PL92397B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek odkazajacy do ogólnego stosowania.Wedlug wynalazku srodek odkazajacy zawiera jako substancje czynna nowa pochodna imidazolu o wzorze ogólnym 1, w którym R1 i Ra oznaczaja atomy wodoru lub R1 i Ra razem tworza pierscien benzenowy, skondensowany z pierscieniem imldazolowym, R3 oznacza rodnik alkilowy o 6-14 atomach wegla, rodnik benzylowy, zawierajacy jako podstawniki 0-5 atomów chloru w pierscieniu, lub oznacza rodnik 3-alkoksy-2-hy droksy-propylowy, w którym czesc alkoksyIowa zawiera 4-8 atomów wegla, R4 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1-3 atomach wegla, A oznacza grupe wiazaca o wzorze -(CHa)n-r -CH2CH(OH)CH2-, -(CHd)310CHaCHa)pO(CHa)a-, -(CHa)mCONH(CH2) -NHCOJCHa) %-CH2CONH(CH2)50(CH2)5NHCOCH2-, -{CHa)r*EMCHa)r- lub -CHjCO^NHfCMaljOlCHaUorCHals-NH-COCHi-, w których to wzorach m, n, p oraz r oznaczaja liczby calkowite, przy czym m * 1-2, n • 2—12, p * 0-2, r - 1-4, Z oznacza rodnik fenylowy, neftylenowy lub fenylenodwuoksylowy, kazdy z nich ewentualnie podstawiony atomami chloru, rodnikami metoksylowyml lub metylowymi, lub oznacza rodnik alkilenodwuoksylowy o 2—12 atomach wegla, zas (X1 *X2)2". oznacza dwe monoanlony lub dwuanion, oraz obojetny rozcienczalnik lub nosnik.Gdy wa wzorze 1 R2 oznacza rodnik alkilowy, korzystne sa rodniki prostolancuchowe, np. n-oktyl, n-decyl, n-dodecyl.Gdy R? oznacza ewentualnie podstawiony rodnik benzylowy, korzystny jest rodnik 4-chloro- lub 2f4-dwuchloróbenzyiowy.Gdy Rs oznacza rodnik 3-alkoksy-2-hydroksypropylowy, czesc alkoksylowa korzystnie jest lancuchem prostym o 4—3 atomach wegla, np. n-heptyloksyd.Gdy R4 oznacza rodnik alkilowy, korzystny jest metyl.Gdy reszta anionowa o wzorze {X*X2)2~ oznacza dwa monoaniony, odpowiednimi anionami sa jony chlorowcowe, np. aniony chlorkowe lub bromkowe, lub aniony, wywodzace sie od kwasu sulfonowego, np. aniony metanosulfonianowe lub p-toluenosulfonianowe, lub wywodzace sie od kwasu karboksylowego, np.2 02397 aniony benzoesanowe, a jezeli (X!X2)2~ ozncaza dwuanion, odpowiednimi dwuanionami sa np. aniony siarczanowe lub wodorofosforanowe.Gdy A oznacza grupe wiazaca o wzorze -ICH2 )n- wówczas n korzystnie oznacza wartosc liczbowa 2,4,8, 8f 10 lub 12.Gdy A oznacza grupe o wzorze 4CH2)a(OCHaCH2)pO(CH3)2-, wówczas p korzystnie oznacza wartosc liczbowa 0.Gdy A oznacza grupe o wzorze -(CHa)mCONH(CHa)nNHG0(CH2)m-, wówczas m korzystnie oznacza 1, a n oznacza 4, 6, 8,10 lub 12.Korzystna grupa o wzorze -(CH3)rZ(CH2)r- jest grupa o powyzszym wzorze, w którym r oznacza 1, 2 lub 3, a symbol Z oznacza rodnik fenylenowy, fenylenodwuoksylowy lub naftylenowy, kazdy ewentualnie podsta¬ wiony atomami chloru lub rodnikami metoksylowymi lub metylowymi* np. rodnik o- lub p-fenylenowy, 2,5-dwumetylo-1,4-fanylenowy, 2,6fcdwurnetoksy-1r4-fenylehowy, 2,4,5,0-czterochloro-1,3-fenylenowyr 1,5-naf- tylenowy lub 1 ,4-fenylenodwuoksylowy lub symbol Z oznacza rodnik alkllenodwuoksylowy o lancuchu prostym i 2-12 atomach wegla, np. rodnik heksylenodwuoksylOwY.* Szczególnie korzystna grupe zwiazków czynnych w srodku wedlug wynalazku stanowia te zwiazki oogólnym wzorze 1, w którym R1 i R2 oznaczaja atom wodoru lub R1 i R2 razem tworza pierscien benzenowy skondensowany z pierscieniem imidazolowym, R3 oznacza rodnik alkilowy ó lancuchu prostym i 8-10 atomach wegla, rodnik 4-chlorobenzylowy lub rodnik 2,4-dwuchlorobenzylowy, R4 oznacza atom wodoru lub rodnik metylowy, reszta anionowa o wzorze (X1 X22 ~ oznacza dwa mohoaniony chlorków©* bromkowe lub metanosul- fonianowe, a A oznacza jedna z wyzej wymienionych grup wiazacych.Z okreslonej wyzej korzystnej grupy zwiazków wyróznia sie podgrupa zwiazków o ogólnym wzorze 1, w którym R1, R2, R3 I reszta anionowa o wzorze (X1 X2)2" maja wyze] podane znaczenie, a A oznacza rodnik o-, m- lub p-fenylenowy, ewentualnie podstawiony jednym lub kilkoma atomami chloru lub rodnikami metoksylowymi lub metylowymi.Równiez z wyzej wymienionej grupy zwiazków wyróznia sie podgrupa, stanowiaca zwiazki o ogólnym wzorze 1, w którym R*, R2 R3 i reszta anionowa o wzorze (X1 X2)2 " maja wyzej podane znaczenie, a A oznacza grupe wiazaca o wzorze -(CHa)mCONH(CH2)nNHCO(CH2) -, w którym m Oznacza 1, a n oznacza 4-12, oraz podgrupa zwiazków o ogólnym wzorze 1, w którym R1, R , R3 i reszta anionowa o wzorze (X1X2)2" maja wyzej podane znaczenie, a A oznacza grupe wiazaca o wzorze -(CH2)n-, w którym n oznacza 4—12.Poszczególne pochodne imidazolu wedlug wynalazku opisano w przykladach A—E, w których szczególnie korzystnymi sa zwiazki, zawierajace reszte anionowa, stanowiaca dwa monoaniony chlorkowe lub bromkowe, zwiazana z kationem dwuimidazoliowym, zwlaszcza zwiazki takie, jak dwubromek 1,1'-(1,2-ksylileno)-dwu-(3-n- -decyloimidazoliowy) zwiazek nr 12 w tablicy 1), dwuchlorek 1,r-oktamety!eno-dwu(karbamoilo)-dwu(3-n-decy- loimidazoliowy) (zwiazek 21 wtablicy I),dwuchlorek 1fr-dekarnetyleno-dwu(karbamoilometylo)-dwu(3-n-okty- loimidazoliowy) (zwiazek nr 22 wtablicy I) i dwubromek 1,1'-dekametyleno-dwu(3-n-decylo-2*metyloimidazo- liowy) (zwiazek nr 45 w tablicy I).Nowe zwiazki o wzorze 1 wykazuja cenne wlasciwosci przeciwbakteryjne w szerokim zakresie, zarówno przeciw bakteriom Gram—ujemnym, jak i Gram-dodatnim, co zostalo stwierdzone w licznych badaniach i dzieki tym wlasnosciom moga byc stosowane jako srodki odkazajace i antyseptyki do ogólnego zastosowania. '• N Srodek odkazajacy wedlug wynalazku moze byc w postaci wodnego lub olejowego roztworu, zawiesiny lub aerozolu i ma zastosowanie do odkazania otoczenia. Srodek moze równiez zawierac zarobki i nosniki ogólnie stosowane w takich srodkach, zas wytwarza sie go w znany sposób.Korzystnymi postaciami srodka wedlug wynalazku sa pudry lub tabletki do rozpuszczania w wodzie do otrzymywania stezonych roztworów, zawierajacych od 1% obj. pochodnej imidazolu o wzorze 1, do roztworów calkowicie nasyconych ta pochodna.Przyklad. 0,5 g chlorku 1,1'-dekametyleno-dwu(karbamoilo)-dwu/3-n-oktyloimidazoliowego rozpusz¬ czono w 99,5 ml wody destylowej i otrzymano srodek odkaszania w postaci cieklej.W ponizszych przykladach A—E opisano wytwarzanie i charakterystyke nowych pochodnych imidazolu o wzorze 1, stosowanych jako substancje czynne w srodku wedlug wynalazku.Przyklad A. Mieszanine 2,08 g 1-n-decyloimidazolu i 0,94 g bromku etylenu ogrzewano na lazni parowej. Po zapoczatkowaniu burzliwej reakcji, gdy temperatura wzrosla do okolo 100°C ogrzewanie konty¬ nuowano przez okolo 10 minut w celu zakonczenia reakcji tworzenia sie in situ bromku 1-(2-bromoetylo)-3-n-de- cyloimidazoliowego. Mieszanine poreakcyjna ochlodzono i oczyszczono przez rozcieranie z eterem, otrzymujac biala substancje krystaliczna, która przekrystalizowano z acetonitrylu i uzyskano dwubromek 1,1'-etyleno-dwu- -3-n-decylimidazoliowy) o temperaturze topnienia 250—253°C, z rozkladem (zwiazek nr 1).92397 3 W podc&riy sposób, zastepie bromek etyierui równowazna iloscia odpowiedniego dwuhalogenku, a z 1-n- -decyloimidazol równowazna iloscia odpowiedniego 1 podstawionego imidazolu, otrzymano zwiazki o ogólnym wzorze 2, w którym znaczenie podstawników, a takze charakterystyke otrzymanego zwiazku podano w tablicy I.Tablica I Temperatura Zwiaieit A R3 X* « X* Rozpuszczalnik topnienia Hr do krystalizacji (°C) 1 2 3 4 5 . 6 v 2 3 4 6 6 7 8 9 11 12 13 14 16 16 17 18 16 21 22 23 24 26 ¦ii - -—r — - -mu n 'i r .-(CH,)f.- •(CH*),- *(CH,)f- -»Hf)1#- -«CHt)l0- w2ór 3 wiór 3 w*ór 3 .wiór 4 wiór 3 wiór 6 wzór 7 wiór 8 wtór 9 -CH,G0NN(CHa)4 -CH.CONHlCH,), ~MH - COCH,- -CNfCONH(CHa)<- *NH • COCHt- -CHRC:ONH •coov "¦^HjCONHJCH,)^- -NH'*C0CHf- -Cl^CONHlCH,)^- NH-COCHr ^H,CONH(CHa)1 NN^COCH,- •CHjCONHlGH,)^* NH-C0CHf-' *CHaC0NH(CHs)lt- NH • COCHt- n-decyl n-dejyi n-decyi 4-chlorobenzyl 2,4-dwuehlorobenzyl n-decyl 2,4-dwuchlorobenzyl n*dseyl 4*chloróbenzyi 2,4*dwuchlorobenzyl n-decyl n-decyl n*decy1 n-decyl n-decyl n-decyl n-decyl n-oktyl n-decyl n-decyl n-oktyi n-decyl n«CfHa9 ' 0CHteH(0H)CH9- n-oktyl n-decyl ' Br Br Br 3r Br Br Br Cl Cl Cl Br Cl Cl Cl Cl Cl Cl CL C! Cl Cl Cl Cl Cl Cl aceton/octan etylu _ aceton/octan etylu - aceton acetonitryl woda woda acetonitryl acetonltryl/octan etylu etanol/eter acetonitryl acetonitryl acetonitryl acetonitryl wode acetonltryl/octan etylu aceton/woda aceton/acetonltryl aceton/woda aceton/acetonitryl aceton/wode aceton/woda aceton/acetonitryl acetonitryl acetonitryl 63-65 91-92 55-58 125-128 145-146 66-68 225-226,5 116-118 245-248 247-248 198-200 223,5-225,5 100-102 203-205 230/rozklad 140-146 129-132 112-114 115-118 101-104 98,5-100 83-85,5 112-113 138-140 144-146 4* Zastosowany w powyzszym procesie 1-p-chlorobenzykimida*ol jako zwiazek wyjsciowy otrzymano w na¬ stepujacy sposób. 1,S84 g 50% olejowej zawiesiny wodorku sodu odmyto od oleju eterem naftowym o temperaturze wrzenia 60~80°C, po esym dodano 10 ml dwumetyloformamidu I do otrzymanej zawiesiny wkroplono, mieszajac, w atmosferze azotu, roztwór 3,54 g imidezolu w 10 ml dwumetyloformamidu. Do otrzymanej mieszaniny, po sakoncseniu wydzielania sif wodoru, wkroplono bromek p chlorobenzyiu, pozwalajac wzrosnac temperaturze do 80°C, po czym pozostawiono mieszanine na okres okolo 12 godzin, nastepnie odsaczono. Przesacz odparowano do suohoscl, po eaym zólta oleista pozostalosc poddano destylacji pod zmniejszonym cisnieniem i otrzymane w postaci bezbarwnego oleju t-p-chloro-benzylolmidazoi q temperaturze wrzenia 142—146°C przy 0,01 tor.Wpodobny sposób, stosujac bromek n-decyiu, chlorek 3-heptyloksy-2-hydroksypropylu lub bromek 2,4*dwuchJorobanzylu, zamiast p-chlorobenzyiu, otrzymano odpowiednio: 1-n-decyloimidazo! o temperaturze wrzenia 117~120°C przy 0,01 tor, 1{3-n-heptyloksy-2-hydroksypropyloHmidazol o temperaturze wrzenia 170—180°C przy 0,05 tor \ 1-(2,4-dwucrrlorobenzyloHmidazol o temperaturze topnienia 53—50°C (po krystali¬ zacji z eteru naftowego o temperaturze wrzenia 80-80°C).4 92397 *» Chlorek 3-n-heptyloksy-2-hydroksypropylu, o temperaturze wrzenia SG—82°C przy 0,02 tor, mozna otrzy¬ mac przez poddanie reakcji epichlorohydryny z alkoholem n-heptylowym w sposób, opisany w J. Org. Cham, 1943,8,189.NrN'-dekametyleno-dwu-(a-ch!oroacetamid), zastosowany jako zwitek wyjsciowy, ot»2ymano w nastepu¬ jacy sposób. Do roztworu 8,6 g 1,1Q~dwuamino-n-dekanu w minimalnej iiosci zimnej metanolu dodano 10,8 g chlorooctanu metylu i mieszano wciagu 18godzin, po czym dodano wody w nadmiarze. Wytracony bialy osad przekrystalizowano z izopropanolu i otrzymano N,N'-cSakamety!eno-dwu*(o-chloroacetamid) o temperatura? top¬ nienia 113-123,5°C.W podobny sposób, lecz stosujac 1,12-dwusrnmG-n-dodekan zamiast 1,10-dwudmlno-n-dckanu, otrzymano N,N'-dodekametylenodwu-(a-chloroacetamid) o temperaturze topnienia 122—124*0.Przyklad B. W sposób, jak opisano w przykladzie A, z ta róznica, ze zamiast bromku etylenu stosowano odpowiedni halogenek, a zamiast 1-n-decyfotmidazolu odpowiedni 1-podstawiony benzsmidazol lub 1-podstawiony-2-aminobenzimidazol, otrzymano zwiazki o ogólnym wzorze 10, w którym znaczenie podstawni¬ ków, a takze charakterystyke otrzymanego zwiazku podano w tablicy II.Tablice if Zwiazek Nr 27 28 29 n 4 4 6 6 R4 hi H H H Rs -n-óktyl n-decyl n-oktyl n-decyl Rozpuszczelnik do krystalizacji acetonitryl acetonitryl aceton aceton Temperatura tcpntanla CC) 115-118 117*121 160-161,5 179-181 1-alkilobenzimidazole, zastosowane jako zwiazki wyjsciowe, otrzymano w podobny ftpcsóbJak W przykla¬ dzie A przy wytwarzaniu 1-p-chlorobenzyloimidazolu, 3tosujac odpowiedni benzimidazol (odpowiedni bromek alkilowy. Otrzymano 1-n-decylobezimidazol o temperaturze wrzenia 168-180°C pny 0,01 tor, 1-n-oktylobaniil- midazol o temperaturze wrzenia 148-160UC przy 0,02 tor.Przyklad 0. W sposób, jak opisano w przykladzie A, z ta róznica, ze zamiast bromku etylenu stosowano odpowiedni halogenek, a zamiast 1-n-decyloimidazolu odpowiedni podstawiony imldazol, otrzymano zwiazki o ogólnym wzorze 11, w którym znaczenie podstawników, a takze charakterystyka otrzymanego zwiaz¬ ku przedstawiono w tablicy III.Zwiazek Nr 1 31 32 33 34 . 36 37 38 39 40 41 42 43 44 A 2 -(CHa)10- -(CHa)10- -(CH,}la- -CHaCH(OH)CHa- -CHaCH(OH)-CHa- -CHaCH(OH)CHa- -(CHa)aO(CHa)a- -CH1CONH*(CHa)i-NH •COCHa- -CHaCONH* -CHaCONH-(CHa)la NH-COCH3- -CHaCONH*(CHa)8-0- (CHa)5NHCOCHa- -CH,CONHCHa)30- (CHa)60-(CHa),- NHCOCHa- -wzór 4 -(CHa)a- 1 * n-oktyl n-C7 H, f . R» 3 OCHa*CH(OH)CH n-decyl n-okty! n-decyl n-dodecyi n-decyl n-oktyl 2,4-dwuch lorobeni 2,4-dwuchlorobem n-decyl n-okty J n-decyl n-decyl Ta 'o- =yi y! blica iii R4 4 H H H H H H H H H H H H H CHa X1 - Br Cl Br Br Br Br 8 Ci Ci C! Cl Ci C! Br Rozpuszczalnik X8 do krystalizacji 6 aceton - woda aceton/acetonItryi aoeton/acetonitry! aceton/acetonitryi aceton aceton/acetonitryl aceton/woda aceton/woda — aceton acetonitryl acetonitryl Temperatura topnienia -i ' -V 7 90-93 90,6-92 65-66 162-154 158-160 154-157 53-65 97-101 252,6-753.5* 237-238.5 58-61 85,5-87 201 -205 296-29892397 5 ZH 45 48 47 - 2 -CHjCONHlCH,),- NHCOCHr wiór 4 4 n n-decyl n-decyl 3 4 CH, CH, CH, Br Cl Br aceton. aceton aceton itryl 6 77- 104- 210- 7 -79 -108 -213 *»olwat acetonowy N,N'-(4J1 -chloroacetamid), zastosowane jako zwiazki wyjsciowe, otrzymano w sposób, jak opisano w przykladzie A, sto¬ sujac 1,14-dwuamino-4,11*dwuoksy-n*t*tradekan lub 1,11-dwuamlno-6-oksy*nHjndekan, zamiast 1,10-dwuaml- no-n-dekanu. Otrzymane zwiazki, po krystalizacji z eteru naftowego o temperaturze wrzenia 60-80°C i octanu etylu, mialy odpowiednio temperature topnienia 91,5-92,5°C i 116-120°C.Przyklad D. Mieszanine) 10,3 g matanosulfonianu n-decylu i 7,2 g 1,r-oktametyleno moilometylol-dwulmidazolu ogrzewano w temperaturze 130°C, przy czym w poczatkowej fazie reakcji tempe¬ ratura mieszaniny reakcyjnej wzrosla do 166°C. Po uplywie 16 minut mieszanine ochlodzono i otrzymany produkt w postaci zywicy rozpuszczono we wrzacym acetonie, po czym roztwór pozostawiono do krystalizacji wciagu 48 godzin. Wytracony bialy osad odsaczono I przemyto acetonem i eterem. Otrzymano dwumetanosul- fonian 1,r-oktametyleno 84-87°C (zwiazek nr 48).Powyzszy proces powtórzono z ta róznica, ze zamiast 1,1'oktametyleno-dwu- (karbamoilometylo)-dwu- imldazolu i metanosulfonlanu n-decylu uzyto odpowiednio 1,r-(1,2-ksyllleno)-dwuimidazol I bromek n-decylu.Otrzymano dwubromek 1,V'(1,2-kiylileno)-dwu-(3-n-decyloimldazoliowy) o temperaturze topnienia 196-200°C, po krystalizacji z acetonitrylu (zwiazek nr 12). 1,r-oktametyleno-dwu-(karbamoilometylo) jako zwiazki wyjsciowe, otrzymano w sposób, jak opisano w przykladzie A, z ta róznica, ze zamiast 1 równo¬ waznika molowego bromku p-chlorobenzylu stosowano 0,5 równowaznika molowego N,N'oktametyleno-dwu-(a- -chloroacetamidu) tub 1,2-dwuoh lorometylobenzenu i uzyskano odpowiednie powyzsze zwiazki o temperaturze topnienia 128-129°C po krystalizacji z acetonitrylu i o temperaturze topnienia 91,5-92,5°C po krystalizacji z eteru naftowego o temperaturze wrzenia 60-80°C i octanu etylu.Przyklad E, Do roztworu 1,18g dwuchlorku 1,1M1,2-ksyllleno)-dwu-(3-n wody dodano roztwór 0,68 g benzoesanu sodu w 5 ml wody i otrzymana zawiesine mieszano w ciagu 30 minut.Wytracony osad przekrystalizowano z acetonu i otrzymano dwubenzoesan 1,r-(1,2-ksylileno)-dwu-(3-n-decylo- imidazoliowy) o temperaturze topnienia 106-115°C (zwiazek nr 49). PL

Claims (2)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Srodek odkazajacy, znamienny tym, te zawiera jako substancje czynna nowa pochodna imida- zolu o wzorze ogólnym 1, w którym R1 i R2 oznaczaja atomy wodoru lub R1 i R2 razem tworza pierscien benzenowy skondensowany z pierscieniem imidazolowym, R3 oznacza rodnik alkilowy o 6—14 atomach wegla, rodnik benzylowy, zawierajacy jako podstawniki 0—5 atomów chloru w pierscieniu, lub oznacza rodnik 3-alko- ksy-2-hydroksypropylowy, w którym czesc alkoksylowa zawiera 4-8 atomów wegla, R4 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1-3 atomach wegla, A oznacza grupe wiazaca o wzorze -(CH2)n-, *CH2CH(OH)CH2-, -(CHa)2(OCHaCHa)!»0(CHa)^^ -(CH2)rZ'(CHa)r - lub -CHaCONH(CH2)^O(CH2)40(CH2)3NHCOCH2-, w których to wzorach m, n, p oraz r oznaczaja liczby calkowite, przy czym m - '3—2, n =» 2-12, p « 0—2, r » 1-4, a Z oznacza rodnik fenyle- nowy,naftylenowy lub fenylodwuoksylowy, kazdy z nich ewentualnie podstawiony atomami chloru, grupami metoksylowymi Jub metylowymi, lub oznacza rodnik alkilenodwuoksylowy o 2-12 atomach wegla, zas (X1 -X2)2© oznacza dwa monoanlony lub dwuanion, oraz obojetny rozcienczalnik lub nosnik. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jest w postaci wodnego lub olejowego roztworu, zawiesiny lub aerozolu. 3. Srodek wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze roztwór wodny stanowi koncentrat, zawierajacy pochodna imidazolu od 1% wagowego do stopnia nasycenia.92 397 R2 Rl R2 R< *% p^JW—A_^(-a3 (xVf0 -ch2-0~ch- fT PT CK WZÓR 1 W2ÓR 5 2 ,3_MJJ_A_^_R3()(V)2< Cl WZÓR 2 — QL CH,
2. 2. / 2 '/ Vru _ //\\ " Cl CH2-t_7-CH2 WZÓR 3 WZÓR A ci I ci WZÓR 7 ~-(ch2)2o-hQ-o|ch2)~ WZÓR 9 Q Q R3_ ^^.(CHJ N\®/n - R3 8 Br® PT WZÓR -10 R — N^N A ——N* N —R .(X X ) R* R WZÓR H Prac. Poligraf. UP PRL naklad 120+18 Cena 10 zl PL