NL8600491A - Voertuigoverbrengingssamenstel voor koppeloverbrenging op twee of vier wielen. - Google Patents

Description

-1- 25326/CV/wg

Korte aanduiding: Voertuigoverbrengingssamenstel voor koppeloverbrenging op twee of vier wielen.

5 De uitvinding heeft betrekking op een overbrengingssysteem welke de overdracht mogelijk maakt van door een motor geleverd aandrijf-vermogen naar en tussen twee en vier wiel hoge snelheid aandrijfwijzen terwijl het voertuig in beweging is evenals onafhankelijke verschuiving toestaande van vermogen naar een vierwiellage snelheid aandrijfwijze van-10 uit een stilgezette neutrale stand.

Voertuigen met vierwielaandrijving zijn bijzonder gewenst voor rijden over ruw terrein buiten de begaande weg met het oog op een grotere betrouwbaarheid in het leveren van trekkracht onder dergelijke omstandigheden, maar op de gebruikelijke harde goede wegoppervlakken kun-15 nen de voertuigen economischer worden gereden als een gebruikelijk voertuig met twee wielaandrijving. De geschiktheid om over te schakelen van een voertuig met vierwielaandrijving naar twee wielen en terug is dan ook bijzonder gewenst afhankelijk van de aandrijfomstandigheden, die men ontmoet.

20 Bekende overbrengingsopstellingen hebben bij voertuigen omschakeling mogelijk gemaakt van aandrijving op twee wielen naar aandrijving op vier wielen, maar in vele uitvoeringen is het verstellen tussen deze beide wijzen van aandrijving niet mogelijk terwijl het voertuig in beweging is. In een dergelijke bekende opstelling moet de stand van de 25 vergrendelende aandrijf naaf van de gebruikelijke niet aangedreven wielen met de hand worden vergrendeld of ontgrendeld om overeen te komen met de gewenst vier of twee schakelregelstanden. Omzetting van twee wielaandrijving naar vier wielaandrijving en terug is daarbij dus moeizaam, tijdrovend en onderworpen aan fouten in combinaties van instellingen vereist 30 voor het verkrijgen van de gewenste wielaandrijfverhoudingen.

Bij een ander bekend type overbrengingomschakelsysteem wordt gebruik gemaakt van een riemaandrijfopstelling waarin een ketting-riem wordt gebruikt om vermogen toe te voeren aan het overbrengingssysteem. De doelmatigheid van dit systeem lijdt aan groot vermogensgebruik 35 doordat alle tandwielen van het samenstel steeds in werking zijn met overeenkomstig constant ronddraaien door olie zonder ontlasting in omschakelen van een aandrijfwijze naar de andere. Bovendien vraagt de ket-tingriemaandrijving een grotere hoeveelheid ruimte in vergelijking met een overeenkomstig tandwielsamenstel.

- . - ·> 4 5 1 -2- 25326/CV/wg * . _ ,ΐ %- —

Verder bestaan er tandwielsystemen, die constant in in-grijping zijnde overbrengingsopstellingen omvatten, maar welke de eenvoudige betrouwbare vaste verhouding missen van overbrengingen van de huidige uitvinding in aanvulling op het missen van middelen voor het 5 synchroniseren van tandwielsnelheden voor een gelijkmatig omschakelen tussen twee en vierwielaandrijfwijzen terwijl het voertuig in beweging is en een enkel vorkorgaan verstellingen tussen de werkingswijzen bewerkstelligt.

Met het oog op het bovenstaand is het een oogmerk van de 10 huidige uitvinding te voorzien in een verbeterd koppeloverbrengingssys-teem in de vorm van een overbrengingssamensteleenheid voorzien van een synchroniseerorgaan voor het aan elkaar aanpassen van tandwielsnelheden om verstelling van koppel toe te staan van een tweewiel naar een vier wielaandrijfwijze en terug terwijl het voertuig is beweging is en waarbij 15 slechts een bedieningsvork wordt vereist voor het wijzigen van de werkingswijzen.

Een ander oogmerk van de uitvinding is het verkrijgen van een verbeterde robuuste en een lange levensduur bezittende koppelover-brengeenheid waarin betrouwbaarheid wordt bevorderd doordat alle tandwie-20 len draaibaar zijn in een axiaal vaste stand in constante ingrijpingsver-houding en waarin koppeloverdracht door het systeem kan worden bewerkstelligd door de beweging van een enkele schakelvork.

De uitvinding is een verbeterd voertuigkoppeloverdracht-overbrengingsmechanisme waarin het overbrengingssamenstel is voorzien 25 van een ingangsstel van twee constant in ingrijping zijnde tandwielen naast elkaar· en op afstand van elkaar gelegen verhouding met een uit-gangsstel van drie constante met elkaar in ingrijping zijnde tandwielen en een tandwielsnelheidsynchroniseerorgaan tussen de twee tandwielstellen samenhangend met het uitgangsstel om snelheden van de twee tandwielstel-30 len aan elkaar aan te passen om een gelijkmatig omschakelen mogelijk te maken van koppelbanen tussen twee en vierwiel hoge aandrijfwijzen terwijl het voertuig in beweging is. Koppelingskragen allen beweegbaar door een enkele schakelvork bewerkstelligen de wijzigingen in de aandrijfwijzen gekozen via een schakelregelstang. De vierwiel lage snelheid 35 aandrijfwijze wordt ingesteld door te schakelen vanuit een stop/neutrale stand. Een nieuwe concentrische opstelling van koppelingskragen met onderling vergrendelende blokkeerorganen in de vorm van losse kogels of pallen voorziet in een plaatsbesparingsorgaan voor het omschakelen van

·' · ' / Λ J

• - y i ' ï- ·* -3- 25326/CV/wg koppelbanen. In aanvulling is het ringvormige synchroniseerorgaan positief gestuurd door steuning om tegenover elkaar gelegen omtreksranden daardoor meer vierkante en positieve in lijn ligging en ondersteuning van het synchroniseerorgaan waarborgend tegen tuimelen voor betrouwbare 5 werking.

Een kenmerk van de uitvinding is dat vermogensoverdracht wordt bewerkstelligd door een geheel uit tandwielen bestaand samenstel waarin slechts twee tandwielen werken in de tweewielaandrijfwijze terwijl alle vijf tandwielen alleen in bedrijf worden gesteld in de minder ge-10 bruikte vierwielaandrijfwijze zodoende hoge doelmatigheid in de totale werking van de vermogensoverbrengeenheid bevorderend.

Nog een ander kenmerk van de uitvinding is dat slechts een enkele vork wordt vereist voor omschakelen van koppeloverbrengkragen en voor het activeren van het synchroniseerorgaan om omschakelen te be-15 werkstelligen van koppelbanen door het overbrengingssamenstel.

De uitvinding zal hieronder nader worden uiteengezet aan de hand van een in bijgaande figuren weergegeven uitvoeringsvoorbeeld van de constructie volgens de uitvinding.

Figuur 1 toont een gedeeltelijk schematisch bovenaanzicht 20 van onderdelen van een vierwielaandrijfsysteem voor een motorvoertuig voorzien van een tandwieloverbrengingseenheid van de huidige uitvinding.

Figuur 2 toont op grotere schaal een aanzicht van het achterste uitgangseinde van het huis voor de vierwieltandwieloverbrengings-eenheid van figuur 1.

25 Figuur 3 toont een dwarsdoorsnede van het overbrengihgs- huis van figuur 2, gezien volgens de lijn 3-3 waarbij het samenstel van vijf tandwielen is weergegeven met het synchroniseerorgaan gelegen tussen de ingangs en uitgangstandwielstellen.

Figuur 4 toont een dwarsdoorsnede-aanzicht van het over-30 brengingshuis afgebeeld in figuur 2, waarbij het tandwielsamenstel is weergegeven zoals gezien volgens de lijn 4-4, waarbij de schakelstang en de schakelvork zijn getoond voor ingrijping met koppelingskragen om wijzigingen in aandrijfwijzen van het voertuig te bewerkstelligen.

Figuur 5 toont op grotere schaal enigszins schematisch 35 een gedeelte van het overbrengingssamenstel van figuur 3, waarbij de koppelingskraagstand en de instelling van het synchroniseerorgaan voor het verkrijgen van een tweewiel hoge snelheid aandrijfwijze voor het voertuig is afgebeeld.

'· ί

* I

-4- 25326/CV/wg

Figuur 6 is een aanzicht van een deel van het overbrengings-samenstel van figuur 3, waarbij de instellingen van de schakelkraag en het synchroniseerorgaan voor een vierwiel hoge snelheidaandrijfwijze van het voertuig zijn weergegeven.

5 Figuur 7 toont een aanzicht van een deel van het over- brengingssamenstel van figuur 3, waarbij de instellingen van schakelkraag en synchroniseerorgaan zijn afgebeeld voor de neutrale wijze van het voertuig.

Figuur 8 toont een aanzicht op een deel van het tandwiel-10 samenstel van figuur 3, waarbij de instellingen van de schakelkoppelings-kraag en het synchroniseerorgaan zijn afgebeeld voor een vierwiel lage snelheidaandrijfwijze van het voertuig.

Figuur 1 toont het huis voor het koppeloverbrengingsme-chanisme van de huidige uitvinding opgesteld in een vierwiel voertuig 15 achter de motor 11 en zijn versnellingsbak 12, welke een niet weergegeven staartas heeft, waaraan de eenheid 10 is verbonden voor opname van motoraandrijfvermogen. Vermogen wordt vanaf de eenheid 10 overgebracht op de achterwielen 14 door een achterste differentieel 13 en vermogen toegevoerd naar de voorwielen 16 wordt toegevoerd via een voorste wieldif-20 ferentieel 15.

Figuur 2 toont het achterste uitgangseinde van de tandwielkast 10 met zijn achterste aandrijfasgedeelte 21, dat de achterste uitgangsas 30 omvat, gesloten voorste aandrijfasgedeelte 22 en het gesloten tussenasgedeelte 23.

25 Figuur 3 is een dwarsdoorsnede-aanzicht van het huis 10, gezien volgens lijn 3-3 van figuur 2, waarbij de ingangsaandrijfas 20 is weergegeven en het bijbehorende tandwielsamenstel voor het aandrijven van de uitgaande achterwiel en voorwielassen 30 respectievelijk 32. De ingaande aandrijfas is axiaal in lijn gebracht met de achterste uitgaande 30 as 30, waarbij iedere as onafhankelijk van de ander draaibaar is, maar onderling samenhangend door de ingaande as 20 uit te rusten met een een kleinere diameter bezittend eindgedeelte, dat zich axiaal uitstrekt in een uitgehold eindgedeelte van de achterste uitgaande as 30. Een kleine spleet 36 tussen de passende coaxiale einden van de assen voorziet in 35 een ruimte voor een naaldleger 37 om onderlinge ondersteuning voor de twee assen 20 en 30 te verkrijgen.

Twee stellen constant in ingrijping zijnde tandwielen vormen het koppeloverbrengingstandwielsamenstel, namelijk een ingangs- - - - i * * -5- 25326/CV/wg Ψ tandwielstel en een uitgangstandwielstel. Het ingangstandwielstel omvat een ingangstandwiel 40 dat in constante ingrijping is met een een grotere diameter bezittend lagere snelheid tandwiel 45. Het ingangstandwiel is bevestigd op de ingangsas 20 en kan integraal zijn uitgevoerd met de ingangs-5 as zoals weergegeven voor het verkrijgen van een solide, constant in lijn gelegen combinatie* Het lagere snelheid tandwiel 45 is draaibaar aangebracht op rollegers op een tussenas 47*

Het uitgangstandwielstel omvat een achterste aandrijftand-wiel 50 in constante ingrijpingsverhouding met een kleiner tussentandwiel 10 55, dat op zijn beurt in constante ingrijping is met het voorste uit- gangstandwiel 57, dat van dezelfde afmeting is als het achterste aandrijf -tandwiel 50. Het achterste aandrijftandwiel 50 is draaiend ondersteund op de achterste uitgangsas 30, terwijl het tussentandwiel 55 draaibaar is aangebracht op rollegers op de tussenas 47 en het voorste aandrijftand-15 wiel is bevestigd in spiebaanverhouding op door een kogelleger ondersteund voorste uitgaande as 32.

De aandrijfvermogensbanen door het overbrengingssamenstel worden gewijzigd door zijdelings verschuiven van kragen op en tussen spiebanen 48 en 68 beide tegenover elkaar gelegen buiteneinden van de 20 ingangs en achterste uitgangsassen 20 respectievelijk 30, spiebanen 51 van een naaf van het achterste aandrijftandwiel 50 en tegenover liggende naven van het tussentandwiel 55 en lagere snelheid tandwiel 45 op de tussenas 47.

Tweewiel hoge snelheidwijze.

25 Figuren 5 en 6 tonen een coaxiaal kraagsamenstel waarin inwendige spiebanen 61 van een ringvormige buitenkraag 60 schuivende aandrijvende ingrijping maken met uitwendige tanden 67 van een kleinere ringvormige binnenkraag 65. De binnenkraag 65 heeft inwendige spiebanen 66, welke in de hoge snelheid tweewielaandrijfwijze van het samenstel de 30 spleet overbruggen tussen de tegenover elkaar gelegen einden van de ingangs en achterste uitgangsassen 20 en 30 en passende omtreksspiebanen 48 en 68 om de einden van assen 20 respectievelijk 30 grijpen. Een serie langgestrekte cilindrische grendelblokken 69 met halfbolvormige einden, hierin alternatief pallen 69 genoemd, zijn ieder nauw passend opgenomen 35 in een van een serie openingen in een dikkere extra sterke rand 70 aangebracht op de kraag 65. De kraagrand 70 &rekt zich zoals weergegeven uit over de eindgedeelten van spiebanen 68 op as 30 waar de einden van de pallen 69 ingrijping maken met passende grendeluitsparingen 71 in de i s- * -6- 25326/CV/wg spiebanen 68. De pallen 69 zijn voldoende lang om te worden ondersteund door de spiebanen van de buitenkraag 60 daardoor veroorzakend dat de pallen de kraag 65 positief grendelen in zijn overbruggende verhouding in de twee wiel aandrijfwijze totdat de kraag 60 zijdelings wordt verschoven zo-5 als hierna wordt beschreven, waar een tegenover liggende serie van voor de pallen passende uitsparingen 72 in de inwendige spiebanen 61 van de buitenkraag 60 de tegenover liggende einde van de pallen opnemen om de pallen en de kraag 65 van hun vergrendelde tweewielaandrijfstand vrij te maken.

10 Een pentype synchroniseerorgaan 25 is passend in selectie ve aandrijfverhouding met het achterste uitgaande aandrijftandwiel 50 en heeft zijn grendelring 27 integraal verbonden met de buitenste rondgaande omtrek van de kraag 60, zodat bij beweging van kraag 60 het synchroniseerorgaan wordt geactiveerd om een aandrijfverhouding tot stand te 15 brengen met het achterste aandrijftandwiel 50. Het synchroniseerorgaan omvat een con'usvormige koppelingsring 29 welk selectief in vergrendelde aandrijfverbinding of een losgekoppelde, niet aandrijvende verhouding maakt met een voltooide inwendige rand 35 van het achterste aandrijftandwiel· 50. Het synchroniseerorgaan in de tweewiel hoge snelheidwijze weer-20 gegeven in figuur 5 is in zijn ontkoppelde verhouding afgebeeld. Een stel synchronisatieblokkeerpennen 26 strekken zich uit tussen de koppelingsring 29 en een tegenover gelegen tegenhoudring 31 en door dit te doen gaan zij door afzonderlijke tegenhoudopeningen in de grendelring 27. De blokkeerpennen 26 hebben ieder een omtreksgroef 28, welke, indien het 25 synchroniseerorgaan niet actief is, is gelegen in het gebied van de opening in de grendelring 27 door welke het gaat, er in resulterend, dat de pennen 26 worden gehouden in een vrijgemaakte stand binnen de grendelring 27. De tegenhoudring 31 in de huidige uitvinding wordt gestuurd door een verblijfsondersteuningsgroef 33 in een stationair gedeelte van het 30 huis voor het overbrengingsmechanisme 10, welke zoals weergegeven in de vorm is van een uitstekend gedeelte 34. Het synchroniseerorgaan kan dus stabiel worden tegengehouden tegen mogelijke tuimeling binnen het samenstel en in dimensionair vierkante samenhang met het achterste aandrijftandwiel 50 gehouden.

35 Indien de synchronisatiegrendelring 27 zijdelings wordt bewogen voor keuze van een volgende aandrijfwijze, welke vanuit de tweewielaandrijfopstelling weergegeven in figuur 3 en 5 de vierwiel hoge snelheidaandrijfwijze van figuur 6 zal zijn, beweegt de ring 27 over de C :· ·-. λ, / λ .-- ' - / 1 , J 1 V%s? * * -7- 25326/CV/wg schouders van de blokkeerpengroeven 28 en laat de pennen standen innemen wat erin resulteert; dat inde conisch gevormde koppelingsring 29 in aandrijvende verhouding het achterste aandrijftandwielrandoppervlak 35 grijpt.

Het mechanisme voor het bewerkstelligen van een wijziging 5 van aandrijfwijze door middel van een enkel met de hand bediende regel-stang (niet weergegeven) is weergegeven in figuur 4, welke een dwarsdoor-snede-aanzicht is van de koppeloverbrengeenheid, gezien volgens lijn 4-4 in figuur 2. Een schakelstang 80 verbonden met en bewogen door de met de. hand bediende regelstang heeft een schakelvork 90 daarop aangebracht in 10 nauw passende schuivende verhouding via een vorknaaf 93, welke wordt ondersteund door een tegenhoudring 98, die is bevestigd op de as 80. Een bovenste arm 91 van de schakelvork maakt ingrijping met de draaibare synchronisatiegrendelring 27 welke op zijn beurt rechtstreeks is verbonden met de buitenste schakelkraag 60 zodat bij zijdelingse beweging van 15 de vork 90 zowel de grendelring en de kraag 60 overeenkomstig zijdelings worden bewogen.

Een tegengesteld uitstekende onderarm 92 van de vork grijpt op soortgelijke wijze een lage snelheid draaibare kraag 52 om zijdelingse beweging daarvan toe te staan via" een uitwendige pal 54 die 20 daarvan uitsteekt. De kraag 52 heeft inwendige spiebanen 53 welke in schuivende verhouding in verbinding staan met passende spiebanen 46 en 56 op de naven van tandwielen 45 respectievelijk 55, beide draaibaar aangebracht in naast elkaar gelegen verhouding op de tussenas 47.

De naaf 93 van vork 90 heeft een holle komvormige opening 25 95 voor opname van een voorspanveer 94, die de as 80 omgeeft en zich vanaf het holle naafgedeelte 95 naar buiten uitstrekt voor veerdrukver-houding tegen een ringvormige veertegenhoudring 96 aangebracht op de as 80 en ondersteund door een op de as bevestigde tegenhoudring 97. De druk van de veer 94 tegen de ring 96 dringt de vorknaaf 93 naar en tegen een 30 andere tegenhoudring 98, die ook op de as 80 is bevestigd.

De as 80 heeft een aantal naast elkaar gelegen omtreks-wijze positiegroeven 84, 85, 86 en 87 voor het opstellen van de schakelstang 80 in half-vergrendelde drukverhouding voor de tweewiel hoge, vier-wiel hoge, neutrale respectievelijk vierwiel lage snelheidaandrijfwijze.

35 Een extra groef 88 is aangebracht voor samenhang met schakelorgaan voor het activeren of signaleren van hulponderdelen indien gewenst. Althans een losse kogel 81 maakt de drukingrijping met de passende afgeronde groeven ieder op hun beurt onder de voorspaninvloed van een veer 82 wel- 1 ! » * "8“ 25326/CV/wg ke in verbinding staat met de kogel binnen een verblijfsopening 83 voor de veer en kogel in het huis voor de eenheid- Indien de as 80 in langs-richting wordt bewogen wordt de druk van de losse kogel 81 in verbinding staande met iedere desbetreffende groef, overwonnen om een verstelling in 5 wijze te bewerkstelligen- Indien de schuifstang 80 wordt bewogen naar een stand overeenkomend met de vierwiel hoge overbrenging waar de losse kogeldruk wordt uitgeoefend in groef 84 wordt de druk van de veer 82 overwonnen en beweegt de kogel 81 over de rand van groef 84 en valt in groef 85 om de vork 90 in deze stand te vergrendelen.

10 Figuren 5 tot 8 tonen in opeenvolging de vermogensbanen door de effectieve onderdelen van het tandwielsamenstel voor de tweewiel hoge, de vierwiel hoge, neutrale respectievelijk vierwiel lage wijze. Het synchroniseerorgaan 25 in de tweewiel hoge wijze, zoals hierboven beschreven, is in niet actieve conditie weergegeven in figuur 5 terwijl de 15 ingangsaandrijfas 20 rechtstreeks is verbonden met de achterste uitgangs-- as 30 door de inwendige kraag 65, de inwendige spiebanen 66 welke een vergrendelde onderling ingrijpende aandrijfverhouding tot stand brengt tussen spiebanen 48 van de ingaande as en spiebanen 68 van de uitgaande as 30.

20 Vierwiel hoge overbrengingwijze.

Bij verschuiving van de stang 80 uit zijn tweewiel hoge overbrengingwijze naar de vierwiel hoge wijze weergegeven in figuur 6 wordt de losse kogel 81 in de groef 85 gedrongen om de schakelstang 80 in positie te houden. De synchroniseergrendelring 27 en de integraal 25 samenhangende uitwendige kraag 60 van het coaxiale kraagsamenstel worden daarbij zijdelings bewogen naar het achterste aandrijftandwiel 50. In volgorde wordt het synchroniseerorgaan 25 eerst geactiveerd door beweging van zijn grendelring 27 over een gedeelte van ieder van de blokkeerpennen 26 uit de groeven 28 welke de koppelingsring 29 in wrijvende aandrijf-30 ingrijping brengt met de rand 35 van het achterste aandrijftandwiel 50. Het tandwiel 50 wordt daarop geleidelijk op de draaisnelheid gebracht van de onderling verbonden ingangs en achterste uitgangsassen 20 respectievelijk 30, waarop de kraag 60 en zijn spiebanen 61 kunnen passen en schuiven in positieve aandrijvende verhouding met de spiebanen 51 van 35 tandwiel 50. De achterste aandrijfas 30 en het constant in ingrijping zijnde uitgangstandwielstel, dat is voorzien van achterste aandrijftand-wiel 50, tussentandwiel 55 en voorste aandrijftandwiel 57 en de voorste aandrijfas waarop het is bevestigd worden dus alle gemeenschappelijk aan- ·. *4 t } -9- 25326/CV/wg gedreven in de vierwiel hoge snelheidwïjze door de ingangsaandrijfas 20.

Neutrale wijze.

Indien de schakelstand 80 naar de neutrale wijze wordt bewogen weergegeven in figuur 7 beweegt de vork 90 de synchroniseergren-5 delring 27 en kraag 60 nog een verdere stap dichter naar het uitgangs-tandwiel 50 over zijn spiebanen 51. Deze beweging.veroorzaakt dat een radiaal binnenwaarts dikker uitstekend randgedeelte 73 van de kraag 60 het passende radiaal uitstekende gedeelte 64 bij de rand 70 van kraag 60 grijpt en de kraag wegtrekt van ingrijping met spiebanen 48 van de 10 ingangsas 20. Zoals blijkt uit figuur 6 geeft het opnieuw instellen van de kraag 65 uit zijn vergrendelde stand van de tweewiel hoge snelheid-wijze de grendelpal 69 vrij tengevolge van de aanwezigheid van een pal-uitsparing 72 in spiebanen 61, welke de grendelpal 69 toestaan te worden opgenomen in een uitsparing 72 vanuit een grendeluitsparing 71. Dit ver-15 grendelt op zijn beurt de uitwendige en inwendige kragen 60 en 65 in een uitgestoken verhouding zoals weergegeven in figuur 7 met de kraag 65 teruggetrokken van zijn aandrijfverbinding met de spiebanen 48 van de ingaande as 20. Het uitgangstandwielstel wordt dus 'geplaatst in een vrij draaiende neutrale stand met noch de achterste noch de voorste uitgaande 20 assen 30 en 32 aangesloten voor opname van vermogen.

Vierwiel lage snelheidwïjze.

Bij beweging van de schakelstang 80 uit de neutrale stand naar de vierwiel lage snelheidaandrijfwijze weergegeven in figuur 8 worden de onderling vergrendelde uitgestoken kragen 60 en 65 nog verder 25 vooruitbewogen naar het achterste uitgangstandwiel 50, terwijl hun verbonden verhouding met de spiebanen 61 en 68 wordt gehandhaafd en dienovereenkomstig een onderling vergrendelde verhouding van het uitgangstandwiel 50 met de achterste uitgangsas 30 wordt gehandhaafd. Tegelijkertijd wordt de lage snelheidskraag 52 bewogen in positie om spiebanen 46 30 en 56 van het lage snelheidtandwiel 45 respectievelijk tussentandwiel 55 te overbruggen, daarbij er in resulterend dat deze twee tandwielen tesa-raen draaien. Het koppel van de ingaande as 20 wordt dus overgebracht van het ingangstandwiel 40 op de lage snelheid en tussentandwielen 45 respectievelijk 55 van welke het wordt overgebracht op zowel de achterste 35 als de voorste uitgaande tandwielen 50 respectievelijk 57 en dienovereenkomstig de achterste en voorste uitgaande assen 30 en 32 waarmede zij zijn verbonden. De vier wielen van het voertuig worden dus gevoed met koppel-vermogen bij dezelfde draaisnelheid aangezien zowel het achterste aan-. . - * > -10- 25326/CV/wg drijftandwiel 50 en voorste aandrijftandwiel 57 van dezelfde afmeting zijn en beide worden aangedreven door het kleinere tussentandwiel 55, dat op zijn beurt wordt aangedreven door het grotere lagere snelheidtand-wiel 45, dientengevolge een hoger koppel en lager snelheidsvermogen le-5 verend aan de uitgaande assen in vergelijking met het vermogen toegevoerd aan de ingaande as 20.

Schakelen onder opwikkelspanning.

Indien de schakelstang 80 in positie wordt bewogen uit de tweewiel hoge snelheidswijze weergegeven in figuren 3, 4 en 5 naar de 10 vierwiel hoge, neutrale en vierwiel lage snelheidswijzen van figuren 6, 7 respectievelijk 8, duwt de tegenhoudring 98 de naaf 93 van de vork 90 zijdelings om het synchroniseerorgaan te activeren en koppelingskragen op te stellen voor de corresponderende werkingswijzen zonder van betekenis zijnde tegenhouding op beweging van de schakelstang 80. In omgekeerde 15 volgorde heeft echter het samenstel bij tijden inwendige overgangsspan-ningen van aandrijfwiel opwikkeling daarin ontwikkelt, zoals tengevolge van voertuigbochten welke resulteren in een grotere afgelegde weg van de voorwielen ten opzichte van de achterwielen, hetgeen een tegenhouding veroorzaakt in beweging van kragen voor omschakelingen van vierwielaan-20 drijfwijzen. Meer in het bijzonder kunnen, bij beweging van de schakelstang 80 van de vierwiel hoge snelheidswijze van figuur 6 naar de tweewiel hoge snelheidswijze van figuur 5, spanningen ontstaan tussen spie-banen 51 en 61 van het achterste uitgangstandwiel 50 respectievelijk de kraag 60, zodanig dat de kraag 6Q wordt tegengehouden tegen zijdelingse 25 beweging om zijn ontkoppeling vari tandwiel 50 te bewerkstelligen voor schakelen in de tweewiel hoge snelheidwijze weergegeven in figuur 5. Indien de schakelstang 80 onder dergelijke onder spanning staande omstandigheden van het samenstel wordt bewogen 2al hij binnen ch vorknaaf 93 schuiven, waardoor veroorzaakt wordt, dat de tegenhoudring 96 de veer 95 binnen de 30 holte 94 van de vorknaaf 93 samendrukt en dienovereenkomstig druk uitoefent op de naaf 93 om de ontkoppeling tussen kraag 60 en tandwiel 50 te bevorderen bij vermindering van de spanningen daartussen met doorgaande beweging van het voertuig. Feitelijke verschuiving van de vork 90 onder de voorspanwerking van de veer 95 van de vierwiel hoge stand naar de 35 tweewiel hoge stand kan dus een weinig worden vertraagd totdat opwikkel-spanningen, die in het samenstel aanwezig kunnen zijn, voldoende zijn verminderd opdat de veer 95 de vorkarm 90 zijdelings kan verplaatsen over een afstand beperkt door de tegenhoudring 98 en overeenkomend met de -11- 25326/CV/wg nieuwe wijze.

Op soortgelijke kunnen, indien de stang 80 vanuit zijn vierwiel lage aandrijfstand wordt omgeschakeld naar de neutrale stand, soortgelijke spanningen tussen tandwielspiebanen 61 en kraagspiebanen 51 5 en tussen kraagspiebanen 66 en spiebanen 68 bij het achterste uitgangs-tandwiel 30 beweging van de uitgestoken onderling vergrendelde kragen 60 en 65 vanuit de stand van de vierwielaandrijving weergegeven in figuur 8 naar de stand weergegeven in figuur 7 waar de spiebanen 53 van de lage snelheidskraag 52 zijn losgekoppeld van de tussentandwielspiebanen 56 10 tegengaan en vertragen. De veer 95 wordt samengedrukt en is werkzaam gedurende een dergelijke overdracht cm de spiebaanontkoppeling te bevorderen bij vermindering van spanning tussen de kraagspiebanen 61 en de tandwielspiebanen 51. Het zal gezien het bovenstaande worden begrepen dat de veer 95 wordt gekozen om voldoende kracht uit te oefenen om de 15 vork 90 en kragen van het samenstel te bewegen bij vermindering van overschakeling tegengaande spanningen, maar niet zo groot dat een tegendruk wordt uitgeoefend tegen het veertegenhoudorgaan 96 om de grendelwerking meegedeeld op de schuifstang 80 door de veer 92 op de losse kogel 81 in de schuifstanggroef van de uitgekozen werkingswijze te overwinnen.

20 Ofschoon de tekeningen en de beschrijving van de uitvin ding hier zijn gegeven in samenhang met een de voorkeur gegeven uitvoeringsvorm van de uitvinding zal het duidelijk zijn, dat binnen de geest en beschermingsomvang van de uitvinding wijzigingen en^óf aanvullingen mogelijk zijn. Het synchroniseerorgaan in het beschreven voorbeeld hangt 25 bijvoorbeeld samen met het achterste uitgaande aandrijftandwiel, maar kan in plaats daarvan zijn opgenomen in het samenstel in samenhang met het tussentandwiel of met het voorste uitgaande aandrijftandwiel indien de laatstgenoemde vrij is gemaakt om op zijn steunas te draaien. Verder kan de stuurondersteuning voor het synchroniseerorgaan leder \an en aartal huissteu-30 en zijn gebouwd in het huis voor het samenstel.

Gezien het bovenstaande zal het duidelijk zijn, dat vele variaties van de uitvoering van de uitvinding kunnen worden aangebracht binnen de brede beschermingsomvang van de hierin belichaamde principes. Ofschoon dus een bepaalde de voorkeur gegeven uitvoeringsvoorbeeld van 35 de uitvinding is getoond en beschreven is het beoogt, dat de uitvinding al dergelijke wijzigingen en/of aanvullingen, die binnen de geest en beschermingsomvang van de uitvinding vallen, omvat.

i

Claims (18)

1. Overbrengingssamenstel voor het selectief omschakelen van een door een vermogensbron aangedreven voertuig van een tweewiel naar een 5 vierwielaandrijfwijze en omgekeerd voorzien van: een huis voor genoemd overbrengingssamenstel, een ingangsas voor toevoer van aandrijfvermogen aan genoemd samenstel, een eerste uitgangsas voor het aandrijven van een eerste 10 paar wielen en een tweede uitgangsas voor het aandrijven van een tweede paar wielen, een tandwielstel voorzien van drie constant met elkaar in ingrijping zijnde tandwielen waaronder een eerste uitgangstandwiel voor vrije draaiing op genoemde eerste uitgangsas, 15 een tussentandwiel in ingrijpingsverhouding met genoemd eerste uitgangstandwiel en een tussenas op welke genoemd tussentandwiel draaibaar is aangebracht, en een tweede uitgangstandwiel voor genoemde tweede wielen bevestigd aan genoemde tweede uitgangsas en voorzien van een in ingrij-20 ping zijnde aandrijfverhouding met genoemd tussentandwiel, middelen voor het selectief verbinden van genoemde ingangsas in directe aandrijfverhouding met genoemde eerste uitgangsas om genoemd eerste paar wielen aan te drijven, een synchroniseerorgaan aangebracht voor rechtstreekse 25 draaiing concentrisch met genoemde eerste uitgangsas en voor wrijvings-ingrijping met de ingangsaszijde van genoemd vrij draaibaar eerste uitgangstandwiel , middelen voor het selectief activeren van genoemd synchroniseerorgaan om dergelijke wrijvingsingrijping van het synchroniseerorgaan 30 met genoemd eerste uitgangstandwiel tot stand te brengen om aanpassing van draaisnelheden tussen genoemd eerste uitgangstandwiel en genoemde eerste uitgangsas tot stand te brengen, middelen voor positieve verbinding van genoemd eerste uitgangstandwiel en eerste uitgangsas voor gezamelijke draaiing na der-35 gelijke aanpassing van snelheden, en schakelregelmiddelen voor het maken van de selectieve verbindingen en voor het activeren van genoemd synchroniseerorgaan in genoemd samenstel overeenkomend met gewenste werkingswijzen waardoor het ~ ·! ! ♦ * -13- 25326/CV/wg aandrijvend vermogen van genoemde ingangsas naar keuze kan worden toegevoerd aan genoemd eerste paar wielen alleen of aan beide genoemde paren wielen.

2. Voertuigoverbrengingssamenstel volgens conclusie 1, met 5 het kenmerk, dat genoemd schakelregelorgaan een enkele schakelvork omvat voor het maken van de selectieve verbindingen.

3. Voertuigoverbrengingssamenstel volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat genoemd orgaan voor het rechtstreeks verbinden van genoemde ingangsas met genoemde eerste uitgangsas een eerste ringvormige 10 kraag omvat, die is voorzien van inwendige spiebanen, terwijl genoemde ingangsas en eerste uitgangsas axiaal in lijn zijn gelegen en op elkaar passende uitwendige spiebanen hebben, waarmede de inwendige spiebanen van genoemde kraag schuivend pasbaar zijn waardoor genoemde kraag selectief kan worden bewogen op een van genoemde assen en afwisselend in overbrug-15 gende verbindende verhouding tussen genoemde assen.

4. Voertuigoverbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het orgaan voor het verbinden van de ingaande as met de eerste uitgaande as een tweede ringvormige kraag omvat, die concentrisch is met en uitwendig van genoemde eerste kraag, waarbij 20 de eerste kraag een grendelorgaan heeft binnen een opening daarin voor vergrendeling van genoemde eerste kraag aan genoemde uitgangsas in zijn overbruggende verhouding tussen genoemde assen en de tweede kraag zijdelings beweegbaar is over de eerste kraag om genoemd grendelorgaan in positie te houden teneinde de vergrendelde verhouding tussen de assen te 25 bewerkstelligen, waarbij de tweede kraag een inwendige uitsparing heeft voor opname van het grendelorgaan om genoemde vergrendelde verhouding tussen de assen op te heffen indien de kraag wordt bewogen naar een stand met de uitsparing boven het grendelorgaan.

5. Voertuigoverbrengingssamenstel volgens conclusie 4, met 30 het kenmerk, dat genoemd selectief activeerorgaan voor genoemd synchroni- satie-orgaan een ringorgaan omvat, verbonden en zijdelings beweeg baar met genoemde tweede kraag.

6. Voertuigoverbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het orgaan voor positieve verbinding 35 van het eerste uitgangstandwiel en de eerste uitgangsas spiebanen omvat op het inwendige van genoemde tweede kraag en passende spiebanen op de naaf van genoemd eerste uitgangstandwiel, welke in ingrijping kunnen worden gebracht met inwendige spiebanen van genoemde tweede kraag bij zijde- -14- 25326/CV/wg * lingse beweging daarvan waardoor de positieve verbinding tussen het.eerste uitgangstandwiel en de eerste uitgangsas tot stand kan worden gebracht voor toevoer van vermogen aan beide paren wielen van de voertuigen.

7. Tandwielsamenstel volgens een der voorgaande conclusies, 5 met het kenmerk, dat het samenstel is voorzien van een tweede tandwiel- stel met twee constant in ingrijping zijnde tandwielen waaronder een ingangstandwiel bevestigd op en gezamenlijk draaibaar met de ingangsas, en een lage snelheidtandwiel in constante ingrijping met een grotere diameter dan genoemd ingangstandwiel, waarbij het lage snelheidtandwiel is 10 aangebracht in vrij draaibare verhouding op de tussenas, en middelen voor het selectief verbinden van het lage snelheidtandwiel voor draaiing te-samen met het tussentandwiel van het eerste tandwielstel waardoor aandrijf vermogen toegevoerd vanaf het eerste tandwielstel aan het tweede tandwielstel voor de twee uitgaande assen wordt geleverd met een lagere 15 draaisnelheid dan de draaisnelheid van het ingangstandwiel.

8. Tandwielsamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het tussentandwiel kleiner in diameter is dan het lage snelheidtandwiel waardoor de draaisnelheid van de uitgaande assen verder omlaag wordt gebracht in vergelijking met de draaisnelheid van de 20 ingangsas.

9. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het synchroniseerorgaan is opgesteld binnen het samenstel tussen twee tandwielstellen.

10. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclu-25 sies, met het kenmerk, dat het synchroniseerorgaan in bedrijf is ondersteund aan een zijde in ingrijpende verhouding met het eerste uitgangstandwiel, en een inwendig gedeelte waar het huis is uitgerust om de tegenover liggende zijde van het synchroniseerorgaan te sturen, waardoor neigingen naar tuimeling welke anders zouden kunnen ontstaan, minimaal 30 worden gehouden.

11. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het schakelvorkregelorgaan een schakelstang omvat die voor de verschillende werkingswijzen van het samenstel trapsgewijs verplaatsbaar is, en een enkele bedieningsvork, welke zich uit- 35 strekt in het gebied tussen de tandwielstellen.

12. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de schakelvork op de schakelstang is aangebracht. -: ! 1 ▼ -15- 25326/CV/wg

13. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de schakelstang in lengterichting beweegbaar is ten opzichte van de schakel vork en de vork in een richting onder voor-spanning staat teneinde stapsgewijze beweging van de stang mogelijk te 5 maken tegen de voorspanrichting onafhankelijk van bedrijfsspanningen van het overbrengingssamenstel voldoende om overeenkomstige beweging van de vork te voorkomen, waarbij de veer van een zodanige afmeting is, dat een voorspankracht wordt gegeven geschikt om de vork te bewegen naar de door de schakelstang ingestelde stand bij voldoende vermindering in de wer-10 kingsspanningen van het overbrengingssamenstel.

14. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat een aantal zijgroeven zijn aangebracht op de schakelstang, waarbij iedere groef overeenkomt met een andere stand van de stang voor een afzonderlijke werkingswijze van het samenstel en een onder 15 veerspanning staand grendelorgaan is opgesteld om een althans half vergrendelde ingrijping te bewerkstelligen met iedere groef van de schakelstang overeenkomend met een vooraf gekozen stand van werkingswijze, waarbij de voorspanwerking van de veer van het grendelorgaan voldoende is om de stang in de uitgekozen standen te houden tegen tegengesteld gerichte 20 kracht uitgeoefend op de schakelstang door de voorspanveerwerking op de vork.

15. Overbrengingssamenstel voor het selectief schakelen van een door een aandrijfbron aangedreven voertuig naar een aandrijving op twee wielen of een aandrijving op vier wielen voorzien van een huis voor genoemd overbrengingssamenstel, 25 een ingangsas voor toevoer van aandrijfvermogen aan het samenstel, een eerste uitgaande as voor het aandrijven van een eerste paar wielen en een tweede uitgaande as voor het aandrijven van een tweede paar wielen, 30 een tandwielstel voorzien van drie constant in ingrijping met elkaar zijnde tandwielen waaronder een eerste uitgangstandwiel aangebracht op de eerste uitgangsas, een tussentandwiel in ingrijpende verhouding met het eerste uitgangstandwiel en een tussenas waarop het tussentandwiel draaibaar 35 is aangebracht, een tweede uitgangstandwiel voor de tweede wielen aangebracht op de tweede uitgangsas en voorzien van een in ingrijping zijnde aandrijf verhouding met het tussentandwiel, f i •t -16- 25326/CV/wg een synchroniseerorgaan aangebracht voor coaxiale draaiing met een van de uitgangsassen en voor selectieve wrijvingsaandrijfver-binding met de ingangsaszijde van het ene daarop aangebrachte uitgangs- fcandwiel, 5 het uitgangstandwiel op genoemde ene uitgangsas draaibaar zijnde ten opzichte van die ene uitgangsas, het uitgangs tandwiel op de andere van de genoemde uitgangsassen vast bevestigd zijnde op deze andere uitgangsas, middelen voor het activeren van het synchroniseerorgaan 10 om wrijvend genoemd ene uitgangstandwiel te grijpen om aanpassing van draaisnelheden tussen het ené uitgangstandwiel en de ene uitgangsas waarop het is aangebracht, te bewerkstelligen, en middelen voor het tot stand brengen van een positieve verbinding tussen genoemd uitgangstandwiel en genoemde ene as waarop het is 15 aangebracht waardoor het uitgangstandwiel en de ene uitgangsas gezamelijk worden aangedreven,, en schakelregelorgaan voor het selectief verbinden van de ingangsas met de ene uitgangsas en door genoemd synchronisatie-orgaan aan genoemd ene uitgangstandwiel van genoemd stel en dientengevolge aan alle 20 drie in ingrijping zijnde tandwielen waardoor vermogen naar keuze kan worden toegevoerd aan twee of vier wielen van het voertuig.

16. Overbrengingssamenstel volgens een der voorgaande conclu sies, met het kenmerk, dat het synchronisatie-orgaan voor draaiing met genoemd eerste uitgangstandwiel is aangebracht en is voorzien van 25 een tweede tandwielstel met twee constant in ingrijping zijnde tandwielen waarvan er een in een ingangstandwiel is bevestigd op en draaibaar met de ingangsas en de andere een lage snelheid tandwiel is, dat in constante ingrijping is met en groter in diameter is dan het ingangstandwiel waarbij het lage snelheid tandwiel vrij draaibaar is op de 30 tussenas, middelen voor het selectief verbinden van het lage snelheid tandwiel voor draaiing gezamelijk met het tussentandwiel van genoemd drietandwielstel waardoor vermogen wordt toegevoerd aan het drietandwiel-stel bij een lagere draaisnelheid dan de draaisnelheid van de ingangsas, 35 het synchronisatie-orgaan in het samenstel ondersteund zijnde tussen de tandwielstellen, een enkele schakelvork tussen de tandwielstellen voor het activeren van het synchronisatie-orgaan en voor het wijzigen van verbin- < -17- 25326/CV/wg dingen tussen de tandwielen en assen, en een handschakelregelstang voor het wijzigen van de stand van de vork voor het bewerkstelligen van wijzigingen in verbindingen door genoemd samenstel overeenkomend met werkingswijzen van het samenstel ge-5 kozen door de opstelling van de regelstang.

17. Overbrengingssamenstel volgens conclusie 16, waarin het verbindingsorgaan voor het positief verbinden van het uitgangstandwiel en de ene as waarop het is aangebracht en middelen voor het verbinden van de ingangsas met de ene uitgangsas coaxiale kragen omvatten, die zijde-10 lings beweegbaar zijn ten opzichte van elkaar in uitgestoken onderling gekoppelde samenhang.

18. Overbrengingssamenstel volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat de middelen voor het verbinden van het lage snelheidtandwiel voor draaiing met het tussentandwiel in lijn met de uitwendige kraag 15 van genoemde coaxiale kragen beweegbaar is.