Przedmiotem wynalazku jest wywolywacz sto¬ sowany do obróbki offsetowych warstw kopio¬ wych dwuazochinonowych na blachach cynko¬ wych, aluminiowych oraz aluminiowo-miedzio- wych.W przemysle poligraficznym stosowane sa bla¬ chy cynkowe, aluminiowe oraz aluminiowo-mie- dziowe, pokryte warstwa kopiowa, zawierajaca zwiazki dwuazochinonowe oraz czesto zywice no- wolakowa. Warstwy te w czasie naswietlania roz¬ kladaja sie, tworzac produkty rozpuszczalne.Proces rozpuszczania naswietlonych elementów nazywa sie wywolywaniem, a znane wywolywacze zawieraja wodorotlenek sodowy i nieraz srodki powierzchniowo-czynne. W czasie wywolywania zostaje w miejscach naswietlonych odkryte pod¬ loze metalowe, które w przypadku stosowania blach cynkowych i aluminiowych ma wlasnosci hydrofilowe. Poniewaz pozostale nienaswietlone elementy warstwy dwuazochinonowej posiadaja wlasciwosci oleofilowe, otrzymuje sie forme dru¬ kowa z oleofilowymi dwuazochinonowymi elemen¬ tami drukujacymi oraz hydrofilowymi metalowymi elementami niedrukujacymi.W przypadku stosowania warstw dwuazochino¬ nowych na blachach aluminiowo-miedziowych po procesie wywolania rozpuszcza sie miedz w ele¬ mentach wywolanych, oslaniajac hydrofilowa po¬ wierzchnie aluminium.Dotychczas stosowane wywolywacze zawieraja wodorotlenek sodu oraz srodek powierzchniowo- -czynny. Na przyklad wedlug opisu patentowego nr 83619. Wywolywacz zawiera w 1 litrze wody 9 g wodorotlenku sodowego i 4—7 g proszku ixi.Wodorotlenek sodowy wprawdzie dobrze rozpusz¬ cza elementy naswietlone, ale równoczesnie reaguje z powierzchnia aluminium, tworzac produkty oleo¬ filowe, a wiec w czasie wywolywania przez zwiekszenie oleofilowosci zmniejsza sie hydrofilo- wosc blach aluminiowych i cynkowych. Ponadto wodorotlenek sodowy reaguje z nowolakiem, znaj¬ dujacym sie w nienaswietlonych elementach war¬ stwy kopiowej, przy czym w zaleznosci od czasu oddzialywania i od stezenia wodorotlenku sodowe¬ go nastepuje czesciowy rozklad warstwy dwuazo- chinonowej, przez co znacznie zmniejsza sie wyso¬ kosc nakladu, uzyskanego z gotowej formy dru¬ kowej.Okazalo sie, ze wady wywolywacza, zawieraja¬ cego wodorotlenek sodowy oraz srodek powierzch- niowo-czynny, mozna znacznie zmniejszyc przez wprowadzenie dodatkowo do roztworu fosforanu sodowego oraz metakrzemianu sodowego. Fosforan sodowy reaguje z powierzchnia blach cynkowych lub aluminiowych, tworzac warstwe fosforanu gli¬ nu lub cynku o dobrej hydrofilowosci. Tym samym w ozasie wywolywania hydrofilowosc elementów niedrukujacych nie pogarsza sie, a nawet wzrasta. 95 55895 558 Metakrzemian sodowy; reaguje z cynkiem lub aluminium tworzac odpowiednie krzemiany lub glinonkrzemiany, które, jak sie okazalo, sa równiez bardzo hydrofilowe. Tym samym przez stosowanie wywolywacza wedlug wynalazku znacznie popra¬ wia sie hydrofilowosc plyt. Ponadto produkty od¬ dzialywania krzemianu sodowego na blache tworza dookola naswietlonych elementów otoczke ochron¬ na, która utrudnia dostep wodorotlenku sodowego do nienaswietlonych elementów. Nie nastepuje wiec zmniejszenie elementów drukujacych, dzieki czemu uzyskuje sie wieksza zgodnosc kopiowania.Wedlug wynalazku wywolywacz stanowi wodny roztwór, zawierajacy wodorotlenek metalu alka¬ licznego, zwlaszcza wodorotlenek metalu alkalicz¬ nego, zwlaszcza wodorotlenek sodowy lub potaso¬ wy w ilosci 5—25 g/l, ortofosforan trójsodowy w ilosci 1,0—50 g/l, metakrzemian sodowy w ilosci 1,0—50 g/l oraz srodek powierzchniowo-czynny w ilosci 0,05—0,3% wagowego. Metakrzemian so¬ dowy mozna zastapic sodowym szklem wodnym, po odpowiednim przeliczeniu na ilosc metakrze- mianu sodowego. Jako srodek powierzchniowo- czynny w wywolywaczu wedlug wynalazku sto¬ suje sie alfenol, rokafenol, nekaline S i inne.Przy stosowaniu wywolywacza wedlug wyna¬ lazku mozna uzyskac znacznie wieksze naklady, niz w przypadku stosowania wywolywacza, zawie¬ rajacego tylko wodorotlenek sodowy i srodek po¬ wierzchniowo-czynny oraz wysoka zgodnosc kopio- wania. Zalaczony rysunek przedstawia wyniki ba¬ dania zgodnosci kopiowania dla tej samej wars¬ twy, wywolanej w 1% roztworze wodorotlenku sodowego (krzywa 2) oraz obrabianej wywolywaczem wedlug wynalazku (krzywa 1). Widoczne jest znacz¬ ne zmniejszenie odstepstw od idealnej zgodnosci kopiowania.Istote wynalazku ilustruje przykladowy sklad wywolywacza: wodorotlenek sodowy cz. 10 g ortofosforan trójsodowy cz. 5 g metakrzemian sodowy cz. 5 g alfenol 1,5 ml woda do 1000 ml PL