Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywa¬ nia ftalazonu.Ftalazon jest produktem wyjsciowym w prze¬ myslowej produkcji chlorowodorku 1-hydrazyno- ftalazyny zwanej apresolina i chlorowodorku 1- -N'kanboetoksyhydrazynaftalazyny zwanej binazy- na, która ma zastosowanie jako lek hipotensyjny.Dotychczas znane sposoby otrzymywania ftala¬ zonu polegaja na reakcji hydrazyny z kwasem fta- laldehydowym lub ftalonowym.Niedogodnoscia tych sposobów jest duza ilosc operacji posrednich, koniecznych do otrzymania kwasów. Kwas ftalaldehydowy, który jest kwa¬ sem nietrwalym z uwagi na latwosc utleniania, o- trzymuje sie przez chlorowanie ftalidu i dalsza hy¬ drolize produktu chlorowania lub przez chlorowa¬ nie i nastepnie hydrolize kwasu toluilowego. Na¬ tomiast kwas ftalonowy otrzymuje sie przez utle¬ nianie naftalenu lub produktu jego czesciowej re¬ dukcji, zwanego tetralina, zwiazkami utleniajacy¬ mi inp. nadmanganianem potasu. W obu tych spo¬ sobach ftazalon otrzymuje sie z mala wydajnos¬ cia.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze na produkty ozonolizy naftalenu dziala sie wodzia- nem hydrazyny lub jej solami. Nastepnie z mie¬ szaniny poreakcyjnej izoluje sie produkt koncowy znanymi sposobami.Jako produkty ozonolizy naftalenu stosuje sie zwiazki o wzorze ogólnym 1, w którym R ozna- 39 cza atom wodoru wzglednie rodnik alkilowy o 1— —4 atomach wegla i/hifo zwiazki o wzorze 2, w którym Rt i R2 oznaczaja rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, przy czym RA moze byc rózne od R2.Schemat reakcji przedstawiono na rysunku, przy czym R, Rj i R2 we wzorach oznaczaja atom wo¬ doru luib rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla.Zwiazki o wzorze ogólnym 1 i 2 otrzymuje sie przez ozonolize .naftalenu w obecnosci rozpuszczal¬ nika polarnego, korzystnie takiego, jak metanol lub etanol.Ftalazon mozna równiez otrzymac z produktów ozonolizy naftalenu, które poddaje sie hydrolizie kwasnej lub zasadowej, a nastepnie dziala sie hy¬ drazyna, wodzianem hydrazyny lub jej solami.Zaleta sposobu wedlug wynalazku jest to, ze jest on prosty i ftazalon otrzymuje sie z duza wy¬ dajnoscia.Sposób wedlug wynalazku ilustruja ponizsze przyklady.Przyklad I. 5g naftalenu rozpuszcza sie w mieszaninie 50 ml octanu metylu i 50 ml metano¬ lu i poddaje ozonowaniu w temperaturze —60°C przez 3 godziny przy uzyciu laboratoryjnego ozo- nizatora. Zakonczenie ozonowania okresla sie chro¬ matograficznie. Nastepnie mieszanine poreakcyjna podgrzewa do temperatury pokojowej i po doda¬ niu il<0 ml 14°/o, roztworu trójfluorku boru w me¬ tanolu pozostawia na noc, po czym calosc zagesz- 96 87796 877 t cza do okolo V« objetosci i oziebia do temperatury —10°C. Otrzymano bialy, krystaliczny osad 1,4- -dwumetoksy-2,3-ibenzodioksanu w postaci dlugich igiel, który poddano reakcji z octanem hydrazyny w roztworze wodnometanolowym.Po ogrzaniu w temperaturze wrzenia przez 2 go¬ dziny z roztworu ódiparowuje sie metanol i ca¬ losc oziebia. Wytraca sie bialy lub lekko szary osad ftalazonu w postaci drobniutkich igielek, któ¬ ry wydziela sie z roztworu przez odsaczenie. Tem¬ peratura topnienia otrzymanego ftalazonu wynosi 185—^It^C, wydajnosc, w przeliczeniu na wyjscio¬ wy naftalen, 2&*h.Przyklad II. Ozonolizie poddaje sie 10 g na- ^ftaieiUL-w wwruaiwch podanych w przykladzie I.£Nksfelnie fnlie&zahine reakcyjna zageszcza na od- -parowywaczu do |olowy objetosci i po wprowa¬ dzeniu 40 ml 50°/t kwasu mrówkowego ogrzewa pod cfSodnica zwrotna przez 3 godziny. Nastepnie, po odparowaniu reszty metanolu, dodaje sie 5,4 g chlorowodorku hydrazyny i 10°7o roztworu NaOH, zobojetniajac calosc do pH okolo 6. Mieszanine o- grzewa sie przez 15 minut. Po ochlodzeniu z roz¬ tworu wytraca sie bezowy osad ftalazonu, który po odsaczeniu rekrystali&uje sie z 260 ml wody z dodatkiem 0,5 g wegla aktywnego. Otrzymano 5,8 g ftalazonu, co stanowi 51°/o wydajnosci w przeli¬ czeniu na wyjsciowy naftalen. Temperatura top¬ nienia otrzymanego zwiazku wynosi 184—il85°C Przyklad III. 10 g naftalenu w mieszaninie 75 ml metanolu i 75 ml octanu metylu poddaje sie ozonolizie w temperaturze —25°C. Po zafewicaeniu analizy w produktach jej stwierdzono chromato¬ graficznie jako produkt glówny 4-metoksy-2,3-ben- zodioksan-1-ol o wzorze ogólnym 1, i 1,4-dwume- toksy-2,3-.benzodioksan o wzorze ogólnym 2. Do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie 15 ml 14% roz¬ tworu trójchlorku boru w metanolu i pozostawia przez noc w temperaturze pokojowej, po czym do¬ daje 6 ml 4Wo wodzianu hydrazyny i calosc za¬ geszcza do polowy objetosci pod zmniejszonym cisnieniem. Nastepnie dodaje sie 1U0 ml wody, o- grzewa przez pól godziny i cala ilosc metanolu odparowuje. Pozostalosc ogrzewa sie intensywnie leszcze przez 1 godzine i oziebia. Wytracony lek¬ ko "bezowy osad po odsaczeniu poddaje sie rekry¬ stalizacji ze 100 ml wody z dodatkiem 0,25 wegla aktywnego. Otrzymano 8,3 g ftalazonu, co stanowi 7!W# wydajnosci w przeliczeniu na naftalen. Tem¬ peratura topnienia otrzymanego zwiazku wynosi H85-a«&*c.Przyklad IV. 1,7 g l,4^iwumetoksy-2,3^ben- zodioksanu rozpuszcza sie w 10 ml metanolu i 20 ml wody, po czym dodaje 2 ml 40°/o wodzdanu hy¬ drazyny i 1,5 ml kwasu octowego. Calosc ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna przez 2 godziny. Na¬ stepnie odparowuje sie metanol i roztwór oziebia.Otrzymano 1,15 g ftalazonu, co odpowiada wydaj¬ nosci 91*7* w przeliczeniu na wyjsciowy 1,4-dwu- 4 metoksy-2,3-benzodioksan, o temperaturze tepnie* nia 185—)186°C.Przyklad V. 10 g naftalen* w ItO ml chlo¬ roformu poddaje sie oaonoldzie przet pmpuszcza- nie oBonu w temperaturze —25°C. Po utlenieniu calej ilosci naftalenu dodaje sie 50 ml etanolu, ca¬ la mieszanine doprowadza do temperatur/ pokojo¬ wej, po czym dodaje sie 20 ml wdy i a^arowuje chloroform pod zmniejszonym d&B&aitgBu Do po- zostalosci, w której glównym proxk*ttm jest zwia¬ zek o wzorze 1, gdzie R oznacza #upej -OCjHe, dodaje sie 50 mi wody, odparowuje etanol, po czym dodaje 11 g siarczanu hydrazyny i 14 g octanu sodu. Calosc ogrzewa sie przez pól godziny i po ochlodzeniu z roztworu wytraca sie Miko zólta¬ wy osad ftalazonu, który rekrystalizuje sie z 250 ml wody z dodatkiem wegla jfcttrwnaga. fOfrzyma- no 9,2 g ftalazonu o temperaturze topnienia 185*— —186°C, co stanowi 8J1*/* wydajnosci w przelicze- niu na wyjsciowy naftalen.Przyklad VI. Do 10 g naftalenu poddanego ozonolizie, jak w przykladzie V dodaje sie 50 ml butanolu nasyconego woda i calosc pozostawia w temperaturze pokojowej na 4 godziny przy ciag- iym mieszaniu. Nastepnie pod zraaaiejszonym cis¬ nieniem odparowuje sie chloroform.W mieszaninie reakcyjnej stwierdzono obecnosc glównego produktu w postaci zwiazku o wzorze 1, gdzie R jest butylem. Zwiazek ten przy dluz- szym odparowywaniu przechodzi w zwiazek o wzo¬ rze 2, gdzie Rj i R2 oznaczaja rodniki butylowe. sDo uzyskane} mieszaniny dodaje sie 6 ml 40%. wo¬ dzianu hydrazyny oraz 3 ml kwasu octowego i przez godzine ogrzewa calosc na lazni wodnej przy ciaglym mieszaniu.Nastepnie dodaje sie 14)0 ml wody d oddesty- lowuje butanol. Z pozostalego roztworu wodnego wykrystalizowuje sie surowy ffcalazon, który pod¬ daje sie rekrystalizacji z wody z dodatkiem wegla 40 aktywnego. Otrzymano 7„2 italazonu o tempera¬ turze topnienia 184-^I86*C. PL