PL94988B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania pochodnych N-fosfonometyloglicyny na drodze elektroli¬ tycznego utleniania pochodnych kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego.Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3160632 znany jest sposób wytwarzania N-fosfo¬ nometyloglicyny przez utlenianie N-fosfinometyloglicyny chlorkiem rteciowym. Proces ten przebiega jednak z mala wydajnoscia, a ponadto jego wade stanowia trudnosci zwiazane z usuwaniem trujacych soli rteci.Znany jest takze sposób wytwarzania N-fosfonometyloglicyny polegajacy na utlenianiu kwasu N-/fosfono- metylo/iminodwuoctowego. Proces ten przebiega jednak z mala wydajnoscia.Sposobem wedlug wynalazku, wodny roztwór lub zawiesine kwasu N-organo-N- fosfonometyloaminoocto- wego o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza grupe allilowa ewentualnie podstawiona chlorowcem, benzylowa ewentualnie podstawiona chlorowcem, 2,2,2-trójfenyloetylowa, dwufenylometylowa, —CH2CN, —CH2CHO, -CH2CC13, -CH2C/0/N/R7R", M3OOC-CH2- lub CH2PO/OM3/ /OM4/, w której R' oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, R" oznacza atom wodoru lub grupe R' aM, Ml9 M2, M3 i M4 niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, grupy alkoksyalkilowe, alkilowe o 1—18 atomach wegla, korzystnie nizsza grupe alkilo¬ wa, atom metalu alkalicznego, atom metalu ziem alkalicznych, grupe amonowa lub organiczna grupe amoniowa z tym, ze co najmniej jeden z podstawników M, Mi lub M2 oznacza atom wodoru, metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych wprowadza sie do naczynia elektrolitycznego i elektrolitycznie utlenia pochodna kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego do pochodnej N-fosfonometyloglicyny o ogólnym wzorze 2, w którym M, Mx i M2 maja wyzej podane znaczenia. Utlenianie elektrolityczne prowadzi sie przy stezeniu reagenta 0,01—30% wagowych, gestosci pradu 1—700 mA/cm2 i w temperaturze 0—110°C.Grupy alkoksyalkilowe oznaczone M, Mj, M2, M3 i M4 obejmuja grupy metoksyetalowa, 4-etoksy-2-mety- lobutylowa, 2-etoksyetylowa, 3-metoksypropylowa, 4-metoksybutylowa, 4-metoksy-2-etylobutylowa, 4-butoksy- butylowa, 2-/2-metoksyetoksy/-etylowa, 2-/2-butoksyetoksy/etylowa i podobne.2 94988 Grupy alkilowe oznaczone R\ M, Mi, M2, M3 i M4 obejmuja nizsze grupy alkilowe, takie jak metylowa, etylowa, propylowa, izopropylowa, butylowa, pentylowa i heksylowa, jak równiez wyzsze grupy alkilowe, takie jak heptylowa, oktylowa, dodecylowa, oktadecylowa i podobne.Termin „metal alkaliczny" odnosi sie do litu, sodu, potasu, cezu i rubidu oraz termin „metal ziem alkalicz¬ nych" odnosi sie do berylu, magnezu, wapnia, strontu i baru.Organiczne grupy amoniowe oznaczone M, M|, M2, M3 i M4 pochodza z organicznych amin o mniejszym ciezarze czasteczkowym, tj. o ciezarze czasteczkowym ponizej 300. Do takich amin naleza alkiloaminy, alkileno- aminy i alkanoloaminy zawierajace nie wiecej niz dwie grupy aminowe takie jak metyloamina, etyloamina, n-propyloamina, izopropyloamina, n-butyloamina, izobutyloamina, drugorzedowa butyloamina, n-amyloamina, izoamyloamina, heksyloamina, heptyloamina, oktyloamina, nonyloamina, decyloamina, undecyloamina, dodecy- loamina, tridecyloamina, tetradecyloamina, pentadecyloamina, heksadecyloamina, heptadecyloamina, oktadecy- loamina, metylononyloamina, metylopentadecyloamina, metylooktadecyloamina, etylobutyloamina, etylohepty- loarmna, etylooktyloamina, heksyloheptyloamina, heksylooktyloamina, dwumetyloamina, dwuetyloamina, dwu-n-propyloamina, dwuizopropyloamina, dwu-n-anyloamina, dwuizoamyloamina, dwuheksyloamina, dwuhep- tyloamina, dwuoktyloamina, trójmetyloamina, trójetyloamina, trój-n-propyloamina, trójizopropyloamina, trój-n-butyloamina, trójizobutyloamina, trój-drugorzedowa s-butyloamina, trój-n-amyloamina, etanoloamina, n-propanoloamina, izopropanoloamina, dwuetanoloamina, N,N-dwuetyloetanoloamina, N-etylopropanoloamina, N-butyloetanoloamina, alliloamina, n-butenylo-2-amina, n-pentenylo-2-amina, 2,3-dwumetylobutenylo-2-amina, dwubutenylo-2-amina, n-heksanylo-2-amina i propylenodwuamina, pierwszorzedowe aminy aromatyczne takie jak metoksyanilina, otaoksyanilina, o-, m-, p-toluidyna, fenylonodwuamina, 2,3,6-trójbromoanilina, benzydyna, naftyloamina, o-, m-, p-chloroanilina i podobne aminy heterocykliczne takie jak pirydyna, morfolina, piperydyna, pirolidyna, indolina, azepina i podobne.Korzystny sposób prowadzenia procesu wedlug wynalazku polega na tym, ze 2 do 30% roztwór pochodnej kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego rozpuszcza sie w 1 do 37% kwasie solnym (1 do 37% kwasu solnego w wodzie), korzystnie w 10 do 25% kwasie solnym oraz wprowadza sie do naczynia elektrolitycznego utrzymywanego w temperaturze od 25 do 110°C i zaopatrzonego w elektrody z metalu szlachetnego, grafitu lub wegla. Przez naczynie przepuszcza sie nastepnie prad elektryczny podlaczajac anode i katode do odpowiedniego zródla zasilania, zapewniajacego doplyw pradu o róznym natezeniu. W okresie czasu wystarczajacym do utlenie¬ nia pochodnej kwasu N-organo-fosfonometyloarninooctowego do N-fosfonometyloaminooctowego do N-fosfono- metyloglicyny utrzymuje sie gestosc pradu od 1 do 700 mA/cm2.Roztwór poreakcyjny odparowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem w celu usuniecia wodnego roztworu chlorowodoru bedacego srodowiskiem reakcji i lotnych produktów ubocznych. Pozostalosc rozpuszcza sie w wo¬ dzie i wykrystalizowuje przez oziebienie wodnego roztworu.Wedlug wynalazku stezenie pochodnej kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego nie ma zasadni¬ czego znaczenia i ograniczone jest jedynie przez rozpuszczalnosc substancji wyjsciowej w wodzie. Tak wiec chociaz na przyklad stezenie w wodzie moze wynosic nawet 0,01% wagowych, to jednak ze wzgledów wydajno¬ sciowych i ekonomicznych korzystne jest stosowanie stezenia okolo 5 do 30% wagowych, a nawet wyzszych stezen pochodnej N-fosfonometyloaminooctowej w wodnym roztworze elektrolitu.Temperatura procesu w sposobie wedlug wynalazku nie musi byc utrzymywana w waskich granicach i mo¬ ze zmieniac sie w zakresie od 0 do 110°C, a nawet moze byc wyzsza w przypadku uzycia ogniw cisnieniowych.Jest sprawa oczywista, ze przy nizszych temperaturach nalezy stosowac bardzo rozcienczone roztwory lub zawiesiny z uwagi na mniejsza rozpuszczalnosc pochodnej kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego w nizszych temperaturach.W sposobie wedlug wynalazku proces moze prowadzic pod cisnieniem atmosferycznym, wyzszym oraz nizszym od atmosferycznego.Ze wzgledów ekonomicznych i konstrukcyjnych korzystne jest prowadzenie tego procesu pod cisnieniem zblizonym do atmosferycznego.W sposobie wedlug wynalazku typ naczynia elektrolitycznego nie ma zasadniczego znaczenia. Elektrolizer moze skladac sie ze szklanego pojemnika zawierajacego jedna lub wieksza ilosc anod i katod, podlaczonych do zródla pradu stalego, takiego jak bateria lub podobne lub do zródla pradu zmiennego o malej czestotliwosci.Elektrolizer moze sie równiez skladac z dwóch elektrod rozdzielonych izolacja, taka jak guma lub inna nieprze- wodzaca uszczelka.W sposobie wedlug wynalazku stosuje sie gestosc pradu od 1 mA/cm2 do 700 lub wiecej mA/cm2. * Elektrody, tj. anoda i katoda stosowane w tym procesie mozna wykonac z wielu róznych materialów i polaczen materialów. Anody mozna na przyklad budowac z dowolnych przewodzacych substancji, takich jak94988 3 olów, grafit, tlenek olowiu, siarczan olowiu, wegiel w róznych postaciach, platyna, rozmaite tlenki metali, takie jak dwutlenek manganu, tlenek miedzi, tlenek niklu i podobne przy czym moga one wystepowac w róznych formach, takich jak elektroda siatkowa, brylowa, porowata itp.Jako katody równiez mozna stosowac dowolne przewodzace substancje, takie jak miedz, olów, platyna, pallad, tlenek olowiu, grafit, wegiel itp. W sposobie wedlug wynalazku korzystne jest uzycie na katode takich materialówjak metal szlachetny, platyna lub pallad, róznych odmian grafitu, wegla lub wegla szklistego. Zastoso¬ wanie innych materialów na katode jest mniej korzystne, gdyz szybko ulegaja korozji, a ich jony zanieczyszczaja roztwór elektrolitu. Izolacja produktu jest wówczas trudniejsza i drozsza.W celu osiagniecia dobrego przeplywu pradu nalezy stosowac roztwór wodny dobrze przewodzacy prad.W tym celu do roztworu elektrolitu dodaje sie kwasy, zasady lub sole, co moze powodowac zakwaszanie badz alkalizowanie roztworu.Do zakwaszenia wodnego srodowiska reakcyjnego mozna stosowac kwasy chlorowcowodorowe, takie jak kwas solny, jodowodorowy, bromowodorowy lub fluorowodorowy, inne kwasy nieorganiczne, takie jak kwas siarkowy, azotowy, fosforowy, nadchlorowy, tetrafluoroborowy, trójfluorooctowy oraz mocne kwasy organicz¬ ne, takie jak kwas toluenosulfonowy, heksafluorofosfonowy itp.Ze wzgledu na wygode, koszt i latwosc usuwania, korzystne jest wedlug wynalazku, stosowanie wodnego roztworu kwasu solnego jako medium wodnego. Usuwanie innych kwasów moze byc trudniejsze, moga wywoly¬ wac silniejsza korozje itp.Do zalkalizowania wodnego srodowiska reakcji mozna stosowac tlenki i wodorotlenki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak np. tlenki i wodorotlenki sodowy, potasowy, rubidowy, cezowy, wapniowy i barowy oraz zasady organiczne, takie jak wodorotlenki tetraalkiloaminowe, trzeciorzedowe aminy itp.Czas reakcji zalezy oczywiscie od wielu zmiennych takich jak gestosc pradu, stezenie przy powierzchni elektrod i objetosc roztworu reakcyjnego.W procesie wedlug wynalazku jednym z produktów ubocznych jest formaldehyd. Powstajacy formaldehyd reaguje czasem z produktem dajac N-metylo-N-fosfonometyloglicyne. Stwierdzono, ze te wtórna reakcje mozna wyeliminowac lub znacznie ja zredukowac przez zastosowanie czynnika reagujacego z formaldehydem, takiego jak mocznik itp. Najlepsze wyniki osiaga sie jednak dzieki odpowiedniemu regulowaniu parametrów reakcji, takich jak temperatura, stezenie i czas reakcji. Pozwala to uniknac koniecznosci stosowania innych czynników.W przeciwnym razie moga wystepowac zaklócenia przy krystalizacji i wydzielaniu N-fosfonometyloglicyny.Produkt, to jest N-fosfonometyloglicyne wydziela sie z roztworu reakcyjnego znanym sposobem takimjak ekstrakcja i krystalizacja, odwirowanie, zatezenie itp.Roztwór poreakcyjny mozna na przyklad odparowac pod zmniejszonym cisnieniem w celu usuniecia wo¬ dy, kwasu i lotnych produktów ubocznych. Stala pozostalosc mozna rozpuscic w wodzie i chlodzic w celu wytracenia N-fosfonometyloglicyny, która oddziela sie przez odsaczenie.Produkt mozna równiez wydzielac i oczyszczac na drodze krystalizacji z mieszaniny izopropanolu i wody.Pochodne kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego stosowane w sposobie wedlug wynalazku, mozna otrzymywac na drodze reakcji odpowiedniej aminy z formaldehydem i kwasem fosforawym w obecnosci kwasu solnego, sposobem opisanym w patencie Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3288846.Nastepujace przyklady dokladniej ilustruja niniejszy wynalazek. O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie czesci podano jako czesci wagowe, a produkt wydziela sie przez zatezenie mieszaniny porekacyjnej i krystaliza¬ cji.Przyklad I. Do szklanego naczynia reakcyjnego zaopatrzonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór 15 g kwasu N-fosfonometyloaminodwuoctowego, 4,6 g wodorotlenku sodowego i 60 ml wody. Temperatura tego roztworu reakcyjnego wynosi okolo 16°C, a pH okolo 3.Anode i katode podlacza sie do stabilizatora napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorco¬ wej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA, a po uplywie 64 godzin spada do 25 mA. Analiza NMR wskazuje, ze mieszanina reakcyjna zawiera 7,7% kwasu N-fosfonometyloiminodwuocto- wego, 72% N-fosfonometyloglicyny i 15% N-metylo-N-fosfonometyloglicyny.Przyklad II. Do naczynia elektrolitycznego zawierajacego grafitowa anode i platynowa katode wpro¬ wadza sie 15 g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego rozpuszczonego w 50 ml stezonego kwasu solnego.W ciagu okolo 65 godzin w temperaturze okolo 10—15°C przez naczynie przepuszcza sie prad elektryczny przy potencjale anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej okolo 1,09 V az calkowita ilosc naboju wynosi 18 060 C.Widmo NMR mieszaniny poreakcyjnej wykazuje, ze zawiera ona 9,2% kwasu N-fosfonometyloiminodwu- octowego, 77,5% N-fosfonometyloglicyny, 7,4% N-metylo-N-fosfonometyloglicyny i 6,1% kwasu N,N-dwumety- loiminometylenofosfonowego.4 94988 Przyklad III. Stosuje sie wielowarstwowy elektrolizer zbudowany z dwóch grafitowych tarcz o sred¬ nicy 11,52 cm oddzielonych gumowymi uszczelkami w ksztalcie litery U i docisnietych do dwóch izolatorów zaciskami w ksztalcie litery C, o objetosci okolo 25 ml. Do tego elektrolizera wprowadza sie 4,5 g kwasu N-fos- fonometyloiminodwuoctowego rozpuszczonego w 20 ml stezonego kwasu solnego. W celu rozpuszczenia kwasu iminodwuoctowego konieczne jest ogrzewanie kwasu solnego, chociaz po oziebieniu nie nastepuje jego wytraca¬ nie. Elektrolize prowadzi sie przy potencjale anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 1,05 do 1,17 V i poczatkowym natezeniu pradu 300 mA w ciagu 4 godzin i 40 minut, az do przepuszczania ladunku 0,0524 F.Wyniki analizy roztworu poreakcyjnego wykazuja obecnosc N-fosfonometyloglicyny, pewnej ilosci nieprze- reagowanej substancji wyjsciowej oraz kwasu N,N-dwumetyloiminometylenofosfonowego i N-metylo-N-fosfono- metyloglicyny.Przyklad IV. 15 g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego rozpuszcza sie w 50 ml stezonego kwa¬ su octowego i poddaje elektrolitycznemu utlenianiu w naczyniu szklanym zaopatrzonym w grafitowe elektrody, w temperaturze 40°C. W ciagu okolo 26 godzin przepuszcza sie staly prad o natezeniu 200 mA, przy poczatko¬ wym potencjale anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 2,1 V zmniejszajacym sie w tym czasie do 1,8 V. Poziom roztworu w elektrolizerze obniza sie o okolo 10%.Roztwór poreakcyjny dekantuje sie do kolby, naczynie i elektrody przemywa sie okolo 100 ml stezonego kwasu solnego i popluczyny laczy sie z tym roztworem. Roztwór odparowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem i uzyskuje sie 22,6 g bialego osadu. Na podstawie analizy stwierdzono, ze osad ten zawiera 39,2% wagowych N-fosfonometyloglicyny, tzn., ze wydajnosc w przeliczeniu na substancje wyjsciowa wynosi 79,5%.Przyklad V. W wielowarstwowym naczyniu podobnym do opisanego w przykladzie III, przeprowa¬ dza sie serie prób przy uzyciu elektrolitycznie czystego grafitu i elementów grzejnych utrzymujacych temperatu¬ re 80°C.W tej próbie utrzymuje sie stala temperature 80°C i stale natezenie pradu 300 mA. Przy przeplywie pradu lacznie przez okres 55. minut otrzymuje sie 80—90% N-fosfonometyloglicyny w przeliczeniu na wyjsciowy kwas N-fosfonometyloiminodwuoctowy.W podobnej próbie, w której prad przepuszcza sie wciagu 72 minut przez 18 ml 5% roztworu kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego w kwasie solnym otrzymuje sie N-fosfonometyloglicyne z wydajnoscia 85%.W innej próbie staly prad przepuszcza sie w ciagu 80 minut przez 18 ml powyzszego roztworu i otrzymuje N-fosfonometyloglicyne z wydajnoscia 83%.Przyklad VI. W tym przykladzie, elektrolityczne utlenianie 9 ml 10% kwasu N-fosfonometyloimino- dwuoctowego w 20% wodnym roztworze kwasu solnego zawierajacego 0,5 g mocznika przeprowadza sie w niepo¬ dzielnym naczyniu przy uzyciu elektrod grafitowych. Calkowity czas elektrolizy prowadzonej w temperaturze 100°C przy natezeniu 1,2 A wynosi 22 minuty. Mieszanine poreakcyjna zateza sie i poddaje analizie. Nie zawiera ona ubocznej N-metylo-N-fosfonometyloglicyny, a wydajnosc N-fosfonometyloglicyny wynosi 83%.Przyklad VII. 100 ml 5% roztworu kwasu N-fosfonometyloiminidwuoctowego w 20% kwasie solnym recyrkuluje sie przez zbiornik utrzymywany w temperaturze 70°C i niepodzielone naczynie elektrolityczne. Elek¬ trolizer sklada sie z rurki zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (8,5 cm2 na 2,56 cm) i katode z folii platynowej. Roztwór przepompowuje sie przez porowata anode z szybkoscia 100 ml/minute. W ciagu 60 minut przepuszcza sie przez elektrolizer prad o natezeniu 1 A i w ciagu 65 minut prad o natezeniu 0,5 A. Analiza mieszaniny poreakcyjnej wykazuje, ze otrzymuje sie N-fosfonometyloglicyne z wydajnoscia 96,6%.Przyklad VIII. Do elektrolitycznego utleniania kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego do N-fos¬ fonometyloglicyny stosuje sie elektrolizer z dwubiegunowa porowata elektroda. W naczyniu znajduja sie trzy szeregowo ustawione elektrody grafitowe, przez które przeplywa roztwór. Srodkowa elektroda nie ma bezposred¬ niej koncówki pradowej lecz pracuje jako porowata elektroda dwubiegunowa, co stwierdzono po wydzielaniu sie gazu na obu jej powierzchniach przy przeplywie przez elektrolizer pradu doprowadzanego do skrajnych elektrod.Przez naczynie przepuszcza sie roztwór 5% kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego w 20% kwasie solnym i jednoczesnie przepuszcza sie prad.Analiza mieszaniny poreakcyjnej wykazuje, ze zachodzi czesciowa konwersja kwasu N-fosfonometyloimi- nodwuoctowego do N-fosfonometyloglicyny.Przyklad IX. Do naczynia elektrolitycznego zawierajacego grafitowa anode i katode wprowadza sie g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego rozpuszczonego w 100 ml 20% kwasu solnego. Naczynie ogrze¬ wa sie do temperatury okolo 100°C do wrzenia roztworu i wówczas rozpoczyna elektrolize. Wciagu 5 godzin przepuszcza sie prad o natezeniu 0,5 A i w ciagu 1,25 godziny prad o natezeniu 0,25 A.W tym czasie w sposób ciagly oddestylowuje sie wode, formaldehyd i kwas solny, az do uzyskania w sumie 75 ml destylatu. Dodajac 20% kwasu solnego utrzymuje sie w naczyniu w przyblizeniu stala objetosc. Po zakon-94988 5 czeniu elektrolizy przeprowadza sie analize NMR, która wykazuje, ze mieszanina poreakcyjna zawiera N-fosfono¬ metyloglicyne. Calkowita wydajnosc wynosi 93% wydajnosci teoretycznej.W podobnej próbie przy uzyciu 25 g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego rozpuszczonego w 100 ml % kwasu solnego, otrzymuje sie N-fosfonometyloglicyne z wydajnoscia 80%.Przyklad X. W tym przykladzie stosuje sie naczynie elektrolityczne zawierajace dwie elektrody grafi¬ towe o powierzchni 28 X 5 cm, rozdzielone izolacyjna uszczelka. Jest to naczynie otwarte od góry i zaopatrzone w pompe, która pompuje sie roztwór do tego naczynia i z powrotem do zbiornika, utrzymujac go w temperatu¬ rze 80—90°C. Elektrolizer równiez zawieral elementy grzejne. Do zbiornika wprowadzano 50 ml 25% roztworu kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego rozpuszczonego w 20% kwasie solnym. Roztwór pompowano do elektrolizera i z powrotem do zbiornika.Elektrolizer podgrzewa sie, az do poczatku wrzenia roztworu. Utrzymuje sie przeplyw przez naczynie okolo 40 ml/minute, a do zbiornika dodaje sie 20% kwasu solnego w celu utrzymania stalej objetosci. Roztwór poddaje sie elektrolizie w ciagu 3 godzin pradem o natezeniu 1 ampera. Po oziebieniu przeprowadza sie analize roztworu, która wykazuje, ze otrzymuje sie N-fosfonometyloglicyne z wydajnoscia 85,6%.Przyklad XI. W tym przykladzie, stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci okolo 2,5 cm) oraz grafitowa katode, pola¬ czona pompa ze zbiornikiem, co zapewnia cyrkulacje roztworu przez elektrolizer. Próbe prowadzi sie w tempera¬ turze pokojowej. W naczyniu elektrolitycznym i zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g kwasu N-fosfonome- tyloiminodwuoctowego, 5,9 g izopropyloaminy i 100 ml wody. Roztwór cyrkuluje sie w temperaturze pokojowej a czas elektrolizy wynosi 6,5 godziny. Natezenie pradu wynosi okolo 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wyka¬ zuje, ze otrzymuje sie sól izopropyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XII. W aparaturze skladajacej sie z elektrolizera, zbiornika i pompy poddaje sie elektrolizie 3 g N-allilo-N-fosfonometyloglicyny w 50 ml stezonego kwasu solnego. Elektrolizer jest zbudowany ze szklanej rurki o srednicy 2,56 cm i porowatej anody grafitowej o grubosci 2,56 cm, zacementowanej w tej rurce. Katode stanowi pret weglowy umieszczony od strony przeciwpradowej powierzchni anody. W trakcie elektrolizy roztwór pompuje sie do naczynia i z powrotem do zbiornika z szybkoscia 100 ml/minute. Elektrolize prowadzi sie w cia¬ gu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem 3 natezeniu 1 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazu¬ je obecnosc N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XIII. W aparaturze opisanej w przykladzie XII przeprowadza sie elektrolize 5 g N-benzy- lo-N-fosfonometyloglicyny w 75 ml 20% kwasu solnego. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperatu¬ rze pokojowej, pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza PMR i CC produktu wykazuje obecnosc N-fosfonometylogli¬ cyny.Przyklad XIV. W aparaturze opisanej w przykladzie XII przeprowadza sie elektrolize 5 g N,N-his/fos- fonometylo/-glicyny w 50 ml stezonego kwasu solnego. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2,25 godziny w tempe¬ raturze pokojowej pradem o natezeniu 1 A. Analiza PMR produktu wykazuje obecnosc N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XV. W aparaturze opisanej w przykladzie XII z tym, ze roztwór w zbiorniku utrzymuje sie za pomoca grzejnika w temperaturze 80°C, przeprowadza sie elektrolize 5 g kwasu N-fosfonometyloiminodwu- octowego w 100 ml 2% kwasu solnego. Elektrolize prowadzi sie wciagu 50minut przy natezeniu pradu 1 A i w ciagu 40 minut przy natezeniu 0,5 A, w którym to czasie nie stwierdza sie obecnosci kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego w roztworze (analiza NMR). Analiza koncowego roztworu wykazuje zawartosc 28,44 mg/ml N-fosfonometyloglicyny i 5,79 mg/Im calkowitego fosforu przy wydajnosci 90,6%.Przyklad XVI. 5% wagowo roztwór kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego w 20% kwasie sol¬ nym przepuszcza sie z szybkoscia 25 ml/minute przez elektrolizer zawierajacy wiele elektrod dwubiegunowych.Elektrolizer zbudowany jest z 20 porowatych bloków grafitowych w wymiarach 2,56 X 15,36 X 2,56 cm (szerokosc X wysokosc X grubosc), przy czym koncówki elektryczne dolaczone sa tylko do koncowych elek¬ trod. Roztwór przeplywa przez elektrody o grubosci 2,56 cm. Temperatura wynosi 60°C, napiecie 57 V i nateze¬ nie pradu 5,0 A. Wyplywajacy roztwór zawiera 94% N-fosfonometyloglicyny w przeliczeniu na substancje wyj¬ sciowa.Przyklad XVII. 10% wagowo roztwór kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego w 20% kwasie sol¬ nym przepuszcza sie z szybkoscia 8 ml/minute przez elektrolizer zawierajacy wiele elektrod jednobiegunowych.Elektrolizer sklada sie z szesciu anod weglowych o wymiarach 2,58X2,56X5,12 cm (szerokosc X gru¬ bosc X wysokosc) i siedmiu grafitowych pretów katodowych o srednicy 0,64 cm zamocowanych pomiedzy anodami i na obu koncach. Prad elektryczny doprowadza sie do kazdej katody i kazdej anody. Przeplywajacy roztwór pokonuje grubosc elektrody. Temperatura wynosi 50—70°C, natezenie pradu 21 A, a napiecie 3,3 V.Wyplywajacy roztwór zawiera 91,6% N-fosfonometyloglicyny w przeliczeniu na substancje wyjsciowa.6 94988 Przyklad XVIII. 5% wagowych kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego w 20% kwasie solnym przepuszcza sie z szybkoscia 324 cm/m pomiedzy stala grafitowa anoda i stala grafitowa katoda. Odleglosc pomiedzy elektrodami wynosi 1,6 mm, temperatura 70°C, a elektrody maja wymiar 99,84 X 2,56 cm. Gestosc pradu wynosi 100 mA/cm2, przy czym zuzywa sie 400% teoretycznej ilosci pradu. Wyplywajacy roztwór zawiera 55% (wydajnosc) N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XIX. Roztwór 150g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego i39g izopropyloaminy w 1,5 litra wody poddaje sie elektrolizie wciagu 2,25 godziny welektrolizerze zawierajacym piec porowatych grafitowych elektrod dwubiegunowych pod napieciem 40 V i przy natezeniu 1,5-2,6A. . • ¦ Na podstawie widma NMR uzyskanego roztworu stwierdzono, ze zawiera on sól monoizopropyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XX. Elektrolize N-dwufenylo-N-fosfonometyloglicyny (3 g w 50 ml stezonego HC1) prowa¬ dzi sie w aparacie, skladajacym sie z elektrolizera, zbiornika i pompy. Elektrolizer sklada sie z rurki szklanej o srednicy 2,54 cm i porowatej anody grafitowej w ksztalcie preta o grubosci 2,54 cm umieszczonego trwale w tej rurce. Katode stanowi pret weglowy, umieszczony od strony przeciwpradowej powierzchni anody. Roz¬ twór przepompowuje sie ze zbiornika przez elektrolizer i na powrót do zbioranika z szybkoscia 100 ml/minute.Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem o natezeniu 1 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXI. Prowadzi sie elektrolize N-2,2,2-trójfenyloetylo-N- fosfonometyloglicyny (5 g w 75 ml 20% HC1) w aparacie opisanym w przykladzie XII. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w tempera¬ turze pokojowej, pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfo¬ nometyloglicyny.Przyklad XXII. Prowadzi sie elektrolize N-trójchloroetylo-N-fosfonometyloglicyny (3g w 50 ml stezonego HC1) w aparacie, skladajacym sie z elektrolizera, zbiornika i pompy. Elektrolizer sklada sie z rurki szklanej o srednicy 2,54 cm i porowatej anody grafitowej w ksztalcie preta o grubosci 2,54 cm, umieszczonego trwale w tej rurce. Katode stanowi pret weglowy, umieszczony od strony przeciwpradowej powierzchni katody.Roztwór przepompowuje sie ze zbiornika przez elektrolizer i ponownie do zbiornika z szybkoscia 100 ml/minu¬ te. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem o natezeniu 1 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wskazuje obecnosc N-fosfonoglicyny.Przyklad XXIII. W aparacie opisanym w przykladzie XII prowadzi sie elektrolize roztworu 5 g /N,N- -dwumetyloamidoacetylo/-N-fosfonometyloglicyny. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze po¬ kojowej pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfonometylo¬ glicyny..Przyklad XXIV. W aparacie skladajacym sie z elektrolizera, zbiornika i pompy prowadzi sie elektroli¬ ze roztworu 3 g N-cyjanometylo-N-fosfonometyloglicyny w 50 ml stezonego HC1.Elektrolizer sklada sie z rurki szklanej o srednicy 2,54 cm i porowatej anody grafitowej w ksztalcie preta o grubosci 2,54 cm, umieszczonego trwale w tej rurce. Katode stanowi pret weglowy, umieszczony od strony przeciwpradowej powierzchni anody. Roztwór przepompowuje sie ze zbiornika przez elektrolizer i na powrót do zbiornika z szybkoscia 100 ml/minute. Elektrolize prowadzi sie wciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem o natezeniu 1 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wskazuje obecnosc N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXV. W aparacie opisanym w przykladzie XII prowadzi sie elektrolize 5 g N-/4'-chloroben- zylo/-N-fosfonometyloglicyny w 75 ml 20% HC1. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfonome¬ tyloglicyny.Przyklad XXVI. W aparacie skladajacym sie z elektrolizera, zbiornika i pompy prowadzi sie elektroli¬ ze 3 g N-3,3-dwuchloroallilo-N-fosfonometyloglicyny w 50 ml stezonego HC1. Elektrolizer sklada sie z rurki szklanej o srednicy 2,54 cm i porowatej anody grafitowej w ksztalcie preta o grubosci 2,54 cm, umieszczonego trwale w tej rurce. Katode stanowi pret weglowy, umieszczony od strony przeciwpradowej powierzchni anody.Roztwór przepompowuje sie ze zbiornika przez elektrolizer i na powrót do zbiornika z szybkoscia 100ml/minu- \ te. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej pradem o natezeniu 1 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXVII. W aparacie opisanym w przykladzie XII prowadzi sie elektrolize 5 g N-/formylome- tylo/-N-fosfonometyloglicyny w 75 ml 20% HC1. Elektrolize prowadzi sie w ciagu 2 godzin w temperaturze poko¬ jowej pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza PMR i CC produktu elektrolizy wykazuje obecnosc N-fosfonometylogli¬ cyny.94988 7 Przyklad XXVIII. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode dodaje sie roztwór, skladajacy sie z 15 g (0,066 mola) kwasu N-fosfonómetyloiminodwuoctowego, 2,64 g (0,115 moli) wodorotlenku sodowego i 60 ml wody. Temperatura tego roztworu reakcyjnego wynosi 16°C a jego pH utrzymuje sie na poziomie wartosci 3. Anode i katode laczy sie z stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA a w ciagu 64 godzin spada do 25 mA. Analiza NMR wskazuje, ze mieszanina poreakcyjna zawiera 7,7% soli jednosodowej kwasu N-fpsfonometyloiminodwuoetowego, 72% soli jednosodowej N-fosfonometyloglicyny i 15,4% N-metylo-N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXIX. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 15 g (0,066 moli) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, ,28 g (0,132 moli) wodorotlenku sodowego i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 26°C.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i, utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA, a w ciagu 64 godzin spada do mA. Analiza widma NMR wskazuje, ze mieszanina reakcyjna zawiera sól dwusodowa N-fosfonometyloglicyny, kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego i N-metylo-N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXX. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 15 g (0,066 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 7,92 g (0,198 moli) wodorotlenku sodowego i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 30*0.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112mA, a w ciagu 64 godzin spada do mA. Analiza widma NMR wskazuje, ze mieszanina reakcyjna zawiera sól trójsodowa kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, sól trójsodowa N-fosfonometyloglicyny i sól trójsodowa N-metylo-N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXI. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 15 g (0,066 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 3,7 g (0,115 moli) wodorotlenku potasowego i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 16°C.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo nc tezenie pradu wynosi 112 mA, a w ciagu 64 godzin spada do mA. Analiza widma NMR wskazuje, ze mieszanina reakcyjna zawiera sól jednopotasowa N-fosfonometylogli¬ cyny kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego i N-metylo-N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXII. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 15 g (0,066 moli) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 11,1 g (0,198 moli) wodorotlenku potasowego i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 36°C.Anode. i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA, a w ciagu 64 godzin spada do mA. Analiza widma NMR wskazuje, ze mieszanina reakcyjna zawiera sól trójpotasowa N-fosfonometyloglicy¬ ny i sól trójpotasowa kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego.Przyklad XXXIII. Do szklanego naczynia reakcyjnego wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór skladajacy sie z 15 g (0,56 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 2,85 g wodorotlenku wapniowego (0,038 mola) i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 16°C.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowe natezenie pradu wynosi 112 mA i w ciagu 64 godzin spada do 25 mA.Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze, zawiera ona sól wapniowa N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXIV. Do szklanego naczynia reakcyjnego, wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 11,35 g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego (0,05 mola) 7,7 g wodorotlenku barowego (0,05 mola) i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 16°C.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA i w ciagu 64 godzin spada do 25 mA.Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze zawiera ona sól barowa N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXV. Do szklanego naczynia reakcyjnego, wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowgo, 2,40 g wodorotlenku litowego (0,1 mola) i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 16°C. Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowe natezenie pradu wynosi 112 mA i w ciagu 64 godzin spada do 25 mA. Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze zawiera ona sól dwulitowa N-fosfonometyloglicyny.8 94988 Przyklad XXXVI. Do szklanego naczynia reakcyjnego, wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode wprowadza sie roztwór, skladajacy sie z 11,35 g kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego (0,05 mola), 7,5 g wodorotlenku cezowego (0,05 mola) i 60 ml wody. Temperatura roztworu reakcyjnego wynosi 16°C. Ano¬ de i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia i utrzymuje sie potencjal anody wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej 0,9 V. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA i w ciagu 64 godzin spada do 25 mA. Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze zawiera ona cezowa monosól N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXVII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczo¬ wa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczp- nej poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperatu¬ rze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonome- tyloiminodwuoctowego, 2,95 g (0,05 mola) izopropyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymu¬ je sie sól izopropyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XXXVIII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tar¬ czowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2.5 cm) oraz grafitowej katody, polaczonej poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w tem¬ peraturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 7,3 g n-butyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w tempera¬ turze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie dwusól h-butyloaminy z N-fosfonometyloglicyny.Przyklad XXXIX. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczo¬ wa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowej katody, polaczo¬ nej poprzez pompe ze zbiornikiem co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperatu¬ rze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonome- tyloiminodwuoctowego, 15,7 g (0,10 mola) decyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elek¬ trolizie w ciagu 6,5 godziny pradem o natezer.iu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie dwusól decyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XL. W przykladzie tym, stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g kwasu N-fosfonometyloiminodw u- octowego, 7,85 g (0,05 mola) decyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w tempe¬ raturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie dwusól n-butyloaminowa N-fosfonometyloglicyny.P r z y k ad XLI. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 3,1 g (0,1 mola) metyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie dwusól metyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 1,55 g (0,05 mola) metyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektroli¬ zie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie monosól metyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLIII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 12,9 g (0,1 mola) oktyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie dwusól oktyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.94988 9 Przyklad XLIV. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer, zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze iw zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 6,45 g (0,05 mola) oktyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie monosól oktyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLV. Do szklanego naczynia reakcyjnego, wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode dodaje sie roztwór skladajacy sie z 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 3,5 g (0,1 mola) wodorotlenku amonowego i 60 ml wody. Temperatura tego roztworu reakcyjnego wynosi 16°C.Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia, utrzymujac potencjal anody wynoszacy 0,9 V, wzgledem wzorcowej elektrody kalomelowej. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA, a w ciagu 64 godzin spada do mA. Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze zawiera ona sól dwuamonowa N-fosfonometylo- glicyny.Przyklad XLVI. Do szklanego naczynia reakcyjnego, wyposazonego w grafitowa anode i platynowa katode dodaje sie roztwór, skladajacy sie z 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 4,7 g (0,05 mola) aniliny i 60 ml wody. Temperatura tego roztworu reakcyjnego wynosi 16°C. Anode i katode laczy sie ze stabilizatorem napiecia, utrzymujac potencjal anody wynoszacy 0,9 V wzgledem wzorcowej elektro¬ dy kalomelowej. Poczatkowo natezenie pradu wynosi 112 mA, a w ciagu 64 godzin spada do 25 mA. Analiza widma NMR mieszaniny reakcyjnej wskazuje, ze zawiera ona monosól aniliny z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLVII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczo¬ wa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczo¬ na poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 2,5 mola etylenodwuaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie sól etylenodwuaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLVIII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczo¬ wa anode z porowatego materialu (wegla) o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g kwasu N-fosfonome- tyloiminodwuoctowego, 7,45 g trójetanoloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie sól trójetanoloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad XLIX. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 ciii) oraz grafitowa katode, polaczona poprzez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 3,9 g (0,05 mola) pirydyny i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie sól pirydyny z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad L. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g kwasu N-fosfonometyloiminodwu- octowego, 0,05 mola piperydyny i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie sól monopiperydynowa N-fosfonometyloglicyn.Przyklad LI. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonometylo- iminodwuoctowego, 4,4 g (0,05 mola) morfoliny i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego roztworu wskazu¬ je, ze otrzymuje sie monosól morfoliny z N-fosfonometyloglicyna.10 94988 Przyklad LII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia cyrkulacje mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w, zbiorniku umieszcza sie mieszanine 11,35 g (0,05 mola) kwasu N-fosfonomety- loiminodwuoctowego, 7,25 g (0,05 mola) naftyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektro¬ lizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza koncowego produktu wskazuje, ze otrzymuje sie monosól naftyloaminy z N-fosfonometyloglicyna.Przyklad LIII. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia krazenie mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 14,15 g (0,05 mola) kwasu dwuetylo-N-fosfo- nometyloiminodwuoctowego, 2,0 g (0,05 mola) wodorotlenku sodowego i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza konco¬ wego roztworu wskazuje, ze otrzymuje sie sól sodowa dwuetylo-N-fosfonometyloglicyn.Przyklad LIV. W przykladzie tym stosuje sie elektrolizer zbudowany z rurki, zawierajacej tarczowa anode z porowatego wegla (o powierzchni okolo 8,5 cm2 i grubosci 2,5 cm) oraz grafitowa katode, polaczona przez pompe ze zbiornikiem, co zapewnia cyrkulacje mieszaniny reakcyjnej przez elektrolizer w temperaturze pokojowej. W elektrolizerze i w zbiorniku umieszcza sie mieszanine 14,75 g (0,05 mola) kwasu etoksyety- lo-N-fosfonometyloiminodwuoctowego, 7 25 g (0,05 mola) naftyloaminy i 100 ml wody. Roztwór poddaje sie cyrkulacji i elektrolizie w temperaturze pokojowej w ciagu 6,5 godziny pradem o natezeniu 0,5 A. Analiza konco¬ wego produktu wskazuje, ze otrzymuje sie monoester etoksyetylowy N-fosfonometyloglicyny. PL PL PL PL PL PL PL

Claims (19)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania N-fosfonometyloglicyny i jej soli o ogólnym wzorze 2, w którym M, M! iM2 niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, atom metalu alkalicznego, metalu ziem alkalicznych, znamien¬ ny t y m, ze wodny roztwór elektrolitu zawierajacy kwas N-fosfonometyloiminodwuoctowy lub jego sól o ogól¬ nym wzorze 1, w którym R oznacza grupe —CH2COOM3 i w której M3 ma znaczenie podane dla M, N^ iM2, utlenia sie elektrolitycznie przy stezeniu reagenta 0,01-30% wagowych, gestosci pradu 1—700 mA/cm2 i w tem¬ peraturze 0-110°C.

2. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze elektrolitycznemu utlenieniu poddaje sie roztwór, w którym wyjsciowe stezenie kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego wynosi co najmniej 1% wagowy calego roztworu elektrolitu.

3. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze utlenianiu poddaje sie zakwaszony wodny roztwór elektrolitu.

4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny t y in, ze jako zakwaszony roztwór wodny elektrolitu stosu¬ je sie roztwór kwasu solnego.

5. Sposób wedlug zastrz. 4, z n a m i e n n y t y m, ze stosuje sie kwas solny o stezeniu 10—25%.

6. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie zalkalizowany wodny roz¬ twór elektrolitu.

7. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy kwas N-fosfonometyloiminodwuoctowy o stezeniu 5—30% wagowych.

8. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy dodatkowo mocznik.

9. Sposób wedlug zastrz. 1,znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy sól, zwiekszajaca przewodnictwo elektrolitu.

10. Sposób wytwarzania pochodnych N-fosfonometyloglicyny o ogólnym wzorze 2, w którym M, M!, M2 niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, grupy alkoksyalkilowe, grupy alkilowe od 1 do 18 atomach wegla, atom metalu alkalicznego, metalu ziem alkalicznych, grupe amonowa lub organiczna grupe amoniowa z tym, ze co najmniej jeden z podstawników M, Mi i M2 oznacza atom wodoru, metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych, znamienny tym, ze wodny roztwór elektrolitu zawierajacy pochodna kwasu N-organo-N-fosfonometylo- aminooctowego o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza grupe allilowa, ewentualnie podstawiona chlorowcem, benzylowa, ewentualnie podstawiona chlorowcem, 2,2,2-trójfenyloetylowa, dwufenylometylowa, -CH2CN, -CH2CHO, -CH2C/0/N/R7R", M3OOC-CH2- lub -CH2PO/OM3/ /OM4/, w którym R' oznacza grupe alkilo¬ wa o 1 do 6 atomach wegla, R" oznacza atom wodoru lub grupe R' oraz M3 i M4 maja znaczenie podane dla M,94988 11 Mt i M2 z tym, ze gdy R oznacza grupe —CH2COOM3 to M3 oznacza grupe alkoksyalkilowa, alkilowa o 1-18 atomach wegla, grupe amonowa lub organiczna grupe amoniowa, utlenia sie elektrolitycznie przy stezeniu reagenta 0,01-30% wagowych, gestosci pradu 1-700 mA i w temperaturze 0-110°C.

11. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie roztwór, -w którym wyj¬ sciowe stezenie kwasu N-organo-N-fosfonometyloaminooctowego wynosi co najmniej 1% wagowy calego roztwo¬ ru elektrolitu.

12. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie zakwaszony wodny roz¬ twór elektrolitu.

13. Sposób wedlug zastrz. 12, znamienny tym, ze jako zakwaszony roztwór wodny elektrolitu stosuje sie roztwór kwasu solnego.

14. Sposób wedlug zastrz. 13, znamienny tym, ze stosuje sie kwas solny o stezeniu 10—25%.

15. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie zalkalizowany wodny roztwór elektrolitu.

16. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy kwas N-organo-N-fosfonometyloaminooctowy o stezeniu 5—30% wagowych wodnego roztworu elek¬ trolitu.

17. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy dodatkowo mocznik.

18. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie wodny roztwór elektrolitu zawierajacy sól zwiekszajaca przewodnictwo elektrolitu.

19. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze utlenieniu poddaje sie sól izopropyloamoniowa kwasu N-fosfonometyloiminodwuoctowego, N-allilo-N-fosfonometyloaminooctowego, N-benzylo-N-fosfonomety- loaminooctowego lub bis-/N-fosfonometylo/aminooctowego.94 988 O R O .OM, ii i II/ M-0-C-CH2N-CH2P<_ Wzór i o II H M-0-C-CH2N-CH2P< Wzór 2 /OM, OM2 Prac. Poligraf. UP PRL naklad 120+18 Cena 10 zl PL PL PL PL PL PL PL