PL104686B1 - Srodek grzybobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobójczy zwlaszcza do zwalczania chorób roslin wywolywanych przez grzyby pasozytnicze.

Do zwalczania chorób roslin wywolywanych przez grzyby pasozytnicze stosowane jest wiele zwiazków z róznych grup chemicznych. Najbardziej rozpowszechnione sa organiczne zwiazki rteci, które zalecane sa w pierwszym rzedzie do zaprawiania nasion roslin uprawnych a zwlaszcza zbóz, buraków, róznych roslin techni¬ cznych a takze bulw ziemniaczanych, cebulek nasiennych roslin ozdobnych i innych: Organiczne zwiazki rteci sa doskonalymi srodkami grzybobójczymi — dzialajacymi w bardzo niskich dawkach jednoczesnie na bardzo liczne gatunki grzybów pasozytniczych atakujacych rosline w okresie jej poczatkowego wzrostu z nasion, bulw, cebulek nasiennych wysianych lub wysadzonych do gleby. To kompleksowe dzialanie na liczne gatunki grzybów paso¬ zytniczych stanowilo o wielkiej przydatnosci organicznych zwiazków rteci do zwalczania chorób roslin i o pro¬ stocie ich stosowania.

Organiczne zwiazki rteci sa jednakze niebezpieczne dla czlowieka i srodowiska. Ich wielka persystentnosc w glebie oraz zdolnosc do metabolizowania przy udziale mikroorganizmów w srodowisku glebowym do najbar¬ dziej niebezpiecznych metylowych polaczen rteci stanowi o tym, ze musza; one ulec eliminacji ze stosowania w rolnictwie.

Walory organicznych polaczen rteci takiej jak wysoka skutecznosc i jednoczesne dzialanie na wiele ga¬ tunków grzybów pasozytniczych nie moga byc aktualnie zastapione przez pojedyncze substancje czynne, stad poszukiwanie srodków grzybobójczych wieloskladnikowych, które spelnialyby role dotychczas masowo stoso¬ wanych organicznych polaczen rteci.

Znanych jest wiele mieszanin substancji grzybobójczych stosowanych jako zaprawy np. mieszaniny karbe- ndazymu z tiuramem, srodki zawierajace jako substancje czynna sole 8-hydroksychinoliny i substancje grzybo¬ bójcze z grupy oksatiin.

Znany jest równiez z opisu patentowego francuskiego nr 7133717 sposób otrzymywania kompleksów mie¬ dziowych pochodnych oksyny, które wg autorów patentu moga znalezc zastosowanie jako preparaty grzybo¬ bójcze.2 104 686 Z opisów patentowych: belgijskigo nr 836526, RFN nr 2555730 i skandynawskiego nr 7514340 wynika, iz sól kompleksowa 8-hydroksychinolinianu miedziowego z kwasem N,N- dwumetylodwutiokarbaminowym o wzo¬ rze 4 zwana w dalszym opisie kompleksem wykazuje wlasnosci grzybobójcze.

Srodki powyzsze pomimo, ze sa lub moga byc stosowane jako srodki grzybobójcze nie zwalczaja wszyst¬ kich grzybów pasozytniczych np. karbendazym nie dziala na alternariozy a mieszaniny karbendazymu z tiura- mem nie dzialaja na glownie pylkowe zbóz i na rdze.

Nieoczekiwanie stwierdzono, ze srodek grzybobójczy zawierajacy jako substancje czynna mieszanine estru metylowego kwasu benzimidazolokarbaminowego — karbendazymu lub fungicydów przechodzacych w procesie metabolizmu w roslinach w ten zwiazek takich jak pochodne o-fenylenodwuaminy o wzorze ogólnym 1, w którym Rt i R2 sa jednakowe i oznaczaja grupe metylowa lub etylowa a zwlaszcza metylotiofanat wzglednie o wzorze ogólnym 2, w którym X moze oznaczac atom wodoru lub grupe o wzorze 3, w której R3 moze oznaczac atom wodoru lub jest taki sam jak R4 i oznacza reszte alkilowa o zawartosci 1-10 atomów wegla a zwlaszcza benomyl, ze zwiazkiem o wzorze ogólnym 4, dziala na wiele gatunków grzybów pasozytniczych i na skutek synergetycznego dzialania mieszaniny substaiicji czynnych charakteryzuje sie wysoka skutecznoscia. Sro¬ dek wedlug wynalazku zawiera ponadto znane i stosowane nosniki mineralne lub oiganiczne, rozpuszczalniki lub rozcienczalniki, srodki powierzchniowo czynne oraz znane substancje odstraszajace ptaki lub zwalczajace owady, a takze substancje wzrostowe i inne fungicydy.

W badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych na nastepujacych grzybach testowych: Rhizoctonia sola- ni, Phona betae Helminthosporium gramineum, wedlug metody rozrostu liniowego grzybni polegajacej na doda¬ waniu okreslonych stezen substancji czynnej do pozywki agarowej, a nastepnie zakazeniu punktowym pozywki odpowiednim grzybem testowym, stwierdzono w wielu przypadkach wzmozone dzialanie srodka wedlug wyna¬ lazku.

Tablica1 * Strefa rozrostu liniowego grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Rhizoctonia solani Substancja czynna Kompleks (znany) Karbendazym (znany) Kompleks + karbendazym 1:1 (srodek wg wynalazku) Kontrola bez srodka 39,2 39,2 39,2 Stezenie w ppm 1000 6,8 0,0 0,0 500 9,2 0,0 0,0 250 12,0 0,0 0,0 125 12,4 3,0 0,0 62,5 13,4 4,2 0,0 31,2 13,6 6,0 2,0 ,6 ,8 8,0 2,4 7,8 16,0 16,2 9,4 3,9 17,0 1 17,0 1 15,?.

Tablica 1 przedstawia wyniki badan laboratoryjnych przeprowadzonych na grzybie Rhizoctonia solani powszechnie wystepujacym w róznych uprawach.

Srodek wedlug wynalazku zawierajacy w swym skladzie kompleks i karbendazym wykazuje wzmozony efekt w porównaniu z substancjami czynnymi stosowanymi indywidualnie.

Tablica II Strefa rozrostu liniowego grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Phoma betae Substancja czynna Kompleks (znany) Karbendazym (znany) Kompleks + karbendazym 1:1 srodek wg wynalazku Kontrola bez srodka 34,0 34,0 34,0 Stezenie w ppm 2000 0,0 2,0 0,0 1000 0,0 17,0 0,0 500 0,0 21,2 0,0 250 0,0 22,4 0,0 125 1,4 22,8 2,8 62,5 1,4 22,8 2,8 31,2 . M 23,0 4,2 ,6 1,4 23,0 6,4 7,8 2,8 24,0 8,2 3,9 7,0 1 ,0 8,2 W tablicy II zestawiono rezultaty badan srodka wedlug wynalazku na grzybie Phoma betae porazajacym wraz z zespolem innych grzybów glebowych siewki buraka cukrowego. Sam kompleks dzialal efektywnie przy stezeniu 250 ppm, natomiast nie stwierdzono dzialania karbendazymu. Mieszanina zastosowana byla równiez efektywna jak sam }'¦: kompleks pomimo dwukrotnie nizszej jego zawartosci w tej mieszaninie niz przy stosowaniu indywidualnym.104 686 3 Tablica III Strefa rozrostu liniowego grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Helminthosporium gramineurn.

Substancja czynna Kompleks (znany) Karbendazym (znany) Kompleks + karben¬ dazym (srodek wg wynalazku) Kontrola bez srodka 47,0 47,0 47,0 Stezenie w ppm 1000 0,0 1,4 0,0 500 0,0 2,8 0,0 250 0,0 7,0 0,0 125 0,0 8,8 0,0 62,5 0,0 12,0 0,0 31,2 0,0 12,4 0,0 ,6 0,0 13,6 0,0 7,8 0,0 ,0 0,0 3,9 0,0 ,0 0,0 1,9 2,8 ,0 2,8 0,9 8,2 ,(J 8,0 0,4 ,8 ,0 ,8 0,2 ,2 ,0 ,2 W tablicy III przedstawiono efekt dzialania srodka wg wynalazku stosowanego na groinym grzybie Helminthosporium gramineum wywolujacego pasiastosc lisci jeczmienia. Sam kompleks dzialal efektywnie przy stezeniu 3,9 ppm natomiast nie stwierdzono dzialania karbendazymu. Mieszanina zastosowana byla równie efektywna jak sam kompleks pomimo nizszej jego zawartosci.

Jak wynika z tablic 1—3 srodek wedlug wynalazku dziala kompleksowo na wiele gatunków grzybów pasozytniczych wykazujac przy tym wzmozone dzialanie, co prowadzi do ogólnego bardzo znacznego obnizenia dawek substancji czynnej dla uzyskania pelnego efektu ochronnego. To obnizenie dawek nie dotyczy tylko jednego lub kilku gatunków grzybów pasozytniczych wchodzacych w kompleks patogenów atakujacych rosliny a zwlaszcza w okresie ich wczesnego rozwoju. Pozwala to na rzeczywiste obnizenie dawek substancji czynnych a tym samym bardzo znaczne obnizenie chemizacji srodowiska.

Srodek wedlug wynalazku moze byc wytwarzany i stosowany w postaci proszków zawiesinowych, kon¬ centratów zawiesinowych, skoncentrowanych proszków do opylania, roztworów emulgujacych, past lub tabletek.

W tym celu substancje biologiczne czynne miesza sie z odpowiednimi nosnikami mineralnymi lub organicznymi takimi jak kaolin, krzemionka kopalna albo syntetyczna, bentonit, talk, maka zbozowa albo maczka z kory drewna lub lupin orzechów wloskich, rozcienczalnikami lub rozpuszczalnikami organicznymi takimi jak alkohol metylowy lub etylowy, glikol etylenowy albo oleje mineralne oraz srodkami powierzchniowoczynnymi, emulga¬ torami, dyspergatorami i zwilzaczami takimi jak sole amonowe albo sole metali alkalicznych lub ziem alkaklicz- ,; nych kwasów ligninosulfonowych, pochodne alkilo- lub arylosulfonowe, pochodne N-metylotauryny albo pro- / dukty addycji tlenku etylenu do alkoholi tluszczowych, kwasów tluszczowych albo wyzszych amin aroma¬ tycznych lub alifatycznych. Do preparatów handlowych mozna wprowadzac równiez inne dodatki takie jak srodki buforujace, zageszczajace, zwiekszajace przyczepnosc lub przeciwpieniace albo barwniki.

Preparaty handlowe moga zawierac równiez znane substancje odstraszajace ptaki lub znane srodki owado¬ bójcze, a takze substancje wzrostowe i inne fungicydy.

Nizej zamieszczone przyklady ilustruja blizej sposób wytwarzania srodka grzybobójczego wedlug wyna¬ lazku.

Przyklad I. 150 czesci wagowych technicznego metylotiofanatu i 150 czesci wagowych technicznego kompleksu o wzorze 4 po przeliczeniu na substancje 100% miesza sie w gniotowniku obiegowym z 20 g alfenolu 8 i 50 g Klutanu z taka iloscia ziemi krzemionkowej, aby otrzymac 1000 g preparatu. Nastepnie miele sie otrzy¬ mana mieszanine w mlynie sztyftowym szybkoobrotowym albo w mlynie strumieniowym i ujednoradnia sie w mieszalniku fluidyzacyjnym. Jako produkt otrzymuje sie 30% zaprawe zawiesinowa.

Przyklad II. 150 g technicznego karbendazymu, 150 g technicznego kompleksu o wzorze 4 po przeli¬ czeniu na substancje 100% miesza sie w gniotowniku obiegowym z 20 g alfenolu 8 i 50 g Klutanu z taka iloscia ziemi krzemionkowej aby otrzymac 1000 g preparatu. Nastepnie miele sie otrzymana mieszanine w mlynie sztyftowym szybkoobrotowym albo w mlynie strumieniowym i ujednoradnia sie w mieszalniku fluidyzacyjnym.

Jako produkt otrzymuje sie 30% zaprawe zawiesinwa.

Przyklad III. 250 g technicznego benomylu i 250 g technicznego kompleksu o wzoize 4 w przelicze¬ niu na substancje 100% miesza sie w gniotowniku obiegowym z 50 g suchych lugów posulfitowych, 20 g Sapo- genu T (pochodnej N-metylotauryny), 50 g krzemionki syntetycznej i taka iloscia ziemi krzemionkowej, aby otrzymac 1000 g preparatu. Nastepnie miele sie otrzymana mieszanine w szybkoobrotowym mlynie sztyftowym albo w mlynie strumieniowym i ujednoradnia sie w mieszalniku fluidyzacyjnym. Jako produkt otrzymuje sie 80% proszek zawiesinowy.4 104 686

Claims (2)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek grzybobójczy, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera mieszanine estru metylo¬ wego kwasu benzimidafcolokarbamlnowego lub fungicydów przechodzacych w procesie metabolizmu w roslinach w ten zwiazek, takich jak pochodna o-fenylenodwuaminy o wzorze ogólnym 1 w którym R! i R2 sa jednakowe i oznaczaja grupe metylowa lub etylowa wzglednie o wzorze ogólnym 2, w którym X moze oznaczac atom wodoru lub grupe o wzorze 3 w której R3 moze oznaczac atom wodoru lub jest taki sam jak R4 i oznacza reszte alkilowa O zawartosci 1—10 atomów wegla, ze zwiazkiem o wzorze ogólnym 4 stanowiacym sól kompleksowa 8-hydroksychinolinianu miedziowego z kwasem N,N-dwumetylodwutiokarbaminowym. aNH-CS-NhKOORj NH-CSNH-COOR, wzór A. a .C-NHC00CHs 1 X wzór >r

2. 8 R' wzór 5r£ wzór Prac. Poligraf. UP PRL. Naklad 120 + 18 Cena 45 zl