Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania podchlorynu wapniowego.Przez wiele lat podchloryn wapniowy wytwarzano droga chlorowania wodorotlenku wapniowego i wodoro¬ tlenku sodowego, przy uzyciu chloru gazowego. Stosujac ten sposób otrzymuje sie, jako produkty uboczne, krystaliczny chlorek sodowy oraz odpadowy wodny roztwór podchlorynu wapniowego. Pozadane jest otrzymy¬ wanie krystalicznego chlorku sodowego o wysokiej jakosci, zawierajacego tak niewiele podchlorynu sodowego, aby mozna go bylo wykorzystywac do produkcji wodorotlenku sodowego przez elektrolize. Przy sto&owaniu go do tego celu bardzo waznym problemem jest oddzielenie krysztalów chlorku sodowego od krysztalów podchlo¬ rynu sodowego.Wodny roztwór podchlorynu wapniowego mozna stosowac jako srodek bielacy. Zapotrzebowanie na taki srodek bielacy nie jest jednak duze, w zwiazku z czym prawie caly wodny roztwór podchlorynu wapniowego wyrzuca sie, po uprzedniej obróbce majacej na celu ochrone srodowiska, powodujac zmniejszenie wydajnosci podchlorynu wapniowego. Celem wynalazku bylo opracowanie takiego sposobu wytwarzania podchlorynu wap¬ niowego, w którym mozna by kontrolowac ilosc produkowanego ubocznie wodnego roztworu podchlorynu wapniowego lub, w razie potrzeby, w ogóle go nie wytwarzac. Opublikowano dane o wielu sposobach wytwarza¬ nia podchlorynu wapniowego. Wedlug opisu patentowego St.Zjedn.Ameryki nr 3251647 w celu uzyskania du¬ zych krysztalów chlorku sodowego wodny roztwór chlorku sodowego i podchlorynu wapniowego zateza sie w niskiej temperaturze pod zmniejszonym cisnieniem. Wyodrebniony nastepnie chlorek sodowy zawiera jednak duze ilosci podchlorynu wapniowego, a ponadto do zatezenia roztworu wodnego wymagane sa duze ilosci energii.Wedlug japonskiego opisu patentowego nr 4325143 (odpowiada mu opis patentowy St.Zjedn.Ameryki nr 3572989) do wodnego roztworu chlorku sodowego i podchlorynu wapniowego dodaje sie wodorotlenek sodo¬ wy, po czym roztwór chloruje sie chlorem gazowym i otrzymane krysztaly chlorku sodowego oddziela sie od roztworu macierzystego. Do roztworu macierzystego dodaje sie wodorotlenek wapniowy i wode, i po drugim chlorowaniu mieszaniny chlorem gazowym wyodrebnia.sie krystaliczny podchloryn wapniowy, zas czesc roztwo¬ ru macierzystego zawraca sie do pierwszego etapu.2 100941 W powyzszym sposobie po oddzieleniu chlorku sodu doprowadza sie zawiesine, zlozona z wodorotlenku wapnia i wody (mleko wapienne, zawierajace 38% wagowych Ca/OH/2 i 62% wagowych H20 tak, aby utrzymy¬ wac calkowita zawartosc wody w mieszaninie po drugim chlorowaniu na poziomie 58—68% wagowych. W ten sposób po drugim chlorowaniu w mieszaninie reakcyjnej wytraca sie duza ilosc krysztalów podchlorynu wapnia i bardzo mala ilosc krysztalów chlorku sodu, zas wiekszosc chlorku sodu rozpuszcza sie w lugu macierzystym.Z powodu duzej ilosci wody nie ma mozliwosci zawracania calej ilosci lugu macierzystego.Jakosc otrzymanego produktu w powyzszym znanym sposobie jest niska z powodu duzej calkowitej zawar- tosci alkaliów, poniewaz w procesie tym krysztaly dwuzasadowego podchlorynu wapnia rosna do znacznej wiel¬ kosci, wskutek tego, ze dodaje sie wodorotlenek wapnia bez dodatku wodorotlenku sodu. Te duze krysztaly nie ulegaja chlorowaniu i pozostaja w koncowym produkcie, podchlorynie wapnia, powodujac jego wysoka zawar¬ tosc alkaliów.Równiez i produkt uboczny, chlorek sodu nie jest dostatecznie czysty, aby mozna go bylo stosowac do elektrolizy.W odróznieniu od powyzszych znanych sposobów nowosc sposobu wedlug wynalazku, który jest oparty na chlorowaniu nienasyconej zawiesiny podchlorynu wapniowego, chlorku sodowego i wodorotlenku sodowego, oddzielaniu wytworzonych krysztalów chlorku sodowego i zawracaniu lugu macierzystego polega na tym, ze po oddzieleniu krysztalów chlorku sodowego do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie wodorotlenek wapniowy i wodo¬ rotlenek sodowy, calosc jeszcze raz poddaje sie chlorowaniu, zwlaszcza do zawartosci aktywnego chlorku —18%, nastepnie otrzymana zawiesine rozdziela sie na zawiesine I, zawierajaca glównie krystaliczny podchlo¬ ryn wapniowy, krystaliczny chlorek sodowy i roztwór macierzysty, nasycony podchlorynem wapniowym i chlor¬ kiem sodowym oraz zawiesine II, zawierajaca obok krystalicznego podchlorynu wapniowego jedynie niewielkie ilosci krystalicznego chlorku sodowego i roztwór macierzysty, nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, po czym z zawiesiny II otrzymuje sie krystaliczny podchloryn wapniowy, zawierajacy niewielkie ilosci krystalicznego chlorku sodowego oraz roztwór macierzysty III, nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, a nastepnie roztwór macierzysty III i zawiesine I zawraca sie do roztworu wyjsciowego.Korzystnie, do 17—57 czesci zawracanego roztworu macierzystego III i zawiesiny I, zawierajacych 1—2 czesci krystalicznego Ca/OCI/2 i NaCl, dodaje sie 1 czesc NaOH, po chlorowaniu i oddzieleniu krysztalów NaCl do roztworu macierzystego dodaje sie 1,2—1,7 czesci Ca/OH/2 i 0,3—0,7 czesci NaOH oraz po chlorowaniu roztwór macierzysty II rozdziela sie na 2—4 czesci zawiesiny I oraz 16—50 czesci zawiesiny II i z zawiesiny II otrzymuje sie 3,6—4,8 czesci krystalicznego Ca/OCl/2.Korzystnie, dodaje sie wode w calkowitej ilosci 1,3-1,7 czesci.Sposób wedlug wynalazku obejmuje kilka etapów. W etapie (a) wodorotlenek sodowy dodaje sie do nasy¬ conego wodnego roztworu podchlorynu wapniowego i wodorotlenku sodowego, zawierajacego niewielkie ilosci krysztalów podchlorynu wapniowego i chlorku sodowego. Tak otrzymana mieszanine chloruje sie w etapie (b) za pomoca chloru gazowego otrzymujac krystaliczny chlorek sodowy i wodna schlorowana mieszanine reakcyjna.W etapie (c) krystaliczny chlorek sodowy oddziela sie od wspomnianej wodnej schlorowanej mieszaniny reakcyj¬ nej, do której w etapie (d) wprowadza sie wodorotlenek wapniowy i wodorotlenek sodowy. Otrzymana w ten sposób mieszanine, zawierajaca wodorotlenek wapniowy i wodorotlenek sodowy chloruje sie w etapie (e) chlo¬ rem gazowym uzyskujac zawiesine zawierajaca glównie krysztaly chlorku sodowego, krysztaly podchlorynu wapniowego i roztwór macierzysty, nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Nastepnie, w etapie (f) rozdziela sie te zawiesine na zawiesine I, zawierajaca glównie krysztaly podchlorynu wapniowego, krysztaly chlorku sodowego i roztwór macierzysty nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, oraz zawiesine II zawierajaca krysztaly podchlorynu wapniowego i roztwór macierzysty nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. W etapie (g) zawiesine II rozdziela sie na krysztaly podchlorynu wapniowego i roztwór macierzysty III nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Z kolei, w etapie (h) roz¬ twór macierzysty III i zawiesine I zawraca sie do etapu (a) jako wodny nasycony roztwór podchlorynu wapnio¬ wego i chlorku sodowego zawierajacego niewielkie ilosci krysztalów podchlorynu wapniowego i chlorku sodowe¬ go.W sposobie wedlug wynalazku bardzo wazne sa stezenia podchlorynu wapniowego, wodorotlenku sodowe¬ go i chlorku sodowego w ukladzie reakcyjnym. Jezeli do tego ukladu doda sie nadmierna ilosc wody, wówczas zmniejszy sie ilosc krystalicznego chlorku sodowego i trudno bedzie zawrócic cala ilosc roztworu macierzystego III, co w konsekwencji spowoduje koniecznosc usuniecia z ukladu reakcyjnego czesci roztworu macierzystego stanowiacego wytwarzany ubocznie roztwór bielacy. Jezeli wytwarzany ubocznie roztwór macierzysty III nie jest pozadany, nalezy dokladnie kontrolowac ilosc dodawanej wody.Przy wykonywaniu sposobu wedlug wynalazku w etapie (a) do 17—52 czesci wodnego roztworu nasycone¬ go podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, zawierajacego 1 -2 czesci krysztalów podchlorynu wapnio-100941 3 wego i chlorku sodowego, dodaje sie 1 czesc wodorotlenku sodowego. Jako poczatkowy roztwór wodny stosuje sie zwykle mieszanine roztworu macierzystego III i zawiesiny I, zas w przypadku rozpoczynania produkcji, charakteryzujacej sie istnieniem omówionego wyzej obiegu, stosowac mozna 17—52 czesci wodnego roztworu nasyconego podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Do roztworu tego mozna tez dodac 1-2 czesci krysztalów podchlorynu wapniowego w celu rozpoczynania pracy juz w stanie ustalonym. Do roztworu wodnego mozna dodac 0,9—1,1 czesc wody, korzystnie wraz z wodorotlenkiem sodowym, w postaci wodnego roztworu wodorotlenku sodowego. Przy jednoczesnym dodawaniu wody i wodorotlenku sodowego najkorzystniej jest stosowac 50° Bc wodny roztwór wodorotlenku sodowego (okolo 49,5% wodny roztwór wodorotlenku sodowego zawierajacy okolo 0-1% chlorku sodowego).Jezeli doda sie ponad 1,2 czesci wody, to zmniejszy sie ilosc krysztalów chlorku sodowego otrzymywane¬ go po chlorowaniu i nieuniknione bedzie otrzymanie produktu ubocznego w postaci roztworu bielacego.Wodorotlenek sodowy nastepujaco reaguje w roztworze wodnym: Ca/C10/2 + 2NaOH + 2NaOCl +Ca/OH/2 (1) Krysztaly wodorotlenku wapniowego wytracajace sie wskutek przebiegu tej reakcji maja srednice okolo 1 mikrometra. Jezeli stosunek molowy podchlorynu wapniowego do wodorotlenku sodowego w mieszaninie re¬ akcyjnej przekracza 1, wówczas wodorotlenek wapniowy reaguje dalej wedlug równania: Ca/C10/2 + 2Ca/OH/2 -? Ca/C10/2 •2Ca/OH/2 (2) dajac drobnoziarnisty osad dwuzasadowego podchlorynu wapniowego Ca/CIO/2 • 2CO/OH/2. Zgodnie ze sche¬ matami reakcji (1) i (2) podchloryn wapniowy i wodorotlenek sodowy ulegaja przemianie do NaOCl, Ca/OH/2 iCa/C10/2 • 2Ca/OH/2. W konsekwencji zatem podchloryn wapniowy reaguje z wodorotlenkiem sodowym we¬ dlug schematu (3): 3 Ca/C10/2 + NaOH - Ca/C10/2 • 2 Ca/OH/2 + 4NaOCl (3) W celu rozpuszczenia krysztalów podchlorynu wapniowego korzystnie jest wiec stosowac takie ilosci wo¬ dorotlenku sodowego, aby stosunek molowy lego zwiazku do podchlorynu wapniowego byl równy 4:3. Podczas dodawania wodorotlenku sodowego mieszanine powinno sie oziebiac i utrzymywac w temperaturze 0-20°C, korzystnie 5-10°C w celu unikniecia rozkladu podchlorynu wapniowego i wytracenia duzych krysztalów dwu¬ zasadowego podchlorynu wapniowego o wzorze Ca/C10/2 • 2 Ca/OH/2.Chlorowanie w etapie (b) mozna prowadzic wprowadzajac gaz chlorowy z mieszaniny uzyskiwanej w etapie (a) w temperaturze 5-20°C, az do momentu przereagowania 94,0-98,5% wszystkich skladników alkalicznych.Ilosc gazu chlorowego wynosi zazwyczaj okolo 0,84-0,88 czesci. Po schlorowaniu zawartosc aktywnego chloru w otrzymanej wodnej mieszaninie reakcyjnej wynosi 11,0-13,0%. Mieszanina ta jest nasycona podchlory¬ nem wapniowym i wytracaja sie z niej krysztaly chlorku sodowego.W etapie (c) natychmiast po zakonczeniu etapu (b) oddziela sie krysztaly chlorku sodowego od wodnej mieszaniny poreakcyjnej. Uzyskany krystaliczny chlorek sodowy zawiera malo aktywnego chloru, poniewaz w ciagu dlugiego nawet okresu czasu wytracaja sie bardzo niewielkie ilosci podchlorynu wapniowego.Krysztaly mozna oddzielac rozmaitymi sposobami, jak na przyklad sedymentacja, wirowanie i filtracja.Najkorzystniejsze jest wirowanie, poniewaz duze ilosci krysztalów chlorku sodowego i wodnej mieszaniny re¬ akcyjnej po chlorowaniu mozna poddac obróbce w krótkim okresie czasu ua^skujac krystaliczny chlorek sodowy o wysokiej jakosci. Czystosc krystalicznego chlorku sodowego, otrzymywanego zwykle w ilosci 1,5-2,1 czesci, wynosi ponad 90%, zawartosc w nim wody wynosi ponizej 10%, a zawartosc chloru aktywnego wynoai ponizej 1,5%. Wodna mieszanine reakcyjna po chlorowaniu poddaje sie dalszej obróbce w etapie (d).W etapie tym do okolo 18-55 czesci wodnej mieszaniny reakcyjnej po chlorowaniu dodaje sie 0,3-0,7 czesci wodorotlenku sodowego i 1,2-1,7 czesci wodorotlenku wapniowego. Ilosc wodorotlenku wapniowego odpowiada calkowitej ilosci wodorotlenku sodowego, zuzywanej w etapach (a) i(d), a mianowicie stosuje sie 1 mol wodorotlenku wapniowego na 2 mole wodorotlenku sodowego. Korzystnie jest dodac 0,3-0,7 czesci wody wraz z wodorotlenkiem sodowym, tak ze zawartosc chloru aktywnego w mieszaninie reakcyjnej moze wynosic —18% po chlorowaniu w etapie (e). Calkowita ilosc wody dodanej w etapach (a) i (d) wynosi, korzystnie 1,3—1,7 czesci, co pozwala na utrzymanie ukladu reakcyjnego w dobrych warunkach. Zawartosc chloru aktyw¬ nego w mieszaninie definiuje sie jako stosunek podwojonego ciezaru chloru obecnego w podchlorynie wapnio¬ wym do ciezaru calej mieszaniny.Chlorowanie w etapie (e) prowadzi sie na drodze wprowadzania gazu chlorowego do mieszaniny otrzyma¬ nej w etapie (d) az do momentu uzyskania stopnia chlorowania równego 95,0-98,5%. Podczas chlorowania temperatura mieszaniny reakcyjnej winna byc utrzymywana ponizej 30°C, korzystnie okolo 5-30°C. Po chloro-4 100941 waniu zawartosc chloru aktywnego w mieszaninie reakcyjnej wynosi 15-18%, przy czym najkorzystniejsza dla saczenia jest zawartosc podchlorynu wapniowego wynoszaca 16—17%. Zawartosc chloru aktywnego w mieszani¬ nie reakcyjnej mozna regulowac zmieniajac ilosci wodorotlenku sodowego, wody i wodorotlenku wapniowego, dodawanych w etapie (d). Na przyklad, jezeli doda sie 0,5 czesci wodorotlenku sodowego, 0,5 czesci wody i 1,4 czesci wodorotlenku wapniowego, zawartosc chloru aktywnego wyniesie 16,4%.Podczas chlorowania z mieszaniny reakcyjnej wytracaja sie krysztaly podchlorynu wapniowego i chlorku sodowego. Krysztaly te odznaczaja sie róznymi rozkladami ciezarów. Krysztaly chlorku sodowego waza od ,4 •' 10~8 do 3,5 *10""6g/krysztal, przy czym okolo 80% krysztalów ma ciezar od 4 • 10~7 do 1,5 • 10"6g.Ciezar krysztalu podchlorynu wapniowego zawiera sie natomiast w granicach od 3,2 • 10"9 do 4,6 •10~8g, przy czym okolo 80% krysztalów ma ciezar od 8,6 • 10~9 do 1,9 • 10~8 g.Dodawany w etapie (e) wodorotlenek sodowy reaguje zgodnie ze schematem reakcji (3), wskutek czego czesc podchlorynu wapniowego wytraca sie w postaci dwuzasadowego podchlorynu wapniowego. Stezenie pod¬ chlorynu wapniowego zmniejsza sie wiec, a krysztaly dwuzasadowego podchlorynu wapniowego nie rosna zna¬ cznie na skutek dodania wodorotlenku wapniowego. Jezeli doda sie wodorotlenek wapniowy nie dodajac wodo¬ rotlenku sodowego, wówczas nastepuje wzrost krysztalów dwuzasadowego podchloranu wapniowego do sredni¬ cy, zazwyczaj 1—3 mm i trudniejsze staje sie chlorowanie, a ponadto krysztaly chlorku sodowego i podchlorynu wapniowego sa zbyt male, aby moznaje bylo od siebie oddzielic.W etapie (f) mieszanine reakcyjna po chlorowaniu rozdziela sie na zawiesine I, zawierajaca glównie kryszta¬ ly podchlorynu wapniowego i chlorku sodowego oraz roztwór macierzysty nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, i zawiesine II zawierajaca krysztaly podchlorynu wapniowego, niewielkie ilosci krystalicz¬ nego chlorku sodowego oraz roztwór macierzysty nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym.Mieszanine mozna rozdzielic róznymi sposobami. Na przyklad, mozna ja korzystnie rozdzielic w hydrocyklonie odbierajac zawiesine I od dolu, a zawiesine II u góry, przy czym dla predkosci przeplywu 4—8 m/sek. stosunek objetosciowego natezenia przeplywu zawiesiny I do natezenia przeplywu zawiesiny wynosi 0,10—0,14. Zwykle otrzymuje sie 2,0—4 czesci zawiesiny I i 16—1*0 czesci zawiesiny II.W etapie (g) zawiesine II z etapu (f) rozdziela sie na krysztaly podchlorynu wapniowego i roztwór macie¬ rzysty III nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, stosujac znane sposoby rozdzielania. Przy uzyciu hydroekstraktora odsrodkowego okolo 3,6-4,8 czesci krystalicznego podchlorynu wapniowego oddziela sie od roztworu macierzystego III. Po wysuszeniu krystalicznego podchlorynu sodowego wyodrebnionego z za¬ wiesiny II otrzymuje sie produkt zawierajacy ponad 60% aktywnego chloru. Jezeli zawartosc aktywnego chloru przewyzsza wartosc standardowa dla bedacego koncowym produktem podchlorynu o wysokiej jakosci, wówczas mozna ja zmniejszyc regulujac stosunek natezen przeplywu zawiesiny I i zawiesiny II w taki sposób, aby domie¬ szac wiecej krysztalów chlorku sodowego do zawiesiny II.W etapie (h) roztwór macierzysty III i zawiesine I zawraca sie do etapu (a) jako wodny roztwór nasycony podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym, zawierajacy niewielkie ilosci krysztalów podchlorynu wapnio¬ wego i chlorku sodowego. Jezeli wymagane jest wytwarzanie roztworu bielacego, mozna go odbierac z ukladu dodajac jednoczesnie nadmiar wody w etapie (d).Czyste krysztaly podchlorynu wapniowego wyodrebnia sie tylko z zawiesiny otrzymywanej w etapie (e) sposobu wedlug wynalazku. Z zawiesina I odprowadza sie krysztaly podchlorynu zanieczyszczone chlorkiem sodowym. Czesc krysztalów podchlorynu wapniowego zawraca sie, jednak wskutek zawracania nie nastepuje spadek wydajnosci podchlorynu wapniowego. Czyste krysztaly chlorku sodowego wydziela sie z mieszaniny reakcyjnej po chlorowaniu w etapie (c), przy czym sa one na tyle duze, iz latwo je mozna odsaczyc i na tyle czyste, ze mozna je stosowac do elektrolitycznego wytwarzania wodorotlenku sodowego. Krysztaly chlorku sodowego wytracane w drugim chlorowaniu znajduja sie w zawiesinie I i sa zawracane do obiegu.Przyczyne, dla której otrzymuje sie duze krysztaly chlorku sodowego, upatruje sie w zawracaniu kryszta¬ lów chlorku sodowego, wytraconych podczas drugiego chlorowania i rosnacych nastepnie podczas pierwszego chlorowania w etapie (b), zas mozliwosc wydzielania czystego krystalicznego podchlorynu wapniowego w etapie (g) wynika z tego, ze dodatek wodorotlenku sodowego pomaga wzrosnac krysztalom chlorku sodowego do duzych rozmiarów.Sposób wedlug wynalazku wykazuje zasadnicza róznice w stosunku do znanego z opisu patentowego St.Zjedn.Ameryki nr 3572989 sposobu, a mianowicie wedlug wynalazku, do etapu (d) wprowadza sie duza ilosc sproszkowanego Ca/OH/2 (nie mleka wapiennego) oraz mala ilosc NaOH/H20. W zwiazku z tym, podczas chlo¬ rowania w etapie (e) w mieszaninie reakcyjnej wytracaja sie zarówno krysztaly chlorku sodu jak i krysztaly podchlorynu wapnia, przy czym te dwa rodzaje krysztalów maja rózny rozklad ciezarów i wymiarów. Wykorzy¬ stujac te róznice mozna oddzielic zawiesine I, zawierajaca glównie krysztaly chlorku sodu oraz zawiesine II,W094I 5 zawierajaca glównie podchloryn wapnia, zwlaszcza krysztaly podchlorynu wapnia. Jezeli np. stosuje sie oddzie¬ lanie w hydrocyklonie, zawiesine I otrzymuje sie jako dolny odplyw, a zawiesine II jako górny odplyw.Ponadto, sposobem wedlug wynalazku otrzymuje sie produkt koncowy o znacznie nizszej zawartosci alka¬ liów, niz w znanych sposobach. Powodem tego jest fakt, ze wedlug wynalazku doprowadza sie nie tylko wodoro¬ tlenek wapnia, lecz takze wodorotlenek sodu do wodnej chlorowanej mieszaniny reakcyjnej w etapie (d). Wsku¬ tek tego, przy dodaniu wodorotlenku wapnia krysztaly dwuzasadowego podchlorynu wapnia nie osiagaja duzych wielkosci. Male krysztaly tego zwiazku latwo ulegaja chlorowaniu w etapie (e).Najwieksza zaleta sposobu wedlug wynalazku jest mozliwosc wytwarzania krystalicznego podchlorynu sodowego o wysokiej czystosci bez jednoczesnego wytwarzania produktu ubocznego w postaci roztworu bielace¬ go, przy czym jakosc chlorku sodowego jest wystarczajaca do stosowania go do elektrolizy. Osiaga sie to dodajac do ukladu reakcyjnego ilosc wody, równa odprowadzanej z krysztalami podchlorynu wapniowego i z krysztala¬ mi chlorku sodowego, przy czym najkorzystniej jest dodawac te wode wraz z wodorotlenkiem sodowym w po¬ staci okolo 49% wodnego roztworu wodorotlenku sodowego.W niniejszym opisie wszystkie ilosci podawane w czesciach lub procentach wyrazone sa, jezeli nie zaznaczo¬ no tego inaczej, w czesciach wagowych lub procentach wagowych.Przyklad I.Etap (a): Miesza sie 368 kg wodnego roztworu (roztwór macierzysty III) zawierajacego 69,5% H2 O, 9,6% Ca/ClO/a i 19,9% NaCl oraz 48 kg zawiesiny (zawiesiny I) zawierajacej 47,5% H20, 15,0% Ca/C10/2 i 36,6% NaCl (czesc w postaci krysztalów), oziebia do temperatury 15°C i dodaje 30 kg 45,5% wodnego roztworu wodorotlenku sodowego.Etap (b): Do tak otrzymanej mieszaniny wprowadza sie gaz chlorowy o temperaturze 15°C z szybkoscia 12,9 kg na godzine az do momentu schlorowania 98% wszystkich alkalii.Etap (c): Natychmiast po zakonczeniu chlorowania wytracone krysztaly chlorku sodowego oddziela sie przy uzyciu wirówki otrzymujac 28 kg krystalicznego chlorku sodowego zawierajacego 92,5% NaCl, 6,4 H20 i 0,8% chlorku aktywnego oraz wodna mieszanine reakcyjna po chlorowaniu, zawierajaca 9,8% Ca/C10/2, 3,1% NaClO, 17,5% NaCl, 69,1% H2 O i 12,7% aktywnego chloru.Etap (d): 15 kg 49,5% wodnego roztworu wodorotlenku sodowego dodaje sie do wodnej mieszaniny reakcyjnej po chlorowaniu, pozostalej po oddzieleniu krysztalów chlorku sodowego i miesza w ciagu 30 minut w temperaturze 15°C. Nastepnie do mieszaniny dodaje sie 20,5 kg drobno sproszkowanego wodorotlenku wap¬ niowego o czystosci 97% i dokladnie sie miesza w temperaturze okolo 15-17°C, otrzymujac zawiesine alkalii.Etap (e): 24,9 kg gazu chlorowego wprowadza sie do zawiesiny alkalii chlorujac 97,0% wszystkich alkalii w ciagu 2 godzin w temperaturze 20°C. Zawartosc podchlorynu wapniowego po chlorowaniu wynosi 16,2%, zas stezenie chlorku sodowego w zawiesinie wynosi 19,7%. Sredni ciezar czastki podchlorynu wapniowego wynosi 2,1 • 10"8g, natomiast sredni ciezar czastki chlorku sodowego wynosi 4,2 • 10~7g.Etap (f): Zawiesine wprowadza sie z predkoscia 6,5 m/sek. do hydrocyklonu o srednicy 100 mm w górnej czesci i 11,2 mm w dolnej czesci. Dolem odbiera sie 48 kg produktu (zawiesina I), agora 434 kg produktu (zawiesina II).Etap (g): Zawiesine II odwirowuje sie otrzymujac 63 kg wilgotnego krystalicznego podchlorynu wapniowe¬ go i 360 kg roztworu macierzystego III nasyconego podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Wilgotny krystaliczny podchloryn wapniowy zawiera 56,8% Ca/C10/2, 8,0% NaCl, 2,7% alkalii i 31,5% H2O. Po wysusze¬ niu koncowy produkt zawiera 77,5% chloru aktywnego.Etap (h): Roztwór macierzysty III i zawiesine I zawraca sie do etapu (a).Przyklad II.Etap (a): Miesza sie 450 kg wodnego roztworu (roztwór macierzysty III), zawierajacego 69,8% H2 O, 9,5% Ca/C10/2 i 20,0% NaCl oraz 58 kg zawiesiny (zawiesina I), zawierajacej 48,5% H20, 14,8% Ca/C10/2 i 35,8% NaCl (czesc w postaci krysztalów), oziebia do temperatury 5°C i dodaje 30 kg 49,5% wodnego roztworu wodo¬ rotlenku sodowego.Etap (b): Chlorowanie mieszaniny prowadzi sie w sposób ciagly podajac mieszanine, w ilosci 300 kg na godzine, do cylindrycznego reaktora o dlugosci 2 metrów i srednicy 0,125 metra, zaopatrzonego w plaszcz chlodzacy. Do reaktora tego wprowadza sie gaz chlorowy w ilosci 7,1 kg na godzine w temperaturze 15°C osiagajac stopien schlorowania alkalii 98,0%.Etap (c): Mieszanine po pierwszym chlorowaniu wprowadza sie do dzialajacej w sposób ciagly wirówki uzyskujac 32 kg krystalicznego chlorku sodowego zawierajacego 90,7% NaCl, 7,7% H2 O i 1,1% chloru aktywnego oraz wodna mieszanine reakcyjna zawerajaca 9,8% Ca/C10/2, 2,5% NaClO, 17,8% NaCl, 69,3% H20 i 12,1% aktywnego chloru.6 100941 Etap (d): Cala pozostala po oddzieleniu chlorku sodowego wodna mieszanine reakcyjna po chlorowaniu miesza sie z 20,5 kg 49,5% wodnego roztworu chlorku sodowego w temperaturze 15°C, po czym do calosci dodaje sie 23 kg wodorotlenku wapniowego o czystosci 97% i starannie miesza. Nastepnie zawiesine alkalii rozdrabnia sie w mlynie mokrym.Etap (e): 29,4 kg gazu chlorowego wprowadza sie w ciagu 2 godzin w temperaturze 24°C do zawiesiny alkalii, osiagajac stopien schlorowania alkalii równy 97,0%. Stezenie podchlorynu wapniowego w mieszaninie po chlorowaniu wynosi 15,6%, zas stezenie chlorku sodowego wynosi 19,9%. Przecietny ciezar czastki krystaliczne¬ go podchlorynu wapniowego wynosi 1,1 • 10"8g, a ciezar sredni czastki chlorku sodowego wynosi 2,4 • 10 "7g.Etap (f)- Tak otrzymana zawiesine wprowadza sie, z predkoscia 7,4 m/sek. do hydrocyklonu o srednicy 100 mm na górze i 12,0 mm na dole, otrzymujac 58 kg produktu dolem (zawiesina I) i 523 kg produktu góra (zawiesina II).Etap (g): Zawiesine II odwirowuje sie uzyskujac 72 kg wilgotnego podchlorynu wapniowego i 440 kg roztworu macierzystego III nasyconego podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Wilgotny krystaliczny podchloryn wapniowy zawiera 54,5% Ca/C10/2, 8,4% NaCl, 3,8% alkalii i 33,5% H20. Po wysuszeniu produkt koncowy zawiera 73,8% chlorku aktywnego.Etap (h): Roztwór macierzysty III i zawiesine I zawraca sie do etapu (a).Przyklad III.Etap (a): Miesza sie 350 kg wodnego roztworu (roztwór macierzysty III) zawierajacego 69,5% H20, 9,6% Ca/C10/2 i 19,9% NaCl oraz 50 kg zawiesiny (zawiesina I) zawierajacej 49,3% H20, 15,2% Ca/C10/2 i 34,7% NaCl (czesc w postaci krysztalów), oziebia do temperatury 15°C i dodaje 30 kg 40,0% wodnego roztworu wodorotlen¬ ku sodowego.Etap (b): Do mieszaniny tej wprowadza sie gaz chlorowy w ilosci 10,4 kg na godzine w temperaturze 10°C osiagajac stopien schlorowania alkalii 97,7%.Etap (c): Natychmiast po schlorowaniu krysztaly chlorku sodowego oddziela sie za pomoca wirówki otrzymujac 24 kg krystalicznego chlorku sodowego zawierajacego 93,0% NaCl, 5,5% H20 i 0,7% chloru aktywne¬ go oraz wodna mieszanine reakcyjna zawierajaca 9,9% Ca/C10/2, 2,6% NaClO, 17,6% NaCl, 68,9% H20 i 12,3% chloru aktywnego.Etap (d): Do mieszaniny reakcyjnej pozostalej po oddzieleniu krysztalów chlorku sodowego dodaje sie ,5 kg 40% wodnego roztworu wodorotlenku sodowego, miesza sie calosc w temperaturze 10°C, dodaje 17,6 kg drobno sproszkowanego wodorotlenku wapniowego o czystosci 97,0% i miesza starannie otrzymujac zawiesine alkalii.Etap (e): Do zawiesiny alkalii wprowadza sie w ciagu 1,5 godziny w temperaturze 20 ± 2°C, 22,9 kg gazu chlorowego osiagajac stopien schlorowania alkalii 97,0%. Zawartosc podchlorynu wapniowego w mieszaninie po chlorowaniu wynosi 15,5% zas stezenie chlorku sodowego wynosi 19,6%. Przecietny ciezar czastki krystalicznego podchlorynu wapniowego wynosi 2,5 • 10"8 kg zas sredni ciezar czastki chloru sodowego jest równy ,4 • 10" 7 g.Etap (f): Zawiesine wprowadza sie z predkoscia 6,0 m sek. do hydrocyklonu o srednicy 100 mm na górze i 11,2 mm na dole, otrzymujac 50 kg produktu dolem (zawiesina I) i 418 kg produktu góra (zawiesina II).Etap (g): Zawiesine II odwirowuje sie otrzymujac 53 kg wilgotnego krystalicznego podchlorynu wapniowe¬ go i 362 kg roztworu macierzystego III nasyconego podchlorynem wapniowym i chlorkiem sodowym. Wilgotny krystaliczny podchloryn wapniowy zawiera 56,0% Ca/C10/2, 6,8% NaCl, 2,9% alkalii i 34,0% H2 O. Po wysusze¬ niu produkt koncowy zawiera 77,0% chloru aktywnego.Etap (h): 12 kg roztworu macierzystego odprowadza sie z ukladu reakcyjnego jako srodek bielacy, a pozo¬ stale 350 kg roztworu macierzystego i zawiesine I zawraca sie do etapu (a). PL