Pierwszenstwo: Zgloszenie ogloszono: 30.05.1973 Opis patentowy opublikowano: 30.09.1974 71644 KI. 37e, 11/22 MKPE04g 11/22 CZYTELNIA Urzedu Polentoweo PoUfcigj irzeczypi?^: e| t, Twórcywynalazku: Antoni Rornatowski, Stanislaw Szczurowski Uprawniony z patentu tymczasowego: Biuro Projektów i Dostaw Pieców Tunelowych, Kraków (Polska) Konstrukcja wsporcza, zwlaszcza deskowania slizgowego do wykonywania zbieznych budowli wysokosciowych Przedmiotem wynalazku jest konstrukcja wsporcza, zwlaszcza deskowania slizgowego* do wykonywania budowli wysokosciowych o okraglym, lukowym wzglednie wielobocznym lub pochodnym z powyzszych, obry¬ sie, których przekrój poprzeczny zmienia sie w sposób ciagly lub skokowy w miare wznoszenia obiektu.Znana dotychczas konstrukcja wsporcza deskowania slizgowego, stosowana w urzadzeniach slizgowych, posiada cztery poziome tarcze usytuowane w dwóch równoleglych plaszczyznach centrycznie parami. Tarcze zewnetrzne, podobnie jak tarcze wewnetrzne, polaczone sa ze soba pretami tworzac zespoly kratownic zew¬ netrzny i wewnetrzny. Zewnetrzny zespól tarcz ma prety deskowania zamocowane nastawnie na wewnetrznym obwodzie, natomiast prety deskowania wewnetrznego sa zamocowane w ten sam sposób na zewnetrznym obwo¬ dzie tarczy wewnetrznej. Obydwa zespoly tarcz, tworzace rusztowanie zewnetrzne i wewnetrzne, polaczone sa ze soba za pomoca jarzm slizgowych, tworzac sztywna konstrukcje. Powstala przestrzen miedzy platami desko¬ wania rusztowania zewnetrznego i wewnetrznego odpowiada ksztaltowi i grubosci wznoszonej sciany budowli.Kratownica wielokatnego ciagu, tworzaca rusztowanie zewnetrzne i wewnetrzne, utworzona jest z czlonów o stalej i zmiennej dlugosci, polaczonych ze soba w wezlach, przy czym czlony o niezmienionej dlugosci usy¬ tuowane sa prostopadle do plyt deskowania. Zmiane dlugosci pretów, czlonów kratownicy, uzyskuje sie dzieki zastosowaniu srub przeciwbieznych. Zmiany polozenia rusztowania dokonuje sie za pomoca przyrzadów prze- stawno-podnosnych. Rusztowanie to umozliwia uzyskanie zmniejszenia srednicy lub przekatnej obrysu scian budowli w stosunku 2:1.Niedogodnoscia opisanego wyzej rusztowania jest skomplikowana konstrukcja kratownicy, zbudowanej z wielu róznorakich elementów, co w znacznym stopniu utrudnia wykonanie rusztowania i wywiera ujemny wplyw na dokladnosc jego pracy. Uzycie w konstrukcji czlonów o zmiennej dlugosci, nastawianych przez reczne pokrecanie srub przeciwbieznych, wiaze sie z duzym nakladem fizycznej pracy czlowieka i nie gwaran¬ tuje wymaganej dokladnosci nastawiania plyt deskowan, co nie wyklucza mozliwosci powstania odchylen scian budowli od zalozonych ksztaltów. Ponadto taka konstrukcja kratownicy ogranicza stosowanie rusztowania w zasadzie tylko do typów budowli zblizonych wielkoscia srednic lub przekatnych w granicach niewielkich zbieznosci w stosunku 2:1.*"2 71644 Celem wynalazku jest umozliwienie stosowania rusztowania slizgowego do wznoszenia budowli, zwlaszcza wysokosciowych, o zarysie liniowym lub nie liniowym, przy zachowaniu duzej zbieznosci z równoczesnym wyeli¬ minowaniem uciazliwego i czasochlonnego nastawiania recznego rusztowan i plyt deskowania.Zagadnienie techniczne, które nalezalo rozwiazac dla osiagniecia tego celu polega na opracowaniu nowej konstrukcji rusztowania o plynnej zmianie obwodu deskowania z mozliwoscia uzyskania zmiany srednicy wyjs¬ ciowej do koncowej w stosunku 5:1 lub 15, przy wprowadzeniu mechanicznego nastawiania dlugosci obwodu deskowania.Konstrukcja wsporcza deskowania slizgowego, wedlug wynalazku, utworzona jest z pierscieniowych kra¬ townic, zewnetrznej i wewnetrznej, które sa usytuowane korzystnie na jednym poziomie. Kratownice pierscienio¬ we wewnetrzna i zewnetrzna posiadaja podobna konstrukcje, które tworza co najmniej dwie tarcze polaczone slupkami. Kazda z tarcz pierscieniowych wykonana jest z pretów prostych, lamanych lub krzywych o stalej dlugosci z zachowaniem symetrii poszczególnych zespolów wspólpracujacych ze soba w plaszczyznie tarczy.Zespoly pretów sa laczone ze soba przegubami i tworza uklad zamkniety., W ukladzie zamknietej tarczy pierscieniowej kazdy z pretów posiada co najmniej trzy przeguby. Osie przegubów w poszczególnych pretach sa rozmieszczane na krzywej drugiego stopnia, stanowiacej wycinek luku, przy czym odleglosc miedzy poszczególnymi osiami przegubów, rozmieszczonych na krzywej, jest krotnoscia zalozonego odcinka luku lub jego cieciwy. Sasiednie tarcze pierscieniowe sa polaczone slupkami dystansowymi rozmieszczonymi w osiach przegubów tarcz.Pierscieniowe kratownice przestrzenne, zewnetrzna i wewnetrzna, sa zawieszone na jarzmach slizgowych, których górna belka wsparta jest na ukladzie podnosników poprzez zastrzaly laczone przegubami, tworzac wraz z nimi uklad przegubowo—przesuwny. W przypadku budowli zbieznej ku górze, zmniejszajacej sie srednicy tar¬ czy odpowiada zwiekszajaca sie szerokosc jej pierscienia.Kratownice pierscieniowe sa zamocowane w stalej odleglosci na podporach jarzmowych, za pomoca ich skrajnych przegubów, a wiec w czasie pracy slizgu, zwiekszajaca sie do wewnatrz szerokosc tarcz miedzy podpo¬ rami stalymi, odpowiada zmniejszajacej sie odleglosci miedzy plytami deskowania, tym samym plyty deskowa¬ nia samoczynnie powoduja ciagle pocienianie scian budowli.Na zewnetrznym obwodzie przestrzennej kratownicy wewnetrznej oraz na wewnetrznym obwodzie prze¬ strzennej kratownicy zewnetrznej sa przegubowo i przesuwnie zawieszone plyty deskowania, przy czym ich, zmienne usytuowanie nadaje ksztalt wznoszonej budowli. W ten sposób skonstruowane rusztowanie wsporcze deskowania slizgowego umozliwia wykonywanie betonowania scian budowli o duzej zbieznosci, gdyz mozliwe jest zmniejszenie lub zwiekszenie srednicy budowli w stosunku 5:1 lub 15.Konstrukcja tarcz pierscieniowych umozliwia dokonywanie plynnej zmiany na niej deskowania, pod wplywem przylozenia sil zewnetrznych, bez skracania i wydluzania poszczególnych pretów. Uklad ten w pelni umozliwia uzyskanie zbieznosci budowli przy wykorzystaniu urzadzen automatycznie sterowanych na podstawie zalozonego programu, bez ingerencji pracy czlowieka.Konstrukcja wsporcza w postaci kratownic przestrzennych, jak równiez tarcz pierscieniowych plaskich, moze byc stosowana jako pomost roboczy i pomocniczy do wszelkich prac zwiazanych z wykonczeniem lub konserwacja budowli.Konstrukcja kratownicowa lub tarczowa moze byc wykorzystana równiez w innej przestrzeni obudowanej, do której istnieje dostep przez mniejszy otwór od wewnetrznego przekroju pomieszczenia, wzglednie innej podobnie ograniczonej przestrzeni na przyklad w urzadzeniach lub aparatach przemyslu chemicznego. Dodatko¬ wa zaleta konstrukcji, zgodnie z wynalazkiem, jest to, ze pod wplywem przylozenia sil zewnetrznych mozna zmieniac srednice i obwód tarczy w krótkich odstepach czasu.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia konstrukcje wsporcza wraz z jarzmami slizgowymi w dwóch róznych polozeniach wysokosciowych slizgu w widoku z góry, fig. 2 przedstawia szczegól zawieszenia konstrukcji wsporczej kratownic pierscieniowych na jarzmach slizgowych w przekroju pionowym wzdluz linii A—A, fig. 3 przedstawia zawieszenie plyt deskowania na konstrukcji wsporczej jako szczegól B, fig. 4 przedstawia uklad deskowania slizgowego w widoku wzdluz linii C—C, fig. 5 przedstawia wycinek konstrukcji tarczy pierscieniowej w wielu odmianach wykonania, a fig. 6 przedstawia wycinek tarczy pierscieniowej.Pierscieniowe kratownice przestrzenne zewnetrzna 1 i wewnetrzna 2 wsparte sa na jarzmach slizgowych 3, które sa rozmieszczone na obwodzie kratownic 1 i 2 w ukladzie promienistym. Jarzma slizgowe 3 wspieraja sie na podnosnikach 4 za pomoca zastrzalów jarzmowych 5, które dolnymi koncami lacza sie we wsporczym prze¬ gubie 6, zas górne konce zastrzalów 5 sa zaopatrzone w rolki toczne 7 wspierajace sie na belce jarzmowej 83 71644 i regulacyjny uklad srubowy 9. Na zewnetrznym obwodzie kratownicy wewnetrznej 2 oraz na wewnetrznym obwodzie kratownicy zewnetrznej 1 sa zawieszane w sposób przegubowo przesuwny plyty deskowania 10, przy czym przeguby deskowania 11 mieszcza sie na koncach suwaków nastawnych 12. Poszczególne plyty deskowa¬ nia 10 zachodza na siebie w ukladzie kaskadowym, przy czym kazda z plyt 10 jest zaopatrzona w prowadni¬ ki 13. Do przestrzeni znajdujacej sie miedzy plytami deskowan 10 ulozony jest warstwami beton 14, z którego powstaja sciany budowli. .Pierscieniowa kratownica zewnetrzna 1 i wewnetrzna 2 posiada podobna konstrukcje i sklada sie co naj¬ mniej z dwóch tarcz pierscieniowych 15 i 16. Kazda z tarcz pierscieniowych 15 i 16 jest wykonana z pretów 17 o niezmiennej dlugosci, przy czym prety 17 zachowuja symetrie w poszczególnych zespolach wspólpracujacych ze soba w plaszczyznie kazdej tarczy.Zespoly pretów 17 sa laczone ze soba przegubami tarczowymi 18 i tworza uklad zamkniety. W zamknietym ukladzie tarczy pierscieniowej 15 lub 16 kazdy z pretów 17 posiada .co naj¬ mniej trzy przeguby 18, przy czym osie przegubów 18 w poszczególnych pretach 17 sa rozmieszczone na krzy¬ wej C drugiego stopnia, która stanowi wycinek luku. Odleglosc L pomiedzy osiami przegubów tarczowych 18 rozmieszczonych na poszczególnych krzywych C jest krotnoscia zalozonej wielkosci odcinka luku lub cieciwy.Fig. 5 i fig. 6 przedstawiaja wycinkowo przyklady budowy tarcz pierscieniowych 15 i 16 skladajacych sie z pretów 17 prostych, lamanych i krzywych - laczonych w uklady tarczowe co najmniej trzema i wieksza ilos¬ cia przegubów, tarczowych 18. Sasiednie tarcze pierscieniowe 15 i 16 sa polaczone slupkami dystansowymi 19, które umieszcza sie w osiach tarczowydi przegubów 18.Urzadzenie slizgowe wspiera sie na pretach prowadniczych 20, po których wspinaja sie podnosniki 4 za pomoca nieuwidocznionych na rysunku znanych napedów. W przestrzeni zawartej miedzy plytami sasiednich deskowan 10 uklada sie warstwy betonu 14, który wiazac sie tworzy sciany budowli. Ruchowi pionowemu urzadzenia slizgowego towarzysza poziome odksztalcenia poobwodowe i promieniowe kratownic pierscienio¬ wych 1 i 2, wymuszone przez nieuwidocznione na rysunku znane napedy i przekladnie. Odksztalcenia kratownic pierscieniowych 1 i 2 powoduja wzajemne nasuwanie sie zawieszonych kaskadowo plyt deskowania 10, tym samym w sposóbciagly,zmienia sie przekrój scian budowli.Dla pocienienia grubosci scian wykorzystano w pelni wlasciwosci ukladu tarcz pierscieniowych 15 i 16.Kratownice pierscieniowe 1 i 2 skracajac swój obwód zwiekszaja równoczesnie szerokosc pierscieni. Skrajne przeguby 18 kratownic 1 i 2 mocuje sie na wspornikachjarzmowych 21 w stalej odleglosci, a zatem zwiekszanie sie szerokosci kratownic powoduje zblizanie sie ku sobie plyt deskowania 10 tym samym nastepuje pocienienie scian budowli. PL