NL1019869C2

NL1019869C2 - Pyrotechnische bedieningsinrichting en daarmee uitgeruste stoel, alsmede daarin toe te passen dempingsorgaan.

Info

Publication number: NL1019869C2
Application number: NL1019869A
Authority: NL
Inventors: Johannes Theodorus M Rasenberg
Original assignee: Whiplash Preventie Systems Hol
Priority date: 2001-05-11
Filing date: 2002-01-30
Publication date: 2002-11-12
Also published as: WO2002092384A1

Description

PYROTECHNISCHE BEDIENINGSINRICHTING EN DAARMEE UITGERUSTE STOEL, ALSMEDE DAARIN TOE TE PASSEN DEMPINGSORGAAN

De uitvinding heeft betrekking op een bedieningsinrichting voor het doen bewegen van een daarmee verbonden voorwerp.

In velerlei situaties is het van groot belang dat 5 een voorwerp door middel van een bedieningsinrichting in zeer korte tijd over enige afstand kan worden verplaatst.

Met name kan hierbij gedacht worden aan veiligheidssystemen, bijvoorbeeld in voertuigen, die in geval van een incident, met name een aanrijding, de inzittenden van het voertuig 10 tegen letsel dienen te beschermen. Deze veiligheidssystemen mogen echter de normale werking van verder aanwezige systemen niet beïnvloeden, en dienen dus op de achtergrond aanwezig te zijn.

Een voorbeeld van een situatie waarin behoefte is 15 aan een dergelijk op de achtergrond aanwezig, snel reagerend veiligheidssysteem is een plotselinge voorwaartse versnelling van een voertuigstoel, bijvoorbeeld als gevolg van een aanrijding van achteren, waarbij de inzittende met kracht tegen de rugleuning gedrukt wordt. Bekende 20 voertuigstoelen zijn op velerlei wijze instelbaar, hetgeen ten koste gaat van de constructieve sterkte en stijfheid. Hierdoor bieden deze stoelen in het algemeen onvoldoende steun en bescherming in het geval van een dergelijke aanrijding van achteren. Bij de bekende voertuigstoelen 25 beweegt de rugleuning dan ook onder de belasting, die begint wanneer het bekken van de inzittende de leuning raakt, zeer snel tegen de belastingsrichting in. Hierdoor komt de rug van de inzittende los van de leuning, en slaat daar pas aan het eind van de beweging weer met extra kracht tegenaan. Ook 30 de hoofdsteun, die immers bovenop de rugleuning bevestigd is, voert deze snelle beweging uit, zodat ook het hoofd van de inzittende aan het eind van de beweging met kracht tegen de hoofdsteun zal slaan. De kracht van de klap waarmee rug en hoofd in de rugleuning en hoofdsteun slaan leidt vaak tot 35 letsel dat bekend staat onder de verzamelnaam "whiplash".

* r\ < p. > ·; .

-- .···./·; ' * V*/· 2

Aanvraagster heeft in een niet vóórgepubliceerde octrooiaanvrage reeds voorgesteld de rugleuning van een stoel bij een aanrijding van achteren een zwenkbeweging te laten uitvoeren rond een as die ongeveer halverwege de 5 rugleuning geplaatst is. Deze zwenkbeweging zou moeten worden ingeleid door het contact van het bekken met de onderzijde van de leuning, waardoor de bovenzijde daarvan in tegengestelde richting, dus naar voren zou zwenken en het bovenlichaam en hoofd van de inzittende zou opvangen. In de 10 praktijk blijkt deze zwenkbeweging echter vrijwel direct na het ontstaan omgekeerd te worden, op het moment dat een deel van de rug boven de zwenkas met de rugleuning in contact komt.

De uitvinding heeft nu tot doel een 15 bedieningsinrichting te verschaffen, waarmee bijvoorbeeld een snelle beweging van een rugleuning van een voertuigstoel kan worden opgewekt, teneinde rug-, nek- en hoofdletsel in geval van een aanrijding van achteren te voorkomen. Volgens de uitvinding wordt dit bereikt door een 20 bedieningsinrichting die is voorzien van een met een pyrotechnisch element verbonden cilinder en een onder invloed van het pyrotechnisch element beweegbaar daarin opgenomen zuiger. Door gebruik te maken van een pyrotechnisch element, kan de zuiger, die verbonden kan zijn 25 met een te bewegen voorwerp, zeer snel door de cilinder bewogen worden.

Bij voorkeur is de bedieningsinrichting voorzien van middelen voor het in een ruststand blokkeren van de zuiger in de cilinder. Hierdoor kunnen onbedoelde bewegingen 30 van het met de zuiger verbonden voorwerp worden vermeden.

Bij een constructief eenvoudige uitvoering worden deze blokkeringsmiddelen gevormd door ten minste één tussen de zuiger en de cilinder aangebracht bezwijkorgaan. Dit bezwijkorgaan, dat bijvoorbeeld de gedaante kan hebben van 35 een uitstekende rand van de zuiger, die rust tegen een schouder in de cilinder, zal in geval van belasting van de zuiger door het activeren van het pyrotechnisch element eenvoudig bezwijken, waarna de zuiger vrij kan bewegen.

3

Volgens een voorkeursuitvoering is de bedieningsinrichting ook voorzien van middelen voor het aan een eind van zijn slagbeweging in de cilinder fixeren van de zuiger. Hierdoor gedraagt de bedieningsinrichting zich na 5 het activeren daarvan verder als een star geheel, waardoor de verdere bewegingen van het daarmee verbonden voorwerp voorspelbaar en bestuurbaar zijn. Bovendien vormt de gefixeerde eindstand van de zuiger een duidelijke indicatie dat de bedieningsinrichting gebruikt is.

10 Deze fixatiemiddelen kunnen bijvoorbeeld gevormd worden door een taps toelopend einddeel van de cilinder, en een nauw daarin passend kegelvormig einddeel van de zuiger. Door de kracht en snelheid waarmee de zuiger bewogen wordt na activering van het pyrotechnisch element, zal deze bij 15 een geschikte keuze van de materialen van cilinder en zuiger vastslaan in het taps toelopende einddeel van de cilinder.

Volgens een ander aspect verschaft de uitvinding ook middelen voor het dempen van een teruggaande beweging van een element, zoals bijvoorbeeld een zuiger van een 20 bedieningsinrichting als hiervoor beschreven. Een constructief eenvoudige uitvoering wordt daarbij verkregen, wanneer de dempingsmiddelen plastisch vervormbaar zijn.

Voor het dempen van een' drukbelasting kunnen dan de cilinder en/of de zuiger gedeeld uitgevoerd zijn, en de 25 dempingsmiddelen ten minste één tussen de delen aangebracht, samendrukbaar dempingsorgaan omvatten. Zo wordt een compacte constructie bereikt. Teneinde een zeer gelijkmatige en eenvoudig instelbare demping te bereiken is bij voorkeur het dempingsorgaan kokervormig en vertoont dit ten minste één 30 uitstekende stabilisatierand. Een relatief lichte constructie die toch hoge belastingen kan weerstaan wordt verkregen, wanneer het kokervormig deel van het dempingsorgaan en/of de stabilisatierand van metaal, bijvoorbeeld aluminium vervaardigd is.

35 Anderzijds is het ook denkbaar dat het dempingsorgaan ten minste één met een samendrukbare massa gevulde kamer omvat. Zo kunnen de dempingsmiddelen eenvoudig en tegen geringe kosten gevormd worden.

4

Wanneer overigens de te dempen belasting een trek-in plaats van een drukbelasting is, vertoont de zuiger bij voorkeur een plastisch verlengbare zuigerstang.

De uitvinding heeft ook betrekking op een stoel 5 waarin een bedieningsinrichting en/of dempingsmiddelen als hiervoor beschreven toegepast kan/kunnen worden. Een door aanvraagster eerder ontwikkelde voertuigstoel omvat een in het voertuig bevestigd frame, een daarop aangebrachte zitting en een daarmee verbonden rugleuning, waarvan althans 10 een deel in hoofdzaak evenwijdig aan de zitting beweegbaar is. De uitvinding verschaft nu een stoel van dit type, die verder voorzien is van ten minste één bedieningsinrichting voor het in respons op een stootbelasting met de belasting mee doen bewegen van althans het beweegbare deel van de 15 rugleuning. Zo kan de rugleuning bij een aanrijding van achteren zeer snel een beweging naar voren uitvoeren om het bovenlichaam en hoofd van de inzittende op te vangen.

Een effectieve opvangbeweging wordt bereikt, wanneer de zitting en/of rugleuning kantelbaar is om een in 20 hoofdzaak dwars op de bewegingsrichting van het voertuig gerichte, horizontale aslijn. Zo kan de volledige stoel dus naar voren kantelen om de afstand tot het lichaam van de gebruiker te verkleinen. Daarbij kan de kantel-aslijn bepaald worden door ten minste één nabij een van de 25 rugleuning afgekeerde rand van de zitting geplaatst scharnier.

Een nog beter geleide beweging wordt verkregen, wanneer de zitting en/of rugleuning door ten minste twee in de bewegingsrichting van het voertuig met tussenruimte 30 aangebrachte zwenkarmen met het frame verbonden is. Door het afstemmen van de onderlinge stand en lengte van de zwenkarmen kan de beweging nauwkeurig worden bestuurd.

Daarbij is dan met voordeel de ten minste ene bedieningsinrichting tussen de zitting en/of rugleuning en 35 het frame is aangebracht. Overigens kan het in sommige gevallen voordeel bieden gebruik te maken van afzonderlijke, tussen de zitting en/of rugleuning en het frame aangebrachte middelen voor het dempen van een teruggaande beweging van de 10 1 λ 5 zitting en/of rugleuning, waardoor dus de bedieningsfunctie, het in beweging brengen van (delen van) de stoel, gescheiden wordt van die van het dempen van de teruggaande beweging. Tenslotte betreft de uitvinding nog een 5 dempingsorgaan voor toepassing in de bedieningsinrichting als hiervoor beschreven.

De uitvinding wordt nu toegelicht aan de hand van een aantal voorbeelden, waarbij wordt verwezen naar de bijgevoegde tekening, waarin: 10 Fig. IA tot C een eerste uitvoeringsvorm van de bedieningsinrichting volgens de uitvinding toont tijdens verschillende fases van het gebruik daarvan,

Fig. 2A tot C met fig. 1 overeenkomende aanzichten zijn van een tweede uitvoeringsvorm van de 15 bedieningsinrichting,

Fig. 3A tot C met de voorgaande figuren overeenkomende aanzichten tonen van een derde uitvoeringsvorm van de bedieningsinrichting,

Fig. 4A tot C overeenkomstige aanzichten zijn van 20 een vierde uitvoeringsvorm van de bedieningsinrichting volgens de uitvinding,

Fig. 5A en B schematische zijaanzichten tonen van een voertuigstoel waarin een bedieningsinrichting volgens de uitvinding toegepast wordt, respectievelijk tijdens een 25 ruststand en bij gebruik van de bedieningsinrichting,

Fig. 6A en B met fig. 5 overeenkomende aanzichten zijn van een alternatieve uitvoeringsvorm van de bedieningsinrichting bij gebruik in een voertuigstoel,

Fig. 7A en B met de voorgaande figuren 30 overeenkomende aanzichten zijn van een derde opstelling van de bedieningsinrichting bij gebruik in een voertuigstoel, en Fig. 8A en B een voertuigstoel tonen die voorzien is van middelen voor het dempen van de beweging daarvan.

Een bedieningsinrichting 1 (fig. 1) omvat een 35 cilinder 2 en een zuiger 3, die daarin beweegbaar is. De cilinder 2 is voorzien van een uitstekend deel 4 waarin pyrotechnisch element 5 is opgenomen, dat bij activering zorgt voor een gasontlading in de cilinder 2. De zuiger 3 is 6 verbonden met een zuigerstang 6, die aan één einde door een opening 8 in een eindwand 9 van de cilinder 2 steekt.

De cilinder 2 is in het getoonde voorbeeld in feite uitgevoerd in twee delen, en vertoont een voortgezet 5 deel 10 dat opgenomen is in een eindwand 11, en dat een boring 12 vertoont waarin de zuigerstang 6 steekt. Het voortgezette deel 10 is voorzien van dempingsmiddelen 14, hier in de vorm van een relatief dunwandige buis 15 en een aantal met tussenruimte aangebrachte stabilisatieringen 16. 10 In het getoonde voorbeeld zijn de buis 15 en de stabilisatieringen 16 als één geheel met elkaar gevormd van een metaal, zoals aluminium, en vormen deze tevens één geheel met het verlengde deel 10 van de cilinder 2. De zuigerstang 6 en het verlengde deel 10 zijn verder voorzien 15 van openingen 7, respectievelijk 13 waarmee de bedieningsinrichting 1 kan worden bevestigd tussen een vaste basis en een door de bedieningsinrichting 1 te bewegen voorwerp.

De bedieningsinrichting 1 is verder voorzien van 20 middelen voor het in de ruststand blokkeren van de zuiger 3 in de cilinder 2. Deze blokkeringsmiddelen worden in het getoonde voorbeeld gevormd door een tussen de zuiger 3 en de cilinder aangebracht bezwijkorgaan, hier in de gedaante van een uitstekende breekrand 17 van de zuiger 3, die in 25 aangrijping verkeert met een schouder 18 in de cilinder 2.

De rand 17 is zo gedimensioneerd, dat deze bezwijkt wanneer door het activeren van het pyrotechnisch element 5 de gasdruk in de cilinder 2 achter de zuiger 3 explosief wordt verhoogd.

30 De bedieningsinrichting 1 is ook voorzien van middelen voor het aan het eind van zijn slagbeweging fixeren van de zuiger 3 in de cilinder 2. Deze fixatiemiddelen worden hier gevormd door een taps toelopend einddeel 20 van de cilinder, waarin een kegelvormig einddeel 19 van de 35 zuiger nauw passend kan worden opgenomen. Door een geschikte materiaalkeuze van de zuiger 3 en de cilinder 2 kan de zuiger 3 door de gasdruk in de cilinder 2 met zoveel kracht in het taps toelopende eind 20 worden vastgedrukt, dat de 7 zuiger 3 en de cilinder 2 zich bij de daarop normaal werkende belastingen als één star geheel gedragen.

Overigens is de cilinder 2 nog voorzien van uitstroomopeningen 21 voor het laten ontsnappen van de voor 5 de zuiger 3 aanwezige lucht in de cilinder 2.

De werking van de bedieningsinrichting 1 is nu als volgt. Wanneer de bedieningsinrichting 1 door middel van de bevestigingspunten 7 en 13 is aangebracht tussen een vaste basis en een te bewegen voorwerp, vormt dit hiertussen in 10 feite een starre verbinding (fig. IA) , als gevolg van de stijfheid van de cilinder 2 en het verlengdeel 10, en doordat de zuiger 3 in de cilinder 2 is opgesloten door de fixatiemiddelen 17, 18, en met zijn zuigerstang 6 is opgesloten in het verlengde deel 10.

15 Wordt nu de bedieningsinrichting 1 in werking gebracht, dan wordt eerst het pyrotechnisch element 5 door middel van een ontsteker geactiveerd. Hierdoor wordt op explosieve wij ze een hoge gasdruk opgebouwd in de cilinder 2, waardoor de zuiger 3 ten opzichte van de cilinder 2 in de 20 tekening naar rechts wordt bewogen (fig. 1B). De fixatierand 17 bezwijkt daarbij. De beweging van de zuiger 3 in de cilinder 2 wordt begrensd door het taps toelopende eind 20 van de cilinder 2, waarin het kegelvormig eind 19 van de zuiger 3 vastloopt. Op dat moment is de afstand tussen de 25 bevestigingspunten 7 en 13 met de slaglengte van de zuiger 3 toegenomen, waardoor dus het te bewegen voorwerp over diezelfde slaglengte is verplaatst.

Wordt nu door het te bewegen voorwerp op de bedieningsinrichting 1 een reactiekracht uitgeoefend, dan 30 wordt deze kracht in eerste instantie opgenomen door de dempingsmiddelen 14, die op nauwkeurig bepaalde wijze plastisch vervormen. De plastische vervorming heeft daarbij de gedaante van het uitknikken van de segmenten van de buis 15 tussen de stabilisatieringen 16, tot delen van de 35 binnenwand van de buis 15 met elkaar in contact komen en de buissegmenten nagenoeg vlak samengedrukt tussen de stabilisatieringen 16 liggen (fig. 1C). Door de specifieke vorm van de dempingsmiddelen 14 is het verband tussen de 8 plastische vervorming daarvan en de uitgeoefende kracht nagenoeg lineair, zodat spanningspieken worden vermeden. De dempingskracht neemt aan het begin van de vervorming snel toe, en bereikt dan een waarde die nagenoeg constant blijft 5 gedurende de verdere vervorming van de buissegmenten.

Zo wordt in de bedieningsinrichting 1 volgens deze uitvoeringsvorm dus een snelle uitgaande beweging gecombineerd met een gelijkmatige demping van een eventuele terugslagbeweging. Dit maakt de bedieningsinrichting 1 10 bijzonder geschikt voor toepassing in bepaalde veiligheidssystemen, met name systemen die in voertuigen toegepast worden ter voorkoming van persoonlijk letsel in geval van aanrijdingen.

Bij een compactere variant van de 15 bedieningsinrichting 1 (fig. 2) is het pyrotechnisch element 5 aangebracht in een ruimte in een met de cilinderwand 2 verbonden kopdeel 4, dat tegelijkertijd een bevestigingspunt 13 draagt. In het kopdeel 4 is ook een toegangsruimte 22 voor de ontsteking gevormd. Bij deze variant zijn de 20 dempingsmiddelen 14 niet opgenomen in de cilinder 2, maar in de zuiger 3. Daartoe is de zuigerstang 6 voorzien van een boring 24, waarin een verlengingsdeel 23 is opgenomen, dat het bevestigingspunt 7 draagt. De dempingsmiddelen 14 hebben ook hier de gedaante van een koker 15 met een aantal 25 verdeeld aangebrachte stabilisatieringen 16, en zijn opgenomen in de boring 24 van de zuigerstang 6. De overige onderdelen van de bedieningsinrichting 1 komen overeen met die van de inrichting van fig. 1. Bij gebruik van de bedieningsinrichting 1 volgens deze variant wordt door het 30 ontsteken van het pyrotechnisch element 5 gasdruk opgebouwd waardoor de zuiger 3 explosief naar links beweegt in de cilinder 2, en wederom vastslaat in het einddeel daarvan, terwijl bij het daarna optreden van een grotere reactiekracht het verlengingsdeel 23 in de boring 24 van de 35 zuigerstang 6 gedrukt wordt, onder samendrukking van de dempingsmiddelen 14. Deze worden daarbij weer tussen de stabilisatieringen 16 plastisch vervormd, op dezelfde wijze als in fig. 1.

9

Bij een derde variant van de bedieningsinrichting hebben de dempingsmiddelen 14 niet langer de gedaante van een koker met stabilisatieringen, maar worden deze gevormd door in de boring 24 van de zuigerstang 6 opgenomen, 5 plastisch samendrukbare lichamen zoals bijvoorbeeld kunststof kogels (fig. 3). Het eind van het verlengingsdeel 23 is daarbij uitgevoerd als hulpzuiger 26, waardoor de kogels 25 worden samengeperst. Overigens zouden de plastisch vervormbare kogels 25 ook vervangen kunnen worden door een 10 fluïdum dat door een kleine opening in de zuiger 3 of de wand van de zuigerstang 6 weggeperst zou kunnen worden, waardoor een hydraulische demper zou ontstaan.

Bij weer een andere variant van de bedieningsinrichting 1 (fig. 4) zijn de bewegingen ten 15 opzichte van de eerder getoonde varianten omgekeerd, in de zin dat op het te bewegen voorwerp een trek in plaats van een drukkracht wordt uitgeoefend, en de reactiekracht dus ook een tegengestelde trek- in plaats van drukkracht is. Daarbij wordt de demping van de reactiekracht verzorgd door 20 de zuigerstang 6, die plastisch vervormbaar is uitgevoerd. Teneinde de beweging van de zuigerstang te begrenzen is het eind daarvan over een samendrukbare en strekbare balg 27 met de eindwand 9 van de cilinder 2 verbonden.

De bedieningsinrichting 1 kan zoals gezegd worden 25 toegepast in een veiligheidssysteem, bijvoorbeeld om een voertuigstoel 28, of althans de rugleuning 30 daarvan in geval van een aanrijding van achteren naar voren te bewegen, om zo te voorkomen dat de afstand tussen de rug, nek en het hoofd van de gebruiker enerzijds en de rugleuning 30 en 30 hoofdsteun 36 van de stoel 28 anderzijds te groot wordt aan het begin van de aanrijding, hetgeen zou kunnen leiden tot het met kracht in de rugleuning en hoofdsteun slaan van deze lichaamsdelen, wat op zijn beurt weer aanleiding zou kunnen geven tot whiplash. In fig. 5 is een conventionele 35 voertuigstoel 28 getoond, met een zitting 29 die over een instelbaar scharnier 31 verbonden is met de rugleuning 30.

De stoel 28 staat op een tweetal stoelrails 32, die bevestigd zijn aan de bodem 33 van het voertuig. In elke 10 rail 32 zijn twee sledes 34 en 35 verschuifbaar opgenomen, welke de stoel 28 dragen.

Volgens een aspect van de uitvinding wordt de gewenste beweging van de rugleuning 30 bereikt door het 5 kantelen van de zitting 29 en de daarmee verbonden rugleuning 30 om een aslijn P (fig. 5B). In het getoonde voorbeeld wordt deze kantel-aslijn P gevormd door een conventionele scharnierconstructie 37, waarmee de zitting 29 bevestigd is aan de voorste slede 34. Voor het tot stand 10 brengen van de kantelbeweging is tussen de achterste slede 35 en een framedeel 38 van de stoel 28 een bedieningsinrichting 1 zoals bijvoorbeeld getoond in één van de figuren 1 tot 3 aangebracht. Deze bedieningsinrichting 1 wordt geactiveerd in het geval van een aanrijding van 15 achteren, die wordt waargenomen door een (hier niet getoonde) sensor. Bij activering wordt de zuiger 3 ten opzichte van de cilinder 2 bewogen, waardoor de afstand tussen de bevestigingspunten 7 en 13, waarvan de één verbonden is met de slede 35 en de ander met het framedeel 20 38, wordt vergroot. Hierdoor worden de zitting 29, de rugleuning 3 0 en de hoofdsteun 36 rond de kantel-aslijn P naar voren bewogen, waardoor de afstand tussen de rugleuning 30 en hoofdsteun 36 enerzijds en de rug, nek en het hoofd van de gebruiker anderzijds wordt verkleind.

25 Daarbij dient bedacht te worden dat als gevolg van de geringe stijfheid van de stoel de rugleuning 30 en hoofdsteun 36 direct bij het optreden van de aanrijding van achteren een achterwaartse verplaatsing zijn begonnen, die dus door de beweging van de bedieningsinrichting wordt 30 tegengewerkt. Wanneer vervolgens het lichaam van de gebruiker met enige vertraging ook aan een achterwaartse versnelling wordt onderworpen, en dus in de rugleuning 30 en hoofdsteun 36 wordt teruggedrukt, zullen de daarbij optredende krachten relatief gering zijn, omdat immers de 35 afstand waarover de lichaamsdelen kunnen versnellen voordat zij de rugleuning en hoofdsteun raakten relatief klein is. Daarna neemt de kracht die de gebruiker op de rugleuning en hoofdsteun uitoefent toe, waardoor de dempingsmiddelen 14 11 van de bedieningsinrichting 1 plastisch zullen vervormen, en zo een belangrijk deel van de energie van de beweging van het lichaam ten opzichte van de stoel wordt opgenomen.

Bij een alternatieve uitvoering van de stoel 28 5 (fig. 6) is deze door twee zwenkarmen 39, 40 verbonden met de sledes 34 en 35. Daarbij wordt de slede 34 in dit voorbeeld aarigedreven door de bedieningsinrichting 1, terwijl de tweede zwenkarm 39 gevormd wordt door een afzonderlijke demper, die in het getoonde voorbeeld dezelfde 10 opbouw heeft als de dempingsmiddelen 14 in figuren 1 en 2. Bij gebruik van de bedieningsinrichting 1 in geval van een aanrijding van achteren wordt hier dus de slede 34 naar voren bewogen, waarbij de' voorzijde van de zitting 29 naar voren en naar beneden wordt bewogen door verdraaiing van de 15 zwenkarm 39. Hierdoor voert de rugleuning 30 een gecombineerde translatie- en rotatiebeweging uit in de richting van de rug van de gebruiker. . Wanneer uiteindelijk de gebruiker de rugleuning 30 en hoofdsteun 36 raakt wordt de daaruit resulterende teruggaande beweging van deze 20 onderdelen en van de zitting 30 gedempt door plastische vervorming van de als tweede zwenkarm· 40 fungerende demper.

Bij een derde variant van de voertuigstoel zijn twee zwenkarmen 39 en 40 verbonden met een gemeenschappelijk scharnierpunt 41, terwijl een bedieningsinrichting 1 met 25 geïntegreerde dempingsmiddelen verbonden is met het aangrijpingspunt 38 van de tweede zwenkarm 40 op de zitting 28. Ook hier leidt het activeren van de bedieningsinrichting 1 in eerste instantie tot een kantelbeweging van de stoel 28 rond het scharnierpunt 41, waardoor de afstand tussen de 30 rugleuning 30 en de hoofdsteun 36 enerzijds en de rug, nek en het hoofd van de gebruiker anderzijds wordt verkleind, waarna bij het in de rugleuning en de hoofdsteun slaan van het lichaam de stoel weer achterover gekanteld wordt, onder vervorming van de dempingsmiddelen in de 35 bedieningsinrichting 1.

Tenslotte is in fig. 8 nog een variant van de stoel 28 getoond, waarbij uitsluitend gebruik gemaakt wordt van een mechanische demper voor het dempen van de beweging ff O· Ί v- · v v < ^ y 12 van de stoel in reactie op een aanrijding van achteren. Deze mechanische demper 14 heeft daarbij dezelfde gedaante als de dempingsmiddelen in de uitvoering van de bedieningsinrichting 1 van figuren 1 en 2, dat wil zeggen 5 een kokervorm met stabilisatieringen, en is aangebracht tussen een voorste steun 42 van de stoel 28 en een vast met het voertuig verbonden punt.

Hoewel de uitvinding hiervoor is toegelicht aan de hand van een aantal voorbeelden, zal het de deskundige 10 duidelijk zijn dat deze op velerlei wijzen kan worden gevarieerd. Zo kunnen de vorm en afmetingen van de cilinder en de zuiger anders worden gekozen, terwijl ook de positie van het pyrotechnisch element kan worden gewijzigd. Ook de wijze waarop de zuiger in zijn ruststand en/of in zijn 15 eindstand ten opzichte van de cilinder gefixeerd wordt zou kunnen worden gevarieerd. En hoewel in de meeste getoonde voorbeelden de bedieningsinrichting gecombineerd is met dempingsmiddelen, zou deze ook zonder dergelijke dempingsmiddelen kunnen worden gebruikt, of in combinatie 20 met afzonderlijke dempingsmiddelen. Ook de positie van de bedieningsinrichting bij gebruik in combinatie met een stoel zou kunnen worden gevarieerd. Zo zou de bedieningsinrichting rechtstreeks kunnen aangrijpen op de rugleuning of een deel daarvan, in plaats van de zitting. De omvang van de 25 uitvinding wordt dan ook uitsluitend bepaald door de bijgevoegde conclusies.

'v.·

Claims

2. Bedieningsinrichting volgens conclusie 1, gekenmerkt door middelen voor het in een ruststand blokkeren van de zuiger in de cilinder.
3. Bedieningsinrichting volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de blokkeringsmiddelen gevormd worden 10 door ten minste één tussen de zuiger en de cilinder aangebracht bezwijkorgaan.
4. Bedieningsinrichting volgens één der voorgaande conclusies, gekenmerkt door middelen voor het aan een eind van zijn slagbeweging in de cilinder fixeren van de zuiger.
5. Bedieningsinrichting volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de fixatiemiddelen gevormd worden door een taps toelopend einddeel van de cilinder, en een nauw daarin passend kegelvormig einddeel van de zuiger.
6. Bedieningsinrichting volgens één der voorgaande 20 conclusies of volgens de aanhef van conclusie 1, gekenmerkt door middelen voor het dempen van een teruggaande beweging daarvan.
7. Bedieningsinrichting volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de dempingsmiddelen plastisch vervormbaar 25 zijn.
8. Bedieningsinrichting volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat de cilinder en/of de zuiger gedeeld is uitgevoerd, en de dempingsmiddelen ten minste één tussen de delen aangebracht, samendrukbaar dempingsorgaan omvatten.
9. Bedieningsinrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat het dempingsorgaan kokervormig is en ten minste één uitstekende stabilisatierand vertoont.
10. Bedieningsinrichting volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat het kokervormig deel van het dempingsorgaan 35 en/of de stabilisatierand van metaal vervaardigd is. II. Bedieningsinrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat het dempingsorgaan ten minste één met een samendrukbare massa gevulde kamer omvat.
12. Bedieningsinrichting volgens conclusie 6 en 7, met het kenmerk, dat de zuiger een plastisch verlengbare 5 zuigerstang vertoont.
13. Stoel, in het bijzonder voertuigstoel, omvattende een in het voertuig bevestigd frame, een daarop aangebrachte zitting en een daarmee verbonden rugleuning, waarvan althans een deel in hoofdzaak evenwijdig aan de 10 zitting beweegbaar is, gekenmerkt door ten minste één bedieningsinrichting voor het in respons op een stootbelasting met de belasting mee doen bewegen van althans het beweegbare deel van de rugleuning.
14. Stoel volgens conclusie 13, met het kenmerk, 15 dat de zitting en/of rugleuning kantelbaar is om een in hoofdzaak dwars op de bewegingsrichting van het voertuig gerichte, horizontale aslijn.
15. Stoel volgens conclusie 14, met het kenmerk, dat de kantel-aslijn bepaald wordt door ten minste één nabij 20 een van de rugleuning af gekeerde rand van de zitting geplaatst scharnier.
16. Stoel volgens conclusie 14 of 15, met het kenmerk, dat de zitting en/of rugleuning door ten minste twee in de bewegingsrichting van het voertuig met 25 tussenruimte aangebrachte zwenkarmen met het frame verbonden is.
17. Stoel volgens één der conclusies 13 tot 16, met het kenmerk, dat de ten minste ene bedieningsinrichting tussen de zitting en/of rugleuning en het frame is 3. aangebracht.
18. Stoel volgens één der conclusies 13 tot 17, gekenmerkt door afzonderlijke, tussen de zitting en/of rugleuning en het frame aangebrachte middelen voor het dempen van een teruggaande beweging van de zitting en/of 3. rugleuning.
19. Dempingsorgaan, kennelijk bedoeld voor toepassing in een bedieningsinrichting volgens één der conclusies 8 tot 11. 0 ; > 3