NL8005737A - Werkwijze en inrichting voor het controleren van de gelijkloop van de vizierlijn van een periscoop met op doelen te richten elementen. - Google Patents

Description

Ϋ * *

Werkwijze en inrichting voor het controleren van de gelijkloop van de vizierlijn van een periscoop met op doelen te richten elementen.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze volgens de kop van de hoofdconclusie evenals op een inrichting voor het in praktijk brengen van deze werkwijze.

Bij het inbouwen en bij de werking van een dergelijke 5 periscoop kunnen mechanisch en/of elektrisch veroorzaakte storingsfactoren optreden, die de nauwkeurige synchrone loop van de beweging van de vizierlijn van de periscoop met de beweging van het op doelen te richten element verstoren. Het is dus noodzakelijk de gelijkloop van de periscoopinstallatie 10 zowel bij het monteren als ook na bepaalde tijdintervallen te controleren.

Hiertoe is het bekend voor de periscoop binnen het elevatiebereik van de vizierlijn in bepaalde hoekstanden collimatoren aan te brengen, waardoor in het oculair van de 15 periscoop optische proefmarkeringen worden opgewekt, waarbij door de standafwijking daarvan ten opzichte van een nominale stand respectievelijk de doelmarkeringen van de periscoop een aanwijzing over storingen van de gelijkloop kan worden gegeven.

Deze meetmethode heeft echter het nadeel, dat deze zeer 20 onnauwkeurige meetresultaten levert. Bij een pantservoertuig moet namelijk allereerst het kanon door middel van een peil-hoekmeettoestel (bijvoorbeeld een hoekwaterpas) op de hoekstanden worden ingesteld, zoals deze voor de collimatoren zijn aangebracht. Aansluitend is met dezelfde methode respectievelijk 25 met hetzelfde peilhoekmeettoestel (bijvoorbeeld een hoekwaterpas) 8005737 2 op de hoekstanden worden ingesteld, zoals deze voor de collima-toren zijn aangebracht. Aansluitend is met dezelfde methode respectievelijk met hetzelfde peilhoekraeettoestel de de collima-toren dragende inrichting op de draaitoren voor de periscoop op 5 de juiste peiling te brengen. Op grond van het feit dat met het aanwezige peilhoekmeettoestel slechts een meetnauwkeurigheid van + 30” te verkrijgen is en twee metingen noodzakelijk zijn, waardoor de onnauwkeurigheidsfactor nog kan worden verdubbeld, wordt aan de strenge eisen, die aan de gelijkloopnauwkeurigheid van 10 een vizierinrichting met het wapen worden gesteld, slechts zeer onvoldoende voldaan.

Verder kunnen met de tot nu toe gebruikte methoden en inrichtingen storingen, die bijvoorbeeld door hoekverplaatsing van de assen van de hoekspiegel van de periscoop of lagertappen 15 van het kanon kunnen worden veroorzaakt, omslachtig en dan zonder meer slechts met de reeds toegelichte meetnauwkeurigheid worden bepaald. Men kan ook slechts de met het aantal geplaatste collimatoren overeenkomende hoekstanden nameten en dus ook geen continue meting van het elevatiebereik uitvoeren.

20 Buitendien kan men met de bekende inrichting niet de dynamische bewegingsverlopen controleren, zoals bijvoorbeeld de juiste werking van de regelinrichting, waarmee de beweging van de periscoophoekspiegel wordt gesynchroniseerd met die van het kanon.

25 De bevestigingsinrichting van de voor de periscoop aan te brengen collimatoren moet met hoge nauwkeurigheid worden vervaardigd en vereist zorgvuldige handhaving en regelmatige kalibrering, waardoor slechts een met de vervaardigingstoleran-ties en de bedienbaarheid van mechanische toestellen overeen-30 komende meetnauwkeurigheid kan worden verkregen.

De uitvinding is nu gericht op het verschaffen van een werkwijze en een inrichting, waardoor de genoemde nadelen kunnen worden vermeden en bij geringe omvang en eenvoudige handhaving een hogere nauwkeurigheid kan worden bereikt.

35 Voor het oplossen van deze opgave wordt een volgens het kenmerk van de hoofdconclusie verlopende werkwijze voorgesteld.

8005737 3 t -i *»

Daardoor wordt een continue meting over het totale elevatiebareik mogelijk, waarbij gelijktijdig ook afwijkingen in zijwaartse richting en over een hoek verplaatste standen van de hoekspiegelas of van de lagertappen van het kanon zijn te 5 bepalen.

De uitvinding biedt buitendien het voordeel, dat ook de voor een doelwerking vereiste opzet- en voorzethoeken nauwkeurig kunnen worden bepaald en gecontroleerd. Verder kan de afstands-afhankelijke Parallax correctie worden gemeten.

10 Een voordelige inrichting voor het in praktijk brengen van de werkwijze volgens de uitvinding wordt daardoor gekenmerkt, dat in het oculair van de periscoop een optische proefmarkering kan worden opgewekt, de periscoop als hoekgevoelige telescoop is uitgevoerd, aan het op doelen te richten element een in de 15 vizierlijn van de periscoop aangebrachte, in hoogte en zijwaarts in te stellen spiegel losneembaar is bevestigd en dat het oculair middelen vertoont voor het afbeelden van de door de spiegel als reflectiebeeld gereflecteerde proeftaarkering.

Het bijzondere voordeel van deze inrichting bestaat daarin, 20 dat deze een eenvoudige montage en handhaving biedt, waarbij in vergelijking met de bekende inrichtingen voor het controleren van de gelijkloop een betere nauwkeurigheid is te bereiken, aangezien na bevestiging en instelling van de spiegel aan het op doelen te richten element meetfouten door mechanisch veroorzaak-25 te onnauwkeurigheden zijn uitgesloten.

Op doelmatige wijze kan tussen het oog van de waarnemer en het oculair een stralenverdeler extra zijn aangebracht, in de afgebogen stralengang waarvan middelen kunnen zijn aangebracht voor het weergeven van het in het oculair optredende beeld.

30 Zonder de waarnemer bij het oculair te hinderen, kan men dus meetbeelden aftakken, die door verder personeel worden gecontroleerd en door middel van camera-inrichtingen worden geregistreerd, via televisie-monitoren verder worden overgedragen of door video-inrichtingen kunnen worden opgetekend. Daarbij kun-35 nen ook toestellen worden aangebracht, waarmee de stand van het reflectiebeeld ten opzichte van het proefbeeld met hoge nauw- 8005737 1» keurigheid kan worden af gelezen.

Voor het vaststellen van de mate van afwijking van de gelijkloop tussen vizierlijn van de periscoop en het op doelen te richten element kan in het oculair een proefraster worden 5 ingebracht, met behulp van proefrasterlijnen, welke volgens een maatstaf zijn aangebracht, de verplaatsing van het reflectie-beeld in hoogte en zijwaarts kan worden gemeten.

De afwijking van de gelijkloop kan ook op zodanige wijze worden bepaald, dat tussen het oog van de waarnemer en het 10 oculair een stralendeler wordt geplaatst, in het afgetakte stralenverloop waarvan inrichtingen voor het weergeven van het in het oculair optredende beeld evenals voor het aanbrengen van een proefraster kunnen worden ingebouwd.

Een verdere vereenvoudiging van de meetmethode kan daar-15 door geschieden, dat de middelen voor het afbeelden van het proefraster een instelinrichting vertonen, waarmee de proefrasterlijnen allereerst met de de proefmarkering respectievelijk de doelmarkering weergevende streepmarkeringen in dekking worden gebracht, waarna de afstanden van de proefrasterlijnen door mid-20 del van een zoom-inrichting op de genormeerde lengten van de streepmarkeringen van de proefmarkering worden ingesteld, geschikt op zodanige wijze, dat de afstanden van de streepmarkeringen door een verdeling in tienen worden verdeeld.

Bijzondere voordelen biedt deze meetmethode bij een 25 televisiemonitor, waarbij het proefraster door middel van elektronische inrichtingen op het beeldscherm is weer te geven en in hoogte en zijwaarts verstelbaar is evenals een afstand van de proefrasterlijnen in aanpassing aan de lengten van de streepmarkeringen veranderbaar is.

30 De uitvinding zal aan de hand van de tekening in het vol gende nader worden toegelicht.

Fig. 1 toont een gedeeltelijk aanzicht van de toren van een pantservoertuig met de commandantperiscoop en het kanon met een daaraan bevestigde spiegelinrichting, 35 fig. 2 toont schematisch het zijaanzicht van het stralen verloop tussen de periscoop en de aan het kanon bevestigde 8005737 T -.

5 spiegelinrichting in een nulgraadstelling evenals in een eleva-tiestelling, fig. 3 toont het stralenverloop in de elevatiestelling volgens fig. 2, echter met een gelijkloopafwijking Δο< van het 5 kanon, fig. !+ toont het stralenverloop in het oculair van de periscoop met een stralendeler- en camera-inrichting.

De in fig. 1 in gedeeltelijk aanzicht weergegeven toren 1 van een pantservoertuig vertoont in het gebied van de commandant 10 een periscoop 2. In de toren 1 is een kanon 3 gelagerd, waaraan via een aan het kanon losneembaar bevestigde vasthoudarm U een bovenste spiegel 5 en een onderste spiegel 6 zijn bevestigd. De bovenste spiegel 5 is geplaatst in het periscoopstralenverloop 7 en de onderste spiegel 6 is geplaatst in het stralenverloop 8 15 van het richtschuttervizier (niet getekend).

Fig. 2 toont de periscoop 2 met een zvaaibare hoekspiegel 9, een vaste afbuigspiegel 10 en een oculair 11, waarvoor het oog 12 van de waarnemer is aangegeven. Vanaf de hoekspiegel 9 voert een horizontaal stralenverloop 7 naar de spiegel 5» welke 20 boven de vasthoudarm b aan het kanon 3 is bevestigd. Het kanon 3 bevindt zich in de nulgraadstand, getekend met dikke getrokken lijnen. De spiegel 5 is aan de vasthoudarm U door instel-inrichtingen 13 in de hoogte en zijwaarts verstelbaar bevestigd.

De weergave van het kanon 3 met dunne getrokken lijnen 25 toont het kanon na een elevatie over de hoek c4, . In deze stand is de hoekspiegel 9 van de periscoop 2 over een bedrag <A /2 gezwaaid, waarbij men een stralenverloop 7' heeft. Voor het verkrijgen van een gelijkloop tussen het kanon 3 en de hoekspiegel 9 zijn aan de zwaaias 14 van het kanon 3 hoekzenders (niet 30 getekend) aangebracht, waarover het zwaaimechanisme van de hoekspiegel 9 wordt gestuurd. In de hoekzender evenals in het zwaaimechanisme kunnen mechanisch en elektrisch veroorzaakte stoor-factoren optreden, welke de gelijkloop tussen de kanonbeweging en de beweging van de hoekspiegel 9 in het elevatiegebied 35 storen en welke zich tonen als een hoekverschil (fig. 3)·

Voor het bepalen van deze stoorgrootheid Δ oCwordt in het 8 0 0 5 7 3 7 6 oculair 11 door middel van een in het stralenverloop van de periscoop 2 in te schuiven proeflaarkeringdrager 15a (fig. 2) het beeld van een optische proefmarkering 15 veroorzaakt, welke via de afbuigspiegel 10, de hoekspiegel 9 via het stralenverloop 5 7' naar de spiegel 5 wordt geprojecteerd en vandaar over het stralenverloop 7"» de hoekspiegel 9 en de afbuigspiegel 10 in het oculair 11 wordt gereflecteerd en daar het reflectiebeeld 16 van de proeflnarkering 15 opwekt (fig. 3). De verplaatsing van het reflectiebeeld 16 in de hoogte en zijwaarts levert een aan-10 wijzing omtrent de afwijking van de stand van het kanon 3 ten opzichte van de gewenste gelijkloop met de beweging van de periscoophoekspiegel 9· Op analoge wijze kunnen gelijkloop-afwijkingen bij de zwaaibeweging van de hoekspiegel 9 worden gemeten. Stoorfactoren kunnen daarbij optreden bijvoorbeeld door 15 foutieve elektrische stuurimpulsen van aan de zwaai as 1^ aangebrachte hoekzenders of door mechanisch en/of elektrisch veroorzaakte fouten aan het zwaaimechanisme van de hoekspiegel 9·

Voor de geschetste meetwerking worden in de nulgraad-stelling van het kanon 3 de proefmarkering 15 en het reflectie-20 beeld 16 in het oculair 11 in zijwaartse stand, hoogte en hoekstand door instelling van de spiegel 5 in dekking gebracht. Bij het aansluitend doorlopen van het elevatiegebied treden dan eventuele afwijkingen in de gelijkloop tussen de periscoop 2 en het kanon 3 op als verplaatsing van de proefmarkering 15 (weer-25 gave met getrokken lijnen) en het reflectiebeeld 16 (weergave met stippellijnen).

Het in het oculair 11 optredende meetbeeld kan, zoals in fig. U is aangegeven, via een voor het oculair geplaatste stralendeler 17 worden af getakt, in het stralenverloop 18 waar-30 van verscheidene toestellen kunnen zijn geplaatst voor weergave, optekenen en meten van het meetbeeld.

Zo kan voor het weergeven van het meetbeeld bijvoorbeeld een matte schijf of een earnera-inrichting 19 met aangesloten televisiemonitor 20 en voor het optekenen een foto-apparaat, een 35 filmapparaat of een video-inrichting worden aangebracht. Voor het meten van de verplaatsing van het reflectiebeeld 16 ten op- 8005737 7

Jr λ zichte van de proefmarkering 15 kunnen in het periscoopstralen-verloop of in het afgetakte stralenverloop 18 ook middelen 21 worden toegepast voor het afbeelden van een proefraster 22 in het oculair 11 of op het beeldscherm van de televisiemonitor 20.

5 Met behulp van instelinrichtingen (niet weergegeven) kunnen de proefrasterlijnen in hoogte en zijwaarts worden verschoven en met een zoomobjectief 23 in afstand worden veranderd. Voor het meten van de verplaatsing worden daarbij allereerst de proefrasterlijnen met de streepmarkeringen van de proefmarkering 15 10 in dekking gebracht. Aansluitend worden de afstanden van de proefrasterlijnen door middel van het zoomobjectief 23 in aanpassing aan de genormeerde lengten van de streepmarkering zover veranderd, dat deze door de proefrasterlijnen in tien gebieden worden verdeeld, waarop de coordinatenstand van het verplaatste 15 reflectiebeeld 16 nauwkeurig kan worden bepaald.

De gelijke meetmethode kan ook door middel van de televisiemonitor 20 worden uitgevoerd, welke elektronische inrichtingen bezit, waarmee een proefraster kan worden afgebeeld, dat in hoogte en zijwaarts verstelbaar is en ook in afstand 20 tussen de proefrasterlijnen veranderbaar is.

De meetwerking kan ook zodanig geschieden, dat de proefrasterlijnen allereerst met de streepmarkeringen van de proefmarkering in dekking worden gebracht. Daarna worden de schaal-inrichtingen van de instelinrichting op nul ingesteld en uit-25 sluitend dezelfde proefrasterlijnen met de streepmarkeringen van het reflectiebeeld 16 in dekking gebracht. De standafwijking van het reflectiebeeld kan dan aan de verplaatste schalen van de instelinrichting worden afgelezen. Deze meetmethode kan ook worden toegepast wanneer de middelen voor het afbeelden van het 30 proefraster in het oculair 11 of in het stralenverloop van de periscoop 2 zijn aangebracht.

Een verdere meetmethode kan daaruit bestaan, dat de instelinrichting 13 van de spiegel 5 zolang wordt versteld, totdat de proefmarkering en het reflectiebeeld in dekking komen. De 35 mate van verstellen geeft daarbij de aanwijzing over de gelijk- loopafwijking tussen periscoopstand en kanon. Bijzonder voordelig 8005737 8 is bij deze methode het weergeven van het meetbeeld op de televisiemonitor, evenals overigens in de gevallen, waarbij de gelijkloopafwijking op de plaats van de storingsoorzaak moet worden opgeheven. De reparatiewerking kan daarbij ook op een 5 van het oculair 11 verwijderde plaats gemakkelijk en nauwkeurig worden gecontroleerd.

In vergelijking tot de tot nu toe gebruikte methoden voor het controleren van de gelijkloop, dat wil zeggen met de inrichting van collimatoren in bepaalde hoekstanden voor de 10 periscoop 2 kan men vanwege de begrensde nauwkeurigheid bij de mechanische bevestiging van de collimatoren en vanwege de noodzaak het kanon 3 door middel van een hoekwaterpas (aflees-nauwkeurigheid + 30 hoekseconden) in een nulgraadstelling te brengen, slechts een meetnauwkeurigheid van +0,35 ” (artillerie-15 meetstelsel 6U00 ~ = 1 volledige cirkel) verkrijgen. Op grond van het feit, dat volgens de werkwijze van de uitvinding en de inrichting voor het in praktijk brengen van deze werkwijze mechanisch veroorzaakte stoorfactoren in hoge mate zijn uitgesloten, kan men daarentegen een meetnauwkeurigheid van beter 20 dan +0,35 ” verkrijgen.

8005737

Claims (13)

1. 2. Inrichting voor het in praktijk brengen van de werk-25 wijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat in het oculair (11) van de periscoop (2) een optische proefmarkering (15) is af te beelden, de periscoop (2) als hoekgevoelige telescoop is uitgevoerd, aan het op doelen te richten element (3) een in de vizierlijn van de periscoop (2) aangebrachte, in hoogte en zij-30 waarts instelbare spiegel (5) losneembaar is bevestigd en dat het oculair (11) is voorzien van middelen voor het afbeelden van de door de spiegel (5) als reflectiebeeld (16) gereflecteerde proefmarkering (15). 3.Inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat 35 voor het veroorzaken van het beeld van de optische proefmarkering (15) in het oculair (11) een proefmarkeringsdrager (15a) 8005737 is in te schuiven in het stralenverloop van de periscoop (2). b. Inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de proefïnarkering (15) de voor de doelwerking in normaal bedrijf van de periscoop (2) voorziene zelfoplichtende doelmarkering 5 weergeeft.
2. 5. Inrichting volgens een van de conclusies 2 - U, met het kenmerk» dat tussen het oog (12) van de waarnemer en het oculair (11) een stralendeler (17) is aangebracht in het afgetakte stralenverloop (18) waarvan middelen zijn aangebracht voor het 10 weergeven van het in het oculair (11) optredende beeld.
3. 6. Inrichting volgens conclusie 5» met het kenmerk, dat de proefinarkeringsdrager (15a) in het afgetakte stralenverloop (18) van de stralendeler (17) in te schuiven is.
4. 7. Inrichting volgens conclusie 5» met het kenmerk, dat 15 de in het afgetakte stralenverloop (18) aanwezige middelen voor het weergeven van het in het oculair (11) optredende beeld bestaan uit een matte schijf.
5. 8. Inrichting volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat in het stralenverloop (18) van de stralendeler (17) camera-in- 20 richtingen (19) aanwezig zijn.
6. 9· Inrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat de camera-inrichting (19) een foto-apparaat is.
7. 10. Inrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat de camera-inrichting (19) een filmcamera is.
8. 11. Inrichting volgens conclusie 9» met het kenmerk, dat de camera-inrichting (19) een televisie-camera met aangesloten televisiemonitor (20) is. 12.Inrichting volgens een van de conclusies 2 - 11, met het kenmerk, dat voor het meten van de stand van het reflectie- 30 beeld (16) in hoogte en zijwaarts, middelen voor het afbeelden van een proefraster (22) in het oculair (11) zijn aangebracht.
9. 13. Inrichting volgens een van de conclusies 5-12, met het kenmerk, dat in het afgetakte stralenverloop (18) middelen (21) zijn aangebracht voor het afbeelden van het proef- 35 raster (22). 8005737 1U. Inrichting volgens conclusie 13, met het kenmerk, dat de in het afgetakte stralenverloop (l8) aangebrachte middelen (21) voor het afbeelden van het proefraster (20) zijn voorzien van een verstelinrichting, waarmee de proefrasterlijnen in 5 hoogte en zijwaarts met de de proefmarkering (15) respectievelijk de doelmarkering weergevende streepmarkeringen in dekking te brengen zijn en dat voor het veranderen van de afstanden van de proefrasterlijnen in aanpassing aan de genormaliseerde lengten van de streepmarkeringen een zoomobjectief (23) is aangebracht 10 in het af get akte stralenverloop.
10. 15· Inrichting volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat de televisiemonitor (20) elektronische middelen voor het weergeven van een proefraster (22) heeft, dat in hoogte en zijwaarts verstelbaar is en waarvan de proefrasterlijnen in afstand te 15 veranderen zijn.
11. 16. Inrichting volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat de middelen voor het afbeelden van het proefraster (22) zijn voorzien van met afleesbare schalen voorziene verstelinrichtingen, waarmee het proefraster (22) na uitgevoerde instelling op de 20 proefmarkering (15) in hoogte en zijwaarts met het reflectie-beeld (16) in dekking te brengen is.
12. 17. Inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat voor het meten van de stand van het reflectiebeeld (16) in hoogte en zijwaarts aan de spiegel (5) met afleesbare schalen voorziene 25 verstelinrichtingen zijn aangebracht waardoor het reflectiebeeld (16) met de proefmarkering (15) in dekking is te brengen.
13. 18. Werkwijze en inrichting in hoofdzaak zoals beschreven in de beschrijving en/of weergegeven in de tekening. 8005737