) ATAC x 1,0% wag. i) MTMO x 1,0% wag.Wynik badania odpornosci na uderzenie —20° 0 6 3 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 +23° 10 3 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 +90° 10 10 4 4 2. 1 *¦ 2 '" ' ° ¦ 0 • 0 0 • o 0 x dla porównania Przyklad XV. Obrabia sie, jak podano W przykladzie III, folie grubosci 0,4 mm z 75 czesci polichlorku winylu o wartosci K 65 i 25 czesci plastyfikatora ftalanowego, za pomoca roztworu 1% wag. w toluenie y-aminopropylotrójetoksysi- lanu (AMEO) i odpowiednio do opisu przykladu I przetwarza sie w szklo klejone. Dalej sezo¬ nuje sie do zawartosci wilgoci 0,4*/o folie o do^ brej przyczepnosci (jakosc dla budownictwa) gru¬ bosci 0,4 mm z uplastycznionego poliwinylobuty- ralu. Folia z poliwimylobutyralu po ulozeniu po¬ miedzy szybami ogrzewa sie w piecach do 85°C (mierzone na powierzchni szyb) i w koncu podaje sie na pare walców gumowych jak podano w przy¬ kladzie I. Proces w autoklawie przebiega jak po¬ dano w przykladzie I lecz przy temperaturze ma¬ ksymalnej 140°C.Obydwa rodzaje szkla klejonego poddaje sie na¬ stepnie badaniu za pomoca spadajacej kuli w tem¬ peraturze +23°C i kulka stalowa 227 g. Z tej próby otrzymuje sie nastepujace wyniki: Tablica IX Wysokosc spadania (m) 1 2,00 3,00 4,00 6,00 0,4 mm folia PWB Rysa (cm) 2 MII Prze¬ bicie 3 — Ciezar odlamków (g) 4 — 0,4 mm folia PCW | Rysa (cm) 5 nie ma » * Prze¬ bicie 6 nie ma w Ciezar odlamków (g) 7 0 0,1 0,5 1,3 |106 829 1 8,00 12,00 13,00 14,00 16,00 17,00 19 2 nie ma 15/17/12/4 9/2 11 12/6/2/1 17/6/8/10/8 3 nie ma »» »» tak nie ma utkwila * 4 1,3 6,8 6,2 — 7,5 13,7 5 » 12,2 12/15/4 2 3 5 20 6 ii » i » » » 7 1 1,0 6,0 7,2 6,0 10,6 9,3 | • — kula nie przebila Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania bezodpryskowego szkla klejonego za pomoca klejenia jedno- lub obustron¬ nie jednej lub wielu szyb krzemianowych w pod¬ wyzszonych temperaturach, z zastosowaniem upla¬ stycznionej folii z tworzyw sztucznych i za pomoca silanów, znamienny tym, ze jako folia z tworzyw sztucznych stosuje sie folie zawierajace uplastycz¬ niony polichlorek winylu z wysokoczasteczkowego homopolimeru i/lub kopolimerów i/lub polimerów szczepionych chlorku winylu i jako silany stasuje sie krzemo-organofunkcyjne silany, ewentualnie w mieszaninie z jednym lub wieloma silanami funk¬ cyjnymi i klejenie prowadzi sie w temperaturze 120—200°C. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie folie zawierajace polichlorek winylu oraz mieszajace sie z nim polimery, nie wytwarza¬ ne z chlorku winylu. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie do wytwarzania folii polichlorek winylu wykazujacy stala K od 50 do 8&, korzystnie 60 do 75. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny ty:n, ze stosuje sie folie zawierajaca polichlorek winylu ¦o twardosci Shore'a od 40 do j98, korzystnie 50 do 95. 5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako krzemo-organofunkcyjne silany stosuje sie ¦ilany o wzorze 1, w którym R oznacza grupe alki¬ lowa zawierajaca 1—rlO atomów wegla, która ewen¬ tualnie jest przerwana atomem tlenu, R'" oznacza grupe, alkilowa o 1—8 atomach wegla, A oznacza prosta lub rozgaleziona grupe alkilenowa o 1—8 10 15 20 30 35 atomach wegla, która ewentualnie jest przerwana atomem tlenu, m jest wartoscia liczbowa i wynosi 1 lub 2 lub 3, n jest wartoscia liczbowa i wynosi 1 lub 2 lub 3, przy czym, gdy m = 1, R' oznacza atom wodoru i/lub grupe o wzorze R"-NH2, lub R"-OH, w których to wzorach R" oznacza grupe alkilenowa zawierajaca 2—4 atomów wegla, a gdy m ="2, R' oznacza atom wodoru lub grupe o wzo¬ rze 2. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako krzemo-organofunkcyjne silany stosuje sie silany o wzorze ogólnym 3, w którym R, Rm, A i n maja to samo znaczenie jak we wzorze 1, a R' oznacza atom wodoru lub grupe -CH3 lub -C2H1. 7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie silan rozpuszczony w rozpuszczalniku, ewentualnie razem z lakierem wiazacym i nanosi na 00 najmniej jedna powierzchnie styku laczo¬ nych powierzchni i nastepnie uwalnia sie przed sklejeniem od rozpuszczalnika. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stezanie silanu w roztworach wynosi 0,01 do 5% wagowych, korzystnie 0,1 do 3°/o wagowych. v 9. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przy wytwarzaniu szkla klejonego przy zastosowa¬ niu lakierów wiazacych zawierajacych roztwory silanu, proces prowadzi sie w temperaturze 120— 150°C. 10. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie silany rozprowadzone w folii homoge- niczrtie. 11. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze stosuje sie folie zawierajace 0,1 do 5% wagowych, korzystnie 0,5 do 3% wagowych silanu.106 829 (R0jnSl-A R"1 3-n -1 Wzór 1 m NR' 3-m R"-NH-A Si OR „ R" Wzór 2 3-n (roI-si-a-n-c-r1 I I II I \C N pin Np,/ H 3-n LH2 Wzór 3 CHj-CH-CHj-O-C-O-fCHa/s-SHOCHaJj V Ó Wzór 4 PL