PL106521B1 - Srodek grzybobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobójczy za¬ wierajacy substancje czynna i jeden lub wieksza liczbe nosników.

Srodek wedlug wynalazku stosuje sie do zwalczania -grzybów powodujacych schorzenia u roslin lub jako srodek zapobiegajacy powstawaniu takich schorzen.

Z brytyjskiego opisu patentowego nr 1 218 632 wiadomo, ie liczne pirymidynometanole sa uzyteczne przy zwalczaniu grzybów atakujacych rosliny. Dwie pochodne pirymidyno¬ metanolu, a mianowicie a- (2-chlorofenylo)-a-(4-chloro- fenylo)-5-pirymidynometanol, znany jako preparat pod nazwa fenarimol oraz a- (2-chlorofenylo)-a- (4-fluorofeny- lo)-5-pirymidynometanol, znany jako preparat pod nazwa nuarimol, sa szczególnie skuteczne przy zwalczaniu grzybów powodujacych schorzenia owoców, zwlaszcza jablek.

Nieoczekiwanie stwierdzono, ze szczególnie korzystne dzialanie grzybobójcze przeciw takim organizmom jak Uramyces phaseoli var. typica, Venturia inaeaualis i Pucci- nia recondita wykazuje srodek wedlug wynalazku, którego cecha jest to, ze jako substancje czynna zawiera mieszanine pirymidynometanolu o ogólnym wzorze podanym na rysun¬ ku, w którym X oznacza atom chloru lub fluoru lub jego niefitotcksycznej addycyjnej soli z kwasem z octanem n-dodecyloguanidyny w stosunku wagowym od 1:5 do 1:25.

Srodek wedlug wynalazku wykazuje dzialanie synergi- czne, to znaczy jego dzialanie grzybobójcze jest silniejsze od sumy dzialan poszczególnych skladników. Fakt ten potwierdzono stosujac równanie Colby'ego podane w „Weeds", 15, 20 —22 (1967).

Ponadto srodek wedlug wynalazku ma zdolnosc zwalcza¬ nia maczniaka wlasciwego wywolywanego przez grzyb Podosphaera leucotricha.

Stosowanie samego octanu n-dodecyloguanidyny (pre¬ parat o nazwie „dodine") jako srodka grzybobójczego w uprawach roslin hodowlanych, w tym tez jabloni, jest znane z opisów patentowych St. Zjedn. Am. nr nr 2 553 770, 2 553 776 i 2 867 562, 2 553 771.

Srodek wedlug wynalazku zwykle stosuje sie w takich ilosciach, aby na 1 ha uprawy przypadalo 1 — 80 g, ko¬ rzystnie 10 — 80 g pirymidynometanolu i 20 — 1200 g octanu n-dodecyloguanidyny. Ilosci te zaleza od stopnia zageszczenia roslin na danym terenie, rodzaju roslin i stopnia nasilenia zakazenia grzybami.

Srodek wedlug wynalazku jest szczególnie uzyteczny przy zapobieganiu zakazeniu jabloni parchem (Venturia inaeaualis) lub przy zwalczaniu takich zakazen. Srodek ten stosuje sie wówczas korzystnie w takich ilosciach, aby na 1 ha przypadalo 20 — 80 g pirymidynometanolu i 400 — 1200 g octanu n-dodecyloguanidyny. Zabieg traktowania jabloni srodkiem wedlug wynalazku powtarza sie zwykle w odstepach 5 — 20 dni, rozpoczynajac zabiegi w stadium pekania paków lub pózniej i kontynuujac je az do czasu zbiorów. Czestotliwosc i okres trwania zabiegów zalezy od nasilenia schorzenia lub stopnia zagrozenia. Mozna tez traktowac drzewa srodkiem wedlug wynalazku w okresie zimowym, zwlaszcza jezeli w poprzednim okresie byly silnie narazone na dzialanie szkodników.

W celu otrzymania srodka wedlug wynalazku obie substancje czynne mozna mieszac w zbiorniku urzadzenia 106 521106 521 do opylania bezposrednio przed zabiegiem, ale korzystniej jest przygotowywac preparat zawierajacy oba skladniki w o- kreslonym stosunku i rozcienczac go tylko przed uzyciem tak, aby preparat zawieral 0,00005 — 0,007 %, korzystnie 0,00005 — 0,004 %, a zwlaszcza 0,001 — 0,004 % wago- 5 wych pirymidynometanolu i 0,001 — 0,1 %, korzystnie 0,001 — 0,06 %, a zwlaszcza 0,03 — 0,06 % wagowych octanu n-dodecyloguanidyny, slady substancji powierz¬ chniowo czynnych oraz nosnik i inne dodatki, które byly zawarte w preparacie. Preparat rozciencza sie woda, przy 10 czym korzystnie po rozcienczeniu zawartosc pirymidyno¬ metanolu wynosi 0,001 — 0,005 % wagowych, a octanu n-dodecyloguanidyny 0,005 — 0,05 % wagowych.

Aczkolwiek srodek wedlug wynalazku mozna stosowac dowolnymi, znanymi sposobami, takimi jak rozpylanie, 15 opylanie, zanurzanie i polewanie, to jednak korzystnie jest rozpylac na rosliny opisana wyzej dyspersje wodna srodka, zwilzajac nalezycie wszystkie dostepne powierz¬ chnie rosliny.

Jak podano wyzej, rozcienczone preparaty srodka wedlug 20 wynalazku mozna wytwarzac mieszajac substancje czynne bezposrednio przed uzyciem lub rozcienczajac gotowy srodek, zawierajacy obie substancje czynne. W obu tych przypadkach substancje czynne maja zwykle postac kon¬ centratów o takim skladzie, ze wystarcza je rozcienczyc 25 w,oda.

Gdy miesza sie substancje czynne bezposrednio przed uzyciem, to wówczas octan n-dodecyloguanidyny mozna stosowac w postaci takiej, w jakiej jeston dostepny w handlu, to jest w postaci 65 lub 80 % proszku zwilzalnego lub 20 30 albo25 % zawiesiny wodnej, a pirymidynometanol w postaci np. 4 % lub 10 % proszku zwilzalnego albo 5 % koncen¬ tratu do emulgowania. Ogólnie biorac mozna jednak stoso¬ wac srodki w dowolnym stezeniu, mianowicie o stezeniu poszczególnych .skladników wynoszacym 1 — 90 % wa- 35 gowych.

Zawartosc substancji czynnych w gotowym srodku zawierajacym obie te substancje wynosi 5 — 90 % wago¬ wych, przy czym stosunek wagowy pirymidynometanolu do octanu n-dodecyloguanidyny wynosi od 1:5 do 1:25, korzystnie od 1:5 do 1:10, a zawartosc pirymidynometanolu wynosi korzystnie 1 — 15 % wagowych.

Srodki wedlug wynalazku zawieraja oprócz substancji czynnej w wyzej podanych ilosciach, jeden lub wieksza liczbe obojetnych nosników i ewentualnie jeden lub wieksza liczbe srodków powierzchniowo czynnych, zageszczajacych, przeciwdzialajacych zamarzaniu i konserwujacych. Srodki moga miec postac stalych preparatów, np. zwilzalnych proszków albo postac wodnych zawiesin.

Srodek wedlug wynalazku w postaci zwilzalnego proszku zawiera mieszanine substancji czynnych, jednego lub wiek¬ szej liczby obojetnych nosników i odpowiednich substancji powierzchniowo czynnych. Obojetne nosniki stanowia takie substancje jak atapulgit, montmorylonit, ziemia 55 okrzemkowa, kaolin, mika, talk i oczyszczone krzemiany.

Jako skutecznie dzialajace substancje powierzchniowo czynne stosuje sie sulfonowane ligniny, naftalenosulfoniany, skondensowanenaftalenosulfoniany,alkilobursztyniany,alki- lobenzenosulfoniany, siarczany alkilowe oraz niejonowe & substancje powierzchniowo czynne, takie jak produkt kondensacji fenom z tlenkiem etylenu.

Srodek grzybobójczy wedlug wynalazku wystepujacy w postaci zwilzalnego proszku ma nastepujacy sklad w % wagowych! 65 40 pirymidynometanol 1 — 15 % octan n-dodecyloguanidyny 10 — 75 % substancje powierzchniowo czynne 1 — 10 % obojetnynosnik do 100 % Srodki wedlug wynalazku w postaci zawiesin wodnych zawieraja substancje czynne w postaci zawiesiny lub roz¬ tworu w wodzie razem z odpowiednimi srodkami powierz¬ chniowo czynnymi, srodkami zageszczajacymi, srodkami chroniacymi przed zamarzaniem i srodkami ochronnymi.

Jako srodki powierzchniowo czynne mozna stosowac srodki wymienione wyzej w odniesieniu do preparatów" w postaci zwilzalnych proszków.

Jako srodki zageszczajace stosuje sie zwykle w razie potrzeby odpowiednie substancje celulozowe i zywice naturalne, a jezeli zachodzi potrzeba stosowania srodka przeciwdzialajacego zamarzaniu, to stosuje sie na ogól glikole.

Jako srodki konserwujace stosowane sa liczne substancje takie jak rozmaite parabanowe srodki przeciwbakteryjne, fenol, o-chlorokrezol, azotan fenylorteciowy oraz aldehyd mrówkowy.

Srodek grzybobójczy wedlug wynalazku wystepujacy- w postaci wodnej zawiesiny ma nastepujacy sklad w % wagowo/objetosciowych: pirymidynometanol 1 — 15 % octan n-dodecyloguanidyny 10 — 75 % substancje powierzchniowo czynne 0,5 — 25 % czynnik zageszczajacy 0 — 3 % czynnik przeciwkrzepliwy 0 — 20 % czynnikochronny 0 — 1 % woda do 100 % Wynalazek ilustruja nastepujace przyklady. Przyklady I — IV dotycza otrzymywania srodka wedlug wynalazku: w postaci zwilzalnego proszku.

Przyklad I. % wagowe Fenarimol 6 Octan n-dodecyloguanidyny 30 Alkilobursztyniansodowy 2 Ligninosulfoniansodowy 3 Krzemionka 8 Glina do 100 Przyklad II. % wagowe Fenarimol 6 Octan n-dodcyeloguanidyny 45 Laurylosiarczansodowy 4 Ligninosulfoniansodowy 2 Kaolin do 100 Przyklad III. ' % wagowe Nuarimol < 4 Octan n-dodecyloguanidyny 40 Alkilobursztyniansodowy 8 Mika 5 Glina do 100 Przyklad IV. % wagowe Fenarimol 4 Octan n-dodecyloguanidyny 35 Alkoholpolieteroalkarylowy 3 Krzemionka 3 Glinkachinska do 100106 521 Zwilzalny proszek otrzymuje sie z wyzej podanych zwiazków, mielac i mieszajac substancje czynne ze skladni¬ kami dodatkowymi przy uzyciu znanego urzadzenia, po czym mieszanine miele sie w mlyniefluidalnym do uzyskania wielkosci czastek w granicach 1 — 10 mikronów, ponownie miesza i odpowietrza przed zapakowaniem.

Przyklady V — VII dotycza otrzymywania srodka wedlug wynalazku w postaci wodnej zawiesiny.

Przyklad V.

Fenarimol Octan n-dodecyloguanidyny Naftalenosulfonian sodowy Laurylosiarczan sodowy Guma arabska o-chlorokrezol Woda P r z y k l a d VI.

Nuarimol Octan n-dodecyloguanidyny Alkilobursztynian sodowy Ligninosulfonian sodowy Glikol propylenowy Aldehyd mrówkowy Woda % wagowo/objetosciowy 50 8 4 1 0,5 do 100 % wagowo/objetosciowy 6 ) 40 2 2 8 0,2 do 100 Wodne zawiesiny zawierajace skladniki wymienione w przykladach V — VII wytwarza sie w ten sposób, ze obie substancje czynne, w razie potrzeby rozdrobnione znanymi sposobami, dysperguje sie w wodzie zawierajacej srodki powierzchniowo czynne, substancje ochronne i czesc srodka zageszczajacego. Wielkosc czasteczek obu substancji czynnych zmniejsza sie dalej przez mielenie fluidalne, nastepnie dodaje sie reszte srodka zageszczajacego, uwadnia i otrzymany produkt rozciencza woda do zadanej objetosci.

W przykladzie VII przedstawiono badania dzialania synergicznego srodka grzybobójczego wedlug wynalazku.

Przyklad VII. Prowadzono badania skutecznosci dzialania srodka zawierajacego cc-(2-chlorofenylo)-a-(4- -chlorofenylo)-5-pirymidynometanol (fenarimol) i octan n-fenyloguanidyny, przeciw parchowi jabloniowemu wy¬ wolywanemu przez grzyb Venturia inaeaualis. W celach porównawczych zbadano równiez dzialanie obu tych zwiazków stosowanych oddzielnie.

Dzialanie polaczone badano stosujac preparaty zawie¬ rajace 0,5, 1,0 i 2,0 czesci na milion fenarimolu oraz 12,5, ,0 i 50,0 czesci na milion octanu n-dodecyloguanidyny.

W próbach porównawczych stosowano fenarimol w ilosci 0,5,1,0 i 2,0 czesci na milion, a octan n-dodecyloguanidyny w ilosci 12,5,25,0 i 50,0 czesci na milion.

Fenarimol w postaci dajacego sie emulgowac koncentratu (ok. 0,119 kg/litr) rozciencza sie zdejonizowana woda, aby uzyskac odpowiednie stezenia. Octan n-dodecyloguanidyny w postaci 65 % zwilzalnego proszku równiez rozciencza sie zdejonizowana woda dla uzyskania wlasciwych stezen. 40 45 50 55 Preparaty zawierajace obie substancje czynne sporzadza sie laczac emulsje jednej substancji i zawiesine drugiej o odpowiednich stezeniach.

Próbe prowadzono stosujac sadzonki jabloni Mclntosh hodowane do stadium 3 — 4 listkowego w doniczkach z tworzyw sztucznych (4 sadzonki w doniczce). Kazdym z preparatów spryskiwano sadzonki w dwu doniczkach, do momentu\splyniecia ich po sadzonkach. Po wysuszeniu rosliny zarazano zarodnikami grzyba wywolujacego parcha jabloniowego, po czym przechowywano je w ciagu 48 godzin w komorze nawilzajacej, a nastepnie w cieplarni dla roz¬ winiecia sie schorzenia. Rosliny zbadano po uplywie 2 ty¬ godni w celu okreslenia procentowego zniszczenia grzyba wywolujacego parcha jabloniowego, przy oddzielnym i lacznym stosowaniu obu zwiazków. Wyniki badan przed¬ stawiono w tablicy.

T Ilosc (czesci na milion) fenarimol 0 ' 0,5 1,0 2,0 'ab li ca Procentowe zniszczenie grzyba wywolujacego parcha jablonio¬ wego octan n-dodecyloguanidyny 0 0 (53)* 0 45 33 12,5 0 13 13 38 ,0 19 38 63 63 50,0 13 38 50 81 * Procent wystepowania schorzenia, gdy nie stosuje sie opryskiwania.

Claims (5)

Zastrzezenia patentowe

1. Srodek grzybobójczy, zawierajacy substancje czynna i jeden albo wieksza liczbe znanych nosników, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera mieszanine piry- midynometanolu o ogólnym wzorze podanym na rysunku, w którym X oznacza atom chloru lub fluoru, z octanem n-dodecyloguanidyny w stosunku wagowym od 1:5 do 1:25.

2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako czynna substancje zawiera 0,00005 — 0,007 % wagowych pirymidynometanolu o wzorze podanym na rysunku, w którym X oznacza atom chloru i 0,001 — 0,1 % wago¬ wych octanu n-dodecyloguanidyny.

3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 5 — 90 % wagowych substancji czynnych.

4. Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje czynna i jeden albo wieksza liczbe znanych nosników, znamienny tym, ze jako substanqe czynna zawiera mieszanine nie- fitotoksycznej addycyjnej soli pirymidynometanolu o ogól¬ nym wzorze podanym na rysunku, w którym X oznacza atom chloru lub fluoru* z kwasem oraz octanu n-dodecylo¬ guanidyny w stosunku wagowym od 1:5 do 1:25.

5. Srodek wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze zawiera 5 — 90 % wagowych substancji czynnych.106 521 LZG Z-d 3 w Fata., zam. 1455-79, nakl. 90+20 egz. Cena 45 zl