PL81016B1

PL81016B1 -

Info

Publication number: PL81016B1
Application number: PL1970143235A
Authority: PL
Priority date: 1969-09-17
Filing date: 1970-09-16
Publication date: 1975-08-30
Also published as: FR2061765B1; FR2061765A1; ES383695A1; BE756276A; JPS4832338B1; CA937860A; GB1263423A; DE2043204A1; DE2043204B2; AT297740B; CH528544A; NL7013778A; IL35173A; IL35173A0; RO62383A; ZA705955B; CS154670B2

Description

Uprawniony z patentu: Farbenfabriken Bayer Aktiengesellschaft, Lever- kusen (Republika Federalna Niemiec) Srodek owadobójczy i grzybobójczy Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobójczy i grzybobójczy zawierajacy nowe estry organiczne kwasu fosforowego. Stwierdzono, ze nowe orga¬ niczne estry kwasu fosforowego o wzorze ogól¬ nym 1, w którym R1, R2 i R3 oznaczaja rodniki alkilowe o 1—4 atomach wegla, X oznacza atom wodoru lub atom chlorowca, m oznacza liczbe cal¬ kowita 1—3 i n oznacza liczibe calkowita 1 luib 2, maja doskonale wlasciwosci owadobójcze i dlatego nadaja sie do zwalczania róznych gatunków szko¬ dliwych owadów, np. owadów o narzadzie gebo¬ wym ssacym i gryzacym i pasozytujacych na roslinach.Szczególnie skutecznie sa wymienione estry przy ich uzyciu przeciwko szkodnikom upraw rolni¬ czych, inp. Coleoptera, Lepidoptera, Hemiptera, Orthoptera, Izoptera, Diptera, Acarina i Nematoda.Estry te mozna stosowac skutecznie w postaci srodków do ochrony roslin, zwlaszcza do zwalcza¬ nia owadów niszczacych uprawy ryzu, np. Chilo suppersselis i piewiki oraz do zwalczania inwazji owadów na drzewach owocowych i jarzynach. Po¬ nadto nowe zwiazki odznaczaja sie doskonalym przedluzonym dzialaniem przy ich uzyciu jako in¬ sektycydów, do zwalczania szkodników sanitarnych i magazynowych, np. much, karaluchów, moski- tów lob komarów.Ponadto organiczne estry kwasu fosforowego wedlug wynalazku hamuja skutecznie rozmnazanie sie fitopatogennych grzybów wzglednie niszcza je 10 i dlatego mozna je stosowac do zwalczania grzybic roslin wywolanych róznymi gatunkami grzybów.Szczególnie skutecznie dzialaja jako srodki grzy¬ bobójcze przeciwklo grzybicom wywolanym przez Archimycetes, Phycomycetes, Ascomycetes, Basidio- mycetes i Fugi imperfecti. Estry te stosuje sie z bardzo dobrym wynlikiiem zwlaszcza przeciwko fitopatogennym grzybom ryzu, drzew owocowych i jarzyn.Srodek wedlug wynalazku jest praktyczny w uzyciu, gdyz odznacza sie szeroka aktywnoscia bio¬ logiczna umozliwiajaca stosowanie go zarówno przeciwko szkodliwym owadom i gTzybom.Poza tym odznacza sie skutecznoscia przeciwko 15 roztoczom odpornym na inne zwiazki fosforu. Po¬ niewaz srodek ten nie zawiera metali ciezkich, jak np. nieorganiczne zwiazki rteci wiec nie stwarza problemu toksycznych pozostalosci na produktach rolniczych. 20 Dodatkowa zaleta jest jego nieznaczna toksycz¬ nosc. Nie wywoluje on ostrego zatrucia ludzi i zwierzat domowych tak jak np. Parathion. Dzieki powyzszym wlasciwosciom srodek ten mozna sto¬ sowac z dobrym wynikiem w agrotechnice. 25 Organiczne estry kwasu fosforowego sa -nowymi zwiazkami syntezowanyimi po raz pierwszy. Mozna je latwo wytworzyc w reakcji przedstawionej sche¬ matem 1, w którym R1, R2, R3 Xm i n maja wyzej podane znaczenie, M oznacza atom wodoru, metalu 30 lub amon i Hal oznacza atom chlorowca. 8101681016 R1, R2, R3 oznaczaja zwlaszcza rodniki alkilowe o 1—4 atomach wegla, np. metylowe, etylowe, n- i izo¬ propylowe, n-, azo-, II-rzed- lub Ill-rzed-butylo- we, korzystnie imetylowe, etylowe n- lub izopro¬ pylowe, n-, II-rzed lub Ill-rzed-butylowe. X ozna¬ cza altom wodoru lub atom chlorowca, np. chloru, bromu, fluoru lub jodu, korzystnie atom wodoru, chloru lub bromu, n oznacza liczbe 1 lub 2, m oznacza liczbe calkowita 1—3, M oznacza atom wodoru, amon lub atom metalu, np. sodu, potasu, litu itp., korzystnie atom wodoru, sodu lub potasu, lub amon, Hal oznacza atom chlorowca, np. chlo- jodu itp. korzystnie atom l^arza sie przez bezposrednie fów wyjsciowych. Mozna je dowisku obojetnego rozpusz- zalnika. W tym celu stosuje sie tweglowodory aromatyczne, ewentualnie chlo¬ rowcowane, np. benzyne, chlorowany etylen, chlo¬ roform, czterochlorek wegla, benzen, chlorobenzen, toluen, ksylen, etery, rap. eter etylowy, butylowy dioksan, czterowodorofurani alkohole alifatyczne lub ketony o niskiej temperaturze wrzenia, np. metanol, etanol, izopropanol, aceton, metyloetyloketon, me- tyloizopropyloketon, metyloizobutyloketon, itp. Po¬ nadto mozna stosowac nizsze nitryle alifatyczne, np. acetonitryl, -nitryl kwasu propionowego itp.Reakcje mozna prowadzic w obecnosci substancji wiazacej kwas. W tym celu stosuje sie weglany, wodoroweglany i alkoholany metali alkalicznych, np. weglan potasu, matylan sodu, etylany i trze¬ ciorzedowe aminy weglowodorów alifatycznych, weglowodorów aromatycznych lub zwiazki hetero¬ cykliczne np. trójetyloaimine, dwuetyloamine, pi¬ rydyne itp.Reakcje prowadzi sie iw szerokim zakresie tem¬ peratur, na ogól w temperaturze 0—110°C, ko¬ rzystnie okolo 10-^80°C.Halogenek kwasu 0-alkilo-S-{2-alkoksyetylo)-tio- fosforowego, stanowiacy zwiazek wyjsciowy wy¬ twarza sie w znany sposób, np. przez traktowanie dwuhalogenku kwasu S-{2-alkoksyetyloMiofosforo- wego odpowiednim alkoholem przy uzyciu wymie¬ nionych obojetnych rozpuszczalników lub rozcien¬ czalników. Reakcje te w miare potrzeby prowadzi sie w obecnosci wymienionej substancji wiazacej kwas. Zamiast substancji wiazacej kwas mozna tez wprowadzic odpowiedni alkohol w postaci jego soli metalicznej.Wedlug tego sposobu mozna wytworzyc naste¬ pujace halogenki kwasów 0-alkilo-S-(2-alkoksy- etylo)-tiofosforowych o wzorze 2: fluorek kwasu 0-metylo-S-(2-etoksyetylo)-tiofosforowego, chlorek kwasu 0-etylo-S-(2-metoksyetylo)-tiofosforoweigo, chlorek kwasu 0-etylo-S-{2-etoksyetylo)-tiofoisforo- wego, chlorek kwasu 0-etylo-S-<2-n)izo(^propoksy- etylo)-tiofosforowego, chlorek kwasu 0-etylo-S-(2- -n-butoksyetyloj-tiofosforowego, i chlorek kwasu 0-n-lbutylo-S-(2-etOksyetylo)-tiofosforowego.Jako fenole o wzorze 3 stanowiace drugi skladnik reakcji stosuje sie: 2-<3- lub 4-)krezol, 2-izopropy- lofenol, 2-II-rzed-butylofenol, 4-III-rzed-butylofe- nol, 2,4^dwumetylofenol, 3,4-dwumetylofenol, 3,5- -dwuimetylofenol, 2-izopropylo-5-krezol, 2-chloro-4- 20 -krezol, 2-chloro-6-krezol, 4-chloro-2-krezol, 2-chlo- ro-4-III-rzed-butylofenol, 3,5-dwumetylo-4-chloro- fenol, 2,4-dwuchloro-6-krezol.Mozna tez stosowac sole metali alkalicznych fe- 6 noli o wzorze ogólnym 3, np. sole sodowe, potaso¬ we lub aminowe tych fenoli.Analogiczna metode wytwarzania powyzszych organicznych estrów kwasu fosforowego przedsta¬ wia schemat 2, w którym R1, R2, R3, X, m, n, M i Hal 10 maja wyzej (podane znaczenie. Reakcja zachodzi bez rozpuszczalnika lub w srodowisku obojejtmego rozpuszczalnika lub rozcienczalnika.Reakcje mozna prowadzic w bardzo szerokim przedziale temperatur, na ogól w temperaturze 15 okolo 0^1O0°C, korzystnie okolo 30^80^C.Sole kwasu O-alkilo-O-fenylotiofosforowego o podstawionym fenylu stanowiace zwiaizki wyjsciowe wytwarza sie wedlug znanego sposobu, np. przez traktowanie chlorku O-alkilo-O-fenylotiofosforylu o podstawionym fenylu wodorotlenkiem metalu alkalicznego. Tak otrzymana sól kwasu O-alfcilo- -O-fenylotiofosforowego o podstawionym fenylu poddaje sie reakcji bezposrednio lub po wydziele¬ niu z halogenkiem 2-alkoksyetyJu w celu otrzy- 25 mania zadanego produktu. Przykladowo stosuje sie nastepujace sole kwasu O-alkilo-O-fenylotio- fosforowego o ewentualnie podstawionym fenylu: Sole potasowe, sodowe luib amonowe kwasów: 0-etylo-0-(2-{3 lub 4)metylofenylo)-tiofosforowego, 30 0-etylo-0-<2-izopropylofenylo)-tiofosforowego, Ó- -etylo-0/2-II-rzed.butyllofenylo/-l3iofosforowego, O- -etylo-0-(4-III-rzed - butylofenylo) - tiofosforowego, 0-etylo-0-<2,4-dwumetylofenylo)-tiofosforowego, O- -etylo-0-(3,4-dwumetylofenylo)-tiofosforowego, O- 35 -etylo-0-{3,5-dwumetylofenylo)-tiofosforowego, O- -etylo-0-(2-izopropylo-5-metylofenylo) - tiofosforo- wego, 0-etylo-0-i(2-chloro-4Hmetylofenylo)-tiofosfo- rowego, 0-etylo-0-.(2-chloro-e-metylofenylo)-tiofos- forowego, 0-etylo-0-{2-metylo-4-chlorofenylo)-tio- 40 fosforowego, 0-etylo-0-<3-metylo-4-chlorofenylo)- -tiofosforowego, 0-etylo-0-<2Jchloro-4-IIl-rzed- nbutylofenylo)-tiofosforowego, 0-etylo-0-(3,5-dwu- metylo-4-chlorofenylo)-tiofosforowego, O-etylo-O- -(2,4-dwuchloro-6-metylofenylo)Htiofosforowe60, O- 45 -n-butylo-0-(3 - metylo-4-chlorofenylo) - tiofosforo- wego, 0-n-butylo-0-(2,4-dwuchloro-6-metylofeny- lo)-tiofosforowego, 0-metylo-0-<4-chloró-3,5-dwu- metylofenylo)-tiofosforowego, 0-metylo-0-(III-rzed- -4utylofenylo)-tiofosforowego. 50 Przykladowo stosuje sie nastepujace halogenki O-alkoksyetylu o wzorze ogólnym Hal-CH2-CH2- -O-R2 stanowiace drugi zwiazek wyjsciowy: bro¬ mek 2-metoksyetyilu bromek 2-etoksyetylu, bromek 2-in- 65 etylu, zamiast podanych bromków 2-alkoksyety- lowych moga byc uzyte do reakcji chlorek 2-al- tooksyetylu lub jodek 2-alkdksyetylu.Nizej podane przyklady «luza do objasnienia sposobu wytwarzania zwiazków stosowanych w 60 srodku wedlug wynalazku.Przyklad I. 28,5 g soli potasowej kwasu O- -etylo-0-<(2,4-dwuimetylofenylo)-tiofosforowego roz¬ puszcza sie w 100 ml alkoholu, do otrzymanego roztworu dodaje sie 16 g bromku 2-etotasyetylu 65 i mieszanine ogrzewa sie przy mieszaniu do tern-81016 6 peratury 70°C w ciagu 3 godzin. Po odsaczeniu powstalej soli nieorganicznej alkohol oddestylowu- je sie, a pozostalosc rozpuszcza sie w benzenie.Roztwór benzenowy przemywa sie woda, l°/« roz¬ tworem weglanu i osusza sie nad bezwodnym siar¬ czanem sodu. Po oddestylowaniu benzenu otrzy¬ muje sie 22 g estni 0-etylowo-0-(2,4-dwume(tylowo- fenylowo)-S-<2-etoksyetylowego) kwasu tiofcsforo- wego, wzór 4. Temperatura wrzenia 147—153°C/ /0,08 mmHg; n2D° = 1,5129.Przyklad II. 14,3 4-chloro-3^krezolu rozpusz¬ cza sie w 150 ml benzenu i do otrzymanego roz¬ tworu dodaje sie 10,1 g trójetyloaminy. Do miesza¬ niny wprowadza sie przy mieszaniu w temperatu¬ rze ponizej 10°C 23,3 g chlorku kwasu S-i(2-eto- ^ ksyetylo)-0-etylotiofosforowego. Po zakonczeniu 10 reakcji mieszanine utrzymuje sie przez chwile w temperaturze pokojowej i nastepnie ogrzewa sie przy mieszaniu do temperatury 60—05°C w ciagu 3 godzin. Po zakonczeniu reakcji przereagowana mieszanine przemywa sie kolejno woda, lf/f-owym roztworem kwasu solnego, lV«-owym roztworem weglanu sodu i woda i nastepnie osusza sie nad bezwodnym siarczanem sodu. Po oddestylowaniu benzenu i destylacji pozostalosci pod zmniejszo¬ nym cisnieniem otrzymuje sie ester O-etylowo-O- -<4-chloro-3^tolilowo)-S^(2-etoksyetylowy kwasu tiofosforowego, wzór 5, o temperaturze wrzenia 151—153°C/15 mmjHg n£° = 1,526G, W sposób analogiczny otrzymuje sie zwiazki o wzorze 1 zestawione w tablicy 1.Zwia¬ zek nr 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 VI 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 30 40 41 R1 | 2 CA C2H6 C2H5 C,H6 C2H5 C2H5 C*H5 QH6 C2H5 CA C*H5 CH, C&t cjn, CiH5 CiH8 CiHs C*HB cjh5 CJEJg CJH5 C,H5 C*H» cyHs C*H5 C»H5 C* C*H5 C2H5 C*H5 C*H5 C^Hg CjH5 C4H,-n CjH5 C*H5 QHB CH, C2H5 C*H5 PA | R* | 3 C2H5 C,H7-i C*H5 C,H7-i C2H5 C*H7-i CjH5 C,H7-n C,H7-i QH5 C,H7-i C.H, O.H, CH, C]HS C,H7-n C C,HT-n OH.CjHj-ii C,H7-i CJRS 1 C»H7-i C»HS CH, CA C,H,-n C*H7-i C4H9-III C,He CA C,H7-n CA-i C2H5 C2H6 C,H7-n C,H7-i C2H5 C2H5 C8H7-n C8H7-i | K \ _4 2-CH3 2-CH3 3-CH8 3-CH, 4-CH3 4-CH3 2-C8H7-i 2 2-C8H7-i 2-C4H9-H-rzed. 2-C4H9-II-rzed. 4-C4H9-III-rzed. 4-C4H9-III-rzed. 1 2,4-(CH8)2 2,4-(CH8)2 2,4^(011.), 2,4^(011,), 2,4H(CH8)f 3,4- 3,4^CH3)2 3,4-{CH3)2 3,5-(OH8)2 3,5-(CHs)2 3HOA, b-C8H7-i 4-CH8 4-CH3 4-CH3 4-CH3 4-CH3 6-CH, 2-OH8 2-CH8 2-OH8 3-CH8 3 3-CH8 3-CH8 3,5-(CH8)2 3,5^(CH8)2 3,5-(CH8)2 3,5-(CH8)2 [ Xm | 5 H H H H H H H H H H H H H H 1 H H e H H H H H H H B^Cl B-Cl 2-C1 2-C1 2-C1 2hCI 4-C1 4-C1 4-C1 4-C1 4-C1 4-C1 4-C1 4-ci 4-C1 4-C1 4-C1 Stale fizyczne temperatura wrzenia °C/mmHg 1 6 138-h144/0,1 143—148/0,1 142^147/0,1 151^156/0,15 130M140/O/W 130—140/0,05 145—1150/0,05 146^140/0,1 140^155/0,07 14^140/0,1 145^-146/0,1 135—1142/0,1 143—150/0^2 145^151/0,1 147—153/0,08 147-^157/0,1 142-^148/0,06 149—154/0,05 157—1103/0,1 15O-nl05/0,l 167^172/0,15 137-h144/0,15 ,154^158/0,15 156^101/0,06 100—170/0,2 133-^140/ 140M148/O.O5 149^-ll57/ 157^166/0,06 149^156/0,1 145—153/0,1 140k-il52/0,l 150—155/0,1 150^165/0*1 151^153/0,15 101—165/0,15 145^153/0,1 148^153/0,15 150—159/0,05 101^160/0,1 148—151/0,06 n? D \ 7 " 1 (11,51112) (1,5071) (1,5120) (1,5083) (1,5125) (1,50110) (1,5087) (1,5066) (1,5036) (1,5070) (1,6046) 01,5174) (1,6076) (1,5167) (1,5120) (1,5060) (1,5070) (1,5053) (1,5151) (1,5100) (1,5008) (i,aioo) (1,5062) (1,5082) (1^260) (1,5221) (1,5194) (1,5181) (1,51151) (1,5209) (1,5219) (1,5180) (1,5170) (1,5171) (1,5260) (1,5200) (1,5179) (1,5362) (1,5231) (1,5200) (1,5101)81016 J 8 Zwia¬ zek nr 1 42 43 44 45 46 47 48 R1 2 C2H5 C2H5 C2H5 C4H9-n C2H5 CjH5 C2H5 R* 3 C2H5 C,H7-n C,H7-i C2H8 C2H5 CsH7-n CsH7-i R* 4 6-CH8 6-CH8 6-CH3 6-CH8 4-C4H9-III-rzed. 4-C4H9-III-rzed. 4-C4H9-III-rzed.Xm 5 2,4-Cl2 2,4-Cl2 2,4-Cl2 2,4-Cl, 2-CI 2-CI 2-CI Stale fizyczne Temperatura wrzenia °C/mmHg 6 152—159/0,1 163—173/0,1 155—161/0,2 167—171/0,15 159—161/0,15 160^166/0,1 153—157/0,08 n20 7 ¦ (1,5331) (1,5314) (1,5291) (1,5260) (1,5162) (1,5160) (1,5132) Przy uzyciu zwiazków wedlug wynalazku w po¬ staci srodków owadobójczych lub roztoczobójczych stosuje sie w zaleznosci od potrzeby po rozcien¬ czeniu woda, przy ewentualnym uzyciu rozpusz¬ czalników lub srodków pomocniczych lub przepro¬ wadza sie je w znany w agrotechnice sposób w róznego rodzaiju preparaty przez zmieszanie z róz¬ nego rodzaju gazami obojetnymi, cieklymi lub sta¬ lymi rozcienczalnikami i/luib nosnikami, ewentual¬ nie przy jednoczesnym uzyciu substancji pomoc¬ niczych, np. substancji powierzchniowo czynnych, emulgatorów, dyspergatorów, substancji wydziela¬ jacych gazy, substancji przyczepnych iitp.Jako gazowe rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie freon i inne gazy rozpraszajace, które zwykle stosuje sie do wytworzenia aerozoli.Jako ciekle (rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie wode, rozpuszczalniki organiczne, korzystnie weglowodory aromatyczne np. ksylen, toluen, ben¬ zen, dwumetylonaftalen, aromatyczne nafty itp., weglowodory alifatyczne, np. benzyne, cykloheksan parafiny itp., chlorowane weglowodory aromatycz¬ ne lub alifatyczne np. chlorobenzen, chloromety- len, chloroetylen, czterochlorek wegla itp., keton, np. aceton, metyloetyloketon, cykloheksan itp. roz¬ puszczalniki o duzej polarnosei, np. acetonitryl, dwuimetyloformamid, sulfotlenek dwumetylowy itp.Jako stale rozrzedzalniki lub nosniki stosuje sie mielone naturalne mineraly, np. atapulgit, gline, bentonit, krede, talk, kaolin, montmorylonit, zie¬ mie okrzemkowa, weglan wapnia, oprócz tego zmielone syntetyczne mineraly, np. kwas krzemo¬ wy o wysokim stopniu rozdrobnienia, tlenek glinu, krzemian itp.Jako substancje pomocnicze stosuje sie niejono¬ we i amonowe substancje powierzchniowo czynne lub emulgatory, np. estry politlemku etylenu i kwa¬ sów tluszczowych, etery politlenku etylenu i al¬ koholi tluszczowych, np. eter alkiló-arylo-poligli- kolowy, alkilosulfoniany, arylosulfoniany i dysper- gatory np. lugi posiarczynowe, lignine, metyloce- luloze itp.Srodki moga ewentualnie zawierac jeszcze inne chemikalia agrotechniczne, np. insektycydy, fun¬ gicydy, antybiotyki, herbicydy, regulatory, wzrostu roslin lub nawozy.Preparaty owadobójcze lub grzybobójcze wedlug wynalazku zawieraja 0,1—95°/t wagowe, korzystnie 0,5—90*/t wagowych podanego zwiazku czynnego. 20 25 30 35 40 50 55 60 Ilosc zwiazku czynnego w preparatach zalezy od rodzaju zestawu i sposobu, celu stosowania, miejsca i czasu stosowania oraz od warunków rozwoju choroby.Mieszaniny zwiazków wedlug wynalazku mozna stosowac same lub po przeprowadzeniu w róznego rodzaju zestawy stosowane w agrotechnice, np. ciecze, emulsje, koncentraty emulsji, proszki zwil- zalne, proszki rozpuszczalne, oleje, aerozole, pasty, srodki do odymiania, opylania, granulaty, pastylki, tabletki itp. Stosowanie srodka wedlug wynalazku do zwalczania owadów i/lub grzybów i/lufo ich stref zyciowych odbywa sie przez mieszanie, zra¬ szanie, opryskiwanie mglawicowe, opylanie, zmie¬ szanie, rozpylanie, opryskiwanie, odymianie i za¬ siewanie bezposrednio lub za pomoca przyrzadów.Srodek wedlug wynalazku mozna tez stosowac w znanym sposobie Ultra-Low-Volume.W sposobie tym preparat zawiera do 95°/o wago¬ wych substancji czynnej lub sama 100% substan¬ cje czynna. Ilosc substancji czynnej w gotowym do uzycia srodku moze wahac sie, z tych samych wzgledów jak i zestawach, w bardzo szerokich granicach. Na ogól preparaty zawieraja 0,006—lOP/o- -wagowych korzystnie 0,01—5*/o wagowych sub¬ stancji czynnej.Dawka na jednostke powierzchni wynosi okolo 15—1000 g, korzystnie 40h-6O0 g/lOa. W szczegól¬ nych przypadkach mozna te dawke obnizyc lub przekroczyc i czesto jest to konieczne.Nizej podane przyklady III—VI sluza do objas¬ nienia sposobu otrzymywania preparatów lecz nie ograniczaja wynalazku, przyklady VII—XIII do¬ tycza prób stosowania preparatów.Przyklad III. 15 czesci zwiazku nr 35 z ta¬ blicy 1, 80 czesci mieszaniny ziemi okrzemkowej i kaolinu i 5 czesci emulgatora Runnox (nazwa fabryczna produktu Tono Kagaku Kogyo K. K) zmieszano, rozdrobniono i otrzymano preparat proszku zwilzalnego. Stosowano go po rozciencze¬ niu woda.Przyklad IV. Zmieszano 30 czesci zwiazku nr 7 z tablicy 1, 30 czesci ksylenu, 30 czesci Ka- wakasolu (nazwa fabryczna produktu Kawasaki Kasei Kogyo K. K.) i 10 czesci emulgatora Sorpol (nazwa fabryczna produktu Tono Kagaku Kogyo K. K.) i mieszano do otrzymania zestawu koncen¬ tratu emulsji. Stosowano go po rozcienczeniu, woda.Przyklad V. Do mieszaniny skladajacej sie z 10 czesci zwiazku nr 46 z tablicy 1, 10 czesci81016 bentonitu, 70 czesci zeeklitu, 2 czesci siarczanu lig¬ niny dodano 25 czesci wody, mieszanine dobrze ugnieciono. Nastepnie pocieto je w urzadzeniu roz¬ drabniajacym na drobne ziarna o srednicy 750— 375. Ziarna wysuszono w temperaturze 40—50°C 6 i otrzymano ziarnisty zestaw.Przyklad VI. 2 czesci zwiazku nr 28 z ta¬ blicy 1, 98 czesci mieszaniny talku i gliny miesza¬ no i rozdrobniono i stosowano w postaci pylistego preparatu. io Niespodziewanie doskonale wlasciwosci i dobre dzialanie srodka wedlug wynalazku mozna stwier¬ dzic na podstawie wyników nizej podanych prób.Przyklad VII. Próba zwalczania Prodenia litura. Liscie slodkiego ziemniaka zanurzono w is rozcienczonym roztworze zwiazku wedlug wyna¬ lazku o podanym stezeniu. Po osuszeniu wstawiono je do naczynek Petriego o srednicy 9 cm i na¬ stepnie wprowadzono do nich larwy Prodenia li¬ tura w trzecim stadium larwalnym i utrzymano 20 w temperaturze 28°C. Po 24 godzinach policzono martwe zwierzeta i obliczono ich smiertelnosc.Wynik podano w tablicy 2.Tablica2 25 Wynik prób z larwami Prodenia litura 10 od. tablicy 2 Substancja czynna nr wg tabli¬ cy 1 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 Sumithion porówna¬ nie porówna- | nie A Smiertelnosc przy stezeniu substancji czynnej 1O00 ppm | 3O0O ppm | 100 ppm 100 1*00 100 100 100 100 lOO 100 100 100 IDO IDO ^ 100 100 100 100 100 70 10O 100 100 100 100 100 100 100 100 100' 100 100 100 100 60 90 10 100' — 100 40 100 80 100 100 100 100 »— 100 90 100 40 10 Substancja czynna nr wg tabli¬ cy 1 1 2 3 4 5 0 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 • 17 18 19 20 21 |22 E3 24 25 86 27 28 29 00 31 32 33 Smiertelnosc przy stezeniu substancji czynnej 1000 ppm | 3000 ppm | 10 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100. 100 100 ilOO 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100^/0 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 70' 100 100 100 100 100 100 100 100 100 90 60 100 100 100 90 100 100 100 100 100' ppm 40»/o 50 20 40 .50 80 100 90 90 80 50 70 80 00 70 100 100 .80 80 100 100 100 90 20 — 80 40 70 40 100 100 100 100 30 35 40 45 50 55 60 Uwagi: 1. Numery zwiazków w tablicy 2 odpowiadaja numerom zwiazków w tablicy 1. 2. Sumithion: tiofosforan dwumetylowo-(3^mety- lo-4-nitrofenylowy. 3. Ester 0-etylowo-0-(4-chlorofenylowo-S-(2-ety- lotioetylowy) kwasu tiofosforowego.Przyklad VIII. Próba zwalczania przedzior- ka chmielowca. 50—1001 dojrzalych i mlodych prze- dziorków odpornych na akarycydy fosforoorganicz¬ ne wprowadzono na liscie fasoli Kidney znajduja¬ cej sie w doniczce winylowej o srednicy 6 om. Po 2 dniach rozpryskano za pomoca pistoletu natry¬ skowego rozcienczonym roztworem srodka wedlug wynalazku o podanym stezeniu, w ilosci 50 cm3/3 doniczki.Tak traktowane doniczki wstawiono nastepnie do szklarni na 10 dni. Dzialanie niszczace wyra* zono w nastepujacych liczbach umownych: 3 — Stosunek procentowy pozostalych przy zyciu doroslych i mlodych roztoczy oraz ich jaj wy¬ nosi OP/o 2 — Stosunek procentowy pozostalych przy zyciu doroslych i mlodych roztoczy oraz ich jaj w odniesieniu do nietraktowanej grupy kontrol¬ nej wynosi ponizej 5^/o 1 — Stosunek procentowy pozostalych przy zyciu doroslych i mlodych roztoczy oraz ich jaj w odniesieniu do nietraktowanej grupy kontrol¬ nej wynosi 5—50*/o 0 — Stosunek procentowy pozostalych przy zyciu mlodych i doroslych roztoczy oraz ich jaj w odniesieniu do nietraktowanej grupy kontrol¬ nej wynosi ponad 50^/o.11 81016 12 Tablica 3 Wyniki próby z przedziorkiem chmielowca (Tetra- nychus telarius) od. tablicy 4 Substancja czynna nr 13 £6 28 31 33 35 42 46 47 48 A | Skutecznosc roztoczobójcza przy stezeniu substancji 1000 pipm 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 300 ppm | 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 100 ppm 2 2 2 1 3 2 3 3 3 3 1 | Uwagi: 1. Numery zwiazków w tej .tablicy odpowiadaja numerom zwiazków w tablicy 1. 2* Zwiazek A: Ester 0-etylowo-0-(4-chlorofeny- lowo)-S^(2-etylotioetylowy) kwasu tiofosforowego.Przyklad IX. Próba z Chilo supperssalis. Na pedy ryzu bedace w stanie paczkowania, zasadzo¬ ne w doniczkach o srednicy 12 cm naniesiono jaja Chilo supperssalis. Po 7 dniach od wprowadzenia jaj rozcienczony roztwór otrzymany z koncentratu emulsji substancji czynnej rozpryskano w ilosci 40 ml/doniczke przy uzyciu pistoletu natryskowego.Doniczki wstawiono nastepnie do szklarni i po 3 dniach od momentu chemicznej obróbki policzo¬ no martwe owady na pedach ryzu i wyliczono smiertelnosc.Wyniki podano w tablicy 4.Tablica 4 Wynik próby z Chilo supperssalis Substancja czynna 1 nr 1 3 5 6 7 8 9 13 14 15 16 17 19 20 21 2)5 1 26 27 28 29 31 32 33 | Stezenie f 25&ppRL 250 £50 250 1 250 250 250 250 250 250 250 250 250 250 250 2501 250 250 250 250 250 250 | Smiertel¬ nosc 10*/* 100 100 96,1 100 ' ^5,8 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 96,9 96,1 100 100 81,8 1 10 15 20 30 40 50 55 60 Substancja czynna nr 35 37 42 46 Dipterex (porównanie) Le Baycid j (porównanie) Stezenie 250 250 250 250 250 250 Smiertel¬ nosc 100 100 100 100 95 100 | Uwagi: 1. Numery zwiazków odpowiadaja numerom zwiazków tablicy 1 2. Dipterex: Fosforan dwumetylowo-2,2-trójchlo- ro-1-hydroksyetylowy 3. Le Baycid: Tiofosforan dwumetylowo-4-(me- tylotio)-3nmetylofenylowy.Przyklad X. Próba z doroslymi muchami domowymi. Roztwór substancji czynnych w ilosci 1 ml o podanym stezeniu naniesiono na bibule filtracyjna która umieszczono w naczynku Petriego o srednicy 90 mm. Do naczynka Petriego wprowa¬ dzono nastepnie 10 dojrzalych samiczek muchy domowej {Musca domestica) i utrzymano w inku¬ batorze o temperaturze 28°C. Po 28 godzinach po¬ liczono liczbe martwych owadów i wyliczono smiertelnosc.Wynik podano w tablicy 5.Tablica 5 Wynik próby z doroslymi muchami domowymi Substancja czynna nr 3 5 6 7 8 0 14 15 16 17 18 19 20 25 26 27 28 29 31 32 33 35 37 DDT (Porównanie) gamma BHC (porównanie) Smiertelnosc przy stezeniu substancji czynnej 1000 ppm | 100 ppm 100 100 100 100 100 .100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 60 70 40 20 100 10 10 40 90 70 30 90 90 100 100 90 90 100 100 100 100 20 90 Uwaga: 1. Numery zwiazków zwiazków w tablicy 1. odpowiadaja numerom81016 13 14 Przyklad XI. Próba z prusakami. Pr6be przeprowadzono wedlug przykladu X. Wynik ze¬ stawiono w tablicy 6.Tablica 6 Wynik próby z prusakami (Blatella germanica) Substancja czynna n 3 5 6 7 8 9 14 15 16 17 18 19 20 21 26 26 27 26 29 ai 32 33 35 | 37 Smiertelnosc w •/• przy stezeniu 1000 ppm 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 ppm 100 100 100 BO 100 100 100 1O0 | Uwaga: Numery zwiazków w itej tablicy odpo¬ wiadaja numerom zwiazków w tablicy 1.P r z y k l ad XII. Próba zwalczania maczniaka ryzu. Dzialanie zapobiegawcze (próba doniczkowa).Pedy ryzu (gatunek Jukkoku) zasadzono do do¬ niczek o srednicy 12 cm. Ryz bedacy w stadium wypuszczenia pedów opryskano mglawicowo roz¬ cienczonym roztworem substancji czynnej otezy- manym wedlug przykladu IV o podanym sieganiu z koncentratu emulsji. Przy opryskiwaniu doniczki umieszczono na obrotowym stole, który obracal sie w zaleznosci od ilosci chemikaliów podawanych z dyszy natryskowej. Roztwór chemikaliów natry¬ skuje sie w ilosci 150 cmV3 doniczki pod cisnie¬ niem 1—5 kg/cm2 do zwilzenia pochew lisciowych ryzu. Opryskane rosliny wstawiono nastepnie do komory o wzglednej wilgotnosci 100^/o w (tempera¬ turze 25°C i pozostawiono na 2 dni. W ciagu tego czasu zakazono rosliny przez naniesienie wodnej zawiesiny sporów kultury maczniaka za pomoca dwukrotnego opryskiwania mglawicowego.Po uplywie 7 dni od zakazenia oceniono stopien objawów choroby w kazdej doniczce i oznaczono go liczbami umownymi 1—5 o nizej podanym zna¬ czeniu. Stopien objawów chorobowych w trakto¬ wanych doniczkach ustalono w °/o w stosunku do stopnia objawów chorobowych w doniczkach nie- traktowanych. 0 oznacza calkowity brak rozwoju choroby, a 100 oznacza ze zasieg choroby jest nietraktowanych doniczkach. Badano równiez fito¬ toksycznosc dla ryzu.Stopien objawów chorobowych 0 0,5 1 2 3 4 1 5 Powierzchnia zgorzeli chorobowej w f/oC 0 <2 3^-5 6—10 11^20 21-40 41 Wyniki podaje tablica 7.Przyklad XIII. Próba doniczkowa z Hy- pochnus sasakii ryzu. Wyhodowano pedy ryzu (ga¬ tunek Kinmaze) w niepolerowanych doniczkach o srednicy 12 cm. Nastepnie pedy ryzu w stadium paczkowania opryskano mglawicowo rozcienczonym roztworem substancji czynnej o podanym stezeniu otrzymanym wedlug przykladu XII w ilosci 100 ml/3 doniczki. W nastepnym dniu wprowadzono do podstawy lodyg badanych roslin ryzowych przetrwalniki Hypochnus sasakii hodowane na na¬ sionach jeczmienia w ciagu 10 dni. Potraktowane rosliny pozostawiono nastepnie w komorze o wzgled¬ nej wilgotnosci 96A/t lub wiecej, w temperaturze ,28-^30°C w ciagu 8 dni w celu rozwoju choroby.Po czym obserwowano rozwój choroby i okreslono jej rozmiary na podstawie rozprzestrzeniania zgo¬ rzeli chorobowej od podstawy lodyg ryzu gdzie nastapilo zakazenie. Szybkosc przenoszenia obja¬ wów chorobowych okreslono wedlug wzoru: 3n, + 2nt + ni + Onp 3N x-19* w^fetGrynr oznaczaja: N — ogólna ilosc traktowanych lodyg, n0 — liczba lodyg nie wykazujacych zadnych ob¬ jawów chorobowych, n2 — liczba lodyg, na których obserwuje sie rozwój choroby do pierwszej pochwy lisciowej od nasady lodygi, n2 — liczba lodyg, na których obserwuje sie roz¬ wój choroby do drugiej nasady lisciowej od podstawy lodygi, n3 — liczba lodyg, na których obserwuje sde roz¬ wój choroby do trzeciej pochwy lisciowej od nasady lodygi.Uwagi: 1. Numery zwiazków w tej tablicy odpowiadaja numerom zwiazków w tablicy 1. 2. Fitotoksycznosc „—" oznacza, ze nie obserwo¬ wano zadnego szkodliwego wplywu na wzrost ryzu. 3. IPB: ester 0,0-dwuizopropylowo-S-benzylowy kwasu tiofosforowego. 10 15 20 26 30 36 40 4T 50 56 6081016 16 Tablica 7 Wynik próby Zwiazek nr * 5 6 31 34 35 Porównanie 1 IBP Nieleczone Stezenie substancji czynnej w ppm 500 500 500 50O 500 500 — Stopien wy¬ stepowania objawów •chorobo¬ wych ricularia oryzae) w °/o __ — 19,7 20,3 21,6 25,0 10»0 1 Szybkosc przenosze¬ nia sie objawów chorobo¬ wych pochmis sasaki) 18,8 10,2 12,5 — 9,4 20,0 56,2 Fitoto- ksycz- nosc — — — — — — | PL PL PL PL PL PL

Claims

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i grzyboboj ozy, znamienny tym, ze jako substancje czynne zawiera estry kwa¬ su fosforowego o wzorze ogólnym 1, w którym R1, R2 i R3 oznaczaja rodniki alkilowe o 1—4 ato¬ mach wegla, X oznacza atom wodoru lub chlo¬ rowca, m oznacza liczbe calkowita 1—3 i n ozna¬ cza liczbe 1 lub 2.81016 .R1Ov O \l I R2OCH2CH2S' P-Hal + MO D1Ov O \l 2 / O-O + M.Hal Schernat i \ D'°\ A 1 y q M + Hal-CH2CH2-0-R R^OO-LjCHgS R1Ov O „—-, ^d3 Hal Schemat 281016 CfOCH2CH2S WZÓR \ RfO O \I P-Hal MO -GC ROCH2CH2S WZÓR 2 WZÓR 3 C2HsO. \! p—o CgHgOCgH^S' WZÓD A C2H50 \I P—O C2H5OC2H,S WZÓR 5 Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, zam. 2887/75 Cena 10 zl PL PL PL PL PL PL