Przedmiotem wynalazku jest sfaldowana oslonka w po¬ staci pustego walca, zwlaszcza oslonka kielbasiana.W znanych sfaldowanych oslonkach faldy sa ulozone nieregularnie i porozdzielane w sposób przypadkowy.Znane sa równiez oslonki o regularniejszym ukladzie fald.Znane, znajdujace sie na rynku sfaldowane oslonki kiel¬ basiane, maja skierowana do zewnatrz falde glówna o linii srubowej oraz faldy dodatkowe, znajdujace sie miedzy zwojami faldy glównej i skierowane ku wewnetrznej prze¬ strzeni oslonki. Material tej ostatniej jest miedzy ta prze¬ strzenia wewnetrzna a falda glówna ulozony w zasadzie w przylegajace do siebie i przebiegajace srubowo warstwy, majace z grubsza biorac profil kolowego stozka scietego.Okreslenie to nalezy rozumiec w ten sposób, ze dla opisania tego profilu nalezy obracac dookola osi oslonki odcinek linii lezacej w plaszczyznie, w której lezy równiez ta os, przy czym w przyblizeniu linia ta moze byc reprezentowa¬ na przez odcinek prostej, tworzacej z wymieniona osia kat, odbiegajacy znacznie zarówno od 90° jak i od 0°.Tesfaldowane oslonki o srubowej faldzie glównej od¬ znaczaja sie stosunkowo zadowalajacym wygladem i w stanie sprasowanym posiadaja tez pewna sztywnosc na giecie. Natomiast ich faldy dodatkowe, zawarte miedzy zwojami faldy glównej i wnetrzem cylindrycznej oslonki stanowia ulozone przypadkowo, nieregularne faldy, wyni¬ kajace samorzutnie ze zmieciem oslonki przy faldowaniu.Taki sposób powstawania fald powoduje, ze przy wytwa¬ rzaniu sfaldowanej oslonki trzeba stosowac trzpien, na którym faldy dodatkowe opieraja sie i nie moga dzieki temu swa nieregularna linia zaslaniac zadanego przeswitu wewnetrznego. Skutek powyzszego jest jednak taki, ze sfaldowana oslonka bardzo silnie osadza sie na trzpieniu, co z kolei pociaga za soba trudnosci techniczne i niebezpie¬ czenstwo uszkodzenia sfaldowanej oslonki.Zadaniem wynalazku jest opracowanie sfaldowanej oslonki posiadajacej okreslona geometrie fald, zabezpie¬ czajaca przestrzen wewnetrzna sfaldowanej oslonki i sred¬ nice jej przestrzeni bez potrzeby uciekania sie do stosowa¬ nia trzpienia. Sfaldowana oslonkawedlug wynalazku musi odznaczac sie wysokim stosunkiemskrócenia, którystano¬ wi stosunek dlugosci oslonki przed sfaldowaniem do dlu¬ gosci po sfaldowaniu, duza sztywnoscia na giecie oraz gladkim, równomiernym wygladem.Zadanie powyzsze zostalo rozwiazane dzieki opracowa¬ niu sfaldowanej oslonki opisanego wyzej typu, która w mysl wynalazku odznacza sie tym, ze linie fald dodatko¬ wych tworza calkowicie ciagla, regularna linie zygzako¬ wata, wolna od innych linii dodatkowych, przy czym wierzcholki tej zygzakowatej linii leza w zasadzie w jedna¬ kowej odleglosci od srubowej linii faldy glównej, a po¬ szczególne odcinki tej zygzakowatej linii stanowia odcinki linii srubowych o kierunku skretu przeciwnym do kierun¬ ku skretu zwojów linii srubowej glównej faldy.Sfaldowana oslonka, wedlugwynalazku, opisanapowy¬ zej w stanie rozciagnietym, odznacza sie po sfaldowaniu tym, ze faldy dodatkowe tworza pojedyncza, nieprzerwana i ciagla falde dodatkowa o ksztalcie regularnej linii zygza¬ kowatej, której wierzcholki usytuowane sa miedzy zwoja¬ mi faldy glównej a przestrzenia wewnetrzna sfaldowanej oslonki, przy czym wierzcholki te skladaja sie zpierwszego91 079 3 zespolu wierzcholków, usytuowanych na pierwszej wars¬ twie ulozonego w dwóch warstwach materialu oslonki i z drugiego zespolu wierzcholków, usytuowanych na dru¬ giej, lezacej pod pierwsza, warstwie tej dwuwarstwowej oslonki.Wierzcholki kazdego z zespolów sa wzgledem siebie przesuniete po obwodzie o jednakowy kat wzgledem osi sfaldowanej oslonki, przy czym kat ten ma taka sama wartosc dla obydwu zespolów jednej oslonki.Od pierwszego wierzcholka pierwszego zespolu wierz¬ cholków przebiega dluzsza faldadopierwszego wierzchol¬ ka drugiego zespolu wierzcholków, przy czym ta dluzsza falda jest styczna do wewnetrznej granicy przestrzeni sfaldowanej oslonki, jest skierowana ku tej przestrzeni wewnetrznej i jest zakrzywiona lukowo, przy czym wymie¬ niony pierwszy wierzcholek oraz przynalezny do niego drugi wierzcholek sa wzgledem siebie wzajemnie przesu¬ niete w kierunku obwodu sfaldowanej oslonki.Od pierwszego wierzcholka drugiegozespolu wierzchol¬ ków przebiega krótsza falda do sasiadujacego zpierwszym wierzcholkiem drugiego wierzcholka pierwszego zespolu, przy czym ta krótsza falda nie jest styczna do granicy przestrzeni wewnetrznej, jest zakrzywiona lukowoi skie¬ rowana na zewnatrz od tej przestrzeni.Od drugiego wierzcholka pierwszego zespolu biegnie nastepna dluzsza falda do sasiadujacego bezposrednio z pierwszym wierzcholkiem drugiego zespolu drugiego wierzcholka tegoz zespolu, przy czym ta druga dluzsza falda okreslona jest takimi samymi parametrami jak pierwsza i kolejnosc tych krzyzujacych sie odcinków zyg¬ zakowatej linii fald powtarza sie, po linii srubowej, wzdluz calej sfaldowanej oslonki, a zarówno dluzsza jak i krótsza falda, pod wzgledem dlugosci i ksztaltu, kazdorazowo w zasadzie wzajemnie sie pokrywaja.Tak uksztaltowana sfaldowana oslonka zawiera cylin¬ dryczna, pusta przestrzen wewnetrzna, niezaleznie od trzpienia. Srednica tej wewnetrznej przestrzeni oslonki daje sie w pewnych granicach zmieniac, przy niezmienio¬ nym materiale tej oslonki, a to przez stosowaniewiekszego lub mniejszego skoku srubowej linii faldy glównej. W ten sposób mozna regulowac wielkosc wewnetrznej srednicy sfaldowanej oslonki za posrednictwem latwego do nasta¬ wiania podczas faldowania parametru geometrii sfaldo¬ wanej oslonki, mianowicie wlasnie skoku linii srubowej oslonki w stanie rozciagnietym. Stanowi to bardzo duza zalete sfaldowanej oslonki wedlug wynalazku.Dalsza zaleta sfaldowanej oslonki wedlug wynalazku polega na tym, ze regularnosc ukladu fald dodatkowych w bardzo znacznym stopniuprzyczynia sie dopoprawienia zewnetrznego wygladutej oslonkii to zarównojej powierz¬ chni zewnetrznej, jak i przestrzeni wewnetrznej. Sfaldo¬ wana oslonka wedlug wynalazku jest gladka i blyszczaca oraz posiada regularnosc ukladu fald.Sfaldowana oslonke wedlug wynalazku mozna opisac tez, stosujac zamiast wyzej podanej definicji, zwiazanej ze sfaldowana oslonka w stanie gotowym, definicje zwiazana z ukladem fald oslonki rozciagnietej na nowo i rozcietej wzdluz tworzacej jej cylindrycznej powierzchni. Sfaldo¬ wana oslonka wedlugwynalazku, po rozciagnieciu, rozcie¬ ciu wzdluz oraz wygladzeniu, ma postac tasmy o prostych, równoleglych krawedziach. Krawedzie te odpowiadaja tworzacej cylindra wzdluz której zostala rozcietaoslonka.Miedzy tymi krawedziami przebiegaja równolegle skosne linie, z których kazda odpowiada jednemu pelnemuzwojo¬ wi srubowej linii faldy glównej. Podtymiwzgledami uklad 4 fald jest bardzo podobny do ukladu fald znanych dotych¬ czas oslonek.Zgodnie z wynalazkiem, miedzy równoleglymi, skosny¬ mi liniami przebiega jednak równomierna, nieprzerwana, o wyraznie okreslonym ukladzie linia faldy dodatkowej, zlozona w zasadzie z prostych, krótszych i dluzszych od¬ cinków. Krótsze odcinki tej zygzakowatej linii odpowiada¬ ja przy tym faldom, majacym to samo ukierunkowanie, co srubowa linia faldy glównej. Natomiast dluzsze odcinki zygzakowatej linii odpowiadaja tym odcinkom faldy, które sa zwrócone w przeciwnym kierunku. Wierzcholki linii zygzakowatej usytuowane sa w zasadzie w jednakowej odleglosci od skosnej linii faldy glównej. Kierunek krót¬ szych odcinków zygzakowatej faldy jest w odniesieniu do prostych krawedzi pasa odwrotny, niz kierunek skosnych linii faldy glównej. O ile wiec te skosne linie faldy glównej przebiegaja od lewej strony u dolu do prawej u góry, to wówczas krótszelinie przebiegaja od strony prawej u dolu ku lewej u góry, przy czym krawedzie pasa przebiegaja w tym przykladzie pionowo. Poza opisanawyzej, regularna i nieprzerwana, zygzakowata falda dodatkowa, oslonka wedlug wynalazku nie ma praktycznie zadnych dalszych fald dodatkowych. Tenszczególnieregularny przebiegfald dodatkowych powoduje tworzenie sie samoczynne i bez trzpienia, cylindrycznej w zasadzie przestrzeni wewnetrz¬ nej, sfaldowanej oslonki, jej gladki wyglad, duza sztyw¬ nosc na giecie i duzy stosunek skrócenia.Ponizej wyjasniono, na przykladach przedstawionych na zalaczonym rysunku, w jaki sposób mozna sporzadzic sfaldowana oslonke kielbasiana wedlug wynalazku, o re¬ gularnym ukladzie fald, nastepnie wyjasniona jest szcze¬ gólowo sfaldowana oslonka kielbasiana. Na rysunku fig. 1 przedstawia w sposób schematyczny urzadzenie do wy¬ twarzania sfaldowanej oslonki kielbasianej wedlug wyna- lazku, fig. 2- przekrój czesci urzadzenia wedlug fig. 1, na fig. 3 i 4 przedstawiono sfaldowana oslonke kielbasiana w widoku, odpowiednio z przodu i z boku, fig. 5 przedsta¬ wia sfaldowana oslonke kielbasiana w widokuperspekty¬ wicznym, w stanie czesciowo rozciagnietym, fig. 6 przed- 4D stawia w sposób szczególowy widok pokazany uprzednio na fig. 3 wraz z dwoma przekrojami, fig. 7 - uklad fald oslonki w stanie rozciagnietym i rozcietym, wreszcie fig. 8 - wykres objasniajacy.W urzadzeniu przedstawionym na fig. 1 zlozona plasko 45 oslonka 1 nawinieta jest na szpule magazynowa 2. Nape¬ dzane przez silnik 5 poprzez przekladnie 6 krazki 4 i 4' przesuwaja nadmuchana oslonke kielbasiana 1* poprzez trzpien 7 do urzadzenia speczajacego. Poprzez tenze trzpien 7 zostaje w znany sposób doprowadzony strumien 50 powietrza, w celu rozdmuchania oslonki 1. Nadmuchana oslonka 1' porusza siepod dzialaniem dwóch napedzanych przez silnik 5, poprzez przekladnie 8, krazków 9 i 9', w kierunku wlasciwego stanowiska 11 faldowania. Za pomoca dysz 10 mozna nanosic na nadmuchana oslonke V 55 powloke, nadajaca tej oslonce sliskosc. Po przejsciu stano¬ wiska 11, które bedzie bardziej szczególowo opisane nizej, oslonka jest juz ciasno sprasowana. Faldowanie odbywa siew oparciu oruchomyodbój 15, wywierajacystalasile K, skierowana przeciwnie do kierunku przesuwu oslonki 60 kielbasianej, przy czym zródlem tej sily moze byc na przyklad zawieszony na lince 14 ciezarek 16, dzialajacy za posrednictwem rolek oprowadzajacych 15.Dalszy opis wlasciwego procesu faldowania odniesiony jest do fig. 2. Wewnatrz oprawy 17 znajduje sie tuleja 18, 65 polaczona nastale z kolem pasowym 19 i osadzonaobroto-91 079 wo w lozyskach 20. Tuleja 18 ma wewnatrz skierowany ku osi wystep 21. Kolo pasowe 19 wspóldziala z pasem nape* dowym 22, wprawiajacym w ruch obrotowy tuleje 18.Podczas gdy wieksza czesc zwinietego srubowo wystepu nadaje nadmuchanej oslonie 1' pewneodksztalcenie, wlas¬ ciwy zabieg faldowania i sciskania zostajedokonanyprzez koniec 23 wystepu 21, zwrócony kuodbojowi 13. Koniec 23 sciska doprowadzona przez pozostala czesc srubowego wystepu oslonke wbrew przeciwnie skierowanej sile K od¬ boju 13, przy czym podczas tego sciskania, koniec 23 obraca sie stale okolo osi oslonki 1' i stale z ta oslonka wspóldziala.Sfaldowana oslonka wedlug wynalazku ma uklad fald, który zostanie opisany ponizej na podstawie fig. 3 do 7.Na fig. 5 pokazano odcinek sfaldowanej oslonki 12 wedlug wynalazku, na którego jednym koncu oslonka 1' pokazana jest w stanie rozciagnietym. Na fig. 4 przedsta¬ wiono koniec sfaldowanej oslonki 12 z uwidocznieniem jej profilu oraz fald dodatkowych, na fig. 3 zas-tenzekoniec w widoku w kierunku osiowym. Srubowa falda glówna 50 sfaldowanej oslonki 12, w stanie nierozciagnietymzlozona jest razem w ciasnych zwojach, tworzac powierzchnie zewnetrzna sfaldowanej oslonki.Zawarty miedzy dwomazwojamiglównej faldy50mate¬ rial jest w specjalny sposób zlozony, w kierunku ku wne¬ trzu 56 sfaldowanej oslonki.Materialmusi bycmianowicie ulozony w faldy dodatkowe, gdyz ta sama jego dlugosc, jaka tworzy zewnetrzny obwód sfaldowanej oslonki, musi byc rozmieszczona na jej wewnetrznym obwodzie.Faldydodatkowe, które w sfaldowanych oslonkachzna¬ nego typu maja postac nieregularna i wynikajaz przypad¬ kowego zmiecia oslonki, tworza w sfaldowanej oslonce wedlug wynalazkujedna nieprzerwanana calym obwodzie dodatkowa falde 51. Falda ta sklada sie na przemian z krótszych odcinków 52 i dluzszych odcinków 53. Odcinki te przebiegaja miedzy wierzcholkami A i B zygzakowatej linii faldy dodatkowej. Kazdy z odcinków 52 i 53 laczy jeden wierzcholek zespolu wierzcholków A z jednym wie¬ rzcholkiem zespolu wierzcholków B. Wierzcholki Apierw¬ szego zespolu wierzcholków znajduja sie na warstwie 54 stanowiacej czesc pierwsza, wierzcholki zas B drugiego zespolu wierzcholków znajduja sie na warstwie 55 stano¬ wiacej druga czesc ulozonego w zasadzie w dwie warstwy materialu oslonki, zawartego miedzy dwoma zwojami sru¬ bowej faldy glównej 50.Dluzszy odcinek 53 faldy dodatkowej przebiega od wie¬ rzcholka Al pierwszego zespolu wierzcholków do przesu¬ nietego po obwodzie pierwszego wierzcholka BI drugiego zespolu. Odcinek ten jest styczny do granicy wewnetrznej przestrzeni 56 sfaldowanej oslonki 12 w punkcieCl (fig. 3).Punkt Cl znajduje sie w przyblizeniu w srodku przebiega¬ jacego od punktu Al do punktu BI dluzszego odcinka 53 faldy dodatkowej. Od wymienionego pierwszego wierz¬ cholka BI drugiego zespolu wierzcholków biegnie krótszy odcinek 52 faldy dodatkowej do lezacego w bezposrednim sasiedztwie punktu Al drugiego punktu A2 pierwszego zespolu wierzcholków. Odcinek faldy 52 w odróznieniu od dluzszego odcinka faldy 53 skierowany jestnie do wnetrza oslonki, lecz do zewnatrz, co jestpokazane równiez na fig. 6. Ponadto krótszy odcinek 52 nie jest styczny do granicy przestrzeni wewnetrznej. Natomiast krzywizna zarówno dluzszego odcinka faldy 53, jak i krótszego odcinka faldy 52, jest od wnetrza oslonki wypukla.Na fig. 6 uwidoczniono wycinek widoku sfaldowanej oslonki, pokazanegona fig. 3. Dodatkowopokazano w spo- 6 sób schematyczny dwa przekroje sfaldowanej oslonki w stanie nieco rozciagnietym, a to w celu jeszcze lepszego unaocznienia polozenia i kierunku fald dodatkowych. Li¬ nie faldy glównej 50 i odcinków fald dodatkowych 52 i 53 s zaznaczone sa w tych przekrojach jako punkty. Jak to pokazano na przekrojach, odcinki fald dodatkowych czes¬ ciowo przebiegaja jedne nad drugimi.' Opisanym wyzej sposobem sporzadzono pewna liczbe rozmaitych sfaldowanych oslonek i zbadano uklad ich io fald. Stwierdzono przy tym, ze przynajmniej w przypadku badanych kalibrów oslonek wystepuja w nich pewne pra¬ widlowosci. Na fig. 7 pokazano uklad fald oslonki wedlug wynalazku, to jest taki uklad, jaki sie ukazuje gdy oslonka zostaje rozciagnieta, rozcieta wzdluz tworzacej jej powie¬ la rzchni walcowej i plasko rozlozona. Krótsze odcinki 52 zygzakowatej faldy dodatkowej tworza z krawedzia 60 paska l"'kat a, a dluzsze odcinki 53 tej faldy tworza z prostopadla do krawedzi 60 kat p. Otóz stwierdzono, ze przy zastosowaniu normalnie stosowanej oslonki kielba- sianej, wykonanej z regenerowanej celulozy i majacej kali¬ ber 26 mm, krótsze odcinki 52 zygzakowatej faldy dodat¬ kowej stale skierowanesa wzgledem krawedzi 60 rozcietej oslonki 1" pod katem zawartym miedzy 50 a 60°, co jesttez pokazane na fig. 8 w postaci szeregupunktówpolaczonych linia przerywana 520. Okazalo sieprzy tym, ze kat tenjest niezalezny od skoku H linii srubowej glównej faldy 50. To samo zjawisko zaobserwowano u sfaldowanych oslonek, o pierwotnym kalibrze 18 mm, co zostalo uwidocznione na fig. 8 w postaci serii punktów polaczonych ciaglalinia 521, a takze u oslonki kalibru 40 mm (punkt 522 na fig. 8).Kat Pnatomiast, zawarty miedzy dluzszymodcinkiem 53 zygzakowatej faldy dodatkowej a prosta prostopadla do osi oslonki, byl, jak wykazaly doswiadczenia, wyraznie zalezny od skoku H linii srubowej glównej faldy 50. Kat P zmienial sie w granicach od wartosci okolo 9° dla skoku H równego 10 mm, w przyblizeniu liniowo ze wzrostem tego skoku, az do wartosci okolo 21° dla skoku równego 29 mm. Ta w przyblizeniu liniowa zaleznosc, uwidoczniona na fig. 8 punktami polaczonymi linia przerywana 530, 40 zostala stwierdzona u oslonki sfaldowanej, wykonanej z oslonki o kalibrze 26 mm. Materialem tej oslonki bylajak zwykle regenerowana celuloza. W przypadku oslonki sfal¬ dowanej wykonanej z oslonki okalibrze 18mm okazalosie, ze kat p zawarty jest miedzy wartoscia 21° dla skoku 45 H równego 10 mm a wartoscia okolo40°dla skoku równego mm, co na fig. 8 pokazano za pomoca szeregupunktów polaczonych przerywana linia 531. Równiez i w tym przy¬ padku zmiana nastepuje liniowo, w funkcji skoku H.W obydwóch przypadkach zwracauwage fakt, ze zalez- 50 nosc miedzy katem p a skokiem H, a takze przedstawiona równiez na fig. 8 (szereg punktów polaczonych liniami ciaglymi 600 i 601) zaleznosc kata pochylenia y linii srubo¬ wej faldy glównej 50 od tegoz skoku H, w zasadziepokry¬ waja sie ze soba. 55 Dzieki regularnemu ksztaltowi faldy dodatkowej sfal¬ dowanej oslonki wedlug wynalazku, mozliwym jest, przez stosowanie róznych wielkosci skoków H, ksztaltowanie wewnetrznej przestrzeni tej oslonki niezaleznie od stoso¬ wanego trzpienia. Okazalo sie zwlaszcza, ze dzieki temu 60 regularnemu ukladowi faldy dodatkowej mozna sporza¬ dzic sfaldowana oslonke, majacatak zwymiarowana prze¬ strzen wewnetrzna, ze oslonka ta daje sie osadzac luzno i lekko przesuwniena stosowanym do tej produkcji trzpie¬ niu prowadzacym 7. Powyzsze stanowi jaskrawe przeci- 65 wienstwo do znanych dotychczas sfaldowanych oslonek,91 079 które zawsze bardzo ciasno przylegajado trzpienia prowa¬ dzacego, który to trzpienjest jedynymelementem ksztaltu¬ jacym wewnetrzna przestrzen sfaldowanej oslonki, gdyz faldy dodatkowe ukladaja sie miedzy srubowymi zwojami faldy glównej w sposób zupelnie przypadkowy. PL