PL76507B1 - - Google Patents

Description

Hamulec tarczowy Przedmiotem wynalazku jest hamulec tarczowy zawierajacy pare wkladek ciernych rozmieszczo¬ nych po obu stronach tarczy hamulcowej oraz zespól wspornika, staly luib ruchomy, skladajacy sie z korpusu majacego na jednym koncu swej srodkowej czesci, przebiegajacej poprzecznie do tarczy hamulcowej, ramiona tworzace element o zasadniczym ksztalcie zblizonymi do litery „U" i stanowiace otwarty koniec korpusu, w których to ramionach zamocowany jest silownik skladaja¬ cy sie z cylindra i tloka dociskajacego wkladki do tarczy hamulcowej, przy czym cylinder silownika jest polaczony z ramionami korpusu za pomoca zlacza slizgowego skladajacego sie z wystepów na cylindrze lub ramionach wspólpracujacych z nimi rowków wykonanych odpowiednio w ramionach korpusu lub w cylindrze silownika.Wspornik skladajacy sie z kilku czesci wyko¬ nanych z róznych materialów zwany wspornikiem zlozonym w porównaniu ze wspornikiem jedno¬ czesciowym ma przede wszystkim te róznice, ze obróbka poszczególnych czesci wspornika rózni sie dokladnoscia wykonania zaleznie od ich przezna¬ czenia poniewaz innej obróbki wymagaja na przyklad cylindry robocze silowników a innej po¬ wierzchnie mocowania wspornika. Ponadto wspor¬ nik zlozony umozliwia wykonanie cylindrów do silowników z lekkiego i latwo obrabialnego stopu aluminium lub innego stopu lekkiego majacego dobra przewodnosc cieplna a sam korpus wspor¬ nika moze byc wtedy wykonany ze stopu zelaza posiadajacego wysokie wlasnosci wyttrzymalóscio- we a zwlaszcza wysoka wyitrzymalosc na rozcia¬ ganie. 5 W celu polaczenia cyliwdrów silowników z kor¬ pusem wspornika w znanych hamulcach tarczo¬ wych tego typu stosowane sa zlacza srubowe. Do¬ krecanie srub lub wkretów tych zlacz umozliwia uzyskanie sztywnego polaczenia poszczególnych io czesci wspornika. Konstrukcje tych hamulców charakteryzuja sie powstawaniem znacznych na¬ prezen wywolywanych rozgrzewaniem sie hamul¬ ca podczas pracy na skutek róznic w rozszerzal¬ nosci poszczególnych czesci. Zwykle sruby lub 15 wkrety laczace podlegaja, podczas dzialania sdly hamujacej silnym naprezeniom scinajacym.Znany jest równiez hamulec tarczowy ze wspornikiem zlozonym, w którym cylindry silow¬ ników polaczone sa z korpusem wspornika za po- 20 moca zlacz slizgowych, przy czym kazdej tarczy ciernej przyporzadkowany jestt przynajmniej je¬ den silownik. Te zlacza slizgowe skladaja sie z wystepów znacfduijacych sie na cylindrach oraz z odpowiadajacych tym wystepom rowków wykJo- 25 nanych w korpusie wspornika, przy czym zlacza te przebiegaja równolegle wzgledem siebie i za¬ sadniczo równo/legie do powierzchni bocznej tar¬ czy hamulcowej.Takie rozwiazanie wspornika wykazuje co praw- 30 da szereg zalet ale uniemozliwia dokonanie cal- 76 50776 507 kowitej obróbki wszystkich czesci na automatach tokarskich, poniewaz proste rowM w korpusie wspornika musza byc wykonywane na frezarce.Celem wynalazku jest przede wszystkim umozli¬ wienie dokonania calej obróbki wszystkich czesci wspornika na automatach tokarskich bez koniecz¬ nosci stosowania frezarek w cyklu obróbkowym.Zadanie zmierzajace do tego celu polega na opracowaniu konstrukcji hamulca tarczowego, skladajacej sie z czesci konstrukcyjnych dostoso¬ wanych do wyzej wspomnianych wymagan tech¬ nologicznych.Zadanie to rozwiazano przez skonstruowanie hamulca tarczowego zawierajacego pare wkladek ciernych rozmieszczonych po obu stronach tarczy hamulcowej oraz zespól wspornika skladajacy sie z korpusu wspornika o ramionach otaczajacych tarcze hamulcowa na czesci jej obwodu i two¬ rzacych element w ksztalcie zblizonym do litery „U" otwarty z jednej strony tarczy hamulcowej oraz z silownika umieszczonego po tej stronie tar¬ czy hamulcowej, polaczonego z ramionami korpu¬ su i skladajacego sie z cylindra z osadzonym w nim przesuwie tlokiem, który wspólpracujac z korpusem wspornika dociska Wkladki cierne do tarczy hamulcowej, przy czym cylinder silownika jest polaczony z ramionami korpusu wspornika za pomoca zlacz slizgowych majacych postac wyste¬ pów wykonanych na cylindrze i wchodzacych suwliwie w rowki wykonane w ramionach wspor¬ nika i odwirotnie rowków w cylindrze oraz wy¬ stepów w ramionach wspornika i charakteryzu¬ jacego tym, ze wspólpracujace ze soba rowki i wy¬ stepy zlacza slizgowego ma na zewnetrznej sciance cylindra oraz w odpowiedniej czesci ra¬ mion wspornika, przy czym rowki te i wystepy przebiegaja obwodowo i wspólosiowo wzgledem osi cylindra.W dalszym rozwinieciu wynalazku rowki maja postac pierscieniowych prowadnic wykonanych w ramionach korpusu wspornika po jego otwartej stronie i przebiegajacych zasadniczo równolegle do plaszczyzny tarczy hamulcowej, przy czym prowadnice obejmuja luk o kacie srodkowym wiekszym niz 180°, a na powierzchni zewnetrznej cyflimdra silownika wykonane sa dwa srednicowo przeciwlegle wystepy oddzielone od siebie wybra¬ niem obejmujacyim czesc obwodu cylindra, które to wystepy sa wprowadzane do wnetrza ramion w kierunku osiowym, a nastepnie ryglowane poprzez obrót w prowadnicach pierscieniowych na zasa¬ dzie zlacza bagnetowego.Oczywistym jest, ze tak wykonane zlacza sliz¬ gowe sa latiwio obrabialne przez toczenie, co sta¬ nowi o znacznej obnizce kosztów wytwarzania.Proste i pewne polaczenie bagnetowe korpusu wspornika z cylindrem pozwala uzyskac zasad¬ niczo idealne polaczenie cylindra z korpusem wspornika, zwlaszcza jesli rowek jest wykonany w korpusie wspornika, umozliwiajac dzieki temu jego podatne odksztalcenie.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na zalaczonym rysunku, na którym fig. 1 — przedstawia hamulec wedlug wy¬ nalazku w rzucie poziomym, fig. 2 — hamulec w widoku w kierunku strzalki II na fig. 1, fig. 3 — hamulec pokazany na fig. 2 w przekroju wedlug osi III—III, fig. 4 — wzgledne polozenie korpusu wspornika i cylindra przed jego wprowadzeniem 5 do wewnatrz korpusu, fig. 5 — cylinder silownika pokazany na fig. 4 w rzucie bocznym a fig. 6 — • fragment zespolu wspornika w czesciowym prze¬ kroju pokazujacym blokowanie cylindra wzgle¬ dem korpusu wspornika. 10 Hamulec tarczowy pokazany na fig. 1, 2 i 3 sklada sie z zespolu 12 wspornika osadzonego przesuwnie w stalej obsadzie 10 o ksztalcie zbli¬ zonym do litery „U", przy czym zespól 12 wspor¬ nika jest dociskany promieniowo od zewnatrz za 15 pomoca sprezyn 14. Pomiedzy obsada 10 a ze¬ spolem 12 wspornika umieszczone sa sworznie 16 zabezpieczone kolkami.Zespól 12 wspornika ma zasadniczo ksztalt pod¬ wójnej litery „U" objmujacej tarcze hamulcowa 20 18 w dwóch wzajemnie prostopadlych kierunkach.Tak wiec gdy do cylindra silownika 24 zostanie doprowadzony plyn hamulcowy pod cisnieniem, tarcza hamulcowa jest zaciskana pomiedzy dwie¬ ma wkladkami hamulcowymi 20, 22. Wkladka 20 25 jest dociskana do tarczy 18 przez przemieszczenie sie tloka 26 w cylindrze silownika 24.Jak pokazano na fig. 1, wkladka 20 jest widoczna jedynie poprzez szczeline 30 przebiegajaca osiowo przez srodkowa czesc 34 korpusu wspornika. Na 30 fig. 3 tarcza hamulcowa 18 znajduje sie pomiedzy wkladkami 20, 22, przy czym zarówno tarcza jak i wkladki sa narysowane linia przerywana. Oczy¬ wiscie w trakcie hamowania naprezenia styczne sa poprzez wkladki 20, 22 przenoszone na stala ob- 35 sade 10, nie pokazana na fig. 3 ze wzgledu na przejrzystosc rysunku.Zespól wspornika pokazany jest od strony cy¬ lindra na fig. 2, a jego przekrój wzdluz linii III— III z fig. 2 jest pokazany na fig. 3. Górna czesc 40 fig. 4 przedstawia korpus 32 wspornika a dolna czesc tej samej figury silownik hamulcowy 24.Korpus 32 wspornika sklada sie z czesci srodko¬ wej 34 przebiegajacej poprzecznie do tarczy 18 jak równiez do wkladek 20, 22. Jeden koniec 45 srodkowej czesci 34 jest polaczony z czescia reak¬ cyjna 28 korpusu, na drugim koncu czesci 34 znaj¬ duja sie dwa ramiona 36 przebiegajace równolegle do plaszczyzny tarczy 18 tworzacych przestrzen do pomieszczenia silownika 24. W ramionach 36 50 wykonane sa pierscieniowe prowadnice w postaci dwóch rowków 38 o jednakowym przekroju po¬ przecznym na calej dlugosci na przyklad maja¬ cym ksztalt prostokatny lub pólkolisty.Rowki 38 przebiegaja po luku kolowym, któ- 55 rego kat srodkowy AOB jest wiekszy niz 180°, a korzystnie wynosi 220°. Cylinder silownika 24 posiada w poblizu swej podstawy 40 wystep 42, w którym wykonane sa dwa otwory gwintowane przeznaczone do podlaczenia przewodów dopro- 60 wadzajacych plyn hamulcowy, oraz urzadzenia odpowietrzajacego.Na zewnetrznej powierzchni cylindra silownika 24 znajduja sie dwa srednicowo przeciwlegle wy¬ stepy 44 tworzace kolnierz obejmujacy luk o kacie 65 srodkowym zasadniczo równym katowi AOB. Oba5 wystepy 44 sa rozmieszczone symetrycznie wzgle¬ dem plaskiej powierzchni 46 stycznej do zewne¬ trznej powierzchni cylindra.Laczenie korpusu 32 wspornika z cylindrem silownika 24 przebiega nastepujaco. Cylinder silow¬ nika 24 ustawia sie naprzeciw otwartego konca korpusu 32 wspornika tak jak to pokazano na fig. 4 ustawiajac srodki O i o obu czesci w osi sy¬ metrii zz' ramion 36 korpusu 32 wspornika. Cy¬ linder 24 ustawia sie w takim polozeniu aby plaska powierzchnia 46 byla równolegla do osi zz' dzieki plaskiej powierzchni 46 oraz dzieki temu, ze po stronie cylindra przeciwleglej do tej po¬ wierzchni, na luku zawartym pomiedzy punktami a i b nie ma wystepów, calkowity wymiar y cy¬ lindra mierzony w kierunku prostopadlym do osi zz' jest nieco mniejszy niz odstep x pomiedzy koncami A i B rowków 38 wykonanych na otwar¬ tym koncu korpusu. Tak wiec cylinder mozna wprowadzic pomiedzy ramiona 36 korpusu prze¬ suwaja wzdluz osi zz' az do pokrycia sie srod¬ ków O i o.Podczas wprowadzania cylindra miedzy ramiona 36 wystep 44 znajdujacy sie pomiedzy plaska po¬ wierzchnia 46 i punktem b wchodzi w rowki 38 wykonane w ramionach 36. Nastepnie cylinder silownika zostaje obrócony wokól osi w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara az do po¬ lozenia pokazanego na fig. 2. Wielkosc katowa te¬ go obrotu wynosi okolo 90° a wiec jest taka, ze doprowadza powierzchnie plaska 46 do polozenia w przyblizeniu prostopadlego w stosunku do osi zz'.Po dokonaniu polaczenia w sposób wyzej opi¬ sany, cylinder silownika zostaje zablokowany w korpusie wspornika na przyklad za pomoca sru¬ by ustalajacej, wkrecanej w jedno z ramion 36, której koniec dochodzi do powierzchni cylindra.Jak to pokazano na fig. 6 dwusrednicowy kolek 50 korzystnie stanowi element blokujacy, przy czym wieksza srednica kolka 50 jest umieszczona przesuwnie w otworze 52 wykonanym w korpusie 32 wspornika. Umieszczona w otworze 52 sprezy¬ na 54 pracujaca na sciskanie dzialajac na czolo¬ wa powierzchnie kolka w czesci o wiekszej sred¬ nicy powoduje wcisniecie mniejszej srednicy kolka w otwór 56 o odpowiedniej srednicy wykonany w uchu 58 stanowiacym jedna calosc z cylindrem silownika 24.W celu unikniecia stuków w zespole 12 wspor¬ nika, wywolanych drganiami stosuje sie pasowa¬ nie wciskowe pomiedzy wystepami 44 a rowka¬ mi 38 ustalajac tolerancje ich wykonania tak, aby maksymalny wymiar srednicowy wystepów 44 byl nieco wiekszy od maksymalnego wymiaru sred¬ nicowego rowków 38. Mozna wykonywac równiez rowki i/lub wystepy o zmiennym promieniu ob¬ wodu i dzieki temu uzyskiwac jeszcze skuteczniej¬ sze polaczenie klinowe. Szczelina 30 wykonana w korpusie 32 wspornika umozliwia jego swobodne odksztalcenie. Polaczenie tego typu nie prowadzi do zmniejszenia naprezen we wsporniku podczas hamowania, wtedy gdy naprezenia maja kierunek równolegly do osi silownika 24. i 507 6 W korzystnym przykladzie wykonania cylindry silowników sa wykonane ze stopu aluminium lub innego stopu lekkiego, podczas gdy korpus wspor¬ nika jest wykonany ze stali lub zeliwa. 5 Ponadto zespól wspornika wedlug wynalazku w szczególnym wykonaniu zawiera wieksza ilosc silowników i zastosowany jest w hamulcach tar¬ czowych ze stalym wspornikiem. 10 PL PL PL

Claims (8)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Hamulec tarczowy zawierajacy pare wkla¬ dek ciernych rozmieszczonych po obu stronach 15 tarczy hamulcowej oraz zespól wspornika skla¬ dajacy sie z korpusu majacego na jednym koncu swej srodkowej czesci, przebiegajacej poprzecznie do tarczy hamulcowej, ramiona tworzace element o zasadniczym ksztalcie zblizonym do litery „U" 20 i stanowiace otwarty koniec korpusu, w których to ramionach zamocowany jest silownik sklada¬ jacy sie z cylindra i tloka dociskajacego wkladki do tarczy hamulcowej, przy czym cylinder silow¬ nika jest polaczony z ramionami korpusu za po- 25 moca zlacza slizgowego skladajacego sie z wy¬ stepów na cylindrze lub ramionach i wspólpra¬ cujacych z nimi rowków wykonanych odpowied¬ nio w ramionach korpusu lub w cylindrze silow¬ nika, znamienny tym, ze rowki (38) i wystepy (44) 30 zlacza slizgowego przebiegaja po luku, na czesci obwodu zewnetrznego cylindra silownika (24) i na wewnetrznej powierzchni ramion (36) stanowia¬ cych otwarty koniec korpusu (32), przy czym sro¬ dek tego luku lezy na osi cylindra silownika (24). 35

2. Hamulec wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze rowki (38) stanowia czesc pierscieniowych pro¬ wadnic rowkowych wykonanych w ramionach (36) korpusu wspornika i przebiegajacych w plasz- 40 czyznie zasadniczo równoleglej do powierzchni bocznych tarczy hamulcowej (18), przy czym ta czesc prowadnic obejmuje luk o kacie srodkowym wiekszym nieco od 180°, a na zewnetrznej cylin¬ drycznej powierzchni silownika (24) znajduja sie 45 wystepy (44), pomiedzy którymi znajduje sie od¬ cinek powierzchni (46) o mniejszej srednicy niz srednica wystepów (44) co umozliwia wprowa¬ dzenie cylindra pomiedzy ramiona (36) otwartego konca korpusu (32) w kierunku równoleglym do 50 osi symetrii (zz') ramion (36), a nastepnie obró¬ cenie cylindra w celu wprowadzenia wystepów (44) w rowki (38).

3. Hamulec wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze dwa wystepy (44) przebiegaja wzdluz luku ko¬ lowego o kacie srodkowym (aob) zasadniczo rów¬ nym katowi srodkowemu (AOB) luku kolowego, wzdluz którego biegna rowki (38), przy czym oba 60 wystepy (38) sa jednakowe i oddzielone sa od sie¬ bie plaska powierzchnia (46) styczna do cylind¬ rycznej powierzchni zewnetrznej silownika (24) co umozliwia wprowadzenie pomiedzy ramiona (36) cylindra silownika przed obróceniem go o 90° w 65 celu wprowadzenia wystepów (44) w rowki (38).76 507

4. Hamulec wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze powierzchnia obwodowa wystepów (44) i/lub rowków (38) ma zmienny promien dzieki czemu uzyskuje sie pochylenie tej powierzchni pozwala¬ jace na zaklinowanie cylindra silownika (24) mie¬ dzy ramionami (36).

5. Hamulec wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze maksymalny promien powierzchni obwodowej wystepów (44) jest nieco wiekszy niz maksymalny promien powierzchni obwodowej rowków (38).

6. Hamulec wedlug zastrz. 4 i 5, znamienny tym, ze korpus (32) wspornika ma szczeline (30) przebiegajaca w plaszczyznie symetrii korpusu 8 (32) umozliwiajaca podatne odksztalcenie ramion (36) podczas obracania cylindra.

7. Hamulec wedlug zastrz. 1 do 6, znamienny tym, ze posiada elementy ustalajace (50, 52, 54, 56) wzajemne polozenie korpusu (32) wspornika i cylindra silownika (24).

8. Hamulec wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze elementy ustalajace stanowi kolek dwusredni- cowy (50) osadzony przesuwnie w otworze (52) wykonanym w korpusie (32) wspornika, przy czym kolek (50) jest sprezyscie wciskany w otwór (56) wykonany w cylindrze silownika (24) lub w wy¬ stepie tego cylindra.KI. 63c,51/02 47c,65/20 76 507 MKP F16d 65/20 Fig.3 ,soKL 63c,51/02 47c,65/20 76 507 MKP F16d 65/20 L-«--l Fig.4< 45. ty 44 I I Fig. 5 -40 -24 t-42 Fig. 6 24A Zaklady Typograficzne Lódz, zam. 25/75 — 125 egz. Cena 10 zl PL PL PL