PL89154B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy.Wiadomo juz, ze N-1-propylo-anilid kwasu chlorooctowego stosuje sie jako herbicyd. Dzialanie jego jest jednak niezadawalajace.Stwierdzono, ze podstawione amidy kwasów 0-[aminosulfonylo]-glikolowych o wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy, taki jak na przyklad metylowy, etylowy, propylowy, i-propylowy, n-butylowy, i-butylowy, ll-rzed.-butylowy, pentylowy, heksylowy, cykloalkilowy taki jak np. cyklopentylowy, cykloheksylowy lub grupe chlorowcoalkilowa jak np. (a-chloroetylowa), a pierscien amidowy, zawierajacy azot stanowi ewentualnie dwupierscieniowa cykloalkiloimina ewentualnie podstawiona nizszym rodnikiem alkilowym i która moze zawierac dodatkowe heteroatomy, maja lepsze dzialanie chwastobójcze.Wedlug podanej definicji do grupy karbonamidowej moga wchodzic np. nizej podane iminy: polimetyleno- iminy: np. czterometylenoimina, pieciometylenoimina, 2-metylopieciometylenoimina, 3-metylo-pieciometyleno- imina, 4-metylopieciometylenoimina, 2,4-dwumetylopieciometylenoimina, 2,5-dwumetylopieciometylenoimina, 2,6-dwumetylopieciometylenoimina, 2,4,6-trójmetylopieciometylenoimina, szesciometylenoimina, 2-metyloszes- ciometylenoimina, 3-metyloszesciometylenoimina, 4-metyloszesciometylenoimina, siedmiometylenoimina, os- miometylenoimina, 3-azabicyklo/3,2,2/nonan; morfoliny: np. morfolina, 2-metylomorfolina, 2,5-dwumetylomorfolina, 2,6-dwumetylomorfolina, tiomor- folina, S,S-dwutlenek tiomorfoliny; piperazyny: np. 1-metylopiperazyna.Nowe zwiazki mozna stosowac jako herbicydy w ilosciach 0,1—10 kg/ha, przed siewem, po siewie, przed wzejsciem lub po wzejsciu roslin uprawnych.Szczególnie skutecznie dzialaja na trawy (Graminae) i stosuje sie je jako herbicydy na przyklad w uprawach nastepujacych roslin: kukurydza (Zea mays), soja (Glicine max. hispida), bawelna (Gossypium hirsutum), buraki (Beta vulgaris), sorgo (Sorghum bicolor), rzepak (Brassica napus), groch (Pisum sativum), fasola (Phaseolus vulgaris) i salata (Lactuca sativa).Nowe zwiazki wytwarza sie przez reakcje podstawionego amidu kwasu glikolowego z chlorkiem aminosul- fonylu wobec akceptora kwasu np. trójetyloaminy lub pirydyny.2 89154 Nowe srodki mozna stosowac w postaci roztworów, emulsji, zawiesin, zawiesin olejowych, proszków da opylan lub granulatów. Postacie robocze zaleza calkowicie od celów stosowania. W kazdym przypadku winny one zawierac substancje w postaci dobrze zdyspergowanej.Do wytwarzania roztworów do bezposredniego opryskiwania stosuje sie frakcje oleju mineralnego o sredniej do wysokiej temperaturze wrzenia na przyklad nafte, olej dieslowski, dalej oleje smoly weglowej oraz oleje roslonnego i zwierzecego pochodzenia, ponadto cykliczne weglowodory, np. czterowodoronaftalen i alkilo¬ wanie naftaleny.Wodne preparaty robocze mozna przygotowac z koncentratów emulsji, past lub proszków zwilzalnych przez dodanie wody. Do wytworzenia emulsji substancje same lub rozpuszczone w wodzie homogenizuja sie w wodzie za pomoca zwilzaczy lub dyspergatorów. Mozna równiez otrzymywac koncentraty skladajace sie z substancji czynnej zwilzajacej, przyczepnej, emulgujacej lub dyspergujacej i ewentualnie rozpuszczalnika, które nastepnie mozna rozcienczac woda. Do gotowych cieczy do opryskiwan mozna dodac oleje róznych typów.Proszki do opylan mozna otrzymac przez zmielenie substancji czynnych ze stalym nosnikiem, np. glina lub nawozem sztucznym.Granulaty mozna otrzymac przez zwiazanie substancji czynnych na powierzchni nosników stalych.Ponadto stosujac oleje mozna otrzymac zawiesiny do bezposredniego opryskiwania. Nowe zwiazki mozna mieszac z nawozami, i sektycydami, fungicydami lub innymi herbicydami.Ponizsze przyklady IV—XIV ilustruja wynalazek, nie ograniczajac jego zakresu. Przyklady I—IV maja charakter informacyjny i wyjasniaja, w jaki sposób wytwarza sie najczesciej stosowane substancje czynne.Przyklad I. Szesciometylenoamid kwasu 0-[izopropyloaminosulfonylo]-glikolowego.Do roztworu 23,6 czesci wagowych szesciometylenoamidu kwasu glikolowego i 20,2 czesci wagowych trójetyloaminy w 660 czesciach wagowych dwuchlorometanu dodaje sie w temperaturze 0°C roztwór 32 czesci wagowych chlorku izopropyloaminosulfonylu w 92 czesciach wagowych dwuchlorometanu.Po 2 godzinach mieszanine reakcyjna przemywa sie rozcienczonym kwasem solnym, woda, roztworem dwuweglanu sodu i ponownie woda. Po osuszeniu siarczanem magnezu wydziela sie z fazy organicznej przy zatezeniu pod zmniejszonym cisnieniem surowy produkt o temperaturze topnienia 75-82°C, po przekrystalizo¬ waniu z mieszaniny benzen/eter naftowy, czysty zwiazek topi sie w temperaturze 87—88°C. Zwiazek przedstawia wzór 2.W podobny sposób mozna wytworzyc zwiazki o wzorze 1 zestawione w tablicy I.Podstawione amidy kwasu glikolowego stosowane jako zwiazki wyjsciowe mozna otrzymac w znany sposób.Na przyklad siedmiometylenoamid kwasu glikolowego otrzymuje sie przez reakcje siedmiometylenoiminy z 2,3-dioksolano-2,4-dionem (J.Chem.Soc. 1951, 1357).Przyklad II. Siedmiometylenoamid kwasu glikolowego.Do roztworu 41,5 czesci wagowych siedmiometylenoiminy w 90 czesciach wagowych czterowodorofuranu wprowadza sie, mieszajac, w temperaturze 30-35°C roztwór 38 czesci wagowych 1,3-dioksolano-2,4-dionu w 90 czesciach wagowych czterowodorofuranu. Po ustaniu wydzielania sie C02 roztwór reakcyjny zateza sie pod zmniejszonym cisnieniem, a oleista pozostalosc destyluje sie. Temperatura wrzenia 112—114°C/0,05 tor; np5 = 1,5022. Otrzymany zwiazek przedstawia wzór 4. Otrzymuje sie równiez amidy kwasu glikolowego w wyniku termicznego odszczepiania wody z glikolanów aminowych.Przyklad III. Szesciometylenoamid kwasu glikolowego.Mieszanine 480 czesci wagowych szesciometylenoiminy i 670 czesci wagowych 57% wodnego roztworu kwasu glikolowego ogrzewa sie do temperatury 195-210°C do ustania destylacji wody. Nastepnie pozostalosc destyluje sie pod zmniejszonym cisnieniem. Temperatura wrzenia 115-125°C/0,1 tor; np5 = 1,4990. Otrzymany zwiazek przedstawia wzór 5.Wedlug przykladu II i III otrzymuje sie miedzy innymi nastepujace amidy kwasu glikolowego; zwiazek o wzorze 6 o temperaturze topnienia 42-44°C, zwiazek o wzorze 7 o temperaturze topnienia 39-41°C; zwiazek o wzorze 8 o n^5 = 1,4860; zwiazek o wzorze 9, zwiazek o wzorze 10, zwiazek o wzorze 11, zwiazek o wzorze 12 on" - 1,4920, zwiazek o wzorze 13 o temperaturze topnienia 54-56°C, zwiazek o wzorze 14, zwiazek o wzorze 15 o temperaturze topnienia 10-12°C, zwiazek o wzorze 16, zwiazek o wzorze 17, zwiazek o wzorze 18 o temperaturze topnienia 164-166°C, zwiazek o wzorze 19, zwiazek o wzorze 20, zwiazek o wzorze 21 o temperaturze wrzenia 108-115°C/0,1 mm Hg; n™ = 1,4881.Przyklad IV. W naczyniach wypelnionych gliniastym piaskiem umieszczonych w szklarni wysiewa sie nasiona bawelny (Gossypium hirsutum) soji (Soja hispida), buraków (Beta vulgaris), wyczynca polnego (Alopecurus myosuroides), owsa gluchego (Avena fatua), wiechliny jednorocznej (Poa annua), Eleusine indica,89164 3 Setaria faberii i chwastnicy jednostronnej (Echinochloa crus galli). Nastepnie glebe traktuje sie szesciometyleno- amidem kwasu 0-[izopropyloaminosulfonylo]-glikolowego (I) i porównawczo N-izopropyloanilidem kwasu chlo¬ rooctowego (II) w dawkach 1,5 kg/ha kazdorazowo zdyspergowanych w 500 litrach wody.Po 4-5 tygodniach substancja czynna wykazuje, przy tej samej tolerancji przez rosliny uprawne, znacznie silniejsze dzialanie chwastobójcze niz substancja czynna II.Wynik podaje sie w tablicy II.Przyklad V. Rosliny takie jak bawelne (Gossypium hirsutum), soje (Soja hispida), ryz (Oryza sativa), kukurydze (Zea mays), buraki (Beta vulgaris), wyczyniec polny (Alopecurus myosuroides), wiechline zwyczajna (Poa trivialis), owies gluchy (Avena fatua), Eleusina indica, cibore (Cyperus esculentus), i chwastnice jednostron¬ na (Echinochloa crus galli) o wysokosci 3—17 cm traktuje sie dawkami 1 kg/ha zdyspergowanymi kazdorazowo w 500 litrach wody szesciometylenoamidu kwasu O-fizopropyloaminosulfonyloj-gl i kolowego (I) i porównawczo N-izopropyloanilidem kwasu chlorooctowego (II).Po 3—4 tygodniach stwierdzono, ze substancja czynna I ma korzystniejsza selektywnosc w stosunku do bawelny, soji i buraków oraz lepsze dzialanie chwastobójcze niz substancja czynna (II).Wyniki podaje sie w tablicy III.Przyklad VI. Miesza sie 90 czesci wagowych zwiazku I z 10 czesciami wagowymi N-metylo-a-piroli- donu i otrzymuje sie roztwór nadajacy sie do stosowania w postaci mniejszych kropel.Przyklad VII. Rozpuszcza sie 20 czesci wagowych zwiazku w mieszaninie skladajacej sie z 80 czesci wagowych ksylenu, 10 czesci wagowych produktu addycji 8—10 moli tlenku etylenu do 1 mola N-jednoetanolo- amidu kwasu olejowego, 5 czesci soli wapniowej kwasu dodecylobenzenosulfonowego i 5 czesci wagowych produktu addycji 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego. Wlewa sie i drobno dysperguje roztwór w 100 000 czesciach wagowych wody otrzymujac wodna zawiesine zawierajaca 0,02% wagowo substancji czynnej.Przyklad VIII. Rozpuszcza sie 20 czesci wagowych zwiazku I w mieszaninie skladajacej sie z 40 czesci wagowych cykloheksanonu, 30 czesc, wagowych izobutanolu. 20 czesci wagowych produktu addycji 7 moli tlenku etylenu do 1 mola izooktylofenolu i 10 czesci wagowych produktu addycji 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego. Roztwór wylewa sie i drobno dysperguje w 100 000 czesci wagowych wocly otrzymujac wodna zawiesine zawierajaca 0,02% wagowo substancji czynnej.Przyklad IX. Rozpuszcza sie 20 czesci wagowych zwiazku I w mieszaninie skladajacej sie z 25 czesci wagowych cykloheksanolu, 65 czesci wagowych frakcji oleju mineralnego o temperaturze wrzenia 210—280°C i 10 czesci wagowych produktu addycji 40 moli tlenku etylenu do 1 mola oleju rycynowego. Roztwór wylewa sie i drobno dysperguje w 100 000 czesciach wagowych wody otrzymujac wodna zawiesine zawierajaca 0,02% wagowo substancji czynnej.Przyklad X. Miesza sie dobrze 20 czesci substancji czynnej I z 3 czesciami wagowymi soli sodowej kwasu dwuizobutylonaftaleno-a-sulfonowego, 17 czesciami wagowymi soli sodowej kwasu ligninosulfonowego z lugu posiarczynowego i 60 czesciami wagowymi sproszkowanego zelu krzemionkowego i nastepnie miele sie w mlynie mlotowym. Mieszanine dysperguje sie drobno w 20 000 czesci wagowych wody otrzymujac ciecz do opryskiwania zawierajaca 0,1 czesci wagowej substancji czynnej.Przyklad XI. Miesza sie dokladnie 3 czesci wagowe zwiazku I z 97 czesciami wagowymi drobnoziar¬ nistego kaolinu. Otrzymuje sie w ten sposób proszek do opylania zawierajacy 3% wagowe substancji czynnej.P r z y k l,a d XII. Miesza sie dokladnie 30 czesci wagowych zwhzku I z mieszanina skladajaca sie z 92 czesci wagowych sproszkowanego zelu krzemionkowego i 8 czesci wagowych oleju parafinowego, natryskanego na powierzchnie zelu.Otrzymuje sie w ten sposób preparat substancji czynnej o dobrej przyczepnosci.Przyklad XIII. Naczynia umieszczone w szklarni wypelnia sie gliniasta gleba piaszczysta i wysiewa sie nasiona róznych roslin. Bezposrednio po tym traktuje sie substancjami: I (zwiazek o wzorze 22), II (zwiazek o wzorze 23), III (zwiazek o wzorze 24), IV (zwiazek o wzorze 25), V (zwiazek o wzorze 26), VI (zwiazek o wzorze 27), VII (zwiazek o wzorze 28), VIII (zwiazek o wzorze 29), IX (zwiazek o wzorze 30) i porównawczo zwiazkiem X (zwiazek o wzorze 31). Dawki sa kazdorazowo zdyspergowane w 500 litrach wody w stosunku do hektaru. Dawka wynosi kazdorazowo 1,5 kg/ha. Po 4—5 tygodniach stwierdzono, ze substancje czynne I—IX maja lepsze dzialanie chwastobójcze przy takiej samej tolerancji przez rosliny uprawne niz substancja czynna X.Wynik próby podaje sie w tablicy IV.Przyklad XIV. Rosliny o wysokosci 3-17 cm znajdujace sie w szklarni traktuje sie substancjami czynnymi: I (zwiazek o wzorze 22), II (zwiazek o wzorze 23), III (zwiazek o wzorze 24), IV (zwiazek o wzorze ), V (zwiazek o wzorze 26), VI (zwiazek o wzorze 27), VII (zwiazek o wzorze 28), VIII (zwiazek o wzorze 29),4 89154 IX (zwiazek o wzorze 30) i porównawczo substancje czynna X (zwiazek o wzorze 31), kazdorazowo zdyspergo- wanymi lub zemulgowanymi w 800 litrach wody/ha. Dawka wynosi kazdorazowo 1 kg/ha substancji czynnej.Po 3—4 dniach stwierdzono, ze substancje czynne I—IX sa lepiej tolerowane przez rosliny uprawne niz substancja czynna X.Wynik prób podaje sie w tablicy V. ; ' li <¦ u ^ ° 0 0 Wzór2389 154 ©O vJ-C-CHo-0-S-NH-CH, a o 3 fH\_ _ c /N -C -CH0-O-S-NH-CH, ii 2 „ 3 Hzór24 O O Wzór27 CH3 C^)n-c-^2-o-s-mh-ch5 (n).c_cH2_o-|-NH-r/ Wzór25 Wzór28 O /CH3 N-C-ChL-O-S-NH-CH _ • 0 II 2 li \ r<7S \ « O O XCH3 I HJ -C-CH2-0-S-NH-C2H.Hzor26 Wzór29 (J)NfCH2~° -J-NH-C3Hrn O O Nzór30 CH(CH3)2 <^-N-C-CH2Cl O Wzór31 Sklar" Prac. Poliaraf. UPPRL Druk-WOSJ „Wspólna Sprawa" Format A4. Naklaa 120+ 18. lena 10 zl. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze zawiera staly lub ciekly nosnik oraz podstawiony amid kwasu 0-[aminosulfonylo]-glikolowego o wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy, cykloal- kilowy lub grupe chlorowcoalkilowa i pierscieniowa grupa amidowa zawierajaca azot jest pochodna ewentualnie dwupierscieniowej cykloalkiloiminy, ewentualnie podstawionej nizszym rodnikiem alkilowym i moze zawierac dodatkowe heteroatomy w pierscieniu.,L^ L a: ,L i* i M sili JnI** a i b A ? i J^ ** a i •» x o a *» ac P kP- PPn b^SP oP o s» P« »ap nP n ac- pn»*|» oox- X X X X n* o* i. 5 o 3 3 O 3 5* P-XX*X eo s » a* o* ? O s 8 X SBxS* x FF S p» a ac Sb 8 l a eo o s o 3 5" 8 8 3 R 8" o 3 s o 3 5* o" i 9 O H- NJ ?—? " I—» I—»H^^^H-»-^H- N^ ^*^-N^ h-H— nJ^AOO^(/nI«JO»^\00"vJi-^WOK)WvJJOIOOIH^K)\£IOIK)WOI* I I I I I I I I l I I I I t I I I I I I I I I I I I I I I I I I t I I—i (OH- )_j ^- h- h- ^- H- I—» N-»H-h— I—*H^H-N^ ^- H— ^- 4*. en O © O 4^ so o -j en I I I I I M^HW^P^OHthiaOO*HM^J 3 8 s 3 o o li89154 Tablica II Substancja czynna Roslina I II Rosliny uprawne Gossypium hirsutum Soja hispida Beta vulgaris Chwasty Alopeeurus myoaufoldai Avana fetua Poa annua Eleusine indica Setaria faberii Echinochloa crus galli 0 0 0 0 100 90 100 100 100 100 0 0 0 0 40 SO 60 55 65 70 0 = roslina nie uszkodzona 100 = roslina calkowicie uszkodzona Tablica Roslina Rosliny uprawne Gossypium hirsutum Soja hispida Oryza sativa Zea mays Beta Vulgaris Chwasty Alopeeurus myosuroides Poa trivialis Avena fatua Eleusine indica Cyperus esculentus Echinochloa crus galli III Substancja I 0 5 10 0 0 90 90 75 95 95 100 czynna II 10 10 25 0 5 40 30 20 15 45 40 0 = roslina nieuszkodzona 100 = roslina calkowicie zniszczona88154 Roslina Rosliny uprawne Gossypium hirsutum Soja hispida Beta vulgaris Chwasty Alopecurus myosuroides Avena fatua Poa annua Eleusine indica Setaria faberii Echinochloa crus galli I 0 0 0 100 95 100 100 100 100 II 0 0 0 100 90 100 100 100 100 III 0 0 0 100 90 100 100 100 100 Tablica IV Substancja czynna w kg/hi IV 0 0 0 100 75 100 90 100 100 V 0 0 0 100 75 100 90 100 100 VI 0 0 0 100 50 100 90 95 100 i VII 0 0 0 100 50 95 95 70 75 VIII 0 0 0 80 85 90 80 75 95 IX 0 0 0 85 95 80 80 70 75 X 0 0 0 40 30 60 55 65 70 0 s roslina nieuszkodzona 100 = roslina calkowicie zniszczona Roslina Rosliny uprawne Gossypium hirsutum Soja hispida Gryza sativa Zea mays Beta yulgaris Chwasty Alopecurus myosuroides Poa trivialis Avena fatua Eleusine indica Cyperus esculentus Echinochloa crus galli. I 0 5 15 0 0 100 95 80 95 75 100 II 0 0 10 0 0 90 90 60 90 75 100 III 0 0 15 0 0 80 80 65 90 70 95 Tablica V Substancja IV 0 5 15 0 0 100 95 70 95 70 95 V 0 5 15 0 0 100 95 70 95 70 95 czynna w VI 0 10 0 0 0 50 50 30 30 50 50 kg/ha VII 0 0 0 0 0 50 50 40 30 50 45 VIII 0 0 0 0 0 100 100 80 70 60 95 IX 0 0 0 0 0 75 80 70 60 50 60 X 10 10 25 0 5 40 30 20 15 45 40 o = roslina nieuszkodzona 100 = roslina calkowicie zniszczonao l Wzórl 89164 Kl-C-GH^-CHS-NHR y II » II o [ N-C-CH2-0-8-NH-CH(CH3)2 ^—/ O O Wzór2 N-H V / v _ • Wzór3 O -C-CH90H li * 0 N-C-CHo0H O Wzór5 WzóM Qn-c-ch2oh WzórC ot -C-CH20H Wzór7 H3C^3Hu"CH2°H 0 WzórS CH20H Wzór9 CH, CH -C-CH«OH II 2 0 Wzór10 3 CH3° Wzór11 N-C-CH20H CH 3 Wzór1289 154 KLJ N-C-CH20H Wzór13 A O N-C-CH«OH \ / II * — O Wzór 16 H2C (CK,)* H-C -ChLOH 1 • 2'6 / u 2 / ° S N-C-CH9OH \ / II c O \Az6r\7 Wzór 1. -4 S N-C-CHo0H V /W * O N-C-CH^OH \ / n * O Wzór 15 Wzór18 H3C H3C 0 N-C-CHr,0H y/fi H,C-N N-C-CHo0H O V /II £ Wzór 19 Wzór20 c4k "sK-/1"?"0^0" 0 Wzór21 ej -C-CH 2. -0-|-NFl-C3H^-n 0 0 Wzór22 O -H N -C-CHo-O-S-NH-CJH* PL