NL8001118A - Inrichting voor het opnemen of weergeven van geluidstrillingen. - Google Patents

Description

*> . <r PHN 9698 1 N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven

Inrichting voor het opnemen of weergeven van geluidstrillingen.

De uitvinding heeft betrekking op een inrichting voor het opnemen of weergeven van geluidstrillingen, omvattende een vertragingslijn, voorzien van een ingang, een uitgang en (2k+l) aftakkingen (met k geheel en 24·<^4), welke aftakkingen op onderling 5 gelijke tijdsafstanden (t^) zijn gelegen en elk via een eerste amplitude-instelinrichting met een gemeenschappelijke optelschakeling zijn verbonden, waarbij de amplituden van de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen die verbonden zijn met aftakkingen die symmetrisch zijn gelegen ten opzichte van de centrale aftak-10 king een gelijke waarde hebben, terwijl de fasedraaiing in de eerste amplitudeinstelinrichtingen gelijk is, waarbij echter van die eerste amplitudeinstelinrichtingen die op een oneven aantal malen de tijdsafstand (t^) van de centrale aftakking liggen telkens van één der twee op gelijke tijdsafstand liggende amplitudeinstelinrichtirgen 15 de fase 180° verschilt, en waarbij verder de amplituden van deze signalen zodanig gekozen zijn dat althans bij benadering een frekwen-tieonafhankelijke overdracht door de inrichting wordt verkregen. Pe uitvinding Beeft eveneens betrekking op een nagalmeenheid, voorzien van een inrichting volgens de uitvinding. Een inrichting van de in de 20 aanhef genoemde soort is bekend uit het Nederlandse octrooischrift nummer 112.868.

In de bekende inrichting maakt men voor het bepalen van de verhouding der signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen gebruik van de koëfficiënten van de besselfunktie van de „ 2® eerste soort en met een argument overeenkomende met de helft van het met drie verminderde grootste oneven aantal aftakkingen in de inrichting. Hierdoor kan een uitgangssignaal van de inrichting worden verkregen waarvan de amplitude, bij toevoeging aan de inrichting van signalen met konstante amplitude maar overigens willekeurige frekwentie, nage-30 noeg onafhankelijk van de frekwentie is.

De bekende inrichting heeft het bezwaar dat, vooral indien de vertragingslijn als een digitale vertragingslijn (schuif-registers) of als ladingsverschuivingsinrichting, bijvoorbeeld 800 1 1 18 PHN 9698 2 v r, emmertjesgeheugens (bucket brigades) of ladingsgekoppelde inrichtingen (charge coupled devices) is uitgevoerd, de voor elke amplitudeinstel-inrichting te gebruiken besselkoëfficiënten onhandelbare waardes opleveren, welke digitaal of analoog vaak moeilijk te verwezenlijken zijn, 5 waardoor een realisatie van de inrichting slechts met zeer gekompliceerde digitale of analoge schakelingen kan worden uitgevoerd.

De uitvinding beoogt een inrichting te verschaffen die bij behoud van de voordelen van de bekende inrichting aanzienlijk eenvoudiger te realiseren is, doordat de inrichting p van dergelijke 10 vertragingslijnen bevat (met p^i) en dat voor elke vertragingslijn geldt dat onder toevoeging van een index x (x geheel en ^k+1) aan een aantal aftakkingen van de vertragingslijn, waarbij de index 1 wordt toegekend aan één der buitenste aftakkingen, daaropvolgende indices aan opeenvolgend aangrenzende aftakkingen, gaande vanaf die buitenste 15 aftakking naar de centrale aftakking, en de hoogste index aan de centrale aftakking, de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de bij die aftakkingen behorende amplitudeinstelinrichtingen A , met inbegrip van hun teken, voldoet aan de vergelijking o *5 J) A 9 Α^^ίΑ^Α. :Aj. = l:2n;2n :n -η;.. χ(η -l)-2n , waarbij n, k en t^ voor 20 elke vertragingslijn identieke waarden kunnen aannemen.

Door het aantal aftakkingen van één vertragingslijn te beperken tot maximaal 9 en de verhouding van de amplituden van de signalen volgens de aangegeven vergelijking te kiezen blijkt het mogelijk te zijn een zeer eenvoudig uitvoerbare inrichting te verkrijgen 25 die toch een nagenoeg frekwentie onafhankelijke overdracht bezit.

Hetzij vermeld dat n niet beperkt is tot gehele waarden. Bij voorkeur zal men een lage waarde voor n kiezen omdatin.dat geval alle aftakkingen ongeveer evenveel bijdragen aan het uitgangssignaal van de gemeenschappelijke optelschakeling. Bovendien is in 30 het voorgaande aangenomen dat de vertragingslijn zelf een frekwentie onafhankelijke overdracht van de ingang naar de diverse aftakkingen bezit.

Volgens een uitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding bevat de inrichting tenminste twee vertragingslijnen, ΟΓ waarbij de ingang van telkens een volgende vertragingslijn is verbonden met de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de hieraan voorafgaande vertragingslijn. Door tenminste twee vertragingslijnen 800 1 1 18 PHN 9698 3 ft 4 op de beschreven wijze te schakelen krijgt men de mogelijkheid om de tijdsafstanden tussen de aftakkingen van de twee vertragingslijnen verschillend te kiezen zodat hierdoor in de tijd niet equidistante vertragingen kunnen worden gerealiseerd, terwijl toch de inrichting een fre-5 kwentieonafhankelijke overdracht vertoont.

Een tweede uitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding heeft als kenmerk, dat de inrichting 21+1 in serie geschakelde identieke vertragingslijnen omvat (met 1 geheel en 2^1^4) waarbij telkens de ingang van een volgende vertragingslijn 10 is verbonden met de uitgang van de hieraan voorafgaande vertragings-lijn,en de uitgangen van de optelschakelingen van elk der (21+1) vertragingslijnen individueel zijn voorzien van een tweede amplitudeinstel-inrichting, waarbij de uitgang van iedere tweede amplitudeinstelin-richting is verbonden met een verdere gemeenschappelijke optelschakeling 15 waarbij de amplituden van de signalen aan de uitgangen van die tweede amplitudeinstelinrichtingen van vertragingslijnen die symmetrisch zijn gelegen ten opzichte van de centrale vertragingslijn een gelijke waarde hebben, terwijl de fasedraaiing in de tweede amplitudeinstelinrichtingen gelijk is, waarbij echter van die tweede amplitudeinstel-20 inrichtingen die op een oneven aantal malen de tijdsafstand (t^), overeenkomende met de tijdsafstand tussen de centrale aftakkingen van twee opeenvolgende vertragingslijnen, van de centrale aftakking van de centrale vertragingslijn liggen, telkens van één der twee op gelijke tijdsafstand liggende tweede amplitudeinstelinrichtingen de fase 180° 25 verschilt en dat onder toevoeging van een index x ( x geheel en ^1+i) aan een aantal vertragingslijnen, waarbij de index 1 wordt toegekend aan één der buitenste vertragingslijnen, daaropvolgende indices aan opeenvolgend-aangrenzende vertragingslijnen, gaande vanaf die buitenste vertragingslijn naar de centrale vertragingslijn, en de hoogste index 30 aan de centrale vertragingslijn, de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de bij die vertragingslijnen behorende tweede amplitudeinstelinrichtingen B , met inbegrip van hun teken, voldoet aan x 23 i 4 2 de vergelijking Β^^ίΒ^ίΒ^ίΒ^ = i:2m:2m :m -m: ^ (m -i)-2m . Hier is het idee van de uitvinding toegepast in een inrichting voorzien 35 van 5, 7 of 9 identieke vertragingslijnen die, op de manier zoals hiervoor beschreven, in serie met elkaar zijn geschakeld. De totale overdracht blijkt hierdoor eveneens nagenoeg onafhankelijk van de frekwentie te zijn.

800 1 1 18 k 4.

PHN 9698 4

Volgens een verdere uitvoeringsvorm van voornoemde inrichting volgens de uitvinding zijn de 21+1 vertragingslijnen tot één vertragingslijn met 21+1 groepen van 2k+l aftakkingen samengevoegd. Men verkrijgt hierdoor de mogelijkheid de vertragingslijnen 5 zodanig te kombineren dat de tijdsafstand t^ kleiner wordt dan de som van de tijsafstanden tussen de centrale aftakking en de buitenste aftakking van twee naast elkaar gelegen vertragingslijnen zodat men kan volstaan met een veel kortere totale vertragingstijd.in de inrichting.

10 Volgens een andere uitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding is n voor althans één vertragingslijn gelijk aan 1. De verhouding van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstel-inrichtingen in de inrichtingen voorzien van een vertragingslijn met 5, 7 of 9 aftakkingen is dan 1:2:2:-2:1 respektievelijk 1:2:2:0:-2:2:-1 15 respektievelijk 1:2:2:0:-2:0:2:-2:1. Deze uitvoeringsvorm heeft het voordeel dat de amplituden van deze signalen qua grootte, niet al te ver van elkaar liggen, en dat door de eenvoudige verhouding hiertussen een eenvoudige uitvoering van de amplitmfeinstelinrichtingen kan worden verkregen en in geval van digitale signalen de vermenigvuldigingen en/of 20 delingen bestaan uit het verschuiven van de bits over één positie.

Een andere uitvoeringsvorm van een inrichting volgens de uitvinding heeft als kenmerk, dat althans één vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan de uitgangen van de eerste am-plitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde van de vertragings-25 lijn gezien naar het andere uiteinde, vehouden als 1:8:24:32:-24:8:-1.

Een verdere uitvoeringsvorm van de inrichting heeft als kenmerk, dat althans één vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrich-tingen zich, vanuit een uiteinde van de vertragingslijn gezien naar 30 het andere uiteinde, verhouden als 1:4:12:16:-12:4:-1.

Weer een andere uitvoeringsvorm heeft als kenmerk, dat althans één vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan ae uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde van de vertragingslijn gezien naar het ander uiteinde, 35 verhouden als 3:13:32:32:-32:13:-3. Het voordeel van deze verhoudingen is dat in het bijzonder bij gedigitaliseerde signaaloverdracht de ver-mènigvuidigingen en/of delingen kunnen worden uitgevoerd door ver- 800 1 1 18 * «r PHN 9698 5 schuiving van de bits over êên of meer posities, overeenkomend met de betreffende machten van 2 in de verhoudingen.

Volgens een uitvoeringsvorm van een inrichting volgens de uitvinding met 21+i in serie geschakelde vertragingslijnen is m 5 gelijk aan 1. De verhouding van de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen is dan 1:2:2:-2:1 voor vijf vertragingslijnen 1:2:2:0:-2:2:-1 voor zeven vertragingslijnen en 1:2:2:0:-2:0:2:-2:1 voor negen vertragingslijnen. Deze uitvoeringsvorm heeft het voordeel dat de amplituden van deze signalen qua grootte 10 niet al te ver van elkaar liggen, en dat door de eenvoudige verhouding hiertussen een eenvoudige uitvoering van de tweede amplitudeinstelinrichtingen kan worden verkregen en in geval van digitale signalen de vermenigvuldigingen en/of delingen bestaan uit het verschuiven van de bits over één positie.

15 Een andere uitvoeringsvorm van voornoemde inrichting heeft het kenmerk, dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 1:8:24:32:-24:8:-1.

20 Een verdere uitvoeringsvorm van voornoemde inrichting heeft als kenmerk^ dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 1:4:12:16:-12:4:-1.

25 Weer een andere uitvoeringsvorm van voornoemde inrichting heeft het kenmerk, dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 3:13:32:32:-32:13:-3. Het voordeel van deze verhoudingen 30 is dat in het bijzonder bij gedigitaliseerde signaaloverdracht de vermenigvuldigingen en/of delingen kunnen worden uitgevoerd door verschuiving van de bits over êên of meer posities, overeenkomende met de betreffende machten van 2 in de verhoudingen.

Een nagalmeenheid, omvattende een inrichting volgens 35 de uitvinding heeft het kenmerk, dat een inrichting volgens de uitvinding aanwezig is, waarbij een signaal aan een eerste ingang van een kombineereenheid wordt toege\oeiri, terwijl de uitgang van de kombineer- 800 1 1 18 PHN 9698 6 eenheid eventueel via een extra vertragingslijn is verbonden met de ingang van de inrichting, waarbij de uitgang van de inrichting voert naar een tweede ingang van de kombineereenheid, eventueel onder tussenschakeling van een versterkertrap. Door het naar de ingang'van de inrichting 5 terugkoppelen van het uitgangssignaal van de inrichting, waarbij de uitgang van de inrichting wordt gevormd door de uitgang van de optelschake-ling behorende bij de (laatste) vertragingslijn respektievelijk de uitgang van de verdere gemeenschappelijke optelschakeling van de inrichting, wordt een gewenste nagalm verkregen. Om te voorkomen dat instabiliteiten 10 optreden dient de lusversterking kleiner te zijn dan 1 en het uitgangssignaal met tegengestelde polariteit aan de tweede ingang van de eerste kombineereenheid te worden toegevoerd. Hierdoor verkrijgt men in de tijd uitstervende reflekties hetgeen de indruk geeft van nagalm.

Een speciale uitvoeringsvorm van een nagalmeenheid 15 volgens de uitvinding, voorzien van een inrichting met tenminste twee vertragingslijnen, waarbij de uitgang van telkens een volgende vertragingslijn is gekoppeld met de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling behorende bij de hieraan voorafgaande vertragingslijn, heeft het kenmerk, dat de inrichting 2 vertragingslijnen bevat elk voorzien 20 van 7 aftakkingen, waarbij de tijdsafstand tussen de aftakkingen van de ene vertragingslijn ongelijk is aan die van de andere vertragingslijn en de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de tweede vertragingslijn de uitgang van de inrichting vormt.

Door de twee tijdsafstanden behorende bij de twee 25 vertragingslijnen ongelijk te kiezen kan men een gewenst dichtlopen van de reflekties realiseren. Op deze wijze verkrijgt men een zeer natuurgetrouwe nabootsing van drie dimensionale nagalm, dat wil zeggen nagalm in een driedimensionale ruimte zoals in een koncertzaal. Men bereikt namelijk met deze nagalmeenheid een zeer snelle, kwadratische, 30 toename van het aantal reflekties per tijdseenheid hetgeen de indruk geeft van drie dimensionale nagalm. Door het terugkoppelen van het uitgangssignaal van de inrichting heeft men echter een nagalmeenheid verkiegen die een frewentieafhankelijke overdracht vertoont.

Een verdere uitvoeringsvorm van de nagalmeenheid 35 volgens de uitvinding, heeft het kenmerk, dat de uitgang van de kombineereenheid eventueel via een verdere versterkertrap is verbonden met een eerste ingang van een verdere kombineereenheid en de uitgang van de 800 1 1 18 ί <* ΡΗΝ 9698 7 inrichting, eventueel via een andere versterkertrap is verbonden met een tu/eede ingang van de verdere kombineereenheid, aan de uitgang waarvan het uitgangssignaal ter beschikking staat. Hierdoor verkrijgt men een nagalmeenheid die bovendien een frekwentieonafhankelijke overdracht 5 vertoont. Een voorwaarde daarvoor is dat de rondgaande versterking gezien vanaf de ingang van de nagalmeenheid, via de inrichting en de terugkoppelketen naar de tweede ingang van de kombineereenheid, gelijk is aan doch tegengesteld van teken is als de verhouding van de versterking in de tak van de ingang van de nagalmeenheid naar de eerste 10 ingang van de verdere kombineereenheid tot de versterking in de tak van de ingang van de nagalmeenheid via de uitgang van de inrichting naar de tweede ingang van de verdere kombineereenheid. Bovendien heeft men bij een juiste keuze van de waardes van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeninstelinrichtingen het voordeel dat men de terug-15 koppelketen naar de tweede ingang van de kombineereenheid zonder versterker c.q. verzwakker kan uitvoeren.

Weer een uitvoeringsvorm van een nagalmeenheid volgens de uitvinding voorzien van een inrichting met een vertragingslijn met (2k+l) aftakkingen heeft het kenmerk, dat een inrichting volgens de 20 uitvinding aanwezig is, voorzien van één vertcag.ngslijn met twee identieke groepen van 2k+l aftakkingen, waarbij de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de eerste groep, eventueel via een versterkertrap, is verbonden met de tweeds ingang van de kombineereenheid, en de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de 25 tweede groep, eventueel via een verdere versterkertrap voert naar een eerste ingang van een verdere kombineereenheid, waarbij de uitgang van de vertragingslijn eventueel via een andere versterkertrap met een tweede ingang van de verdere kombineereenheid is verbonden aan de uitgang waarvan het gewenste signaal beschikbaar is, dat de verhouding 30 van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen van een groep, gezien vanaf de ingang van de vertragingslijn, gelijk is aan de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen van de andere groep, gezien vanaf de uitgang, en de tijdsafstand tussen de ingang van de vertragingslijn en de eerste 35 aftakking van de ene groep gelijk is aan de tijdsafstand tussen de laatste aftakking van de andere groep en de uitgang van de vertragingslijn. De toevoer van het uitgangssignaal van de gemeenschappelijke 800 1 1 18 PHN 9698 8 optelschakeling van de tweede groep naar de eerste ingang van de verdere kombineereenheid, welke ook hier bedoeld is voor het recht maken van de frekwentiekarakteristiek van de nagalmeenheid, wordt verkregen door het idee van de uitvinding opniew toe te passen op de tweede groep van 5 (2k+l) aftakkingen langs de vertragingslijn. Ook hier geldt dat een vlakke frekwentiekaratérisistiek wordt verkregen indien de rondgaande versterking geziea vanaf de ingang van de nagalmeenheid via de inrichting en de terugkoppelketen, naar de tweede ingang van de kombineereenheid gelijk is aan, doch tegengesteld van teken is als de verhouding ^ van de versterking tussen de ingang van de nagalmeenheid en de eerste ingang van de verdere kombineereenheid tot de versterking tussen de ingang van de nagalmeenheid en de tweede ingang van de verdere kombineereenheid, via de vertragingslijn. Bovendien heeft men bij een juiste keuze van de waardes van de signalen aan de uitgangen van de 15 amplitudei.iÏstelinrichtingen van de eerste en de tweede groep het voordeel dat men zowel de terugkoppelketen naar de tweede ingang van de eerste kombineereenheid als de tak naar de eerste ingang van de verdere kombineereenheid zonder versterkers c.q. verzwakkers kan uitvoeren.

De uitvinding zal aan de hand van de volgende figuur- 20 beschrijving worden verduidelijkt.

Figuur 1 toont een inrichting voorzien van een vertragingslijn met vijf aftakkingen.

Figuur 2 in figuur 2a een deling van een 16-bit binair getal door 2 en in figuur 2b de deling van datzelfde getal door 32.

oc

Figuur 3 een inrichting voorzien van twee of meer vertragingslijnen.

Figuur 4 een inrichting voorzien van vijf vertragingsli jnen.

Figuur 5 een andere uitvoeringsvorm van de inrichting 30 van figuur 4.

Figuur 6 een nagalmeenheid voorzien van een inrichting volgens de uitvinding.

Figuur 7 een nagalmeenheid die een vlakke frekwentiekarakteristiek bezit, en ge

Figuur 8 een andere nagalmeenheid met een vlakke frekwentiekarakteristiek toont.

De inrichting van figuur 1 voorzien van een vertra- 800 1 118 * *4 PHN 9698 9 gingslijn 1 met een ingang 2 waaraan een signaal wordt toegevoerd en een uitgang 3 en vijf aftakkingen 4 tot.en met 8 voor het afnemen van een signaal in de vertragingslijn. De aftakkingen 4 tot en met 8 liggen op onderling gelijke tijdsafstanden t^ langs de vertragingslijn» 5 De tijdsafstanden tussen de ingang 2 van de vertragingslijn en de eerste aftakking 4 (tg) en tussen de laatste aftakking 8 en de uitgang 3 van de vertragingslijn (t^) kunnen een willekeurige waarde aannemen.

De aftakkingen 4 tot en met 8 zijn elk via een amplitudeinstelinrichting 9 tot en met 13 en een optelschakeing 16, verbonden met een uitgang 15 10 van de inrichting. De elementen 9 tot en met 13 versterken of verzwakken de signalen van de bijbehorende aftakkingen 4 tot en met 8 met de respektievelijke faktoren a^ tot en met a^ en kunnen als analoge of digitale versterkers of verzwakkers zijn uitgevoerd.

De faktoren a^ tot en met a^ zijn zodanig gekozen dat 15 de amplitudes van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstel- inrichtingen, gezien vasuii't een uiteinde van de vertragingslijn naar 2 het andere uiteinde, zich verhouden als l:2n:2n :-2n:l. Hierdoor wordt, in geval aan de ingang 2 een signaal met een vlak frekwentiespektrum wordt aangeboden, aan de uitgang 15 een signaal met een nagenoeg 20 vlakke frekwentiekarakteristiek verkregen. Het minteken wil zeggen dat de fasedraaiing in de bijbehorende amplitudeinstelinrichting 180° met die van de andere verschilt, n is niet beperkt tot gehele getallen.

Bij voorkeur zal men n niet al te hoog kiézen, bijvoorbeeld gelijk aan 1. De verhouding wordt dan 1:2:2:-2:1. Deelt men deze verhouding door 25 de hoogste waarde, zijnde 2, dan verkrijgt men %:1:1:-1:%. In geval van digitale overdracht in de inrichting van analoge signalen betekent dit dat de (digitale) amplituden van de signalen aan de aftakkingen 5, 6 en 7 versterkt nog verzwakt behoeven te worden en dat de amplitudes aan de twee buitenste aftakkingen door 2 gedeeld moeten worden. Dit 30 laatste gaat digitaal zeer eenvoudig. Veronderstel dat de analoge signaalamplitudes gerepresenteerd worden door 16 bits binaire getallen.

De vertragingslijn 1 kan dan zijn opgebouwd uit 16 paralelle schuif-registers. Iedere aftakking, bijvoorbeeld 4, takt uit elk der 16 schuif-registers een bit van het binaire getal af en zet dit getal in een 35 16 bits schuifregister dat behoort bij de amplitudeinstelinrichting.

Een aftakking, bijvoorbeeld 4, representeert dus in wezen een 16 bit binair getal zoals in ‘figuur 2a door 16 is weergegeven. Het meest linker bit representeert het meest signifikante bit. Het meest rechter bit 800 1 1 18

- V

PHN 9698 10 representeert het minst signifikante bit. Deling door twee betekent nu dat het binaire getal over êên positie in de richting van het minst signifikante bit wordt verschoven. Dit is weergegeven met 17 in figuur 2a. De vermenigvuldigingen/delingen gaan dus over in zeer eenvoudige c schuifbewerkingen hetgeen de schakeling zeer simpel uitvoerbaar maakt.

Het is ook mogelijk de deling te realiseren door de aftakkingen van de uitgangen ten opzichte van de ingangen van het bij een amplitude-instelinrichting behorend schuifregister over een positie in de richting van het meest signifikante bit op te schuiven, en aan het meest signi-10 fikante bit van het binaire getal aan de uitgang van voornoemd schuif-register de waarde "0" toe te kennen.

De inrichting zoals weergegevn in figuur 1 kan ook uitgevoerd worden met 7 aftakkingen. De amplituden van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen verhouden zich 15 dan als l:2n:2n^:n^-n:-2n^:2n:-l (1)

Bij voorkeur kiest men voor n weer een kleine waarde.

i) Kiest men n is 1 dan wordt de verhouding, gebruik makend van formule(1) 1:2:2:0:-2:2:-1 20

Deelt men deze verhouding door de grootste voorkomende waarde dan verkrijgt men %:l:l:0:-l:l:-%

Hieruit blijkt dat de middenste aftakking kan worden weggelaten.

Ingeval van digitale signaaloverdracht blijft;, weer de binair zeer een-25 voudige deling door 2, zoals in figuur 2a reeds is uitgelegd, over.

ii) Kiest men n is 3 dan wordt de verhouding 1:6:18:24:-18:6:-1 (2)

Vermenigvuldigt men deze verhouding met 4/3, terwijl we de buitenètê. waarden afronden op 1 respektievelijk -1, dan verkrijgt men 30 1:8:24:32:-24:8:-1

De frekwentiekarakteristiek van de inrichting zal praktisch niet beïnvloed worden door bovengenoemde afronding. Door nu opnieuw te delen door de grootste voorkomende waarde verkrijgt men 113. 31 1 35 32 ! 4 : 4 * 1 * '4 · 4 · "32 2 5

Dit betekent: delingen door 4(=2 ) en 32(=2 ) wat inhoudt, in geval van een digitale uitvoering van de inrichting, verschuiving over 2 800 1 1 18 a PHN 9698 11 respektievelijk 5 posities van een binair getal in de richting van het minst signifikante bit. De deling door 32 is ten overvloede in figuur 2b weergegeven. Het 16 bit getal 16 uit figuur 2a, gedeeld door 32, levert het getal 18 in figuur 2b op door verschuiving over 5 posities.

5 iii) Door de verhouding in formule (2) te vermenigvuldigen met 2/3 en de buitenste waarden ook hier af te ronden op 1 verkrijgt men 1:4:12:16:-12:4:-1 waarna deling door 16 oplevert 10 lfi · 4 · 4 4 ' 4 16 O Λ

Dit betekent: delingen door 4(=2 ) en 16(=2 ), wat inhoudt, in geval van een digitale uitvoering van de inrichting, verschuiving over 2 respektievelijk 4 posities van het binaire getal in de richting van de minst signifikante bit.

iv) Door voor n de waarde 1+/2* te nemen en na invulling in formule (1) 32 de verkregen waardes te vermenigvuldigen met φρ verkrijgt men 2,75:13,2:32:32:-32:13,2:-2,75

Door de buitenste waarden af te ronden op 3 en de daarnaast gelegen 20 waarden af te ronden op 13, hetgeen de frekwentiekarakteristiek van de inrichting nauwelijks beïnvloedt, en de verhouding tenslotte te delen door de hoogste aanwezige waarde verkrijgt men: 2.13 . 1 . 1. -1 . 13 .-3 25 Er zijn alleen delingen door 32 noodzakelijk, dat wil zeggen binair: verschuiving over 5 posities in de richting van de minst signifikante bit.

De inrichting zoals weergegeven in figuur 1 kan ook uitgevoerd worden met 9 aftakkingen. De amplituden van de signalen 30 aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen verhouden zich dan als 1:2η:2η^:(η·*-η) :^(n^-l)-2n^:-(n^-n) :2n?:-2n:l

Ook hier kiest men bij voorkeur voor n een kleine waarde. Kiest men n is 1, dan wordt de verhouding 35 1:2:2:0:-2:0:2:-2:1

Deelt men deze verhouding door de grootste voorkomende waarde dan ver-krijgt men 800 1 1 18 V * 1 PHN 9698 12 dat \i/il zeggen de aan de centrale aftakking grenzende aftakkingen kunnen worden u/eggelaten. De twee buitenste aftakkingen vertegenwoordigen een deling door 2, dat wil zeggen binair een verschuiving over één positie in de richting van de minst signifikante bit.

5 Figuur 3 toont een inrichting volgens de uitvinding voorzien van twee of meer vertragingslijnen 21, 22, ... zoals weergegeven in figuur 1. Elke vertragingslijn kan zijn voorzien van 5, 7 of 9 aftakkingen. Figuur 3 toont een vertragingslijn 21 met 7 aftakkingen en faktoren a^ tot en met a^, en een vertragingslijn 22 met eveneens 10 7 aftakkingen en faktoren b^ tot en met by. De verhouding van de ampli- tuden van de signalen aan de uitgangen van de amplitudestelinrichtingen kan voor beide vertragingslijnen verschillend zijn. Evenzo kunnen de tijdsafstanden tussen de aftakkingen t^ respektievelijk t^ van de beide vertragingslijnen en de tijdsafstanden van de ingang naar de eerste 15 aftakking van een vertragingslijn tQ respektievelijk t^ verschillend zijn.

De uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling 23 van de eerste vertragingslijn 21 is verbonden met de ingang van de tweede vertragingslijn 22. De uitgang van de gemeenschappelijke 20 optelschakeling 24 van de tweede vertragingslijn 22 is óf verbonden met de ingang van de daaropvolgende vertragingslijn óf, indien maar twee vertragingslijnen aanwezig zijn, verbonden met de uitgang 15 van de inrichting.

Op deze wijze kan men langere vertragingstijden 25 en meer (eventueel niet op gelijke afstanden liggende) vertragingen (reflekties) realiseren. Bovendien blijft het voordeel van een inrichting met een vlakke frekwentiekarakteristiek behouden.

Figuur 4 toont een andere inrichting bestaande uit een serieschakeling van vijf identieke vertragingslijnen 31 tot en 30 met 35 voorzien van 5, 7 of 9 aftakkingen. De verhouding van de amplituden aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen behorende bij de aftakkingen is voor alle vertragingslijnen dezelfde. De uitgang van de eerste vertragingslijn 31 is verbonden met de ingang van de tweede vertragingslijn _32. De ingang van iedere opvolgende vertragings-35 lijn is verbonden met de uitgang van de voorgaande vertragingslijn.

De tijdsafstand tussen de centrale aftakkingen van twee opvolgende vertragingslijnen is aangegeven met tDe u±gangen van de gemeenschap- 800 1 1 18 PHN 9698 13 pelijke optelschakelingen 36 tot en met 40 behorend bij elk van de vertragingslijnen 31 tot en met 35 zijn elk via tweede amplitudeinstelinrichtingen, weergegeven door de respektievelijke elementen 41 tot en met 45 en de verdere gemeenschappelijke optelschakeling 46 verbonden 5 met de uitgang 15 van de inrichting. De elementen 41 tot en met 45 versterken of verzwakken de signalen aan de uitgangen van de gemeenschappelijke optelschakelingen 36 tot en met 40 met respektievelijke faktoren tot en met b,. en wel zodanig dat de verhouding van de amplituden van de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstel- 10 inrichtingen 41 tot en met 45 zich, vanuit een uiteinde van de inrich- 2 ting gezien naar het andere uiteinde verhouden als l:2m:2m :-2m:l.

Deze inrichting heeft een nagenoeg frekwentieonafhankelijke overdrachts- karakteristiek. De inrichting had ook uitgevoerd kunnen woroen met 7 respektievelijk 9 in serie geschakelde vertragingslijnen met 5, 7 of 15 9 aftakkingen. De bijbehorende amplituden aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen verhouden zich dan als 2 3 2 l:2m:2m :m -m:-2m :2m:-l voor 7 vertragingslijnen, respektievelijk als 1: 2m: 2m^: m^-m m^-1) -2m^: - (m^-m): 2m^: -2m: 1 20 voor 9 vertragingslijnen.

Voor de verhouding der amplituden aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen gelden dezelfde mogelijkheden als die reeds bij de bespreking van de amplitudeinstelinrichtingen van figuur 1 zijn uiteengezet.

25 In de inrichting van figuur 5 zijn de vertragingslijnen 31 tot en met 35 uit figuur 4 daarbij zodanig in elkaar geschoven dat de tijdsafstand t^ tussen de centrale aftakkingen behorende bij twee "naast" respektievelijk "in" elkaar gelegen vertragingslijnen kleiner is dan de som van de tijdsafstand tussen de centrale aftakking en de 30 uitgang van een vertragingslijn en de tijdsafstand tussen de ingang en de centrale aftakking van de opvolgende vertragingslijn. Ter verduidelijking zijn daartoe de aftakkingen behorende bij de vertragings-lijn 32 en 34 aan de bovenzijde van de vertragingslijn getekend.

Om met behulp van de inrichting volgens de uitvinding, 35 welke inrichting in wezen alleen een vertraagd uitgangssiganal levert een nagalmeenheid te verkrijgen, dat wil zeggen een signaal levert dat in de tijd met steeds afnemende amplitude wordt herhaald (reflekties), .

80 0 1 1 18 PHN 9698 14 dient men het uitgangsignaal van de inrichting volgens de uitvinding terug te koppelèn naar zijn ingang. Een dergelijke nagalmeenheid is weergegeven in figuur 6. Het omrande gedeelte 50 geeft de inrichting weer met ingang 2 en uitgang 5. Het omrande gedeelte 50 kan dus een der 5 uitvoeringsvoorbeelden uit figuur 1, 5, 4 of 5 bevatten. Aan de inrichting 50 gaat een kombineereenheid 52 vooraf. Tussen de kombineer-eenheid en de inrichting 50 kan eventueel een extra vertragingslijn 53 met een vaste vertraging geschakeld worden. De ingang 51 van de nagalmeenheid is verbonden met een eerste ingang van de kombineereenheid 52.

10 De uitgang 15 van de inrichting is enerzijds verbonden met de uitgang 55 van de nagalmeenheid, anderzijds, eventueel via een terugkoppel-versterker 54, verbonden met een tweede ingang van de kombineereenheid 52. Om instabiliteiten in de nagalmeenheid te v.Qiskomen dient de rondgaande versterking, gezien vanuit de ingang 51 via de kombineereenheid 52, de 15 inrichting 50 en de terugkoppelversterker 54, naar de tweede ingang van de kombineereenheid 52 kleiner dan één te zijn, dat wil zeggen A«<(l, indien A de versterking van de inrichting 50 van ingang 2 naar uitgang 15 voorstelt.

Door nu de faktoren van de amplitudeinstelinrichtingen 20 in de inrichting, a^ tot en met a^ respektievelijk a^ respektievelijk a^ en indien aanwezig b^ tot en met b^ respektievelijk b^ respektievelijk b^, zodanig te kiezen dat de versterking A van de inrichting kleiner is dan één bestaat de mogelijkheid dat men geen terugkoppelversterker 54 in de terugkoppelketen behoeft op te nemen.

25 In een (niét getekende) uitvoering van de nagalmeen heid uit figuur 6 bestaat de inrichting 50 uit twee vertragingslijnen met elk 7 aftakkingen, zoals weergegeven in figuur 3. Met een dergelijke 4 nagalmeenheid is het mogelijk om kunstmatig een zeer natuurgetrouwe nabootsing van drie dimensionale nagalm, dat wil zeggen nagalm in een 30 drie dimensionale ruimte zoals in een koncertzaal, te verkrijgen.

Door de twee tijdsafstanden behorende bij de twee vertragingslijnen ongelijk te kiezen kan men namelijk een gewenst "dichtlopen" van de opeenvolgende reflekties, met een snelle, kwadratische toename van het aantal reflekties per tijdseenheid realiseren.

35 Door het terugkoppelen van het uitgangssignaal naar de ingang van de inrichting 50 heeft men een nagalmeenheid verkregen die niet meer onafhankelijk van de frekwentie is, dat wil zeggen geen vlakke 800 1 1 18 PHN 9698 15 frekwentiekarakteristiek meer vertoont van ingang 51 naar uitgang 55. Door nu in een andere uitvoering van de nagalmeenheid, aangegeven in figuur 7, de inrichting 50 en de eventueel voorgeschakelde vertraging 53 te overbruggen door een overdrachtsketen 56, waarin eventueel een 5 versterker 57 is opgenomen, welke overdrachtsketen is verbonden met een eerste ingang van een verdere kombineereenheid 58 in de vorm van een opteller, en de uitgang 15 van de inrichting 50 eventueel via een versterker 59 te verbinden met een tweede ingang van de verdere kombineereenheid 58 kan een nagalmeenheid worden verkregen die van ingang 51 ^ naar uitgang 55, welke is verbonden met de uitgang van de verdere kombineereenheid 58, een frekwentieonafhankelijke overdrachtskarakteris-tiek bezit. Daartoe dient volgdaan te worden aan de volgende eis: de lusversterking van de ingang 51 naar de tweede ingang van de kombineereenheid 52, via de kombineereenheid 52, de inrichting 50 en de 15 versterker 54, dient gelijk te zijn aan doch tegengesteld van teken te zijn als de verhouding van de versterking van de ingang 51 naar de uitgang 55 via de kombineereenheid 52 en de overdrachtsketen 56 tot· de versterking van de ingang 51 naar de uitgang 55 via de kombineereenheid 52, de inrichting 50 en de versterker 59, dat wil zeggen 20 A** = -β/Α^ . Om een nagalmeenheid te verkrijgen die van ingang 51 naar uitgang 55 bovendien een versterking 1 voor het gehele frekwentie-gebied oplevert, dient men de versterking van ingang 51 naar uitgang 55 via de inrichting 50 gelijk aan 1 te nemen, dat wil zeggen A^ =1.

Door de faktóren van de amplitudeinstelinrichtingen 25 in de inrichting a^ tot en met a^ respektievelijk a^ respektievelijk a^, en indien aanwezig b^ tot en met b,. respektievelijk b^ respektievelijk b^, zodanig te kiezen dat de versterking A van de inrichting gelijk is aan 1 behoeft men in de keten van de uitgang 15 naar de tweede ingang van de verdere kombineereenheid 58 geen versterker 59 op te 30 nemen.

Figuur 8 toont een speciale nagalmeenheid van figuur 7. De 5, 7 of 9 aftakkingen van de vertragingslijn, voorzien van even zo vele amplitudeinstelinrichtingen, zijn weergegeven door het referen-tienummer 60. De uitgang 15 van de inrichting 60 is via een terug-35 koppelversterker 54 teruggevoerd naar de tweede ingang van de kombineereenheid 52. Anders dan in de nagalmeenheid uit figuur 7 is hier de uitgang 3 van de vertragingslijn via een versterker 59 verbonden met de 800 1 1 18 PHN 9698 16 tweede ingang van de verdere kombineereenheid 58. Met het referentie-nummer 61 wordt eenzelfde aantal aftakkingen aangeduid als bij 60 zijn weergegeven. De tijdsafstanden tussen de aftakkingen van 60 en 61 zijn gelijk (t^). De verhouding van de amplituden van de signalen 5 aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen behorende bij de aftakkingen van 60, gezien in een richting langs de vertragingslijn, is dezelfde als voor de aftakkingen van 61 doch dan gezien in een richting tegengesteld aan voornoemde richting. De tijdsafstand tg tussen het begin van de vertragingslijn en de eerste aftakking van 60 is gelijk 10 aan de tijdsafstand tussen de laatste aftakking van 61 en het einde van de vertragingslijn 1. Evenzo is de tijdsafstand t^ tussen de ingang van de vertragingslijn 1 en de eerste aftakking van 61 gelijk aan de tijdsafstand tussen de laatste aftakking van 60 en het einde van de vertragingslijn 1. t^ kan groter of kleiner dan of gelijk aan 15 tg zijn. 60 en 6Ï liggen dus gespiegeld ten opzichte van het midden van de vertragingslijn 1. De uitgang 63 van de inrichting 61 is door middel van de overdrachtsketen 56, waarin eventueel de versterker 57 is opgenomen, verbonden met de eerste ingang van de verdere kombineereenheid 58. Voor een frekwentieonafhankelijke overdracht (vlakke 20 frekwentiekarakteristiek) van de nagalmeenheid tussen ingang 51 en uitgang 55 dient te gelden dat de lusversterking van de ingang 51 naar de tweede ingang van de kombineereenheid 52 via de inrichting 60 en de terugkoppelversterker 54, gelijk is aan, doch tegengesteld van teken is als de verhouding van de versterking van de ingang 51 naar de uitgang. 25 55, via inrichting 61 en het overdrachtskanaal 56 tot.de versterking van de ingang 51 naar de uitgang 55 via de vertragingslijn 1 en de versterker 59, dat wil zeggen Afci = -B^/C , waarbij B de versterking van ingang 2 naar de uitgang 63 van inrichting 61 en C de versterking van de vertragingslijn 1 van ingang 2 naar de uitgang 3'voorstelt.

30 Ook hier geldt dat de nagalmeenheid een versterking 1 van ingang 51 naar uitgang 55 bezit indien de versterking van ingang 51 naar uitgang 55, via de vertragingslijn 1 gelijk aan 1 is, dat wil zeggen 0^ = 1· Indien men de versterking C van de vertragingslijn 1 gelijk maakt aan 1 dan behoeft geen versterker 59 te worden opgenomen.

35 Bovendien kan men de faktoren a^ tot en met a^ respektievelijk a-j respektievelijk a^ der inrichtingen 60 en 61, en daarmee de verster-kingsfaktoren A en B, zodanig kiezen, bij eenzelfde verhouding van de 800 1 1 18 PHN 9698 17 amplituden van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelin-richtingen der béide inrichtiicpn 60 en 61, dat men geen terugkoppelver-sterker 54 en/of versterker 57 in de nagalmeenheid behoeft op te nemen.

Tenslotte zij vermeld dat de uitvinding niét is beperkt 5 tot de uitvoeringsvoorbeelden zoals in de figuren zijn weergegeven.

De uitvinding heeft evenzeer betrekking op inrichtingen c.q. nagalm-eenheiden waarbij de verhouding van de amplituden van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstelinrichtingen in de 'tegengestelde richting is gekozen, of waarbij de uitvoering op niet op het idee van de uitvinding betrekkingen hebbende punten van de besproken uitvoeringsvoorbeelden verschilt.

15 20 25 30 35 800 1 1 18

Claims (16)

1. Inrichting voor het opnemen of weergeven van geluids-trillingen, omvattende een vertragingslijn, voorzien van een ingang, een uitgang en (2k+l) aftakkingen (met k geheel en 2^k^4) welke aftakkingen op onderling gelijke tijdsafstanden (t^) zijn gelegen en elk 5 via een eerste amplitudeinstelinrichting met een gemeenschappelijke optelschakeling zijn verbonden, waarbij de amplituden van de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen die verbonden zijn met aftakkingen die symmetrisch zijn gelegen ten opzichte van de centrale aftakking een gelijke waarde hebben, terwijl de fase-10 draaiing in de eerste amplitudeinstelinrichtingen gelijk is, waarbij echter van die eerste amplitudeinstelinrichtingen die op een oneven aantal malen de tijdsafstand (t^) van de centrale aftakking liggen, telkens van êên der twee op gelijke tijdsafstand liggende amplitudeinstelinrichtingen de fase 180° verschilt en waarbij verder de ampli-15 tuden van deze signalen zodanig gekozen zijn dat althans bij benadering een frekwentieonafhankelijke overdracht door de inrichting wordt verkregen, met het kenmerk, dat de inrichting p van dergelijke vertragings-lijnen bevat (met p^-1) en dat voor elke vertragingslijn geldt dat, onder toevoeging van een index x (x geheel en^ k+1) aan een aantal 20 aftakkingen van de vertragingslijn, waarbij de index 1 wordt toegekend aan êên der buitenste aftakkingen, daaropvolgende indices aan opeenvolgend aangrenzende aftakkingen, gaande vanaf die buitenste aftakking naar de centrale aftakking, en de hoogste index aan de centrale aftakking, de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de bij 25 die aftakkingen behorende amplitudeinstelinrichtingen A , met inbegrip /\ van hun teken,* voldoet aan de vergelijking 2 3 14 2 A^:A2:A^:A^:A^ = l:2n:2n : 1 η -η:^·(η -l)-2n , waarbij n, k en t^ voor elke vertragingslijn identieke waarden kunnen aannemen.

2. Inrichting volgens konklusie 1, met het kenmerk, dat de in-30 richting tenminste twee vertragingslijnen omvat, waarbij de ingang van telkens een volgende vertragingslijn is verbonden met de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de hieraan voorafgaande vertragingslijn.

3. Inrichting volgens konklusie 1, met het kenmerk, dat de in-35 richting 21+1 in serie geschakelde identieke vertragingslijnen omvat (met 1 geheel en 2^1^4) waarbij telkens de ingang van een volgende vertragingslijn is verbonden met de uitgang van de hieraan voorafgaande 800 1 1 18 o r PHN 9698 19 vertragingslijn,en de uitgangen van de optelschakelingen van elk der (21+i) vertragingslijnen individueel zijn voorzien van een tweede ampli-tudeinstelinrichting, waarbij de uitgang van iedere tweede amplitude-instelinrichting is verbonden met een verdere gemeenschappelijke optel-5 schakeling waarbij de amplituden van de signalen aan de uitgangen van die tweede amplitudeinstelinrichtingen van vertragingslijnen die symmetrisch zijn gelegen ten opzichte van de centrale vertragingslijn een gelijke waarde hebben, terwijl de fasedraaiing in de tweede amplitudeinstelinrichtingen gelijk is, waarbij echter van die tweede ampli-10 tudeinstelinrichtingen die op een oneven aantal malen de tijdsafstand ^), overeenkomende met de tijdsafstand tussen de centrale aftakkingen van twee opeenvolgende vertragingslijnen, van de centrale aftakking van de centrale vertragingslijn liggen, telkens van één der twee op ' gelijke tijdsafstand liggende tweede amplitudeinstelinrichtingen de 15 fase 180° verschilt en dat onder toevoeging van een index x (x geheel en ^ 1+i) aan een aantal vertragingslijnen, waarbij de index 1 wordt toegekend aan één der buitenste vertragingslijnen, daaropvolgende indices aan opeenvolgend aangrenzende vertragingslijnen, gaande vanaf die buitenste vertragingslijn naar de centrale vertragingslijn, en 20 de hoogste index aan de centrale vertragingslijn, de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de bij die vertragingslijnen behorende tweede amplitudeinstelinrichtingen B , met inbegrip van hun teken, voldoet aan de vergelijking Bj:B2:B^:B^:B^=l:2m:2m :m -m:^(m -i)-2m .

4. Inrichting volgens konklusie 3, met het kenmerk, dat de 25 21 + 1 vertragingslijnen tot één vertragingslijn met 21+1 groepen van 2k+l aftakkingen zijn samengevoegd.

5. Inrichting volgens konklusie 1,2,3 of 4^net het kenmerk, dat voor althans één vertragingslijn geldt dat n gelijk is aan 1.

6. Inrichting volgens konklusie 1,2,3 of 4,.met het kenmerk, dat 30 althans één vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen zich vanuit een uiteinde van de vertragingslijn gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 1:8:24:32:-24:8:-1.

7. Inrichting volgens konklusie 1,2,3 of 4, met het kenmerk, dat 35 althans één vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen zich vanuit een uiteinde van de vertragingslijn gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 1:4:12:16:-12:4:-1. 800 1 1 18 -* Τ ΡΗΝ 9698 20

8. Inrichting volgens konklusie 1,2,3.of 4,met het kenmerk, dat althans êén vertragingslijn 7 aftakkingen bezit en dat de signalen aan de uitgangen van de eerste amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde van de vertragingslijn gezien naar het andere uiteinde, 5 verhouden als 3:13:32:32:-32:13:-3.

9. Inrichting volgens konklusie 3 of 4, met het kenmerk, dat m gelijk is aan 1.

10. Inrichting volgens konklusie 3 of 4, met het kenmerk, dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uit- 10 gangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde gezien naaar het andere uiteinde, verhouden als 1:8:24:32:-24:8:-1.

11. Inrichting volgens konklusie 3 of 4, met het kenmerk, dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uit- 15 einde gezien naar het andere uiteinde verhouden als 1:4:12:16:-12:4:-1.

12. Inrichting volgens konklusie 3 of 4, met het kenmerk, dat de inrichting 7 vertragingslijnen bevat en dat de signalen aan de uitgangen van de tweede amplitudeinstelinrichtingen zich, vanuit een uiteinde gezien naar het andere uiteinde, verhouden als 3:13:32:32:-32:13:-3.

13. Nagalmeenheid, met het kenmerk, dat een inrichting volgens een der voorgaande konklusies aanwezig is, waarbij een signaal aan een eerste ingang van een kombineereenheid wordt toegevoerd, terwijl de uitgang van de kombineereenheid eventueel via een extra vertragingslijn is verbonden met de ingang van de inrichting, waarbij de uitgang van de 25 inrichting voert naar een tweede ingang van de kombineereenheid, eventueel onder tussenschakeling van een versterkertrap.

14. Nagalmeenheid volgens konklusie 13, omvattende een inrichting volgens konklusie 2, met het kenmerk, dat de inrichting 2 vertragingslijnen bevat, elk voorzien van 7 aftakkingen, waarbij de tijds- 30 afstand tussen de aftakkingen van de ene vertragingslijn ongelijk is aan die van de andere vertragingsLijn en de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de tweede vertragingslijn de uitgang van de inrichting vormt.

15. Nagalmeenheid volgens konklusie 13 of 14, met het kenmerk, 35 dat de uitgang van de kombineereenheid eventueel via een verdere versterkertrap is verbonden met een eerste ingang van een verdere kombineereenheid en de uitgang van de inrichting, eventueel via een andere ver- 800 1 1 18 m <5 PHN 9698 21 sterkertrap is verbonden met een tweede ingang van de verdere kombineer-eenheid, aan de uitgang waarvan het uitgangssignaal ter beschikking staat.

16. Nagalmeenheid volgens konklusie 13, met het kenmerk, dat 5 een inrichting volgens konklusie 1 aanwezig is, voorzien van êên ver-tragingslijn met twee identieke groepen van 2k+l aftakkignen, waarbij de uitgang van de gemeenschappelijke optelschakeling van de eerste groep, eventueel via een versterkertrap, is verbonden met de tweede ingang van de kombineereenheid, en de uitgang van de gemeenschappelijke 10 optelschakeling van de tweede groep, eventueel via een verdere versterkertrap voert naar een eerste ingang van een verdere kombineereenheid, waarbij de uitgang van de vertragingdijn eventueel via een andere versterkertrap met een tweede ingang van de verdere kombineereenheid is verbonden aan de uitgang waarvan het gewenste signaal beschikbaar is, dat 15 de verhouding van de signalen aan de uitgangen van de amplitudeinstel-inrichtingen van een groep, gezien vanaf de ingang van de vertragings-lijn, gelijk is aan de verhouding van de signalen aan de uitgangen van "de amplitudeinstelinrichtingen van de andere groep, gezien vanaf de uitgang, en de tijdsafstand tussen de ingang van de vertragingslijn en 20 de eerste aftakking van de ene groep gelijk is aan de tijdsafstand tussen de laatste aftakking van de andere groep en de uitgang van de vertragingslijn. 25 30 35 800 1 1 18