PL105751B1 - Czolowa tarcza oporowa dla czopow lozyskowych,czopa krzyzowego przegubu krzyzowego - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest czolowa tarcza oporowa dla czopów lozyskowych, czopa krzyzowego przegubu krzyzowego, która jest umieszczona miedzy strona czolowa czopa lozyskowego a dnem przynaleznej tulei lozyskowej i wykonana jest z odpornego na scieranie i wysoka temperature tworzywa sztucznego, przy czym jej powierzchnia czolowa ma rowki smarowane.W znanych czolowych tarczach oporowych (np. z opisu wzoru uzytkowego RFN nr 6810086) jest niekorzystne to, ze przy montazu przegubu nalezy zwracac wieksza uwage na to, zeby nastawic przewidziany luz miedzy czopem krzyzowym a tuleja lozyskowa.W celu ustalenia tulei lozyskowej w widelkach przegubu, pierscien rozprezny, osadczy jest umieszczony w rowku pierscieniowym widelek przegubu. Przez stopniowanie grubosci pierscieni rozpreznych, osadczych o kilka setnych milimetra, które prowadzi do szerokiego asortymentu czesci, uzyskuje sie luz miedzy czopem krzyzowym a dnem tulei lozyskowej. Przy zbyt duzym wstepnym naprezeniu miedzy czesciami, tarcza oporowa nagrzewa sie, deformuje sie plastycznie, co prowadzi do niedopuszczalnych luzów i niewyrównowazenia i ostatecznie po zatkaniu rowków smarowych do wypadniecia przegubu. D;lej jest znane, z opisu patentowego USA nr 2872256, sprzeglo krzyzowe, w którym tuleja lozyskowa jest ustalona przez sprezynujaca tarcze oporowa. Niekorzystne jest przy tym to, ze czop krzyzowy nie utrzymuje stalego polozenia, tak ze sily promieniowe (sily z momentu wtórnego) przy wzniesionym przegubie lub obciazeniu silami odsrodkowymi, nie moga byc przejete przez wywazenie. Tarcza oporowa sprezynuje a przez dodatkowe przesuniecie czopa krzyzowego, wystepuje dalsze niewywazenie, przez co wywoluje sie wibracje i halasy.Zadaniem wynalazku jest uproszczenie montazu sprzegla krzyzowego i poza tym osiagniecie pomimo wiekszego stopniowania grubosci pierscieni rozpreznych, optymalnego luzu koncowego czopa lozyskowego.Zadanie zgodnie z wynalazkiem zostalo rozwiazane przez to, ze powierzchnie miedzy rowkami smarowymi sa zaopatrzone we wzniesienia. Zaleta w uksztaltowaniu jest to, ze tuleje lozyskowa montuje sie pod naprezeniem wstepnym tak, ze wzniesienia sa plastycznie odksztalcalne.2 105 751 Stopniowanie grubosci pierscienia rozpreznego mozna utrzymac w mniejszych granicach, poniewaz optymalny luz koncowy nastawia sie automatycznie po scieraniu sie wzniesien. Przy zastosowaniu tych tarcz oporowych, ogranicza sie ilosc pierscieni rozpreznych, co oznacza nieznaczne zmniejszenie zapasów materialowych. Wytwarzanie takich tarcz oporowych moze odbywac sie w prostych formach wtryskowych, tak, ze moga byc one wytwarzane z materialu odpornego na scieranie np. poliamidu.Tarcza oporowa moze znalezc zastosowanie, przy ciezkich walach przegubowych, krzyzowych, w których nie stosuje sie zazwyczaj zróznicowanych elementów zabezpieczajacych, jak np. wspomnianych pierscieni rozpreznych. Dla tego rodzaju ciezkich walów grubosc tarcz oporowych stopniuje sie zróznicowanie tak, ze równiez w tym przypadku uzyskuje sie optymalny luz koncowy, przy uproszczonym montazu. Dalej jest przewidziane, ze wzniesienia maja ksztalt plastrów miodu, kulaków lub listew kulakowychi umieszczone sa co najmniej po jednej stronie, a udzial powierzchniowy wzniesien w calkowitej powierzchni z pominieciem rowków smarowych jest maksymalnie tak duzy, ze wytrzymalosc odksztalcenia przy obciazeniu sciskajacym nie przekracza dwóch trzecich wartosci czesci podstawowej.Dzieki temu korzystne jest to, ze przy montazu czolowej tarczy oporowej, zmniejsza sie pod naciskiem wysokosc wzniesien, poniewaz wypierany material odplywa w kierunku wolnych powierzchni. Przez zastosowanie tulei lozyskowej montowanej pod naprezeniem wstepnym powstaje na powierzchniach wspólpracujacych miedzy tuleja lozyskowa, a czolowa tarcza oporowa sila nacisku, która wynika z przekroju poprzecznego wzniesien w strefie odksztalcen i wytrzymalosci odksztalcenia.W celu uzyskania najlepszej wartosci luzu, tak ustala sie powierzchnie wzniesien, przez podzelenie wartosci sily naprezenia wlasnego przez wytrzymalosc odksztalcenia. Uzyskuje sie udzial powierzchni, rozdzielanych nastepnie w postaci plastrów miodu, kulaków lub listew kulakowych na calkowitej powierzchni. Wedlug dalszej mozliwosci ustalania, uzyskuje sie czesc powierzchni wzniesien w ten sposób, ze wzniesienie wykazuje odksztalcenie plastyczne, które jest nizsze o jedna trzecia od odksztalcenia tarczy oporowej bez wzniesien.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wal przegubowy, którego konce zakonczone sa przegubem krzyzowym, fig. 2 — czesciowy odcinek widoku z boku czopa krzyzowego z czolowa tarcza oporowa, fig. 3 — przyklad wykonania czolowej tarczy oporowej, fig. 4 — przekrój czesciowy wedlug linii A—B na fig. 3, fig. 5 — przekrój czesciowy podobny do fig. 4 majacy jednak sfazowane wzniesienia, fig. 6 — inny przyklad wykonania czolowej tarczy oporowej w widoku z góry, fig. 7 — przekrój czesciowy wedlug linii A-B na fig. 6, fig. 8 — przekrój czesciowy podobny do fig. 7, majacy jednak sfazowane wzniesienia, fig. 9 — dalszy przyklad wykonania czolowej tarczy oporowej w widoku z góry, fig. 10 do 12 —,przekrój czesciowy wedlug linii A-B na fig. 9 jednak w róznych postaciach wzniesienia, a fig. 13 — wykres porównawczy próby na sciskanie, miedzy czolowymi tarczami oporowymi z i bez wzniesien.Wal przegubowy, przedstawiony na fig. 1, obejmuje dwa poosiowe odcinki 1 i 2, które zakonczone sa na swoich zewnetrznych koncach w przeguby krzyzowe 3 i 4. Odcinek 1 walu przegubowego jest na swoim wewnetrznym koncu uksztaltowany jako wal pelny 5, a odcinek 2 jako wal wydrazony 6. Przez uzebienie walu wielowypustowego 7, wal pelny 5 i wal wydrazony 6 sa polaczone ze soba nieobrotowo, jednak osiowo przesuwnie.W czesci czopa krzyzowego 8 przedstawionego na fig. 2 jest przedstawiona w przekroju zwykla tuleja lozyskowa 10, przyporzadkowana czopowi lozyskowemu 9. Miedzy dnem tulei 10 a strona czolowa czopa 9 jest umieszczona tarcza oporowa 11. Tarczaoporowa 11 ma w srodku otwór 12, przez który tarcza jest zasilana z obu stron przez srodek smarowy, poczawszy od srodka czopa krzyzowego 8 przez otwór 13 rozciagajacy sie osiowo w czopie 9.Nastawianie luzu koncowego, miedzy tuleja lozyskowa 10 a tarcza oporowa 11, wzglednie czolem czopa 9 nastepuje przez zróznicowanie grubosci pierscienia rozpreznego, osadczego 14, który jest utrzymywany w rowku pierscieniowym 16 widelek przegubu 16 i który osiowo ustala tuleje lozyskowa 10. Rowek pierscieniowy 16 jest co najmniej tak samo szeroki, jak najwieksza wartosc grubosci stosowanego pierscienia rozpreznego 14.Tolerancje pojedynczych elementów sa tak dobrane, ze zasadniczo czesc rowka pierscieniowego 16 jest zaslonieta przez tuleje lozyskowa 10 w czasie montazu.Wedlug wymiaru rowka pierscieniowego 16 montuje sie w nim wiekszy z kolei pierscien rozprezny 14, pod naprezeniem wstepnym, tak, ze po starciu sie wzniesienia 17 tarczy oporowej 11 luz dokladnie jest nastawiony.Tarczaoporowa 11 w wykonaniu przedstawionym na fig. 3 do 5, sklada sie zasadniczo w otworu srodkowego 12, do którego przebiegaja na zewnatrz rowki smarowane 18, które zapewniaja dostateczne smarowanie równiez i wzniesien 17. Wzniesienia 17 maja ksztalt plastra miodu lub jak przedstawiono na fig. 6—8 kulaków.Na figurach 9—12 sa przedstawione wzniesienia 17 jako listwy kulakowe o róznych przekrojach poprzecznych, jak widac z fig. 10-12. Wysokosc wzniesien 17 musi byc co najmniej tak duza, jak stopniowanie grubosci pierscienia rozpreznego 14, poniewaz w przeciwnym przypadku, nie móglby byc montowany bez naprezenia wstepnego.105751 3 Krzywe porównawcze przedstawione na fig. 13 otrzymuje sie z prób na sciskanie, podczas których uzyskuje sie krzywe 19, 20 sily odksztalcenia tarczy oporowej 11, ze wzniesieniami 17 (krzywa 19) i bez wzniesien (krzywa 20). Na rzednej jest naniesiona sila nacisku, a na odcietej droga odksztalcenia (uderzen). PL PL

Claims (4)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Czolowa tarcza oporowa dla czopów lozyskowych, czopa krzyzowego przegubu krzyzowego, która jest umieszczona miedzy strona czolowa czopa lozyskowego a dnem przynaleznej tulci lozyskowej i wykonana jest z odpornego na scieranie i wysoka temperature tworzywa sztucznego, przy czym jej powierzchnia czolowa ma rowki smarowe, znamienna tym, ze powierzchnie miedzy rowkami smarowymi (18) sa zaopatrzone we wzniesienia (17).

2. Czolowa tarcza wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze wzniesienia (17) maja ksztalt plastrów miodu, kulaków lub listew kulakowych.

3. Czolowa tarcza wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze wzniesienia (17) sa umieszczone co najmniej na jednej stronie.

4. Czolowa tarcza wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze udzial powierzchniowy wzniesien (17) w calkowitej powierzchni tarczy, z pominieciem rowków smarowych (18) jest maksymalnie tak duzy, ze wytrzymalosc odksztalcenia przy obciazeniu sciskajacym nie przekracza dwóch trzecich wartosci podstawowej.105 751 18 1? AS JA 18 17105 751 17 jlS l__JiSFIG10 "^777^7^ i ma* dcousicialmi noruk montaiowij FIG 13 droop. odksitatconca PL PL