PL104324B1 - Srodek grzybobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobój¬ czy zwlaszcza do zwalczania chorób roslin wywo¬ lywanych przez grzyby pasozytnicze.

Do zwalczania chorób roslin wywolywanych przez grzyby pasozytnicze stosowane jest wiele zwiazków z róznych grup chemicznych. Najbar¬ dziej rozpowszechnione sa organiczne zwiazki rte¬ ci, które zalecane sa w pierwszym rzedzie do za¬ prawiania nasion roslin uprawnych a zwlaszcza zbóz, buraków, róznych roslin technicznych a tak¬ ze bulw ziemniaczanych, cebulek nasiennych roslin ozdobnych i innych. Organiczne zwiazki rteci sa doskonalymi srodkami grzybobójczymi, dzialajacy¬ mi w bardzo niskich dawkach jednoczesnie na bardzo liczne gatunki grzybów pasozytniczych ata¬ kujacych rosline w okresie jej poczatkowego wzros¬ tu z nasion, bulw, cebulek nasiennych wysianych lub wysadzonych do gleby. To kompleksowe dzia¬ lanie na liczne gatunki grzybów pasozytniczych stanowilo o wielkiej przydatnosci organicznych zwiazków rteci do zwalczania chorób roslin i o prostocie ich stosowania.

Organiczne zwiazki rteci sa jednakze niebez¬ pieczne dla czlowieka i srodowiska. Ich wielka persystentnosc w glebie oraz zdolnosc do metabo¬ lizowania przy udziale mikroorganizmów w sro¬ dowisku glebowym do najbardziej niebezpiecz¬ nych metylowych polaczen rteci stanowi o tym, ze musza one ulec eliminacji ze stosowania w rol¬ nictwie.

Walory organicznych polaczen rteci takie jak wysoka skutecznosc i jednoczesne dzialanie na wiele gatunków grzybów pasozytniczych nie mo¬ ga byc aktualnie zastapione przez pojedyncze s-ulb- sttaracje czynne, stad poszukiwanie srodków grzybo¬ bójczych wieloskladnikowych, które spelnialyby ro¬ le dotychczas masowo stosowanych organicznych polaczen rteci.

Znanych jest wiele mieszanin substancji grzybo- - bójczych stosowanych jako zaprawy np. miesza¬ niny karboksyny z 8-hydroksychinolinianem mie¬ dziowym i 2,4,5-trójchlorofenolanem miedzi jak równiez srodki zawierajace jako substancje czynna sole 8-hydroksychinoliny i substancje grzybobójcze z grupy oksatiin (karboksyna, oksykarboksyna) i inne.

Znany jest równiez z opisu patentowego fran¬ cuskiego nr 1133 717 sposób otrzymywania kom¬ pleksów miedziowych pochodnych oksyny, które wg autorów patentu moga znalezc zastosowanie jako preparaty grzybobójcze.

Z opisów patentowych: belgijskiego nr 836 526, RFN nr 2 555 730 i skandynawskiego nr 7 514 340, wynika iz sól kompleksowa 8-hydroksychinolinianu » miedziowego z kwasem N,N-dwumetylodwutiokair- baminowym o wzorze 2 zwana w dalszym opisie kompleksowym wykazuje wlasnosci grzybobójcze.

Srodki powyzsze pomimo, ze sa lub moga byc sto¬ sowane jako srodki grzybobójcze nie zwalczaja wszystkich grzybów pasozytniczych np. karboksy- 104324Tablflca I Strefa rozrostu liniowego grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Phoma betae Lp. 1. 2. 3.

Substancja czynna Kompleks {znany) Karboksyna (znany) Kompleks + karboksyna (srodek wg wynalazku) Kontrola bez srodka 34,0 34,0 34,0 Stezenie w pipm 1 2000 0,0 0,0 0,0 1000 0,0 2,4 0,0 500 0,0 3,0 0,0 250 0,0 3,4 0,0 125 1,4 8,0 0,0 62,5 1,4 ,2 0,0 31,2 1,4 22,0 0,0 ,6 1,4 24,0 1,4 7,8 2,8 ,0 7,2 3,9 7,0 | ,0 9,2 Tablica II Strefa rozrostu liniowego1 grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Altemaria tenuis Lp. 1. 2. 3.

Substancja czynna Kompleks (znany) Karboksyna (znany) Kompleks + karboksyna 1 :1 (srodek wg wynalazku) Kontrola bez srodka 43,0 43,0 43,0 Stezenie w ppm 1000 0,0 0,0 0,0 500 0,0 0,0 0,0 250 0,0 1,4 0,0 125 0,0 2,8 0,0 62,5 0,0 4,2 0y0 31,2 0,0 8,2 0,0 ,6 o,o 9,4 0,0 7,8 2,& 9,6 0,0 3,9 2,8 11,4 3,0 . rf*Tablica III Strefa rozrostu liniowego grzybni iw mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalaiziku badanego na Helminthospoirium gramineum Ifc>. 1. 2. 3.

Substancja czynna Kompleks (znany) Karboksyna (znany) Kompleks + + kairboiksyna 1 :1 {srodek wg wynalazku) Kontro¬ la bez srodka 44,0 44,0 44,0 Stezenie w ppm 1000 0,0 0,0 0,0 500 0,0 0,0 0,0 250 0,0 2,8 0,0 1,25 0,0 4,2 0,0 62,5 0,0 7,0 0,0 31,2 0,0 7,0 0,0 ,6 0,0 8,2 0,0 7,8 0,0 8,2 0,0 3,9 0,0 s^ 0,0 1,9 2,8 17,0 0,0 0,9 8,2 ,0 4,2 0,4 ,8 ,0 ,4 0,2 ,2 ,0 13,8 Tablica IV Stirefa rozrostu liniowego grzybni w mm charakteryzujaca dzialanie grzybobójcze srodka wg wynalazku badanego na Ophiobolus graminis 1 Lp. 1. 1 2* 3.

Substancja czynna Kompleks (znany) Karboksyna (znany) Kompleks + karboksyna H : 1 (srodek wg wynalazku) Kontrola bez srodka ,0 ,0 ,0 Stezenie w ppm 1 125 0,0 0,0 0,0 G2£ 0,0 1,0 0,0 31,2 3,6 1,0 0,0 ,6 3,6 4,2 0,0 7,8 3,6 6,0 0,0 3,9 6,0 7,0 0,0 1,0 ,0 ,0 2,8 0,9 ,4 ,0 7,0 12,0 H2,0 ,0 0,2 '15,0 | 13,2 12,07 104324 8 grzybów pasozytniczych wykazujac przy tym wzmo¬ zone dzialanie, co prowadzi do ogólnego bardzo znacznego obnazenia dawek substancji czynnej dla uzyskania pelnego efektu ochronnego. To oibnize- nie dawek nie dotyczy tylko jednego lub kilku gatunków grzybów pasozytniczych wchodzacych w kompleks patogenów atakujacych rosliny a zwlasz¬ cza w okresie ich wczesnego rozwoju. Pozwala to na rzeczywiste obnizenie dawek substancji czyn- nych a tym samym bardzo znaczne obnizenie che¬ mizacji srodowiska.

Srodek wedlug wynalazku moze byc wytwarza¬ ny i stosowany w postaci proszków zawiesinowych, koncentratów zawiesinowych skoncentrowanych proszków do opylania, roztworów emulgujacych, past lub tabletek. W tym celu substancje biolo- gicznie czynne imiesza sie z odpowiednimi nosni¬ kami mineralnymi lub organicznymi takimi jak kaolin, krzemionka kopalna albo syntetyczna, ben¬ tonit, talk, maka zbozowa albo maczka z kory drewna lub lupin orzechów wloskich, rozcienczalni- kami lub rozpuszczalnikami organicznymi takimi jak alkohol metylowy lub etylowy, glikol etyleno¬ wy albo oleje mineralne oraz srodkami powierz¬ chniowo czynnymi, emulgatorami, dyspergatorami i zwilzaozami takimi jak sole amonowe albo sole metali alkalicznych lub ziem alkalicznych kwasów liigninosulfonowych, pochodne alkilo- lub arylosul- fonowe, pochodne N-metylot&uryny albo produkty addycji tlenku etylenu do alkoholi tluszczowych, kwasów tluszczowych albo wyzszych amin aro- matycznyoh lub alifatycznych. Do preparatów han¬ dlowych mozna wprowadzac równiez inne dodatki takie jak: srodki buforujace, zageszczajace, zwiek¬ szajace przyczepnosc lub przeciw pieniace albo barwniki.

Preparaty handlowe moga zawierac irówniez zna¬ ne substancje odstraszajace ptaki lub znane srodki owadobójcze, a takze substancje wzrostowe i inne fungicydy.

Niiej zamieszczony iprzyklad ilustruje blizej spo- ^o sób wytwarzania srodka grzybobójczego wedlug wynalazku.

Przyklad. 300 g technicznej karboksyny i 300g kompleksu o wzorze 2 po przeliczeniu na substan¬ cje 100% -miesza sie w gniotowniku obiegowym z « 20 g Alfenolu 8 i 50 g Klutanu z taka iloscia zie¬ mi krzemionkowej, aby otrzymac 1000 g preparatu.

Nastepnie miele sie otrzymana mieszanine w mlynie sztyftowym szybkoobrotowym, albo w mlynie stru¬ mieniowym i ujednoradnia w mieszalniku fluody- 50 zacyjnym. Jako produkt otrzymuje sie 60*/o zapra¬ we zawiesinowa. na z tiuramem nie zwalcza maczniaków wlasci¬ wych.

Nieoczekiwanie stwierdzono, ze srodek grzybo¬ bójczy zawierajacy jako substancje czynna mie¬ szanine zwiazku o wzorze ogólnym 1, w którym X = 0 lub 1 lub 2 a zwlaszcza karboksyny ze zwiazkiem o wzorze 2, dziala na wiele gatunków grzybów pasozytniczych i na skutek synergetycz- nego dzialania mieszaniny substancji czynnych cha¬ rakteryzuja sie wysoka skutecznoscia.

Srodek wedlug wynalazku zawiera ponadto zna¬ ne i stosowane nosniki mineralne lub organiczne, rozpuszczalniki lub rozcienczalniki, srodki po¬ wierzchniowo czynne oraz znane substancje od¬ straszajace ptaki lub zwalczajace owady, a takze substancje wzrostowe i inne fungicydy.

W badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych na nastepujacych grzybach testowych: Fusarium culmorum, Phoma betae, Alternaria tenuis, Hel- minthosporium gramineum, Ophiobolus graminis, wedlug metody rozrostu liniowego grzybni pole¬ gajacej na dodawaniu okreslonych stezen substan¬ cji czynnej do pozywki agarowej, a nastepnie za¬ kazeniu punktowym pozywki odpowiednim grzybem testowym, stwierdzono w wielu przypadkach wzmo¬ zone dzialanie srodka wedlug wynalazku.

W tablicy I zestawiono rezultaty badan: srodka wedlug wynalazku na grzybie Phoma betae pora¬ zajacym wraz z zespolem innych grzybów glebo¬ wych mlode siewki buraków i innych upraw. Za¬ równo kompleks jak i karboksyna stosowane po¬ jedynczo dzialaby slabiej. Przy zastosowaniu mie¬ szaniny kompleksu z karboksyna odnotowano wy¬ soki efekt synergetyczny.

W tablicy II zestawiono wyniki badan laborato¬ ryjnych przeprowadzonych na girzybie Alternaria tenuis.. Dzialanie samego kompleksu na tego grzy¬ ba bylo bardzo efektywne — calkowite hamowanie rozrostu liniowego grzybni uzyskano juz w stezeniu1 ,6 ppm substancji czynnej. Natomiast karboksy¬ na dziala slabo, dopiero przy 500 ppm uzyskano w pelni efekt. W mieszaninie karboksyny z kom¬ pleksem uzyskano nieoczekiwany efekt synerge¬ tyczny, stezenie calkowicie hamujace rozwój grzyb¬ ni wynosi 7,8 ppm.

W tablicy III przedstawiono efekt dzialania srod¬ ka wig wynalazku stosowanego na groznym grzy¬ bie Helminthosporium gramineuim wywolujacym pasiastosc lisci jeczmienia. Sam kompleks dzialal efektywnie przy stezeniu 3,9 ppm natomiast kar¬ boksyna wykazywala dzialanie dopiero w steze¬ niu 500 ppm. Mieszanina wg. wynalazku wykaza¬ la nieoczekiwany efekt synergetyczny.

W tablicy IV zestawiono wyniki badan laborato¬ ryjnych przeprowadzonych na grzybie Ophiobolus graminis porazajacym pszenice. Dzialanie komplek¬ su wynosilo 62,5 ppm, a karboksyny 125 ppm. W mieszance karboksyny z komedeksem uzyskano nie¬ oczekiwany efekt synergetyczny. Dzialanie srodka wig wynalazku jest widoczne w stezeniu 3,9 ppm.

Jak wynika z tablic 1—4 srodek wedlug wyna¬ lazku dziala kompleksowo na wiele gatunków

Claims (1)

1. Zastrzezenie pat en to-we Srodek grzybobójczy, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera mieszanine zwiazku o wzorze ogólnym 1, w którym n = 0 lub 1 lub 2 ze zwiazkiem o wzorze 2 stanowiacym sól kom¬ pleksowa 8-hydroksychinolinianu miedziowego z kwasem N,N-dwumetylodwutiokarbaminowym. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55104324 ^CH3 (o)„o wzór i. rvo 5"C-NNCH3 wzo r2.