PL72944B2 - - Google Patents

Description

Pierwszenstwo: 19.12.1969 Republika Federalna Niemiec # Zgloszenie ogloszono: 15.03.1973 Opis patentowy opublikowano: 20.12.1974 72944 KI. 63c,8/41 MKP F16h 3/38_ CZYTELNIA UrTEdu Palentowege Twórca wynalazku: Jórg Austen Uprawniony z patentu tymczasowego: Dr.-Ing. h.c. F. Porsche K. G., Stuttgart (Republika Federalna Niemiec) Synchronizator dla skrzyni biegów, zwlaszcza samochodowych Przedmiotem wynalazku jest synchronizator dla skrzyni biegów, zwlaszcza samochodowych, majacy rozciete pierscienie synchronizacyjne oraz dzialajace na te pierscienie elementy blokujace, które to ele¬ menty, zaciskane w czasie synchronizacji miedzy zderzakami, przylegaja do pierscieni synchroniza¬ cyjnych, potegujac swym naciskiem dzialanie tych pierscieni.Celem wynalazku jest polepszenie dzialania wy¬ mienionych elementów blokujacych, podczas syn¬ chronizacji.W synchronizatorach podanego wyzej typu, na przyklad w synchronizatorach wedlug patentu RFN nr 1.038.925, elementy blokujace maja postac pól- pierscieni, wykonanych z tasmy ze stali sprezyno¬ wej. Pólpierscienie te w czasie synchronizacji wy¬ wieraja nacisk w kierunku promieniowym na we¬ wnetrzna strone pierscienia synchronizacyjnego, wskutek czego przemieszczenie przesuwki synchro¬ nizatora ponad tym pierscieniem nie jest mozliwe zanim nie nastapi wyrównanie szybkosci. Sila blo¬ kujaca wywierana na pierscien synchronizacyjny jest przy tym zalezna od sily poosiowej wywieranej na przesuwke, a co za tym idzie jest ona ograniczo¬ na na tyle, na ile ograniczona jest moc jaka jest w stanie rozwinac kierowca w czasie zmiany biegów.W zwiazku z powyzszym, zadanie wynalazku po¬ lega na tym, by nie zmieniajac zasadniczej, wypró¬ bowanej konstrukcji synchronizatora, powiekszyc 20 30 jego sile blokujaca i tym sposobem uzyskac krótsze czasy zmiany biegów.Wedlug wynalazku, cel ten zostal osiagniety w ten sposób, ze wewnetrzna powierzchnia pierscieni syn¬ chronizacyjnych i/lub wspóldzialajace z nia powierz¬ chnie elementów blokujacych, przynajmniej czescio¬ wo powleczone sa warstwa cierna. Warstwa ta mo¬ ze z korzyscia miec postac cienkiej powloki takiego materialu jak miedz, tytan, molibden lub tym po¬ dobne materialy odznaczajace sie wiekszym wspól¬ czynnikiem tarcia, niz material z którego sa wyko¬ nane powleczone czesci. Szczególnie korzystnym okazal sie przypadek, gdy dzialajaca miedzy elemen¬ tami blokujacymi a pierscieniem synchronizacyjnym warstwa cierna wykazuje wspólczynnik tarcia tego samego rzedu wielkosci co sluzaca do pracy syn¬ chronizacji zewnetrzna powierzchnia cierna pier¬ scienia synchronizacyjnego.Dzieki rozwiazaniu wedlug wynalazku mozliwym jest wykorzystanie niewielkiego wzglednego ruchu elementów blokujacych i pierscienia synchroniza¬ cyjnego podczas synchronizacji do przeksztalcenia sily wywieranej podczas zmiany biegów na promie¬ niowa sile blokujaca, tym wieksza im wieksza moze byc sila tarcia miedzy slizgajacymi sie po sobie po¬ wierzchniami ciernymi elementów blokujacych i pierscienia synchronizacyjnego. Dzieki wystepuja¬ cemu w tym momencie efektowi zazebienia, ulega dalszemu wzmocnieniu sila promieniowa wywiera¬ na przez pierscien synchronizacyjny na przesuwke, 72 9443 wskutek czego czas synchronizacji, przy nie zmie¬ nionej sile przelaczania, ulega dalszemu skróceniu.Jako warstwy cierne miedzy wspóldzialajacymi ze soba powierzchniami, szczególnie korzystne okazaly sie cienkie powloki, zwlaszcza z tytanu. Mozna jed¬ nak takze zastosowac z korzyscia nanoszone sposo¬ bem galwanicznym stopy miedzi lub tez powloke molibdenowa, która nanosi sie metoda metalizacji natryskowej. Korzystne wlasciwosci synchronizacyj¬ ne w polaczeniu z wystarczajaca dlugotrwaloscia osiaga sie przy tym wówczas, gdy warstwa cierna miedzy elementami blokujacymi i pierscieniem syn¬ chronizacyjnym wykazuje ten sam wspólczynnik tarcia, co spelniajaca bezposrednio prace synchroni¬ zacji powierzchnia cierna na obwodzie tego pierscie¬ nia.Na zalaczonych rysunkach uwidoczniono przyklad postaci wykonania przedmiotu wynalazku, przy czym fig. 1 przedstawia w czesciowym przekroju synchronizator zaopatrzonej w przesuwki samocho¬ dowej skrzyni biegów, z elementami blokujacymi wedlug wynalazku, fig. 2 — przekrój wedlug linii II — II na fig. 1, fig. 3 jest to widok pierscienia synchronizacyjnego synchronizatora pokazanego na fig. 1, wreszcie fig. 4 stanowi widok elementu blo¬ kujacego, przyporzadkowanego pierscieniowi syn¬ chronizacyjnemu pokazanemu na fig. 3.Na przedstawionym na fig. 1 czesciowym przekro¬ ju skrzyni biegów, kola zebate 2 i 3 osadzone sa obrotowo, lecz nieprzesuwnie w kierunku osiowym na uwidocznionym czesciowo wale 1. Kola zebate 2 i 3 sa stale zazebione z odpowiednimi kolami ze¬ batymi osadzonymi na innym wale skrzyni biegów.Kola zebate 2 i 3 sa przy tym zaopatrzone we wien¬ ce sprzeglowe 4 i 5, dajace sie sprzegac z przesuwka 6, osadzona przesuwnie w kierunku osiowym na od¬ powiednich wystepach 7 piasty nosnej 8. Ta ostat¬ nia osadzona jest nieobrotowo na wale 1 skrzyni biegów i jest zabezpieczona przed przesuwaniem sie osiowym przy pomocy pierscieni oporowych 9.Wierzcholki zebów 10 przesuwki 6 wspóldzialaja z pierscieniami synchronizacyjnymi 11 i 12 osadzony¬ mi odpowiednio na piastach 13 wienców sprzeglo¬ wych 4 i 5, zamocowanych na przeznaczonych do sprzegania z walem 1 kolach zebatych 2 i 3.Kazdy z pierscieni synchronizacyjnych 11 i 12 po¬ siada powierzchnie centrujaca 14 i powierzchnie cierna 15, przy czym, jak to uwidoczniono na fig. 3, obie te powierzchnie powleczone sa warstwa cierna z molibdenu. Pomiedzy konce 17 i 18 pierscienia synchronizacyjnego 11 wzglednie 12 wsuniety jest wystep 19 kulisy 20, dajacej sie przesuwac po ob¬ wodzie piasty 13 danego wienca sprzeglowego. Po¬ miedzy piasta 13 a wewnetrzna powierzchnia 21 pierscienia synchronizacyjnego 11 umieszczone sa elementy blokujace w postaci pólpierscieni 22 i 23, opierajacych sie koncami o zderzak 24, osadzony nieruchomo na piascie 13. Wspóldzialajace z pier¬ scieniem synchronizacyjnym powierzchnie 25, wzglednie 25' pólpierscienia 22 wzglednie 23 pokry¬ te sa, jak to pokazano na fig. 4, powloka tytanowa 26. Tego rodzaju cienka powloke mozna naniesc znanym sposobem, na przyklad przy pomocy meta¬ lizacji natryskowej. Zamiast powlekania calej po¬ wierzchni 25, mozna równiez zaopatrzyc te ostatnia 944 4 w powloke czesciowa 26, pokazana na prawej polo¬ wie fig. 4.Przy wlaczaniu biegu, przesuwka 6 zostaje prze¬ sunieta osiowo wzgledem piasty 8, w kierunku za- 5 leznym od wybranego uprzednio biegu. W przypad¬ ku gdy przesuwka 6 z polozenia pokazanego na fig. 1 zostaje przesunieta w lewo, wierzcholki jej we¬ wnetrznych zebów 10 stykaja sie z powierzchnia cierna 15 pierscienia synchronizacyjnego 11 i w wy- 10 niku powstalej sily tarcia wprawiaja ten pierscien w ruch obrotowy w kierunku pokazanym strzalka R na fig. 2. W wyniku tego ruchu koniec 17 pier¬ scienia synchronizacyjnego 11 przysuwa sie do wy¬ stepu 19 kulisy 20 i naciska nan w kierunku strzal- 15 ki R, co z kolei pociaga za soba nacisk kulisy 20 na pólpierscien blokujacy 23, a co za tym idzie, doci¬ sniecie tego pólpierscienia do zderzaka 24. W trak¬ cie tego procesu ma miejsce ruch wzgledny miedzy wewnetrzna powierzchnia 21 pierscienia synchroni- 20 zacyjnego a powierzchnia 25' pólpierscienia bloku¬ jacego 23, czym wywolana praca tarcia wywoluje z kolei sile promieniowa, rozpierajaca pierscien syn¬ chronizacyjny do zewnatrz. Z chwila jednak, gdy w wyniku pracy tarcia miedzy powierzchnia cierna 16 25 warstwy molibdenu na pierscieniu synchronizacyj¬ nym, a przesuwka z jednej strony oraz miedzy pól- pierscieniem blokujacym, a wewnetrzna powierz¬ chnia tegoz pierscienia synchronizacyjnego z dru¬ giej strony nastapilo wyrównanie szybkosci obroto- 3o wych tych elementów, naprezenia w synchronizato¬ rze znikaja, dzieki czemu przesuwke 6 mozna juz przepchnac ponad pierscieniem synchronizacyjnym 11 i doprowadzic do jej zazebienia sie z wiencem sprzeglowym 4, dokonujac tym samym wlaczenia 35 biegu.Wynalazek nie ogranicza sie tylko do pokazanego na rysunkach przykladu. I tak na przyklad, powlo¬ ke cierna pólpierscieni blokujacych mozna zastapic powloka cierna 27 naniesiona na powierzchnie we- 40 wnejrzna pierscieni synchronizacyjnych i uwidocz¬ niona na fig. 3 przy pomocy linii przerywanej. W ra¬ zie potrzeby, jak na przyklad w przypadku synchro¬ nizatorów o duzych rozmiarach, mozna tez powlec warstwa cierna obie wspólpracujace ze soba po- 45 wierzchnie. PL PL PL PL

Claims (3)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Synchronizator dla skrzyn biegów, zwlaszcza samochodowych, majacy rozciete pierscienie syn¬ chronizacyjne oraz dzialajace na te pierscienie ele¬ menty blokujace, które to elementy, zaciskane w czasie synchronizacji miedzy zderzakami, naciskaja 55 r.a pierscienie synchronizacyjne, potegujac ich dzia¬ lanie, znamienny tym, ze wewnetrzna powierzchnia (21) kazdego z pierscieni synchronizacyjnych (11, 12) i/lub wspóldzialajace z nia powierzchnie (25, 25') elementów blokujacych (22, 23) powleczone sa 60 co najmniej czesciowo warstwa cierna (26, 26', 27).

2. Synchronizator wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze warstwe cierna (26, 26', 27) stanowi cienka powloka materialu o duzym wspólczynniku tarcia, takiego jak miedz, tytan, molibden lub tym podob- 65 ne.72 944

3. Synchronizator wedlug zastrz. 1 i 2, znamienny tym, ze warstwa cierna (26, 26') zawarta miedzy ele¬ mentami blokujacymi (22, 23), a pierscieniem syn¬ chronizacyjnym (11, 12) wykazuja w przyblizeniu taki sam wspólczynnik tarcia jak powierzchnia cier¬ na (16) na obwodzie (15) pierscienia synchronizacyj¬ nego, sluzaca do pracy synchronizacji. //U. Fig. 2KI. 63c,8/41 72 944 MKP F16h 3/33 Fig. 3 FigA PZG Bydg., zam. 3212/74, nakl. 125+20 Cena 10 zl PL PL PL PL