Przedmiotem wynalazku jest antyelektrostatycz¬ ne termoplastyczne tworzywa sztuczne o okres¬ lonym dalej skladzie i lepszej niz u znanych do¬ tychczas tworzyw obrabialnosci oraz trwalosci barwy.Wynalazek obejmuje tworzywa termoplastycz¬ ne, takie jak poldolefiny, poliamidy, poliistyren i kopolimery styrenu, poliakrylonitryl, poliureta¬ ny, poliestry, polichlorek winylu i poliacetale, któ¬ re dziejkli zawartosci monoeterow gliceryny i sub¬ stancji pochodnych wykazuja wspomniane wyzej wlasciwosci, lepsze niz u dotychczas znanych two¬ rzyw.Znane sposoby zmniejszania elektrostatycznego ladowania sie pólproduktów, folii oraz wlókien z termoplastycznych tworzyw sztucznych, polegaja na dodawaniu w czasie obróbki do roztopionego twcirzywa sztucznego substancji, które dzieki spe¬ cyficznej iniemieszalnosci z tworzywem gromadza sie na jego powierzchnii i -dzieki specjalnej struk¬ turze zwiekszaja w takim stopniu przewodnosc powierzchniowa, ze wyeliminowane zostaja zja¬ wiska elektrostatycznego iskrzenia lub przyciaga¬ nia pylów.Wady i usterki znanych srodków do usuwania ladunków elektrostatycznych znajdujacych tech¬ niczne zastosowanie do wykonczania termoplas¬ tycznych tworzyw sztucznych polegaja przede wszystkim na niedostatecznej -trwalosci chemicz¬ nej, a zwlaszcza cieplnej.Produkty nalezace do grupy amin, np. (Ci2-C18)- -alkilodwuetanoloaminy odidzialywuja niekorzyst¬ nie na trwalosc wytoarwdenia oraz swiatlotrwalosc wykonczonych przy ich pomocy tworzyw sztucz¬ nych. Substancje te wykazuja ponadto znaczna lotnosc, a ponadto jako aminy nie sa fizjologicz¬ nie obojetne. Obojetny charakter fizjologiczny srodków do usuwania ladunków elektrostatycz¬ nych stanowi punlkt krytyczny, zwlaszcza w przy¬ padku tworzyw sztucznych stosowanych do pako¬ wania srodków spozywczych, zgodnie z wynikami badan, substancje te nagromadzaja sie na po¬ wierzchni tworzyw sztucznych lub sa tam prze¬ noszone w okresie pózniejiszyim i w konsekwencji narazone sa w zwiekszonym stopniu na ekistrafc- cje, zwlasizcza cieklymi srodkami spozywczymi.I tak np. srodek antyelektrostatyczny na bazie (C12hCi8) aillkilodwuetanoloamiiny nie powinien, zgodnie z zaleceniami Komisji Tworzyw Sztucz¬ nych BGA byc dodawany np. do polietylenu w ilo¬ sci wiekszej od odpowiadajacej stezeniu 0,1%.Efektywnosc dzialania polieterów i poliestrów glikoli jest zupelnie mala* a .ponadto zwiaziki te charakteryzuja sie mala trwaloscia. To samo do¬ tyczy czesciowych estrów glicerolu i innych pólioli.Srodki antyelektrostatyczne na bazie soli nor¬ malnych i soli czwartorzedowych wykazuja nie¬ kiedy zadawalajace dzialanie, lecz w stosowaflyclr dzisiaj warunkach bardzo wysokiej temperatury ob-Q róbki nie sa dostatecznie trwale i na skutek roz^ 85 50185 501 kladu traca swe wlasciwosci.Celem wynalazku jestopracowanie srodków anty¬ elektrostatycznych charakteryzujacych sie wysoka efektywnoscia oddzialywania a równoczesnie wyz¬ sza trwaloscia i mniejsza lotnoscia, umozliwiajaca stosowanie wysokiej temperatury obróbki odpo¬ wiednich .termoplastycznych tworzyw sztucznych.Srodki te winny ponadto wykazywac obojetny cha¬ rakter fizjologiczny.Cel ten osiagnieto dzieki stwierdzeniu, ze przez dodawanie monoeterów i manotioeterów glicerolu oraz pochodnych tych zwiazków obserwuje sie znaczne zmniejszenie elektrostatycznego ladowania sie termoplastycznych tworzyw sztucznych i uzy¬ skuje wynikajace stad wlasciwosci odpornosci „na matowienie". Odnosi sie to zarówno do wykon¬ czania wewnetrznego jak i zewnetrznego.Produkty te zwiekszaja ponadlto trwalosc termo¬ plastycznych tworzyw sztucznych w czasie obróbki oraz oddzialywaja stabilizujaco na barwe podloza, to znaczy przeciwdzialaja zmianom zabarwienia.Stanowi to dodatkowa zalete sposobu wedlug wy¬ nalazku, poniewaz termoplastyczne tworzywa sztuczne, a zwlaszcza polimery wytworzone przy zastosowaniu katalizatorów Zieglera^Natity, ulega¬ ja odlbuidowie, której nie mozna calkowicie zapo¬ biegac przy zastosowaniu przeciwutleniaczy, takich jak fenole z przylaczonymi grupami ochronnymi.Ten proces odbudowy termicznej znajduje od¬ zwierciedlenie miedzy innymi wpodwyzszeniu tem¬ peratury topnienia i prowadzac w konsekwencji do ograniczenia temperatury obróbki wplywa tym samym na proces obróbki tworzywa.W czasie przerobu takich tworzyw sztucznych, a zwlaszcza polioleflin, obserwuje sie wystepowanie zmian zabarwienia wywolanych odbudowa zacho¬ dzaca »pod wplywem zwiekszonej temperatury i czynników utleniajacych. 3jawiisfcom tym nie mozna zapobiegac równiez przy uzyciu przeciw¬ utleniaczy.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze przy pomocy sub¬ stancji wedlug wynalazku mozna dodatkowo za¬ pobiegac omówionym wyzej niedogodnosciom.Antyelektrostatyczne termoplastyczne tworzywo sztuczne wedlug wynalazku zawiera jako substan¬ cje czynna 0,01—S% wagowych, korzystnie 0,06— —«2% wagowych w przeliczeniu na mase termo- plastów zwiazku lub mieszaniny zwiazków o wzo¬ rze 1 w którym X oznacza atom tlenu, siarki lub grupe o wzorze -S02-, Y oznacza grupe o wzorze 2 lob o wzorze -CHJ(OH)-CH2, n oznacza dla zwia¬ zków liczbe 1—6, korzystnie 1, lub dla mieszanin -statystycznych oznacza n stanowiaca jako wartosc srednia liczbe 0,5—fy korzystnie liczbe 1—3, a R w przypadku gdy n = 1 (dla indywidualnych zwiazków) oznacza rodnik alkilowy lub fenyloalki- lowy o lacznie 12—80 atomach wegla, korzystnie o 12—18 atomach wegla, który moze byc liniowy lub rozgaleziony krótkimi lancuchami o co naj¬ wyzej 2 atomach wegla a takze moze zawierac jedna lub kilka, korzystnie tylko jedna, wtraco¬ nych grup o wzorze -O-, -S-, -002-, -HC = CH-, -HC(OH)- lub grup fenylowych, albo R w przy¬ padku gdy n = 2—'5 (dla zwiazków indywidual¬ nych) luib gdy n = 0,5—8 (dla mieszanin) oznacza rodnik alkilowy o 8—30 atomach wegla, korzystnie o 12—18 atomach C, który moze byc liniowy liio rozgaleziony a takze moze .zawierac wtracone, korzystnie tylko jedna, grupy o wzorze -O-, -S-, -C02-, -HC = CH- lub -HC(OH)-, oraz oznacza rodnik fenyloalkilowy zawierajacy grupe alkileno- wa o 1—^3 atomach wegla, korzystnie o 3 atomach wegla, który w pierscieniu fenylowytm moze byc dodatkowo podstawiony grupa alkilowa o co naj- mniej 18 atomach C, przy czym caly ten rodnik musi lacznie zawierac co najmniej 9 atomów we- , gla, lub oznacza rodnik alfcilofenylowy o 9—30 atomach wegla, korzystnie o 14—15 atomach we¬ gla, rodnik alkoklsyfenylowy zawierajacy 3—12 atomów wegla, korzystnie 3—8 atomów wegla, w grupie alkilowej, rodnik alkaksytearbonylofeny^o- wy zawierajacy 2k^l8 atomów wegla w grupie al¬ kilowej, lub rodnik cyMoalkilowy o lacznie 9—30 atomach wegla, korzystnie o 9—'15 atomach wegla i ewentualnie obok dalszych substancji pomocni¬ czych zawiera co najwyzej 1% wagowy hydrofi- lowych polimerów, w przeliczeniu na mase termo- plastów, korzystnie nie zawiera tych polimerów hydrofilowych.Pod okresleniem, ze lancuch posiada krótkie roz¬ galezienia rozumie sie, ze liniowy lancuch cza¬ steczki alkilowej zawiera jedna lub wieksza liczbe podsltawnikowych grup metylowych lub etylo¬ wych.Korzystnymi zwiazkami o wzorze 1 sa takie, w których X oznacza atom tlenu lub siarki, n ozna¬ cza liczbe 1 lufo n stanowiaca jako wartosc sred¬ nia liczbe 1—5, R oznacza nierozgaleziony rodnik alkilowy o 12—18 atomach wegla, rodnik alkilo- fenylowy zawierajacy 9—12 atomów wegla w gru¬ pie alkilowej lub rodnik ailkilobenzylowy zawiera¬ jacy 9—12 atomów wegla, w grupie alkilowej, a sposród tych zwiazków a wzorze 1 zwlaszcza takie, w których X oznacza atom tlenu a R oznacza nie- 40 rozgaleziony rodnik alkilowy o 12—18 atomach wegla, Szczególnie korzystnymi sa produkty mieszane o wzorze C18H37-0-(CH2-Y-0-)1-H.Wykonczaniu antyelektrostatycznemu za pomoca 45 omówionych substancji czynnych poddaje sie zwla¬ szcza poiiolefiny, a przede wszystkim polipropy¬ len lub wysokocisnieniowy polietylen, polichlorek winylu lub poliuretany.Stosowany w celu okreslonym w wynalazku ro- S3 dzaj substancji jest znany. Nie znane jest jednak stwierdzone w wynalazku, zastosowanie tych sub¬ stancji jako srodków antyelektrostatycznych dla termoplastycznych tworzyw sztucznych.Niektóre sposród zwiazków nalezacych do tych 55 grup opisane sa w Compt. Rend. 258/126, 6466(1964), brytyjskim opisie patentowym nr. 1029610 oraz w J. Org. Chem. 26, 616 (1961). Równiez w belgij¬ skim opisie patentowym nr. 787021 zastrzezone sa produkty polilkondensacji glicydolu z 1,2-dwu- 60 hydroksyaiikanami, jako detergenty, znajdujace za¬ stosowanie zwlaszcza w kosmetyce. W charakterze srodków kondensacyjnych stosowane sa przy tym katalizatory anionowe.W belgijskim opisie patentowym nr 7*67020 e5 omówione sa produkty polikondensacji glicydoluz m-erkaptanaimii stanowiace produkty posrednie, z których wytwarzac mozna sulfottlenki, które z kolei znajduja zastosowanie jako detergenty do celów kosmetycznych. ! Opis patentowy Sitanów Zjjedn. Ameryki nr 3376213 ujawnia, ze dó polepszenia zdolnosci bar¬ wienia powierzchniowego poliolefin stosowac moz¬ na synergistyczna kamlbinacje polimerów hydrofi- lowych z eterami i estrami alkilowymi zwiazków polihydróksylowych.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze przy uzyciu mo- noeterów gliceryny i zblizonych do nich substan¬ cji mozna nadawac termoplastycznyni; tworzywióm szituczinym niezalezna wlasciwosc, a mianowicie zdolnosc usuwania, ladunków elektrostatycznych uni¬ kajac przy tym wystepowania niekorzystnych od¬ dzialywan na wlasciwosci mechaniczne i obrabial- nosc tych polimerów, spotykanych w przypadku stosowania polimerów thydrofilowych.Opis patentowy Stanów Zjedn. Ameryki nr 2624719 cmawia wprawdzie stosowanie alkoholi dru- goirzedowych lub eteroaUkoiholi, jak np. 3-etoksy- -1,2-propandliolu jako srodka pomocniczego dla polepszenia efektów barwienia polistyrenu, jedna¬ kowoz produkty wedlug wynalazku przewyzszaja równiez pod omówione w tym opisie patentowym.Przykladowymi zwiazkami o wzorze 1 znajdu¬ jacymi zastosowanie w tworzywach termoplas¬ tycznych wediUug wynalazku sa zwiazki o wzorze R^O-CH2-OH(GH)-CH2(OH), w którym R oznacza rodnik n^dodecylowy, n^tetradecylowy, n-oktade- cylowy, 2-etyloheksadecylowy, oleilowy, 2-metylo- unlkosylowy, n-okltakosylowy,; '*izotetra-tridecylowy, ri-tetrakosylowy, nonylofenylowy, dodecylofenylo- wy, 4-cyMoheksylofenyIowy, tnbutylofenylowy, t- -oktylofenylowy, 4Hpropylofenylowy, Waurydoksy- fenylowy, 3-(i-oktyloksy)-fenyilowy, 4-heksyloksy- kaiiibónyloifenyilowy, 3-oktadecylolksykarbonylofe- riylowy, 4-cyMoheksyloksykarbonylofenylowy, 4- -noriylocykloheksylowy, 3nbutylocyk!kheksylowy, 4-oktadielcyloicyMohieksyliowy,, n-dodecylo^-C^^CHg-GH^-, n-okltadecylo-S-CHz- -CH2JCH2-, n-ck)tadecylo^OHC30-CH2-S-Ce2-OH2- -CH2-, i-oktylo-0-00-OH2nS^CH2-,OH2-CH2-, n- -dodecyl0-O-O0-CH2-CH2-eH2-SHeH2-CH2-CH2-, rodnik o wzorze R-S-CH2-CH(OH)-iOH2(OH), w którym R oznacza rodnik n-dodecylowy, n-okty- lowy n-decylowy, n-heksadecylowy, n-eikosylowy, n-heksakosylowy, izo-tridecylowy, i-okitylo-O-iCO- -CH2-, n-dodecylo^O^COOH2-, n-oktadecylo-O- -CO<3H2-, izo-olktadecylo-O^CX)-,CH2-CH2-, rodnik dodecylocfenylowy, dodecylobenzylowy, n-oktade- cylo-0-CH2HCH2-CH(OH)HCH2j n-tetradecylo-O- -CH2-CH<'OH)-CH2-, n- -CH2, rodnik o wzorze 3 i 4. Rodniki n-allkilowe odpowiednich merfcaptanów uzyskiwac mozna 'spo--' sobem analogicznym do opisanej przez Ziegtlera syntezy alkoholi, stosujac glin, wodór i etylen w charakterze substratów reakcji i przeprowadzajac nastepnie proces siarczkowania. Dalszymi zwia¬ zkami objetymi wzorem 1 sa substancje o wzo¬ rach 5, 6 i 7.Dalsze zwiazki ó wzorze 1, w którym n ma wartosc wiejksza od 1 mozna otrzymac przez ód- dzielanie z odpowiednich mieszanin stosowanych do glicydylowania.' ' Korzystnymi substancjami dodatkowyimii sa zwiazki o wzorach Ci8H87-0-OH2<3H C18H87-S-CH2L<^H *CHi(OH)-CH2<(H), Oraz ich mieszaniny, przy czym gfujpa o wzorze 8 Oznacza grupe ó wzorze 9 lub o wiórze -GH stancjami' ttegtf rodzaju sa zwiazki o wzorze 10, io 11, 12, 18, 14, 115, 16, 17, 18, Id, 20, 21.» Zwiazki o 'wzorze 1 stosuje sie w charaklterze dodaUków ido ^teirmopilastycznych tworzyw sztucz¬ nych. Da takich termoplasitów zaliczaja sie np: ;£- Polimery wywodzace sie od pojedynczo i pod- wojnie nienasyconych weglowodorów, takie1 jak poliolefiny, np. polietylen; ewentualnie usieciawa- ny, (polipropylen, (poliizobutylen, poliimetylcibuten-lr polimetylopenten^l, polibuten-1, poiiizopren, poli- bdtadien, polistyren, poliizobutylen, kopolimery 2ó monomerów macierzystych dla wymienionych ho- mopolimerów, rip. kopolimery etylenowo-propyleno- we, kopolimery propylenowo-izobuitylenowe; ko^ polimery styrenowobutadienowe, jak równiez trój¬ skladnikowe polimery etylenu i propylenu z die- nem, np. mieszaniny heksadienu, dwucyklopenta- dienu lub etylidenonorfbornenu z wyzej wymienio- nymii hoimopolimerami, jak inp. mieszaninami poli¬ propylenu i polietylenu, polipropylenu i poliJbute- nu-1, polipropylenu i poliizobutylenu; - -^ Poliamidy i kopoliamidy wywodzace sie od dwuamin d kwasów dwukanboksylowych i/luib kwa¬ sów aminokarbofcsyllowych alibo odpowieidirilch la¬ ktamów, jak poliamid 6, poliamid 6yl6, poliamid 6/10, poliamid 11, polramild lt; 2,5 ¦—; Poliestry wywodzace sie od kwasów dwu- karboksylowych ii dwualkoholi i/lub od kwasów hydroksykarboksylowych albo od odpowiednich laktonów, takie jak teretftalan poliglikolii etyle¬ nowego, poli-l,4HdwuEhydroksymetylocykloheksano- 40 . tereftalan; ¦¦¦•¦¦- — Poliakrylonitryl, a takze jego kopolimery z innymi zwiazkami winylowymi, itakie jallc koipo¬ limery: akrylóniltryló/fbutadieno/styrenowy, akrylo^ nitryllo/styrenowy i afcrylonitrylo/styrenó/akrylÓ- 45 estrowy; —» Nie zawierajacy zmiekczaczy — równiez chlo¬ rowany polichlorek winylu, a takze nie zawiera-: jace zmiekczaczy polimery mieszane chlorku wi-1 nylu, np. z octanem winylu oraz mieszaniny tych 50 polimerów z innymi mieszanymi polimerami chlo-- rowanytmi poliolefinami, o (przewazajacej zawar* tosoi chlorku winylu w ogólnej mieszaninie; "• ¦¦— Zjawierajacy 'zimiiejkczacz polichlporek - winylti; równiez mozna zastosowac mieszane (polimery bu-- 55: tadietfioafcfyloriitrylowe,- o ile: przewazajaca czes'c koncowej mieszaniny stanowi chlorek winylu; '•''¦¦'- W charakterze zmiekczaczy moga byc stosowane: ftalan dwubutylowy, ftalaii dwu-2-etyloheksylowy/ sefbacynian dwuibutylowy, cyftrynian acetylo-trój- 60. butylcwy, ¦ cytrynian lace'tyllo-trój^2^etyloheksylowy, fosforan dwufenylo^2-etylahelksylowyHfenylowy i krezolowy eister kwasu alkilosulfonowego o 112-^20 atomach C, a irónadtó polimeryczne plastyiiikatory • takie jak: poliester iktwasu adypinowego z 1,3-bu- 6g: tandiolem sp helksandiolem, poliester 1,3^ i/luib 1,2-;85 501 -propandiolowy kwasu adypinowego o wolnych grupach -OH, (podstawionych ewentualnie grupa¬ mi acetylowyimi.— Poliuretany i poiliimocznifci.— Poliacetale, takie jak pottoksyirnetylen i po- lioksyetylen, jak równiez takie poiiokisytmetyleny, które zawieraja tlenek etylenu jako komonomer.Obok substancji o wzorze 1 uzywanych zgodnie z (istota wynalazku, imoga teinraolplastyczne tworzy¬ wa sztuczne zawierac skladniki (pomocnicze, zwyk¬ le stosowane w procesach obróbki tych polimerów, takie jak plastyfikatory, srodki zwiekszajace od¬ pornosc na dzialanie wysokich temperatur, prze- ciwutleniacze, barwniki, wypelniacze, srodki po¬ slizgowe i srodki ognioochronne. Zawartosc ipoli¬ merów hydrofilowych takich jak nip. politienki i suibsbancje podobnego rodzaju nie powinna jed¬ nak przekraczac 1% wagowego w odniesieniu do masy tertmoplastów, a najkorzystniej jest unikac calkowicie stosowania tych zwiazków, mogacych wpftywac niekorzystnie na obrabiiaOnosc 'tworzyw termoplastycznych.Substancje zgodnie z istota weidllug wynalazku wprowadza sie do substratów w ilosciach odpowia¬ dajacych stejzeniu 0,101^5% wagowych w odniesie¬ niu do masy materialu poddawanego obróbce. Kó¬ rzysimie jest wiprowadzac ido tego materialu 0,05— —A ia najkorzystniej 0,1—1% wagowych zwiazków o wzorze 1. . Zwiazki o wzorze 1 mozna wprowadzac do two¬ rzywa sztucznego po procesie polimeryzacji, np. przez wmieszanie ich oraz ewentualnie dalszych skladników dodatkowych, znanymi w technice spo¬ sobami do roztopionego, tworzywa, albo .przed, wzglednie w czasie etapu formowania. Zwiazki o wzorze 1 moga Ibyc równiez wprowadzane do antyelektrostatycznie wykanczanych polimerów w postaci przedimieszek o zawartosci ^S-^25% wago¬ wych tych substancji. Dalsze szczególy onozna ^de¬ finiowac na podstawie przykladów LXXXIII— -^LXXXIX.Substancje wedlug wynalazku moga w zasadzie byc stosowane równiez do zewnetrznego wykan¬ czania antyelektrostatycznego. W tych przypad¬ kach przedmioty poddawane obróbce wykoncza¬ jacej mozna zanurzac w roztworze substancji we¬ dlug wynalazku lub nanosic ten roztwór droga spryskiwania. W charakterze rozpuszczalników uzywac mozna np. etanol, aceton, octan etylu i izo-propanol, równiez w mieszaninie z woda. Na¬ dajacymi sie do stosowania ukladami sa równiez emulsje wodne.Zwiazki o wzorze 1, w którym n oznacza liczbe o wartosci 1—<5, wytwarzac mozna róznymi spo¬ sobami. Korzystnie jest stosowac w charakterze sufbstratu glicydol.W warunkach anionowych w temperaturze po¬ nizej 100°C fenole reaguja jednokierunkowo z wyt¬ worzeniem monoeterów glicerolu. To siaimo odnosi sie równiez do merkaptanów, jak to wynika z na¬ stepujacego równania reakcji 1: W przypadku zastosowania alkoholi otrzymuje sie w zasadzie mieszaniny produktów reakcji gli¬ cydylowania powstajacych w róznych etapach tego proceau. Stosujac nadmiar alkoholu mozna jednak oddzialywac na przebieg reakcji w sposób korzyst¬ ny dla powstawania czystego monoeteru glicerolu.Nadmiar alkoholu usuwa sie w toku dalszego pro¬ cesu i dodaje do nastepnej szarzy.Druga, równiez znana droga syntezy prowadzi poprzez epichlorohydryne, zgodnie ze schematem reakcji 2. Zadany produkt koncowy dtrzymuje sie przez zmydlande w warunkach alkalicznych „chlo- rohydryny" wytworzonej w pierwszym etapie.Monotioetery glicerolu moga byc wyttwarzane drugim sposobem, w syntezie prowadzacej poprzez 1-chlorodwuhydroksypropan, wedlug schematu re¬ akcji 3; ta droga reakcji moze byc równiez wyko¬ rzystywana dla zwiazków nalezacych do szeregu homologicznego fenoli.Nastepny typ zwiazków otrzymuje sie przez przylaczenie monotiogldcerolu do eteru gllicydy- lowego, wedlug schematu reakcji 5: Zwiazki o wzorze 1, w którym n ma wartosc wieksza od 1 mozna wytwarza- z odpowiednich produktów reakcji glicydylowania o n = 2—5, przez frakcyjna destylacje molekularna lub chromato¬ graficznymi metodami rozdzielania, korzystnie przez chromatograifiie oparta na zjawisku przeni- kania w zelach.Stosowane do wytwarzania tworzyw wedlug wynalazku produkty o wzorze 1, w którym n = 0,5 —8 to znaczy mieszaniny, sa produktami reakcji glicydylowania. Stanowia one wazna czesc wynalaz- ku i moga byc wytwarzane droga reakcji wyra¬ zonej nastepujacym ogólnym równaniem 6. Sa to statystyczne mieszaniny, w których n oznacza wartosc srednia dla danego stopnia podstawienia rodpikami glicydylowymd. Funkcji rozkladu An/n wzgledem n iblizej nie oznaczono. We wszystkich produktach procesu glicydylowania pozostaje zaw¬ sze pewna ilosc substratów. Jest to uwarunkowane „rozkladem", zaleznym od praw statystyki i w malym stopniu podleglym wyplywowi warunków ^ reakcji. Ilosc tych substratów maleje zreszta ze wzrostem stopnia podstawienia rodnikami glicydy- lowyimi.Obecnosc substratów nie wplywa na techniczna stosowalnosc tych produktów, to tez mozna ponie- 45 chac ich oddzielania.W przypadku alkoholi takie statystyczne mie¬ szaniny wystepuja we wszystkich przypadkach, a w przypadku merkaptanów i fenoli spotyka sie je zwlaszcza w warunkach katalizy anionowej w M temperaturze powyzej 120°C.Takie produkty mieszane wykazuja szczególnie korzystne oddzialywanie antyelektrostatyczne. Pra¬ wdopodobnie „rozklad" wplywa w bardzo korzyst¬ ny sposób na zjawiska migracji decydujace o po- 55 wierzchniowym efekcie antyelektrostatycznym.Nalezy podkreslic w szczególnosci to, ze wykon¬ czenia antyelektrostatyczne osiagane przy pomocy zwiazków wedlug wynalazku charakteryzuja sie szczególnie dobra trwaloscia. gj Pochodne reakcji glicydylowania zawierajace w czasteczce wiecej niz jeden czlon glicydolowy mo¬ ga miec -budowe wyrazajaca sie dwoma wzorami strukturalnymi 22 i 23.Jezeli proces podstawiania rodników glicydyjo- 65 wych zachodzi w otwartym cyklu reakcyjnym wmm tl* niezaleznych <*J siebie etapach reakcji, to warunki takae, sjprzyjalja powstawaniu typu struktury wy¬ razonej wzorem 22. Jezeli jednak reakcja przebie¬ ga w zamknietym cyklu reakcyjnym, to znaczy etanowi proces pc4imeryzacji, lub telomeryzacji, to wytwarza sie struktura typu ujetego wzorem 23. 7, pewnymi o^adiczemaima moznia przez doibór warunków reakcji, to znaczy katalizatora, temper ratury, kierowac przebiegiem reakcji w kierunku struktury typu wyrazonego wzorem 22 lulb 23.W przypadku aUtoJhala' podstawianie rodnikami glicydylowymi, to pnaczy reakcja; z ijlicydolem za¬ chodza na^oirzygtnielj w wiarukach kationowych w obecnosci chlorku cynowego jako katalizatora.Reakcje korzystnie jest prowadzic w taki sipos6b, ze wfcrapda sie glicydol do suibstratu zadanego ka¬ talizatorem. Z powodzieniem mozna jednakowoz sto¬ sowac równiez inne kationowe typy katalizatorów, np. katalizatory Friedel-iaraftsa, nadchlorany i so¬ le czwartorzedowe, a równiez i uklady synkata- lityczine. Reakcje mozna prowadzic juz w tempera¬ turze pokojowej, jest ona silnie egzotermiczna.Stosowanie rozpuszczalników nie j(es*t na ogól ko¬ nieczne. Korzystnie jest stosowac taka tempera¬ ture reakcji1, która jest nieco wyzsza od tempera¬ tury topnienia alkoholu poddawanego reakcji. W charakterze rozpuszczalników mozna stosowac obo¬ jetne zwiazki aromatyczne, takie jak ibenzen, chloro- benzen, dwuchlorabenzen, chlorowcowane weglo¬ wodory, takie jiak np. symetryczny czterochloro- etain lub dwusiarczek wegla.Powstajace w takich warunkach produikty re¬ akcji naleza w przewazajacej mierze do zwiazków o strukturze wyrazonej wzorem 22. W tempera¬ turze powyzej 1iG0°C powstaja przede wszystkim zwiazki o strukturze wedlug wzoru 23.W przypadku fenoli kationowe katalizatory prowadza do reakcji Ubocznych. Tutaj mozna jed¬ nak stosowac katalizatory anionowego typu, takie jak wodorotlenek sodu, metylan sodu, t-ibutylan potasu, amoidek sodu i inne uklady. Pierwszy etap procesu glicydylowania zachodzi juz w temperatu¬ rze ponizej 1(W)0|C. W tych warunkach osiagniecie wyzszego stopnia glicydyllizacji, wyrazajacego sie wartoscia nl nie jest jednak mozliwe.Jezeli reakcje przeprowadzi sie od razu w tempe¬ raturze Hj5h-il30°C to mozna uzyskac równiez wyz¬ sze produkty glicydylizacji. Przy tych zalozeniach produkty reakcji stanowia równiez dla n szaniny statystyczne. Ogólnie biorac mozna nie stosowac rozpuszczalników. Jezeli jednak rozpusz¬ czalnik ma byc uzyty, to w pierwszym rzedzie przydatne sa etery o wysokiej temperaturze wrze¬ nia, takie jak anizol. Procesy zachodzace w omó¬ wionych warunkach maja wszystkie cechy zna¬ mienne dla reakcji polimeryzacji. Oznacza to, ze wytwarzane sa przede wszystkim zwiazki o budo¬ wie odpowiadajacej wzorowi 22.Dla reakcji merkaptanów stosowac mozna za¬ równo kationowe jak i anionowe katalizatory.Podobnie jak w przypadku fenoli, w temperatu¬ rze ponizej 1(W)0C reakcja konczy sie na pierw¬ szym, jednorodnym etapie glicydylowania. Wyzsze produkty glicydylowania oraz te, które stanowia mieszaniny statystyczne, moana uzyskiwac tylko W *ea^|p(Brati^^ plpf^y^eg 1?0°-C. Ujmujac, ogóftotfe, anipnowe katalizatory zapewniaja jedn^kowcA ko¬ rzystniejszy prjzebieg reakcji.J^ównie^ w tych warun^ch mozna przebiegajaca reakcje okreslic jako prawdziwa polimeryzacje, co oznacza, ze dla n 1 przewazaja produkty o budowie wyrazonej wzorelm #3.Pp statystycznych produktów glicydylowania* cJHa których X we wzorze 1 oznacza SQ2 prowadzi najlepiej droga ujejta nast^ujacym. schematem reafcetfi 7; Po przeileszftalceniu produktu po^redhiego w sulfon, wietoiujg d^zej^pi.tckiui reakcji 7, nnoige za¬ chodzic dalszy proces glicylowania, podobnie jak W przypadku alkoholi, wedlug etaipu koncowego reakcji 7."W zasadzie moznia do iprzeksztalceinia w posredni produkt sulfonowy stosowac w charakterze suib- stratul produkt gfeydyilowaniamerkaptanu, cozresz¬ ta moze powodowac trudnosci w obrólbce koncowej, zwllaszcza produktów o wyzszym stopniu glicylely- lowania.Przykladowymi sufostraltami reakcji glicydylo¬ wania' sa nastepujace zwiazki; -r- AJkohole: n^oktanoj, n^dekanoi, n^dodekanol, n-oktadekanol/2-etylo^helicsadekanol, alkohol ole- ilowy, heksylodekano'1, 2-olktylododekanol, tech¬ niczna mieeza hdna alkoholi n-alkilowych o 20-22 atomach C, techniczna mieszanina alkoholi n-afUki- lowych o 24—26 atomiach C, alkohol laurylolben- zylowy, 1,2-dwuhydrokisydodekan, lH2-dwuhydro- ksy^ofctadekan, 3^fenytopropanol, €-ifenylohekis&hol, 2-hydroksy-oktadekan, 2^hydrokfcy-dodekan, 11- -hydrckteyunkósan, 4-noinylo^cyklohekjsanol.— Fenole: butylofenol, nonylofehol, dwunonylo- 2t5 fenol, laurylofenol, dwulauryloferiól, eter monofcu- tylowy hydrochinonu, eter monoihsksylowy rezor¬ cyny, p-cyikloheksylofenol, t-oktylofenol, 3-ofctia- decyloksykarlbonylofenol.—: Merkaptany; merkaptan oktylowy,, merkapitan 40 dodecylowy, merlkaptan oletadecylowy, ester lau- rylowy kwasu tioglikolowego, ester stearylowy kwasu B^merkaptopropionowego, a ponadto mer* kaptany, które mozna wytwarzac metoda analo¬ giczna do opisanej przez Zieglera reakcji syntezy 45 alkoholi z gillinu, wodoru i etylenu, przeprowadza¬ jac nastepnie proces podstawienia siarki. ; W charakterze substratów mocna takze stoso¬ wa^ zwiazki wedlug wynalazku, w których n ^ 1, przy czym proces glicydylowania korzysitnae jest 50 prowadzic w warnikach kationowych.Istota wynalazku objasniana jest bardziej szcze¬ gólowo w nastepujacjneh przykladach. W przykla^ dacih tych jyrocenty i cze^ai wyrazone sa w wy¬ miarze wagowym. 55 Przyklad I: CHjrfCH2)^-O^C)aaHCP(aH)- -CHjrfOH); (3-/tetrakozyloksy/-pro,pandiol-/l^/). 177 g alkoholu n-tetrakozylowego i 2 ml czte¬ rochlorku cyny ogrzewa sie do temperatury 75°C i zadaje w oiagu 30 minut 46,3 g epichlorohydryny. , 60 Nastepnie mieszanine ogrzewa sie w ciagu 4 go¬ dzin w temperaturze .I00°C. Po schlodzeniu dodaje sde 51 g mrówczanu sodu i 200 ml glikolu etyle¬ nowego i mieszanine ogrzewa w ciagu dalszych 4 gotfzin w temperaturze wrzenia pod chlodnica fi5 zwrofna. Nastepnie mieszanine reakcyjna roizpro-85 501 11 wadza sie w 200 mil GJHCfls, wytrzasa dwukrotnie z 3O0 mi porcjami wody, faze organiczna oddziela, osusza nad Na2S04, przesacza i przesacz zateza.Pozostalosc przelfcrystallizowuje sie z eteru nafto¬ wego.Wydajnosc: 1156 g (72% wydajnosci teoretycznej); Temperatura topnienia' 85°C.Zawartosc: C obliczono: 75,4%; znaleziono: 7l5;2% H obliczono: 1&,4%; znaleziono. H3;2% O obliczono: 11,3%; znaleziono: 11,4% Przyklad II. OHtfCH^^CH^CHiCOiH)- -CHa(OH); 3-Ahontanyaoksy/ipropanidaol-/l,2^.SyinJteze prowadzi sie w warunkach opisanych w przykladnie I, stosujac nastepujace substraty i odczynnika: 206 g alkoholu monotanyloweigo o temperaturze topnienlia 84°C, 4S;3 epichlorohydry- ny, 2 ml czterochlorku cyny, 51 g mrówczanu so¬ du, 200 ml glikolu etylenowego. Wydajnosc: 157 g (65% wydajnosci teoretycznej) o temperaturze 92°e. 12 Zawartosc: G H O wg obliczenia: 76,8% 13,3% 0,9% wg analizy: 7)6,95% 13,15% aao% Przyklad III. CH3(CH2)2a-S-CH2-XH(OH) -CH^OH); 3-/ceryaomeTkaiplto/ipropanddol-/l,2/. 54 g 3Hmerkapito-l,2-jpiroipanidiolu, 27 g etyilanu sodu i 200 ml metanolu ogrzewa sie w oiagu 20 minut w temiperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna, a nastepnie w temperaturze pokojowej wkralplla roztwór 246 g jodku cyrylowego w 300 mil metanolu. Ogrzewanie pod chlodnica zwrotna kontynuuje sie w ciagu dalszych 2 godzin, miesza¬ nine schladza i odsacza nierozpuszczone substan¬ cje, przesacz zateza i pozostalosc przejkrystalizoiwuje z eteru naftowego.Wydajnosc: 1191 g (81% wydajnosci teoretycznej); temjperatura topnienia 93°C.Zawartosc: C H O S wg obliczenia: 73,7% 12,8% €,8% 6,8% wg analizy: 7«,95% 12,70% G,05% 6,93% Przyklad IV. C^HCH2)17-S-CH2^aH2CH2- -0-CH2-CH(OH)-CHZ(OH); 3-/Y-oktadecylomeirka- pto-propoksy/ipropandiol-/l,2/. 0,8 czesci nadtlenku benzoilu rozpuszcza sie w 3fy6 czesciach eteru 1-allilowago gliceryny. Do roztworu tego dodaje sie 85,5 czesci merkapltanu oktadecylowego i na koniec mieszanine Teakcyjna ogrzewa w ciagu 3 godzin w temperaturze 90°C.Wytwarzaja sie 2 fazy. Ulegajaca po schlodzeniu zestaleniu faze dolna oddziela sie i przekrystali- zowuje z acetonu.Wydajnosc: 42 czesci (33% wydajnosci teoretycz¬ nej) proszku o temperaturze topnienia 58_j60°iC.Zawartosc: C H 3 wg obliczenia: 68,85% 12,04% 7,66% wg analizy 67,9% 11,8% 7,5% Przyklad V. CH,- -CH2-CH2-O^CH2-Ce(OH)-CHa loiksykairbcinylcimieltyl'ome^aipto/^rcipcksy]ipropan;- diol-/l,2/. 0,5 czesci nadtlenku benzoilu rozpuszcza sie w 39,7 czesciach eteru 1-allilowego gliceryny. Do roz¬ tworu tego wkrapla sie 78 czesci estru dodecylo- wego kwasu tioglifcolowego .Mieszanie kontynuuje sie nadal w ciajgu 1 gddziny w temperaturze 80— —1000C. Produktu reakcji nie oczyszcza sie.Wydajnosc: 117,8 czesci (100% wydajnosci teore¬ tycznej); ciecz bezbarwna; no20 :1,4783.Zawartosc JS: wedlug obliczenia 8J16%; wg analizy 8,2%.Przyklad VI. CH,- -CH2^CH2-0-CH2-CHJ(OH)-CHa(OH); 3-fy-/oktade- cyioksylkarfoonylctoetylomeA pandiol-/l,2/.Synteza przebiega w warunkach opisanych w przykladzie V, przy zastosowaniu nastepujacych sulbsitra't6w i odczynników: 39.7 czesci eteru 1-allilowego gliceryny, 112,0 czesci estru oktadecylowego kwasu tioglikolowego, 0,5 czesci nadtlenku benzoilu. Produktu reakcji nie oczyszcza sie. Wydajnosc: 143 czesci (100% wy¬ dajnosci teoretycznej) substancji o konsystencji wosku.Zawartosc: S obliczono: 6,72%; znaleziono 6,4%- Przyklad VII. iHC^19-02HC-OT2MOT2-CH2- -S-CH2-CH(Ott-OH2(iOH); 3-[B-/2^i^nonylclksykaT- bonylo/-etyiomerkaptoipropandiol-/l,2/. 46.5 czesci estru i-nonylowego kwasu Bimerkap- topropionowego i 0,3 czesci etylanu sodu ogrzewa sie do temperatury 40°C i zadaje w taki sposób 14.8 czesciami glicydu gliceryny, abytemperatura nie przekroczyly przy tym 40°C. Nastepnie mieszani¬ ne miesza sie nadal w ciagu 30 minut w tempe¬ raturze 60°C.Wydajnosc: 61,2 czesci (100% wydajnosci teore¬ tycznej); zólta, lepka ciecz; nDw: 1,4840; Zawartosc S obliczono: 10,46%; znaleziono: 10,6% Przyklad VIII. CHHCH2)u-OhOH2hCH 45 -CH2-S-CH2^CH(OH)^GH^(OH); 3-/^-hydroksy-Y- -dodecyloksypropylamerikapto/npropanidiiol-/ltf2/. 21.6 czesci tiogliceryny i 0,2 czesci etylanu sodu ogrzewa sie do temiperatury 80O|C. Nastepnie w tej samej temperaturze wbrapla sie 48,5 czesci eteru dodecyloglicydylowego, a nastepnie miesza¬ nine miesza w ciagu 2,5 godzin w temperaturze 100°C. Produkt reakcji przekrystalizowuje sie z eteru naftowego o temperaturze wrzenia 1O0— —<140°C.Wydajnosc: 62 czesci (88% wydajnosci teoretycz¬ nej) substancji w postaci krystalicznego proszku o temperaturze topnienia 40—44°C.Zawartosc: Obliczono: Znaleziono: S 9,15% 8,9% OH 14^6% 14,2% Przyklad IX. cn^(CU2)n^S-CH2-CH^:H2-0- -CH2-CH(iOH)-CHa(OH); 3-/Y-dodecylamerkapto- -propoksy/-propandiol-/l,2/. 50 55 6385 501 13 Synteza prowadzi sie w warunkach opisanych w przykladzie V, stosaiiac nastepujace substraty i od¬ czynniki: ©6,1 czesci elteru 1-allilowego gliceryny, 1J0I,2 czesci merfcaptanu dodecylowego, 0,5 czesci nadtlenku benzoilu. Produltót koncowy przekrysta- lizowuje sie z acetonitrylu.Wydajnosc: 102 czesci (61% wydajnosci teoretycz¬ nej) krystalicznego proszku o temperaturze top¬ nienia 40-^*3°C Zawartosc S olbliczono: 9,(58%; znaleziono: 9,4%.Przyklad X. CH3h(CH2)17-0-CH2ch(iOH)-CH2hS- -C3H2-CH(OH)-CH2 cyloksypropylomerikapto/^propandriol-/lJLI. 21,6 czesci tioglicerolu i 0,25 czesci metylanu sodu ogrzewa sie do temperatury 80°C. Nastepnie w tej sarniej temperaturze wkrapila sie do mie¬ szaniny 65,2 czesci eteru stearyloglicydylowego i miesza- w ciajgu 2,5 godzin w temperaturze 100°C.Produkt reakcji przekrysfcaliizowuje sie z elteru naftowego o temperaturze wrzenia 100—14G°C Wydajnosc: 76 czesci (#7,5% wydajnosci teore¬ tycznej) krystalicznego proszku o temperaturze wrzenia G0^63°C.Zawartosc: obliczono: znaleziono: S 7,39% 7,4% OH 11,75% 11,5% Przyklad XI. CH3h(iCH2)uhOOC<5H2-S-CH2- -CH -/metyloimerkapto ]ipropandiol-/ilfil.Synteze prowadzi sie w warunkach opisanych w przykladzie VII, przy zastosowaniu nastepuja¬ cych sulbstratów i odczynników: 78 czesci estru dodecylowego kwasu tioglikolowego, 22 czesci gli- cydu gliceryny, 0,3 czesci etylanu sodu. Produktu reakcji nie oczyszcza sie.Wydajnosc: 99 czesci (99% wydajnosci teoretycz¬ nej); zólta, lepka: ciecz; nD20 :1,4015; Z/awartosc S: obliczono: 9,6%; znaleziono:9^,4%.Przyklad XII: CHa(CH2)17-OOC-CH2-S-CH2 -CH(OH)-CH2(OH); 3-[fi-/oktadecyliokjsykarbonylo/- -metylomerkapito]npropandiol-/1^2/.Synteze prowadzi sie w warunkach opisanych w przykladzie VII, przy zastosowaniu nastepujacych substratów i odczynników: 103,3 czesci estru ok- tadecylowego kwasu tioglikolowego, 22„fi czesci glicydu gliceryny, 0,3 czesci etylami sodu. Pro¬ dukt reakcji przekrystalizowuje sie z 500 ml ace¬ tonitrylu.Wydajnosc: 60 czesci (48% wydajnosci teorety¬ cznej) substancji o temperaturze topnienia 52— —55°C.Zawartosc S: obliczono: 7,6%, znaleziono: 6,8%.Dotyczace przykladów XIII—XCI tablice 1—11 umieszczono za przykladami.Przyklady XIII—LXXXI, (porównaj tabli¬ ce 1). Warunki reakcji syntezy i fizykochemiczne kryteria wszystkich waznych, odnoszacych sie do wynalazku produktów glicydolizacji zestawione sa w tablicy 1.Oznaczen calkowitej zawartosci OH (calkowita zawartosc OH) dokonuje sie przez acetylowanie, a zawartosci sasiadujacych grup OH (Vic. -JOH) — przez rozszczepienie przy pomocy kwasu nadjodo- wego. W przypadku produktów glicydolizacji mer- H 2'5 40 50 60 kaptanów metoda ta zawodzi calkowicie; w przy-r padku odpowiednich produktów fenolowych moga wysitejpowac trudnosci. Do oznaczen ciezaru czar steczkowego stosuje sie osmometr oparty o po¬ miar cisnienia pary. ¦-.,-.v Przyklady LXXXII-LXXXIX. Dzialanie antyelektrostatyczne. Badianie oddzialywania anty^ elektrostatycznego na wymienione powyzej poli- mery przeprowadza sie przy pomocy specjalnie do tego celu skonstruowanego przyrzadu o nazwie Static Honestometer (porównac CA. 66,86173171967) i CA. 68, 11524f7ig (1968). Przyrzad ten umozliwia wykonywanie pomiaru zdolnosci: do ladowania- sie próibek z tworzyw sztucznych wyrazonej jako po¬ ziom ladunku (imiV) jak równiez czasowego prze¬ biegu odplywu ladunku, wyrazonego jako czas po¬ lowicznego zaniku ladunku. Ta ostatnia wielkosc stanowi miare oporu powierzchnioweigo. Pomiary przeprowadza sie w powietrzu o 45% wilgotnosci wzglednej i temperaturze 22°C Dla celów porównawczych badaniom poddaje sie równiez zawsze próibki znanych srodków antyelek* trostatycznyeh.Przyklad LXXXII. Badania efektów elektro¬ statycznych w polipropylenie. Próbki substancji wedlug wynalazku miesza sie ze sproszkowanym polipropylenem (M.F.J. 3—^23"0°, 2, 16), który jest sam stabilizowany za pomoca 0,2% fenolowego pfzeciwuitleniacza i wytlacza przy pomocy wytla¬ czarki jednoslimakowej w temperaturze 2O0-h2i6iOoC Z otrzymanej plytki prasowanej pobiera sie prób¬ ki, które po odpowiednim kondycjonowaniu w po¬ wietrzu o 45% wilgotnosci wzglednej, i tempera¬ turze 22°C, poddaje sie badaniom. Tablica 2 za¬ wiera wyniki przeprowadzonych pomiarów tego rodzaju. W tablicy zamieszczone sa równiez wyniki pomiarów uzyskanych przy uzyciu znanych srod¬ ków antyelektrostatycznych. Porównanie swiadczy o tym, ze substancje wedlug wynalazku góruja nad znanymi produktami dostejpnymi dotychczas w handlu.Przyklad LXXXIII. Badania efekttów ele¬ ktrostatycznych w wysokocisnieniowym polietyle¬ nie (1 d|pe).Badanymi substancjami obtacza sie handlowy polietylen o niskim ciezarze wlasciwym (MFJ %— —il90°, 2, 16). Z otrzymanych ta droga mieszanin wytwarza sie w temperaturze 160—i20K)°C .przy po¬ mocy zwyklej wytlaczarki folie wylewane o gru¬ bosci 0,2 mm i poddaje je nastepnie badaniu na wlasciwosci antyelektrostatyczne. Wyniki pomia¬ rów uzyskanych dla prób tego rodzaju zestawione sa w tablicy 3. Wykazuja one, ze juz przy doda¬ niu bardzo malych ilosci substancji wedlug wynalazku obserwuje sie doskonaly efekt anty¬ elektrostatyczny* Przyklad LXXXIV. Badania efektów anty¬ elektrostatycznych w polietylenie nilskocisniendo- wym (hidep).Z wykonczonego przy pomocy znanych substan¬ cji dodatkowych polietylenu o wysokim ciezarze wlasciwym (MFJ 7—190°, 2,16 kg), po dodaniu srod¬ ka antyelektrostatycznego poddanego badaniom wytwarza sie plytki prasowane za pomoca wyt3a-JS5*1 ie czairM jediKtólimakowej i wykonane z ntej plytki poddaje badaniom na wlasciwosci eielcfcwsttftjfcfc- ne. Tablica 4 zaiwieaa wyniki pomiarów.Znany srodek antyelektrostatyczny na tezie (rodnik alifatyczny o 12-^18 altamacth O — dwu- etanoloaminy "wywiera wprawdzie dzialanie porów¬ nywalne z substancjami wedlug wynalazku, te jed¬ nak góruja nad nimi przede wszystkim swym od¬ dzialywaniem stabilizujacym barwe* nie obserwo¬ wanym w przypadku produktu aminowego.Przyklad LXXXV. Badania efaktów elektro¬ statycznych w poMtireltainie.Z handlowego produktu o naawie Estane 5707, stanoT^iacego je4notaldatini!koiwy ipoLlutetan spo¬ rzadza sie '35% roztwór w dwuatietyacfoiimaimidlzile.Po dodaniu badanego srodka antyelektrostatyczne¬ go z roztworu (tego sporzajdtea sie ifoMe o grubosci U,l imm, która, po Wysuszeniu w temperaturze 140°C poddaje sie pomiarom. Jako potiklaidke dla próbek w (przyrzadzie pomiarowym uzywa sie iply- ttoe z ipc4i|pr©pyleinu nie zawieraljace®o srodków antyelektricistaltyicznych.Uzyskane wyniki pomiarów zawarte sa w tatoii- cy 5, Przyklad LXX£VI. Badanie efektów elektro¬ statycznych w poMakryloniitrylu. 2J (preparatu o naziwde handlowej Orylor, stano- wiacego wlóknotwórczy poiuakryloniltoryl aporzajdza sie w temperafturze 80°C 20% roztwór w dwuanety- loformamidzie, z którego po dodaniu ibaidanego srodka antyelekitriojsitaltycanego wytwarza sie Mie o tgnibascd t,l mm, po wysuszeniu Mili w tempe- ralturze 1409C bada sie jej wlasciwosci elektrosta¬ tyczne w takiidh samycjh warunkatcn jak dla folii poliuretanoiwej. Wyniki pomiarów przeprowadzo- nycih tym sposobem zestawione sa w tablicy 6.Przyklad LXXXVIII. Badanie efektów ele¬ ktrostatycznych w ipdlianiildzie 6. ,.Wysuszony wlóknotwórczy granulat poliamidu 6 (lepkosc roztworu 1 % w kwasie siarkowym, r|wzgi.*2,95) panieruje sie 2% badanej substancji.Panierowana mieszanke przetwarza sie przy po¬ mocy wytlaczarki przedzalniczej na nici o gru¬ bosci 20 den te zas nastepnie poddaje wyciaga¬ niu. Dla usuniecia preparatu przedzalniczego wlók¬ na przemywa sie eterem naftowym i po wysusze¬ niu oraz kondycjonowaniu na plytce polipropyle¬ nowej nie poddanej obróbce antyelektrostatycznej nawija równolegle az do przykrycia powierzchni i na koniec znanym sposobem oznacza wlasciwosci elektrostatyczne (tablica 7).Przyklad LXXXVIII. Badanie efektów elek¬ trostatycznych w zawierajacym plastyfikator poli^ chlorku winylu- Z dostepnego w handlu polichlorku winylu typu zawiesinowego o wartosci -K 70 wytwarza sie skó¬ re walcowana przy pomocy laboratoryjnego mie¬ szalnika walcowego w temperaturze 180°C, stosu¬ jac czas mieszania 5 minut.Receptura: 100 czesci polichlorku winylu S (war¬ tosc K70) 55 czesci ftalanu dwuoktylowego 1 czesc stabilizatora organocynowo- -siarkowego na bazie: estru i-okty- lowego kwasu dwubutylocyno-bis- -tioglikolowego. 0,2 czesci wosku amidowego 2 czesci badanej substancji (srodek s antyelektrostatyczny).Zebrane ze skórki walcowanej plytki próby pod¬ daje sie znanym sposobem na wlasciwosci elektro¬ statyczne. Tablica 8 zawiera wyniki takich po¬ miarów.Nalezy tutaj nadmienic, ze substancje wedlug wynalazku nie oddzialywuja ujemnie na trwalosc cieplna polichlorku winylu.Przykla d LXXXIX. Badania wlasciwosci elektrostatycznych polichlorku winylu nie zawie- rajacego plastyfikatora.Z dostepnego w handlu polichlorku winylu ty¬ pu zawiesiny o wartosci -K65 wytwarza sie przy pomocy wytlaczarki jednoslimakowej o dyszy szczelinowej, przy temperaturze masy 200°C tas- me o grubosci 1 mm i 40 mm srednicy.Receptura: 100 czesci PCW-S (wartosc -K65) 1,5 czesci stabilizatora organocynowo- -siarkowego na bazie: estru i-okty- lowego kwasu dwubutylocyno-bis- -tioglikolowego 0,2 czesci wosku Montana 1,5 czesci srodka poslizgowego na bazie syntetycznego wosku estrowego 2,0 czesci badanej substancji (srodek o dzialaniu antyelektrostatycznym).Plytki próbne pobrane z wytloczonej tasmy poddaje sie znanym sposobem badaniu na wlasci¬ wosci elektrostatyczne. Tablica 9 zawiera uzyskane w ten sposób wyniki pomiarów.Jak juz podkreslono, zwiazki wedlug wynalaz¬ ku nie wywieraja ujemnego wplywu na odpornosc cieplna PCW, ani nie zmieniaja poczatkowego za¬ barwienia. 40 Przyklad XC. Badanie wplywu na trwalosc w czasie obróbki.Badanie dzialania substancji wedlug wynalazku wyrazajacego sie zwiekszeniem trwalosci róznych typów polipropylenu w czasie przerobu, opiera sie 45 na pomiarze wskaznika topliwosci przy wielokrot¬ nym wytlaczaniu wytlaczarka jednoslimakowa w temperaturze 230°C i pod obciazeniem 2,16 jg.Obróbke prowadzi sie w temperaturze 26Ó°C przy 100 obrotach/minute. 50 Wartosci zmian wskaznika topliwosci po 1, 3 i 5 wytlaczaniach zawarte sa w tablicy 10. W cha¬ rakterze substancji wzorcowej stosowany jest ester jednostearylowy gliceryny. Zwiazki o wzorze 1 góruja skutecznoscia dzialania nad estrem jedno- 55 stearylowym gliceryny.Przyklad XCI. Cieplna trwalosc wlasciwa.Badaniu poddaje sie równiez cieplna trwalosc wlasciwa zwiazków i substancji wedlug wyna- 60 lazku, w porównaniu do produktów handlowych.Próbe przeprowadza sie w otwartej rurce szkla¬ nej o srednicy wewnetrznej 2,5 mm przy uzyciu elektrycznie ogrzewanej lazni silikonowej. Za kry¬ terium rozkladu przyjmuje sie powstawanie pe- 65 cherzyków. Jezeli wystapi przy tym równiez zmia-85 501 17 18 na zabarwienia, to fakt ten jest równiez rejestro¬ wany.Po okresleniu zakresu temperatury rozkladu przy stosunkowo duzej predkosci podgrzewania doko¬ nuje sie oznaczenia wlasciwej temperatury roz¬ kladu przy predkosci podgrzewania o 2°C/1 minute, poczynajac od temperatury nizszej o okolo 50°C od wartosci temperatury rozkladu oznaczonej we wstepnej próbie.Wyniki zestawione sa w tablicy 11.19 85 501 & Si i I-H ° d d a) i 8 1|IN Hi £ cpS "O G cd "o g gil - fi . 8^~ O cdc O ;s cd kWi o O, 6 li * I Cd ^ £ tfj -^ P Q G G 1^ 88* o o o o o oi OOJI CO O lO CM Tt< lO OT cT CO CO co"oi 00 00 co" po O O IO co"co ocf C^COlO cm co~o o o co c- ¦<* CM o o o o o o o o o o co o co r- — co co io «? io i w m io io ^ io io -l-» -4-» ¦+-» -fc? -f-f ¦+-» -l-» -M .(_» -i_j .^ -4^ 4J -jj O O CO 00 CO CO ' I lO IO lO X CDTJ o q a cd cd O 9* 2 » CD G CD i—I G i-H 3-3 CDTJ P« cd A i—« G i—i IQ CM 05 CO f 00HO5 ICO 00 ^ ^ i , ~—~I I ^ CM t- CM "^ CO »-H ^ oo oo ^ ^ i-H £~ lO co coco^ co t co" co o cTio" "^ O^ C» l-^ O^ 00^ 00^ t-^of 00 co" co io" Tt^ 00 CO 00 ^ OS t 00 co"io co" co" co" aT co" z-sz-sH CM^OD 05 CM ¦"1°i ih cm" oo"id i OiOJHHHHH oi t oo cm^ »-^ cm en t" oT cT ,-T TfT irT co" Co"co" CM 00^ ^"co* li o oo co"of I I 00 CO^ c-^irT CO I^ th"c©" IO i-H co~io~ cl ej coco OOO ci ej G CO CO CO lOlOlO co co co m io io io io m io co co co co ^o ^o co ej d d CO CO CO UUUUUUO G ci c! G ej cl G có co có co co co co " i-Ti-T cm co io i IO IO co co d d co w OO d d OO d d coco <5 d I 'O cd d CD I ¦31 ^ © ^ s ¦¦? (»< X n;xx S •-" fy4 h«< •-• l-H S. ^ *-• »-< I-H H-< x X X o d cd ¦« i I CD si i i CD,lO co"io" HCO oo"io" IO IO co co oo d d COCO Q d io co O d co ¦3 § S i ¦ s ¦1 CN nol cd M 'O (\) Si etylo CM X85 501 21 22 s co O) 00 D- co UO "* CO CM - CU H00O.N £ ^ £ d * I t"- rW "^ ^ "^ .—1 N p <= o o Vi M CM CM c a a o£ 1 1 1 1 1 i i i i i O^ CNJ^ Oi^ C0^ 00^ of co" co" uo" ^ V , V , v_, V V i-K 1-H CO i-H Tf CD 00 D- CD lO ^N^OP °\ 05 »—l »—l i—i l—i O00NHO OHcom© ,—1 l-H l—i »—1 i—1 CO CD co «° co ***** uuuuu C C C G C uimm min HNCOWCD i—i 3 ° »—' CO XXXVII XXXVIII XXXIX XL XLI •1—S cu M | °°- c^ v~^ 1-1 00 c^ ,-T l—1 Oi i-H CD * U d M CN CO * TD o 'O co i CN l-T l-H ^ cu « lO CO | w 1 lO co tr-^cs^ oTio" v~'"—' CD ^ lO CD ^-,00 *"«<* oi »-i -^ io O) CO o o * * UU c c OJ 03 1-H Tf «-"¦ s £ c- CU e s ^ 1—1 CS '" CS 51 i-hO. <= ° CN , W 1 OS 00 l—1 ! o) x-«. co"10. i-H 05 ~-^ —' o ^ co"of oT©^ co"of 1—1 1—1 CN CO co" co" i-H l—1 HO lO CD CO * * oo co w i-H CO y—s i—1 1 CO g- co X co CO CO a CC •** cc -O Ch CD » CN o 05 CN CO^ cn" 1—I "—' 05 co" ^ co" I-H o 00 l—i lO co * 3 G co 1-1 d CO ¦g -o o T3 co J3 'O 1 CN i-h" •—I lO CD 1 ° CD *n CO TjH <= °°- ^ *"*"' 00 I c^ lf3 1—( 00 TjH i-H 1 CD * c d m s cd CU CO ¦*=? ^ ° co 'O - T-f —1 N -S O P ^fJ ^H CD CN CO _< -,-' o o CN CT CN CO 1 1 1 I OJ 0C? io oo" l—1 l—1 CD O lO O) i-H »-H O O c^q CN i-H t-H es, CU w§ £ O co cO i ££ l-H CO "3 1 i l-i cu TJ ¦ ^ y 0 o •• CO {^ O co" ^ 1 w 1 1 1 II CD^ i-T HM 1 w 1 1 1 *-* CN l—1 co ^co oc? l-TirT t-^ocf l-H l-H i-i i-H 05 lO Tt< Oi HIOt*D- l—l i—i »—l i-H o o o ° CN CN CN ^ l-H l-H l-H l_l cu cu cp cu §gs§ O0OG CO CÓ CO CO ££££ HCOIOCO "3 s e »-h -1 »-h b uJ -H I-H ^* M uJ ^ h1 o N-N CDrg Lepka c Miasy o lepkosci »—i lO CN CO ^ i 00 —' "—' o ' o «*¦ CN Tf O) eo^<35 i io^co" 1 —^ O lO CO "^ /—,cn] c^ '"IcoirT 00HH CO 00 CO 00 CO CD »—1 »—1 o o o CN CN CN l-H i-H i-H ass 9^° cO cO cC £££ HTJ wunonylofenol Q K 1—1 1—1 •% ^ ^ 1 O cO 1 J l—1 '—• TfH "—' ° co ccf 1 — 1 c*- OS ^ CN t—l CO CN i-H O CN CU S O O w CN 'o 0) Q •—• •—< * cO a CO N 22 -^ U31 cSio ifTco^ ipq w [ CN T^ TJH lO —^v ' -^^ r co o CN 00 lO t^ 00 CN tF tJH u5 I I I I MIII co^cTcSoc? of co" co" t-" i-i r-t r-i i-{ COCO CN lO rH lO CO t^ 1—1 1—1 l—1 l—1 o o o o 00 Oi CN CN i-H »-H ¦ cu cu ^tj-SS CJCjOO £ £ CO CO coco!2; £ l-H CO CO KO C- 1 CU 'O <5 1 n CO LIX LX LXI ' LXII j o o o o 00 lO CO CO CO CD lO K I-III m co co rfi miowin ¦+- - -J-J -4- -4-J -l- MIII 1 1 1 1 : 1 1 1 1 MII ^-,CO ^tf? ^ocoin [— i—1 *—1 t^H LO CD CO CO I O CO lO l—1 1—1 1—1 o <= o o Csj CN CN CN CU CU CU CU §S£§ oooo co cO cC cC zzzz OH CO IO » »-• 1 'S CO 1 i cl 2 LXIII - LXIV LXV LXVI ° CD O) CM 1 G 1 1 1 1 ,o 'co" "—" "^ co" f—1 o CN CU § o cO fc 00 i-H o CU o 1 a CO .9 s I—l I-H X85 501 23 24 Oi co 1 D"" • 1 ® l lO ^ 1 o* •l-H Pólstale masy o charakterze past 1 M i ^ lO O *-H OJ CO "^ 1 II oo^c^^ ui \^ co i-H »-H i-i cm ir^ o\ i-H »-H i-H 2°o fcl fe pL< PQWPQ CM CO ^ C CO ¦** *-" (U s 1 i—i X rS i—i i—i kl x.-iM .-i P © di-1 CO 00 00 CO O O) CO ^ CO CO I ^1^ 1 ° o 1 ££ 1 1 II II cT"^" CO W oT^" 22 0) O OO cd cc i-H CO 3 .3 o al 1—1 HH k^ l—1 co io c^ocT l—1 l—1 ^00^ co" c^ l—1 t—( o o I—( I—1 OO G cl CA CO CN CO ¦+¦» 1 cd cd 1 XX i Ciecz o duzejlepkosci iii iii l-Tio co" i-T tj? co" l—1 l—1 i-H o o o CM CM i-i r-i *-* w n eo 0) O) O OOO ooo i i i WWW NlOC- M erkap tan d o d e c y 1 o -b enzy lo - wy ? l—l M X KA ? XQX ^nx os oo co Oi s 1 ° I c- CO lO^ CO^ oT [" co" co CO^ CM o o CD CD o 3 OftOk w £ co £ .-1 CO 1 fi o o 1 c5 co ^ iv ^ X o o O O i Ol 00 ^ IO i 00 O 1 sf ts CD o 1 00 I ^ ! co io oo" cd" 6T oo i o" co" Tj^ CO^ <=T co" i-i i-i o o CD CD G o co ^co^ f-H CO 1 fi o w 1 CM 1 o d C0^ 00 W 1 £ ¦ X kr( x a85 501 26 Tablica 2 Oddzialywanie antyelektrostatyczne w polipropylenie (Przyklad LXXXII) H A Badana substancja 1 1 A Bez dodatku Wz6r 23 R: n-oktyl n:3 i R: n-dodecyl n:l i n:3 1 R: n-oktadecyl n:0,5 ;l n:0,75 i n:l •'\ n:l,5 < n:3 J n:5 !] n:7 | R: mieszanina n:l i n-eikozyl ¦ n:3 n-dokozyl j R: mieszanina n:l ] n-tetrakozyl n:3 J n-heksakozyl ' R: 2-heksylo-decyl n:3 fl n:5 R: 2-oktylo-dodecyl n:3 n:5 R: 2-etylo-heksadecyl i n:l J R: oleil n:2 n:5 n:6 R: dodecylo-benzyl n:l ¦ \ n:4 1 R: 3-ifenylo-propyl n:3 J R: 2-hydroksyoktadecyl i n:2 R: nonylo-fenyl n:l n:3 n:5 n:8 R: dwunonylo-fenyl n:4 | Wzór 24 1 1 R: n-Decyl n:3 R: ,t-iDcdecya n:3 R: n-oktadecyl n:0,75 n:l n:3 | n:5 | Odpowiada przykladowi 2 i 1 xiv 1 XV XVI XX XXI XXII XXIII xxv XXVI XXVII XXVIII XXIX 1 xxx XXXI XXXII XXXIII ri XXXIV xxxv XXXVI XXXVIII XL XLI XLIII XLIV XLVI XLVIII LI LII LIII LIV LVI LXIX LXVII LXIII LXIV LXV LXVI | 1 Stezenie dodanej substancji (%) 3 : — 1,0 0,5 0,3 0,5 0,5 0,5' 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,1 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 | 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 1 1 Wysokosc ladunku (mV) 4 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek) 1 5 1100 co 900 850 700 700 550 550 550 800 900 900 700 850 800 750 700 700 950 800 650 700 750 900 600 750 850 800 900 650 700 900 700 650 700 500 550 550 900 1 | 2,5 1 0,9 | 0,3 0,8 0,5 0,3 <0,3 0,6 3,6 1 5,4 0,3 0,6 1 lA 1,2 0,5 o:,5 1 ,7 1 OJ 0,3 0,3 1 0,5 2,5 | 0,5 1,0 2,0 0,3 0,3 1,0 1,1 0,8 0,5 0,6 0,3 0,3 0,3 1,0 1S5 501 27 28 ciag dailszy tablicy 2 1 1 R: d!0decyl-O-OO-CH2 n:l R: Dodecyl-fbenzyl n:2 Wzór 25 R: n-iDodecyl n:l n:3 R: n-oktadecyl n:3 R-0-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Dodecyl R: n-Tetradecyl R: n-Oktadecyl R: n-Oktakosyl R: C18H37-iO^OO-CH2-S-(CH2)3 R: Ci2H25-S-[CH2]2-CH2- R-S-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Decyl R: n-Dodecyl R: n-heksadecyl R: n-oktadecyl I R: C12H25^0-CH2-CH(OH)-CH2 R: i-Nonyl-0-CO-CH2-CH2- R: n-Dodecyl-0-CO-CH2- R: n-Oktadecyl-0-CO-CH2 R: C18H37-0-CH2-CH(OH)-CH2- 2 | 3 LXXI LXXII LXXVIII LXXIX LXXX * * * II VI IX * ? * * VIII VII XI XII X Q,5 0,5 0,5 0,5 1,0 2,0 1,0 0,5 0,5 2,0 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 0,5 u 4 900 650 800 700 750 920 800 600 600 900 850 1000 620 900 550 950 1050 1000 700 900 4,9 0,3 0,5 0,8 a,5 0,3 0,3 3 1 60 1,4 0,6 0,3 0,6 0,5 0,3 0,5 * znane substancje85 501 Tablica 3 Dzialanie antyelektrostatyczne w wysokocisnieniowym polietylenie (1 dpe) Przyklad (LXXXIII) 1 Badana substancja J bez dodatku R-O-CHj-CHCO^-CH^OH) R: n-oktadecyl R-S-CH2-CH 1 R: n-heksakozyl | R-0-(CH2-Cj)OH(H,-0)-H R: n-oktadecyl n:l n:2 n:3 Odpowiada przykladowi * * * * III XXII XXIV XXV Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) — 04 0,2 0,3 0,4 0,5 0,2 0,5 0,5 0,5 Wysokosc ladunku (mV) 110€ 420 460 360 260 340 160 300 300 360 Czas polowicz¬ nego zaniku 1 (sek.) co :0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3. ¦0,3 1 0,3 1 0,5 znane substancje Tablica 4 Dzialanie antyelektrostatyczne w riiskocisnieniowym polietylenie (Przyklad LXXXIV) Badana substancja bez dodatku 1 Wzór 23 i R: n-Oktadecyl i R: n-Dodecyl j R: Nonylo-fenol Wzór 24 i R: n-Oktadecyl n:3 n:l n:3 n:5 n:3 n:5 n:3 n:5 Odpowiada przykladowi XXV XV XVI XVII LII LIII LXV LXVI Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) — 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 Wysokosc ladunku (mV) 1100 900 900 600 700 380 600 800 900 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek.) -. .~o© 27 G,3 0,3 1,5 0,3 0,3 1,1 ,1*1 85501 32 Tablica 5 Dzialanie antyelektrostatyczne w poliestrouretanie (Przyklad LXXXV) Badana substancja bez dodatku Wzór 23 R: n-oktadecyl n:l R: Nonylofenyl n:5 R^O-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl R: n-Tetradecyl R-S-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl R: n-Dodecyl Odpowiada przykladowi XXII XXII LIII * ? * * Stezenie dodanej, sub¬ stancji ¦(¦%) — 1,0 2,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 Wysokosc ladunku (mV) 800 50 100 40 45 34 40 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek.) 26 0,3 0,3 0,8 0,3 0,3 0,3. 0,3 * znane substancje Tablica 6 Dzialanie antyelektrostatyczne w poliakrylonitrylu (Przyklad LXXXVI) Badana substancja bez dodatku Wzór 23 R: Pentadecyl n:3 1 R: 2-heksylodecyl fi:5 R-0-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl R: H3C(CH2)7CH=HC Wzór 24 R: Dodecyl n:3 n:5 R-S-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl Odpowiada przykladowi XIX XXX * *' LXI LXII * Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 Wysokosc ladunku (mV) 1000 700 800 750 800 400 350 550 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek.) 0,5 0,6 0,6 1,5 0,3 0,3 0,3 * znane substancje85 501 33 34 Tablica 7 Dzialanie antyelektrostatyczne w Poliamidzie 6 (Przyklad LXXXVII) Badana substancja bez dodatku R-0-(CH2-C2H3-0)-H n OH R: Dodecylofenyl n:2 R: Dodecyl * n:5 R-0-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl R: n-heksadecyl Odpowiada przykladowi LVIII XVII * * Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) — 2,0 2,0 2,0 2*0 Wysokosc ladunku (mV) 1200 1000 900 1100 1100 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek.) 60 2 6 4 * znane substancje Tablica 8 Dzialanie antyelektrostatyczne w zawierajacym plastyfikator PCW (Przyklad LXXXVIII) Badana substancja \ bez dodatku 1 Wzór 23 R: Oktadecyl n:3 n:5 R: Nonylcfenyl n:3 Wz6r 24 R: Oktadecyl n:3 R: Dodecylobenzyl n:5 R-X-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: Oktadecyl X:0 R: Oktadecyl X:S [ Odpowiada przykladowi — XXV XXVI LII LXI LXXVI * * Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) — 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Wysokosc ladunku (mV) 400 120 110 150 100 130 170 170 Czas polowicz¬ nego zaniku (sek.) 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 * znane substancje85 591 Tablica 9 Dzialanie antyelektrostatyczne na PCW nie zawierajacy plastyfikatora (Przyklad LXXXIX) Badana substancja bez dodatku Wzór 23 R: Oktadecyl n:3 n:5 ¦ n:7 R: Oleil n:6 R: Nonylofenyl n:8 Wzór 24 R: Dodecyl n:5 R: Oktadecyl n:5 R: Dodecylo-foenzyl n:7 Odpowiada przykladowi — XXV XXVI XXVII XLI LIV LXII LXVI LXXVII Stezenie dodanej sub¬ stancji (%) — 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Wysokosc ladunku 1000 430 480 520 560 470 520 420 490 Czas polowicz¬ nego zaniku ! (sek.) [ 1,0 Q,9 | • %3 - 1,1 i 0,8 | 1'1 0,5 0,7 | Tablica 10 Wplyw na trwalosc polipropylenu w czasie obróbki (Przyklad XC) Badana substancja (stezenie 0,5%) bez dodatku Wzór 23 i R: n-Oktadecyl n:l . n-3 R: Nonylofenyl n:l Wzór R: n-Oktadecyl n:3 R-0-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-Oktadecyl R: Dpdecylo-S[CH2]s R-S-CH2-CH(OH)-CH2(OH) R: n-oktaidecyl Wzór 25 R: Dodecyl n:3 Odpowiada przykladowi XXII xxy LI Lxy * ix * 79 Wskaznik topliwosci po x-krotnym wytlaczaniu: X=l 4,4 %9t M ,1 44 45 4,1 X=3 23 6,2 ,9 6,1 7,3 7,2 6,1 7,5 1 4,5 8,0 X=5 38 j 7,9 :i ,w. ,0 , ,5 8'* - 1 12,5 ¦ ,8 | * znane substancje85 501 $7 38 Tablica 11 Wartosci temperatury rozkladu substancji stosowanych zgodnie z istota wynalazku oraz znanych substancji N Badana substancja i - M R-X-CH2-CH(OH)-CHi(OH) R: n-Oktadecyl X:0 ; R: n-Tetrakozanyl X:0 R: n-Oktadecyl X:S - Wizór R: n-Oktadecyl n:l R: 2-heksylo-decyl n:3 R: Nonylofanyl n:3 Wzór 24 R: n-Oktadecyl fi:l R: nHDodecyl n:3 R: Dodecylobenzyl n:2 A Znane produkty M :j Produkt na bazie dwuetanolo- ; 1 amidu kwasu stearowego A Ester polietandiolowy kwasu M laurynowego (MG: 400) Kationoaktywny produkt na i; bazie alkiloaminy alifatycznej j Kationoaktywny produkt na bazie r alkiloaminy alifatycznej • Anionoaktywny produkt na ba¬ zie sulfonianu alkilu alifatycznego 1 Produkt na bazie eteru polietan- 1 diolowo-alkilowego o alkilach alifatycznych ; Produkt na bazie czwartorzedo¬ wego zwiazku amonowo- -alkilowego J Produkt na bazie czwartorzedowego zwiazku amonowo-alkilowego i Produkt na bazie eteru j polietandiolowo- -nonylofenolowego ¦1 Odpowiada przykladowi * I * XXII XXXII LII LXIV LXI LXXV Temperatura rozkladu (°C) 255 260 235 240 265 190 240 255 210 130 170 170 220 160 125 200 120 170 Kryteria rozkladu powstawanie pecherzy + + + + + + + + + + + + + + + + + zmiany zabarwienia + 1 + + + | + + | + znane substancje PL