Urzadzenie do wytwarzania bloków róznej wielkosci przy elektrozuzlowym przetapianiu metali, zwlaszcza stali Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do wytwarzania bloków róznej wielkosci przy elektrozuzlowym przetapianiu metali, zwlaszcza stali na drodze stapiania elektrod.Racjonalizacja i postep techniczny w urzadzeniach do elektrozuzlowego przetapiania metali daza do wytwarzania bloków stalowych z kilku elektrod glównych, stopionych kolejno jedna po drugiej. Gdy podczas procesu przetapiania elektroda glówna stopi sie skutkiem wytwarzania ciepla przez plynacy przez nia prad elektryczny, za wyjatkiem krótkiej czesci szczatkowej, wówczas czesc ta musi byc wyciagnieta z wlewnicy przez uniesienie uchwytu elektrody i wymieniona na nowa elektrode glówna. Nastepnie elektroda ta zostaje wlozona do wlewnicy przez opuszczenie uchwytu elektrody i stopiona. By zapobiec ochladzaniu i krzepnieciu plynnego metalu znajdujacego sie we wlewnicy podczas opisanego wyzej procesu wymiany elektrody stosowane sa za¬ zwyczaj tak zwane elektrody pomocnicze, przez które plynie prad elektryczny podczas wymiany elektrody glównej.W licznych przypadkach potrzebne sa jednak nie tylko duze bloki stalowe pochodzace z kilku stopionych kolejno elektrod, lecz równiez male bloki, wytworzone jedynie z jednej przetopionej elektrody stalowej. Dlatego zadaniem wynalazku jest stworzenie urzadzenia, które umozliwiloby wytwarzanie przez przetapianie elektrozuz- lowe równoczesnie zarówno duzych jak i malych bloków metalowych przy mozliwie niewielkich zmianach konstrukcyjnych urzadzenia, przy czym zapotrzebowanie miejsca dla montazu urzadzenia winno byc mozliwe ograniczone. Zadanie to rozwiazuje zadowalajaco urzadzenie wedlug wynalazku, w którym przewidziane sa dwa uchwyty elektrod, przesuwne lub przechylne w kierunku poziomym i dwie wlewnice, przy czym uchwyty elek¬ trod doprowadzaja kolejno na zmiane do jednej wlewnicy elektrody do przetopienia, przy czym jeden z tych uchwytów wklada przeznaczone do przetopienia elektrody do drugiej wlewnicy. W pierwszej wlewnicy wytwa¬ rzane sa duze bloki stalowe, zlozone z kilku elektrod, stopionych jedna po drugiej, natomiast w drugiej wlewnicy stosunkowo male, utworzone jedynie z jednej przetopionej elektrody.Korzystna odmiana wykonania urzadzenia wedlug wynalazku wyróznia sie tym, ze przewidziane sa dwie ustawione pionowo kolumny, przy czym na kazdej kolumnie umieszczony jest w sposób, znany zarówno wózek2 80 897 podnosny wlewnic wraz z wlewnica, jak równiez uchwyt elektrod przesuwany korzystnie za pomoca lin w kie¬ runku pionowym i przechylnie w kierunku poziomym, przy czym luki kól, wzdluz których przechylane sa zamocowane na róznych kolumnach wlewnice i przeznaczone do stopienia elektrody, przecinaja sie.Przyklad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku jest blizej wyjasniony na podstawie rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie do elektrozuzlowego przetapiania stali w widoku ogólnym, fig. 2 — urzadzenie w widoku z góry, fig. 3 — urzadzenie w przekroju wzdluz linii A—B na fig. 2, w kierunku strzalki C.Urzadzenie do elektrozuzlowego przetapiania metali wedlug wynalazku ma dwie wymienne wlewnice 10 i 10' z których kazda swoimi bocznymi wystepami 11 i 12 spoczywa na ramionach 21 i 22, w ksztalcie widel, jednego z podnosnych wózków 20 wzglednie 20'. Wózki 20 i 20' daja sie przesuwac na ustawionych pionowo, obrotowych slupach 30 wzglednie 30' o przekroju kwadratowym i utrzymywane sa przez stalowa line 40, dijaca sie nawijac na beben 41. Lina 40 przebiega dokola linowego krazka 23 ulozyskowanego obrotowo na podnos- nym wózku 20 wzglednie 20'. Jeden koniec liny 40 zamocowany jest za pomoca uchwytu 32 do nakladki 31 umieszczonej na górnym koncu slupa 30 wzglednie 30' a drugi koniec liny do bebna 41. Obie przewidziane do stopienia elektrody 50 i 50' zaopatrzone na swoich górnych koncach w przedluzajacy pret 51, umieszczone sa kazda na uchwycie 60 wzglednie 60', umocowanych na slupie 30 wzglednie 30'. Ramie 61 uchwytu zaopatrzone jest na swoim koncu odwróconym od slupa 30 wzglednie 30' we wzdluzna szczeline 62, w która wsuniety jest przedluzajacy pret 51, Pret ten zaopatrzony jest na swoim górnym koncu w kolnierz 52, opierajacy sie na ramieniu 61 i zapobiega skutkiem tego opadnieciu elektrody 50 wzglednie 50'. Ponadto z obu stron szczeliny 62 zamocowana jest do ramienia 61 jedna plyta ustalajaca z wybraniem 64 w przyblizeniu w ksztalcie pólkola.Kolnierz 52 przedluzajacego preta 51 zawieszony jest w obu tych wybraniach 64 i stanowi zabezpieczenie przed wyslizgnieciem sie przedluzajacego preta 51 ze szczeliny. Uchwyt 60 wzglednie 60' elektrody daje sie, podobnie jak umieszczony pod nim podnosny wózek 20 wzglednie 20' wlewnicy, przesuwac na slupie 30 wzglednie 30' i utrzymywany jest w swoim polozeniu równiez przez stalowa line 70 dajaca sie nawijac na beben 71. Lina ta przebiega przez linowy krazek 65, ulozyskowany obrotowo na czesci prowadzacej 67 uchwytu 60 wzglednie 60' elektrody. Jeden koniec liny 70 zamocowany jest za pomoca uchwytu 33 do nakladki 31 umieszczonej na | górnym koncu slupa 30 wzglednie 30', a drugi jej koniec do bebna linowego 71.Wózki 20 wzglednie 20' i znajdujace sie na nich wlewnice 10 wzglednie 10' oraz uchwyty 60 wzglednie 60' elektrod i zawieszonych na nich elektrod 50 wzglednie 50' mozna przestawiac na rózna wysokosc za pomoca obu przekladniowych silników 42 i 72, na walach 43 i 73, których zamocowane sa linowe bebny 41 i 71. Oba slupy i 30' zaopatrzone sa na swoich górnych i dolnych koncach w walcowe czopy lozyskowe 34 i 35 prowadzone w lozyskach 80 i 90. Dolne lozyska 80 zamocowane bezposrednio w podstawie dzialaja zarówno w kierunku osiowym jak promieniowym, gdy natomiast górne lozyska 90, zamocowane w stojaku 100 sa wylacznie czystymi lozyskami promieniowymi. Po górnej stronie kazdego dolnego lozyska 80 umocowany jest zebaty wieniec 81, z którym wspólpracuje male zebate kolo 36, które jest zaklinowane na wyjsciowym walku 38 elektrycznego silnika 37, przymocowanego do slupa 30 wzglednie 30'. Zgodnie z powyzszym slupy 30 i 30' moga sie obracac za pomoca elektrycznych przekladniowych silników 37. Kazdy uchwyt 60 i 60' elektrody sklada sie z prowadza¬ cej czesci 67, przesuwnej w kierunku pionowym na slupie 30 wzglednie 30' oraz z ramienia 61, które daje sie na niej obracac. Na górnym obrzezu kazdego ramienia 61 zamocowany jest zebaty wieniec 60, z którym zazebia sie male zebate kolo 110. Jest ono zaklinowane na walku 112 silnika 111 przysrubowanego do prowadzacej czesci 67.Dzieki powyzszemu rozwiazaniu mozliwe jest odchylanie ramion 61 wraz z zawieszonymi na nich elektro¬ dami 50 wzglednie 50' dookola wzdluznej osi slupów 30 i 30'. Ponadto w tym urzadzeniu przewidziane sa trzy plyty denne 130, 140 i 150 wykonane korzystnie z miedzi, na których spoczywaja metalowe bloki 55 i 55' wytwarzane w procesie przetapiania. Srodek dennej plyty 140 lezy przy tym w przyblizeniu na prostej pionowej, przechodzacej przez kolowe luki S! i S2 wzdluz których daja sie odchylac obie wlewnice 10 i 10'. Po jednej stronie kazdej z tych dennych plyt 140 umieszczona jest jedna z obu pozostalych dennych plyt 130 i 150, polozona pod jednym w wymienionych kolowych luków Si i S2. Pod dennymi plytami 130,140 i 150 wyko¬ nanymi korzystnie z miedzi przewidziana jest posrednia plyta 131, 141 wzglednie 151 o wlasnosciach izoluja¬ cych elektrycznie. Posrednie plyty 131,141 i 151 spoczywaja na cokole 160.Podczas procesu stapiania wysokosc polozenia elektrody 50 wzglednie 50' i wlewnicy 10 wzglednie 10' jest tak przestawiana, ze z jednej strony elektroda 50 wzglednie 50' zanurza sie wplywajaca na roztopionym metalu (sluzaca do oczyszczania i oslony stopionej stali), warstwe 54 wzglednie 54' zuzla, przy tym jej koniec zachowuje zadana odleglosc od zwierciadla roztopionego metalu, a z drugiej strony polozenie tego zwierciadla pozostaje niezmienione wzgledem wlewnicy 10 wzglednie 10'. Od elektrycznego przewodu 120 prowadzacego z jednego bieguna zastosowanego (nie przedstawionego blizej) zródla pradu (na ogól wtórnego uzwojenia trans-80 897 3 fprmatora) odgalezia sie po jednym przewodzie 121 wzglednie 121' w obwodach których znajduja sie wylacz¬ niki 122 i 122' polaczone dalej z pretami przedluzajacymi 51 obu elektrod 50 i 50'. Ponadto od elektrycznego przewodu 123, wiodacego z drugiego bieguna zródla pradu odgalezia sie po jednym przewodzie 124, 125 wzglednie 126, które prowadza do trzech dennych plyt 130,140 i 150.Jak dlugo jedna elektroda 50 wzglednie 50' zanurzona jest w warstwie 54 wzglednie 54' zuzla, przynalezny wylacznik 122 wzglednie 122' znajduje sie w takim polozeniu, ze prad elektryczny przeplywa przewodem 121 wzglednie 121' do elektrody 50 wzglednie 50', które ulegaja topieniu. Gdy nastepnie pozostajaca, szczatkowa czesc elektrody 50 wzglednie 50' musi byc wyciagnieta z wlewnicy 10 wzglednie 10' w celu wymiany elektrody wylacznik 122 wzglednie 122' zostaje rozwarty, korzystnie w sposób automatyczny (polozenie-przedstawione linia kreskowana). Równoczesnie uchwyt 60 wzglednie 60' elektrody przesuniety zostaje tak dalece do góry, by dolny koniec szczatkowej czesci elektrody 50 wzglednie 50' znalazl sie powyzej górnej krawedzi wlewnicy 10 wzglednie 10'. Nastepnie ramie 61 uchwytu 60 i 60' elektrody jeat tak dlugo ochylane, az znajdzie sie bezpo¬ srednio nad urzadzeniem 170 wzglednie 170' sluzacym do podawania elektrod (podajnikiem), umieszczonym obok zewnetrznej dennej plyty 130 wzglednie 150. (Odchylone ramie 61 uchwytu 60 wzglednie 60'elektrody przedstawione jest na fig. 2 schematycznie). Nastepnie uchwyt 60 wzglednie 60' elektrody zostaje przesuniety w dól i szczatkowa czesc elektrody 50 wzglednie 50' zostaje wyjeta z uchwytu 60 wzglednie 60' na platformie 180 wzglednie 180'. W tym czasie na podajniku 170 wzglednie 170' przygotowana jest juz nowa elektroda 50 wzglednie 50'.Oba podajniki 170 i 170' elektrod zaopatrzone sa w uksztaltowana w formie katownika, wychylna dzwig¬ nie 171, ulozyskowana obrotowo przy swoim wierzcholku kata na lozyskowym wsporniku 176, zamocowanym na podstawie. Po górnej stronie krótszego, niewiele odchylonego od poziomu, ramienia 173 wychylnej dzwigni 171 zamocowana jest plyta 174, na której spoczywa przygotowana nowa elektroda 50 wzglednie 50'. Natomiast dluzsze ramie 172 wychylnej dzwigni 171, nachylone nieco do pionu, wyposazone jest w kazdej skrajnej czesci w pierscien 175 obejmujacy elektrode 50 wzglednie 50'. Z chwila zdjecia szczatkowej czesci elektrody 50 wzglednie 50' z uchwytu 60 wzglednie 60' nastepuje obrót dzwigni 171 za pomoca tloka 177 w cylindrze 179 zasilanego sprezonym powietrzem, skutkiem czego pret przedluzajacy 51 elektrody 50 wzglednie 50' wsuwa sie do szczeliny, przewidzianej w uchwycie 60 wzglednie 60' i elektroda 50 wzglednie 50' zostaje doprowadzona do polozenia pionowego. Tlokowy drazek 178 tloka 177 zasilanego sprezonym powietrzem w cylindrze 179 pola¬ czony jest przegubowo na koncu, przeciwleglym do tloka, z dluzszym ramieniem 172 dzwigni 171, a cylinder 179 polaczony jest ze scianka boczna 181. (Znajdujaca sie w pionowym polozeniu elektroda 50 ukazana jest na fig. 3 linia kropkowana).Dalszy ruch roboczy polega na tym, ze zarówno uchwyt 60 wzglednie 60' elektrody jak i zamocowana na nim elektroda 50 wzglednie 50' zostaja uniesione tak wysoko, by jej dolny koniec znalazl sie powyzej górnej krawedzi wlewnicy 10 lub 10' tej do której ma byc wlozona odnosna elektroda 50 wzglednie 50'. Przy ruchu w góre uchwytu 60 wzglednie 60' elektrody zawieszony zostaje kolnierz 52 przewidziany na górnym koncu preta przedluzajacego 51 wwybraniach 64 ustalajacych plyt 63, zamocowanych na ramieniu 61. Nastepnie ramie 61 tak dlugo sie obraca, az znajdzie sie nad ta wlewnica 10 wzglednie 10', do której ma byc doprowadzo¬ na elektroda 50 wzglednie 50', zawieszona na nim. Potem uchwyt 60 wzglednie 60' przesuniety zostaje tak nisko w dól az elektroda 50 wzglednie 50' zanurzy sie w warstwe 54 wzglednie 54' zuzla i jej dolny koniec osiagnie zadana odleglosc od zwierciadla roztopionego metalu lub, gdy ma byc rozpoczete wykonanie nowego bloku 55 wzglednie 55', az dolny koniec odnosnej elektrody 50 wzglednie 50' znajdzie sie w odleglosci, wymaganej w tym celu od plyty dennej 130, 140 wzglednie 150. W zwiazku z tym nalezy zwrócic uwage, ze wytwarzanie nowego bloku metalu rozpoczyna sie zawsze wówczas, kiedy wlewnica 10 wzglednie 10', do której zostaje wprowa¬ dzona nowa elektroda 50 wzglednie 50', znajdzie sie powyzej zewnetrznej dennej plyty 130 wzglednie 150.Podczas ruchu w dól elektrody 50 wzglednie 50' wylacznik 122 wzglednie 122' za posrednictwem którego doplywa do niej prad elektryczny, doprowadzony zostaje, korzystnie w sposób automatyczny, do polozenia zwartego.Podczas topienia elektrody 50 wzglednie 50' wlozonej do wlewnicy 10 wzglednie 10' wlozona zostaje od góry za pomoca niepokazanego na rysunkach zurawia nowa elektroda 50 wzglednie 50' do podajnika 170 wzglednie 170'. W celu umozliwienia latwego wprowadzenia elektrody 50 wzglednie 50' przy jej ruchu w dól do obu pierscieni 175 znajdujacych sie na dzwigni 171 , otwory ich sa stozkowo rozszerzone ku górze. Z chwila znalezienia sie nowej elektrody 50 wzglednie 50' wpc iijniku 170 wzglednie 170', dzwignia 171 obrócona zostaje z powrotem do swego poprzedniego polozenia za. pomoca tloka 177, zasilanego sprezonym powietrzem w cylindrze 179, o kat, którego wartosc wynosi korzystnie okolo 15°.W przedstawionym urzadzeniu slupy 30 i 30' podnosne wózki 20 i 20' wlewnic, uchwyty 60 i 60' elektrod oraz denne plyty 130, 140 i 150 wykonane sa o jednakowych wymiarach. Kat obrotu a uchwytu 60 wzglednie» 4 mm 60' elektrody, mierzony od podajnika 170 wzglednie 170' do wlewnicy, znajdujacej sie kazdorazowo powyzej sasiedniej dennej plyty 130 wzglednie 150, wynosi przy tym okolo 45°, a kat obrotu 0 uchwytu 60 wzglednie 60' elektrody, mierzony równiez od podajnika 170 wzglednie 170' elektrody do wlewnicy znajdujacej sie po¬ wyzej srodkowej dennej plyty 140 wynosi w przyblizeniu 100°.Dla pelnego obrazu nalezy jeszcze dodac, ze obie wlewnice 10 i 10' chlodzone sa woda, która przeplywa przez puste przestrzenie 15 znajdujace sie miedzy walcowymi wewnetrznymi koszulkami 13, a zewnetrznymi koszulkami 14, Doprowadzenie i odprowadzenie wody chlodzacej do przestrzeni 15 nastepuje za pomoca nie pokazanych na rysunkach wezy elastycznych.Ponadto zarówno wózki podnosne 20 i 20' wlewnic, jak równiez czesci prowadzace 67 uchwytów CO i 60\ elektrod moga byc zaopatrzone na kazdej z ich czterech scianek wewnetrznych w cztery, nie pokazane na rysunkach krazki, ulozyskowane obrotowo na zebrach, w celu uzyskania latwego przesuwania wózków 4o i 20' wlewnic wzglednie uchwytów 60 i 60' elektrod na przynaleznym slupie 30 wzglednie 30' w kierunku pionowym.Uchwyty 60 i 60' elektrod stanowia wóz ki podnosne, które mozna przesuwac w kierunku pionowym za pomoca ' lin na slupach 30 i 30\ W przykladowym wykonaniu urzadzenia wedlug wynalazku omówionym powyzej, wymienione sa wlew¬ nice 10 i 10' o ksztalcie walcowym. Sposób stosowania urzadzenia wedlug wynalazku moze byc jednak realizowany równiez z innymi wlewnicami o przekroju, na przyklad prostokatnym lub kwadratowym. Korzyst¬ nym jest, gdy elektrody 50 wzglednie 50' doprowadzane do wlewnicy 10 wzglednie 10', jezeli ta znajduje sie powyzej przynaleznej zewnetrznej dennej plyty 130 wzglednie 150, sa w swojej objetosci (to znaczy na srednicy i ewentualnie na dlugosci) mniejsze niz te elektrody 50 wzglednie 50', które wkladane sa do wlewnicy 10 wzglednie 10', jezeli ta ostatnia polozona jest powyzej srodkowej dennej plyty 140.W stosunku do znanych urzadzen do przetapiania elektrozuzlowego urzadzenie wedlug wynalazku przed¬ stawia te istotna korzysc, ze dzieki niemu mozliwym jest w istotnej mierze jednoczesne wytwarzanie za pomoca jedynie dwóch uchwytów elektrod i dwóch wlewnic zarówno malych, utworzonych z jednej tylko elektrody, jak równiez duzych bloków metalowych, skladajacych sie z kilku kolejno jedna po drugiej stopionych elektrod, bez potrzeby stosowania wspomnianych juz elektrod pomocniczych do utrzymywania temperatury roztopionego metalu podczas wymiany elektrod.Z uwagi na obrotowe umieszczenie wlewnic i glównej elektrody w przedmiotowym urzadzeniu na jedynie dwóch slupach, zapotrzebowanie miejsca tego urzadzenia jest niezwykle male. PL