Urzadzenie do doprowadzania nitki w maszynach wlókienniczych, a w szczególnosci w dziewiarkach szydelkujacych Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do do¬ prowadzania nitki w maszynach wlókienniczych, zwlaszcza w dziewiarkach szydelkujacych posiada¬ jace prowadnice nitek, magazynujacy beben, zamo¬ cowany Obrotowo, pierscien zamocowany na maga¬ zynujacym bebnie, zawierajacy skierowane pochylo w kierunku odwijania z bebna nitek, koncami do powierzchni zewnetrznej magazynujacego bebna, elastyczne elementy sluzace do hamowania nitek.W znanych urzadzeniach tego typu, pierscien ha¬ mujacy uksztaltowany jest w formie pojedynczego elastycznego pierscienia, który opasuje magazynu¬ jacy beben w miejscu odwijania z niego nitki i przyciska nitke do powierzchni bebna w sposób elastyczny, umozliwiajacy jej przesuwanie. Okazalo sie przy tym, ze taki pierscien wprawdzie umozli¬ wia regulowane hamowanie nitki, lecz wykazuje trudnosc utrzymania w odwijanej nitce dostatecznie malego i niezmiennego, w stopniu wystarczajacym, napiecia. Niejednokrotnie z tego powodu wystepuja w miejscu odwijania nitki nagle zmiany napiecia, tak zwane szarpniecia, które staja sie przyczyna wad w wyrobach wlóMenniczych.W znanym urzadzeniu do doprowadzania nitki w maszynach wlókienniczych (czasopismo TEXTILiPRAXIS 1964, 9, str. 82) pierscieniowa szczotke tworza elementy wykonane ze szczeciny.Na obwodzie pierscienia wykonanego oddzielnie, sa umieszczone bezposrednio obok siebie liczne peczki 15 20 25 30 ze szczeciny tworzac zamkniety pierscien. Nitika przebiega pomiedzy powierzchnia bebna, a we¬ wnetrzna powierzchnia pierscieniowej szczotki i jest przy tym na skutek tarcia hamowana. Hamowanie to nie jest jednak wystarczajaco równomierne.W czasie obiegu nitki wokól bebna ilosc koncówek szczeciny, ocierajacych sie o nitki, nie jest stala, gdyz stopien zageszczenia szczeciny na wewnetrznej powierzchni pierscieniowej szczotki oraz szerokosc tej szczotki w kierunku schodzenia nitki sa zmien¬ ne. Wynika stad dosc duza nierównomiernosc w na¬ ciagu nitki, co uniemozliwia zastosowanie znanych urzadzen do doprowadzania nitki w tych maszynach wlókienniczych, w których male i równomierne na¬ piecie nitki ma duze znaczenie. Przykladowo, nie mozna zastosowac znanego urzadzenia w maszynach do robienia ponczoch. Natomiast /urzadzenie to slu¬ zy przede wszystkim do doprowadzania nitek w krosnach tkackich, gdzie utrzymanie malego, a równoczesnie stalego napiecia nie odgrywa takiej roli. Nastepna wada znanego pierscienia hamuja¬ cego jest to, ze koncówki szczeciny czolowo zacze¬ piaja o nitki wydzierajac z nich poszczególne wló- kienka, W wyniku tego powstaje 'zabrudzenie i nie¬ pozadane zapylenie powierzchni nitek. Poza tym znany pierscien hamujacy jest kosztowny w wyko¬ naniu.Zadaniem wynalazku jest wykonanie pierscienia hamujacego do urzadzenia opisanego na wstepie, który mialby bez uszkodzenia nitki wystarczajaco 80 67880 678 3 równomiernie i jednoczesnie male naprezenie nitki wychodzacej z bebna magazynowego.Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wynalazku w ten sposób, ze elastyczne elementy maja postac palców rozmieszczonych w pewnych odstepach, równomiernie na obwodzie pierscienia i wraz z pier¬ scieniem stanowia monolit wykonany z tworzywa sztucznego metoda wtryskowa.W pierscieniu urzadzenia wedlug wynalazku nit¬ ka przechodzi do miejsc znajdujacych sie pomiedzy poszczególnymi palcami, na skutek dzialania na nia sily odsrodkowej powstalej przy obiegu nitki wokól bebna magazynujacego. W czasie swego obiegu nit¬ ka odgina f napina palce, dzieki którym równiez sama jest napieta. W nastepstwie zachodzenia na siebie sasiednich palców, przesuwajaca nitka z jed¬ nego palca na drugi przy odwijaniu ma do prze¬ zwyciezenia zawsze staly opór, na skutek czego osiagniety jest bardzo równomierny naciag nitki, który nawet po dluzszej eksploatacji nie ulega zmia¬ nie. Poniewaz palce sa w wystarczajacym stopniu sztywne, nie jest potrzebna zadna specjalna kon¬ strukcja usztywniajaca. W ten sposób za pomoca prostych srodków zostaje osiagniety równomierny naciag nici przy odwijaniu.Szczególnie korzystne jest to, ze palce maja usta¬ wienie spiralne, co przyczynia sie do napinania nici w sposób elastyczny, a pierscien hamujacy jest oparty swymi koncami palców na odsadzeniu maga¬ zynujacego bebna. Dzieki temu zapewniono nie¬ zwykle proste zamocowanie pierscienia hamujacego bez specjalnych elementów uchwytowych jak rów¬ niez i to, ze pierscien hamujacy bedac tak osadzony moze sie sam nacentrowac. Nie zachodzi wiec oba¬ wa wystapienia zmiennych naprezen nitki na skutek mimosrodowego usytuowania pierscienia.W rozwiazaniu konstrukcyjnym, wykonanym zgodnie z wynalazkiem, zostalo przewidziane to, ze wewnetrzne konce palców, po zdjeciu pierscienia z bebna magazynujacego, tworza obwód kola, któ¬ rego srednica jest mniejsza od srednicy bebna.Urzadzenie do doprowadzania nitki wedlug wy¬ nalazku znajduje szczególne zastosowanie w maszy¬ nach do robienia ponczoch, mianowicie okraglej i plaskiej odmianie tych maszyn. Mozna je takze zastosowac do wszystkich innych maszyn wlcMen- niczych, w których wymagane jest podawanie nitki o mozliwie równomiernym i malym jej naprezeniu.^Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urzadzenie wedlug wy¬ nalazku w widoku bocznym, fig. 2 — pierscien ha¬ mujacy w widoku z boku, fig. 3 — pierscien hamu¬ jacy wedlug fig. II w widoku z góry.Na fig. 1 przedstawiony jest wspornik 1, który zamocowany jest, w sposób nieuwidoczniony na ry¬ sunku, do korpusu maszyny, do której maja byc doprowadzone nftci. Na wsporniku tym zamocowana jest cewka 2 z nawojem. Nic 3 jest doprowadzana Stycznie do bebna 8 i przechodzi przez szereg me¬ chanizmów prowadzacych 4, 5, 6 i 7. Beben 8 Jest osadzony obrotowo na wsporniku 1, a ruch obroto¬ wy nadaje mu silnik nieprzedstawiony na rysunku.Dzieki obrotom bebna 8 zostaje na nim utworzony zapas nici 3a, który moze byc jednowarstwowy lub 4 wielowarstwowy. Ten zapas nici moze byc za po¬ moca nie przedstawionych na rysunku srodków przesuwany w kierunku poosiowym w dól bebna.Przykladowo moze do tego sluzyc stozkowa naklad- 5 ka na beben, w obrebie której jest doprowadzona nic 3. Moze byc tez zastosowana do poosiowego przesuwania nawinietych nici wieloramienny pro¬ wadnik dociskany sprezyna, 'którego ramiona wy¬ staja przez podluzne szczeliny bebna. TOkeUoosc za- 10 pasu nici 3a jest utrzymywana w zakresie ustalo¬ nych granic, przy czym zapas ten jest mierzony za pomoca komórki fotoelektrycznej lub sprawdzania metoda stykowa polozenia wspomnianego prowad¬ nika wieloramiennego. Naped bebna zostaje wyla- 15 czony, gdy osiagnieta zostanie górna granica zapasu nici wzglednie wlaczony, gdy zapas osiagnie dolna granilce. Z bebna 8 nic zostaje odwinieta w sposób taki, ze odwijany odcinek nici 3b sciagany jest osiowo przez oczko 9, prowadzace nic, którego os 20 lezy na osi obrotu bebna 8 i nastepnie doprowa¬ dzana do miejsca przeróbki odpowiedniej maszyny wlókienniczej.Aby napiecie odwiijanego odcinka nici 3b bylo mozliwie male i o stalej wielkosci, stosowany jest 25 zwykle pierscien hamujacy 10, który otacza obwód bebna 8. Pierscien hamujacy w uwidocznionym przypadku jest wykonany z tworzywa sztucznego jako jednolity i sklada sie z pierscienia podstawo¬ wego 11 i odstajacych od niego palców. Pierscien 30 podstawowy otacza magazynujacy beben 8 na ob¬ wodzie w odstepie a. Wolne konce palców 12 od¬ znaczajace sie elastycznoscia, spoczywaja na odsa¬ dzeniu 13, które jest sciete ukosnie w kierunku odwijamia sie nici i opiena sie na dolnym obrzezu 35 bebna 8- Szczególy konstrukcji pierscienia hamujacego 10 sa przedstawione ma figi. 21 3. W stanie zabudowa¬ nym polce 12 odstajace z pierscienia podstawowe¬ go 11 w kierunku odwijanria ndci praribiegffja wzdluz 40 pomyslanej powierzchni stozkowej K, której kat wierzcholkowy s w uwidocznianym przyflcladzte wy¬ konania wynosi 60°. Palce 12 sa ustawione pochylo w stosunku do osi bebna 8 w kierunku bkagu ndci.Kat pochylenia ck stycznej na obwodzie pierscienia 45 podstawowego 11 lezy iplomiedzy 10° a 20° Jak to mozna zauwazyc na fig. 2 13 palce 12 maja takie wymiary i tak sa ustawione, ze w kierunku obwo¬ du w duzym stopniu nawzajem na siebie nachodza.Dlugosc ich wynosi okolo 1—2 cm. Grubosc ich jest 90 rzedu 0,5—1 mm, zaleznie od zastosowanego mate¬ rialu. Równiez z rysunku mozna zauwazyc, ze pal¬ ce 12 sa zwiniete w przestrzenna spirale. Palce sa tak gesto osadzone, ze wzdluz obwodu pierscienia podstawowego 11 na okolo 1 cm dlugosci obwodu 56 wypada 1 palec.Przy schodzeniu z bebna odwijany odcinek nici 3b przesuwa sie wzdluz elastycznych palców 12 i od¬ gina je nieco na bok w kierunku obrotu U. Ela¬ stycznosc palców 12 i tarcie miedzy nicia a palcami w wplywa na wielkosc napiecia nici.Wielkosc napiecia zalezna jest od materialu z ja¬ kiego wykonany jest pierscien hamujacy 10. 'Z 3tin- giej strony sile napiecia nalezy dopasowac do ro¬ dzajów nftoi. Przykladowo do iprzeday 20 denier ta- « Mej jaka najczesciej jest uzywmia do wyrobu pbfr-8087% czoch damskich potrzebne jest znacznie mniejsze napiecie niz do gnibej przedzy welnianej, z której szydelkuje sie elementy odziezy.Te rózne wymagania moga byc zaspokojone przez zastosowanie róznych tworzyw sztucznych do wyko¬ nania hamujacych pierscieni 10. Poszczególne ro¬ dzaje pierscieni moga byc przy tym zabarwione na rózne kolory tak, ze wiadomym jest, który pierscien hamujacy, stosownie do rodzaju nici, które maja byc przerabiane, nalezy zalozyc na magazynujacy beben.Do kazdego bebna magazynujacego nalezy kom¬ plet pierscieni hamujacych o róznej sztywnosci.Srednica podstawowa D palców 12 jest tak wy¬ mierzona, ze miedzy pierscieniem podstawowym 11 i obwodem magazynujacego bebna 8 pozostaje od¬ step a. Srednica d okregu, na którym leza wolne konce palców 12 jest celowo tak dolaraina, ze jest nieco mniejsza od- srednicy bebna 8 dlatego, by palce 12 przylegaly z pewnym dociskiem do obwo¬ du b^bna. Wielkosc napiecia nici moze byc zmie¬ niona albo przez zmiane tworzywa sztucznego albo przez .zmiane, srednicy d. Wiielikoic napiecia nici jest tym wieksza im mniejsza jest srednica d w stosunku do srednicy bebna, poniewaz ze zmniej¬ szeniem srednicy.d wzrajsta docisk z jakim palce 12 przylegaja do obwodu bebna. Jest mozliwosc yryko- nairua srednicy^ dokladnie tak wftdBriej jak srednica bebna magazynujacego, co powoduje powstawanie wlasciwegp napiecia odwijanej. nici wskutek ela¬ stycznego odkisztoliGraia palców 12 przez odciagana czescnici. . ~ - — Stwierdzono przy tym, ze odpowiednim materia¬ lem na hamujace pierscienie 10 jest poliamid.Wynalazek nie ogranicza sie tylko do przykladu wykonania przedstawionego na rysunku. Wymiary poszczególnych czesci pierscienia hamujacego i róz¬ ne katy ustawienia palców 12 moga byc dostosowa- 5 ne do kazdorazowych potrzeb. (Pierscien hamujacy wedlug wynalazku moze byc tez zastosowany do po¬ dajnika nitki, którego beben jest nieruchomy, a w którym nawijanie nici nastepuje za pomoca wiruja¬ cego ramienia nawijajacego. 10 PL PL